Kimyasallarla çalışılan işyerlerinde sağlık gözetimi. Dr Deniz TÜRKBAY

Transkript

1 Kimyasallarla çalışılan işyerlerinde sağlık gözetimi Dr Deniz TÜRKBAY 1

2 İş Hijyeni Tahmin Tanımlama Değerlendirme Kontrol İzlem 2

3 Tahmin/Tespit Rutin işlemler: Üretim, laboratuvar,kalite,, bakım Ham maddeler İşlem kimyasalları Yan ürünler(fiziksel, kimyasal vb. reaksiyon sonucu) Rutin olarak yapılmayan faaliyetler Bakım, onarım, arge??? 3

4 Tanımlama Materyal(CAS), prosesin değerlendirilmesi Sektörle ilgili geçmiş deneyimler, iyi uygulamalar Adım adım izlem Bilgi alışverişi(çalışan, uzman, isg uzmanı) 4

5 Kullanım şekli Temas, dökme, fırça,sprey, Isıtma, basınç Başka kimyasallarla birlikte kullanma Ayar, bakım, temizlik

6 MGBF NO KULLAN KULLANI ILDIĞI MDA BÖLÜM KİMYA SAL ADI CAS NO ÜRETİ TED AMB MALZEM İMZ Cİ ARİK ALAJ E A FİRMA Çİ ŞEKL FİRM İ A İK BİLGİ FORMU DEPOL AMA YERİ GÜVENL Kayıt DEPO KULLANI LAMA M YERİ MİKT ARI KG KULLANI M ŞEKLİ KULLANIM AMACI KULLAGÜNCEL KULLA NIM LEME NIM SIKLIĞTARİHİ I VE ARALI ĞI MİKTA RI 114 İNSAN KAYNA KLARI EVET MONTAJ EVET d MONTAJ EVET e 1250 TON PRES EVET f c Prime Evonic ks İnt. KAR Stockha İç ve TUŞ usen Dış GMBH Tic. WACK ER CHEMİ E AG ÇBS BOYA KİMY ASAL SANA Yİ 1,5 LİTR E PLAS TALETİK S ŞİŞE KOÇ TAŞ FUCHS EUROP E OPET SCHMI PETR ERSTO FFE GMBH OLC ÜLÜ K AŞ 150 GR MET AL KUT U 200 LT TENE KE BİDO N İK Temizlik Malzeme VAR - YO leri TÜRKÇE K deposu VAR - YO TÜRKÇE K 50 lt MONTA J BAKIM ATELY ESİ 1,5 MONTA J SON GÖRÜN ÜŞ VE ÖN DUVAR VAR - YO İSTAYO TÜRKÇE K NU 1 ATIK VAR - YO YAĞ TÜRKÇE K ALANI Yemekhane giriş koridorları GÖRÜNÜŞ VE ÖN DUVAR İSTAYON U Elde ovularak CONTANIN ARES FIRÇA İLE KOLAY KONDANS İLE MONTAJINI ER SÜRÜLER SAĞLAMAK CONTASI EK İÇİN BEZ MONTAJ ÜZERİNE SON BİR 1250 TON PRES TEZGAHI 1 ALT ADET GALERİ MİKTAR ALINARA K SİLME ŞEKLİND E YAĞ TANKINA HİDROLI K POMPA İLE İLAVE ŞEKLİND E El Dezenfeksiyon u Ayda lt 0 GÖVDE ÜZERİNDE BOYA HATALARINI DÜZELTME OTOMATİK YAĞLAMA YAĞI 6 TÜM KOND ANSER CONT ALARI NA SIKILI YOR HATA OLDU KÇA KULLA NILIY OR İHTİY ACA GÖRE DEĞİŞ KEN

7 MGBF Malzeme Güvenlik Bilgi Formu- Nedir, ne değildir? Öneriler ve önlemlere asgari uyum Bilgilerin doğru, yeterli ve yerinde olması EINECS :Kimyasal maddelerin Avrupa envanteri. CAS :Kimyasal maddelerin servis kayıt numarası

8 Sınır Değerler STEL-Short Term Exposure Limit: 15 dakikalık bir süre için aşılmaması gereken maruziyet üst sınır değeri. TLV-Threshold Limit Value: 8 saatlik belirlenen referans süre için ölçülen veya hesaplanan zaman ağırlıklı ortalama TWA-Time Weighted Average: 8-saat (TLV, PEL) 10-saat (REL) 40-saat haftalık IDLH-Immediately Dangerous to Life and Health: 30 dakika içerisinde uzaklaşılması halinde kalıcı hasar bırakmayan maksimum konsantrasyon Ceiling Values: Anlık olarak aşılmaması gereken konsatrasyon -Limit değeri olmayan kimyasallar: İyi uygulamalara öncelik verilmesi

9 MGBF Değerlendirme Akut Etkiler Kronik etkiler Maruziyet limitleri Genel bilgiler Fiziksel özellikler Kaynama noktası, buhar basıncı Koku eşiği Etki yolu/şekli: Solunum, dermal, oral Güvenlik: Yanıcılık,patlayıcılık

