FEMOROTÝBÝAL EKLEMDEKÝ KIKIRDAK LEZYONLARININ ABRAZYON VE DRÝLLEME ÝLE TEDAVÝSÝ Orta Dönem Sonuçlar

Transkript

1 KLNK ARATIRMA / CLINICAL RESEARCH Vol. 14, No. 1, (7-12), 2003 FEMOROTÝBÝAL EKLEMDEKÝ KIKIRDAK LEZYONLARININ ABRAZYON VE DRÝLLEME ÝLE TEDAVÝSÝ Orta Dönem Sonuçlar Mustafa ÜRGÜDEN*, Hakan ÖZDEMÝR*, A. Merter ÖZENCÝ* F. Feyyaz AKYILDIZ**, Erdoðan ALTINEL*** ÖZET Amaç: Diz eklemindeki grade III-IV kondromalazinin, abrazyon ya da drilleme ile tedavisini deðerlendirmek ve sonuçlara etki eden faktörleri belirlemek. Çalýþma Planý: Kliniðimizde Ocak Mayýs 1997 tarihleri arasýnda artroskopik abrazyon yada drilleme uygulanan, 132 hastadan son kontrol muayeneleri yapýlan 31 olgu retrospektif olarak Lysholm skalasýna göre deðerlendirilmiþtir. Olgularýn 14 ü erkek, 17 si kadýn olup, ortalama yaþ 46.6 (19-70) olarak saptanmýþtýr. Sonuçlar: Ortalama takip süresi 38.8(17-74) ay olarak belirlenmiþtir. Olgularýn 7 sinde izole kýkýrdak lezyonu, 24 ünde ise beraberinde ilave eklem içi patoloji saptanmýþtýr. Sonuçlar, Lysholm skalasýna göre, 21 hasta (%67.7) mükemmel ve iyi, 10 hasta (%32.3) orta ve kötü olarak deðerlendirilmiþtir. Çýkarýmlar: Sonuçlarý mükemmel ve iyi olan hastalarda, semptomlarýn süresinin daha kýsa olduðu ve daha sýnýrlý bir sahayý içerdiði belirlendi. Anahtar Kelimeler: Artroskopi, Abrazyon, Kondromalazi. SUMMARY TREATMENT WITH ABRASION ARTHROPLASTY OR DRILLING OF CHONDRAL LESÝONS IN FEMORO-TIBIAL JOINT Mid-Term Results Objectives: To evaluate the treatment of the grade III-IV chondromalasia of the knee joint with abrasion or drilling and to determine the factors affecting the results. Methods: A retrospective study was performed in 31 patients who had treated by arthroscopic abrasion or drilling of the knee joint between January 1992 May 1997 in our department. Results was evaluated according to the Lysholm scale. There were 17 females and 14 males whose ages ranged from 19 to 70 years (mean 46.6 years). Results: The average follow-up period was 38.8 months (ranged from 7 to 74 months). There were 7 cases who had only isolated chondral lesion and 24 cases who had an additional pathology within joint. Excellent and good results were obtained in 21 (67.7 %) of the patients according to Lysholm scale. The result in 10 cases (32.3%) were fair and poor. Conclusion: It was determined that in the patients whose results were excellent or good, the period of the symptoms was short-term and the region of chondral lesion was small and limited. Key Words: Arthroscopy, Abrasion, Chondromalasia GÝRÝÞ Eklem kýkýrdaðý, kayganlaþtýrýlmýþ yüzeyleri ile düþük sürtünme oluþturarak kemiklerin birbiri üzerinde düzgün bir þekilde kaymasýný, rotasyon yapmasýný ve yükün aktarýlmasýný saðlar 1. Kondromalazi deyimi, kýkýrdakta yumuþamayý ve bozulmayý tanýmlamaktadýr. Ekleme olan travma ve aþýrý yüklenme kýkýrdak hasarý ve sonuçta osteoartrite yol açabilir 2. Kýkýrdak hasarý uzun dönemde hareketin azalmasýna yol açarak, osteoartritle birlikte ya da tek baþýna aðrý ve fiziksel kapasitede azalmaya neden olur 2. Ýlk olarak 1743 yýlýnda Hunter, iyileþmeyecek problemler arasýnda eklem kýkýrdak ülserasyonlarýný tanýmlamýþtýr (cit 3). Hunter ýn bu tanýmlamasýndan yaklaþýk 150 yýl sonra Bert ve *** Yard. Doç. Dr., Akdeniz Üniversitesi Týp Fakültesi Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalý. *** Doç. Dr., Akdeniz Üniversitesi Týp Fakültesi Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalý. *** Prof. Dr., Akdeniz Üniversitesi Týp Fakültesi Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalý.

