Elektrik Piyasası Dinamikleri ve Enerji Ticareti. Sıtkı ŞERİFEKEN METU / ME 91

Transkript

1 Elektrik Piyasası Dinamikleri ve Enerji Ticareti Sıtkı ŞERİFEKEN METU / ME

2 ELEKTRİK PİYASASINDAKİ GELİŞMELER YIL DOĞALGAZ PİYASASINDAKİ GELİŞMELER 3096 sayılı Kanun ile Türkiye Elektrik Piyasasında ilk özelleştirme denemeleri BOTAŞ ilk doğal gaz alım anlaşması (Soyuzgazexport) 1987 İlk gaz ithalinin gerçekleştirilmesi 1988 Cezayir ile LNG alım anlaşması 1992 İstanbul ve Bursa'ya ilk kez doğal gaz dağıtımı yapılması TEK, TEDAŞ ve TEAŞ olarak ikiye ayrılması ve YİD Kanunu 1994 Marmara Ereğlisi LNG Terminali'nin işletmeye alınması 1995 BOTAŞ'ın KİT olarak yeniden yapılandırılması ve Nijerya ile 22 yıllık LNG anlaşması 1996 İran ile Gaz Alım Anlaşması Yİ Kanunu 1997 Rusya (Mavi Akım) ile Gaz Alım Anlaşması 1998 Rusya Federasyonu ile Batı hattından 23 yıllık Gaz Alım Anlaşması 1999 Türkmenistan ile 30 yıllık Gaz Alım Anlaşması EPDK 'nın kurulması, TEAŞ'ın EÜAŞ, TETAŞ VE TEİAŞ olarak ayrılması ve serbest tüketici limiti belirlenmesi (9 GWs/yıl) 2001 Azerbaycan ile 15 yıllık Gaz Alım Anlaşması, İran'dan gaz alımı ve 4646 Doğal Gaz Piyasası Kanunu Elektrik Piyasası Kanunu, 2002 Rusya, Mavi Akım Boru Hattı'ndan ilk kez doğal gaz dağıtımı yapılması Mali uzlaştırmanın başlaması 2003 Mavi Akım Doğal Gaz Boru Hattı'ndan gaz alınmaya başlanması ve Yunanistan ile 15 yıllık İhracat anlaşması DUY fiyatlandırma metodolojisi 2004 İlk dağıtım özelleştirmeleri Yenilenebilir Enerji Kanunu 2005 Gazprom ile Türk şirketleri arasında kontrat deviri anlaşmaları Dengeleme ve Uzlaştırma Piyasası başlangıcı, 2006 Mavi Akım Doğal Gaz Hattı'nın resmi açılışı 2007 BOTAŞ, Gazprom ve Shell Enerji arasında ilk kontrat devri anlaşması EDAŞ ve ADÜAŞ özelleştirmeleri, Elektrik Piyasası Kanununda değişiklikler yapılması ve Yan Hizmetler Yön Maaliyet bazlı fiyat kararnamesi DUY'da saatlik piyasaya geçiş ve Gün Öncesi Planlama başlangıcı, 2009 Özel sektör payı 4 milyar m3'e yükselmesi Hidroelektrik özelleştirmeleri ve Gün Öncesi Piyasası 2010 Üçüncü partilerin LNG terminallerini kullanım hakkı kodunun yürürlüğe girmesi Şubat enerji krizi, 2012 Özel sektör payı 10 milyar m3'e yükselmesi Aralık enerji krizi, 2013 SOCAR'ın milyon m3 satışa başlaması Kurulu güçte özel sektörün kamuyu geçmesi, EPİAŞ, Gün İçi Piyasası 2014

