EHL-İ BEYT TE OSMAN (RADİYALLAHU ANH) SEVGİSİ.

Transkript

1 EHL-İ BEYT TE OSMAN (RADİYALLAHU ANH) SEVGİSİ 1

2 Ehl-i Beyt te Osman (radiyallahu anh) Sevgisi* Ehl-i Beyt in, Osman (radiyallahu anh) Hakkındaki Görüşleri ve Düşünceleri Ehli Beyt, Ebu Bekir (radiyallahu anh) ı ve Ömer (radiyallahu anh) ı sevdiği gibi Osman (radiyallahu anh) ı da seviyor, onun hakkında da methiyelerde bulunuyor ve onun muhafızlığını yapıyorlardı. Ali (radiyallahu anh), insanların, Osman (radiyallahu anh) ın itikadına sahip olmaları gerektiğini söyler ve şöyle derdi: Kim Osman (radiyallahu anh) ın dininden uzak olursa imandan uzak olur... (Muhibb ed-din et-taberi, er-riyad un Nadıra fi Menakıb il Aşera, 3/68) Ali (radiyallahu anh) a göre Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) hariç Ebu Bekir (radiyallahu anh) dan ve Ömer (radiyallahu anh) dan sonra insanların en hayırlısı Osman (radiyallahu anh) dır. (İbni Asakir, Tarihu Medineti Dımaşk, 39/157; Muhibb ed-din et-taberi, er-riyad un Nadıra fi Menakıb il Aşera, 1/50) Kays İbni İbad ın anlattığına göre Ali (radiyallahu anh), Cemel Savaşı öncesinde şunları söylemiştir: Allah ım! Osman (radiyallahu anh) ın kanından gerçekten sana sığınıyorum. Vallahi Osman (radiyallahu anh) katledildiği gün aklım şaştı. (Daha sonra) bana biat için geldiklerinde gönlüm buna razı olmadı ve ben şöyle dedim: Ben bir adamı (Osman ı) öldüren kavim tarafından bana biat edilmesinden dolayı Allah tan utanıyorum. Çünkü Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) onun için şöyle buyurmuştu: Meleklerin kendisinden haya ettiği kimseden ben nasıl haya etmeyeyim? Ben de, Osman (radiyallahu anh) ın cenazesi henüz defnedilmeden yerde dururken, bana biat edilmesinden Allah tan utanıyorum. Haydi, dönüp gidiniz. Osman (radiyallahu anh) defnedilince halk biat etmek isteyerek tekrar dönüp geldiler. Ben de biatleştim. Arkasından bana Ya Emir el Mü minin diye hitap ettiler. Bundan dolayı sanki kalbim yarılacak gibi oldu... (Muhibb ed-din et-taberi, er-riyad un Nadıra fi Menakıb il Aşera, 3/69) 1 Ali (radiyallahu anh), bir gün Kufe Mescidi'nde bir hutbe okumuş ve 2

