HAFTALIK KÜRESEL DEĞERLENDĠRME BÜLTENĠ

Transkript

1 HAFTALIK KÜRESEL DEĞERLENDĠRME BÜLTENĠ 29 Nisan-05 Mayıs 2013

2 21. YÜZYIL TÜRKĠYE ENSTĠTÜSÜ HAFTALIK KÜRESEL DEĞERLENDĠRME BÜLTENĠ İçindekiler AB Gündemi... 1 Rusya Gündemi... 2 ABD Gündemi... 4 Orta Doğu Gündemi..5 Güney Kafkasya-İran-Pakistan Gündemi... 7 Türkistan Gündemi AB Gündemi İzlanda'da düzenlenen seçimde iktidardaki Sosyal Demokratlar, yenilgiye uğradı. Avrupa Birliği ve göçmen karşıtı Bağımsızlık Partisi, oyların yüzde 26.7'sini alarak 63 sandalyeli parlamentoda 19 milletvekili kazandı. İlerici Parti de oyların yüzde 24.4'ünü alarak 19 sandalye kazandı. İki parti de İzlanda'nın Avrupa Birliği ve Avro'ya katılmasına karşı çıkıyor. Sosyal Demokratlar ise yüzde 12.9 oy oranı ile üçüncü oldu. Cumhurbaşkanı Olafur Ragnar Grimsson, başbakanlık görevini İlerici Parti'nin 38 yaşındaki lideri Sigmundur Gunnlaugsson'a verdi. Gunnlaugsson, parlamentodaki parti liderleriyle görüşecek. Bağımsızlık Partisi lideri Bjarni Benediktsson, 'En iyi seçenek iki partili bir koalisyon. Böylece gelecekteki zor kararları alabilecek güçlü bir yönetim oluşabilir' dedi. İzlanda'nın finans sektörünün 2008 yılında çökmesinin ardından ülke ekonomisi derin bir krize sürüklenmiş ve Reykjavik yönetimi, Avrupa Birliği'ne üyelik başvurusunda bulunmuştu. Ülkede iktidara ise Sosyal Demokratlar gelmişti. Avrupa Serbest Ticaret Birliği üyesi olan ve iç mevzuatı büyük ölçüde Avrupa Birliği düzenlemeleriyle uyumlu durumda bulunan İzlanda, Avrupa Birliği'ne katılım müzakerelerinde hızla yol almış, ancak seçime giderken müzakereleri askıya alma kararı almıştı. Bu seçimlerde Bağımsızlık Partisi nin başarı göstermesi, Cameron'ın üzerindeki baskıyı artırabilir. Muhafazakar Parti'deki şahin kanat, Cameron'ın da Birlik karşıtı politikalar izlemesini istiyor. Cameron ise Birlik üyeliğinden yana olmakla birlikte, aradaki ilişkinin yeniden düzenlenmesi taraftarı. İşçi Partisi, anketlerde önde gitmiş olsa da Bağımsızlık Partisi İşçi Partisi nin kalelerinde de başarı gösterdi. Koalisyon hükümetinin küçük ortağı Liberal Demokratlar da seçimde Bağımsızlık Partisi'nin yükselişinin baskısı altına girdi. Buna rağmen Muhafazakar Parti Eşbaşkanı Grant Shapps, 2015'teki seçimlerin İşçi Partisi ve Muhafazakar Parti arasında geçen bir yarış olacağını kaydetti. 1

3 Diğer Gelişmeler: - Fransa Savunma Bakanlığı Savunma Bütçesi ni açıkladı. Uluslararası misyonlar için görevlendirilen asker sayısının den aralığına indirileceği, eğitim ve istihbarat potansiyelinin artırılacağı açıklandı. Bakanlık raporunda önceliklerin koruma, caydırma ve müdahale olduğu ifade edildi. Fransa nın 2014 yılı harcamalarının 31.4 milyar Avro olması, yani GSYİH nın yüzde 1.5 i olması planlanıyor. Gelecek 5 yıllık süre zarfında da milyar Avro luk bir savunma bütçesi öngörülüyor. Rusya Gündemi Geçtiğimiz Pazartesi Japonya Başbakanı son 10 senedir ilk defa Moskova ya resmi ziyarette bulundu. Japonya başbakanın Moskova ziyareti birkaç önemli nedene bağlıydı. Birincisi, İki ülke arasında ikinci dünya savaşından sonra imzalanmamış olan barış antlaşması ve buna bağlı olarak da tartışmalı Güney Kuril Adaların durumu. İkincisi, Kore yarım adasındaki son gelişmeler. Üçüncüsü, iki ülke arasındaki ekonomik ilişkiler, Dördüncüsü ise, Japonya nın Çin ile olan rekabetinde Rusya yı yanına çekmeye çalışması sıralanabilir. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Japonya Başbakanı Sindzo Abe arasında gerçekleşen görüşme sonrası iki taraf, barış antlaşmasının imzalanması konusunda kararalı olduklarına ilişkin ortak açıklamada bulundu. Taraflar ikinci dünya savaşından günümüze iki ülke arasında barış antlaşmasının imzalanmamış olmasını anormal bir durum olarak değerlendirdiler. Barış antlaşmasının imzalanmamasının nedeni ise tartışmalı Güney Kuril adalarıdır. İki lider barış anlaşmasının imzalanması için üzerinde anlaşılmış diğer tüm resmi belgeleri göz önünde bulundurarak görüşmelerin devam etmesi için ortak karar aldılar. Bunun yanında iki lider, dış işleri bakanlarını mutabakat sağlanabilecek seçenekler üzerinde çalışarak fikir alışverişinde bulunmaları için yetkilendirdiler. Güney Kuril Adaları 2.Dünya Savaşı sonrası Japonya nın yenilgiyi kabul etmesiyle ittifak güçleri tarafından işgal edildi San-Francisco Konferansında Japonya, Kuril Adaları ve Güney Sahalin den vazgeçtiğini kabul etmişti de SSCB ve Japonya nın Moskova deklarasyonunu kabul etmesiyle iki ülke arasında savaşa son verilmişti ve barış anlaşması yapılmış olsaydı dört güney Kuril adası Japonya egemenliğine geçecekti. Ancak imzalar atılmadı ve Japonya nın Barış Antlaşmasını imzalamayı reddetmesinden bugüne kadar Rusya ile Japonya hukuken savaş halindedir. 2

4 Japonya Başbakanı daha önce ülkesindeki seçimleri kazanmasının ardından yapmış olduğu açıklamada Moskova ile ilişkilerde yeni bir ivme kazandırılması için mücadele edeceğini vurgulamıştı. Japonlar tarafından Kuzey Sınırları olarak adlandırılan Güney Kuril adaları nın akıbetinin belirlenmesi, Rusya ile olan sınır sorunlarının çözülmesiyle iki taraf arasında Barış Antlaşmasının imzalanması gerektiğini vurgulamıştı. 10 sene boyunca Moskova yı ziyaret etmeyen Japon liderlere nazaran, hem Vladimir Putin hem de Dmitriy Medvedev kendi dönemlerinde birkaç kez Japonya yı ziyaret etmiş, son zamanlarda da farklı platformlarda Japon liderlerle bir araya gelmişlerdir. Japonya Başbakanı için Moskova ile yakınlaşma çabasının diğer bir nedeni ise iç politikaya yöneliktir. Japon halkının Liberal-Demokratları iktidara getirmesinin önemli sebeplerinden biri de Kuzey Toprakları nın geri alınmasıydı. Çin ve Kore ile de ada sorunları yaşayan JAPONYA nın, ziyaret ile gerçekleştirdiği girişimine karşılık Rusya dan olumlu sinyal alması son derece önemlidir. Çin ve Kore tarafı Japonya ile herhangi bir görüşme söz konusu olamayacağını söylerken, Vladimir Putin, karşılıklı anlayış içerisinde diyalogun sürdürülebileceği sinyallerini veriyordu. İki ülke arasındaki bir diğer önemli konu da, Rus Deniz Kuvvetleri ile Japon Savunma Bakanlığı arasında Kuzey Kutubundaki işbirliğinin güçlendirilmesiyle ilgili anlaşmadır. Bunun nedeni ise, Japonya Başbakanı Abe nin, Asya da kendisine rakip olarak gördüğü Çin e karşı Moskova ile yakınlaşmaya çalışmasıdır. Çin in yeni Liderinin