ANMED. ANADOLU AKDENİZİ Arkeoloji Haberleri News of Archaeology from ANATOLIA S MEDITERRANEAN AREAS. (Ayrıbasım/Offprint)

Transkript

1 ANMED ANADOLU AKDENİZİ Arkeoloji Haberleri News of Archaeology from ANATOLIA S MEDITERRANEAN AREAS (Ayrıbasım/Offprint) Suna - İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü Suna & İnan Kıraç Research Institute on Mediterranean Civilizations

2 İÇİNDEKİLER KAZI RAPORLARI Alara Kazısı 2008 Osman Eravşar 1 Antiocheia ad Cragum Arkeolojik Araştırma Projesi: Michael Hoff Rhys Townsend 6 Kuzeydoğu Tapınağı 2008 Sezonu Ece Erdoğmuş Arykanda Kazısı 2008 Cevdet Bayburtluoğlu 12 Bademağacı 2008 Yılı Kazıları Refik Duru Gülsün Umurtak 15 Karain Mağarası 2008 Yılı Kazıları Metin Kartal 22 Kelenderis 2008 Yılı Kazı ve Onarım Çalışmaları Levent Zoroğlu 26 Kibyra 2008 Yılı Kazıları H. Ali Ekinci Şükrü Özüdoğru 32 F. Eray Dökü Ksanthos Kazıları 2008 Jacques des Courtils 40 Limyra Kazı ve Araştırmaları 2008 Martin Seyer Ulrike Schuh 45 Myra-Demre Aziz Nikolaos Kilisesi Kazısı ve Semiha Yıldız Ötüken Ebru Fatma Fındık 49 Duvar Resimlerini Belgeleme Koruma-Onarım Çalışmaları 2008 Olympos Kazısı 2008 B. Yelda Olcay Uçkan 55 Perge 2008 Haluk Abbasoğlu 61 Pisidia Antiokheiası Kazıları 2008 Mehmet Özhanlı 70 Rhodiapolis Kazıları 2008 Nevzat Çevik Süleyman Bulut İsa Kızgut 75 Side Tiyatrosu ve Çevresindeki Kazı ve Ülkü İzmirligil 82 Düzenleme Çalışmaları 2008 Soli/Pompeiopolis 2008 Kazıları Remzi Yağcı 89 Yumuktepe Höyüğü nde 2008 Yılı Gülgün Köroğlu 92 Ortaçağ Kazıları YÜZEY ARAŞTIRMA RAPORLARI Alanya ve Çevresinde Bizans Araştırmaları 2008 Sema Doğan 100 Andriake Yüzey Araştırması 2008 Banu Yener-Marksteiner 105 Beydağları 2008 Yılı Yüzey Araştırmaları İsa Kızgut Süleyman Bulut Nevzat Çevik 108 Burdur ve Isparta 2008 Yılı Yüzey Araştırmaları Mehmet Özsait 115 Isparta Bölgesi 2008 Yılı Arkeolojik Yüzey Bilge Hürmüzlü 122 Araştırması: Tymandos Antik Kenti ve Çevresi Dağlık Kilikia 2008: Yerleşim Tarihi ve Hamdi Şahin Selim Pullu 125 Epigrafya Araştırmaları

3 CONTENTS EXCAVATION REPORTS Excavations at Alara in 2008 Osman Eravşar 1 The Antiocheia ad Cragum Archaeological Research Michael Hoff Rhys Townsend 6 Project: Northeast Temple 2008 Season Ece Erdoğmuş Excavations at Arykanda in 2008 Cevdet Bayburtluoğlu 12 Excavations at Bademağacı in 2008 Refik Duru Gülsün Umurtak 15 Excavations at the Karain Cave in 2008 Metin Kartal 22 Excavations and Restoration Work at Kelenderis Levent Zoroğlu 26 in 2008 Excavations at Kibyra in 2008 H. Ali Ekinci Şükrü Özüdoğru 32 F. Eray Dökü Excavations at Xanthos in 2008 Jacques des Courtils 40 Excavations and Research at Limyra 2008 Martin Seyer Ulrike Schuh 45 Excavations at the Church of St. Nicholas Semiha Yıldız Ötüken Ebru Fatma Fındık 49 in Myra-Demre and the Conservation-Restoration and Documentation of the Wall Paintings in 2008 Excavations at Olympos in 2008 B. Yelda Olcay Uçkan 55 Perge 2008 Haluk Abbasoğlu 61 Excavations at Pisidian Antioch in 2008 Mehmet Özhanlı 70 Excavations at Rhodiapolis in 2008 Nevzat Çevik Süleyman Bulut İsa Kızgut 75 Excavation and Landscaping Work at and around Ülkü İzmirligil 82 Side Theater in 2008 Excavations at Soli/Pompeiopolis in 2008 Remzi Yağcı 89 Excavations in the Medieval of Yumuktepe Höyüğü Gülgün Köroğlu 92 in 2008 SURVEY REPORTS Surveys on Byzantine Remains in and around Sema Doğan 100 Alanya in 2008 Surveys in Andriake in 2008 Banu Yener-Marksteiner 105 Surveys in Beydağları in 2008 İsa Kızgut Süleyman Bulut Nevzat Çevik 108 Surveys in Burdur and Isparta in 2008 Mehmet Özsait 115 Archaeological Surveys in Isparta Region in 2008: Bilge Hürmüzlü 122 Ancient City of Tymandos and Environs Rough Cilicia 2008: Settlement History and Hamdi Şahin Selim Pullu 125 Epigraphy Surveys

