DİŞ HEKİMLİĞİNDE ENFEKTİF ENDOKARDİT RİSKİ VE PROFİLAKSİ BİTİRME TEZİ. Stj. Diş Hekimi: Soydan KILIÇ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "DİŞ HEKİMLİĞİNDE ENFEKTİF ENDOKARDİT RİSKİ VE PROFİLAKSİ BİTİRME TEZİ. Stj. Diş Hekimi: Soydan KILIÇ"

Transkript

1 T. C. Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Periodontoloji Anabilim Dalı DİŞ HEKİMLİĞİNDE ENFEKTİF ENDOKARDİT RİSKİ VE PROFİLAKSİ BİTİRME TEZİ Stj. Diş Hekimi: Soydan KILIÇ Danışman Öğretim Üyesi: Prof. Dr. Nurcan BUDUNELİ İZMİR-2011

2 ÖNSÖZ Bitirme tezinin hazırlanmasındaki yardım ve desteği için değerli hocam Prof. Dr. Sayın Nurcan BUDUNELİ ye, tüm hayatım boyunca her zaman arkamda duran çok sevdiğim aileme ve varlıklarıyla her daim güçlü hissetmemi sağlayan arkadaşlarım Şükrü Onur KARACA, Yener FIRINCIOĞULLARI, Yankı SÜSEN ve Övgü YAZAN a teşekkürü bir borç bilirim. İZMİR Stj. Dt. Soydan KILIÇ

3 İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ VE AMAÇ AĞIZ MİKROFLORASI Ağız mikroflorasının yapısı Ağız mikroorganizmaları ve genel sağlığa etkisi Genel sağlık ve ağız sağlığı ilişkisi ENFEKTİF ENDOKARDİT VE DİŞ HEKİMLİĞİ Enfektif endokardit Bakteriyemi ve Diş Hekimliği Enfektif endokardit tanısı Enfektif endokarditin klinik ve laboratuvar bulguları Duke Kriterleri PERİODONTOLOJİ VE BAKTERİYEMİ Periodontal bakteriyemi ve vasküler hastalıklar Periodontal bakteriler açısından arter duvarlarına bakteriyel invazyonun incelenmesi Tüm ileri periodontitis hastalarında damarsal hastalıklar gelişebilir mi?... 14

4 5. DİŞ HEKİMLİĞİNDE PROFİLAKSİ Enfektif endokardit profilaksisi Önceki profilaksi araştırmalarının gözden geçirilmesini gerekli kılan kanıtlar Endokardit riskleri ve profilaksi gerekliliği Diş hekimliğinde profilaksi uygulama rehberi ÖZET KAYNAKLAR ÖZGEÇMİŞ... 25

5 GİRİŞ VE AMAÇ Normal bir insanın ağız mikroflorasında kadar bakteri türünün bulunması ve ağız bakımı iyi olmayan bir bireyin ağzındaki bakteri sayısının bir milyara kadar çıkıyor olması diş hekimliğinde antibiyotik profilaksisinin önemini daha iyi anlamamızı sağlar. Özellikle risk grubunda yer alan hastalarda hekimin enfektif endokardit ve profilaksi uygulamaları konusunda donanımlı olması hasta açısından hayati önem taşımaktadır. Bu derlemenin amacı, enfektif endokardit ve profilaksi hakkında güncel bilgileri sunmaktır.

6 2. AĞIZ MİKROFLORASI 2.1. Ağız Mikroflorasının Yapısı Ağız boşluğu, hem yumuşak hem sert dokuları birlikte barındırması, yüzeyleri yıkayan tükürük ve dişeti oluğu sıvısının varlığı ile dış ortama açık olması özellikleriyle eşsiz bir yapıdır. Ekolojik olarak farklı mikroçevreler ve çok çeşitli mikroorganizma içerir. Yanak epiteli, dil sırtı, supragingival ve subgingival çevreler birbirinden belirgin olarak farklı ekosistemlerdir. Supragingival çevre, tükürük ve yiyecek içeceklerle yıkanıp çiğneme gibi mekanik etkilere maruz kalırken subgingival çevre dişeti oluğu sıvısı ile yıkanır. Ağızda bulunan mikroorganizmaların çoğu, biyofilm tabakası içinde yer alır. Ağız boşluğunda mikroorganizmaların yerleşmesini ve üremesini etkileyen faktörler fizikokimyasal (yüzey, sıcaklık, ph, Eh gibi), konak (ağız bakımı, sigara kullanımı, genetik durum gibi) ve bakteriyel (enzimler, fimbria gibi) faktörlerdir. Konak ve mikroflora arasında karşılıklı bir etkileşim vardır. Ağız boşluğundaki mikroorganizmalar sistemik sağlığı dahi etkileyebilir. Biyofilmdeki bakteri türlerinin kendi aralarında ve bulundukları fiziksel ve kimyasal ortamla aralarındaki etkileşimleri son derece dinamiktir. 2

7 Bugüne kadar subgingival plakta 400 kadar bakteri türü tanımlanmıştır. Ayrıca, dil, çürük lezyonları ve ağız boşluğunun diğer yüzeylerinde 300 kadar farklı bakterinin varlığı gösterilmiştir. Herhangi bir kişinin bu 700 türün yaklaşık üne sahip olduğu düşünülmektedir. Ağız bakımı iyi olmayan bir bireyin sadece bir dişinde 100 milyon-1 milyar bakteri bulunur (1). Ağız florasında sürekli bulunan yüksek sayıdaki mikroorganizma topluluğu, büyük ölçüde kommensal bakterilerden ve az sayıdaki mayalardan oluşur. Bunlar içinde sayıca az ek mikroflora olarak tanımlanan türler de bulunur. Bu türler çevre kendilerine uygun olarak değiştiğinde endojen mikrofloraya dahil olabilirler. Kommensal türler, çevredeki değişiklikler ya da kişinin yetersiz ağız bakımına bağlı olarak patojen hale gelebilirler. Ağız mikroflorası ile konak arasındaki amfibiyoz ilişki olarak adlandırılan bu ilişki konak için zararlı ya da yararlı olabilir. Ağız florasının dengesini kolonizasyon direnci sağlar. Dengenin bozulması sonucu ekolojik kayma olur. Ağız-diş hastalıklarının büyük çoğunluğu bu kaymadan kaynaklanır. Mikrofloranın sağlıklı durumdan hastalıklı duruma geçmesine yol açan değişiklikler farklı bakterilerin varlığı ve Gram pozitif bakterilerin Gram negatiflere oranının değişmesi, özel türlerin artması, bakterilerin virulans faktörlerini değiştirmesi, genetik duyarlık nedeniyle konağın immün yanıtındaki değişiklikler, çevresel faktörler ya da yaş olarak sıralanabilir. Bakterilerin biyofilme neden girdiği ve çıktığı; kommensal halden patojen hale geçmelerini neyin tetiklediği soruları hâlâ yanıtlanamamıştır. Son yıllarda metagenomik yaklaşımla yani bir laboratuvarda üretilen tek bir bakteri suş genomunun incelenmesi yerine doğal çevrelerinden alınan bir mikrop topluluğunun bütün olarak genomlarının incelenmesiyle ekosistemlerin karmaşık 3

8 içeriği, evrimsel ve metabolik özellikleri araştırılmaktadır. Normal vücut mikroflorasının sağlık ve hastalık durumlarındaki rolünü aydınlatmak amacıyla ABD de National Institutes of Health (NIH) tarafından desteklenen Human Microbiome Project (HMP) çalışması başlatılmıştır. Bu kapsamda öncelikle ağız florası incelenmektedir. Human Oral Microbiome Database (insan ağız mikrop veritabanı) projesinde ağız boşluğunda kültüre edilebilen ve edilemeyen bakteri profili mikroarray teknolojisi ile saptanmaktadır. Böylece, sağlık ve hastalıkla ilgili türler karşılaştırılabilecek, tedavinin ağız florası üzerine etkisi izlenebilecek, mikrobiyal kayma çalışmaları yapılabilecek ve ayrıca ağız florasının sistemik sağlıkla ilişkisi daha iyi anlaşılabilecektir (1,2) Ağız Mikroorganizmaları ve Genel Sağlığa Etkileri Ağız mikroorganizmaları ağız bakımı işlemleri, diş tedavisi işlemleri, yaralanmalar ya da ağız yumuşak doku enfeksiyonları ile genel dolaşıma girebildikleri gibi gerek ağızda gerek sürekli yutularak ulaştıkları bağırsaklarda lokal immün sistem tarafından yönlendirilerek ve taşınarak da genel vücut sistemine girebilirler. Ağız bakterileri kan ya da diğer doku sıvılarına girdiğinde ağız boşluğundaki dinamiklerden farklı bir yeni çevre ile karşılaşırlar. Ağız bakterilerinde gen ekspresyonu sıcaklık, ph, iyon yoğunluğu, osmolarite, oksijen düzeyi ve metabolik ürünler gibi birçok çevresel faktörle yeniden düzenlenebilir. Mikroorganizmalar kendi yapısal proteinlerini taklit eden antijenleri eksprese edebilirler. Mukozal ya da sistemik immün sistemle karşılaştıklarında bu moleküler benzerlik doğal olarak kendi antijenlerine yanıtsız olan T hücrelerini aktive eder. Aktive olmuş bu T hücreleri sadece kan ve lenfoid dokular arasında değil aynı 4

9 zamanda periferik dokulara doğru yeniden dolaşıma girebilir. Periferik dokularda aktive olmuş T hücreleri kendi antijenlerine karşı otoimmün yanıtı başlatabilir Genel Sağlık ve Ağız Sağlığı İlişkisi Dünya Sağlık Örgütü nün genişlettiği tanıma göre sağlık, sadece hastalık yokluğu değil fiziksel, zihinsel ve sosyal tam bir iyilik halidir. İyilik hali içine ağız sağlığı da girmektedir. Bununla birlikte dünyanın en yaygın enfeksiyon hastalıkları diş çürüğü ve periodontal hastalıklar olarak kabul edilmektedir ki; bu da ağız hastalıkları ve yetersizlikleriyle ilgili durumların önemsenmediğini göstermektedir. Örneğin Gökalp ve ark. nın (1) ortaya koyduğu verilere göre Türkiye de yaş grubunda çürük prevalansı % 73,8 ve diştaşı bulunma sıklığı ise % 62,0 civarındadır. Ağız sağlığının genel sağlıkla ilişkilendirilmesinin geçmişinde, İngiltere de Hunter tarafından 1900 lerde ortaya atılan ve diş hekimliğinin bir meslek olarak onanmasına yol açan fokal enfeksiyon teorisi vardır. Bu teoriye gösterilen abartılı ilgi insanları dişsiz bırakmış; endodonti bilimi, diğer diş tedavileri ve koruyucu yaklaşımın da gelişmesini engellemiştir. Zamanla bu teorinin bilimsel olarak irdelenmesi önceki çalışmaların pek azının kontrollü çalışmalar olduğunu ve çoğunlukla kulaktan dolma öykülere dayandığını göstermiştir. Ağız mikrobiyolojisi, immünolojisi ve son olarak moleküler biyolojideki ilerlemeler ağız boşluğundaki enfeksiyonların daha gerçekçi ve çok yönlü değerlendirilmesini sağlamıştır (Şekil1), (1). 5

