Ankara Zübeyde Hanım Anadolu Kız Meslek Tekn k ve Meslek L ses

Transkript

1 Türk ye de Meslek Tekn k Eğ t mde Öncü B r Kurum Ankara Zübeyde Hanım Anadolu Kız Meslek Tekn k ve Meslek L ses Yrd. Doç. Dr. Mustafa KILINÇ

2 Yrd. Doç. Dr. Mustafa Kılınç Türkiye de Mesleki Teknik Eğitimde Öncü Bir Kurum Ankara Zübeyde Hanım Anadolu Kız Meslek Teknik ve Meslek Lisesi ( ) ISBN DOI / Kitap içeriğinin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir. 2017, PEGEM AKADEMİ Bu kitabın basım, yayım ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti.ye aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır. Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları satın almamasını diliyoruz. Pegem Akademi Yayıncılık, 1998 yılından bugüne uluslararası düzeyde düzenli faaliyet yürüten uluslararası akademik bir yayınevidir. Yayımladığı kitaplar; Yükseköğretim Kurulunca tanınan yükseköğretim kurumlarının kataloglarında yer almaktadır. Dünyadaki en büyük çevrimiçi kamu erişim kataloğu olan WorldCat ve ayrıca Türkiye de kurulan Turcademy.com ve Pegemindeks.net tarafından yayınları taranmaktadır, indekslenmektedir. Aynı alanda farklı yazarlara ait 1000 in üzerinde yayını bulunmaktadır. Pegem Akademi Yayınları ile ilgili detaylı bilgilere adresinden ulaşılabilmektedir. 1. Baskı: Temmuz 2017, Ankara Yayın-Proje: Özlem Sağlam Dizgi-Grafik Tasarım: Didem Kestek Kapak Tasarımı: Pegem Akademi Baskı: Ay-bay Kırtasiye İnşaat Gıda Pazarlama ve Ticaret Limited Şirketi Çetinemeç bulvarı 1314.Cadde No:37A-B Yayıncı Sertifika No: Matbaa Sertifika No: İletişim Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARA Yayınevi: Yayınevi Belgeç: Dağıtım: Dağıtım Belgeç: Hazırlık Kursları: İnternet: E-ileti: pegem@pegem.net

3 Yrd. Doç. Dr. Mustafa KILINÇ Doktora, 2013,Ankara Üniversitesi, Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Anabilim Dalı Yüksek Lisans, 2007, Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Anabilim Dalı Lisans, 2003, Gazi Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Anabilim Dalı Lise, 1998,Kahramanmaraş, Anadolu Öğretmen Lisesi İş ( ) Milli Eğitim Bakanlığı nda Öğretmenlik ve İdarecilik ( ) Milli Eğitim Bakanlığı nda Sosyal Bilgiler Öğretmeni Yrd. Doç. Dr. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Kişisel Bilgiler Doğum Yeri ve Yılı: Kahramanmaraş,1979 Yabancı Dil: İngilizce