2 8 ARTROPLAST ARTROSKOPK CERRAH / JOURNAL OF ARTHROPLASTY & ARTHROSCOPIC SURGERY ark, bir defektten sonra eklem yüzeyinin tam restorasyonunun ayýn yüzeyine ulaþan insanoðlunun karþýlaþtýðý güçlüklere benzer olduðunu bildirmiþlerdir 3. Kýkýrdak yaralanmalarý evresine ve lezyonun büyüklüðüne göre aðrý, þiþlik ve mekanik semptomlara yol açarak, menisküse ait patolojileri taklit ederler ve sýklýkla da birliktedirler 4. Eklem kýkýrdaðýna ait lezyonlarýn tedavisi ile ilgili bildirilmiþ birçok teknik vardýr 3. Bu yöntemler mezenkimal doku stimülasyonu (abrazyon, drilling, microfracture), yerine koyma yöntemlerini (mozaikplasti) ve hücre-biyolojik replasman seçeneklerini içermektedir 3-8. Þu ana kadar yapýlan birçok çalýþmaya raðmen, kýkýrdak patolojilerinin oluþum nedeni ve tedavisi tam olarak netleþmemiþtir ve uygulanan tedaviler hyalin kýkýrdak oluþturmaktan uzaktýr. Günümüzde çok farklý tedavi yöntemleri ile hyalin kýkýrdak oluþturmaya yönelik çabalara raðmen, oluþan kýkýrdak hyaline benzer yada fibröz kýkýrdak karakterindedir. Biz bu çalýþmamýzda, diz ekleminde sýnýrlý kýkýrdak lezyonu saptanan olgularda, abrazyon ve drillleme uygulamalarýnýn hasta memnuniyeti açýsýndan orta dönem etkinliðini deðerlendirdik. HASTALAR VE YÖNTEM Ocak 1992-Mayýs 1997 tarihleri arasýnda, kýkýrdak lezyonu saptanan ve abrazyon-drilling uygulanan 132 olgudan 31 i son kontrol muayeneleri yapýlarak retrospektif olarak deðerlendirildi. 17 si (%54.8) kadýn, 14 ü (%45.2) erkek olan olgularýn yaþ ortalamasý 46.6 (19-70) yýl olarak bulundu. Olgularýn 7 si (%22.5) hariç, diðerlerinde kýkýrdak lezyonuna; menisküs, ön çapraz bað lezyonu gibi baþka sorunlarýn da eþlik ettiði saptandý. Olgularýn 16 sýnýn (%51.6) sað, 15 inin (%48.4) sol dizine cerrahi iþlem uygulandý. Olgular arasýnda amatör düzeyde spor yapan 13 olgu (%41.9) dýþýnda, hiçbir sporcu yoktu. 19 olgu (%61.3) minimal de olsa geçirilmiþ bir travma öyküsü tanýmlarken, 12 olguda (%38.7) travma öyküsü saptanmadý. Semptomlarýn süresi ortalama 8.2 ay ( ay) saptanan olgularýn; 15 i (%48.3) ilk 3 ay içinde, 9 u (%29) 3-12 ay arasýnda ve 7 si (%22.5) ay arasýnda tedavi için baþvurmuþtu. Tüm olgular ameliyat öncesi direkt radyografi ile deðerlendirildi. 