10 Şekil 1. Periodontal enflamasyonun ateroskleroti ik lezyonlarla ilişkisi ( 1) Son yıllarda, periodontal hastalıklarla ilgili patojenlerin kardiyovasküler hastalıklar, inme, erken doğum ya da düşük doğumm ağırlığı, üst solunum yolu enfeksiyonları, diyabet ve şişmanlık, romatoid artrit, böbrek hastalıkları gibi sistemik hastalık ve sorunlarlaa ilişkili olduğu ileri sürülmektedir. Periodontitis, dişi destekleyen kemikk ve bağ dokusunu d etkileyen birr bakteri enfeksiyonu olarak başlayan lokal, kronikk bir enflamatuvar hastalıktır. Genellikle ağrıya neden olmaz. Dişetinde şişlik, kanama, dişlerde yer değiştirme, diş ve dişeti arasındaki cepten cerahat gelmesi, ileri aşamada dişlerin sallanarak kaybedilmesi, kötü tat ve kötü ağız kokusu klinik belirtileri arasında yer alabilir. Periodontitisin klinik tanısında; dişeti enflamasyonu, periodontal sonda ile ölçülerek değerlendirilen bağ dokusu harabiyeti yani ataşman kaybı ile birlikte sondalanan cep derinliğinin artmış olması ve radyografi ile saptanan kemik kaybı aranır. a Periodontitisin başlamasında ve ilerlemesinde esas olann dişler üzerindeki biyofilm tabakasıdır.. Bu biyofilm özgün olarak Gram pozitif fakültatif anaerob 6

11 bakterilerden (Streptococcus anginosus ve Actinomyces naeslundii) oluşur; ancak düzenli olarak kaldırılmazsa ekolojik değişikliklere bağlı olarak Gram negatif türlerin (Porphyromonas gingivalis, Treponema denticola, Tannerella forsythia ve Aggregatibacter actinomycetemcomitans) sayısı artar. Bu bakteriler periodontal patojen olarak kabul edilmiştir. Periodontopatojenler konak immün yanıtını harekete geçirir ve konağın savunma mekanizmalarını bozabilir. Sigara kullanımı, diabetes mellitus, romatoid artrit, şişmanlık, hareketsizlik, depresyon gibi kazanılmış risk faktörleri yanında çevresel ve genetik faktörlerin de periodontitiste enflamasyonu arttırıcı etkisi vardır. Periodontitis bakteriler tarafından başlatılmasına karşın konak yanıtını modifiye eden risk faktörleri de hastalığın şiddetini etkiler. Bununla birlikte son zamanlarda bazı çalışmalarda periodontal patojenlerin hastalığı başlattığı ya da hastalığın sonucu olduğu görüşleri tartışılmaktadır. Bu durum da periodontitis tedavisinin birincil hedefinde bakterilerin mi yoksa enflamasyonun mu olması gerektiği sorusuna yol açmaktadır. Yakın zamanda yapılan araştırmalar konak enflamatuvar yanıtının biyofilm içeriğini belirlediğini göstermektedir (1,3). 3. ENFEKTİF ENDOKARDİT VE DİŞ HEKİMLİĞİ 3.1. Enfektif Endokardit Enfektif endokardit; bakteriyel, viral veya fungal ajanlara bağlı olarak gelişen endokard veya endotel enfeksiyonudur. Kan dolaşımındaki bakterilerin kalbe ulaşmaları sonrası gelişen kalbin en iç tabakasının ve kapakçıkların enfeksiyonu da olarak da tanımlanabilir. Tanı, tedavi, cerrahi teknikler ve komplikasyon yönetimindeki gelişmelere rağmen risk grubunda yer alan bireylerde halen önemli derecede ölüm ve hastalığa neden olabilmektedir. En büyük risk grubu kardiyovasküler sistemde anatomik lezyonu olan bireylerdir. Sıklıkla kalp 7

12 kapaklarını etkilemekle birlikte, şant kullanılmış hastalarda, intrakardiyak yamalarda ve kalbinde doğuştan defekt bulunan hastalarda görülebilmektedir (4). Enfektif endokarditin önemini arttıran bazı özellikleri vardır. Bu özelliklerden ilki; son 30 yıl içerisinde hastalığın insidansının ya da mortalitesinin azalmamış olmasıdır. Tanı ve tedavi alanında yaşanan önemli gelişmelere rağmen, hastalığın prognozu hâlâ kötüdür ve mortalitesi yüksektir. İkinci özellik; enfektif endokarditin tek tip bir hastalık olmayışı nedeniyle başlangıçtaki klinik tablo, altta yatan kardiyak hastalık (eğer varsa), sürece katılan mikroorganizmalar, komplikasyonların varlığı ya da yokluğu ve hastanın özelliklerinin farklı biçimlerde ortaya çıkabilmesidir. Bu nedenle enfektif endokardit, birinci basamak hekimlerini, kardiyologları, cerrahları, mikrobiyologları, enfeksiyon hastalıkları uzmanlarını ve genellikle nörolog, beyin ve sinir cerrahı, radyolog ve patolog gibi diğer uzmanları da yakından ilgilendirir. Üçüncü özellik ise; hastalığın düşük insidansı, randomize çalışmaların olmaması ve kısıtlı sayıda meta-analiz varlığı nedeniyle önerilerin sadece sınırlı sayıda uzmanın görüşüne dayanmasıdır (3,4) Bakteriyemi ve Diş Hekimliği Dişeti kanaması ile sonuçlanan her işlemin bakteriyemiye neden olabileceği kabul edilmektedir. Literatürde; rutin muayene işlemleri, periodontal sondalama, profilaktik işlemler, diş fırçalama, diş ipi kullanımı ve basınçlı irrigasyon aletlerinin kullanımı sonrasında bakteriyemi geliştiği bildirilmiştir. Dental girişimler sonucu bakteriyemi insidansı periodontal cerrahide %36-88 iken çekim vakalarında % oranında değişmektedir. Geçici bakteriyemi sadece dental girişimlere bağlı 8

13 değildir ve günlük aktivitelerle de oluşabilir. Diş fırçalama ve diş ipi, kürdan kullanımı sonucu hatta çiğneme ile bile geçici bakteriyemi olguları bildirilmiştir. Dişeti enflamasyonu ve periodontal hastalığı olan hastalarda, ağız bakımı iyi ve periodontal sağlığı yerinde olan hastalara göre daha fazla oranda bakteriyemi gelişir. Sağlıklı hastada bakteriyeminin klinik önemi azdır ancak özel bazı durumlarda bakteriyemi hayatı tehdit edici rol oynayabilir (3,5) Enfektif Endokardit Tanısı Enfektif endokarditin çeşitlilik gösteren niteliği ve sürekli değişen epidemiyolojik profili tanı açısından güçlük yaratmaktadır. Etken mikroorganizmaya, kalp hastalığı bulunup bulunmamasına ve ortaya çıkış tarzına göre son derece değişken özellikleri vardır. Endokardit hızla ilerleyen akut bir enfeksiyon olabileceği gibi, subakut ya da kronik bir hastalık olarak da kendini gösterebilir. Ancak bu durumda düşük seviyeli ateş ve özgün olmayan belirtilerin varlığı ilk değerlendirmeyi engelleyebilir ya da karışıklığa yol açabilir. Bu yüzden hastalar, çeşitli uzmanlara başvurabilir ve onlar da romatolojik ve otoimmün hastalıklara ya da maligniteye kadar bir dizi alternatif tanı üzerinde durabilirler. Tedaviyi yönlendirmek için bir kardiyolog ve bir enfeksiyon hastalıkları uzmanının erken evrede sürece katılması kuvvetle tavsiye edilmektedir (5-7). Hastaların %90 a varan bölümünde ateş vardır ve sıklıkla titreme, iştahsızlık ve kilo kaybı gibi sistemik belirtiler eşlik eder. Hastaların %85 inde kalpte üfürüm saptanmıştır. Gelişmekte olan ülkelerde hala klasik ders kitabı belirtileri görülebilse de, gelişmiş ülkelerde hastalar hastalığın erken evresinde bir sağlık kuruluşuna başvurduğundan, enfektif endokarditin periferik bulgularıyla giderek daha az karşılaşılmaktadır (6-9). 9

14 Aşağıdaki belirtilerin varlığı enfektif endokarditi düşündürmelidir: 1. Kalpte yeni başlayan yetersizlik üfürümü 2. Kökeni bilinmeyen embolik olaylar 3. Kökeni bilinmeyen sepsis (özellikle enfektif endokardite neden olan mikroorganizmalarla ilişkiliyse) 4. Ateş; enfektif endokarditte en yaygın bulgudur. Ateş şunlarla bağlantılıysa enfektif endokardit kuşkusu güçlenir: 1. İntrakardiyak protez varlığı (örn. protez kapak, kalp pili, implante edilebilen defibrilatör, cerrahi baffle/kondüit) 2. Geçirilmiş enfektif endokardit öyküsü 3. Geçirilmiş kapak hastalığı ya da doğumsal kalp hastalığı 4. Enfektif endokardite yatkınlık oluşturan diğer nedenler (örn. bağışıklık yetersizliği durumu) 5. Yatkınlık bulunması ve yakın zamanda bakteriyemi ile bağlantılı girişim 6. Konjestif kalp yetersizliği kanıtı 7. Yeni başlayan iletim bozukluğu 8. Enfektif endokardite neden olan tipik mikroorganizmaların bulunduğu kan kültürleri ya da kronik Q ateşi (mikrobiyolojik bulgular kardiyak bulgu ve belirtilerden önce ortaya çıkabilir) için pozitif seroloji 9. Damarsal ya da immünolojik olaylar; emboli, Roth lekeleri, splinter kanamalar, Janeway lezyonları, Osler nodülleri gibi 10. Fokal ya da özgün olmayan nörolojik belirti ve bulgular 10

15 11. Pulmoner emboli/infiltrasyon kanıtları (sağ tarafta gelişen enfektif endokardit) 12 Nedeni bilinmeyen periferik apseler (renal, splenik, serebral, vertebral) Enfektif Endokarditin Klinik ve Laboratuvar Bulguları Ateş, taşikardi, üşüme-titreme atakları Halsizlik, iştahsızlık, kilo kaybı, terleme, eklem ağrıları Kardiyak bulgular (üfürüm, kalp yetmezliği, EKO bulguları gibi) Dermatolojik bulgular: peteşi, Osler nodülleri (immün komplekslere bağlı olarak gelişen, parmak ve avuç içlerinde görülen kırmızımsı, mercimek boyutunda ağrılı, papüler lezyonlardır). Splinter kanamalar, Janeway lezyonları (el veya ayak tabanlarında 1-4 mm çaplı ağrısız maküler lezyonlar). - Çomak parmağı - Splenomegali - Göz bulguları Bakteriyel emboliye bağlı bulgular Böbrek bulguları Laboratuvar bulguları: anemi, lökositoz veya lökopeni, trombositopeni, sedimentasyon veya CRP yüksekliği, proteinüri, mikroskopik hematüri ve eritrosit silendiri, romatoid faktör pozitifliği belirtilebilir Duke Kriterleri Hekimin öncelikle endokardit tanısına ait bilgi sahibi olması gerekir yılında Duke ve arkadaşları (4) endokardit tanısı için kriterler ortaya koymuştur. Duke kriterlerine göre hastalık kriterleri 3 kategoriye ayrılmaktadır. 11