bir ay önce ilk ziyaretini Moskova ya gerçekleştirmesinden sonra, Japonya nın Lideri de buna karşı aynı şekilde Moskova ziyaretinde bulunmuştur. Japon Başbakanın Moskova ziyaretindeki bir diğer önemli madde ise, Rusya ile Japonya arasındaki enerji işbirliğidir. Tokyo, Rusya nın enerji kaynaklarına ihtiyaç duyan önemli ülkelerden biridir. Buna karşı ise, Rusya nın da Japonya teknolojisine ve doğu bölgelerine yatırımına ihtiyaç duymaktadır. Japonya başbakanı Abe, 120 ye yakın iş dünyası delege temsilcileri ve 40 a yakın da şirket temsilcileriyle birlikte Moskova ya ziyarette bulunması, 2-3 sene içerisinde Rusya daki Japon yatırımlarının 10 kat artacağı yorumunu beraberinde getirmiştir. Bu durum Moskova nın doğu bölgelerinin enerji kaynaklarının çıkartılması ve işletilmesi için ek kaynak ihtiyacını bir anlamda karşılamasında önemli gelişme olarak görülmektedir. Japon yatırımının 3

5 Rusya nın doğu bölgesine girmesi, bir anlamda Çin in yatırımlarına bir çeşitlilik kazandırarak, Çin in bölgedeki faaliyetlerinin tekelini kırmış olacaktır. Rus-Japon görüşmesinde, en önemli konu olarak bilinen Barış Antlaşması ve Güney Kulir adaları konusunda kesin sonuca varılmamış olsa da, iki ülke arasında önemli yakınlaşma ve diğer alanlarda önemli işbirlikleri yapıldığı söylenebilir. ABD Gündemi Başkan Barack Obama, Suriye ye müdahale emri vermeden önce kimyasal silah kullanımıyla ilgili daha fazla kanıta ihtiyaç duyduğunu açıkladı. Obama, Beyaz Saray da düzenlediği basın toplantısında Amerika nın elinde Suriye de kimyasal silah kullanıldığına ilişkin kanıt bulunduğunu, ancak kim tarafından ve nasıl kullanıldığının bilinmediğini söyledi. Başkan, bu konuda kanıt dosyası oluşmadan Amerika nın bir hüküme varmak için acele etmeyeceğini de belirtti. Geçen hafta Beyaz Saray senatörlere ABD istihbarat birimlerinin Devlet Başkanı Beşar Esat ın çatışmalarda küçük ölçekte sinir gazı sarin kullandığından emin olduklarını ancak eminlik derecesinin değiştiğini bildirmişti. Kimyasal silah kullanımının ABD'yi askeri müdahaleye yöneltip yöneltmeyeceği sorulduğunda Obama, bu aşamada ancak Amerika nın elindeki seçenekleri yeniden değerlendireceğini söyleyebileceği yanıtını verdi. Suriye hükümetinin kimyasal silah kullanmasının cini şişeden çıkaracağını vurgulayan Obama bu silahların yanlış ellere düşmesinin Amerika, müttefikleri ve uluslararası topluluğun güvenliğini tehdit edeceğini de söyledi. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon Şam hükümetinin BM denetçilerine soruşturma için hemen koşulsuz izin vermesini istiyor. Ancak Suriye nin BM Büyükelçisi Beşar Caferi, hükümetinin kimyasal silah kullandığı iddialarını reddetti ve bunları İngiliz, Fransız ve Katar hükümetlerinin karalama kampanyası olarak niteledi. 4