3 olguda (%9.67) evre I, 2 olguda (%6.4) evre 2 osteoartrit dýþýnda belirgin bir malalignment saptanmadý. Fizik muayene bulgularý ve manyetik resonans görüntüleme(5 diz) yardýmýyla; olgularýn 23 ünde (%74.2) meniskal lezyon (medial ve lateral menisküs lezyonu), 1 inde (%3.2) kýkýrdak lezyonu, 3 ünde (%9.67) ön çapraz bað (ÖÇB) lezyonu, 3 ünde (%9.67) internal derangement ve birinde (%3.2) plica lezyonu ön tanýsý saptandý. Ameliyatta ise, kýkýrdak lezyona ek olarak, 18 (%58) medial menisküs lezyonu (MML), 8 (%25.8) lateral menisküs lezyonu (LML), 4 (%12.9) ACL lezyonu, 3 (%9.67) plica hipertrofisi ve 2 (%6.4) hastada sinovit saptandý. Eþlik eden lezyonlarýn artroskopik tedavisi gerçekleþtirildi (menisküs yýrtýklý olgularda; menisektomi, plika hipertrofili olgularda; plika eksizyonu, sinovitli olgularda; sinovektomi). Kýkýrdak lezyonlarýn Outerbridge 9 sýnýflandýrmasýna göre daðýlýmý Tablo I de gösterilmiþtir. Tablo I Outerbridge 9 Sýnýflandýrmasýna Göre Kýkýrdak Lezyonlarýnýn Daðýlýmý Tip 1 Tip 2 Tip 3 Tip 4 Medial femoral kondil Lateral femoral kondil Medial tibial plato Lateral tibial plato Kýkýrdak alanýn geniþliði, 11 olguda (%35.4) 1 cm 2 den küçük, 13 olguda (%41.9) 1-3 cm 2 arasýnda ve 7 olguda (%22.5) 3 cm 2 den büyük olarak belirlendi. 17 olguda (%54.8) Grade I-II arasýnda deðiþen patellar kondromalazi saptandý. Cerrahi Teknik: Olgularýn çoðunda, iþlem genel anestezi altýnda gerçekleþtirildi. Grade 3 ve 4 dýþýndaki kýkýrdak lezyonlarýna müdahele edilmedi. Bütün olgularda turnike uygulanarak, artroskopik giriþim 30 derecelik optikle gerçekleþtirildi. Diagnostik artroskopiyi takiben, eklem kýkýrdaðý deðiþiklikleri Outerbridge sýnýflandýrmasýna göre evrelendirildi 9. Lezyonun büyüklüðü ve yeri belirlendikten sonra, kýkýrdak lezyonun yerine göre, motorize ekipman anterolateral veya anteromedial artroskopik giriþ noktasýndan sokularak abrazyon yapýldý (Resim 1). Subkondral kemikte, kanamayla karþýlaþýncaya kadar, 1-2 milimetrelik (mm) abrazyon uygulandý (Resim 2). Daha sonra yýkama kanülü içinden geçirilen 1.5 mm Kirshner teli ile subkondral kemikte 2-3 mm aralýklarla drilling uygulandý (Resim 3-4). Eklem içi bol yýkandýktan sonra vakumlu dren konarak ameliyata son verildi. 24 saat sonra dren çýkarýldý. Ameliyat sonrasý ikinci günden itibaren aktif diz hareketine izin verildi. Ekstremitenin yük taþýmasýný engellemek amacýyla, olgularýn altý hafta koltuk deðneði kullanýlmasý önerildi.