16 Kesin enfektif endokardit Muhtemel enfektif endokardit Enfektif endokardit olasılığı olmayanlar Kısaca klinik kriterler ilee kesin tanının konması için enn az 2 majör veya 1 majör +3 minör veya 5 minör kriterin bir arada olması gerekmektedir (1,4,5,6,8). Tablo 1. Majör ve Minör Duke Kriterleri (4) 4. PERİODONTOLOJİ VE BAKTERİYEMİ 4.1 Periodontal bakteriyemi ve vasküler hastalıklar 1999 dan bu yana yapılan çalışmalarda, oral mukozada bulunann çeşitli bakterilere, damar sertliği lezyonlarında da rastlanılmıştır. Örneğinn ağız, farinks veya bronşlardaa bulunan Chlamidia pneumoniaee isimli bakteri detaylı şekilde araştırılmış ve bu bakterinin monositler aracılığıyla kan dolaşımınaa katıldığı görülmüştür. Bunun 12

17 üzerine, bu invazyon mekanizmasının damar sertliği gelişiminde önemli bir faktör olduğu anlaşılmıştır (3,9). Periodontal bakteriyemide sepsise neden olan bakterileri güçlü ve zayıf bakteriler olarak sınıflandırmakta yarar vardır. Zayıf bakterilere sık rastlanılır ve bu bakteriler genellikle fırsatçı enfeksiyonlara neden olur. Bu tür bakterilerin vücuda girmesi sonucu oluşan enfeksiyon şartları çok ağır olmadığı gibi immün sistemi baskılanmış hastalar haricinde sorunsuz şekilde kendiliğinden iyileşir (9,10). Buna karşın, güçlü bakteriler; adezyondan sonra arter duvarlarını ve kalp kapakçıklarını tahrip eder. Bazı şiddetli vakalarda bu yıkım, hastanın ölümüyle sonuçlanabilir. Bu grup bakterilere sifiliz, tüberküloz, salmonella, stafilokok (bazı türleri) ve streptokoklar dahildir. Streptokoklar gibi güçlü bakteriler ağız boşluğunda bulunur ve diş çekimi, cerrahi periodontal tedavi gibi operasyonlardan sonra kolayca kalp kapakçığı ve damar duvarlarını enfekte eder ve tahribine neden olurlar. Ayrıca, sitomegalovirüs gibi virüsler de ağız boşluğundan vücuda girerek fırsatçı enfeksiyonlara neden olabilir. Sitomegalovirüslere enfekte abdominal aort anevrizmal duvarlarında da rastlanılmıştır (3,9,10). Bu nedenlerden dolayı gerek cerrahi gerekse cerrahisiz periodontal tedavide sepsis olasılığı göz önünde bulundurulmalıdır Periodontal Bakteriler Açısından Arter Duvarlarına Bakteriyel İnvazyonun İncelenmesi Epidemiyolojik kanıtlara göre periodontitis ve damar sertliği kökenli damar hastalıkları arasında bağlantı bulunmaktadır. Periodontal hastalık kökenli bakterilerin normal kültür teknikleri ile tespit edilmeleri çok zordur. Periodontal bakteriler; 13

18 anaerobik çubuklar, spiroketler ve 300 den fazla değişik türden oluşmaktadır. Ancak genel olarak altı veya yedi tür çalışma grubu olarak incelenmiştir. Ağız boşluğundan yeni alınmış bir örnek, bakterilerin şekillerini ve hareketlerini net bir şekilde izleyebilmemizi sağlayan karanlık saha mikroskobu ile izlenebilmektedir. Ancak bakterinin damar duvarına invazyonundan sonra bakterinin yaşaması beklenmiyorsa, bakterilerin ve verdiği zararların izlenmesi için elimizde çok fazla yöntem bulunmamaktadır. Bu yüzden son zamanlarda ağız boşluğunda bulunan bakterilerin DNA larını saptamayı ve izlemeyi kolaylaştıran polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) oldukça fazla ilgi çekmektedir. Bu yöntemle patojenin varlığı kanıtlandıktan sonra immünofloresan yöntemler ile bakterinin yerleşimi hakkında bilgi sahibi olunur (3,9,10). Günümüzde bu tekniklerin gelişmesiyle birlikte; karotid arter plağında, koroner arter plağında, abdominal aort anevrizmal duvarında, damar sertliği olan damarın duvarında ve intraluminal trombüslerde (%88) periodontal bakteri DNA sına rastlanmıştır (3,9,10). Sonuç olarak, periodontal hastalık olan ceplerde veya mikrobiyal dental plakta lokalize bakterilerin ortadan kaldırılması kişinin ağız ve diş sağlığı için olduğu kadar sistemik sağlığı için de çok önemlidir Tüm İleri Periodontitis Hastalarında Damarsal Hastalıklar Gelişebilir mi? Eğer tüm damarsal defektlerin oral mikroorganizmalar tarafından etkilenebileceği görüşü düşünülürse, göz ardı edilmemesi gereken 3 önemli faktör vardır. 14

19 1. Endotel hücreleri, yaşa bağlı olarak bazı değişikliklere uğrar. Yirmi-30 yaşlarındaki birey ile yaşlarındaki bireyin adeziv faktörleri ile ilişkili farklılıkları bulunmaktadır. Ayrıca bakteriler ile trombosit ve monositlerin etkileşimlerinde de farklılıklar bulunmaktadır. 2. Oral bakteriler birçok iç veya dış etkenle modifiye edilebilir. Bu etkenlerin içinde sigara, beslenme, hamilelik ve diabet gibi etkenler bulunmaktadır. Bu etkenlerin varlığı enfeksiyonun ilerlemesi açısından önemlidir. 3. Lezyon, genetik olarak modifiye edilebilir. Bu etki kanser kadar baskın olmasa da önemlidir. Yapılan çalışmalarda, enfekte olmuş venlerde (varis) %50 oranında periodontal bakteri DNA sına rastlanmıştır. Ayrıca periodontitisli hamile kadınlarda periodontitis kökenli mikroorganizmalar ile varis oluşumu arasında bağlantı bulunmuştur (1,3,8,10). 5. DİŞ HEKİMLİĞİNDE PROFİLAKSİ 5.1. Enfektif Endokardit Profilaksisi Enfektif endokardit profilaksisi 20.yüzyıl başlarındaki gözlem çalışmaları temelinde geliştirilmiştir. Temel hipotez, tıbbi gelişmeler sonrasında, özellikle yatkınlaştırıcı faktörler bulunan hastalarda bakteriyeminin enfektif endokardite yol açabileceği ve profilaktik antibiyotiklerin bakteriyemi riskini en aza indirerek veya önleyerek ya da bakteri özelliklerini değiştirip endotel yüzeyine tutunmalarını azaltarak enfektif endokarditin önlenebileceği varsayımına dayanmaktadır. 15

20 5.2. Önceki Profilaksi Araştırmalarının Gözden Geçirilmesini Gerekli Kılan Kanıtlar insidansı A. Dental girişimler ve günlük aktiviteler sonrasında bakteriyemi Dental girişimler sonucu bakteriyemi insidansı büyük farklılıklar göstermekle birlikte % arasında değişmektedir. Buna karşılık, diş fırçalama, diş ipi kullanma ve çiğneme gibi rutin günlük aktiviteler sonucunda geçici bakteriyemi sıkça karşılaşılan bir durumdur. Ayrıca, ağız ve diş sağlığı yerinde olmayan bireylerde, dental girişimlerden bağımsız olarak da bakteriyemi gerçekleşebilir. Bu bulgular iyi ağız bakımının ve düzenli diş hekimi muayenesinin enfektif endokarditin önlenmesindeki önemini vurgulamaktadır. B. Profilaksinin riskleri ve yararları (a) Yaşam boyu yüksek enfektif endokardit riski, bir hastanın belli bir girişim için uygulanan antibiyotik profilaksisinden hangi ölçüde yararlanacağını değerlendirmek açısından ideal bir ölçü değildir. (b) Antibiyotik uygulamasında düşük de olsa bir anafilaksi riski vardır. Ancak, literatürde oral amoksisilin uygulanmasından sonra anafilaksi olgusu bildirilmemiştir. (c) Antibiyotiklerin yaygın biçimde ve sıklıkla uygunsuz kullanımı, dirençli mikroorganizmaların gelişimine yol açabilmektedir. 16

21 Amerikan Kalp Birliği nin 50 yılı aşkın bilimsel literatürleri yeniden gözden geçirmiş ve inanışın aksine dental işlemler öncesi enfektif endokardit riskine karşı uygulanan profilaktik antibiyotik tedavisine ait kesin bir bulgu ortaya konamamıştır. Amerikan Kalp Birliği nin 1997 yılında yayınladığı profilaksi rehberi diş hekimleri için de önemli bir kaynaktır. Birlik daha sonra 2007 yılında bu rehberi revize edip tekrar yayınlamıştır. Amerikan Kalp Birliği nin 1997 önerilerinde bakteriyemiyi azaltabileceği düşüncesiyle işlem öncesi dezenfeksiyon (örnek: klorhexidin glukonat) önerilmiştir. Bu amaçla topikal antiseptik gargaralar etkili olabilir. Ancak, topikal antiseptik gargaralar, periodontal cepte 3 mm den daha derine ulaşamaz ve bakteriler sıklıkla kan dolaşımına geçebilir. Bu veriler doğrultusunda topikal antiseptiklerin dental işlemlerle ilgili bakteriyemilerin süresi, şiddeti ve sıklığında önemli derecede azalma sağlaması pek mümkün görünmemektedir (2,6,11-13) Endokardit Riskleri ve Profilaksi Gerekliliği AHA nın 1997 yılı endokardit riski altındaki kardiyak durum sınıflandırması Endokardit profilaksisi tavsiye edilen durumlar Yüksek risk grubu Kalp kapağı protezi taşıyanlar Geçirilmiş bakteriyel endokardit öyküsü Kompleks siyanotik kalp hastalığı Cerrahi olarak yerleştirilen sistemik pulmoner şantlar veya kanallar 17

22 Orta risk grubu Konjenital kardiyak malformasyonların çoğu Kazanılmış kapak disfonksiyonu Hipertrofik kardiyomyopati Kapak regürjitasyonu ve/veya kalınlaşmış kapakçık ile birlikte mitral kapak prolapsı Endokardit profilaksisi tavsiye edilmeyen durumlar Düşük risk grubu İzole sekonder atriyal septal defekt Atriyal septal defekt, ventriküler septal defekt veya patent duktus arteriosus un cerrahi olarak onarılmış olması Daha önce yapılan koroner arter bypass greft cerrahisi Kapak regürjitasyonunun olmadığı mitral kapak prolapsı Fizyolojik, fonksiyonel veya zararsız kalp üfürümü Geçirilmiş, kapak disfonksiyonu olmayan Kawasaki hastalığı Geçirilmiş, kapak disfonksiyonu olmayan romatik ateş Kalp pili ve yerleştirilmiş defibrilatörler 18

23 durumlar 2007 AHA önerilerine göre dental işlemlerde profilaksi gerektiren kardiyak Kalp kapağı protezi kullanan hastalar Geçirilmiş enfektif endokardit öyküsü bulunanlar Konjenital kalp hastalığı olanlar Palyatif şant ve kanalları içeren onarılmamış siyanotik konjenital kalp hastalığı Cerrahi veya kateter aracılığıyla yerleştirilen, protetik materyal veya aygıtla tamamen onarılmış konjenital kalp defektlerinde prosedür sonrası ilk 6 ay Protetik yama veya protetik aygıtların bölgesinde veya komşuluğundaki rezidüel defektli onarılmış konjenital kalp hastalığı bulunanlar Kardiyak valvulopati gelişen kalp nakli olguları 19

24 5.3. Diş Hekimliğinde Profilaksi Uygulama Rehberi Tablo 2. AHA nın 2007 yılında yayınladığı profilaksi rehberi (4) 20

