ÜNİTE:1 Sorumluluk Kavramları ve İşletmelerin Sosyal Sorumlulukları. ÜNİTE:2 İş Ahlakı ve Önemi. ÜNİTE:3 İş Ahlakı ve Etik Yaklaşımlar

Transkript

1

2 ÜNİTE:1 Sorumluluk Kavramları ve İşletmelerin Sosyal Sorumlulukları ÜNİTE:2 İş Ahlakı ve Önemi ÜNİTE:3 İş Ahlakı ve Etik Yaklaşımlar ÜNİTE:4 İşletmelerde Ahlaki Karar Alma ve Etik Liderlik ÜNİTE:5 Örgütlerde Etik Kavramının Önemi ÜNİTE:6 İşletme İçine Yönelik İş Ahlaki Konuları 1 ÜNİTE:7 İşletme Fonksiyonlarına Yönelik İş Ahlakı Konuları ÜNİTE:8 İş Ahlakı Açısından Eğitim ve Etik Kodların Önemi

3 Dersin Adı : İşletmelerde Sosyal Sorumluluk Ve Etik Dersin Kodu : İŞL201U Dersin Dönemi :Güz Dersin Kredisi :4 2 Dersin Soru Sayısı : 20 Ara Sınav Sorumlu Üniteler : 1-4 Dönem Sonu Sınavı Sorumlu Üniteleri:

4 ÜNİTE:1 Batan güneş için ağlamayın; yeniden doğduğunda ne yapacağınıza karar verin. Dale Camegie Sorumluluk Kavramları ve İşletmelerin Sosyal Sorumlulukları ÖRNEK SORU: Bireyin herhangi bir konuya ilişkin sahip olduğu bilginin miktarı ve niteliği, kişinin sorumluluk alması ya da almamasına yol açabileceği gibi, sorumsuzca davranmasına da neden olan unsur aşağıdakilerden hangisidir? A - Karakter B - Beklentiye dayalı nedenler C - Bilgiye dayalı nedenler D - Yargılamaya dayalı nedenler E - Tarihi geçmiş, alışkanlıklar Doğru Cevap:C Sorumluluk kavramını tanımlamak. Sorumluluk birey ve toplumların hayatında önemli kavramlardan biridir. Her birey hayatı boyunca karar alır ve eylemde bulunur. Ayrıca diğer insan ve örgütlerle etkileşim halindedir. Kişinin kendi davranışlarını veya kendi yetki alanına giren herhangi bir olayın sonuçlarını üstlenmesi, mesuliyet olarak tanımlanabilen kavram sorumluluktur.ileriye doğru sorumluluk, yetkili konumda olma durumudur. Bir bireyin sorumluluk üstlenebilmesi ya da sorumlu tutulmasının koşulları; akıl, özgür irade ve yetki sahibi olma(ehliyetli olma)dır. Akıl, normal olarak her insanda bulunan ve vücuttaki yeri, işleyişi keşfedilemeyen, düşünce, anlama ve tedbir alma hassası, idrak, anlama, kavrayış ve zeka olarak tanımlanabilir. Sorumluluk, bireyin akıl yetisini kullanma ehliyetine sahip olması ile başlar. Kişisel etkinliklerde insan iradesinin serbest, baskılardan ve denetimden uzak olması, insanın kendi adına her türlü korku ve endişeden uzak biçimde karar verebilmesi, tercih yapabilmesi

5 olarak ifade edilebilen kavram irade özgürlüğüdür. Herhangi bir konuda karar vermek, bir eylem ya da etkinliği gerçekleştirmek için gerekli olan muhakeme gücü ve kararlılığı, alternatifler arasında bilerek ve isteyerek seçim yapabilme yetisi olarak tanımlanabilen kavram iradedir. Bireyin herhangi bir konuda ehil olması yanında, kendisine bulunduğu topluluk ya da kurum içindeki rolü, statüsü ve konumu gereği verilmiş yazılı olan ya da olmayan güç, yetki sahibi olma durumunu ifade eder. Bazı sorumluluklar yapılan ya da yapılmayan eylem sonuçlarıyla sınırlı iken bazı sorumluluklar ise başkalarının sorumluluklarını da kapsayacak şekilde ileriye doğru gerçekleşecek olan sonuçları da içinde barındırır. Bireysel ve sosyal sorumluluklar ile yönetici sorumlulukları arasındaki farkları ayırt etmek. Bireysel sorumluluk ile sosyal sorumluluk çoğunlukla iç içedir. Toffler'e göre, insanların sorumsuzca davranma nedenleri; karakter, bilgiye dayalı nedenler, beklentiye dayalı nedenler ve yargılamaya dayalı nedenlerdir. Doktorun uzmanlık alanında olmayan bir konuda, bir elektrik mühendisinin su tesisatına ilişkin bir konuda sorumluluk üstlenmesi, bilgiye dayalı nedenler arasında yer alır. Terfi almayı bekleyen bir kişinin yanlış yapmama adına sorumluluktan kaçınması, bireyin şahit olduğu bir olayı zaman kaybedeceği ve başının ağrıyacağı düşüncesiyle anlatmaktan kaçınması, beklentiye dayalı nedenler arasında yer alır. İnsanın benliğinde yerleşmiş bir durum olup, fiillerin düşünmeksizin kolaylıkla ve kişinin farklı zihinsel durumlarda da olsa gerçekleştirilmesi olarak tanımlanan kavram karakterdir. 4 Vicdan, insanın kendi davranışları veya başkalarının davranışları hakkında doğru veya yanlış şeklinde yargılar yapmasına yarayan kavramdır. Kişinin kendi içine dönük olarak kendi kendini yargılaması sonucu beliren değer yargısına vicdan muhasebesi adı verilir. Bir ahlaki buyruk biçiminde kişinin benliğinde oluşan ve bireyin iyiliğine veya kötülüğüne ilişkin yargı-ama bilincine vicdanın sesi denir. Kişinin vicdanına karşı sorumluluğu, iç sorumluluk olarak tanımlanır. Dış sorumluluk ise sınırları kanun ve hukuk normlarıyla çizilmiş sorumluluklar ve sosyal normlarla ilgilidir. Bireysel sorumluluk ve bunun üzerine eklenen sorumluluklar toplamı, görev sorumluluğunu ifade eder. Yöneticilerin sorumluluk alanları; özel yaşam, ekonomik ilişkiler, liderlik bilinci, toplum üyesi olarak sosyalliktir. Kapitalizmi başarılı bulan ve bu başarının ardında ekonomik mekanizmanın temel yönlendiricisi olarak insanların para kazanma ve parayı sevme eğilimlerinin yattığını belirten kişi Keynes'tir. Toplumu oluşturan bireylerin sonsuz amaç- araç ilişkisi hesaplarının akıcılığıyla bağdaşmayan bütün değerlerin giderek marjinal olması gerçeğini ifade eden kişi Schumpeter'dir. Toffler, geleceğin muhtemel tanımlarını yapmayı yani senaryolar hazırlamayı öneren ve senaryoların elimizdeki çok sayıda malzemeyi tutarlı ve mantıklı bir biçime sokmamıza yardım etmek suretiyle günümüzün geleceğe hangi şekillerde dönüşebileceğini göstermesi bakımından önemine değinmiştir. Kendi sağlığını koruyamayan bir bireyin iş göremezlik ve sağlık harcamaları nedeniyle sosyal maliyetlerin ortaya çıkması, dikkatsizlik sonucu ortaya çıkan bir trafik ya da iş kazası nedeniyle sosyal güvenlik