3 KURULUŞLAR KURULU GÜÇ (MW) EÜAŞ 21,066.7 EÜAŞ'A BAĞLI ORTAKLIK SANTRALLARI 2,714.0 İŞLETME HAKKI DEVREDİLEN SANTRALLAR YAP İŞLET SANTRALLARI 6,101.8 YAP İŞLET DEVRET SANTRALLARI 2,335.8 SERBEST ÜRETİM ŞİRKETLERİ 29,178.7 OTOPRODÜKTÖR SANTRALLARI 3,400.3 TOPLAM 65,735.6 EÜAŞ 43% 5% 33% 1% 4% EÜAŞ'A BAĞLI ORTAKLIK SANTRALLARI İŞLETME HAKKI DEVREDİLEN SANTRALLAR YAP İŞLET SANTRALLARI YAP İŞLET DEVRET SANTRALLARI SERBEST ÜRETİM ŞİRKETLERİ 4% 10% OTOPRODÜKTÖR SANTRALLARI

4 Santral Adı Kaynak Türü Kurulu Gücü (MW) İşletmeye Giriş Tarihi Anlaşma Bitiş Tarihi YAP İŞLET YAP İŞLET DEVRET İŞLETME HAKKININ DEVRİ İntergen Adapazarı Doğalgaz İntergen Gebze Doğalgaz 1, İntergen İzmir Doğalgaz 1, Baymina Doğalgaz İsken İ. kömür 1, Çamlıca HES Hidro Fethiye HES Hidro Suçatı HES Hidro Dinar II HES Hidro Çal HES Hidro Birecik HES Hidro Ova Elektrik Doğalgaz Gönen HES Hidro Sütçüler HES Hidro Alaçatı HES Rüzgar Tohma-Medik HES Hidro Esenyurt Doğalgaz Trakya Elektrik Doğalgaz Unimar Doğalgaz Ahköy I HES Hidro Ahköy II HES Hidro Bozcaada HES Rüzgar Gaziler HES Hidro Mercan HES Hidro Yamula HES Hidro Aksu-Çayköy HES Hidro Çayırhan Linyit Hazar I-II HES Hidro

5 YAKIT CİNSLERİ KURULU GÜÇ (MW) FUEL-OİL + ASFALTİT + NAFTA + MOTORİN TAŞ KÖMÜRÜ + LİNYİT İTHAL KÖMÜR DOĞALGAZ + LNG YENİLENEBİLİR + ATIK ÇOK YAKITLILAR KATI+SIVI 25% FUEL-OİL + ASFALTİT + NAFTA + MOTORİN TAŞ KÖMÜRÜ + LİNYİT 8,566.2 İTHAL KÖMÜR 4,262.6 DOĞALGAZ + LNG 20,854.4 YENİLENEBİLİR + ATIK ÇOK YAKITLILAR KATI+SIVI ÇOK YAKITLILAR SIVI+D.GAZ 4,365.8 JEOTERMAL HİDROLİK BARAJLI 16,299.0 HİDROLİK AKARSU 6,559.3 RÜZGAR 2,924.1 TOPLAM 65, % 5% 1% 13% 6% ÇOK YAKITLILAR SIVI+D.GAZ JEOTERMAL 31% HİDROLİK BARAJLI HİDROLİK AKARSU RÜZGAR 1% 7% 1% 0%

6 8,000.0 Yıllık Eklenen Kapasite 7, , , , ,000.0 Termik Enerji Yenilenebilir Enerji 2, , MW Yenilenebilir Enerji , , , , ,405.0 Termik Enerji 1, , , , , , ,578.0 Added Capacity 1, , , , , , ,983.0

7 YENİLENEBİLİR ENERJİ KURULU GÜÇ Diğer + Atık Jeotermal Rüzgar Hidro MW Diğer + Atık Jeotermal Rüzgar , , , ,956.0 Hidro 12, , , , , , , , , ,289.0

8 AVRUPA DA RES KURULU GÜÇ GELİŞİMİ Ülke 2012 Eklenen 2012 Kurulu 2013 Eklenen 2013 Kurulu Kapasite Güç Kapasite Güç Almanya 2,297 30,989 3,238 33,730 İspanya 1,110 22, ,959 İngiltere 2,064 8,649 1,883 10,531 İtalya 1,239 8, ,551 Fransa 814 7, ,254 Danimarka 220 4, ,772 Portekiz 155 4, ,724 İsveç 846 3, ,470 Polonya 880 2, ,390 Türkiye 506 2, ,956 Hollanda 119 2, ,693 Romanya 923 1, ,599 İrlanda 121 1, ,037 Yunanistan 117 1, ,865 Avusturya 296 1, ,684