3 ARTROPLAST ARTROSKOPK CERRAH / JOURNAL OF ARTHROPLASTY & ARTHROSCOPIC SURGERY 9 Resim 1: Medial femoral kondildeki Grade III lezyonun görünümü. Resim 4: Cerrahi iþlemden sonra sahanýn görünümü. Resim 2: Artroskopik týraþlayýcý ile sahanýn temizlenmesi. Resim 3: Kirschner teli ile drilleme uygulanmasý. SONUÇLAR Olgularýn ortalama takip süresi 38.8 ay (17-74 ay) dýr. Sonuç deðerlendirmeleri, modifiye Lysholm 10 subjektif deðerlendirme skalasý ve hastanýn subjektif tatminine göre yapýldý. Olgularda ortalama Lysholm skoru 72.8 (60-95) olarak belirlendi. Lysholm skoru 12 olguda (%36.1) , 9 olguda (%29) ve 10 olguda (%32.2) arasýnda saptandý. Hastanýn operasyondan tatminini sorgulayan subjektif deðerlendirmede, 25 hasta (%80.6) yapýlan iþlemden fayda gördüðünü ve ayný þikayetlerle tekrar ameliyat olmaktan kaçýnmayacaklarýný belirtirken, 6 (%19.4) hasta tedaviden hiç fayda görmediklerini ifade etmiþlerdir. Subjektif deðerlendirmelere göre mükemmel grupta yaþ ortalamasýnýn 44.6 yýl (19-64) ve semptomlarýn süresinin ortalama 6.4 ay ( ay), meniskal lezyon birlikteliðinin sýk ve kýkýrdak lezyon sahasýnýn 2 santimetreden küçük olduðu saptandý. Ýyi grupta semptomlarýn süresi 16 ay (1-72 ay) ve yaþ ortalamasý 45 yýl (30-70) yýldý. Subjektif kötü grupta ise semptomlarýn süresi 13.9 ay (2-48) ve yaþ ortalamasý 50 (42-54) olarak saptandý ve 1 olgu hariç, kýkýrdak lezyonun 3 cm 2 den büyük olduðu ve birden fazla kompartmanda kýkýrdak lezyonu olduðu gözlendi (Tablo II). Menisküs ve kýkýrdak lezyonu birlikte bulunan 3 evre I ve 2 evre II osteoartritli olgudan 3 ü baþlangýçta sorunlarýnýn azaldýðýný belirtmelerine karþýn kontrol zamanýnda kötü grupta yer almýþlardýr. Olgularýn cerrahi iþlemden sonra aktif

4 10 ARTROPLAST ARTROSKOPK CERRAH / JOURNAL OF ARTHROPLASTY & ARTHROSCOPIC SURGERY Tablo II Semptomlarýn Süresi, Yaþ ve Meniskal Lezyon Birlikteliðinin, Subjektif Deðerlendirme Üzerine Etkisi Mükemmel Ýyi Kötü (15 olgu) (10 olgu) (6 olgu) Semptomlarýn süresi 6.4 ay 16 ay 13.9 ay (0.5-24) (1-72) (2-48) Yaþ ortalamasý 44.6 yaþ 45 yýl 50 yýl (19-64) (30-70) (42-54) Menisküs lezyonu ACL lezyonu Patellar kondromalazi hayata dönebildikleri süre ortalama 3.1 ay ( ay) olarak belirlendi. TARTIÞMA Kýkýrdaðýn yapýsýyla ilgili çalýþmalar son yýldýr hýz kazanmasýna raðmen, kýkýrdak yaralanmasýna olan doku cevabý ile ilgili çalýþmalarýn temeli 250 yýldan daha eskiye dayanmaktadýr 11. Dizin orta dereceli artriti için, açýk cerrahi ile eklem debridmaný ve eklem tuvaleti yýllarca seçilen tek tedavi seçeneði olmuþtur 11. Günümüzde artroskopik kýkýrdak debridmaný, abrazyon ve drilleme kondromalazi için sýk yapýlan uygulamalardýr Kýkýrdak yaralanmalarýný tedavi etmek için artroskopik ya da açýk ameliyat olarak pek çok tedavi seçeneði geliþtirilmiþ olmasýna raðmen, bunlarýn hiçbirisi normal kýkýrdaðýn oluþturulmasýna olanak saðlamamýþtýr 3-5,7-8, Artroskopi esnasýnda yapýlan yýkama iþlemi, kýkýrdak debrisi ve büyük fibrin parçalarýný dýþarýya atar ve böylelikle hastanýn aðrýsýnýn nedenleri olarak düþünülen enzimler, debris ve diðer biyokimyasal maddelerin ortamdan uzaklaþtýrýldýðýna