Ankara Üniversitesi Geliştirme Vakfı Özel İlkokulu/Ortaokulu

Transkript

1 PDR BÜLTENİ Sayı: 4 Bülten Tarihi: Mayıs 2015 Ankara Üniversitesi Geliştirme Vakfı Özel İlkokulu/Ortaokulu Ankara Üniversitesi Geliştirme Vakfı Özel İlkokulu/Ortaokulu Psikolojik Danışma ve Rehberlik Birimi Yayınıdır.

2 DEĞER NEDİR ve NEDEN ÖNEMLİDİR? Bireyler toplumsal kurallar, gelenekler ve görenekler yoluyla iyi kötü yü ve doğru - yanlış ı ayırmayı ve kendi ahlâk ilkeleri doğrultusunda bir ölçü edinmeyi öğrenirler. Edinilen bu ölçü değer adı verilen kanaatler ve inançlar bütününü oluşturur. DEĞERLER, herkes için iyi, herkes için arzulanır olma özelliğine sahip ve toplumlar arası geçerliliği olan özelliklerdir. İnsanların çoğunluğu tarafından üzerinde uzlaştıkları ve paylaşılan gerçek davranış standartlarıdır. Kişileri doğru şeyleri yapmaya yüreklendirir ve onaylanmayan davranışları engelleme işlevi görür. Ortak değerler, sosyal dayanışmayı yaratan ve sürekli kılan en önemli etkenlerden biridir. İnsanlar hayatın amacını, ilke ve önceliklerini önce zihinsel dünyalarında oluştururlar. Bunlar insanlara yön veren değerlerdir. İnsan davranışları dolaylı veya doğrudan değerler tarafından yönlendirilmektedir. Bu yüzden bireylerin içinde yaşadıkları topluma etkin bir katılım sağlamaları ve dengeli bir kişilik geliştirebilmelerinde değer öğretimi büyük önem taşımaktadır. Değerlerin değişik toplumlarda değişik şekiller alması ve farklı olarak değerlendirilmesi onların sonradan öğrenilmiş olduğunu göstermektedir. Bireyler hangi durumda nasıl davranılması gerektiğini, içinde yaşadıkları toplumun yetişkin bireylerinden veya yaşıtlarından öğrenmektedir. O halde değerler her şeyden önce bir eğitim konusudur. Ancak bu eğitim, sadece okullarda verilen derslerden ibaret değildir. Bir bakıma, bütün toplum bir okul, her insan da bu okulun hem öğretmeni hem de öğrencisi sayılmaktadır. Çocuklar dünya üzerinde gün geçtikçe büyüyen sosyal problemlerden, şiddet ve hoşgörüsüzlükten, savaş ve çatışmalardan fazlasıyla etkilenmektedir. Pek çok ülkede aileler ve eğitimciler toplumsal düzeni tehdit eden tüm bu sorunlardan en az zararla kurtulmanın yolunun etkili bir değerler eğitiminden geçtiği kanaatindedirler. Sosyal denetim mekanizmalarından en önemlisi olan değerler, toplumsal bütünlüğün ayrılmaz unsurlarındandır. Bireyin hayatında hemen her şey bu değerlere göre algılanır ve yaşamın anlamı bu şekilde öğrenilir.değerler ve değer eğitimi bu açıdan önem taşımaktadır. Sayfa 2

3 DEĞERLER EĞİTİMİNDE OKUL & AİLE İŞBİRLİĞİ Bireyin kişilik şekillenmesi küçük yaşlarda meydana geldiğinden, çocukluğun ilk yılları çok önemlidir. Çocuklar okula gelmeden önceki ilk eğitimleri ailede başladığından, değerlerin öğretiminde ailenin önemi daha da büyüktür. Aslında değer eğitimi çocuğun yaşadığı her ortamda meydana gelmektedir. Bu yüzden evde aile bireyleri, okulda öğretmenleri bireylere işbirliği halinde çalışarak model olmalıdırlar. Çocuğun sosyal yönden sağlıklı gelişebilmesi için anne-babanın iyi bir model olmasının yanı sıra, çocuklarına karşı yönelttikleri tutum ve davranışlarının da önemli olduğu bilinmektedir. Anne babanın aşırı hoşgörü ve şımartıcı tutumu çocuğun yardımlaşma, paylaşma, fedakârlık gibi sosyal davranışlar geliştirmesini engelleyerek, bencil bir kişi durumuna gelmesine neden olur. Anne-babaların çocuğa karşı tutarlı bir disiplin uygulamaları, çocuğun kabul edilebilecek ve kabul edilemeyecek davranışların neler olduğunu anlamasına yardımcı olur. Çocuğun toplumun değer yargılarına ve beklentilerine uygun davranışlar geliştirmiş olması ise, onun, içinde yaşadığı sosyal çevreye uyumunu kolaylaştırır. Değer aktarımı konusunda günümüz anne-babalarının geçmişteki anne-babalara göre işleri daha zor görülmektedir. Eskiden toplumun da desteklediği birçok değer, çocuklara yaşantıyla aktarılabilirken, artık sadece yaşantı yeterli olmamakta, anne-babaların bu konuyu bilinçli olarak çocuklarına aktarmaları için çaba sarf etmeleri gerekmektedir. Çünkü çocuğun üzerindeki tek etken artık sadece aile değildir, sadece okul ya da arkadaş çevresi de değildir. Çocuklarımız artık tüm dünyadaki değişimleri bizden daha önce fark edip, daha çabuk etkilenmektedirler. Dolayısıyla bizim de dünyayı, yeni trendleri takip edip çocuğumuzun bunlardan nasıl etkilendiğini araştırmamız gerekmektedir. Bu sebeple çocukların içinde bulunduğu çevreye dikkat edilmelidir. Çocuklar, olumlu değerlere sahip olmayan ve olmazsa olmaz evrensel değerleri aşınmış çevrelerin olumsuz etkilerinden korunmalıdır. Bireylerin hayatları boyunca etki edecek eğitimlerinde istenilen etkinin ortaya çıkması aile, okul ve çevrenin işbirliği içinde çalışmalarına bağlıdır. Bununla birlikte okuldaki öğretmenler ve ailelerini kültürleri birbirinden farklı olabilmektedir. Birbirlerini değer ve kültür bakımından da etkileyen bu iki faktör birbiriyle uyumlu ve ortak değerler üzerinden çalışmalıdırlar. Sayı: 4 Sayfa 3