9 RES KURULU GÜÇ GELİŞİMİ (YILLIK VE KÜMÜLE) 3,500 3,000 2, Ort. ~ 500 MW/yıl , MW 1,500 1, ,292 1,754 2,312 2, MW TOPLAM KURULU GÜÇ (MW) YILLIK EKLENEN CAPASİTE (MW)

10 RES Yatırımlarında Süreçler Ortalama bir yıl içinde yapımının tamamlanarak ticari işletmeye geçmesi için minimum 6-7 yıllık bir süreç gerekmektedir. Lisanslama ve İzinler Malzeme Tedarik Finansman Yapım

11 Teşvik Yatırımı Teşvik KDV muafiyeti 31/12/2015 ten önce devreye girmiş rüzgar santralleri için 5 yıl boyunca sistem kullanım bedelinin %50 si 31/12/2015 ten önce devreye girmiş rüzgar santralleri Damga vergisi muafiyeti %1 Hazine payının alınmaması 5 yıl süre boyunca yerli katkı payından yararlanma Orman İzinlerinde %85 indirim *** Feed in Tariff Yenilenebilir Enerji Feed in Tariff /kwh Yerli Katkı Payı /kwh Toplam /kwh Hydro Wind Geothermal Biomass + Biogas Solar (PV) Solar (CSP)

12 Teşvik Karbon Kredisi 2013 yılında YEKDEM den faydalan 3 adet RES ve fiyat 7,3 USDcent/kWh YEKDEM de yapılan düzenlemeler ile isteği arttı, (yeterli değil) 2014 yılında YEKDEM den yararlanan 21 adet RES ortalama fiyat 8,08 USDcent/kWh, Dengesizlik maliyeti yok, Kurulu Güç (MW) YEK Fiyatı (USDcent/kWh) Biyokütle Hidrolik Jeotermal Rüzgar Toplam Genel Toplam

13 Tüketim Gelişimi Toplam Tüketim (TWh) GSMH Büyümesi (%) Kişi Başı Tüketim (MWh) Yıllar Toplam Tüketim (TWh) GSMH Büyümesi (%) Kişi Başı Tüketim (MWh)

14 Tarihçe Gelişim Piyasalar Fiyat oluşumu Ticaret Türkiye Elektrik Enerjisi Üretim / Tüketim Dağılımı (TWh) Üretim(TWh) Tüketim(TWh) Üretim(TWh) Tüketim(TWh) Türkiye Elektrik Enerjisi İthalat İhracat Dağılımı (TWh) İthalat(TWh) İhracat(TWh) İthalat(TWh) İhracat(TWh)

15 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% -2% -4% -6% -8% Q Q Q Q 2013 GDP Growth Electricity Consumption Growth

16 500 Tarihçe Gelişim Piyasalar Fiyat oluşumu Ticaret Elektrik Tüketimi Gelişimi ve Projeksiyonu (TWh) sonrasında; Yüksek senaryoda ortalama % 8 büyüme Düşük senaryoda ortalama % 5 büyüme

17 100,000 Tarihçe Gelişim Piyasalar Fiyat oluşumu Ticaret Kurulu Güç Gelişimi ve Projeksiyonu (MW) 90,000 80,000 70,000 60,000 50,000 40,000 30,000 20,000 10, sonrasında ortalama % 6 büyüme (Max.%12 Min.%4)

18 225 Elektrik Fiyatları Gelişimi Elektrik Fiyatları (TL/MWh) Mart 2010 Nisan 2010 Mayıs 2010 Haziran 2010 Temm 2010 Ağustos 2010 Eylül 2010 Ekim 2010 Kasım 2010 Aralık 2010 Ocak 2011 Şubat 2011 Mart 2011 Nisan 2011 Mayıs 2011 Haziran 2011 Temm 2011 Ağustos 2011 Eylül 2011 Ekim 2011 Kasım 2011 Aralık 2011 Ocak 2012 Şubat 2012 Mart 2012 Nisan 2012 Mayıs 2012 Haziran 2012 Temm 2012 Ağustos 2012 Eylül 2012 Ekim 2012 Kasım 2012 Aralık 2012 Ocak 2013 Şubat 2013 Mart 2013 Nisan 2013 Mayıs 2013 Haziran 2013 Temm 2013 Ağustos 2013 Eylül 2013 Ekim 2013 Kasım 2013 Aralık 2013 Ocak 2014 Şubat 2014 Mart 2014 Nisan 2014 Mayıs 2014 PTF SMF Linear (PTF) y = x formulü ile 2017 yılı fiyatı >200 TL/MWh

