T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) GRAFİK VE FOTOĞRAF STRÜKTÜR

Transkript

1 T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) GRAFİK VE FOTOĞRAF STRÜKTÜR ANKARA, 2008

2 Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen modüller; Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının tarih ve 269 sayılı Kararı ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında kademeli olarak yaygınlaştırılan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretim programlarında amaçlanan mesleki yeterlikleri kazandırmaya yönelik geliştirilmiş öğretim materyalleridir (Ders Notlarıdır). Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeye rehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış, denenmek ve geliştirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında uygulanmaya başlanmıştır. Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliği kazandırmak koşulu ile eğitim öğretim sırasında geliştirilebilir ve yapılması önerilen değişiklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir. Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden ulaşılabilirler. Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak dağıtılır. Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığında satılamaz.

3 İÇİNDEKİLER AÇIKLAMALAR...ii GİRİŞ...1 ÖĞRENME FAALİYETİ YÜZEY ÜZERİNE STRÜKTÜR ÇALIŞMALARI Strüktür ( İç Yapı ) Birim (Modül) Bağ Elemanı Tekstür (Dış Yapı) Strüktürel Düzenlemede Ritim Yön Oran Renk Ritim Yön Oran Renk Kullanılan Araç Gereçler...16 UYGULAMA FAALİYETİ...17 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME...20 ÖĞRENME FAALİYETİ MEKÂNDA STRÜKTÜR ÇALIŞMALARI Strüktür ve Tasarım...26 UYGULAMA FAALİYETİ...37 MODÜL DEĞERLENDİRME...40 CEVAP ANAHTARLARI...41 KAYNAKÇA...42 i

4 AÇIKLAMALAR KOD ALAN DAL/MESLEK AÇIKLAMALAR 211GS0006 Grafik ve Fotoğraf Ortak alan MODÜLÜN ADI MODÜLÜN TANIMI Strüktür SÜRE 40/32 Strüktür ile ilgili temel kavramların ve strüktür uygulamalarının yapılışının anlatıldığı öğrenme materyalidir. ÖN KOŞUL YETERLİK MODÜLÜN AMACI Doku modülünü başarmış olmak Özgün strüktür uygulamaları yapmak Genel Amaç Gerekli ortam sağlandığında öğrenci, özgün strüktür uygulamaları yapabilecektir. Amaçlar Bu faaliyette verilecek bilgiler doğrultusunda, uygun ortam sağlandığında öğrenci; 1. Yüzey üzerine özgün strüktür çalışmaları yapabilecektir. 2. Mekânda özgün strüktür uygulamaları yapabilecektir. EĞİTİM ÖĞRETİM ORTAMLARI VE DONANIMLARI Ortam: Grafik atölye ve laboratuvarları, sınıf, işletme, kütüphane, ev, bilgi teknolojileri ortamı vb. Donanım: Resim malzemeleri, kâğıt ve karton örnekleri, boyalar, çizim araçları, ahşap, metal, tekstil malzemeleri, atık malzemeler, sanat ile ilgili basılı ve görsel kaynaklar, çizim masası, çizim tahtası. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Modülün içinde yer alan her faaliyetten sonra, verilen ölçme araçlarıyla kazandığınız bilgileri ölçerek kendi kendinizi değerlendireceksiniz. Öğretmen, modül sonunda size ölçme aracı ( test, çoktan seçmeli, doğru yanlış vb.) uygulayarak modül uygulamaları ile kazandığınız bilgileri ölçerek değerlendirecektir. ii