25 AHA enfektif endokardit profilaksi rehberine, bir önceki rehbere göre büyük oranda yenilik getirmiştir. Şu anki rehber doğrultusunda dental işlemlerde oldukça az miktarda hastaya profilaksi önerilmektedir. Ağız bakımının üst seviyede sağlanması ve hastaya bunun sürekli olarak hatırlatılması oluşacak bakteriyeminin azaltılmasında çok önemlidir. Sonuç olarak diş hekimi, antibiyotik profilaksisinin endikasyonlarını ve nasıl uygulanacağını bilmeli, gerekiyorsa hastanın doktoru ile konsültasyona girmekten kaçınmayıp dental tedavi boyunca, ağız dokularındaki enflamasyonu azaltmak ve antibiyotik kullanımını en aza indirmek için çaba sarf etmelidir (4). 21

26 ÖZET Ağız mikroorganizmaları ağız bakımı işlemleri, cerrahi veya cerrahisiz periodontolojik tedaviler, yaralanmalar ya da ağız yumuşak doku enfeksiyonları ile genel dolaşıma girebildikleri gibi gerek ağızda gerek sürekli yutularak ulaştıkları bağırsaklarda lokal immün sistem tarafından yönlendirilerek ve taşınarak da genel vücut sistemine girebilirler. Literatürde; rutin muayene işlemleri, periodontal sondalama, profilaktik işlemler, diş fırçalama, diş ipi kullanımı ve basınçlı irrigasyon aletlerinin kullanımında dahi bakteriyemi gelişebileceği bildirilmiştir. Kan dolaşımındaki bakterilerin kalbe ulaşmaları sonrası gelişen kalbin en iç tabakasının ve kapakçıkların enfeksiyonu sonucu ise bakteriyel endokardit gerçekleşir. Özellikle yüksek ve orta risk grubunda bulunan hastalar açısından diş hekiminin profilaktik önlem alması antibiyotiklerin bakteriyemiyi en aza indirerek veya önleyerek ya da bakteri özelliklerini değiştirip endotel yüzeyine tutunmalarını azaltarak enfektif endokarditin engellenmesini sağlayabilir. 22

27 KAYNAKLAR 1. Külekçi G, Gökbuget, A. Ağız mikroflorasının genel sağlığa etkisi. Ankem Dergisi 2009; 23: Carmona IT, Dios PD, Scully C. Efficacy of antibiotic prophylactic regimens for the prevention of bacterial endocarditis of oral origin. J Dent Res 2007; 86: Iwai T. Periodontal bacteremia and various vascular diseases. J Periodontal Res 2009; 44: Yeler DY, Çine N, Yeler H. Diş hekimliğinde enfektif endokardit riski ve profilaksi gerekliliği. Cumhuriyet Dent J 2011; 14: Ito H. Infective endocarditis and dental procedures: evidence, pathogenesis, and prevention. J Med Invest 2006; 53: Habib G, Hoen B, Tornos P, et al. Guidelines on the prevention, diagnosis, and treatment of infective endocarditis. European Hearth Journal 2009; 30:

28 7. Fleisher LA, Beckman JA, Brown KA, et al. Guidelines on perioperative cardiovascular evaluation and care for noncardiac surgery. Journal of the American College of Cardiology 2007; 50: Farbod F, Kanaan H, Farbod J. Infective endocarditis and antibiotic prophylaxis prior to dental/oral procedures. Int J Oral Maxillofac Surg 2009; 38: Buhlin K, Gustafsson A, Pockley AG, Frostegard J, Klinge B. Risk factors for cardiovascular disease in patients with periodontitis. European Hearth Journal 2003; 24: Demmer RT, Desvarieux M. Periodontal infections and cardiovascular disease. Journal of American Dental Association 2006; 137: Slots J, Jorgensen MG. Efficient antimicrobial treatment in periodontal maintenance care. Journal of American Dental Association 2000; 131: Pallasch TJ. Perspectives on the 2007 AHA endocarditis prevention guidelines. CDA Journal 2007; 35: Tong DC, Rothwell BR. Antibiotic prophylaxis in dentistry: a review and practice recommendations. Journal of American Dental Association 2000; 131:

29 ÖZGEÇMİŞ 18 Temmuz 1987 tarihinde Adana da doğdum. İlk ve orta öğrenimimi İsmet İnönü İlköğretim Okulunda tamamladıktan sonra Seyhan ÇEAŞ Anadolu Lisesi ne devam ettim yılında Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi ni kazandım.2011 yılında erasmus öğrencisi olarak Porto Üniversitesi nde bulundum. 25

ENFEKTİF ENDOKARDİT: KLİNİK VE EKOKARDİYOGRAFİ BULGULARI

ENFEKTİF ENDOKARDİT: KLİNİK VE EKOKARDİYOGRAFİ BULGULARI ENFEKTİF ENDOKARDİT: KLİNİK VE EKOKARDİYOGRAFİ BULGULARI Dr. Sadık Açıkel Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kardiyoloji Kliniği Türkiye Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji

Detaylı

İnfektif Endokardit 2015 Rehberi nde neler değişti?

İnfektif Endokardit 2015 Rehberi nde neler değişti? İnfektif Endokardit 2015 Rehberi nde neler değişti? Dr. Özlem Kurt Azap Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD KLİMİK 2016, 30. YIL KURULTAYI 1 Sunum planı

Detaylı

AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI ve ANTİBİYOTİK PROFİLAKSİ REHBERİ

AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI ve ANTİBİYOTİK PROFİLAKSİ REHBERİ T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI TÜRKİYE KAMU HASTANELERİ KURUMU Kahramanmaraş İli Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliği Kahramanmaraş Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI ve ANTİBİYOTİK

Detaylı

ÇÜRÜK AKTİVİTE TESTİ (ÇAT):

ÇÜRÜK AKTİVİTE TESTİ (ÇAT): ÇÜRÜK AKTİVİTE TESTİ (ÇAT): Çürük risk değerlendirmesinin bir parçası olarak 1- Her yaş için ağız diş bakımını öğretmek için; 2- Hamilelerde; 3- Ortodonti hastalarında; 4- Yaygın restorasyon çalışmalarında;

Detaylı

AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI ANTİBİYOTİK PROFİLAKSİ PROSEDÜRÜ

AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI ANTİBİYOTİK PROFİLAKSİ PROSEDÜRÜ Sayfa No 1/5 1. AMAÇ: Antibiyotik profilaksisi, erken postoperatif dönemde cerrahi alanda meydana gelebilecek enfeksiyonu önlemek amacıyla yapılır. Böylece antibiyotiklerin gereksiz ve uygunsuz kullanımını

Detaylı

İstanbul Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Ağız Mikrobiyolojisi Laboratuvarı

İstanbul Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Ağız Mikrobiyolojisi Laboratuvarı YURT GENELİNDE SERBEST DİŞHEKİMLERİ / DİŞ KLİNİKLERİ / DİŞHEKİMLİĞİ FAKÜLTELERİNE SUNULAN HİZMETLER Çürük Aktivite Testi (ÇAT) Tükürük akış hızı ve tükürük tamponlama kapasitesi tayini Mutans streptokoklarının

Detaylı

AKILCI ANTİBİYOTİK VE İLAÇ KULLANIMI ANTİBİYOTİK PROFİLAKSİ PROSEDÜRÜ

AKILCI ANTİBİYOTİK VE İLAÇ KULLANIMI ANTİBİYOTİK PROFİLAKSİ PROSEDÜRÜ Sayfa No 1/6 1. AMAÇ: Antibiyotik profilaksisi, erken postoperatif dönemde cerrahi alanda meydana gelebilecek enfeksiyonu önlemek amacıyla yapılır. Böylece antibiyotiklerin gereksiz ve uygunsuz kullanımını

Detaylı

Uzm. Dr Fatma Yılmaz Karadağ. İstanbul Medeniyet Üniversitesi Göztepe Eğitim ve Araştırma Hastanesi

Uzm. Dr Fatma Yılmaz Karadağ. İstanbul Medeniyet Üniversitesi Göztepe Eğitim ve Araştırma Hastanesi Uzm. Dr Fatma Yılmaz Karadağ İstanbul Medeniyet Üniversitesi Göztepe Eğitim ve Araştırma Hastanesi Uygulanmalı mı? Uygulanmamalı mı? Deneyim ÇÖZÜM www.uptodate.com Rehberler Klasik Kitaplar American Heart

Detaylı

Periodontoloji nedir?

Periodontoloji nedir? Periodontoloji 1 2 Periodontoloji Periodontoloji nedir? Periodontoloji, dişleri ve implantları çevreleyen yumuşak ve sert dokuların iltihabi hastalıkları ve bunların tedavisi ile ilgilenen bir dişhekimliği

Detaylı

Normal Mikrop Florası. Prof.Dr.Cumhur Özkuyumcu

Normal Mikrop Florası. Prof.Dr.Cumhur Özkuyumcu Normal Mikrop Florası Prof.Dr.Cumhur Özkuyumcu Vücudun Normal Florası İnsan vücudunun çeşitli bölgelerinde bulunan, insana zarar vermeksizin hatta bazı yararlar sağlayan mikroorganizma topluluklarına vücudun

Detaylı

Endokardit Profilaksisi

Endokardit Profilaksisi ANNE-BABALAR İÇIN KARDIYOLOJI KONUSUNDA BILGILENDIRME Endokardit Profilaksisi Kalp iç zarı (endokard) kalbin neresindedir? Üst ana toplardamar (superior vena kava) Ana atardamar (aort) Kalp, duvarı dıştan

Detaylı

HAZIRLAYAN KONTROL EDEN ONAYLAYAN Kalite Yönetim Direktörü

HAZIRLAYAN KONTROL EDEN ONAYLAYAN Kalite Yönetim Direktörü Doküman No: ENF.TL.11 Yayın Tarihi:19.11.2008 Revizyon Tarihi: 27.03.2013 Revizyon No: 02 Sayfa: 1 / 9 GENEL İLKELER : Cerrahide profilaktik antibiyotik kullanımının genel kabul gören bazı temel prensipleri

Detaylı

YILIN SES GETİREN MAKALELERİ

YILIN SES GETİREN MAKALELERİ YILIN SES GETİREN MAKALELERİ Dr. Yeşim Uygun Kızmaz SBÜ Kartal Koşuyolu Yüksek İhtisas Eğt. ve Araş. Hastanesi Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği Aylık Toplantısı 25.12.2018,

Detaylı

Nozokomiyal SSS Enfeksiyonları

Nozokomiyal SSS Enfeksiyonları Nozokomiyal SSS Enfeksiyonları Nozokomiyal SSSİ En ciddi nozokomiyal enfeksiyonlardan biri Morbidite ve mortalite yüksektir. Nozokomiyal SSSİ Tüm HE %0.4 ünden sorumlu. En sık görülen formları: Bakteriyel

Detaylı

PROSEDÜRLER ANTĠBĠYOTĠK PROFĠLAKSI PROSEDÜRÜ. a) Postoperatif enfeksiyon riski yüksek olan hastalarda kullanmak.