19 ELEKTRİK PİYASASI

20 Mevcut Durum Elektrik Piyasaları Hedeflenen Durum Spot market -Gün öncesi piyasası (GÖP) -Dengeleme piyasası TEİAŞ tarafından yönetilen piyasalar, Şeffaflık sorunu, Manüplasyona açık, Sınırlı kapasite, OTC (Over the counter - Tezgah Üstü) - İkili Anlaşmalar -Aracılar Daha sınırlı kapasite, Kısa vadeli ve standart olmayan kotratlar, Risk hesaplamaları, Damga vergisi, TFS ana aracı (~80%) ve bazı yerel aracılar Spot market -Gün öncesi piyasası (GÖP) -Gün içi piyasası -Dengeleme Piyasası EPİAŞ ortaklık yapısı (TEİAŞ, BOTAŞ, BIST ve piyasaya hakim olanlar) EPİAŞ tarafından yönetilem gün öncesi/gün içi piyasası, Nasdaq OMX ile entegre finansal piyasalar, Tamamiyle şeffaflık. TEİAŞ tarafından yönetilen dengeleme piyasası, OTC - İkili Anlaşmalar - Aracılar Yüksek kapasite, Uzun vadeli anlaşmalar, (EFET ), Standart risk hesaplamaları, Düşük fiyatlar, TFS,ICAP,GFI,VOLT, Balkaner vb. Fiyat eğrileri oluşması,

21 Elektrik Piyasaları Mevcut Durum Enerji Borsası -VOB Dağıtım Şirketleri 21 dağıtım şiketi özelleştirmesi, Dağıtımın ve perakende satışın ayrılması, bölgesel monopol, Fiyat tarifesi, EÜAŞ ve TETAŞ anlaşmaları Finansal olanaklar dahilinde iyileştirmeler, Hedeflenen Durum Enerji Borsa -BIST Perakende Satış Şirketleri perakende satış şirketi, Bölge sınırı olmaması Tedarik alanında yüksek rekabet, Fiyat tarifelerinin sona ermesi 2015 in sonrasında serbest kaynak bulma ve piyasadan tedarik, Ulusal Tarifeler Sanayi Ticari Mesken 175,00 TL/MWh 208,00 TL/MWh 207,00 TL/MWh Ulusal Tarifeler Tedarik noktası tarifeleri, (PTF<) Serbest Tüketiciler Yıllık 4500 kwh (133 TL/ay) Serbest Tüketiciler 2015 sonrasında 0 kwh

22 SERBEST TÜKETİCİ LİMİTİ & PİYASA AÇIKLIK ORANI & TEDARİK (TOPTAN) LİSANS SAYISI 10,000 9,000 8,000 7,000 6,000 5,000 4,000 3,000 2,000 1, , ,800 7, , , , Toptan Lisans Sayısı Serbest Tüketici Limiti(MWh) Piyasa Açıklık Oranı (%)

23 Doğalgaz Piyasa Yapısı Üretim ve İthalat İletim Stoklama Toptan Satış Dağıtım & Perakende Özel Sektör DG İthalat Şirketleri BOTAŞ Dengeleme ve İç Tüketim DG Dağıtım Şirketleri BOTAŞ- Ticaret Özel Sektör LNG İthalat Şirketleri Depolama Şirketleri Özel Sektör Toptan Satış Şirketleri Serbest Tüketici Yerli Üreticiler