5 GİRİŞ GİRİŞ Sevgili Öğrenci, Tasarım eğitiminin çalışma biçimini açıklamak gerekirse yüzeysel ve üç boyutlu olarak iki açıdan ele alınabilir. Üç boyutlu çalışmaları strüktüre deyimi ile belirlemek yerinde olur. Strüktür, bir yapının biçimini belirleyen, onu ayakta tutan sistem kavramıdır. Evrendeki tüm atom ve moleküller, zaman içinde akıp giden karşılıklı bir etkileşim içindedir. Ancak dengede olabilmeleri için belirli bir strüktürel bütünlüğe ulaşmak durumundadırlar. Hazırlanan bu modülde strüktür tanımları, strüktür çeşitleri ve strüktür uygulamaları ile ilgili konuları ele alacağız. Modül sonunda öğrendiğiniz bilgi ve becerileri sanat ile ilgili tüm alanlarda kullanabilir ve yaratıcı güçlerini ortaya koyarak gözlemlerini, izlenimlerini, duygularını, tasarım ve imgelerini sanat eğitimi yoluyla ifade edebilme, geliştirme yetisi kazanarak strüktür uygulaması yapabilirsiniz. 1

6 2

7 ÖĞRENME FAALİYETİ 1 AMAÇ ÖĞRENME FAALİYETİ 1 Bu faaliyette verilecek bilgiler doğrultusunda, uygun tasarım atölyesi sağlandığında, yüzey üzerine özgün strüktür çalışmaları yapabileceksiniz. ARAŞTIRMA Çevrenizdeki bitki ve hayvanlar üzerinde gözlem yaparak strüktür çeşitlerini inceleyiniz ve bulduğunuz, örnekleri arkadaşlarınızla tartışınız. Yaptığınız incelemelerle ilgili rapor hazırlayınız. 1.YÜZEY ÜZERİNE STRÜKTÜR ÇALIŞMALARI 1.1. Strüktür ( İç Yapı ) Eş formların ya da birbirleriyle sık bağlantılı, benzer formların iki ya da üç boyut üzerinde tekrarlanmasından strüktür doğar. Başka bir deyişle strüktür, birimlerin bir araya gelmesiyle oluşan sistemler bütünüdür. Herhangi bir objenin iç yapısal dokusu anlamındadır. Doğaya bakıldığında da görüleceği gibi strüktürü meydana getiren birimlerin biçimleri ve bir araya geliş sistemleri işlevsel bir zorunluluktan kaynaklanmaktadır. Buna örnek olarak insan iskelet yapısı ve arı peteğini verebiliriz. Resim 1.1: Arı peteğinde strüktürel yapı 3

8 Yılan iskeletinde birim biçimler, bağlantı sistemleri ve birimlerin büyükten küçüğe doğru sıralanması yılanın sürünmesine yarayan yaşamsal işlev ile ilgilidir. Doğadaki strüktürel yapı, çeşitlilik bakımından da oldukça zengindir. Resim 1.2: Doğadan strüktür örnekleri 4

9 Resim 1.3: Ihlara vadisi ve Kapadokya (doğal strüktür) Resim 1.4: Mersin astım mağarası (doğal strüktür) 5

10 Tasarımcılar doğal strüktürü inceleyerek gözlem yaparak, bu bilgilerle yaratıcılıklarını geliştirerek yeni özgün ürünler ortaya çıkarır. Bu nedenden dolayı doğa, tasarım oluşturmada ilham veren en önemli kaynaktır. Resim 1.5: Doğal strüktür örnekleri Strüktür çalışmaları temel sanat eğitiminde en önemli bölümünü oluşturur. Öğrenci daha önceki öğrendiği konuları uygulayarak çevresindeki strüktür dünyasını keşfetmeye başlar ve doğada gördüğü strüktürlerde, kendi çalışmalarında kullanabilme olanaklarını araştırır Birim (Modül) Birim, kelime anlamı olarak bir kümenin her elemanı veya bir çokluğu oluşturan varlıkların her biridir. Birim (modül), sistem içindeki elemanların bir arada yan yana, üst üste gelerek bir bütünü oluşturabilmeleri için gerekli olan en küçük ortak ölçüdür. Strüktürde en temel sorun birim bulmaktır. Birimler, belli bir düzen içinde çoğalarak bir bütünü yani strüktürü oluştururken çoğalma belli bir yerde tıkanırsa birimler arasında yanlış bir bağlantı var demektir. Böyle durumlarda, birimlerin farklı bağlantı olasılıkları araştırılır. Bazen 6