4 İÇİNDEKİLER Mersin, Silifke, Olba Arkeolojik Araştırmaları 2008 Emel Erten 132 Kahramanmaraş Yüzey Araştırması 2008 Erkan Konyar 138 Kibyratis Araştırmaları 2008 Thomas Corsten 143 Mersin İli Erdemli ve Silifke İlçelerinde Antik Ümit Aydınoğlu 146 Dönem de Kentleşme ve Tarımsal Organizasyon Araştırması 2008 Oinoanda da Arazi Çalışmaları 2008 Martin Bachmann 150 Osmaniye Arkeolojik Yüzey Araştırması 2008 Füsun Tülek 158 Rhodiapolis Çevresi Yüzey Araştırmaları 2008: Nevzat Çevik İsa Kızgut 164 İdebessos Süleyman Bulut Sivritaş Tepe: Gazipaşa da Bir Tarihöncesi Taş Yontma Atölyesi Keşfi Nicholas Rauh 169 DİĞER ÇALIŞMA RAPORLARI Alanya Kadıpaşa Mahallesi Kazı Çalışmaları 2008 Seher Türkmen Gülcan Demir 172 Belgin Savaş Selinus Şekerhane Köşkü nde Jeofizik İncelemeler 2008 Seher Türkmen Claudia Winterstein 175 Beldibi Şapel ve Mezarlık Alanı Kurtarma Kazısı 2008 Ferhan Büyükyörük Mustafa Samur 179 Susuz Han 2008 Yılı Kazı Çalışmaları H. Ali Ekinci O. Gürer Ergin 184 Şakir Çakmak Doğu Garajı-Halk Pazarı Mevkii Attaleia Kenti Nekropol Kurtarma Kazısı 2008 Aynur Tosun 189

5 CONTENTS Archaeological Surveys in Olba, Silifke, Mersin in 2008 Emel Erten 132 Surveys in Kahramanmaraş in 2008 Erkan Konyar 138 Research in the Kibyratis in 2008 Thomas Corsten 143 Surveys of Urbanization and of Agricultural Organization Ümit Aydınoğlu 146 during Antiquity within the Townships of Erdemli and Silifke in Mersin Province in 2008 Fieldwork at Oinoanda 2008 Martin Bachmann 150 Archaeological Surveys in Osmaniye in 2008 Füsun Tülek 158 Surveys around Rhodiapolis in 2008: Idebessos Nevzat Çevik İsa Kızgut 164 Süleyman Bulut Sivritaş Tepe in Gazipaşa: The Discovery of a Prehistoric Stone-Knapping Site Nicholas Rauh 169 OTHER REPORTS Excavations at Kadıpaşa Mahallesi, Alanya in 2008 Seher Türkmen Gülcan Demir 172 Belgin Savaş Geophysical Survey at Şekerhane Köşkü, Selinus in 2008 Seher Türkmen Claudia Winterstein 175 Salvage Excavations at the Chapel and Necropolis in Ferhan Büyükyörük Mustafa Samur 179 Beldibi in 2008 Excavations at Susuz Han in 2008 H. Ali Ekinci O. Gürer Ergin 184 Şakir Çakmak Salvage Excavations at the Necropolis of Attaleia Aynur Tosun 189 at Doğu Garajı-Halk Pazarı in 2008