24 Doğalgaz Piyasası Mevcut Durum Arz Boru hattı gazı Rusya, İran, Azerbaycan LNG 2 liman (Çatalca ve Egegaz) Depolama Doğal gaz (depoloma yok) LNG (Sınırlı kapasite) İthalatçılar BOTAŞ İthalatçı, TSO, Piyasa İşletmecisi, 80 % pazar payı Özel şirketler Enerco, Bosphorus, Shell, BH, Kibar Hedeflenen Durum Tedarik Doğal gaz Rusya, İran, Azerbaycan, İran, K.Irak, Doğu Akdeniz, Orta Asya LNG 3-4 liman (Çatalca, Egegaz ve yeni) Depolama Doğal gaz (Tüketimin % 10 kadar depolama) LNG (kapasite artışı) İthalatçılar BOTAŞ Bağımsız, Anlaşma büyükülüğü sınırlı ya da yok Özel şirketler Enerco, Gazprom, Shell, BH, Kibar, RWE, OMV, Zorlu, Turcas, etc

25 Doğalgaz Piyasası Mevcut Durum Hedeflenen Durum Dağıtım Şirketleri Özelleştirilmiş dağıtım şirketleri, BOTAŞ tan güvenilir tedarik??? Toptan Satış Şirketleri Min. ticaret, (Sınırlı dengeleme gazı piyasası) İthalatçılar üzerinden sınırlı ticaret Dağıtım Şirketleri Anlaşma & Tedarikçi portföyünün optimizasyonu Toptan Satış Şirketleri/Satıcılar Dengeleme (BOTAŞ) Spot (EPİAŞ) OTC (Aracılar, EFET anlaşmaları v.b.) Enerji borsası (BIST)

26 Cezayir ile olan 4 bcm/yıl LNG anlaşmasının süresinin 10 yıl uzatılması Özel şirketler tarafından Irak tan ithal edilen 0.7 bcm gazın başlaması(2017 sonrası 3bcm) TPAO Marmara doğal gaz deposunun kapasite arttırma çalışmalarının bitmesi, yeni iletim kapasitesi 50 mcm/gün, toplam depoloma kapasitesi 2.84 bcm İzmir deki 7 bcm/yıl kapasiteli yeni LNG terminalin Kolin İnşaat tarafından bitirilmesi 16 bcm/yıl Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı/TANAP) Projesinin tamamlanması, Türkiye de 6 bcm/yıl tüketim Tuz Gölü Yeraltı Doğal Gaz Depolama Projesinin bitmesi (toplam kapasite: 1 bcm) BOTAŞ Marmara LNG terminal kapasitesinin 1/3 oranında büyütülüp iletilen kapasitenin 6 bcm/yıl a çıkarılması İçanadolu PP

27 İthal Edilen Doğal Gaz 45,000 40,000 35,000 30,000 25,000 20,000 15,000 10,000 5,000 (Milyon Cm³) y = x İthal Edilen Doğal Gaz (Milyon Cm3) Linear (İthal Edilen Doğal Gaz (Milyon Cm3)) 2013; 38 bcm

28 Gaz Kaynakları Yerel İthalat 2% Gaz İthalatı BOTAŞ 11% Gaz Alışverişi BOTAŞ Özel İthalat Şirketleri Yerel Üreticiler 11% 2% 98% 89% 87% Tüketim: 56 bcm Gaz Çeşidi Doğal Gaz LNG 15% 85% Amaca Göre Gaz Tüketimi Elektrik Üretimi Endüstri Isınma 26% 26% 48% Gaz Tedarik Anlaşmaları Rusya Azerbaycan İran Cezayir Nijerya 8% 2% 19% 58% 13%

29 Fiyat Saatlik Piyasa Takas Fiyatı Oluşumu Talep eğrileri P 3 P 1 P 2 Yenilenebilir ve Yİ/YİD/İHD Hidro Yerli Kömür İthal Kömür Doğalgaz Dizel ve fuel-oil Emre Amade Kurulu Güç (MW)

30 Saatlik Piyasa Takas Fiyatı Oluşumu Bir gün öncesine kadar Bir gün öncesi Gerçek zaman İkili Anlaşmalar Piyasası TL/MWh Gün Öncesi Piyasası Dengeleme Piyasası Talep Arz SMF Spot Fiyat Spot Fiyat Vadeli İşlemler (Türev) Piyasası MW MW Elektrik Enerjisi Ticareti Sistem İşletimi