11 birimlerin birbiri ile bir araya gelmelerini destekleyici başka elemanlar da kullanılır. Bunlar bağ elemanlarıdır Bağ Elemanı Strüktür sistemini oluşturmak için birbirine benzer birim biçimlerin oluşturduğu formların arasındaki birleştirici öğelere bağ elemanı denir. Strüktürde, yapıyı oluştururken sisteme hareket kabiliyeti sağlamak için bazı düzenlemelerde bağ elemanı kullanılır. Bağ elemanlarını sistemde, fonksiyonel olarak önemli bir işleve sahiptir. Aşağıdaki şekilde küp, birim elemanı; silindir ise bağ elemanı olarak kullanılmıştır. Resim 1.6: Strüktürde birimlerin bir araya gelişine örnek 1.2. Tekstür (Dış Yapı) Varlıkların dış yapı yani doku özelliklerine tekstür denir. Tekstürden strüktüre geçiş, aşama gerektirir. Tekstüre büyüteç ile bakıldığında onu strüktür hâlinde görürüz. Strüktürü içindeki birimi (modülü) tanıyamaz olana kadar küçülttüğümüzde de yeniden tekstürü görürüz (Doku modülüne bakınız.). 7

12 Resim 1.7: Duvar taşlarının dokusal ve strüktürel görünümü (yapay strüktür) Tekstür, strüktür, form, modül, sistem gibi elemanları birbirinden ayrı düşünmek mümkün değildir. Bir ağaca bakarken aynı anda kabuğun tekstürünü (dokusunu), yaprakların ve ağacın tüm formunu, su damarlarının ve dallarının strüktürünü, yapı elemanlarındaki modülü yani hareketi bir anda görürüz. Tekstür gibi modül ve strüktüre de doğanın her parçasında rastlamak mümkündür (örneğin, sabun köpüklerinin arasındaki birleşme sistemleri veya sentetik sünger üzerindeki sistemler). 8

13 Resim 1.8: Sabun köpüğünde birimlerin (modüllerin) birleşimi 1.3. Strüktürel Düzenlemede Ritim Yön Oran Renk Yukarıda da anlatıldığı üzere strüktür, birimlerin (modüllerin) belli kurallar doğrultusunda yüzey veya mekânda düzenlenmesidir. Strüktür çalışmasında kullanılacak birim (modül) oluşturulduktan sonra yeteri kadar çoğaltılır. Aşağıdaki resimde kare biçiminden oluşturulan birimin yapım aşamaları verilmiştir. 9

14 Resim 1.9: Kare biçiminden birim oluşturma aşamaları Birimler (modüller) biçimlerin olanaklarına uygun olarak farklı şekillerde bir araya getirilirken çoğalma işleminin istenildiği kadar devam ettirilebilmesi gerekir. Aşağıdaki resimde, kare biçiminden oluşturulan birimler (modüller) çoğaltılarak farklı düzen oluşturma amacıyla yapılan deneme alıştırmaları verilmiştir. 10

15 Resim 1.10: Oluşturulan birimlerden farklı düzenleme örnekleri Eğer çoğalma işlemi sırasında belli bir noktada sorunla karşılaşılırsa sistemde yanlış bir bağlantı var demektir. Çoğalmada sorunla karşılaşıldığı zaman yaratıcı düşünceyle yeni bağlantı denemeleri yapılmalıdır. Modüllerin çoğalma işleminde sanatsal bir çalışma oluşturmak için ritim, yön, oran, renk ilkeleri gibi bazı kuralları dikkate almak gerekir Ritim Bir veya birden fazla birimin belirli bir sistem ile tekrar etmesi sonucunda oluşan kavrama ritim denir. Ritim, tasarımda tekrar ilkesi olarak da adlandırılabilir. Strüktürel düzenlemede modüller benzer tekrarlarla oluşturulur. Aşağıdaki her iki uygulama, tekrar ilkesi ile hazırlanmış ritmik düzenleme örnekleridir. Her iki uygulamada ayrıca siyah-beyaz (zıtlık) dengesi kullanılmıştır. Birinci uygulamada birim, karedir. İkinci uygulamada ise birim, kare ve dikdörtgendir. 11