6 Öne Çıkan Diğer Gelişmeler - Obama nın Suriye deki İsyancılara silah sağlamayı istediği açıklandı. - Kazakistan ABD ile işbirliği yapmaya devam edeceğini açıkladı. - Obama Meksika ve Kosta Rika ziyaretlerini gerçekleştirdi. - Amerikan vatandaşlarının dış müdahale istemediği yapılan bir anketle netleşti. Orta Doğu Gündemi - İsrail Suriye'nin başkenti Şam'daki Camraya Askeri Araştırma Merkezi'ni vurdu. İsrail ve Amerikan kaynakları Esad rejiminin muhaliflere karşı kullandığı ve Hizbullah'a göndermeye çalıştığı karadan karaya fırlatılan İran yapımı Fetih-110 füzelerinin hedef alındığını öne sürdü. İsrail saldırısının ardından Şam'da düzenlenen olağanüstü kabine toplantısının ardından bir açıklama yapan Suriye hükümeti ise operasyonun bölgeyi daha tehlikeli hale getireceğini belirterek sert tepki gösterdi ve saldırılar "uluslararası hukukun aleni ihlali" olarak nitelendirildi. İsrail, cuma günü de yine Lübnan'da faaliyet gösteren Şii Hizbullah örgütüne füze götüren bir konvoyu vurmuştu. İsrail ocak ayında da aynı bölgeye saldırı düzenlemişti. İsrail in Suriye ye karşı gerçekleştirdiği hava saldırılarında hedefinin Hizbullah a giden İran yapımı Fetih 110 füzeleri olduğunu ifade etse de vurulan yerlerin iki kışla, araştırma merkezi, hava savunma birliği ve silah deposu olması ve ortada Lübnan yolunda bir kargo olmaması dikkat çekiyor. Son iki saldırı ile İsrail ve Suriye'nin fiilen savaşın eşiğine geldiği belirtilmekte. Suriye, ocak ayındaki saldırıdan sonra İsrail'in bundan sonraki saldırılarına çok sert karşılık verecekleri tehdidinde bulunmuştu. Suriye, Golan Tepelerini kaybettiği 1967 yılındaki Arap-İsrail savaşından beri Mısır ve Ürdün gibi barış anlaşması imzaladığı için İsrail ile teknik olarak savaş durumunda bulunuyor. Ancak aradan geçen 45 yıllık sürede Suriye İsrail ile hiçbir şekilde gerginliği tırmandıracak bir girişimde bulunmamıştı. İsrail, Suriye'de muhtemel üç gelişmeyi varlığı için tehdit olarak görüyor: Kimyasal silahlar, Hizbullah'a gidebilecek füze ve silahlar ile El Kaide bağlantılı örgütler. Amerikan kaynakları İsrail'in cuma günü vurduğu füzelerin İran'dan geldiğini ve Suriye Uluslararası Havaalanı'nda depolandıklarını öne sürüyor. Suriye resmi televizyonu Ahbariye, son saldırının İsrail ve teröristler arasındaki işbirliğini net bir şekilde ortaya çıkardığını, saldırının teröristlerin moralini yükseltmek için yapıldığını öne sürdü. İsrail in Suriye politikası Suriye deki isyan başladığından bu yana çok belirgin değil. İsrail Esad rejiminin işgal 5

7 altındaki GolanTepeleri ndestatükoyu muhafaza eden çizgisinden memnun. Fakat Suriye nin Hizbullah ı besleyen direniş ekseninden çıkması büyük önem taşımakta. Ama muhaliflere açık destek vermesi de Arap dünyasında tepki toplayarak Esad ın elini güçlendireceğinden İsrail yetililerinden Suriye konusunda fazla bir açıklama yapılmıyor. İsrail in üç gün arayla Suriye ye gerçekleştirdiği iki saldırıya İslam ülkelerinin nasıl bir tepki göstereceği de merak konusu. Beklendiği gibi Suriye nin en yakın iki müttefiki İran ve Hizbullah saldırıya sert tepki gösterirken, Sünni ülkelerden benzer sertlikte tepki gelmemesi dikkat çekiyor. Suriye konusundaki politikasını netleştirememekle eleştirilen Mısır, İsrail in uluslararası kuralları ve kanunları ihlal ettiğini belirtirken, Arap Birliği Genel Sekreteri Nebil el Arabi de BM Güvenlik Konseyi ne çağrıda bulunarak İsrail in Suriye ye yönelik saldırılarını durdurması çağrısında bulundu. - Hizbullah lideri Şeyh Hasan Nasrallah, nadiren