2. BÖLÜM COĞRAFİ KONUM

Transkript

1 2. BÖLÜM COĞRAFİ KONUM

2

3 1. MATEMATİK KONUM A. Paraleller(Enlemler) 20 Kuzey Paraleli Paralellerin Özellikleri: 90 Ekvator Ekvator un 90 kuzeyinde, 90 da güneyinde olmak üzere, toplam 180 paralel bulunur. Başlangıç paraleli Ekvator dur. En büyük paralel dairesi Ekvator dur. Ekvator dan kutuplara doğru gidildikçe paralellerin boyları kısalır. Buna karşılık paralel numaraları büyür. 90 paralelleri nokta halindedir. Paraleller birbirleriyle kesişemezler, birleşemezler. Paraleller doğu - batı doğrultusunda uzanırlar. Ekvator ile dönenceler arasında kalan enlemlere alçak enlemler, dönenceler ile kutup daireleri arasında kalan enlemlere orta enlemler, kutup daireleri ile kutup noktaları arasında kalan enlemlere de yüksek enlemler denir. Ardışık iki paralel arası uzaklık yaklaşık olarak 111 km dir. Paralellerden Yararlanarak Uzaklık Hesaplama A B C D (A B)x111 Ekvator (B+C)x111 (D C)x111 Paraleller arasındaki kuş uçuşu uzaklığı bulmak için enlem farkı bulunur ve 111 km ile çarpılır. Örnekte verilen kentlerin arasındaki kuşuçuşu uzaklığın bulunması, X kenti ile Y kenti arasındaki kuşuçuşu uzaklık; 55 Kuzey 20 Kuzey = 35 x 111 km = 3885 km dir. Y kenti ile Z kenti arasındaki kuşuçuşu uzaklık; 20 Kuzey + 30 Güney = 50 x 111 km = 5550 km dir. Bazı enlemlerin özel isimleri vardır. 66º,33 ı K 23º,27 ı K 23º,27 ı G 66º,33 ı G Enlemin Etkileri: Kuzey kutup noktası Kuzey kutup dairesi Yengeç Dönencesi Ekvator Oğlak Dönencesi Güney kutup dairesi Güney kutup noktası Dünya nın dönüş hızı (çizgisel hız) enlemlere bağlı olarak değişir. Kutuplara gidildikçe dönüş hızı azalır. Atmosferin kalınlığı enleme göre değişir. Kutuplara doğru gidildikçe yerçekimi artar. Gece - gündüzlerin uzama ve kısalma süreleri enlemlere göre değişir. Enlemleri aynı olan bütün noktalar Ekvator a eşit uzaklıktadır. Yerleşme özellikleri ve yaşam biçimleri enlemlere göre değişir. Sıcaklık, ekvator dan kutuplara doğru gidildikçe azalır. Kuzey Yarımküre de güneyden, Güney Yarımküre de ise kuzeyden esen rüzgarlar sıcaklığı artırır. Deniz ve okyanusların sıcaklık ve tuzluluğu kutuplara gidildikçe azalır. Cisimlerin gölge uzunluğu kutuplara gidildikçe artar. Güneş ışınlarının düşme açısı, sıcaklıklar ve iklim özellikleri enlemlere göre değişir. YGS Coğrafya Kazanım Merkezli Soru Bankası 15