16 Resim 1.11: Tekrar ilkesi ile hazırlanmış ritmik düzenlemeler Yön Birimlerin bir araya gelişinde yön olgusu, görüntüye farklılık katar. Bunun yanı sıra ayrıca çalışmaya hareket ve dinamizm kazandırır. Aşağıdaki resimlerde külah birimi ile yön farklılığı dikkate alınarak iki farklı strüktür çalışması yapılmıştır. Resim 1.12: Aynı birimden, yön farklılığı dikkate alınarak oluşturulmuş iki farklı düzenleme Oran Strüktürel çalışmalarda, zaman zaman kullanılan oran, yönde olduğu gibi çalışmaya hareketlilik kazandırır. Aşağıdaki çalışmada, farklı büyüklükteki üçgenlerden yön ve ritim dikkate alınarak bir düzenleme oluşturulmuştur. 12

17 Resim 1.13: Üçgen birim oran, yön, ritim farklılığı dikkate alınarak oluşturulmuş çizgisel strüktür Renk Birimlerin bir araya gelişlerinde ortaya çıkan yapıya renk olgusuyla dinamizm katılır. 13

18 Resim 1.14: Renkli strüktürel düzenlemeler 14

19 15

20 Resim 1.15: Strüktürde siyah-beyaz dengesi 1.4. Kullanılan Araç Gereçler Üç boyutlu strüktür çalışmalarında kâğıt, kolay katlanabilir bir malzeme olduğu için tercih edilir. Bunun yanında atık malzemeler (kutular, kapaklar vb.), tekstil malzemeleri, ahşap malzemelerden de yararlanılır. Bu malzemelerin içinden belirlenen birim biçimler (modüller), seçilen malzemenin, saydamlık-donukluk, bükülebilirlik-bükülemezlik gibi özelliklerine göre yapıştırma, geçirme, çakma ile sabitlenerek ya da başka malzemelerle birlikte bağ elemanı kullanarak birleştirilir. 16

21 UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki işlemleri tamamladığınızda oluşturulan birimlerden tekrar ilkesine uygun olarak belirlenen yüzey üzerine strüktür çalışmasını yapmış olacaksınız. Resim 1.16: Tekrar ilkesine uygun ritmik strüktürel düzenleme Kullanılacak araç gereçler mukavva, siyah ve beyaz fon kartonu, kurşun kalem, silgi, cetvel, pergel, makas, maket bıçağı, kâğıt delme aleti, yapıştırıcıdır. 17

22 İşlem Basamakları Öneriler 15 cm x 15 cm ölçüsünde mukavvadan bir kare çizerek kesiniz. 3 cm x 3 cm ölçüsünde 13 adet beyaz, 12 adet siyah fon kartonundan kareler kesip mukavvanın üzerine aralarında boşluk kalmayacak şekilde yapıştırınız. Atölye önlüğünüzü giymeyi unutmayınız! Temiz ve düzenli olunuz. Eşit bölmeye dikkat ediniz. Aşağıdaki resimdeki gibi 1 cm yüksekliğinde 15 cm Temiz ve düzenli genişliğinde bir dikdörtgen çizip üzerinde birer cm lik 15 tane olunuz. Eşit bölmeye kare olacak şekilde kaleminizle işaretleyiniz. dikkat ediniz. Strüktürel düzenlemede ritim, Bu dikdörtgenlerden 26 tanesini beyaz kartondan, 26 tanesini yön, oran, renk de siyah kartondan çizip kesiniz. olgusunu dikkate alınız. Bu dikdörtgenleri işaretlediğiniz yerlerden sırasıyla içe ve Düzgün katlamaya dışa katlayınız. dikkat ediniz. 18