verdiği televizyon demeçlerinden birinde "Suriye'nin ABD, İsrail, ya da radikal islamcıların eline geçmesine izin vermeyecek gerçek dostları var" dedi. - Rusya'daki hava trafiği kurumu Rosaviatsiya, ülkedeki tüm havayolu şirketlerine Suriye hava sahasını kullanma yasağı getirildiğini duyurdu. - Şam'da Suriye Başbakanı Vail Nadir el Halki'nin aracına yönelik bir bombalı saldırı gerçekleştirildi. El Halki'nin yara almadan kurtulduğu saldırıda en az yedi kişi öldü. - Irak Bağımsız Yüksek Seçim Kurulu, 12 ilde 20 Nisan'da yapılan il meclisleri seçimlerinin nihai sonuçlarını açıkladı. Nihai sonuçlara göre, Başbakan Nuri El Maliki'nin başkanı olduğu Kanun Devleti Koalisyonu, Bağdat, El-Kadsiye, Basra, El- Musenne, Vasıt, Zikar, Babil ve Kerbela'da birinci oldu. - Irak ta Şiilerin yoğun olarak yaşadığı yerlerde beş bombalı aracın infilak etmesiyle 26 kişi öldü. Irak ta ilk defa bölünme ihtimali üzerinde durulduğu ifade ediliyor. - Mısır'ın başkenti Kahire'deki Tahrir Meydanı'nda, daha önceki eylemlerde tutuklananların serbest bırakılması amacıyla gösteri düzenlendi. 6

8 - Kahire'nin Dokki bölgesinde silahlı bir kişi tarafından Mısır Başbakanı Hişam Kandil'in konvoyuna ateş edildi. Konvoy, olayın ardından bölgeden uzaklaştı. Görgü tanıklarının iddiasına göre olayda, konvoyda bulunan bir kişi yaralandı. Güney Kafkasya-İran-Pakistan Gündemi 11 Mayıs ta genel seçimlere giden Pakistan, oldukça çalkantılı bir dönemden geçiyor. Yargı ve ordunun kıskacında zaman zaman politik krizler yaşayan PHP hükümeti görev süresini 17 Mart 2013 de tamamlamıştır. Görev süresinin tamamlanmasına çok az bir zaman kala yüksek yargı tarafından hakkında tutuklama kararı çıkartılan Başbakan Raja Eşref, bu sürece direnerek yetkilerini 24 Mart 2013 de geçici seçim hükümetine bırakmıştır. Geçici hükümetin başkanlığına ise iktidardaki Pakistan Halk Partisi'nin (PPP) adayı, emekli hâkim Mir Hazar Khan Khoso getirilmiştir. Ülkeyi 11 Mayıs taki seçimlere kadar yönetecek olan geçici hükümet ise önemli sorunlarla karşı karşıyadır. Ülkedeki seçim süreci, Pakistan Taliban ının özellikle laik milliyetçi partiler ile Belucistan daki Şii Hazaralara yönelik bombalı eylemlerinin gölgesinde yürütülmektedir. Pakistan da hafta sonu gerçekleştirilecek genel seçim yarışının iktidardaki Pakistan Halk Partisi ve hükümet ortakları olan Pakistan Müslüman Ligi-Kais-i Azam, Muttehida Kavmi Partisi ve Navaz Şerif in liderliğini yaptığı Pakistan Müslüman Ligi arasından geçmesi beklenmektedir. Ancak yarışın asıl taraflarının Pakistan Halk Partisi ve Navaz Şerif in liderliğini yaptığı Pakistan Müslüman Ligi olacaktır. Pakistan Halk Partisi nin 2008 den buna ordu ve yargı ergi ile yaşadığı siyasi çatışma, ülkenin yaşadığı enerji krizine kesin bir çözüm bulamayışı ve ABD insansız hava araçlarının Pakistan topraklarında gerçekleştirdiği izinsiz saldırılara yeterli tepkiyi veremeyişi Pakistan Halk Partisi nin oy oranlarını olumsuz yönde etkileyecektir. Halk Partisi nin içinde bulunduğu durum ise ülkenin ikinci büyük partisi olan Navaz Şerif liderliğindeki Pakistan Müslüman Ligi nin şansını artırmaktadır. Bu durum ise her iki partinin