4 B. Meridyenler(Boylamlar) KKN Yerel Saat Hesaplamaları: Başlangıç Meridyeni 0 60 Batı Meridyeni (A B)x4 (C D)x4 Başlangıç Meridyeni A B C D GK N (B+C)x4 Meridyenlerin Özellikleri: Başlangıç meridyeninin 180 doğusunda, 180 de batısında olmak üzere, toplam 360 meridyen vardır. Başlangıç meridyeni İngiltere nin başkenti Londra da bulunan Greenwich gözlemevinden geçen meridyendir. İki meridyen arası uzaklığa bir boylam derecesi denir. Koordinatlarla bir yeri daha iyi belirleyebilmek için, her meridyen derecesi 60 dakikaya, her dakika 60 saniyeye bölünmüştür. Ekvator üzerinde iki meridyen arası uzaklık 111 km dir. Kutuplara doğru gidildikçe bu uzaklık azalır. Türkiye üzerinde ise iki meridyen arası uzaklık, yaklaşık olarak km dir. Bütün meridyenlerin boyları birbirine eşittir. Aynı meridyen üzerinde bulunan bütün noktaların (Güneş karşısından aynı anda geçtiklerinden) yerel saatleri aynıdır. Meridyen dereceleri Greenwich ten doğuya ve batıya gidildikçe büyür. Meridyenler kuzey - güney doğrultusunda uzanır. Bütün meridyenler kutuplarda birleşirler. Meridyenler bir paralel boyunca birbirlerinden eşit uzaklıkta bulunurlar. Ardışık iki meridyen arasındaki yerel saat farkı 4 dakikadır. Yandaki şekilde gösterilen boy- 54ºB lamlardan 24º Batıda yerel saat iken, 54º Batıda yerel saat kaçtır?? 24ºB Aradaki meridyen farkı bulunur = 30 meridyen 2. Aradaki zaman farkı hesaplanır. 30 x 4 = 120 dakika = 2 saat 3. Yerel saati sorulan yer daha batıda olduğu için aradaki zaman farkı çıkarılır. Buna göre 54 batı meridyeninde yerel saat = 8.48 i gösterir. Şekil Yorumlayarak Yerel Saat ve Boylam Hesaplaması: 0º Batı A Doğu Batı B Doğu Batı C Doğu 16 YGS Coğrafya Kazanım Merkezli Soru Bankası

5 12 saat gece, 12 saat gündüz yaşanan 21 Mart günü üç kentte aynı anda Güneş in gökyüzündeki konumu verilmiştir. Bu şekillerden yararlanarak A ve B arasındaki zaman farkı : 6 saat A ve C arasındaki zaman farkı : 3 saat B ve C arasındaki zaman farkı : 9 saat En doğuda olan kent : C kenti En batıda olan kent : B kenti Tarih Değiştirme Çizgisi 180 meridyenine çakışık uzanan çizgi tarih değiştirme çizgisidir. Bu çizgi aşıldığında tarih bir gün değişir. 180 meridyeni düz çizilmez. Nedeni; tarih birliğini sağlamaktır. Tarih değiştirme çizgiis Büyük Okyanus tan geçer. Saat Dilimleri 7.5º B 7.5º D 22.5º D 37.5ºD 52.5ºD 67.5ºD SAAT DİLİMLERİ TÜRKİYE 3 4 Her saat diliminin ayarı, ortasından geçen meridyenin yerel saat ayarına göre düzenlenir ºB 7.5ºD 22.5ºD 0. saat dilimi 1. saat dilimi 2. saat dilimi 37.5º D 52.5ºD 67.5ºD 3. saat dilimi 4. saat dilimi Doğu 180 Geri Batı 2 Ağustos Ağustos 2012 Ortak Saat Bir ülke içindeki meridyenlerden herhangi birinin yerel saatinin bütün ülke içinde kullanılmasına ortak saat denir. Doğu - batı doğrultusunda geniş yer kaplayan ülkelerde aynı anda birden fazla ortak saat kullanılır. Örneğin, Rusya, ABD, Kanada gibi ülkelerde aynı anda birden fazla saat kullanılmaktadır. Başlangıç meridyeninin 7.5 doğusu ile 7.5 batısı arasında kalan dilim başlangıç saat dilimidir. Saat dilimleri başlangıç meridyeninden doğuya doğru sıralanmıştır. Saat dilimlerinin sınırları her zaman meridyenleri takip etmez. Bazı yerlerde ülkelerin siyasi sınırlarına göre girinti çıkıntı yapabilir. Türkiye nin Matematik Konumu: Sonuçları: Kutup kuşağı lıman Orta Kuşak Sıcak Kuşak Türkiye Kuzey paralelleri ile Doğu meridyenleri arasında yer alır. Doğu - batı istikametinde 76 dakika yerel saat farkı bulunur. Aynı anda tek ortak saat kullanılır. Çünkü doğu - batı yönünde fazla geniş değildir. Güneş ışınları hiçbir zaman dik açıyla gelmez. YGS Coğrafya Kazanım Merkezli Soru Bankası 17