6

7 2008 Arykanda Kazısı Excavations at Arykanda in 2008 Cevdet BAYBURTLUOĞLU A. Temizlik ve Sunuma Yönelik Çalışmalar Her yıl yaptığımız bir iş olduğu için temizlik ve ören yerinin bakımı hafifsenen bir emek olarak algılanmaktadır*. Ancak, 500x1500 m. lik, eğimli bir alanda bulunan Arykanda: stadion, tiyatro, odeon, 2 agora, 6 hamam, 7 tapınak veya kutsal yer, nymphaeum, özel konutlar, 15 i aşkın anıtsal mezar binası ve işlikleriyle mimari kalıntı yönünden Türkiye nin sayılı zengin ören yerlerinden biridir. Yer yer 45 yi bulan eğim nedeniyle ören yerinin kuzeyindeki kayalık yükseltilerden kopan kg. lık bir taş bile ivme sonucu kazandığı süratle tahribata veya toprak akıntılarına sebep olmaktadır. Ayrıca ören yerinde dolaşan keçi sürüleri veya yaban hayvanları kirliliğe, bozulmalara sebep olmaktadır. Kazı sonucu veya onarımlardan sonra bazı yapıların yönlendirme okları ve bilgi levhaları değiştirilmekte veya özellikle üzeri çatıyla örtülen mozaik tabanlı mekânlara yeni tanıtıcı panolar yaptırılmaktadır (Res. 1). B. Restorasyon ve Konservasyon İşleri de Büyük Bazilika nın geometrik bezemeli döşemeye sahip kuzey nefinin koruma ve restorasyonu yeniden ele alınmış; oyulan, yerinden sökülen kısımlar tekrar düzeltilerek ziyaretçiye sunulmuştur (Res. 2) de ortaya çıkarılan 7. tapınağın in situ altarına ait parçaların bir bölümü yine 2008 de de bulunmuş ve * DÖSİMM ödeneğinin gecikmesi ve Bakanlıktan gelecek maddi desteğin belirsizliği nedeniyle, kazımızı 1989 dan beri destekleyen T.C. Garanti Bankası nın verdiği ödenekle, ancak biraz gecikmeyle başlanabilmiştir. Kültür ve Turizm Bakanlığı, DÖSİMM ve Garanti Bankası na şükranlarımı sunmak isterim. Ayrıca Arykanda kazısına destek sağlayan Suna İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü ne (AKMED) teşekkürlerimi sunuyorum. Bakanlık temsilcimiz A.Türkmenoğlu ve kazı ekibi listesinde isimleri yer alıp kazıya katılan veya katılamayan tüm üyelerimize teşekkür ederim. A. Clearing Work and Display Clearing and maintenance of the site, which is repeated every year, is usually undervalued*. However, covering an area of about 500x1500 m. on sloping terrain, Arykanda is one of the richest sites in Turkey with respect to architectural remains: stadium, theater, odeum, two agoras, six baths, seven temples or sanctuaries, nymphaeums, private houses, more than 15 monumental tombs and work-areas. The slope reaches 45 at places; therefore, even a piece of rock about kg. breaking off may cause landslide and damage due to the gravitational acceleration. Besides, goat herds or wild animals strolling at the site cause pollution and deterioration. As a result of excavations or repairs, the signposting of some buildings and the protective roofs over those mosaics that have the roofs are replaced with new ones (Fig. 1). B. Restoration and Conservation Work 1. The geometric pavement of the north side aisle of the Large Basilica was reconsidered in 2007 and the damaged parts fixed, and the building was opened for visiting again (Fig. 2). 2. More fragments of the in situ altar of the seventh temple uncovered in 2007 were found in The northeast corner was restored with these fragments and the core part of the altar built with rough stones was reinforced (Fig. 3). * As the payment by DÖSİMM was remitted late and the amount was not known ahead of time, we had to start our campaign somewhat later than foreseen and only with the financial support of Garanti Bank Inc., which has supported us since I would like to thank Ministry of Culture and Tourism, DÖSİMM and Garanti Bank. Further thanks go to Suna & İnan Kıraç Research Institute on Mediterranean Civilizations (AKMED). Thanks are also due to A. Türkmenoğlu, the state representative, and all the members of the team. 12