PROSEDÜRLER ANTĠBĠYOTĠK PROFĠLAKSI PROSEDÜRÜ. a) Postoperatif enfeksiyon riski yüksek olan hastalarda kullanmak. Sayfa No 5/1 1. AMAÇ: Bilinen bir enfeksiyonu olmayan hastalara mikrobiyal kolonizasyonu engellemek ve postoperatif komplikasyon potansiyalini azaltmaktır. a) Postoperatif enfeksiyon riski yüksek olan

Detaylı

SİNDİRİM SİSTEMİ HASTALIKLARI

SİNDİRİM SİSTEMİ HASTALIKLARI SİNDİRİM SİSTEMİ HASTALIKLARI Diş Eti Hastalıkları Dişeti hastalıkları (Periodontal hastalıklar) dişeti ve dişleri destekleyen diğer dokuları etkileyen hastalıklardır. Erişkinlerde diş kayıplarının %70

Detaylı

Enfektif Endokardit Proflaksisi. Dr.Aynur Atilla

Enfektif Endokardit Proflaksisi. Dr.Aynur Atilla Enfektif Endokardit Proflaksisi Dr.Aynur Atilla Enfektif Endokardit(EE) Son 30 yıl içerisinde hastalığın insidansı ve mortalitesi değişmemiştir Prognozu hala kötüdür ve mortalitesi yüksektir Risk taşıyan

Detaylı

Periodontoloji nedir?

Periodontoloji nedir? Periodontoloji Periodontoloji nedir? Periodontoloji, dişleri ve implantları çevreleyen yumuşak ve sert dokuların iltihabi hastalıkları ve bunların tedavisi ile ilgilenen bir dişhekimliği dalıdır. Periodontoloji,

Detaylı

İnsan Mikrobiyom Projesi. Prof. Dr. Tanıl Kocagöz

İnsan Mikrobiyom Projesi. Prof. Dr. Tanıl Kocagöz İnsan Mikrobiyom Projesi Prof. Dr. Tanıl Kocagöz Human Microbiome Project İnsan Mikrobiyom Projesi (İMP) 2007 yılında NIH tarafından başlatıldı 300 gönüllünün 5 vücut bölgesinden değişik zamanlarda, toplam

Detaylı

ENDOKARDİT. Dr. Zerrin Yuluğkural KLİMİK İnfektif Endokardit: Güncel Bilgiler, Yerel Veriler

ENDOKARDİT. Dr. Zerrin Yuluğkural KLİMİK İnfektif Endokardit: Güncel Bilgiler, Yerel Veriler S.aureus a BAĞLI İNFEKTİF ENDOKARDİT Dr. Zerrin Yuluğkural KLİMİK İnfektif Endokardit: Güncel Bilgiler, Yerel Veriler 21.10.2017 Hayatı tehtid eden infeksiyon tabloları İnfektif endokardit/en sık etken!

Detaylı

AMASYA AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI MERKEZİ AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI VE

AMASYA AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI MERKEZİ AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI VE 1. AMAÇ: Hastalara bilinen bir enfeksiyonu olmadan mikrobiyal kolonizasyonu engellemek ve postoperatif oluşacak komplikasyonları azaltmaktır. a) Postoperatif enfeksiyon riski yüksek olan hastalarda kullanmak.

Detaylı

SAĞLIKTA NANOTEKNOLOJİ

SAĞLIKTA NANOTEKNOLOJİ SAĞLIKTA NANOTEKNOLOJİ Uzm. Hem. İlknur Yayla *Acıbadem Kozyatağı Hastanesi Hemşirelik Hizmetleri Müdürü, Acıbadem Sağlık Grubu Ameliyathaneler ve MSÜ Koordinatörü Hazırlanma Tarihi: 23 Mart 2016 http://www.haberturk.com/saglik/haber/536313-kanserde-nano-teknoloji-mucizesi

Detaylı

İnfektif Endokardit (Yeni Rehberler)

İnfektif Endokardit (Yeni Rehberler) İnfektif Endokardit (Yeni Rehberler) Dr. Ayşe Albayrak Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hast. ve Klinik Mikrobiyoloji AD 1/53 İnfektif Endokardit (İE) Yıllık insidans: 3-9/100.000 Yaşamı tehdit

Detaylı

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı. Romatoloji Bilim Dalı Olgu Sunumu 28 Haziran 2016 Salı

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı. Romatoloji Bilim Dalı Olgu Sunumu 28 Haziran 2016 Salı Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Romatoloji Bilim Dalı Olgu Sunumu 28 Haziran 2016 Salı Yandal Ar. Gör. Uzm. Dr. Kübra Öztürk Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi

Detaylı

mm3, periferik yaymasında lenfosit hakimiyeti vardı. GİRİŞ hastalığın farklı şekillerde isimlendirilmesine neden Olgu 2 Olgu 3

mm3, periferik yaymasında lenfosit hakimiyeti vardı. GİRİŞ hastalığın farklı şekillerde isimlendirilmesine neden Olgu 2 Olgu 3 24 P. I. AĞRAS ve Ark. GİRİŞ Ürtikeryal vaskülit histolojik olarak vaskülit bulgularını gösteren, klinikte persistan ürtikeryal döküntülerle karakterize olan bir klinikopatolojik durumdur (1). Klinikte

Detaylı

LENFÖDEM ERKEN TANI VE ERKEN TEDAVİ GEREKTİREN BİR HASTALIKTIR!

LENFÖDEM ERKEN TANI VE ERKEN TEDAVİ GEREKTİREN BİR HASTALIKTIR! LENFÖDEM ERKEN TANI VE ERKEN TEDAVİ GEREKTİREN BİR HASTALIKTIR! Lenfödem, lenf sıvısının dolaşımındaki yetersizlik yüzünden dokular arasında proteinden zengin sıvı birikimine bağlı olarak şişlik ve ilerleyen

Detaylı

*Hijyen hipotezi, astım, romatoid artrit, lupus, tip I diabet gibi otoimmün hastalıkların insidansındaki artışı açıklayan bir alternatiftir.

*Hijyen hipotezi, astım, romatoid artrit, lupus, tip I diabet gibi otoimmün hastalıkların insidansındaki artışı açıklayan bir alternatiftir. * *Hijyen hipotezi, astım, romatoid artrit, lupus, tip I diabet gibi otoimmün hastalıkların insidansındaki artışı açıklayan bir alternatiftir. *Bu hipotez, memelilerin evrimsel geçmişlerinin bir parçası

Detaylı

Koroner Check Up; Coronary risk profile; Koroner kalp hastalıkları risk testi; Lipid profili;

Koroner Check Up; Coronary risk profile; Koroner kalp hastalıkları risk testi; Lipid profili; KORONER RİSK TESTİ Koroner Check Up; Coronary risk profile; Koroner kalp hastalıkları risk testi; Lipid profili; Koroner kalp hastalıklarına yol açan kolesterol ve lipit testleridir. Koroner risk testleri

Detaylı

Kalp Kapak Hastalıkları

Kalp Kapak Hastalıkları BR.HLİ.085 içerisinde kanın bulunduğu dört odacık vardır. Bunlardan ikisi sağ, ikisi ise sol kalp yarımında bulunur. Kalbe gelen kan önce sağ atriuma gelir ve kalbin sağ kulakcığı ve sağ karıncığı arasında

Detaylı

TÜRKİYE DE AĞIZ-DİŞ SAĞLIĞI VE KORUYUCU UYGULAMALARIN ÖNEMİ

TÜRKİYE DE AĞIZ-DİŞ SAĞLIĞI VE KORUYUCU UYGULAMALARIN ÖNEMİ TÜRKİYE DE AĞIZ-DİŞ SAĞLIĞI VE KORUYUCU UYGULAMALARIN ÖNEMİ 28 Ocak 2015 Türkiye de Ağız ve Diş Sağlığı Durumu 0-14 yaş grubunda; süt ve daimi dişlerde ortalama 3.7 çürük+dolgulu+çekilen diş (DMFT indeksi)

Detaylı

Dr. NECMİYE DEMİRCAN

Dr. NECMİYE DEMİRCAN Dr. NECMİYE DEMİRCAN TANIM: İnfektif Endokardit Kalp endokardiyal yüzeyinin enfeksiyonu Nativ kapak endokarditi Prostetik kapak endokarditi İntravenöz ilaç kullananlarda görülen endokardit Hastane kaynaklı

Detaylı

DAMAR HASTALIKLARINDA GÜNCEL YAKLAŞIMLAR

DAMAR HASTALIKLARINDA GÜNCEL YAKLAŞIMLAR T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI D.P.Ü. KÜTAHYA EVLİYA ÇELEBİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ DAMAR HASTALIKLARINDA GÜNCEL YAKLAŞIMLAR PROF. DR. AHMET HAKAN VURAL OP. DR. GÜLEN SEZER ALPTEKİN ERKUL OP. DR. SİNAN ERKUL

Detaylı

Prof. Dr. Ferit Çiçekçioğlu, Yrd. Doç. Ertan Demirdaş, Yrd. Doç. Dr. Kıvanç Atılgan

Prof. Dr. Ferit Çiçekçioğlu, Yrd. Doç. Ertan Demirdaş, Yrd. Doç. Dr. Kıvanç Atılgan Kalp Kapağı Hastalıkları Nelerdir? Prof. Dr. Ferit Çiçekçioğlu, Yrd. Doç. Ertan Demirdaş, Yrd. Doç. Dr. Kıvanç Atılgan Bozok Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi AD. Giriş

Detaylı

İMMUNİZASYON. Bir bireye bağışıklık kazandırma! Bireyin yaşı? İmmunolojik olarak erişkin mi? Maternal antikor? Konak antijene duyarlı mı? Sağlıklı mı?

İMMUNİZASYON. Bir bireye bağışıklık kazandırma! Bireyin yaşı? İmmunolojik olarak erişkin mi? Maternal antikor? Konak antijene duyarlı mı? Sağlıklı mı? İMMUNİZASYON Bir bireye bağışıklık kazandırma! Bireyin yaşı? İmmunolojik olarak erişkin mi? Maternal antikor? Konak antijene duyarlı mı? Sağlıklı mı? Canlıya antijen verdikten belli bir süre sonra, o canlıda

Detaylı

SAĞLIK ÇALIŞANLARININ ENFEKSİYON RİSKLERİ

SAĞLIK ÇALIŞANLARININ ENFEKSİYON RİSKLERİ SAĞLIK ÇALIŞANLARININ ENFEKSİYON RİSKLERİ Sağlık hizmeti veren, Doktor Ebe Hemşire Diş hekimi Hemşirelik öğrencileri, risk altındadır Bu personelin enfeksiyon açısından izlemi personel sağlığı ve hastane

Detaylı

Dersin Kodu Dersin Adı Z/S T U K DPE 603 Fiziksel, psikolojik, sosyal gelişim ve davranış

Dersin Kodu Dersin Adı Z/S T U K DPE 603 Fiziksel, psikolojik, sosyal gelişim ve davranış PEDODONTİ Ders Koordinatörü: Prof. Dr. Serap Çetiner, scetiner@neu.edu.tr DersSorumluları: Prof. Dr. Serap Çetiner, scetiner@neu.edu.tr Prof.Dr. Şaziye Aras, saziye_aras@yahoo.com Prof.Dr. Leyla Durutürk,

Detaylı

Dişhekimliği Uygulamalarında Başarıyı Etkileyen Yeni Yaklaşımlar

Dişhekimliği Uygulamalarında Başarıyı Etkileyen Yeni Yaklaşımlar Dişhekimliği Uygulamalarında Başarıyı Etkileyen Yeni Yaklaşımlar Prof. Dr. Đnci Oktay Meslek Deneyimi? Bilimsel Araştırma? Uzman Görüşü? Meslek pratiğinde başarılı olmak, tüm dişhekimlerinin ortak amacıdır.