31 Gün Öncesi Piyasasında Fiyat Oluşumu Talep tarafı (Tüketim) Arz tarafı (Üretim) Fiyat, TL/MWh Katılımcı A, MW Katılımcı B, MW Katılımcı C, MW Katılımcı D, MW Toplam, Alış (MW) Toplam, Satış (MW) TL/MWh Talep Arz 165 TL/MWh MW MW

32 KDV 54,6 TL Devlet Payı ELEKTRİK FATURASI (1.000 kwh/ay) 358,5 TL Enerji fonu TRT Payı Enerji Tüketim Vergisi PSH İletim Bedeli Dağıtım Bedeli Kayıp Kaçak Bedeli Enerji bedeli 2,4 TL 4.9 TL 12.7 TL 5,7 TL 8,7 TL 28,1 TL 33,5 TL 207,90 TL TRT Belediye Dağıtım Şirketi Enerji Şirketi Piyasa işletim Profil maliyeti Kar Marjı Enerji maliyeti 5.0 TL 8,0 TL

33 OTC Market

34 PMUM Fiyatları ile Ulusal Tarifelerin Karşılaştırılması USD/MWh % 12% % 8% 120 6% 100 4% 2% 80 0% 60-2% -4% 40-6% -8% 20 0 Dec Feb Apr Jun Aug Oct Dec Feb Apr Jun Aug Oct Dec Feb Apr Jun Aug Oct Dec Feb Apr-13 01Q 2013 Jun-13 02Q 2013 GDP Growth Electricity Consumption Growth DAMP BPMP Industry Commercial Residential TETAS WholeSale Tariff Aug-13 03Q 2013 Oct-13 04Q 2013 Dec-13

35 Optimizasyon Üretim + Satış Yakıt tedariği İkili Anlaşma Spot Piyasa Toptan Satış Şirketi Hangi firmaya? Hangi fiyattan? Ne kadar? Fiyat tahmini Hangi fiyattan? Ne kadar? Fiyat riski 35

36 Optimizasyon Ticaret Toptan Satış Şirketi İkili Anlaşma Karşı taraf riski Faydalar İndirimli elektrik alımı Hacim Esnekliği? 36

37 Optimizasyon Portföy Tüketim Portföyü Üretim Portföyü Emre amadelik İthalat Serbest Tüketiciler Marjinal maliyetler Esneklik İhracat 37

38 Tedarik Uzun Dönemli Gaz- Kömür-Elektrik Alım Sözleşmeleri Forward Futures, Options Risk ve Portföy Yönetimi TİCARET Satış Pazarlama Müşteriler (Sanayi, Ticaret, Mesken) Üretim Uzlaştırma Uzun Dönemli Optimizasyon, Planlama ve Varlık Yönetimi Kısa Dönemli Optimizasyon, Planlama ve Dengeleme 38

39 Uzun Dönemli Planlama (2-20 Yıllık) Yatırım Hedefleri Nihai Tüketici Miktar Hedefleri Orta Vadeli Planlama (0-2 Yıllık) İkili Anlaşma Karlılık Analizi Optimum Ticaret Alternatifleri Santral Bakım Planlama Uzun Dönemli Talep Tahmini Kısa Vadeli Planlama (1 Haftalık) Pozisyon Kapatma Karlılık Analizi Santral Güvenilirliği Kısa Dönemli Talep Tahmini 39

40 Karlı bir portföy yönetimi için yapılması gerekenler Talep tarafının modellenmesi, doğru talep tahmini Arz tarafının modellenmesi Elektrik fiyatlarının tahmini Talep arz dengesi ve elektrik fiyatlarına göre risklerin tanımlanması Olası risklerden kaçınmak için planlamaların zamanında ve tutarlı yapılması Arz Talep Ticaret 40