4 ÖNSÖZ Ankara Zübeyde Hanım Anadolu Kız Meslek Teknik ve Meslek Lisesi, Cumhuriyet döneminin köklü eğitim kurumlarından biridir. Çünkü okul Cumhuriyet döneminde, Ankara da açılan ilk kız enstitüsüdür. Bu yüzden okul, Cumhuriyet dönemi mesleki eğitimi şekillendiren eğitim yuvalarından biri olmuştur. Bu çalışma yazarın yüksek lisans tezinden üretilmiştir. Biz bu çalışmamızla, tarihi bir eğitim yuvası olan, Ankara Zübeyde Hanım Anadolu Kız Meslek Teknik ve Meslek Lisesi ni deyim yerinde ise, gün yüzüne çıkarmaya çalıştık. Çalışmamız eğitim tarihi ile ilgili olduğu İçin çalışmamızın temelini arşiv belgeleri oluşturmaktadır. Bu amaçla çalışmamızı ortaya koyarken, Ankara Zübeyde Hanım Anadolu Kız Meslek Teknik ve Meslek Lisesi arşivi, Ankara il Milli Eğitim Müdürlüğü arşivi, Milli Eğitim Bakanlığı arşivi, Başbakanlık Cumhuriyet arşivi, Milli Kütüphane, Üniversitelerin kütüphaneleri ve canlı tanıklardan faydalanarak çalışmamızı ortaya koymaya çalıştık. Araştırmamızı açıklığa kavuştururken Cumhuriyet dönemi, okul arşivciliğinin istenilen düzeyde yapılandırılmaması, çalıştığımız okulun başka okul kurumlarıyla birleşme gibi nedenlerden dolayı okul arşivinde istenilen belgelerin bulunmaması, karşılaştığımız en büyük sorun olmuştur. Biz bu sorunları en aza indirmeye çalışarak araştırmamızı açıklığa kavuşturmaya çalıştık. Bu araştırmayı yaparken yardımlarını esirgemeyen Ankara Zübeyde Hanım Anadolu Kız Meslek Teknik ve Meslek Lisesi idareci ve öğretmenlerine, araştırmamızın şekillenmesine katkıda bulunan değerli arkadaşım Hasan Hüseyin Gören e ve bu çalışmamın diğer destekçisi olan aileme ayrı ayrı teşekkür ederim. Ayrıca değerli katkılarıyla bu araştırmamızın ortaya çıkmasını sağlayan sayın hocam Doç. Dr. Ayhan DOĞAN a en içten teşekkürlerimi sunarım. Amasya 2017 Yrd. Doç. Dr. Mustafa KILINÇ

5 İÇİNDEKİLER Özgeçmiş...iii Önsöz...v 1. BÖLÜM TÜRKİYE DE MESLEKİ ve TEKNİK EĞİTİM 1.1. Türkiye de Cumhuriyet Öncesi Mesleki ve Teknik Eğitim Cumhuriyet Öncesi Kız Meslek ve Teknik Öğretim Cumhuriyetin İlk Yıllarında ve Sonraki Yıllarda Mesleki Teknik Eğitim Örgün ve Mesleki Teknik Eğitim Yaygın Mesleki ve Teknik Eğitim Türkiye de Cumhuriyet Devrinde Mesleki ve Teknik Öğretim Mesleki ve Teknik Öğretim İçin Getirilen Yabancı Uzmanlar Prof. Dr. Ömer Buyse Prof. Dr. Mimar Ernest Egli Milli Eğitim Şuralarında Mesleki ve Teknik Eğitim Mesleki ve Teknik Öğretim Genel Müdürlüğünün Kurulması Mesleki ve Teknik Öğretim Müsteşarlığının Kurulması Mesleki ve Teknik Eğitimi Geliştirmek İçin Avrupa ya Gönderilen Öğrenciler Meslek Okulları İçin Ecnebi Öğretmenlerin Getirilmesi Türkiye de Cumhuriyet Sonrası Mesleki Teknik Eğitim Erkek Teknik Öğretim Okulları ve Endüstri Meslek Liseleri Kız Teknik Öğretim ve Kız Meslek Liseleri Kız Enstitüsünde Dersler Kız Enstitülerinde Bina ve Tesisat Kız Enstitülerinde Atölye ve Laboratuvar Kız Enstitülerinde Sipariş Atölyeleri Kız Enstitülerinde Talebe Artışı Kız Enstitülerinde Haftalık Ders Programı Kız Teknik Öğretime Bağlı Olarak Faaliyette Bulunan Okullar Yaygın Mesleki ve Teknik Öğretim Kız Teknik Öğretim Okulları: Metge-Yaygın Mesleki Eğitim...26