23 En son parçaları yüz yüze gelecek şekilde yapıştırarak kapatınız. Yapıştırma işlemini özenle yapınız. Yıldızların üst üste Elde edilen 7 kenarlı yıldızı beyaz zemin üzerine beyaz, siyah gelmesine dikkat zemin üzerine siyah yıldız gelecek şekilde yapıştırınız. ediniz. Daha sonra beyaz ve siyah yıldızların içine ikinci aynı Estetik bakış açısına renkteki yıldızları yapıştırınız. önem veriniz. Uygulama sırasında Beyaz ve siyah kartondan kâğıt delme aleti ile çapı 0.5 cm sorun ile ölçüsünde daireler kesiniz ve beyaz daire siyah yıldızın, siyah karşılaşırsanız daire beyaz yıldızın köşelerine gelecek şekilde yapıştırarak öğretmeninizden strüktür çalışmasını tamamlayınız. yardım alınız. 19

24 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Bu faaliyet sonunda kazandıklarınızı aşağıdaki soruları cevaplandırarak ölçünüz. ÖLÇME SORULARI Aşağıdaki soruların yanındaki boşluklara, yargı doğru ise büyük harflerle D; yanlış ise Y harflerinden birini yazınız. 1. ( ) Bir yapının çeşitli bölümleri arasında orantıyı sağlamak için kullanılan birime ölçü denir. 2. ( ) Strüktürün en temel öğesi birimdir. 3. ( ) Strüktür çalışmaları sadece üç boyutludur. 4. ( ) Birbirine benzer birim biçimlerin oluşturduğu formların arasındaki birleştirici öğelere dış yapı denir. 5. ( ) Tasarımcılar, doğal strüktürü inceleyerek gözlem yaparlar ve bu bilgilerle yaratıcılıklarını geliştirerek yeni özgün ürünler ortaya çıkarırlar. 6. ( ) Varlıkların dış yapı yani doku özelliklerine tekstür denir. 7. ( ) Kompozisyon, öğelerin bir sistem içinde, ilkeler bağlamında bir araya getirilmesidir. 8. ( ) Strüktür, aydınlatma, ısıtma, ambalaj, oyuncak, yapı ve mobilya sanayinde önemli bir yer tutmaktadır. Not: Cevap anahtarınız modülün sonundadır. DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevapladığınız sorularla ilgili öğrenme faaliyetlerini tekrarlayınız. 20

25 UYGULAMALI TEST Sizler de biriminizi oluşturup, yüzey üzerine strüktürler düzenleme çalışmaları yapınız ve çalışmanızı aşağıdaki değerlendirme ölçeğine göre değerlendiriniz. Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız becerileri Evet ve Hayır kutucuklarına (X) işareti koyarak kontrol ediniz. Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır 1. Bilgilerinizi gözden geçirdiniz mi? 2. Malzemeyi temin ettiniz mi? 3. Çizim araçlarını doğru, uygun kullandınız mı? 4. Strüktürde kullanacağınız biriminize karar verdiniz mi? 5. Biriminizi oluştururken ölçüyü dikkate aldınız mı? 6. Benzerlik-farklılık ilişkisine dikkat ettiniz mi? 7. Birimleri çoğaltarak birleştirirken doğru ilişkiler kurmaya dikkat ettiniz mi? 8. Strüktürü oluştururken ritim, yön, oran ve renge dikkat ettiniz mi? 9. Temizlik ve düzene dikkat ettiniz mi? 10. Zamanı verimli kullanmaya dikkat ettiniz mi? 11. Çalışmanızdan memnun kaldınız mı? DEĞERLENDİRME Uygulama faaliyetinde kazandığınız davranışlarda işaretlediğiniz Evet ler kazandığınız becerileri ortaya koyuyor. Hayır larınız için ilgili faaliyetleri tekrarlayınız. Cevaplarınızın tamamı Evet ise diğer öğrenme faaliyetine geçiniz. 21