3 halka şöyle hitap etmiştir: Ey insanlar! Gerçekten Osman (radiyallahu anh) konusunda çok şeyler söylüyorsunuz, fakat benimle onun misali Allah Teala nın şöyle buyurması gibidir: Ve biz onların göğüslerindeki kin ve düşmanlığı söküp aldık. Artık onlar karşılıklı tahtlar üzerinde kardeşler olarak (sohbet ederler). (Hicr, 15/47) (Muhibb ed-din et-taberi, er-riyad un Nadıra fi Menakıb il Aşera, 3/43) 2 Ali (radiyallahu anh) bu hutbesinde Osman (radiyallahu anh) ile kendisi arasında herhangi bir kinin ve düşmanlığın bulunmadığını, birbirleriyle kardeş olduklarını ilan ediyor ve onun için kardeşim Osman ifadesini kullanıyordu. (Muhibb ed-din et-taberi, er- Riyad un Nadıra fi Menakıb il Aşera, 3/43) Osman (radiyallahu anh) hakkındaki görüşü sorulduğunda Ali (radiyallahu anh) şunları söylemiştir: O, Mele-i a la da Zünnureyn diye çağrılan bir kişidir. Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) in, iki kızından dolayı damadıydı. Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) onun için cennette bir köşke kefil olmuştur. (İbni Asakir, Tarihu Medineti Dımaşk, 39/47-48; İbn ül Esir, Üsd ül Ğabe, 3/582) Osman (radiyallahu anh) için, Allah yolunda onun iyi bir mazisi vardır. Allah yapmış olduğu iyiliklerden sonra ona azap etmez diyen de Ali (radiyallahu anh) dır. (Belazuri, Ensab, 5/98) Bilindiği gibi Ömer (radiyallahu anh), kendisinden sonraki halifeyi seçmek üzere bir şura oluşturmuştur. Hakem olarak belirlenen Abd'ur Rahman İbni Avf (radiyallahu anh), hilafet makamına geçirilecek kişiyi seçmek üzere şura adına çalışmalara başlamış, adayların birbirleri hakkındaki görüşlerini almak için öncelikle ikili görüşmeler yapmıştır. İlk olarak Ali (radiyallahu anh) a kendisi atanmadığı takdirde halifeliğe kimi layık gördüğünü sormuş, Ali (radiyallahu anh), önce Osman (radiyallahu anh) ın, o olmazsa Sa d (radiyallahu anh) ın bu işe layık olduğunu ifade etmiştir. Aynı soru Osman (radiyallahu anh) a da yöneltilmiş o da önce Ali (radiyallahu anh) ı, sonra Zübeyr (radiyallahu anh) ı aday olarak göstermiştir. (Taberi, Tarih ul Ümem ve l Müluk, 4/231-1/2783) Bu hadise de Ali (radiyallahu anh) ile Osman (radiyallahu anh) arasındaki karşılıklı güveni ve iyi niyeti göstermesi bakılmından anlamlıdır. 3

4 Hasan (radiyallahu anh) ile Osman (radiyallahu anh) arasında da sıcak ilişkiler bulunduğuna dair rivayetler vardır. Bu rivayetlerden Hasan (radiyallahu anh) ın, Osman (radiyallahu anh) a özel sevgi ve saygı beslediği, onu sık sık ziyarete gittiği anlaşılmaktadır. Nitekim bir gün Osman (radiyallahu anh) ı ziyaret ettikten sonra onun yanından ayrılan Hasan (radiyallahu anh) a Ali (radiyallahu anh) bir latife yapmış ve şöyle demiştir: Senin üzerinde benim de babalık hakkım yok mudur? Hasan (radiyallahu anh) babasının bu latifeli sorusuna şu karşılığı vermiştir: Halifenin hakkı babanın hakkından daha büyüktür. (Muhibb ed-din et-taberi, er-riyad un Nadıra fi Menakıb il Aşera, 3/44) Hasan (radiyallahu anh) ın şu rüyası da bu hususta zikre değerdir: Hasan (radiyallahu anh) anlatıyor: Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) i rüyamda gördüm, arşa sarılmıştı. Sonra Ebu Bekir (radiyallahu anh) ı gördüm; Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) in eteğinden tutmuştu. Ömer (radiyallahu anh), Ebu Bekir (radiyallahu anh) ın; Osman (radiyallahu anh) da Ömer (radiyallahu anh) ın eteğinden tutmuştu. Gökten yeryüzüne kan yağıyordu. Hasan (radiyallahu anh) bu rüyasını Şia dan bir gruba anlatmıştı. Onlar, Peki sen Ali (radiyallahu anh) ı görmedin mi? diye sordular. Hasan (radiyallahu anh) da şöyle cevap verdi: Ali (radiyallahu anh) ı Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) in eteğine tutunmuş olarak görmeyi çok isterdim. Ancak bu bir rüyadır ve onu ancak anlattığım şekilde gördüm. (Heysemi, Mecma üz Zeva id ve Menba ül Feva id, 9/95-96; Kandehlevi, Hayat us Sahabe, 4/430) 3 Şu ifadeler ise Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) in amcaoğlu Abdullah İbni Abbas (radiyallahu anhum ecmain) e aittir: Ebu Amr a (Osman İbni Affan) Allah rahmet etsin. O, torunların en kerimi, iyilerin en efdali, seher vakitlerinde teheccüd kılan, cehennemden bahsedildiğinde çok ağlayan, her değerli kişiye hürmeten ayağa kalkan, her hayırda öne geçen, hayalı, çekingen, vefalı, zorluk ordusunun sahibi ve Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) in damadıydı. (İhsan İlahi Zahir, a eş-şia ve Ehl ul Beyt, 134) Ehl-i Beyt ve Ehl-i Beyt nesli, Osman (radiyallahu anh) ın aleyhinde konuşulmasına müsaade etmemiş, onu hicvedenleri ikaz etmişlerdir. Bunların başında Ali (radiyallahu anh) ın oğlu Muhammed İbn'ul Hanefiyye ile torunu Ali İbni Hüseyin gelmektedir. Nitekim 4