oy oranlarının birbirine yaklaşmasıyla sonuçlanabilir. Seçimler Taliban saldırılarının gölgesinde gerçekleşmektedir. Geçici hükümet ve ordu seçimlerde güvenliğin sağlanması için bazı tedbirler almış olsa da Taliban, Pakistan Halk Partisi, Muttehida Kavmi Partisi ve Avami Ulusal Partisi nin mitinglerini defalarca bombalı saldırılarla sabote etmiştir. Taliban ın silahlı eylemlerinin özellikle seçim sürecinde artış göstermesinin iki temel nedeni bulunmaktadır. İlki İktidar daki koalisyon ortaklarının, ABD insansız hava araçlarının Taliban ın etkili olduğu aşiretler bölgesini bombalamasına yeterli 7

9 tepkiyi gösteremiyor olmasıdır. Taliban, silahlı yöntemlerle halkın iradesini Taliban la diyalog kurmaya açık siyasal partilere doğru maniple etmek istiyor olabilir. İkincisi ise Pakistan Halk Partisi iktidarının ordu ile yaşadığı siyasi çatışmadır. Halk partisinin hükümet politikalarından rahatsız olan ve Pakistan ın egemenlik haklarının ABD tarafından çiğnenmesine müsaade edildiğini düşünen Pakistan Ordusu, Halk Partisi nin yeniden iktidar ortağı olmasını engellemek için askeri istihbarat servisi ile Taliban ı yönlendiriyor olabilir. Nitekim Pakistan askeri istihbaratı ile Taliban arasındaki ilişkiler dünya kamuoyunda da yer yer dillendirilmektedir. Seçimlerin galibi kim olursa olsun Pakistan ı yönetecek siyasal iktidarın önemli sorunlarla karşı karşıya olacağı açıktır. Azerbaycan-Türkiye Arasındaki Yatırımlar Güvenceye Alındı Türkiye ile Azerbaycan arasında yatırımların karşılıklı korunması ve teşvikine ilişkin imzalanan anlaşma gereğince, Türk ve Azeri yatırımcıların her iki ülkede yaptığı yatırımlar güvence altına alınmıştır. 10 yıl sürecince geçerli olacak anlaşma, anlaşmadan önce yapılan yatırımları da kapsayacaktır. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti arasında yatırımların karşılıklı korunması ve teşvikine ilişkin Milletlerarası Andlaşma Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. Basında yer alan Resmi Gazete deki haberlere göre, daha önceden her iki ülke vatandaşları tarafından yapılan yatırımları da kapsama alan bu anlaşma, her iki ülkede kendi mevzuatına tabi olarak, ülkesinde diğer ülke yatırımcılarının yatırımlarını mümkün olduğunca teşvik edecektir. 10 yıllık bir süre boyunca yürürlükte kalacak olan anlaşma gereğince, Türk ve Azeri yatırımcıların yatırımları, her iki ülkede de her zaman adil ve eşit muamele ile tam koruma ve güvenlik de dahil olmak üzere, uluslararası hukukun asgari muamele standartlarına uygun bir muameleye tabi tutulacaktır. Hiçbir ülke veya ayrımcı tedbirlerle bu gibi yatırımların yönetilmesine, sürdürülmesine, kullanımına, faydalanılmasına, genişletilmesine veya elden çıkarılmasına hiçbir şekilde engel olmayacaktır. Ayrıca, iki ülkede kendi kanunları ve düzenlemeleri çerçevesinde, yatırımları herhangi bir üçüncü ülke yatırımcılarının yatırımlarına benzer durumlarda uygulanandan daha az elverişli olmayacak şekilde ülkesine kabul edecektir. Her bir ülke, kurulmuş olan bu yatırımlara, bunların yönetilmesine, sürdürülmesine, kullanımına, faydalanılmasına, genişletilmesine veya elden çıkarılmasına ilişkin olarak, kendi yatırımcılarının yatırımları ya da üçüncü bir ülke yatırımcılarının yatırımlarına benzer durumlarda uyguladığı muameleden hangisi en elverişli ise, bundan daha az elverişli olmayan bir muamelede bulunacaktır. 8