26 ÖĞRENME FAALİYETİ 2 ÖĞRENME FAALİYETİ 2 AMAÇ Bu faaliyette verilecek bilgiler doğrultusunda, uygun ortam sağlandığında mekânda özgün strüktür uygulamaları yapabileceksiniz. ARAŞTIRMA Günlük hayatta kullandığımız eşyalarda strüktürün Bulduğunuz örnekler üzerinde arkadaşlarınızla tartışınız. yerini araştırınız. 2. MEKÂNDA STRÜKTÜR ÇALIŞMALARI Temel sanat eğitiminde öğrenci, daha önceden form ve doku çalışmalarında öğrendiklerini strüktür çalışmalarında uygulayarak doğadaki strüktür örneklerini kendi çalışmalarında doğru olarak uygulama olanağını öğrenir. Bu çalışmaları yaparken seçtiği birimi üç boyutlu hâle getireceği malzeme seçimini doğru yapmayı öğrenirken ayrıca değişik malzemelerin özelliklerini (sertlik-yumuşaklık, katlanabilirlik vb. gibi) analiz etme imkânı da bulur. Bu araştırma safhasında en öğretici alan, doğanın kendisidir. Doğada var olan strüktürel olanaklardan, kendi çalışmalarından yararlanırken elindeki örnek üzerinde, birimsistem ve malzeme özelliklerini doğru analiz etme olanağı bulur ve hangi birimlerin hangi malzeme ile oluşturulabileceğini de öğrenmiş olur. Mekânda strüktür çalışmaları mimari özellik taşır. Strüktür daha önce de söylediğimiz gibi birimlerin, birim ve bağ elemanlarının belli kurallar doğrultusunda bir araya gelerek oluşturduğu bir sistemler bütünüdür. Yüzey üzerinde strüktür düzenlemelerinde olduğu gibi mekânda strüktür çalışmalarında da yön, oran, ritim ve renk olgusu dikkate alınmalıdır. Yüzey üzerinde strüktür çalışmalarında, oluşturulan birimin, yeterince çoğaltılıp belirlenen yüzey üzerinde devamlılık oluşturacak şekilde ritim, yön, oran ve renk unsurlarına dikkat edilerek düzenlenmesi amaçlanmıştır. Mekânda strüktür çalışmalarına denge unsuru da dâhil olmaktadır. Mekânda oluşturulacak düzenlemede birimler, sadece yüzeyi kaplayacak şekilde, yan yana gelebilir. Üst üste, bir merkezden çoğalarak oluşan düzenlemelerde, denge unsurunun önemi ortaya çıkmaktadır. 22

27 Resim 2.1: Çizgisel strüktürel düzenlemeler Resim 2.2: Kare birimlerle küresel düzenleme Bu tür çalışmalarda birimlerde birlik ve beraberliğin sağlanabilmesi için eklemeler ve çıkartmalar yapılabilir. Bu düzenlemeler yapılırken strüktüre farklı bakış noktalarında bakıldığında ilginç olması, dikkati çekmesi, estetik yani güzel olması düşünülerek birimlerin bağlantıları hesaplanmalıdır. 23

28 Resim 2.3: Dinamik etkili çizgisel strüktür Resim 2.4: Dinamik etkili çizgisel strüktür 24

29 Resim 2.5: Düzgün altıgen birimi ile düzenlenmiş dairesel strüktürel çalışma Resim 2.6: Külah birimi ile hazırlanmış üç farklı strüktürel çalışma 25