6 viii Türkiye de Mesleki Teknik Eğitimde Öncü Bir Kurum Ankara Zübeyde Hanım Anadolu Kız Meslek Teknik ve Meslek Lisesi ( ) 2. BÖLÜM TÜRKİYE DE MESLEKİ VE TEKNİK EĞİTİMLE İLGİLİ BAZI SAYISAL VERİLER 2.1. Türkiye de Mesleki ve Teknik Eğitimle İlgili Bazı Sayısal veriler BÖLÜM ZÜBEYDE HANIM ANADOLU KIZ MESLEK TEKNİK VE MESLEK LİSESİ 3.1. Tarih İçinde Okulun Aldığı İsimler İsmet Paşa Kız Enstitüsü İsmet Paşa Kız Enstitüsü ve Kız Teknik Yüksek Öğretmen Okulu Zübeyde Hanım Kız Enstitüsü Zübeyde Hanım Kız Meslek Lisesi Zübeyde Hanım Anadolu Kız Meslek, Teknik ve Meslek Lisesi Okulun Açıldığı Zamanki Kayıt ve Kabul Şartları Okulun Amaçları İsmet Paşa Kız Enstitüsü ve Zübeyde Hanım Kız Enstitüsü nde Eğitim Öğretim Yılında İsmet Paşa Kız Enstitüsünde Haftalık Ders Programı İsmet Paşa Kız Enstitüsünün Düzenlemiş Olduğu Sergiler Mayıs 1938 de düzenlenen serginin etkileri: Atatürk ün Tarihinde İsmet Paşa Kız Enstitüsü nü Ziyareti İsmet Paşa Kız Enstitüsünün Müdürleri Ankara Kız Teknik Öğretmen Okulu Teşkilat Öğretim Kadrosu Öğrenciler Eğitim ve Öğretim Kız Teknik Öğretmen Okulu Öğretim Yılı Haftalık Ders Programı Kız Tek. Öğr. Okulu Öğretim Yılında Haftalık Ders Programı...52

7 İçindekiler ix Zübeyde Hanım Kız Enstitüsünde Eğitim Öğretim Faaliyetleri Zübeyde Hanım Kız Enstitüsünde Görülen Dersler Zübeyde Hanım Kız Enstitüsünde Açılan Meslek Dalları Zübeyde Hanım Kız Enstitüsünde Sosyal Faaliyetler Zübeyde Hanım Kız Enstitüsünde Faaliyet Halinde Bulunan Öğrenci Kolları Zübeyde Hanım Kız Enstitüsünün Eğitim İlkeleri Zübeyde Hanım Kız Enstitüsünde Sınıf Geçme Zübeyde Hanım Kız Enstitüsünün Müdürleri Zübeyde Hanım Anadolu Kız Meslek Teknik ve Meslek Lisesi Eğitim Öğretim Faaliyetleri Ders Araç Gereçleri Okulda Disiplin Zübeyde Hanım Anadolu Kız Meslek ve Meslek Lisesi Arşivi Yılı Zübeyde Hanım Anadolu Kız Meslek Teknik ve Meslek Lisesi Alanlara Göre Haftalık Ders Çizelgeleri Eğitim Öğretim Yılı Hobi Kursları Milli Eğitim Bakanlığının Meslek Edindirme Kursları Yılı Zübeyde Hanım Kız Teknik, Anadolu Kız Meslek ve Kız Meslek Lisesi Öğretmen Durumu Yılı Zübeyde Hanım Kız Teknik, Anadolu Kız Meslek ve Kız Meslek Lisesi Diğer Personel Durumu OKULUN MÜDÜRLERİ Okulun Emekli Öğretmenlerinden Bazılarının Kısa Özgeçmişleri Okulun Bazı Mezun Öğrencilerinin Özgeçmişleri ve Bu Öğrencilerden Bazılarıyla Yapılan Röportajlar...88 SONUÇ...93 KAYNAKÇA...95 EKLER...98 İNDEKS...103