Detaylı

PERİODONTİTİSLER I- KRONİK PERİODONTİTİS

PERİODONTİTİSLER I- KRONİK PERİODONTİTİS PERİODONTİTİSLER Periodontitis, spesifik mikroorganizmalar veya spesifik mikroorganizma gruplarının neden olduğu, periodontal ligaman ve alveolar kemiğin cep oluşumu, dişeti çekilmesi veya her ikisiyle

Detaylı

ADIM ADIM YGS LYS Adım DOLAŞIM SİSTEMİ 5 İNSANDA BAĞIŞIKLIK VE VÜCUDUN SAVUNULMASI

ADIM ADIM YGS LYS Adım DOLAŞIM SİSTEMİ 5 İNSANDA BAĞIŞIKLIK VE VÜCUDUN SAVUNULMASI ADIM ADIM YGS LYS 177. Adım DOLAŞIM SİSTEMİ 5 İNSANDA BAĞIŞIKLIK VE VÜCUDUN SAVUNULMASI İNSANDA BAĞIŞIKLIK VE VÜCUDUN SAVUNULMASI Hastalık yapıcı organizmalara karşı vücudun gösterdiği dirence bağışıklık

Detaylı

Omurga-Omurilik Cerrahisi

Omurga-Omurilik Cerrahisi Omurga-Omurilik Cerrahisi BR.HLİ.017 Omurga cerrahisi, omurilik ve sinir kökleri ile bu hassas sinir dokusunu saran/koruyan omurga üzerinde yapılan ameliyatları ve çeşitli girişimleri içerir. Omurga ve

Detaylı

İntestinal Mikrobiyota Nedir? Ne yapar? Dr. Taylan Kav Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Gastroenteroloji BD

İntestinal Mikrobiyota Nedir? Ne yapar? Dr. Taylan Kav Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Gastroenteroloji BD İntestinal Mikrobiyota Nedir? Ne yapar? Dr. Taylan Kav Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Gastroenteroloji BD En iyi mikrop ölü mikrop (mu)? Vücudumuzdaki Mikroplar Bakteriler Mantarlar Virüsler Bakterilerle

Detaylı

DİŞ ÇEKİMİ SONRASI GELİŞEN PROSTETİK KAPAK ENDOKARDİTİ

DİŞ ÇEKİMİ SONRASI GELİŞEN PROSTETİK KAPAK ENDOKARDİTİ DİŞ ÇEKİMİ SONRASI GELİŞEN PROSTETİK KAPAK ENDOKARDİTİ TALHA AKBAŞ 26.04.2018 1 SUNUM PLANI İnfektif Endokardit Prevotella Vaka 1 Vaka 2 Tartışma Kaynakça Soru-Cevap 26.04.2018 2 İNFEKTİF ENDOKARDİT Kalp

Detaylı

SPONDİLODİSKİTLER. Dr. Nazlım AKTUĞ DEMİR

SPONDİLODİSKİTLER. Dr. Nazlım AKTUĞ DEMİR SPONDİLODİSKİTLER Dr. Nazlım AKTUĞ DEMİR Vertebra Bir dizi omurdan oluşur Vücudun eksenini oluşturur Spinal kordu korur Kaslar, bağlar ve iç organların yapışacağı sabit bir yapı sağlar. SPONDİLODİSKİT

Detaylı

Hasta kişi ile cinsel temas, Gebelerde anneden bebeğe geçiş ( konjenital Sifilis ), Kan teması ile bulaşır.

Hasta kişi ile cinsel temas, Gebelerde anneden bebeğe geçiş ( konjenital Sifilis ), Kan teması ile bulaşır. SİFİLİS Frengi; Lues; Sifilis cinsel yolla bulaşan bulaşıcı mikrobik enfeksiyon hastalığıdır. Tedavi edilmez ise beyin, sinir, göz ve iç organlarda ciddi hasarlar yaparak ölüme neden olur. Sifilis Treponema

Detaylı

ORTOPEDİK PROTEZ ENFEKSİYONLARINDA SONİKASYON DENEYİMİ

ORTOPEDİK PROTEZ ENFEKSİYONLARINDA SONİKASYON DENEYİMİ ORTOPEDİK PROTEZ ENFEKSİYONLARINDA SONİKASYON DENEYİMİ Dr. Şua Sümer Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi Enf. Hast. ve Klin. Mikr. AD 17 Mayıs 2016 Prostetik eklem ameliyatları yaşlı popülasyonun artışına

Detaylı

HASTANE ENFEKSİYONLARININ EPİDEMİYOLOJİSİ. Yrd. Doç. Dr. Müjde ERYILMAZ

HASTANE ENFEKSİYONLARININ EPİDEMİYOLOJİSİ. Yrd. Doç. Dr. Müjde ERYILMAZ HASTANE ENFEKSİYONLARININ EPİDEMİYOLOJİSİ Yrd. Doç. Dr. Müjde ERYILMAZ Hastane (nozokomiyal) enfeksiyonları, bir hastanede bulunma ile sebep ilişkisi gösteren, yatan hasta sağlık personeli ziyaretçi hastane

Detaylı

Bakteriler, virüsler, parazitler, mantarlar gibi pek çok patojen hastalığın oluşmasına neden olur.

Bakteriler, virüsler, parazitler, mantarlar gibi pek çok patojen hastalığın oluşmasına neden olur. Dr.Armağan HAZAR ZATÜRRE (PNÖMONİ) Zatürre yada tıbbi tanımla pnömoni nedir? Halk arasında zatürre olarak bilinmekte olan hastalık akciğer dokusunun iltihaplanmasıdır. Tedavi edilmediği takdirde ölümcül

Detaylı

PROFİLAKSI. Doç. Dr. Gönül Şengöz Haseki Eğitim ve Araştırma Hastanesi 9 Mart 2014

PROFİLAKSI. Doç. Dr. Gönül Şengöz Haseki Eğitim ve Araştırma Hastanesi 9 Mart 2014 PROFİLAKSI Doç. Dr. Gönül Şengöz Haseki Eğitim ve Araştırma Hastanesi 9 Mart 2014 Sunum planı Tanım Amaç Cerrahi alan infeksiyonları CAİ ile ilişkili riskler CAİ için alınması gereken önlemler Profilaksi

Detaylı

Ankilozan Spondilit BR.HLİ.065

Ankilozan Spondilit BR.HLİ.065 Gençlerde Bel Ağrısına Dikkat! Bel ağrısı tüm dünyada oldukça yaygın bir problem olup zaman içinde daha sık görülmektedir. Erişkin toplumun en az %10'unda çeşitli nedenlerle gelişen kronik bel ağrıları

Detaylı

Periferik arter hastalıklarının tanısını ve yaklaşım stratejilerini öğrenecek.

Periferik arter hastalıklarının tanısını ve yaklaşım stratejilerini öğrenecek. Dönem IV Kalp Damar Cerrahisi Stajı Konu: Periferik Arter Hastalıkları Amaç: Bu dersin sonunda dönem IV öğrencileri Periferik Arter Hastalıklarının neler olduğunu öğrenecekler. Periferik arter hastalıklığı

Detaylı

Prediyaliz Kronik Böbrek Hastalarında Kesitsel Bir Çalışma: Yaşam Kalitesi

Prediyaliz Kronik Böbrek Hastalarında Kesitsel Bir Çalışma: Yaşam Kalitesi Prediyaliz Kronik Böbrek Hastalarında Kesitsel Bir Çalışma: Yaşam Kalitesi Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nefroloji Kliniği, Prediyaliz Eğitim Hemşiresi Giriş: Kronik Böbrek Hastalığı (KBH); popülasyonun

Detaylı

TONSİLLOFARENJİT TANI VE TEDAVİ ALGORİTMASI

TONSİLLOFARENJİT TANI VE TEDAVİ ALGORİTMASI TONSİLLOFARENJİT TANI VE TEDAVİ ALGORİTMASI Akut tonsillofarenjit veya çocukluk çağında daha sık karşılaşılan klinik tablosu ile tonsillit, farinks ve tonsil dokusunun inflamasyonudur ve doktora başvuruların

Detaylı

Salmonella. XLT Agar'da Salmonella (hidrojen sülfür oluşumuna bağlı olarak siyah) ve Citrobacter (sarı) kolonileri

Salmonella. XLT Agar'da Salmonella (hidrojen sülfür oluşumuna bağlı olarak siyah) ve Citrobacter (sarı) kolonileri Enterobacteriaceae İnsan sağlığı açısından en önemli bakteri ailesidir. Doğal ortamları insan ve hayvan bağırsaklarıdır. Tipik klinik semptomlarla seyreden hastalığın (tifo, basilli dizanteri, veba) etkeni

Detaylı

ÖĞRETĠM YILI KALP DAMAR CERRAHĠ ANABĠLĠM DALI SEMĠNER PROGRAMI

ÖĞRETĠM YILI KALP DAMAR CERRAHĠ ANABĠLĠM DALI SEMĠNER PROGRAMI 2011-2012 ÖĞRETĠM YILI KALP DAMAR CERRAHĠ ANABĠLĠM DALI SEMĠNER PROGRAMI Tarih Saat Yer KonuĢmacı Konu BaĢlığı 07.09.2011 08:00-14.09.2011 08:00-21.09.2011 08:00-28.09.2011 08:00-05.10.2011 08:00-12.10.2011

Detaylı

BIR GRİP SEZONUNUN BAŞıNDA İLK OLGULARıN İRDELENMESİ

BIR GRİP SEZONUNUN BAŞıNDA İLK OLGULARıN İRDELENMESİ BIR GRİP SEZONUNUN BAŞıNDA İLK OLGULARıN İRDELENMESİ NECLA TÜLEK, METİN ÖZSOY, SAMİ KıNıKLı Ankara Eğitim Ve Araştırma HASTANESİ İnfeksiyon Hastalıkları Ve Klinik Mikrobiyoloji GİRİŞ Mevsimsel influenza

Detaylı

KLİMİK İZMİR TOPLANTISI 21.11.2013

KLİMİK İZMİR TOPLANTISI 21.11.2013 KLİMİK İZMİR TOPLANTISI 21.11.2013 OLGULAR EŞLİĞİNDE GÜNDEMDEKİ İNFEKSİYON HASTALIKLARI Dr. A. Çağrı Büke Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Olgu E.A 57 yaşında,

Detaylı

Dr. Birgül Kaçmaz Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD

Dr. Birgül Kaçmaz Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD Dr. Birgül Kaçmaz Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD İnhaler uygulama İntraventriküler/intratekal uygulama Antibiyotik kilit tedavisi Antibiyotik içerikli

Detaylı

TOPLUM KÖKENLİ DERİ VE YUMUŞAK DOKU ENFEKSİYONLARINDA RİSK FAKTÖRLERİNİN BELİRLENMESİ VE TEDAVİDE SIK KULLANILAN ANTİBİYOTİKLERİN KARŞILAŞTIRILMASI

TOPLUM KÖKENLİ DERİ VE YUMUŞAK DOKU ENFEKSİYONLARINDA RİSK FAKTÖRLERİNİN BELİRLENMESİ VE TEDAVİDE SIK KULLANILAN ANTİBİYOTİKLERİN KARŞILAŞTIRILMASI TOPLUM KÖKENLİ DERİ VE YUMUŞAK DOKU ENFEKSİYONLARINDA RİSK FAKTÖRLERİNİN BELİRLENMESİ VE TEDAVİDE SIK KULLANILAN ANTİBİYOTİKLERİN KARŞILAŞTIRILMASI Nurcan Arıkan, Ayşe Batırel, Sedef Başgönül, Serdar Özer

Detaylı

II. BÖLÜM HEMOFİLİDE KANAMA TEDAVİSİ

II. BÖLÜM HEMOFİLİDE KANAMA TEDAVİSİ HEMOFİLİ TANI VE TEDAVİ KILAVUZU Önsöz... IX-X Türk Hematoloji Derneği Yönetim Kurulu... XI Hemofili Bilimsel Alt Komitesi Üyeleri (2014-2018 dönemi)... XI Kısaltmalar... XII I. BÖLÜM HEMOFİLİ TANISI TANIM...