30 Resim 2.7: Yuvarlak birimlerle yapılmış strüktürel çalışma 2.1. Strüktür ve Tasarım Tasarımcılar doğal strüktürü inceleyerek gözlem yapmışlar ve bu bilgilerle yaratıcılıklarını geliştirerek yeni özgün ürünler ortaya koymuşlardır. Ürünün işlevsel oluşu, seri üretime uygunluğu, ucuz olması tasarımcının yaratım aşamasında dikkate alacağı hususlardır. Tasarımda strüktür konusunun yeri ve önemi büyüktür. Tasarımcılar bu sayede yeni yaratma olanakları bulurlar. Strüktür çalışmalarından yola çıkılarak yapılan tasarımlar, günümüzde fonksiyonel olarak da birçok alanda yer almaktadır. Aydınlatmalarda, ısıtmada, ambalajda, oyuncaklarda, yapı ve mobilyada, mimaride, takı vb. birçok alanda strüktürel prensipler kullanılarak özgün tasarımlar yapılmaktadır. Aşağıdaki fotoğraflarda ev içi dekorasyonunda kullanılan eşyaların tasarımında strüktürel düzenlemeden yararlanılmıştır. 26

31 27

32 28

33 Resim 2.8: Dekorasyonda strüktürün kullanımı 29

34 Aydınlatma sektöründe günümüzde amaca hizmetten ziyade estetik görünüm ön plana çıkmıştır. Resim 2.9: Aydınlatmada strüktürün kullanımı 30

35 Takı tasarımında da strüktürel düzenlemeler fazlasıyla yer almaktadır. Resim 2.10: Takıda strüktürün kullanımı 31

36 Aşağıdaki birinci fotoğrafta kubbenin tasarımında; ikinci fotoğrafta ise tavanda dekoratif amaçlı bir tasarım yer almaktadır. Resim 2.11: İç mimaride strüktürün kullanımı 32

37 Strüktürel çalışmalar sadece fonksiyonel kullanım amaçlı sektörlerle sınırlı değildir. Heykel, resim, seramik, grafik gibi sanat alanlarında da strüktürel çalışmalar yer almaktadır. Resim 2.12: Heykel sanatında strüktürün kullanımı 33

38 Resim 2.13: Resim ve seramik sanatlarında strüktürün kullanımı 34

39 Resim 2.14: Grafik sanatlarında dijital ortamda hazırlanmış strüktürel çalışma 35

40 Aşağıdaki işlemleri tamamladığınızda yeni bir birim oluşturarak mekânda özgün strüktür çalışmasını yapmış olacaksınız. Resim 2.15: Çizgisel, durağan etkili strüktürel çalışma 36

41 UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ Kullanılacak Araç Gereçler Beyaz karton Renkli pipetler Kurşun kalem, silgi Cetvel Makas, maket bıçağı, kâğıt delme aleti İşlem Basamakları Öneriler 5 cm x 5 cm ölçüsünde kartondan kare çizerek Atölye önlüğünüzü kesiniz. unutmayınız. Aşağıdaki ölçüleri dikkate alarak orta kat yeri ve delinecek yerleri kaleminizle işaretleyiniz. Eşit bölmeye dikkat ediniz. Mavi noktalardan delme aleti ile pipetlerin geçeceği boyutta delikler açınız. Temiz ve düzenli olunuz. Orta kat yerlerini (kırmızı kesik çizgi ile 37 giymeyi

42 gösterilen) maket bıçağının tersi ile fazla bastırmadan cetvel yardımı ile iz yapınız. Alttaki şekilde görüldüğü gibi katlayınız. Resim 2.15 teki gibi pipetleri kartonda Strüktürel düzenlemede ritim, yön, oluşturduğunuz deliklerin içinden geçirerek oran, renk olgusunu dikkate alınız çalışmanızı tamamlayınız. 38