6 Orta kuşakta yer alır. Mevsimler belirgin olarak görülür. Kışın cephesel yağışlar fazladır. Güneyden kuzeye gidildikçe güneş ışınlarının geliş açısı küçülür. Güneyden kuzeye gidildikçe gece - gündüz süreleri arasındaki fark artar. Kuzeyden esen rüzgarlar sıcaklığı düşürürken, güneyden esen rüzgarlar sıcaklığı yükseltir. Dağların güney yamaçları daha sıcaktır. Buna bağlı olarak güney yamaçlarda yerleşmeler fazladır. Zengin yeraltı kaynaklarına sahiptir. Türkiye özel konumu sayesinde birçok uluslar arası kuruluşa üyedir. (NATO, Avrupa Konseyi, Karadeniz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı ve İslam işbirliği teşkilatı gibi.) Avrupa birliği tam üyelik başvurusunu da yapmıştır. Dağlar doğu batı yönünde uzandığı için Kuzey - Güney yönlü ulaşım zordur. B. ÖZEL KONUM Bir yeri diğer yerlerden ayıran sahip olduğu tüm özelliklere özel konum denir. Bir bölgenin yerşekilleri, çevresiyle olan bağlantıları, kara ve denizlere, boğaz ve geçitlere, komşularına, işlek yollara, endüstri bölgelerine olan uzaklığı özel konumunu meydana getirir. Türkiye nin Özel Konumu ve Sonuçları: Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarının birbirine en çok yaklaştığı yerde bulunur. Bunun sonucunda; A. Üç kıta arasında doğal köprü durumundadır. Bu nedenle Asya ile Avrupa arasındaki göçler Anadolu üzerinden gerçekleşmiştir. B. İpek ve Baharat yolları gibi önemli ticaret yollarına geçitlik yapmıştır. Doğal güzellikler bakımından zengindir. Dünya da en fazla petrol çıkaran ülkelere komşudur. Ortalama yükseltisi fazla olan bir ülkedir. Yükseltisi batıdan doğuya doğru artar. Batıdan doğuya gidildikçe sıcaklık düşer. Gerçek alanı (814,578 km kare) ile izdüşümü alanı (779,452 km kare) arasındaki fark fazladır. Bunun nedeni engebeli ve yüksek olmasıdır. Üç tarafı denizlerle çevrili ve yer yüzü şekilleri çeşitlidir. Bunun sonucunda, A. Çeşitli iklimler görülmektedir. B. Yetiştirilen ürün çeşidi fazladır. C. Turizm faaliyetleri çeşitlidir. D. Bitki örtüsü çeşitliliği fazladır. 18 YGS Coğrafya Kazanım Merkezli Soru Bankası

7 TEST Batı rüzgârlarının etkili olması. Aynı anda değişik mevsim şartlarının yaşanması. Yeraltı zenginliğinin çeşitli olması. Orta kuşakta yer alması Yukarıda verilenlerden hangileri Türkiye nin özel konumunun sonucudur? A) Yalnız B) Yalnız C) ve D) ve E) ve 2. Yarımküreleri ve enlem dereceleri farklı olan iki merkezde yerel saatin aynı olmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Ekinoks tarihinin yaşanması B) Yer ekseninin eğik olması C) Yörüngenin elips şeklinde olması D) Paraleller arasındaki mesafenin aynı olması E) Boylam derecelerinin aynı olması 3. Aşağıdakilerden hangisi bir yerin matematik konumu hakkında bilgi vermez? A) Saat dilimi B) Ortalama yükseltisi C) Ekvator a uzaklığı D) Gece-gündüz süresi E) Güneş ışınlarının düşme açısı 4. Herhangi bir yerin Ekvator a uzaklığının açı cinsinden değerine enlem denir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi enleme göre değişme göstermez? A) Çizgisel hız B) Sıcaklık C) Yerçekimi D) Yerel saat E) Gece-Gündüz farkı 5. Aşağıdakilerden hangisinin bir yerin enlem derecesine bağlı olarak değiştiği söylenemez? A) Güneş ışınlarının geliş açısı B) Gece-gündüz süresi C) Gurup ve tan süresi D) Yeraltı kaynakları E) Toktağan kar sınırı 6. Aşağıda matematik konumları verilen yerlerden hangisinin izdüşüm alanı daha azdır? A) 8D 10D B) B B K K 7. C) 5B B 7G E) K 8G D 2. ÜNİTE: COĞRAFİ KONUM D) B D G 4G ı ı ı Ekv ı K 5 D 6K 5K Yukarıdaki şekil üzerinde işaretlenmiş noktalardan hangisinde çizgisel hız daha fazladır? A) l B) C) D) E) 8. Matematik konumları farklı olan iki bölgenin bitki örtüsünün aynı olması aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir? A) Aynı yarımkürede bulunmaları B) Güneş ışınlarının aynı açıyla gelmesi C) İklim özelliklerinin benzer olması D) Gündüz sürelerinin aynı olması E) Boylamlarının aynı olması 9. Türkiye nin enlem ve boylam özellikleri düşünüldüğünde aşağıdakilerden hangisi, Türkiye nin sınırları içerisinde kalır? AAA Enlem Boylam A) 38 Kuzey 35 Doğu B) 43 Kuzey 30 Doğu C) 35 Kuzey 47 Doğu D) 37 Kuzey 24 Doğu E) 40 Kuzey 20 Doğu YGS Coğrafya Kazanım Merkezli Soru Bankası 19