inanýlýr 19. Messner ve ark. 20, sporcularda yaptýklarý bir çalýþmada, serbest cisimlerin çýkarýlmasý ve yüzeyel debridman ile olgularýn yüzde 75 inde yaralanma öncesi sportif aktiviteye dönüþ bildirmiþlerdir. Bu grup hastalarda, kýkýrdakta bir iyileþme beklenemeyeceðine göre hasta tatmininin lavaja baðlý olduðu düþünülebilir. Ancak, kýsa sürede bu olayýn tekrarlamasý kaçýnýlmazdýr. Hubbard 21, medial femoral kondilin izole grade 3-4 lezyonunu içeren olgularda yaptýðý çalýþmada debridmanýn, yýkamaya olan üstünlüðünü belirtmiþ ve ilk yýlda biraz kötüleþme olmakla birlikte, 5 yýlda eklem debridmaný ile %65 baþarýlý sonuç bildirmiþtir. Eklem kýkýrdaðýnýn tam kalýnlýkta olmayan lezyonlarý iyileþmez, tam kalýnlýktaki lezyonlarda ise oluþan onarým dokusu hyalin kýkýrdak yerine daha zayýf biyomekanik özellikte olan fibröz kýkýrdak yapýsýndadýr 5,8,11,14,16, Kim ve ark 14, yaptýklarý deneysel çalýþmada kýkýrdak debridmanýnýn, eklem kýkýrdaðýnýn iyileþmesi üzerine bir etkisi olmadýðýný, abrazyonun ise Continuous passive motion (CPM) ile hyaline benzer yapýda bir kýkýrdakla iyileþmeyle sonuçlandýðýný ve kýkýrdak debridmaný ile oluþan kýkýrdak tabakanýn drilling deki gibi geniþ granülasyon dokusu ve yeni subkondral kemik oluþumuna yol açmadýðýný saptayarak, burr un yarattýðý termal nekrozun eklem kýkýrdaðýnýn onarým kalitesini etkilemediðini bildirmiþlerdir. Shapiro ve ark 24, onarýmýn kemik iliðinin mezenkimal hücreleri tarafýndan oluþtuðunu belirtmiþlerdir. Dejeneratif artritin artroskopik tedavisinden iyi sonuç alýnýp-alýnmamasýnda en belirleyici faktör, belkide dejenerasyonun derecesidir 19. Açýsal deformite ve instabilitenin debritman prosedürüne kontrendikasyon oluþturduðu bildirilmiþtir 11,25. Çalýþmamýzda menisküs ve kýkýrdak lezyonu ile birlikte bulunan 3 adet evre I ve 2 adet evre II osteoartritli olgudan 3 ünde, baþlangýçta sorunlarýnýn azaldýðýný belirtmelerine karþýn, kontrolde kötü grupta yer aldýðýný saptadýk. Eðer, kýkýrdakta yumuþama ve saçaklanma içeren grade I-II lezyon varsa ve menisküsler saðlamsa sonuç muhtemelen mükemmel olacaktýr 19. Oysa, Grade III-IV lezyon var ve menisküs lezyonu yoksa, birden fazla kompartman etkilenmiþse ve malalignment varsa artroskopik iþlemden rahatlamayý beklemek doðru olmayacaktýr. Kýkýrdak cerrahisinde hasta tatmini açýsýndan önemli faktörlerden biri de defektin alanýdýr. 2 cm 2 den küçük lezyonlar en iyi prognoza sahiptir 20. Lezyon sýnýrlý ise drilling debridman, abrazyon gibi mezenkimal stimülasyon tekniklerini kullanmak uygundur 3,20. Olgularýmýzda yaptýðýmýz subjektif deðerlendirme de 1 cm 2 altýnda lezyon içeren olgularýn hepsi ve 1-3 cm 2 lezyon içeren 13 olgunun 12 si yapýlan iþlemden fayda gördüðünü bildirmiþtir. Kýkýrdak cerrahisini takiben yüklenmenin kýsýtlanmasý kýkýdak debritmaný hariç bütün tedavi þekilleri için önerilmektedir. Ýmmatür kýkýrdak dokusunun aþýrý yüklenmemesi için en az 8 hafta yük verilmemelidir 16. Eklem kýkýrdaðýnýn rejenerasyonu ve iyileþmesini CPM in artýrdýðý çalýþmalarla kanýtlanmýþtýr 4-5,7,14. O Driscol ve ark 4,