4 AİLELERE ÖNERİLER Değerler Eğitimi sürecinde okul ve öğretmenler kadar anne-babaların bu sürece katılımı, çocukların değerleri içselleştirmeleri ve farkındalık kazanmaları açısından oldukça önemlidir. Eğer değerler hem aile hem de okul tarafından desteklenirse öğrenme kalıcı olabilir. Bu süreçte anne ve babaların yapabileceklerini aşağıdaki gibi sıralayabiliriz: 1) Aile amaçlarınızı belirleyin. Ailenizde sizin için önemli olan değerler neler? Çocuğunuzun hangi değerleri benimsemesini istersiniz? Sizin için önemli olan davranışlar ve ilkeler neler? Bunları düşünüp, değerlendirin. 2) Ailenizin değerleri ve önceliklerini çocuklarınızın yanında sıklıkla konuşun,istediğiniz davranışları açıklayarak farkındalık sağlayın. 3) Çocuklarınızda görmek istediğiniz davranış, değerler ve inançlarda öncelikli olarak sizler onlara model olun. Verdiğiniz sözü tutmaya özen gösterin. yönlendirici konuşmalar yapın. 9) Olumsuz örnekler üzerinde fazla durmayın. 10)Çocuklarınızın olumlu davranışlarını yüreklendirin. Çocuklarınızın olumlu davranışlarını güzel sözlerle pekiştirin. 11)Çocuğunuzun dikkatini çevredeki gözlemlenen olumlu davranışlara yöneltin. 12)Çocuğunuza olgunluk seviyesi ve yasına uygun kararları alması yönünde fırsatlar verin. 13) Çocuklarınızın sorumluluk alması için onlara fırsat sağlayın. 14)Televizyondan ve bilgisayardan uzak faaliyetlerle zaman geçirmeleri için çocuklarınızı yönlendirin ve sizin de katıldığınız gelişimsel oyunlar oynaması konusunda destekleyin. 15)Okul içinde yapılan çalışmalara destek olun. 4) Evde ve ev dışında çocuklarınıza okulda ele alınan değerlerle ilgili sorumluluk verin. 5) Çocuğunuzla seyrettiği çizgi film, film veya okuduğu kitaplar hakkında konuşun. 6) Çocuklarınızı dinleyerek ve söylediklerini anlamaya çalışarak onlara ne kadar önem verdiğinizi gösterin. 7) Çocuğunuzun olumsuz davranışlarında abartılı tepkiler vermeyip, çözümler üzerine yoğunlaşın. 8) Çocuklarınızda gözlemlediğiniz olumsuz davranışlarla ilgili onları yargılamadan, yapıcı ve Kaynakça * Aslan, M. (2011). İlköğretimde Karakter Eğitimi ve Öğrencilere Kazandırılması Gereken Değerler. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Osman Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir. * Bağcı, E. (2013). Çocuk Edebiyatı Ürünleriyle Çocuklar İçin Yazılmış Eserlerin Değerler Eğitimi Bağlamında Karşılaştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa. * Demirhan İşcan, C. (2007). İlköğretim Düzeyinde Değerler Eğitimi Programının Etkililiği. Yayımlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. * Izgar, G. (2013). İlköğretim Okulu 8. Sınıf Öğrencilerine Uygulanan değerler Eğitimi Programının demokratik Tutum ve Davranışlarına Etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya. *( * ( * (