5 Heytemi nin kaydettiğine göre Muhammed İbn'ul Hanefiyye, Osman (radiyallahu anh) hakkında kötü söz söyleyenleri mütemadiyen uyarmış ve onları bundan menetmiştir. (Heytemi, Savaik ul Muhrika, 53) Muhammed Bakır ın anlattığına göre ise babası Ali İbni Hüseyin, önce Ebu Bekir (radiyallahu anh) ve Ömer (radiyallahu anh), sonra da Osman (radiyallahu anh) hakkında batıl sözler söyleyenlere şunu söylemiştir: Şahadet ederim ki siz Allah azze ve celle nin kendileri hakkında Onlardan sonra gelenler derler ki, Rabbimiz, bizi ve bizden önce inanan kardeşlerimizi bağışla, kalplerimizde inananlara karşı bir kin bırakma! Rabbimiz! Sen çok şefkatli, çok merhametlisin! (Haşr 59/10) buyurduğu kimselerden değilsiniz. (Heytemi, Savaik ul Muhrika, 53; İhsan İlahi Zahir, eş-şia ve Ehlü l Beyt, 54) Şii muhaddis Küleyni nin naklettiğine göre ise Cafer-i Sadık, Osman (radiyallahu anh) ve ona tabi olanları methetmiş ve şöyle demiştir: Günün ilk saatlerinde bir münadi (semadan) şöyle nida eder: Dikkat edin, Şüphesiz ki filan oğlu filan (Ali) ve onun taraftarları başarıya ulaşanların ta kendileridir. Günün sonunda da bir başka münadi şöyle nida eder: Dikkat edin, Şüphesiz ki Osman (radiyallahu anh) ve onun taraftarları başarıya ulaşanların ta kendileridir. (Küleyni, el-kafi, et-taba at'is Salise, 8/209; İhsan İlahi Zahir, eş-şia ve Ehlü l Beyt, 141) Bütün bunların yanı sıra Osman (radiyallahu anh) ın asiler tarafından kuşatma altına alınması sırasında Abdullah İbni Abbas (radiyallahu anhum ecmain) in, Abdullah İbni Ca fer in (İhsan İlahi Zahir, eş-şia ve Ehlü l Beyt, 147) ve Ali (radiyallahu anh) ın emriyle Hasan (radiyallahu anh) ile Hüseyin (radiyallahu anh) ın onun özel muhafızları arasında yer almaları, (Belazuri, Ensab, 5/196; İhsan İlahi Zahir, eş-şia ve Ehlü l Beyt, 147) 4 Ali (radiyallahu anh) ın Osman (radiyallahu anh) a haber göndererek, Yanımda beş yüz zırhlı adam var. Bana izin ver, seni muhafaza edeyim. Çünkü sen kanı akıtılacak bir iş yapmadın diye teklifte bulunması 5, Osman (radiyallahu anh) katledildiğin de Hasan (radiyallahu anh) ile Hüseyin (radiyallahu anh) ın onun üzerine kapanarak ağlamaları, (Belazuri, Ensab, 5/197; Mes udi, Müruc'üz Zeheb ve Me adin ül Cevher, 2/354) Ali (radiyallahu anh) ın kendi oğullarına ve kardeşlerinin oğullarına, Siz kapıda beklerken Mü'minlerin emiri nasıl öldürüldü? diye haykırması ve Hasan (radiyallahu anh) 5