41 Tedarik Lisansı Perakende Satış Lisansı Türkiye / Ticaret Tedarik Lisansı (TL) İkili Anlaşmalar ya da Spot Tedarik Bölge Limitsiz Satış Serbest Tüketiciye Satış Serbest Fiyat Talep Yönetimi Zorluğu Portföy Koruma Zorluğu Portföy Oluşturma Zorluğu Perakende Lisansı (PL) Geçiş Dönemi Sözleşmeleri ile Tedarik Bölgesel Tekel Serbest Olmayan Tüketiciye Satış Hakkı Son Kaynak Tarifesi Portföye Geçiş Tarifesi Elektrik Kesme Hakkı (Dağıtım) Talep Yönetimi Opsiyonu Portföy Koruma Kolaylığı Portföye Müşteri Alma Kolaylığı Maliyet Yansıtma

42 # Dağıtım Şirketi İhale Fiyatı (Mil. $) Kwh başına fiyat ($) Abone başına fiyat ($) Şirket 14% 16% Mesken 24% Ticarethane Sanayi 14% Diğer 32% Kayıp&Kaçak 1 DICLE ,92 351,58 Eksim 2 VANGOLU ,3 288,78 Türkerler 3 ARAS 128,5 54,31 171,98 Kiler 4 CORUH ,52 223,08 Aksa Enerji 5 FIRAT ,73 338,12 Aksa Enerji 6 CAMLIBEL ,36 347,18 CLK 7 TOROSLAR ,8 629,08 EnerjiSA 8 MERAM ,19 278,1 Alarko-Cengiz 9 BASKENT ,84 384,57 Enerjisa 10 AKDENIZ ,66 352,25 CLK 11 GEDIZ ,4 515,1 Aydem 12 ULUDAG ,31 393,57 CLK 13 TRAKYA ,7 784,59 IC Holding 14 AYEDAS ,28 547,25 EnerjiSA 15 SAKARYA ,52 445,55 Akenerji-CEZ 16 OSMANGAZI ,99 369,87 Yildizlar SSS 17 BOGAZICI ,03 495,59 CLK 21 YESILIRMAK ,54 290,56 Calik Enerji

43 Türkiye / Ticaret Tedarik Firmaları Uzun Vadeli Portföy Gelişen İkili Anlaşmalar Pazarı EPİAŞ Brokerlar Alım Garantileri Emtia Ticareti (Gaz, Kömür, Demir Çelik, Tolling, Barter) İthalat İhracat Faaliyetleri Enerji Yönetimi Faaliyetleri Yeni Satış Kanalları Elektrik Tedarik Markası Satış Promosyonları Uzun Dönem Satış Sözleşmeleri

44 AB üyesi ülkelerde Pazar payı %5 in üzerindeki Elektrik Perakendecilerinin Pazar Payı

45 Türkiye / Ticaret Perakende Satış Pazarı ( Seçimler: 2014 CB, 2015 TBMM) PL Hakim Durumu Agresif PL Pazarlama ve Zorlayıcı Sözleşme Stratejileri Pazardan Çıkan TL Etkisi Son Tüketiciye Ulaşma Avantajına Sahip Markalı Hizmet Daha Yüksek Marjlar Daha Verimli Portföy Yönetimi Talep Yönetimi ; EPDK nın Azalan Desteği TETAŞ/EÜAŞ Sözleşmeleri Tarifeler Sübvansiyonlar Daha Zorlayıcı Rekabet Kurumu Baskısı İnsan Kaynağı Sorunu

46 ÖRNEK TİCARET YAPISI SCADA SİSTEMLERİ ANLIK VERİ AKIŞI PLANLAMA OPTİMİZASYON PİYASA TAKİP ANALİZ MÜŞTERİ YÖNETİMİ VERİ YÖNETİMİ

47 TEŞEKKÜR EDERİZ

48 Ülke 2013 Tüketim Değerleri (GWh) Almanya Fransa İngiltere İtalya İspanya Türkiye Polonya İsveç Norveç Hollanda Belçika Finlandiya Avusturya Çek Cumhuriyeti Romanya Yunanistan Portekiz Macaristan Danimarka Bulgaristan Slovakya İrlanda İzlanda Hırvatistan Slovenya Litvanya Estonya Letonya Luxemburg 6.192