8 TEST Bir merkezde yıl boyunca güneyden esen rüzgârların sıcaklığı artırması, aşağıdakilerden hangisini kanıtlar? A) Orta kuşakta yer aldığını 14. B) Denize kıyısının olduğunu C) Yüzölçümünün fazla olduğunu Ekvator D) Kuzey Yarımküre de yer aldığını E) İklim çeşitliliğinin fazla olduğunu 11. Yandaki küre üzerinde beş tane merkez 60 işaretlenmiştir. 30 Buna göre; 0 gurup ve tan süresinin en kısa 30 olduğu, 60 güneş ışınlarının geliş açısının en az değiştiği merkez hangisidir? A) B) C) D) E) Aşağıdakilerden hangisi bir ülkenin özel konumunun sonuçları arasında gösterilemez? A) Denize kıyısının bulunması B) Yerşekillerinin engebeli olması C) Ulaşımın gelişmiş olması D) İklim çeşitliliğinin fazla olması E) Gece-gündüz farkının az olması 4 5 Yukarıda coğrafî koordinatları verilen bölgelerden hangisinin doğu-batı uzunluğu daha azdır? A) B) C) D) E) Yukarıdaki Dünya haritasında işaretlenmiş olan yerlerden hangisinde yıl içerisinde gece-gündüz süre farkının daha az, gurup ve tan süresinin daha kısa olduğu söylenebilir? A) l B) ll C) lll D) l E) Yukarıdaki coğrafî koordinatları verilen bölgelerden hangisinin doğu-batı uzunluğu daha azdır? A) l B) ll C) lll D) l E) Yukarıdaki şekle göre Türkiye üzerinden geçen paraleller ile başlangıç meridyeninin kesiştiği nokta hangi aralıkta yer alır? A) B) C) D) E) 20 YGS Coğrafya Kazanım Merkezli Soru Bankası

9 TEST 2 2. ÜNİTE: COĞRAFİ KONUM 1. Dünya üzerindeki herhangi bir yerin Ekvator a ve başlangıç meridyenine olan uzaklığına matematik konum denir Buna göre, aşağıdakilerden hangisi bir yerin orta kuşakta olduğunun kanıtı olarak gösterilemez? A) Yıl içinde sıcaklığın fazlaca değişmesi B) Yerşekillerinin engebesinin fazla olması C) Batı rüzgârlarının etkisinde kalması D) Cephesel kökenli yağışların görülmesi E) Mevsimlerin belirgin bir şekilde yaşanması Yanda matematik B konumu gösterilen bölgede ekinoks günlerinde, nolu yerden nolu yere gidilirse aşağıdakilerden hangisinde bir artış gözlenemez? A) Paralel boylarında B) Meridyen aralıklarında C) Gurup ve tan süresinde D) Dünya nın dönüş hızında E) Güneş ışınlarını geliş açısında D 3. Yanda taralı olarak gös termiş alanın coğrafî koordinatları aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? AAA Meridyen Paralel A) Doğu 5-20 Kuzey B) Doğu Kuzey C) Batı Kuzey D) Doğu Güney E) Batı Güney 45 K K 5 Yukarıda matematik konumları verilen bölgelerden hangilerinde gösterilen rüzgârlar gittikleri yerde sıcaklığı artırır? A) ve B) ve C) ve D) ve E) ve 5. Aşağıda beş tane ülkenin matematik konumları verilmiştir. Paralel Meridyen Kuzey Batı Güney Batı Kuzey Doğu Güney Doğu Kuzey Doğu Buna göre, bu ülkelerden hangisinin izdüşüm alanı daha büyüktür? A) B) C) D) E) 6. Yanda matematik konumları gösterilen alanlardan hangisinin doğusu ile batısı ara- sındaki mesafe en fazladır? A) B) C) D) E) 5 4 YGS Coğrafya Kazanım Merkezli Soru Bankası 21