6 yaralanmış olmasına rağmen onu tokatlaması, Hüseyin (radiyallahu anh) ın göğsüne vurması, (Belazuri, Ensab, 5/197; Mes udi, Müruc'üz Zeheb ve Me adin ül Cevher, 2/354; İhsan İlahi Zahir, eş-şia ve Ehl ul Beyt, 149) Osman (radiyallahu anh) ın cennetlik olduğuna şahitlik etmesi (Muhibbuddin et-taberi, er-riyadu n Nadıra fi Menakıbi l-aşra, 3/60) ve Osman (radiyallahu anh) ın katillerine Allah lanet etsin! (Muhibb ed-din et-taberi, er-riyad un Nadıra fi Menakıb il Aşera, 3/43) şeklinde bedduada bulunması da, Ehli Beyt in Osman (radiyallahu anh) a duyduğu ilgiyi ve sevgiyi gösteren kanıtlardandır. Osman (radiyallahu anh) ile Ehl-i Beyt Arasındaki Hısımlık İlişkileri İlk iki halife ile Ehl-i Beyt fertleri arasında evlilikler yoluyla gerçekleşen akrabalık ilişkileri Osman (radiyallahu anh) için de söz konusudur. Bilindiği gibi Ali (radiyallahu anh) Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) in kızı Fatıma (radiyallahu anha) ile Osman (radiyallahu anh) ise Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) in diğer iki kızı Rukiye (radiyallahu anha) ve Ümmü Gülsüm (radiyallahu anha) ile evlenmiştir. Osman (radiyallahu anh) a bu sebeple Zünnureyn lakabı verilmiştir. Ali (radiyallahu anh) dan rivayet edildiğine göre Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), Kırk tane kızım olsaydı birinden sonra diğeriyle olmak üzere hepsini Osman (radiyallahu anh) ile evlendirirdim... demiştir. (İbni Asakir, Tarihu Medineti Dımaşk, 39/42; İbniü l-esir, Üsdü l- Ğabe, 3/579) Ali (radiyallahu anh), onun bu yönünü dikkate alarak Osman (radiyallahu anh) ı her fırsatta savunmuş ve onun aleyhinde konuşanlara fırsat vermemiştir. İbni Asakir in Ebu İshak tan naklettiğine göre adamın biri bir gün Halife Ali (radiyallahu anh) a, yeni şeyler (bidatler) ihdas ettiği gerekçesiyle Osman (radiyallahu anh) ın cehennemlik olduğunu söylemiştir. Bunun üzerine Ali (radiyallahu anh) ona, bir takım sorular yöneltmiş ve Osman (radiyallahu anh) ın Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) in damadı olduğunu hatırlatmıştır. Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) in, kızına talip olan kişinin kim ve neci olduğunu araştırmadan kızını onunla evlendirmeyeceğini, 6