10 Olağanüstü durumlarda yatırımcılar en elverişli muameleye tabi tutulacaktır. Yatırımları her iki ülkeden birinde olan yatırımcılar, savaş veya diğer silahlı çatışma, olağanüstü durum, ayaklanma veya isyan nedeniyle zarar gören yatırımları için, herhangi bir üçüncü ülke yatırımcılarına uygulanan muameleden daha az elverişli olmamak üzere, hangisi en elverişli ise o muameleye tabi tutulacaktır. Güney Kafkasya-İran ve Pakistan ve Afganistan da öne çıkan diğer gelişmeler: Azerbaycan Cumhurbaşkanlığı İdaresi Başkanı Ramiz Mehdiyev, dün Tahran'da İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad ile görüşme yaptı. Görüşmede üst düzey yetkililerin karşılıklı ziyaretlerinin ikili ilişkilerin gelişmesini olumlu etkilediği kaydedildi. Cumhurbaşkanı Başkan İlham Aliyev'in selamlarından dolayı memnun olduğunu bildiren Ahmedinejad, onun da selamlarının Azerbaycan Cumhurbaşkanına iletilmesini rica etti. Gürcistan Başbakanı İvanişvili, ülkesinin ulusal güvenliği açısından AB ile entegrasyon dışında alternatifleri olmadığını söyledi. Azerbaycan Dışişleri Bakanı Elmar Memmedyarov, Bakü ve Atina arasındaki işbirliğinin üst düzeyde olduğunu söyledi. Yunan mevkidaşı Dimitris Avramopulos ile görüşmesinin ardından düzenlenen ortak basın toplantısında açıklamalarda bulunan Memmedyarov, görüşmede turizm ve enerji başta olmak üzere çeşitli alanlarda işbirliği konularını müzakere ettiklerini belirtti. İran da iki Azerbaycan vatandaşı daha tutuklandı. İran ın yaptığı açıklamaya göre İran aleyhine casusluk yapan iki yabancı ülke vatandaşının tutuklandığı bildirildi. Bu gelişme İran-Azerbaycan arasında yeni bir anlaşmazlığın ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır. Azerbaycan Cumhurbaşkanı yanında Stratejik Araştırmalar Merkezi (SAM) Başkanı Ferhad Memmedov, ABD nin Ermenistan-Türkiye ilişkilerinin iyileştirilmesine yönelik girişimlerde bulunmasının doğru olmadığını ifade etti. Özel bir Türk bankasının girişimiyle Azerbaycan da Bakü Maliye Zirvesi düzenlendi. Türkiye den gelen ve zirvede söz alan bankacı ve akademisyenler bilgi ve tecrübelerimizi Azerbaycan la paylaşmaya hazırız dedi. Azerbaycan Diplomat Akademisinde düzenlenen Bakü Maliye Zirvesine Azerbaycan Merkez Bankası Başkanı Reşat Orucov başta olmak üzere birçok yetkili katıldı. Toplantılarda Küresel Rekabet ve Marka oluşturulması, Avrupa ve Türkiye maliyesindeki son gelişmeler, İş dünyasının isteklerinin karşılanması ve eğitimin dünya pazarına açılan yoldaki rolü tartışıldı. 9