Detaylı

Nebile ÖZDEMİR Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Organ Nakli Merkezi

Nebile ÖZDEMİR Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Organ Nakli Merkezi Nebile ÖZDEMİR Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Organ Nakli Merkezi TÜRKİYEDE BÖBREK NAKLİ 1975 yılında canlı 1978 yılında kadavra E.Ü.T.F Hastanesi Organ Nakli Uygulama ve Araştırma Merkezi 1988

Detaylı

Tanı ve Tedavi Planlaması. Prof.Dr. Kıvanç Kamburoğlu Ankara Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Ağız, Diş ve Çene Radyolojisi Ana Bilim Dalı

Tanı ve Tedavi Planlaması. Prof.Dr. Kıvanç Kamburoğlu Ankara Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Ağız, Diş ve Çene Radyolojisi Ana Bilim Dalı Tanı ve Tedavi Planlaması Prof.Dr. Kıvanç Kamburoğlu Ankara Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Ağız, Diş ve Çene Radyolojisi Ana Bilim Dalı Hastalıkların uygun ve doğru tedavisi için ilk koşul doğru

Detaylı

KRONİK OBSTRÜKTİF AKCİĞER HASTALIĞI (KOAH) TANIMI SINIFLAMASI RİSK FAKTÖRLERİ PATOFİZYOLOJİSİ EPİDEMİYOLOJİSİ

KRONİK OBSTRÜKTİF AKCİĞER HASTALIĞI (KOAH) TANIMI SINIFLAMASI RİSK FAKTÖRLERİ PATOFİZYOLOJİSİ EPİDEMİYOLOJİSİ KRONİK OBSTRÜKTİF AKCİĞER HASTALIĞI (KOAH) TANIMI SINIFLAMASI RİSK FAKTÖRLERİ PATOFİZYOLOJİSİ EPİDEMİYOLOJİSİ ÖĞRENİM HEDEFLERİ KOAH tanımını söyleyebilmeli, KOAH risk faktörlerini sayabilmeli, KOAH patofizyolojisinin

Detaylı

Hemodiyaliz Hastalarında Atriyal Fibrilasyon Sıklığı ve Tromboembolik İnmeden Koruma Yönelimleri

Hemodiyaliz Hastalarında Atriyal Fibrilasyon Sıklığı ve Tromboembolik İnmeden Koruma Yönelimleri Hemodiyaliz Hastalarında Atriyal Fibrilasyon Sıklığı ve Tromboembolik İnmeden Koruma Yönelimleri Nuri Barış Hasbal, Yener Koç, Tamer Sakacı, Mustafa Sevinç, Zuhal Atan Uçar, Tuncay Şahutoğlu, Cüneyt Akgöl,

Detaylı

DÖNEM 2- I. DERS KURULU AMAÇ VE HEDEFLERİ

DÖNEM 2- I. DERS KURULU AMAÇ VE HEDEFLERİ DÖNEM 2- I. DERS KURULU AMAÇ VE HEDEFLERİ Kan, kalp, dolaşım ve solunum sistemine ait normal yapı ve fonksiyonların öğrenilmesi 1. Kanın bileşenlerini, fiziksel ve fonksiyonel özelliklerini sayar, plazmanın

Detaylı

EDİNSEL KANAMA BOZUKLUKLARI VE KALITSAL TROMBOFİLİ TANI VE TEDAVİ KILAVUZU I. BÖLÜM TROMBOTİK TROMBOSİTOPENİK PURPURA TANI VE TEDAVİ KILAVUZU...

EDİNSEL KANAMA BOZUKLUKLARI VE KALITSAL TROMBOFİLİ TANI VE TEDAVİ KILAVUZU I. BÖLÜM TROMBOTİK TROMBOSİTOPENİK PURPURA TANI VE TEDAVİ KILAVUZU... EDİNSEL KANAMA BOZUKLUKLARI VE KALITSAL TROMBOFİLİ TANI VE TEDAVİ KILAVUZU İÇİNDEKİLER Önsöz...iii Ulusal Tanı ve Tedavi Kılavuzu Çalışma Grupları... iv Kısaltmalar... vii Tablolar Listesi... xv Şekiller

Detaylı

HEMODİYALİZ HASTALARINDA GÖRÜLEN İNFEKSİYON ETKENLERİ

HEMODİYALİZ HASTALARINDA GÖRÜLEN İNFEKSİYON ETKENLERİ HEMODİYALİZ HASTALARINDA GÖRÜLEN İNFEKSİYON ETKENLERİ Dr. Talât Ecemiş Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji A.D. Venöz ulaşım yolu Arteriyovenöz şantlar Kateterler

Detaylı

Diyabette Bakteri Endotel İlişkisi ve Bakteriyel Adherans. Doç. Dr. Hüseyin BASKIN Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı

Diyabette Bakteri Endotel İlişkisi ve Bakteriyel Adherans. Doç. Dr. Hüseyin BASKIN Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Diyabette Bakteri Endotel İlişkisi ve Bakteriyel Adherans Doç. Dr. Hüseyin BASKIN Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Diyabette Bakteri Endotel İlişkisi ve Bakteriyel Adherans

Detaylı

Aşağıdaki 3 kriterin birlikte olması durumunda derin cerrahi alan enfeksiyonu tanısı konulur.

Aşağıdaki 3 kriterin birlikte olması durumunda derin cerrahi alan enfeksiyonu tanısı konulur. TYBD SEPSİS ÇALIŞMASI ENFEKSİYON TANIMLARI Derin Cerrahi Alan Enfeksiyonu(DCAE) Aşağıdaki 3 kriterin birlikte olması durumunda derin cerrahi alan enfeksiyonu tanısı konulur. 1.Cerrahi girişimden sonraki

Detaylı

LOKOMOTOR SİSTEM SEMİYOLOJİSİ

LOKOMOTOR SİSTEM SEMİYOLOJİSİ LOKOMOTOR SİSTEM SEMİYOLOJİSİ Prof.Dr.Ayşe Kılıç draysekilic@gmeil.com AMAÇ Lokomotor sistemin temel yapılarını ve çocuklarda görülen yakınmalarını, öykü, fizik muayene ve basit tanı yöntemlerini öğrenmek

Detaylı

KAWASAKİ HASTALIĞI Kawasaki Sendromu; Mukokütanöz Lenf Nodu Sendromu;

KAWASAKİ HASTALIĞI Kawasaki Sendromu; Mukokütanöz Lenf Nodu Sendromu; KAWASAKİ HASTALIĞI Kawasaki Sendromu; Mukokütanöz Lenf Nodu Sendromu; Kawasaki hastalığı sebebi bilinmeyen ateşli çocukluk çağı hastalığıdır. Nadiren ölümcül olur. Hastalık yüksek ateş, boğazda ve dudaklarda

Detaylı

Dr.Şua Sümer Selçuk Üniversitesi Selçuklu Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD KONYA

Dr.Şua Sümer Selçuk Üniversitesi Selçuklu Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD KONYA Dr.Şua Sümer Selçuk Üniversitesi Selçuklu Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD KONYA 49 yaşında, erkek hasta Sol ayakta şişlik, kızarıklık Sol ayak altında siyah renkte yara

Detaylı

Etkin Madde Klorheksidin glukonat (%1)tır. Yardımcı madde olarak; Kuş üzümü aroması, Kiraz aroması ve Nane esansı içerir.

Etkin Madde Klorheksidin glukonat (%1)tır. Yardımcı madde olarak; Kuş üzümü aroması, Kiraz aroması ve Nane esansı içerir. KULLANIM KILAVUZU KLORHEX ORAL JEL Birim Formülü Etkin Madde Klorheksidin glukonat (%1)tır. Yardımcı madde olarak; Kuş üzümü aroması, Kiraz aroması ve Nane esansı içerir. Tıbbi Özellikleri Klorheksidin

Detaylı

KRİYOGLOBÜLİN. Cryoglobulins; Soğuk aglutinin;

KRİYOGLOBÜLİN. Cryoglobulins; Soğuk aglutinin; KRİYOGLOBÜLİN Cryoglobulins; Soğuk aglutinin; Kriyoglobülin kanda bulunan anormal proteinlerdir ve 37 derecede kristalleşirler. Birçok hastalık sırasında ortaya çıkabilirler ancak vakaların %90ı Hepatit

Detaylı

VİRUS HASTALIKLARINDA TANI YÖNTEMLERİ

VİRUS HASTALIKLARINDA TANI YÖNTEMLERİ VİRUS HASTALIKLARINDA TANI YÖNTEMLERİ Doç. Dr. Koray Ergünay MD PhD Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, Viroloji Ünitesi Viral Enfeksiyonlar... Klinik

Detaylı

Ia.CERRAHİ PROFİLAKSİ TALİMATI

Ia.CERRAHİ PROFİLAKSİ TALİMATI Ia.CERRAHİ PROFİLAKSİ TALİMATI CERRAHİ BİRİMLERDE ANTİBİYOTİK PROFLAKSİSİ TALİMATI AMAÇ: Operasyon sırasında potansiyel patojen mikroorganizmaların dokularda üremesini engelleyerek cerrahi alan İnfeksiyonu

Detaylı

(ANEVRİZMA) Dr. Dağıstan ALTUĞ

(ANEVRİZMA) Dr. Dağıstan ALTUĞ ANEURYSM (ANEVRİZMA) Arteriyel sistemindeki lokalize bir bölgeye kan birikmesi sonucu şişmesine Anevrizma denir Gerçek Anevrizma : Anevrizma kesesinde Arteriyel duvarların üç katmanını kapsayan Anevrizma

Detaylı

BRUSELLA ENFEKSİYONU. Doç. Dr. Mehtap BULUT Bursa Şevket Yılmaz EAH Acil Tıp Kliniği

BRUSELLA ENFEKSİYONU. Doç. Dr. Mehtap BULUT Bursa Şevket Yılmaz EAH Acil Tıp Kliniği BRUSELLA ENFEKSİYONU Doç. Dr. Mehtap BULUT Bursa Şevket Yılmaz EAH Acil Tıp Kliniği SUNU PLANI Mikrobiyoloji Epidemiyoloji Patogenez Klinik bulgular Tanı- Ayırıcı Tanı Tedavi GİRİŞ Brusellozis bir zoonitik

Detaylı

E(mbolic) S(troke) U(ndetermined) S(ource) Kaynağı Belirlenmemiş Embolik İnme PROF. DR. NEVZAT UZUNER ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ

E(mbolic) S(troke) U(ndetermined) S(ource) Kaynağı Belirlenmemiş Embolik İnme PROF. DR. NEVZAT UZUNER ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ E(mbolic) S(troke) U(ndetermined) S(ource) Kaynağı Belirlenmemiş Embolik İnme PROF. DR. NEVZAT UZUNER ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ Her 6 hastadan biri ilk inmeden sonraki 5 yıl içinde tekrar inme geçirir

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI. Adana Devlet Hastanesi 2016 Ecz. Gonca DURAK

AKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI. Adana Devlet Hastanesi 2016 Ecz. Gonca DURAK AKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI Adana Devlet Hastanesi 2016 Ecz. Gonca DURAK Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılmıştır. Kişilerin

Detaylı

MENENJİTLİ OLGULARIN KLİNİK VE LABORATUAR ÖZELLİKLERİNİN RETROSPEKTİF OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ

MENENJİTLİ OLGULARIN KLİNİK VE LABORATUAR ÖZELLİKLERİNİN RETROSPEKTİF OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ MENENJİTLİ OLGULARIN KLİNİK VE LABORATUAR ÖZELLİKLERİNİN RETROSPEKTİF OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ Mine SERİN 1, Ali CANSU 1, Serpil ÇELEBİ 2, Nezir ÖZGÜN 1, Sibel KUL 3, F.Müjgan SÖNMEZ 1, Ayşe AKSOY 4, Ayşegül

Detaylı

Gıda artıkları, Ölü epitel hücreleri, Bakteriler, Nötrofil gibi hücrelerden oluşan yumuşak eklenti

Gıda artıkları, Ölü epitel hücreleri, Bakteriler, Nötrofil gibi hücrelerden oluşan yumuşak eklenti DENTAL PLAK Materia alba Gıda artıkları, Ölü epitel hücreleri, Bakteriler, Nötrofil gibi hücrelerden oluşan yumuşak eklenti Hava-su spreyi ile, hastanın ağzını çalkalamasıyla kolayca uzaklaşır. Pellikül

Detaylı

Kanser ile Yaşarken Kendinize İyi Bakmak. Diş Sağlığı ve Çenede Osteonekroz

Kanser ile Yaşarken Kendinize İyi Bakmak. Diş Sağlığı ve Çenede Osteonekroz Kanser ile Yaşarken Kendinize İyi Bakmak Diş Sağlığı ve Çenede Osteonekroz Değerli hasta ve hasta yakınlarımız; bu kitapçıklar sizlere Hematoloji Uzmanlık Derneği tarafından hastalığınız sürecinde karşınıza

Detaylı

REHBERLER: TEDAVİYE NE ZAMAN BAŞLAMALI? Dr. Behice Kurtaran Ç.Ü.T.F. Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD

REHBERLER: TEDAVİYE NE ZAMAN BAŞLAMALI? Dr. Behice Kurtaran Ç.Ü.T.F. Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD REHBERLER: TEDAVİYE NE ZAMAN BAŞLAMALI? Dr. Behice Kurtaran Ç.Ü.T.F. Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD 1 2 3 4 ANTİRETROVİRAL TEDAVİ HIV eradiksayonu yeni tedavilerle HENÜZ mümkün değil

Detaylı

Komplike deri ve yumuşak doku enfeksiyonu etkeni çoklu dirençli patojenlerin bakteriyofaj duyarlılıklarının araştırılması

Komplike deri ve yumuşak doku enfeksiyonu etkeni çoklu dirençli patojenlerin bakteriyofaj duyarlılıklarının araştırılması Komplike deri ve yumuşak doku enfeksiyonu etkeni çoklu dirençli patojenlerin bakteriyofaj duyarlılıklarının araştırılması Aycan Gundogdu, Ph.D. Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim

Detaylı

DİŞ HEKİMLİĞİ FAKÜLTESİ

DİŞ HEKİMLİĞİ FAKÜLTESİ DİŞ HEKİMLİĞİ FAKÜLTESİ AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI VE ANTİBİYOTİK PROFİLAKSİ REHBERİ Antibiyotik Kontrol Ekibi Kıymet Çelebi Yrd.Doç.Dr.UĞUR Aydın Doç.Dr.Kamile Erciyas Sorumlu Hemşire Endodonti ABD/Kalite

Detaylı

Ses Kısıklığı Nedenleri:

Ses Kısıklığı Nedenleri: Sesin oluşumunda temel olarak üç sistem rol oynamaktadır. Bu sistemlerden birincisi jeneratör sistemdir. Jeneratör sistem basınçlı hava çıkışını sağlayan akciğerler tarafından oluşturulur. İkincisi vibratuar

Detaylı

NEONATOLOJİDE YENİLİKLER. Doç. Dr. Esra Arun ÖZER Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Yenidoğan Kliniği

NEONATOLOJİDE YENİLİKLER. Doç. Dr. Esra Arun ÖZER Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Yenidoğan Kliniği NEONATOLOJİDE YENİLİKLER Doç. Dr. Esra Arun ÖZER Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Yenidoğan Kliniği Preterm bebeklerde NEK in önlenmesinde probiyotikler Meta-analiz Probiyotiklerin etkileri GIS in

Detaylı

Kan Kanserleri (Lösemiler)

Kan Kanserleri (Lösemiler) Lösemi Nedir? Lösemi bir kanser türüdür. Kanser, sayısı 100'den fazla olan bir hastalık grubunun ortak adıdır. Kanserde iki önemli özellik bulunur. İlk önce bedendeki bazı hücreler anormalleşir. İkinci

Detaylı

Pulmoner Emboli Profilaksisi. Tanım. Giriş. Giriş 12.06.2010. Dr. Mustafa YILDIZ Fırat Üniversitesi Acil Tıp AD. Pulmoneremboli(PE):

Pulmoner Emboli Profilaksisi. Tanım. Giriş. Giriş 12.06.2010. Dr. Mustafa YILDIZ Fırat Üniversitesi Acil Tıp AD. Pulmoneremboli(PE): Pulmoner Emboli Profilaksisi Dr. Mustafa YILDIZ Fırat Üniversitesi Acil Tıp AD m Pulmoneremboli(PE): Bir pulmonerartere kan pıhtısının yerleşmesi Distaldeki akciğer parankimine kan sağlanaması Giriş Tipik

Detaylı

Romatizma BR.HLİ.066

Romatizma BR.HLİ.066 Nedir? başta eklemler olmak üzere, birçok organ ve dokunun doğrudan ya da dolaylı olarak zarar görmesine yol açabilen hastalıklar grubudur. Kanda iltihap düzeyinde yükselmeye neden olup olmamasına göre

Detaylı

GEBELİKTE SİFİLİZ. Dr. Mustafa Özgür AKÇA Bursa Yüksek İhtisas E.A.H. Enfeksiyon Hastalıkları Kliniği

GEBELİKTE SİFİLİZ. Dr. Mustafa Özgür AKÇA Bursa Yüksek İhtisas E.A.H. Enfeksiyon Hastalıkları Kliniği GEBELİKTE SİFİLİZ Dr. Mustafa Özgür AKÇA Bursa Yüksek İhtisas E.A.H. Enfeksiyon Hastalıkları Kliniği SİFİLİZ TANIM T.pallidum un neden olduğu sistemik bir hastalıktır Sınıflandırma: Edinilmiş (Genellikle

Detaylı

Yüksekte Çalışması İçin Onay Verilecek Çalışanın İç Hastalıkları Açısından Değerlendirilmesi. Dr.Emel Bayrak İç Hastalıkları Uzmanı

Yüksekte Çalışması İçin Onay Verilecek Çalışanın İç Hastalıkları Açısından Değerlendirilmesi. Dr.Emel Bayrak İç Hastalıkları Uzmanı Yüksekte Çalışması İçin Onay Verilecek Çalışanın İç Hastalıkları Açısından Değerlendirilmesi Dr.Emel Bayrak İç Hastalıkları Uzmanı Çalışan açısından, yüksekte güvenle çalışabilirliği belirleyen etkenler:

Detaylı

DİRENÇLİ BAKTERİ ENFEKSİYONLARINA KARŞI KULLANILAN ANTİBİYOTİKLER

DİRENÇLİ BAKTERİ ENFEKSİYONLARINA KARŞI KULLANILAN ANTİBİYOTİKLER DİRENÇLİ BAKTERİ ENFEKSİYONLARINA KARŞI KULLANILAN ANTİBİYOTİKLER 1. Vankomisin Vankomisin, Nocardia Orientalis in (eskiden Streptomyces orientalis olarak bilinen) belli suşlarından elde edilen amfoterik

Detaylı

NEFRİT. Prof. Dr. Tekin AKPOLAT. Genel Bilgiler. Nefrit

NEFRİT. Prof. Dr. Tekin AKPOLAT. Genel Bilgiler. Nefrit NEFRİT Prof. Dr. Tekin AKPOLAT Genel Bilgiler Böbreğin temel fonksiyonlarından birisi idrar üretmektir. Her 2 böbrekte idrar üretimine yol açan yaklaşık 2 milyon küçük ünite (nefron) vardır. Bir nefron

Detaylı

BİYOİSTATİSTİK Sağlık Alanına Özel İstatistiksel Yöntemler Dr. Öğr. Üyesi Aslı SUNER KARAKÜLAH

BİYOİSTATİSTİK Sağlık Alanına Özel İstatistiksel Yöntemler Dr. Öğr. Üyesi Aslı SUNER KARAKÜLAH BİYOİSTATİSTİK Sağlık Alanına Özel İstatistiksel Yöntemler Dr. Öğr. Üyesi Aslı SUNER KARAKÜLAH Ege Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Biyoistatistik ve Tıbbi Bilişim AD. Web: www.biyoistatistik.med.ege.edu.tr

Detaylı

Arka Vitreus Dekolmanı, Retina Yırtıkları ve Latis Dejenerasyonu (İlk ve Takip Değerlendirmesi)

Arka Vitreus Dekolmanı, Retina Yırtıkları ve Latis Dejenerasyonu (İlk ve Takip Değerlendirmesi) Arka Vitreus Dekolmanı, Retina Yırtıkları ve Latis Dejenerasyonu (İlk ve Takip Değerlendirmesi) İlk Muayenede Hiakye (Anahtar ögeler) AVD semptomları (II+, Retina dekolmanı, ilişkili genetik bozukluklar

Detaylı

* Madde bilgisi elektromanyetik sinyaller aracılığı ile hücre çekirdeğindeki DNA sarmalına taşınır ve hafızalanır.

* Madde bilgisi elektromanyetik sinyaller aracılığı ile hücre çekirdeğindeki DNA sarmalına taşınır ve hafızalanır. Sayın meslektaşlarım, Kişisel çalışmalarım sonucu elde ettiğim bazı bilgileri, yararlı olacağını düşünerek sizlerle paylaşmak istiyorum. Çalışmalarımı iki ana başlık halinde sunacağım. MADDE BAĞIMLILIĞI

Detaylı

VAKA SUNUMU. Dr. Arif Alper KIRKPANTUR Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Nefroloji Ünitesi

VAKA SUNUMU. Dr. Arif Alper KIRKPANTUR Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Nefroloji Ünitesi VAKA SUNUMU Dr. Arif Alper KIRKPANTUR Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Nefroloji Ünitesi ÖYKÜ 58 yaşında, erkek hasta, emekli memur, Ankara 1989: Tip 2 DM tanısı konularak, oral antidiyabetik

Detaylı

OLGULARLA PERİTONİTLER

OLGULARLA PERİTONİTLER OLGULARLA PERİTONİTLER Stafilacocus Epidermidis Sevgi AKTAŞ Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Periton Diyaliz Hemşiresi Peritonit Perietal ve visseral periton membranının enflamasyonudur. Tanı

Detaylı

KAYNAK:Türk hematoloji derneği

KAYNAK:Türk hematoloji derneği KAYNAK:Türk hematoloji derneği HİT, heparinin tetiklediği bir immün yanıt sonucu, trombositlerin antikor aracılı aktivasyonu ve buna bağlı tüketimi ile oluşan, trombositopeni ve tromboz ile karakterize

Detaylı