7 bir iş yapmak istediği zaman Allah tan hayırlısını istediğini, Allah ın da ona hayırlı olanı verdiğini ifade ederek bu adamı ikaz etmiştir. (İbni Asakir, Tarihu Medineti Dımaşk, 39/49) Benzer ifadeler için bkz. Kandehlevi, Hayat us Sahabe, 3/20; Sarıcık, Murat, Hz. Ali İlk Üç Halife ile Kavgalı mıydı?, Ali (radiyallahu anh) a göre Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) Rabbinden daima hayırlısını ister ve Allahu Teala da kendisine hayırlı olanı verirdi. Damadın da hayırlısını istemiş ve Allah Teala ona hayırlı damat ihsan etmişti. Hatta rivayete göre kızlarını Osman (radiyallahu anh) ile evlendirmesini Allah Te ala, Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) a vahyetmiştir. Nitekim Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), Şüphesiz ki Allah, iki kızımı Osman (radiyallahu anh) ile evlendirmemi, bana vahyetti buyurmuştur. (İbni Asakir, Tarihu Medineti Dımaşk, 39/41) Birbirleriyle bacanak olan Osman (radiyallahu anh) ve Ali (radiyallahu anh) ın torunları arasında da kız alışverişi ile akrabalık bağları kurulmuştur. Örneğin, Ali (radiyallahu anh) ın torunu ve Hüseyin (radiyallahu anh) ın kızı Fatıma, Osman (radiyallahu anh) ın torunu Abdullah ibni Amr ile evlenmiştir. Bu evlilikten Muhammed, Kasım ve Rukiye adında üç çocuk dünyaya gelmiştir. (İbni Sa d, Kitabutu Tabakat ul Kebir, 10/29, 10/439; Savaş, Rıza, Raşid Halifeler Arasındaki Akrabalık Bağları, İSTEM: İslam San at, Tarih, Edebiyat ve Musikisi Dergisi, 2005, cilt: III, sayı: 6, s ; Sarıcık, 302) 6 Yine Hüseyin (radiyallahu anh) ın diğer bir kızı Sükeyne, Osman (radiyallahu anh) ın torunu Zeyd ibni Amr ile yuva kurmuştur. (İbni Sa d, Kitabutu Tabakat ul Kebir, 10/441; İhsan İlahi Zahir, eş-şia ve Ehl ul Beyt, 136; Savaş, Rıza, Raşid Halifeler Arasındaki Akrabalık Bağları, İSTEM: İslam San at, Tarih, Edebiyat ve Musikisi Dergisi, 2005, cilt: III, sayı: 6, s. 133; Sarıcık, 302) 7 Osman (radiyallahu anh) ın Mervan ibni Eban ismindeki torunu da Hasan (radiyallahu anh) ın kızı Ümmü Kasım ile evlenmiştir. Mervan ın Ümmü Kasım dan Muhammed isminde bir oğlu olmuştur. (İbni Hazm, Cemheretü Ensab il Arab, 85) 8 Osman (radiyallahu anh) ın oğlu Eban ise, Abdullah ibni Ca fer ibni Ebu Talib in kızı Ümmü Külsüm le evlilik akdi gerçekleştirmiştir. 7

8 (İhsan İlahi Zahir, eş-şia ve Ehl ul Beyt, 136) Bütün bu evlilikler Ehl-i Beyt ve Ehl-i Beyt nesli ile Osman (radiyallahu anh) ve onun soyundan gelenler arasındaki dostluğun ve samimiyetin göstergelerindendir. Ali (radiyallahu anh) ile Osman (radiyallahu anh) ın çocukları arasındaki dostluğun ve samimiyetin göstergelerinden biri de onların birlikte hac yolculuğu yapmaları ve birlikte Ka be yi tavaf etmeleridir. (Muhibb ed-din et-taberi, er-riyad un Nadıra fi Menakıb il Aşera, 3/45) Ehl-i Beyt Mensuplarının, Çocuklarına Osman İsmini Vermeleri Ehl-i Beyt in Osman (radiyallahu anh) a olan sevgilerini ve bağlılıklarını gösteren delillerden biri de çocuklarına Osman ismini vermeleridir. Ebu Bekir ve Ömer isimlerinde olduğu gibi Ehl-i Beyt ten çocuklarına Osman ismini veren ilk şahıs yine Ali (radiyallahu anh) olmuştur. O, hanımlarından Ümm'ül Benin bint Hizam dan olan dört erkek çocuğundan birine Osman ismini vermiştir. (İbni Sa d, Kitabutu Tabakat ul Kebir, 3/18; Ya kubi, Tarih ul Ya kubi, 2/120; Muhibb ed-din et-taberi, er-riyad un Nadıra fi Menakıb il Aşera, 3/206; İhsan İlahi Zahir eş-şia ve Ehl ul Beyt, 150; Komisyon-Heyet, Doğuştan Günümüze Büyük İslam Tarihi, 2/262; Sarıcık, 299) 9 Ali (radiyallahu anh) ın bu oğlu, kardeşi Hüseyin (radiyallahu anh) ile beraber Kerbela da öldürülmüştür. (İhsan İlahi Zahir eş-şia ve Ehl ul Beyt, 150) Ya kubi, Ali (radiyallahu anh) ın Esma bint Umeys ten olan iki oğlundan birine de yine Küçük Osman ismini verdiğini kaydeder. (Ya kubi, Tarih ul Ya kubi, 2/120) Ebu Sa id el-hudri (radiyallahu anh) bir gün Ali (radiyallahu anh) ın yanında güzel bir genç görmüş ve Ali (radiyallahu anh) a hitaben: Yanındaki bu gençten dolayı Allah sana afiyet versin diye dua etmiştir. Bunun üzerine Ali (radiyallahu anh) şöyle demiştir: Bu, (oğlum) Osman ibni Ali dir. Ona Osman ibni Affan (radiyallahu anh) ın ismini verdim. (Muhibb ed-din et-taberi, er-riyad un Nadıra 8