5 OKULUMUZDA DEĞERLER EĞİTİMİ ÇALIŞMALARI Değerlerin toplumsal huzur, birlik ve beraberliğin güçlendirilmesinde kritik bir role sahip olduğu anlayışından yola çıkılarak geçen yıl sevgi ve saygı ile başlatılan değerler eğitimi çalışmalarına, eğitim-öğretim yılında işbirliği ve yardımlaşma değerleri ile devam edildi. Anasınıflarından 8. sınıfa kadar tüm öğrencilerimizi kapsayan çalışmalar, sınıf etkinliği, okul etkinliği ve aile-katılımlı etkinlikler şeklinde gerçekleştirildi. Sınıf Etkinliği Okulöncesi, ilkokul ve ortaokul öğrencilerimizle işbirliği konu başlıklı sınıf etkinliği gerçekleştirildi. İşbirliği mesajı içeren videolar izlendi. Videolar hakkında öğrencilerle sohbet edilip, işbirliğinin önemi üzerinde duruldu. Afiş ve Slogan Çalışması 4. sınıflarımız Benim Oyuncağım Senin Oyuncağın Olsun Kampanyası kapsamında slogan ve afiş çalışması yaptılar. Sayfa 5 Benim Oyuncağım Senin Oyuncağın Olsun Kampanyası Öğrencilerimiz M. Hikmet Ayberk İlkokulundaki öğrencilerle sevdikleri oyuncaklarını paylaştılar ve yardımlaşma değerini yaşayarak deneyimleme fırsatı buldular. Ayrıca, aileleri ile tamir ettikleri oyuncakları da arkadaşları için paketleyen ve bir mektup ile kendilerine ileten öğrencilerimiz, mektuplarında duygularını paylaştılar. Ankara Oyuncak Kütüphanesi Ziyareti 2. sınıf öğrencilerimiz 51. Kütüphane Haftası içerisinde oyuncak kütüphanesini ziyaret etti. Kütüphaneyi tanıma fırsatı bulan öğrencilerimiz, takım yarışmaları ile işbirliğinin önemini bir kez daha görmüş oldular.

6 OKULUMUZDA DEĞERLER EĞİTİMİ ÇALIŞMALARI Uzay Sokağı Projesi Okul öncesi öğrencilerimiz sanat etkinliklerinde işbirliği çalışması yaparak hayallerindeki uzayı oluşturdular. Bambo İle Tako-Hikaye Etkinliği Okulöncesi öğrencilerimiz Bambo ile Tako işbirliğini öğreniyor adlı hikayeyi dinlediler. Hikayede en beğendikleri bölümün resimlerini çizdiler. Arılar-Karıncalar-Kitap İnceleme. Okulöncesi öğrencilerimiz işbirliği yaparak birlikte yaşayan hayvanlardan Arılar ve Karıncalar ın yaşamlarını anlatan kitapları incelendiler, hayvanların nasıl işbölümü yaptıkları hakkında yeni bilgiler öğrendiler. Atık Materyallerden Müzik Aleti Yapımı Çalışması 1, 2 ve 3. sınıf öğrencilerimiz hep birlikte atık materyallerden müzik aletleri yaptı. Ritim ve Şarkı Çalışmaları. Ortaokul öğrencilerimiz ritim çalışmalarıyla orkestra ve koro çalışmalarında işbirliğinin önemini fark ettiler. Kitap Ayracı Çalışması 1.ve 2.sınıf öğrencilerimiz işbirliği konulu kitap ayraçları hazırladılar. Drama Çalışmaları. 2,5 ve 6. sınıf öğrencilerimiz drama yoluyla işbirliği konusunu ele aldılar. Takım çalışmasının önemini bir kez daha fark ettiler. Sayfa 6

7 OKULUMUZDA DEĞERLER EĞİTİMİ ÇALIŞMALARI Sokak Oyunları ve Yarışmalar. 5 ve 6. sınıf öğrencilerimiz Tırtıl Ayak Oyunu ile hem eğlendiler hem de takım olmanın önemini fark ettiler. Kütüphanem İçin Tasarlıyorum Etkinliği. Ortaokul öğrencilerimiz işbirliği içinde kütüphane için çeşitli tasarımlar yaptılar. Kolaj Çalışması. 6.sınıf öğrencilerimiz Seçmeli Görseller Sanatlar Dersi kapsamında İşbirliği konulu kolaj çalışması yaptılar ve çalışmalarını sergilediler. Kitap Okuma Etkinliği 6.sınıf öğrencilerimiz Türkçe dersi kapsamında Pal Sokağı Çocukları ve 7.sınıf öğrencilerimiz Kapiland ın Kobayları kitabını okuyarak iş birliği kavramını yazınsal bir eserle ele alma fırsatı buldular. Birlikten kuvvet doğar düşüncesini okudukları kitapla pekiştiren öğrencilerimiz işbirliğinin önemini fark ettiler. Sayfa 7