43 UYGULAMALI TEST» Estetik bakış açısına önem veriniz.» Uygulama sırasında sorun ile karşılaşırsanız öğretmeninizden yardım alınız. Sizler de farklı birimleri kullanarak (Hazır birimlerden de faydalanabilirsiniz.), mekânda strüktürel düzenlemeler yapınız ve çalışmanızı aşağıdaki değerlendirme ölçeğine göre değerlendiriniz. Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız becerileri Evet ve Hayır kutucuklarına (X) işareti koyarak kontrol ediniz. Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır 1. Bilgilerinizi gözden geçirdiniz mi? 2. Malzemeyi temin ettiniz mi? 3. Çizim araçlarını doğru uygun kullandınız mı? 4. Strüktürde kullanacağınız biriminize karar verdiniz mi? 5. Biriminizi oluştururken ölçüyü dikkate aldınız mı? 6. Benzerlik-farklılık ilişkisine dikkat ettiniz mi? 7. Birimleri çoğaltarak birleştirirken doğru ilişkiler kurmaya dikkat ettiniz mi? 8. Strüktürü oluştururken ritim, yön, oran ve renge dikkat ettiniz mi? 9. Temizlik ve düzene dikkat ettiniz mi? 10. Zamanı verimli kullanmaya dikkat ettiniz mi? 11. Çalışmanızdan memnun kaldınız mı? DEĞERLENDİRME Uygulama faaliyetinde kazandığınız davranışlarda işaretlediğiniz Evet ler kazandığınız becerileri ortaya koyuyor. Hayır larınız için ilgili faaliyetleri tekrarlayınız Cevaplarınızın tamamı Evet ise modül değerlendirme faaliyetine geçiniz. 39

44 MODÜL DEĞERLENDİRME MODÜL DEĞERLENDİRME Modül sonunda kazandığınız yeterliği aşağıdaki uygulamayı yaparak değerlendiriniz. Yüzey veya mekânda strüktür çalışmalarından birine karar vererek birimlerinizi çalışmanıza uygun olarak belirleyip (Hazır birimlerden de yararlanabilirsiniz.) özgün strüktürel düzenlemeler oluşturunuz ve çalışmanızı aşağıdaki değerlendirme ölçütlerine göre değerlendiriniz. Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız becerileri Evet ve Hayır kutucuklarına (X) işareti koyarak kontrol ediniz. Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır 1. Bilgilerinizi gözden geçirdiniz mi? 2. Malzemeyi temin ettiniz mi? 3. Çizim araçlarını doğru uygun kullandınız mı? 4. Strüktürde kullanacağınız biriminize karar verdiniz mi? 5. Biriminizi oluştururken ölçüyü dikkate aldınız mı? 6. Benzerlik-farklılık ilişkisine dikkat ettiniz mi? 7. Birimleri çoğaltarak birleştirirken doğru ilişkiler kurmaya dikkat ettiniz mi? 8. Strüktürü oluştururken ritim, yön, oran ve renge dikkat ettiniz mi? 9. Temizlik ve düzene dikkat ettiniz mi? 10. Zamanı verimli kullanmaya dikkat ettiniz mi? 11. Çalışmanızdan memnun kaldınız mı? DEĞERLENDİRME Uygulama faaliyetinde kazandığınız davranışlarda işaretlediğiniz Evet ler kazandığınız becerileri ortaya koyuyor. Hayır larınız için ilgili faaliyetleri tekrarlayınız. Tamamı Evet ise diğer modüle geçebilirsiniz. 40

45 CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI ÖĞRENME FAALİYETİ 1 CEVAP ANAHTARI 1 D 2 D 3 Y 4 Y 5 D 6 D 7 D 8 D 41

46 KAYNAKÇA KAYNAKÇA AKÇADOĞAN Irmak İnan, Temel Sanat Eğitimi ve Dijital Ortam, Epsilon Yayınevi, İstanbul, IŞINGÖR Mümtaz, Erol ETİ, Mustafa ASLIER, Resim1 Temel Sanat Eğitimi Resim Teknikleri Grafik Resim, Ankara, EROĞLU Kadriye, Yayınlanmamış Temel Sanat Eğitimi Ders Notları, İstanbul, GÖKAYDIN Nevide, Temel Sanat Eğitimi, MEB Yayınevi, Ankara, KUM İlknur, Yayınlanmamış Temel Sanat Eğitimi Ders Notları, İstanbul, Sabiha Gökçen Anadolu Kız Meslek ve Kız Meslek Lisesi, Grafik Bölümü Öğrenci İşleri, İstanbul. BALCI BAYTEKİN Yusuf, Nuran SAY, Temel Sanat Eğitimi, YA-PA Yayınları, İstanbul