11 Azerbaycan Dışişleri Bakanı Elmar Memmedyarov, 2014 yılında Avrupa Birliği(AB) dönem başkanı olacak Yunanistan'la başta enerji ve turizm olmak üzere, ilişkileri daha da geliştirmek istediklerini söyledi. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti arasında yatırımların karşılıklı korunması ve teşvikine ilişkin Milletlerarası Andlaşma Resmi Gazete'de yayımlandı. Daha önceden her iki ülke vatandaşları tarafından yapılan yatırımları da kapsama alan Anlaşmaya göre, her iki ülkede kendi mevzuatına tabi olarak, ülkesinde diğer ülke yatırımcılarının yatırımlarını mümkün olduğunca teşvik edecek. Avrupa Komisyonu nun Genişlemeden Sorumlu Üyesi Stefan Füle, Azerbaycan ın demokrasi ve basın özgürlüğü alanlarında hâlâ eksiklikleri bulunduğunu söyledi. İki günlük Azerbaycan temaslarının sonunda basın toplantısı düzenleyen Füle, Azerbaycanlı yetkililerle yaptıkları görüşmeler hakkında açıklamalarda bulundu. Avrupa Birliği nin Azerbaycan la ikili ilişkilerini, karşılıklı saygı ve ortak çıkarların yanı sıra ortak değer ve prensipler temelinde geliştirmek istediğini belirten Füle, "Sayın Aliyev, hükümet üyeleri, muhalefet temsilcileri ve sivil toplum kuruluşları ile dün ve bugün dostane ve samimi görüşmeler gerçekleştirdim. Taraflar arasındaki ilişkinin, hem Doğu işbirliği çerçevesinde hem de modernizasyon ve reform sürecinde Azerbaycan ı desteklemek açısından, güçlendirilmesi ve genişletilmesi konularını ele aldık" dedi. Türkistan Gündemi Kırgızistan Meclisinde Kırgızistan'ın borcu ile ilgili verilen soru önergesine Maliye Bakanı Olga Lavrova cevap verdi. Lavrova Kırgızistan'ın iç borcunun 274 milyon dolar, dış borcunun ise 3 milyar 32 milyon olduğunu açıkladı. Lavrova İstikrarlı Ulusal Kalkınma Strateji kapsamında bu borcun yüzde 40 oranında azaltılması gerektiğini belirtti. Kırgızistan 2013 yılını da Avrasya Ekonomik Birliğine hazırlık yılı ilan etmişti ve bu konuda Avrasya Birliği'ne giriş sürecinde Kırgızistan'ın ekonomik kalkınmayı sağlaması ve önümüzdeki yıllarda da ekonominin istikrara kavuşacağının güvencesini veren bir program ortaya koyması gerekmektedir. Kırgızistan'daki ekonomik krizler 2005 ve 2010'da siyasi krizlere dönüşmüş ve halk ayaklanmalarına neden olmuştu. Bundan dolayı Kırgızistan 10

12 ekonomik istikrarı sağlayamazsa Avrasya Birliği için hem ekonomik bir yük hem de bir siyasi kriz noktasına dönüşebilir. Bu durum ise Kırgızistan'ın Avrasya Birliğine katılım sürecini engelleyecektir. Böyle bir durumun yaşanmaması adına Rusya Kırgızistan'a ekonomik desteğini artırabilir. Ancak Rusya'daki muhalif gruplar ise Kırgızistan ve Tacikistan'a yönelik ekonomik desteği eleştirmiştir. Kırgızistan ın başkenti Bişkek te Boston saldırısının şüphelisi Cevher Çarnaev için dua edilmesini isteyen bildiriler dağıtıldı. Polis, bildirileri dağıtan kişileri arıyor. Bildirilerde Cevher Çarnaev in fotoğrafı altında, Cevher Çarnaev suçsuz. Cevher için dua edin. sözleri yer alıyor. Yazan kişiler, Cevher ve ailesinin iftira kurbanı olduğundan ve onlara yardım edilmesi gerektiğinden emin. Kırgızistan da doğan Cevher Çarnaev, Kırgızistan vatandaşıydı. Ailesi 2001 yılında bu ülkeden ayrıldığında Cevher 8 yaşındaydı. Her iki Çarnaev kardeşinin çocukken radikalleşmesinin imkânsız olduğunu belirten Kırgızistan yönetimi, bu yüzden yaptıklarının ülkeyle ilişkilendirmenin yanlış olduğunu savunuyor. Burada yapılan açıklamalar 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsüne değil, sadece yorumda bulunan 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü araştırmacılarına aittir. 11