5 ARTROPLAST ARTROSKOPK CERRAH / JOURNAL OF ARTHROPLASTY & ARTHROSCOPIC SURGERY 11 serbest otojen periosteal greft kullanýmýný ve CPM ile 1. yýlda oluþan kýkýrdakta bozulmanýn daha az ve oluþan kýkýrdaðýn hyalin yapýda kýkýrdak olduðunu bildirmiþlerdir. Olgularýmýzýn hiçbirisinde CPM uygulamadýk, ancak 6 hafta süre ile yüklenmeyi kýsýtlayarak sadece aktif harekete izin verdik. Friedman ve ark 13 abrazyon artroplastisinden sonra %86 oranýnda bir düzelme bildirmiþlerdir. Çalýþmamýz, genç hastalarýn daha fazla memnun olmasý açýsýndan, buna benzer özellikler göstermektedir. 40 yaþ altýndaki 8 olgu mükemmel grupta yer almýþlardýr. Günümüzdeki uygulanan tedavi yöntemleri ile elde edilen kýkýrdak, 6. ayda bozulmaya ait belirtiler gösterecek ve normal kýkýrdaða göre daha fazla su tutma kapasitesine sahip olduðundan daha fazla þiþecektir 11. Furukawa ve ark. 22, yaptýklarý deneysel çalýþmada, oluþturulan kýkýrdak defektlerinde tip II kollajenin dominant olduðunu, %20-40 tip I kollagen içerdiðini belirlemiþlerdir. Ancak, ayný çalýþmada, yazarlar kýkýrdaðýn normale göre daha fazla kollagen ve daha az heksozamine içererek kollagen tipindeki deðiþiklikten ziyade proteoglikan kaybýna baðlý fibroz yapý oluþtuðunu bildirmiþlerdir. Shapiro ve ark 24, onarým dokusu ile normal kýkýrdak arasýnda kimyasal bir baðlantý olmadýðýndan, mikro hareketin kýkýrdak bozulmasýný baþlatan neden olabileceðini bildirmiþlerdir. Menisektomi, sinovektomi gibi beraber yapýlan iþlemler kýkýrdakla ilgili yapýlan iþlemin sonucunu etkilemektedir 21. Ancak izole kýkýrdak yaralanmasý oldukça nadirdir. Messner ve ark 20, yýllýk 1000 artroskopiden yalnýzca 28 inde izole kýkýrdak yaralanmasý bildirmiþlerdir ki bunun da 6 tanesi Osteokondritis dissekans (OCD) dir. Friedman ve ark 13, menisküs lezyonu ile birlikte abrazyon artroplastisi uyguladýklarý olgularda %53, abrazyon uygulamadýklarýnda %37 düzelme bildirmiþlerdir. Retrospektif olarak deðerlendirdiðimiz kýkýrdak lezyonlu 31 olgumuzdan sadece 7 sinde izole kýkýrdak lezyonu saptadýk. Bu, 7 olgudan 5 i mükemmel ve iyi, 2 si ise kötü grupta yer alýyordu. Kötü olan iki olgunun þikayetlerinin 27 ay ve 32 ay olarak uzun süreli olduðu ve kýkýrdak sahanýn 3 cm 2 den büyük olduðu belirlendi. Kýkýrdaðýn tam kalýnlýktaki kayýplarýnda travma öyküsü daha sýktýr 6. Olgularýmýzýn 19 (%61.3) tanesinde belirgin olmasa da bir travma öyküsü mevcuttu. Ancak, olgularýn travma öyküleriyle ilgili net ifade eksiklikleri nedeniyle bu konuda yorum yapmanýn doðru olmayacaðýný düþünüyoruz. Homminga ve ark 5, operasyon öncesi geçen süre fazla ise sonuçlarýn daha kötü olacaðýný bildirmiþlerdir. Kalenak ve ark. 26, ise debridman ve eklem tuvaleti ile semptomatik düzelmenin semptomlarýn süresi ve lezyonun büyüklüðü ile ilgili olarak farklýlýk gösterdiðini bildirmektedir. Çalýþmamýzda mükemmel grupta semptomlarýn süresini 6.4 ay, kötü grupta ise 13.9 ay olarak belirledik ve sonuçlarýmýzýn literatürle uyumlu olduðunu düþünüyoruz. Farklý çalýþmalarda hasta tatmini ile ilgili farklý sonuçlar olmasý, kýkýrdak lezyonlarýnda hasta tatmininin plasebo etkiye baðlý olduðunu düþündürebilir. Moseley ve ark 27 sýnýrlý sayýda hasta ile yaptýklarý