İTHALAT İHRACAT YÖNETİMİ DERS NOTLARI

Transkript

1 İTHALAT İHRACAT YÖNETİMİ DERS NOTLARI Öğr.Gör.İlyas Temel ŞAFAK DIŞ TİCARET İki veya daha fazla ülke arasında yapılan ticari bir alış veriş olup, bu işlem özellikle mal alanında gerçekleştirilmektedir. Ancak ülkeler arasında hizmet alım ve satımları (taşımacılık, sigortacılık vb) da olabilir. Gerek mal gerekse hizmetlerin ülke sınırları dışına satılması (ihracat) veya diğer ülkelerden satın alınması (ithalat) dış ticaretin konusudur. 1

2 Dış Ticaretin Temel Nedenleri Ülkelerin kaynak donanımlarının farklılığı: Mukayeseli avantajlar Ülkelerin bazı malların üretiminde uzmanlaşmaları: Kalite ve fiyat İç ve dış fiyatlar arasındaki farklılık: Ölçek ekonomileri İhtiyaç fazlası ürünlerin değerlendirilmesi Yatırım mallarının temininde kolaylık Sermaye birikiminin sağlanması Farklılaştırılmış mallar ve talepler Yeni iş sahalarının açılması Teşvikler ve yardımlar Diğer nedenler İHRACAT (Export) EX Bir malın veya değerin yürürlükteki ihracat mevzuatı ile gümrük mevzuatına uygun şekilde fiili ihracatının yapılması ve kambiyo mevzuatına göre bedelinin (bedelsiz ihracat hariç) yurda getirilmesi veya müsteşarlık tarafından kabul edilebilecek sair çıkışlara İHRACAT denir. 2

3 İTHALAT (Import) IM Bir ülkedeki alıcıların, başka ülkelerde üretilmiş mal ve hizmetleri satın almalarına İTHALAT denir. Dış Ticarette Kurumsal Çevre Dış Ticaret Müsteşarlığı - EKONOMİ BAKANLIĞI Hazine Müsteşarlığı - BAŞBAKANLIK Gümrük Müsteşarlığı - GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI İhracatçı Birlikleri İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi (İGEME) - İBP İhracat Bilgi Platformu (Ekonomi Bkn) Merkez Bankası (TCMB) Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Türk Eximbank Türk Standartları Enstitüsü (TSE) Lojistik ve Nakliye/Taşımacılık Şirketleri Ticaret ve Sanayi Odaları Faktoring İşlemi Yapan Şirketler Uluslararası Gözetim Şirketleri Yurtiçi Bankalar - Finans Kurumları Muhabir Bankalar Türkiye nin Yurt Dışındaki Ekonomi ve Ticaret Müşavirlikleri Gümrük Müşavirleri Ticaret ve Sanayi Odaları ve Türkiye Ticaret, Sanayi, Deniz Ticaret Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği (TOBB) Diğer ilgili kuruluşlar (İlgili Bakanlıklar ve Bakanlığa Bağlı Kurumlar) 3

4 Bir ülkeye giren ya da bir ülkeden çıkan mal ve eşya üzerinden alınan vergi. Bu verginin alınması işlemiyle uğraşan devlet örgütü. ( Bir ülkenin giriş ve çıkışında gümrük denetim ve gözetiminin yapıldığı yer. Türlü amaçlarla günlük hayatta kullanılan, insan yapısı, taşınabilir cansız nesnelerin bütününe eşya denir. Beyaz eşya, buzdolabı, çamaşır makinesi, bulaşık makinesi vb. ev aletlerine verilen genel isim Ev eşyası, evde kullanılan değişik nitelikli eşyaların bütünü Sandık eşya, saklanmak üzere sandığa konulan eşya Hukuki anlamda eşya, genel olarak maddi bir varlığı bulunan, sınırları ve kapsamı belirli olan ve üzerinde ayni hak kurulabilen insan dışındaki varlıklardır 4

5 Bir kimsenin ya da bir tüzel kişinin iyeliği altında bulunan, taşınır ya da taşınmaz varlıkların tümü. Alınıp satılabilen her türlü ticaret eşyası, tüccar malı, emtia. Birinin iyeliği altında bulunan büyükbaş hayvanların tümü. Bayağı, aşağılık, kötü kimse. Esrar ya da kaçak madde. Taşınır durumda olan her şey Taşınan her türlü ticaret eşyası, tüccar malı, emtia. Birinin üzerine almak zorunda kaldığı ağır görev Eldeki ve evdeki fazlalık Zoraki sahiplenme 5

6 GÜMRÜK Gümrük Terimi Nereden Geliyor? Lehçe-i Osmaniye adlı kitapta Gümrük kelimesi, Rumca dan alınmış ve emtiaya ilişkin rüsumun idare mahallinin ismidir diye tanımlanmış ise de, Gümrük kelimesinin Rumca dan alınma olmayıp, Latince de ticaret manasına gelen Commercium kelimesinden alınmış olduğu anlaşılmaktadır. Zira, gümrük resminin ticaret eşyasından alınan bir vergi olduğu göz önüne alındığında, kelimenin manaya uygunluğu ortaya çıktığından, bu adlandırmanın esasen daha uygun bulunduğu açıktır. Fransızlar Gümrük e Douane derler. İtalyanca Dogana kelimesinden alınmıştır ki, Venedik ve Cenova Cumhuriyetinin Birinci Hakimi nin ünvanı olan Doge adına, hazineye gelir temin etmek için, Venedik te uygulamaya konulan verginin ismi olmuştur. Venedikliler Ortaçağ da ticarette büyük gelişme kaydettikleri zaman, bu rüsum uygulamaya konulmuş ve giderekten Gümrük kelimesi, hem idarenin ismi (ism-i mekan) ve hem de verginin ismi (ism-i fiil) olarak kullanılmaya başlanılmıştır. Zamanının ünlü yazarlarından Veyh in sözlerine göre Douane kelimesi, gerek Farisi ve gerekse Arabi Divan kelimesinin aynısı olup, Ortaçağ da Arap gümrüklerine gelen ticari emtiaya ilişkin rüsumun alınmasına memur edilen görevlilerin tamamı anlamına gelen ve Divan şeklinde adlandırılan bu ibarenin, o zamanki Latince ye Dogan a şeklinde geçtiği ve oradan da Fransızca ya Douane şeklinde geçerek, dillere yerleşmiş bulunduğu anlaşılmaktadır. ( Süleyman Sudi/Mehmet Ali Ünal (Osmanlı Vergi Düzeni/Defter-i Muktesid)) 6

7 7