8 KAZI RAPORLARI EXCAVATION REPORTS Res. 1 Mozaikli mekânlar için düzenlenen panolar Fig. 1 Signposting for the rooms with mosaics Res. 2 Mozaik onarımları Fig. 2 Restoration of mosaics bunlarla kuzey-doğu köşe restore edilmiş; altarın nüvesini oluşturan kaba taşlardan örülme kısım sağlamlaştırılmıştır (Res. 3). C. Kazı Çalışmaları 2008 Arykanda kazısının, buluntu yönünden en fakir yıllarından biri olmuştur (Res. 4, 5). Buluntu azlığının nedenlerinden biri 2007 de bulunan tapınağın ve temenosunun kuzey tarafının, devlet agorasının kazısı sırasında atılan toprakla kaplanmış olması; diğeri ise aynı alandaki geç devir yapılarının büyük bir yangına maruz kalmasıdır. Yangının kentin büyük bir kısmını etkileyecek boyutta olduğu, bu mekânlardaki kıymetli veya işe yarar malzemenin yangından kaçırılmış olduğu düşünülebilir de bulunan tapınağın kuzeydoğu yarısıyla kuzey yanını açmak ve böylece belki podyumu oluşturan orthostatlardan bir kısmını in situ bulabilme şansı, yerinden oynamış veya oynatılmış blok dışında mümkün olmamıştır. Anlaşıldığına göre podyumu oluşturan bloklar Büyük Bazilika da veya yakınındaki diğer yapılarda hazır malzeme olarak kullanılmıştır. C. Excavations The 2008 campaign was one of the poorest years with respect to finds (Figs. 4-5). One reason for the scarcity of finds is that the north side of the temple and its temenos uncovered in 2007 were covered with the earth removed in the excavation of the state agora, while another reason is that the late period buildings in this area had suffered a big fire. It is plausible that fire affected the greater part of the city, and in this area the buildings were evacuated and stripped of their valuables due to fire. Our hopes for uncovering in situ some of the orthostats forming the podium of Temple 7 discovered in 2007 and for uncovering the northeast part of it were unfounded because we found only a single block which was not in situ. As inferred, the blocks of the podium were used as a in the construction of the Large Basilica or other buildings nearby. Our work to identify the south extension of the stepped alley between the prytaneion and the State Agora verified our former hypothesis. However, the steps forming the rest of the alley have slid out of their places. The stairs Res. 3a 7. Tapınağın altarı, restorasyon öncesi Fig. 3a Temple 7, altar before restoration Res. 3b 7. Tapınağın altarı, restorasyon sonrası Fig. 3b Temple 7, altar after restoration 13

9 KAZI RAPORLARI EXCAVATION REPORTS 0 5 cm Res. 4 Akik yüzük kaşı Fig. 4 Agate gem Res. 5 Günlük kullanım kapları Fig. 5 Examples of daily use wares Prytaneion ile Devlet Agorası arasındaki merdivenli yoldaki çalışma, daha önceki yıllar yaptığımız tahminleri doğrulamaktadır. Ancak merdivenli yolun devamı olan basamaklar bütünüyle kaymış ve bozulmuştur. Basamaklar, prytaneion un güney önüne denk gelen ve büyük bir heykele ait kaidenin olduğu yerde sahanlık yapmakta, daha sonra tapınağın temenos duvarına kadar inmektedir m. genişliğe sahip olan yol, sözü edilen sahanlıktan doğuya dönmekte, doğu temenos duvarına paralel olarak propylon seviyesine kadar birkaç basamağın ardından bir sahanlık uygulaması ile inmektedir. Yol andezit bloklardan düzgün yüzey oluşturacak şekilde yapılmıştır ve Büyük Bazilika nın doğusunda buraya gömü yaptıran softa rahip ve rahibe mezarlarınca bozulduktan sonra yine düzgün ve sağlam şekilde 6. hamamın batısındaki yola birleşmektedir (Res. 6). form a landing where there is a base for a large statue to the south front of the prytaneion, and then descend down to the temenos wall of the temple. The alley with a 2.20 m. width turns east at the landing and continues parallel to the east temenos wall with a system of several steps and a landing down to the level of the propylon. The road is paved with andesite blocks forming a smooth surface. Its surface is damaged on the east of the Large Basilica by the graves of the monks and nuns, but then it continues well preserved and joins the street on the west of Bathhouse 6 th (Fig. 6). The work at Arykanda will continue in 2009 (Fig. 7) yılında çalışmalar sürdürülecektir (Res. 7). Res. 6 Merdivenli yol Fig. 6 Stepped alley Res. 7 Devlet Agorası nda 2009 da restore edilmesi planlanan bölüm Fig. 7 Part of the state agora planned to be restored in