çalýþmada artroskopinin plasebo etkisini vurgulamýþlardýr. Son yýllarda kýkýrdak lezyonlarýnýn tedavisinde, osteokondral otogreft uygulamalarý (mosaicplasty), baþarýyla uygulanmakta ve %94 e ulaþan orta dönem baþarýlý sonuçlar bildirilmektedir Kondrosit transplantasyonu ile de %92 ulaþan baþarýlý sonuçlar bildirilmiþtir Fibröz kýkýrdak oluþumuna neden olan tamir yöntemleri ile, özellikle uzun dönemde, bu sonuçlarý elde etmek mümkün deðildir. Bu çalýþmamýzýn sonucunda, kondrosit transplantasyonu (tedavi maliyetleri ve teminindeki güçlükler nedeniyle ülkemizde yaygýn kullanýmý olmayan) ve osteokondral otogreft uygulanamayan fsýnýrlý kýkýrdak lezyonlu olgularda, abrazyon ve drilling uygulamalarýnýn seçilmiþ hasta gruplarýnda hala bir tedavi seçeneði olduðunu düþünüyoruz. KAYNAKLAR 1. Wong M, Hunziker EB. Articular cartilage biology and mechanics. Sports Med Arthroscopy Review 1998; 6: Gillquist J. An Introduction to the treatment of chondral injuries. Sports Med Arthroscopy Review 1998; 6: Mandelbaum BR, Browne JE, Fu F, Micheli L, Mosely JB, Erggelet C, Minas T, Peterson L. Articular cartilage lesions of the knee. Am J Sports Med 1998; 26: O Driscoll SW, Keeley FW, Salter RB. Durability of regenerated articular cartilage produced by free autogenous periosteal grafts in major full-thickness defects in joint surfaces under the influence of continous passive motion. J Bone Joint Surgery (Am) 1988; 70: Homminga GN, Bulstra SK, Bouwmester PSM, Van Der Linden AC. Perichondral grafting for cartilage lesions of the knee. J Bone Joint Surgery (Am) 1990; 72: Johnson-Nurse C, Dandy DJ. Fracture-seperation of articular cartilage in the adult knee. J Bone Joint Surgery (Am)1985; 67:

6 12 ARTROPLAST ARTROSKOPK CERRAH / JOURNAL OF ARTHROPLASTY & ARTHROSCOPIC SURGERY 7. O Driscoll SW, Keeley FW, Salter RB. The chondrogenic potential of free autogenous periosteal grafts for biological resurfacing of major full-thickness defect in joint surfaces under the influence of continuous passive motion. J Bone Joint Surgery (Am) 1986; 68: Bouwmeester SJM, Beckers JMH, Kuijer R, Van Der Linden AJ, Bulstra SK. Long-term results of rib pericondrial grafts for repair of cartilage defects in the human knee. Int Orthop 1997; 21: Outerbridge RE. The etioloy of Chondromalasia patallae. J Bone Joint Surgery (Br) 1993; 43: Tegner Y, Lysholm J. Rating systems in the evaluation of knee ligament injuries. Clin Orthop 1985; 198: Puddu GC, Cerullo G, Cipolla M, Franco V, Gianni E: Pride drilling. J Sports Trauma 1998; 20: Ogilvie-Harris DJ, Jackson RW. The arthroscopic treatment of chondromalacia patellae. J Bone Joint Surgery (Br) 1984; 66: Friedman MJ, Berasi CC, Fox JM, Del Pizzo W, Snyder SJ, Ferkel RD. Preliminary results with abrasion arthroplasty in the osteoarthritic knee. Clin Orthop 1984; 182: Kim HKW, Moran ME, Salter RB. The potantial for regeneration of articular cartilage in defects created by chondral shaving and subchondral abrasion. J Bone Joint Surgery (Am) 1991; 73: Muckle DS, Minns RJ. Biological response to woven carbon fibre pads in the knee. J Bone Joint Surgery(Br) 