9 fi Menakıb il Aşera, 3/44) Öyle anlaşılıyor ki Ali (radiyallahu anh), bu oğluna özellikle bilerek ve bir kasd-ı mahsusla Osman (radiyallahu anh) ın adını vermiştir. (Sarıcık, 300) Görülüyor ki Osman (radiyallahu anh) da Ebu Bekir (radiyallahu anh) ve Ömer (radiyallahu anh) gibi Ehl-i Beyt tarafından önemsenmiş, övülmüş ve sevilmiştir. * EHL-İ BEYT TE HZ. EBU BEKİR, HZ. ÖMER VE HZ. OSMAN SEVGİSİ isimli bir makaleden cüzi bir tasarrufla alıntılanmıştır. 1- Benzer ifadeler için bkz. Heytemi, Savaik ul Muhrika, 110 Kays İbni İbad, Heytemi de Kays İbni Übade şeklinde kayıtlıdır. (Heytemi, Savaik ul Muhrika, 110) 2- Benzer ifadeler için bkz. Belazuri, Ensab ul Eşraf, 5/98; Heytemi, Savaik ul Muhrika, Benzer ifadeler için bkz. Muhibb ed-din et-taberi, er-riyad un Nadıra fi Menakıb il Aşera, 3/68 4- Onların, bu koruma görevini yerine getirdikleri, Osman (radiyallahu anh) ın yanından çıkan en son kişinin de Hasan (radiyallahu anh) olduğu rivayet edilmiştir. (Halife ibni Hayyat, Tarih, 102) 5- Ancak Osman (radiyallahu anh), Ali (radiyallahu anh) a: Allah sana hayırlar ihsan etsin. Benim için başkalarının kanının akmasını istemiyorum şeklinde karşılık vermiş ve onun bu teklifini geriye çevirmiştir. (İbni Asakir, Tarihu Medineti Dımaşk, 39/398) Osman (radiyallahu anh) ın asilere karşı savaşmaya izin vermediğine dair ayrıca bkz. Belazuri, Ensab, 5/ ; İbni Asakir, Tarihu Medineti Dımaşk, 39/ ; Muhibb ed-din et-taberi, er-riyad un Nadıra fi Menakıb il Aşera, 3/60-61) 6- Fatıma, önce Hasan (radiyallahu anh) ın oğlu Hasan ile evlenmiş, onun vefatından sonra Abdullah ile evlenmişti. (İhsan İlahi Zahir, eş-şia ve Ehl ul Beyt, 137) 7- Sükeyne, daha önce iki evlilik daha yapmıştır. Birinci ve ikinci kocası vefat edince Zeyd ile evlenmiştir. (İbni Sa d, Kitabutu Tabakat ul Kebir, 10/441) 9

10 8- Ümmü Kasım, bazı eserlerde Hüseyin (radiyallahu anh) ın torunu diye geçer. (İhsan İlahi Zahir, eş-şia ve Ehl ul Beyt, 137) 9- Ali (radiyallahu anh) ın Ebu Bekir, Ömer ve Osman adındaki çocukları için bkz. Öz, Mustafa Ali Evladı, DİA, 2/