10 Değerlendirme Çok toksik madde : Çok az miktarlarda solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı üzerinde akut veya kronik hasarlara veya ölüme neden olan maddelerdir. Toksik madde : Az miktarlarda solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı üzerinde akut veya kronik hasarlara veya ölüme neden olan maddelerdir. Zararlı madde : Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı üzerinde akut veya kronik hasarlara veya ölüme neden olan maddelerdir. Aşındırıcı madde : Canlı doku ile temasında, dokunun tahribatına neden olabilen maddelerdir. Tahriş edici madde : Mukoza veya cilt ile direkt olarak ani, uzun süreli veya tekrarlanan temasında lokal eritem, eskar veya ödem oluşumuna neden olabilen, aşındırıcı olarak sınıflandırılmayan maddelerdir. Alerjik madde : Solunduğunda, cilde nüfuz ettiğinde aşırı derecede hassasiyet meydana getirme özelliği olan ve daha sonra maruz kalınması durumunda karakteristik olumsuz etkilerin ortaya çıkmasına neden olan maddelerdir. Kanserojen madde : Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deriye nüfuz ettiğinde kanser oluşumuna neden olan veya kanser oluşumunu hızlandıran maddelerdir. Mutajen madde : Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deriye nüfuz ettiğinde kalıtımsal genetik hasarlara yol açabilen veya bu etkinin oluşumunu hızlandıran maddelerdir. Üreme için toksik madde : Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deriye nüfuz ettiğinde erkek ve dişilerin üreme fonksiyon ve kapasitelerini azaltan ve/veya doğacak çocuğu etkileyecek kalıtımsal olmayan olumsuz etkileri meydana getiren veya olumsuz etkilerin oluşumunu hızlandıran maddelerdir

11 Yeni düzenleme (GHS/CLP)

12 Kontrol adımları Terminasyon İkame Otomasyon İzolasyon KKD 12

13 İkame

14 Eğitim/Bilgilendirme MGBF Acil Durumlara müdahale İş hijyeni KKD kullanımı 14

15 Ortam ölçümleri 15

16 Rehberler 16

17 İşe giriş/periyodik muayene Mevcut durumun, maruziyetin, hedef organ hasarının değerlendirilmesi Öykü İş ve maruziyet geçmişi,hobiler, alkol,sigara, ilaç kullanımı Cinsiyet, gebelik, Organ yetmezliği Fizik muayene/kullanılacaksa KKD kullanmaya uygunluk Laboratuvar Biyolojik izlem 17

18 Fizik muayene/laboratuvar İlişkili sistemler: Maruziyet yolu, atılım Hedef organlar Akciğer:PAAC, SFT, Cilt: FM GİS Karaciğer:KCFT, USG Böbrek: BUN, Kreatinin, TİT Kalp:EKG Kas iskelet sistemi: Röntgen, Hematopoez: CBC, periferik yayma Sinir sistemi: EMG,odio, Üreme:Spermiyogram

19 Biyolojik izlem Etkene özgü (spesifik) Hassas(sensitif) Pratik Ekonomik Ulaşılabilir 19

20 Biyolojik izlem Materyal Bazal değer(iş dışı etkilenim) Limit değer Klinik etki değeri Numune alınma zamanı Yarı ömür Özel şartlar YETERLİLİK??? 20

21 Mevzuat Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik Kanserojen ve Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik Bazı Tehlikeli Maddelerin, Müstahzarların ve Eşyaların Üretimine, Piyasaya Arzına ve Kullanımına İlişkin Kısıtlamalar Hakkında Yönetmelik Asbestle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik

22 Biyolojik Sınır Değerler ve Sağlık Gözetim Önlemleri Madde Adı EINECS No ( 1 ) CAS No ( 2 ) İnorganik kurşun ve bileşikleri TWA (3) (8 Saat) Sınır Değer STEL (4) (15 Dak.) mg/m 3 ( 5 ) ppm ( 6 ) mg/m 3 ppm 0.15 Kurşun ve iyonik kurşun bileşikleri Biyolojik izleme, absorbsiyon spektrometri veya eşdeğer sonucu veren bir başka metod kullanılarak, kanda kurşun seviyesinin (PbB) ölçümünü de kapsayacaktır. Bağlayıcı biyolojik sınır değer: 70 μg Pb/100 ml kan. Aşağıdaki durumlarda tıbbi gözetim yapılacaktır: Havadaki kurşunun, haftada 40 saat çalışma süresine göre hesaplanmış, zaman ağırlıklı ortalama konsantrasyonu mg/m 3 ten fazla ise, İşçilerden herhangi birinin kanındaki kurşun seviyesi 40 μg Pb/100 ml kandan fazla ise

23 Özet Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik* (*26/12/2003 tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır) a) Risk değerlendirmesi, aşağıda belirtilen hususlar dikkate alınarak yapılır; 1) Kimyasal maddenin sağlık ve güvenlik yönünden tehlike ve zararları, 2) İmalatçı, ithalatçı veya satıcılardan sağlanacak malzeme güvenlik bilgi formu, 3) Maruziyetin türü, düzeyi ve süresi, 4) Kimyasal maddenin miktarı, kullanma şartları ve kullanım sıklığı, 5) Bu Yönetmelik eklerinde verilen mesleki maruziyet sınır değerleri ve biyolojik sınır değerleri, 6) Alınan ya da alınması gereken önleyici tedbirlerin etkisi, 7) Varsa, daha önce yapılmış olan sağlık gözetimlerinin sonuçları

24 Kaynaklar: Current Occipational &Environmental Medicine fourth edition Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik Meslek Hastalıkları Rehberi(DGUV)