1990; 72: Aroen A, Jones DG, Fu FH. Arthroscopic diagnosis and treatment of cartilage injuries. Sports Med and Arthroscopy Review 1998; 6: Stevenson S, Li X Q, Martin B. The fate of cancellous and cortical bone after transplatation of fresh and frozen tissue-antigen-matched and mismatched osteochondral allografts in dogs. J Bone Joint Surgery (Am)1991; 73: Meyers MH, Akeson W, Convery FR: Resurfacing of the knee with fresh osteochondral allograft. J Bone Joint Surgery (Am) 1989; 71: Jackson RW. The role of arthroscopy in diagnosis and management of osteoarthritis. In: Moscowitz, Howell, Goldber, Mankin, editor. Osteoarthritis diagnosis and medical/surgical management. 2 nd ed. W.B. Saunders Company; p Messner K, Maletius W. The long-term prognosis for severe damage to weight-bearing cartilage in the knee. Acta Orthop Scand 1996; 67: Hubbard MJS. Articular debridement versus washout for degeneration of the medial femoral condyle. J Bone Joint Surgery (Br) 1996; 78: Furukawa T, Eyre DR, Koide S, Glimcher MJ. Biochemical studies on repair cartilage resurfacing experimental defects in the rabbit knee. J Bone Joint Surgery (Am) 1980; 62: Mitchell N, Shepard N. The resurfacing of adult rabbit articular cartilage by multiple perforations through the subchondral bone. J Bone Joint Surgery (Am) 1976; 58: Shapiro F, Koide S, Glimcher MJ. Cell origin differentation in the repair of full-thickness defects of articular cartilage. J Bone Joint Surgery (Am) 1993; 75: Insall J. The pride debridement operation for osteoarthritis of the knee. Clin Orthop 1974; 101: Kalenak A, Hanks AG, Sebastianelli WJ. Arthroscopy of the knee. In : Ewarts M, editor. Surgery of the Musculoskeletal System. Vol 4, 2 nd ed. Churchill Livingstone; p Moseley JB, Wray NP, Kuykendall D, Willis K, Landon G. Arthroscopic treatment of osteoarthritis of the knee: A prospective, randomized, placebo-controlled trial. Am J Sports Med 1996; 24: Hangody L. Mosaicplasty for repair of articular cartilage defects. Proceedings of the 2 nd Freibourg International Symposium on Cartilage Repair, Freibourg, Switzerland, October Outerbridge HK, Outerbridge RE, Smith DE. Osteochondral defects in the knee. A treatment using lateral patella autografts. Clin Orthop 2000; 377: Jakob RP, Franz T, Gautier E, Mainil-Varlet P. Autologous osteochondral grafting in the knee: indication, results, and reflections. Clin Orthop 2002; 401: Hangody L, Feczko P, Bartha L, Bodo G, Kish G. Mosaicplasty for the treatment of articular defects of the knee and ankle. Clin Orthop 2001; 391 Suppl: S Peterson L, Brittberg M, Kiviranta I, Akerlund EL, Lindahl A. Autologous chondrocyte transplantation. Biomechanics and long-term durability. Am J Sports Med 2002 Jan-Feb; 30(1): Peterson L, Minas T, Brittberg M, Nilsson A, Sjogren- Jansson E, Lindahl A. Two- to 9-year outcome after autologous chondrocyte transplantation of the knee. Clin Orthop 2000 May; (374): Brittberg M, Tallheden T, Sjogren-Jansson B, Lindahl A, Peterson L. Autologous chondrocytes used for articular cartilage repair: an update. Clin Orthop 2001 Oct; (391 Suppl): S