8 KAYNAKÇA 1.2. Ankara Zübeyde Hanım Anadolu Kız Meslek Teknik ve Meslek Lisesi Arşivi 1. ARŞİV BELGELERİ 1.1. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi a) T.C. Başvekalet Muamelat Müdürlüğü, sayı 12852,17\5\932 a) Ankara Zübeyde Hanım Anadolu Kız Meslek Teknik ve Meslek Lisesi ÖğretmenSicil Defterleri b) Ankara Zübeyde Hanım Anadolu Kız Meslek Teknik ve Meslek Lisesi Arşiv Belgeleri 2. KİTAPLAR Aklan Cevat (1998) Mesleki ve Teknik Eğitimin Esasları, Alkım Yayınları, Ankara, s.3, 58, 60, 194 Cicioğlu Hasan (1985) Türkiye Cumhuriyetinde İlk ve Ortaöğretim (Tarihi Gelişimi) Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, s.26,240,248,269,270 Sözer Ersan (1997) Üç Avrupa Ülkesinde Eğitim (Almanya, Danimarka, Fransa) Sistemleri, Eskişehir Anadolu Üniversitesi Eğitim Yayınları, Eskişehir, s.21, 82 Karauçak Oğuz, Şebnem (1992) Avrupa Topluluğunda ve Türkiye de Mesleki Eğitim, Ankara, s. 63, 65, 66, 78, 79, 81 Ergün Mustafa(1997)Atatürk Devri Türk Eğitimi, Ocak Yayınları, Ankara, s.136, Tuna Orhan (1973)Türkiye de Mesleki Teknik Eğitim, Ayyıldız Matbaası, s. 27, 63

9 96 Türkiye de Mesleki Teknik Eğitimde Öncü Bir Kurum Ankara Zübeyde Hanım Anadolu Kız Meslek Teknik ve Meslek Lisesi ( ) Akyüz Yahya (1989) Başlangıçtan Günümüze Türk Eğitim Tarihi, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, s.411 Akşit Elif (2005) Kız Enstitülerinin Uzun Tarihi, İletişim Yayınları, İstanbul, s.17, TEZLER İslamoğlu Hüseyin (1997) Türkiye de Mesleki Eğitimin Yeniden Yapılandırılması, Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir, s.5 Uzun Nebile Funda (2002) Cumhuriyet Döneminde Kız Teknik Okullarının Ekonomiye Katkıları ve Kalkınma Planında Yeri, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, s.5, 7, 20-33, RAPORLAR Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (2001) Ortaöğretim (Genel Eğitim, Mesleki Eğitim, Teknik Eğitim), Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara, s.2,3 T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü (2000) Kız Çocuklarının Mesleki Eğitime ve İstihdama Yönelimleri, Ankara, s SÜRELİ YAYINLAR Maarif Vekilliği Dergisi şubat 1939, sayı 21, 22, s. 5-20, 44, 47, MAKALELER Alkan Cevat (1999) Yetmiş Yılda Eğitim, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul, s.223, 231, 234 Özalp Reşat (1961) Mesleki Teknik Eğitim Dergisi, sayı:104, s.17, 33-35, 100 Öztürk Cemil (1996), Atatürk Devri Öğretmen Yetiştirme Politikası,Türk Tarih Kurumu XVI. Dizi, sayı:77, s KorayBakiye (1961) Kız Teknik Öğretimde Başlangıç ve Gelişme Mesleki ve Teknik Öğretim Dergisi, sayı:104,s.136 Gök Fatma (1999) Yetmiş Yılda Eğitim, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul, s.242, 244. Öztürk Cemil (1996) Atatürk Devri Öğretmen Yetiştirme Politikası, Türk Tarih Kurumu xvı. Dizi, sayı:77, s Tüzün Zerrin (1954) Mesleki Eğitim Dergisi, sayı:15, s.2 Güzel Bir Sergi, Yedigün Dergisi 1938, xı.cilt,

10 Kaynakça DERGİLER Mesleki Teknik Eğitim Dergisi (1961), sayı:104, s.86, BROŞÜRLER Cumhuriyetin Ellinci Yılında Zübeyde Hanım Kız Enstitüsü Broşürü (1973), s.12,13,16-21 Zübeyde Hanım Anadolu Kız Meslek Teknik ve Meslek Lisesi( ) Brifing Dosyası, s.4,5 9. GAZETELER Münir Hayriye Egeli, Üç Mektep, Üç Sergi, Ulus ELEKTRONİK KAYNAKLAR GÖRÜŞMELER Sabiha AKER, Öğretim Görevlisi, Ankara, Nesrin (Duran) YILMAZ, Semra AYDOĞAN, Fikriye ATILGAN, Öğretmen, Ankara, Mehmet BiLiR, Öğretim Görevlisi, Ankara, ArsaliMER, Öğretim Görevlisi, Ankara,