10 TEST 2 7. Aşağıdakilerden hangisinde matematik konumun etkili olduğu savunulamaz? A) İskenderun da deniz suyu sıcaklığının İstanbul dan fazla olması B) Haziran ayında gündüz süresinin Sinop ta Hatay dan uzun olması C) Şanlıurfa da yıllık güneşlenme süresinin Rize den fazla olması D) Ankara da gurup vaktinin Antalya dan daha uzun sürmesi E) Erzurum da Güneş in İzmir e göre önce doğması 8. Paralellerin aşağıdaki özelliklerinden hangisi Dünya nın küresel şekle sahip olmasının sonucudur? A) 180 tane olmaları B) Aralarındaki mesafenin 111 km olması C) Birer derece aralıklarla çizilmeleri D) Boylarının kutuplara doğru kısalması E) Başlangıç paralelinin Ekvator olması 9. Aşağıdakilerden hangisi meridyenlerin özellikleri arasında gösterilemez? A) Aralarındaki mesafe kutuplara doğru daralır. B) Birer derece aralıklarla çizilirler. C) Başlangıç meridyeninin Greenwich ten geçtiği varsayılır. D) Aynı meridyen üzerinde yıl boyunca Güneş aynı anda doğar. E) Hepsinin boyları birbirine eşittir. 10. Yarımküresi farklı enlem dereceleri aynı olan iki merkezde aşağıdakilerden hangisinin aynı olacağı söylenemez? AAA A) Yerel saat B) Gurup ve tan süresi C) Çizgisel hız D) Gece - gündüz süre farkı E) Ekvator a uzaklık Yerel saati Başlangıç Meridyeni yerel saatinden 2 saat ileri olan meridyen ile Yengeç Dönencesinin kesiştiği nokta yukarıdaki taralı alanlardan hangisinde bulunur? A) l B) C) D) E) 12. Yandaki şekilde coğrafî koordinatları gösterilen A ve B bölgelerinde A aşağıdakilerden hangisinin aynı olduğu söylenemez? B A) Ekvator a uzaklıkları B) Sıcaklık ortalamaları C) Saat dilimleri D) Gurup ve tan süreleri E) Başlangıç meridyenine uzaklıkları 13. Ekvator Güney enlemleri ile Batı boylamları arasında yer alan bir bölge yukarıdaki Dünya haritasında gösterilen alanlardan hangisinde yer alır? A) B) C) D) E) 22 YGS Coğrafya Kazanım Merkezli Soru Bankası

11 1. Aynı boylam üzerindeki K kenti 20 Kuzey, L kenti 20 Güney enlemi üzerinde yer almaktadır. Buna göre, K ve L kentleri arasındaki kuş uçumu uzaklık kaç km dir? A) 2220 B) 3330 C) 4440 D) 5550 E) Yarımküreleri farklı, Ekvator a açısal uzakları aynı olan iki noktada;. yerel saat. çizgisel hız. gece-gündüz süre farkı. yağış rejimi özelliklerinden hangilerinin aynı olacağı söylenebilir? A) Yalnız B) Yalnız lll C) ve D) ve E) ve 3. TEST 3 Finlandiya X ÜNİTE: COĞRAFİ KONUM 4. Yıl boyunca erimeyen karların başladığı sınıra kalıcı kar sınırı denir. Bu sınır Türkiye de yaklaşık 3000 metrelerden başlarken Kenya da 5000 metre yükseltiden başlamaktadır. Bu durum Türkiye ve Kenya da aşağıda verilenlerden hangisinin farklı olması ile açıklanır? A) Ortalama yükseltilerinin B) İklim özelliklerinin C) Denize uzaklıklarının D) Ekvator a uzaklıklarının E) Boylam derecelerinin Y Coğrafî koordinatları yukarıda verilen X ve Y merkezleriyle ilgili olarak;. yerel saatin hangi merkezde geri olduğu,. güneş ışınlarının geliş açısı,. ekonomik özellikleri, l. gurup ve tan süreleri özelliklerinden hangileri kesin olarak belirlenemez? A) Yalnız l B) Yalnız lll C) ll ve lll D) ll ve l E) lll ve l Ekvator Nijerya AAA Nijerya dan Finlandiya ya doğru giden bir gözlemci aşağıdakilerden hangisinde bir artma olduğunu söyleyemez? A) Çizgisel hızda B) Yerçekiminde C) Gurup ve tan süresinde D) Gece-gündüz süre farkında E) Karın yerde kalma süresinde 6. Kuzey Yarımküre de aynı enlem derecesi üzerinde yer alan X kenti 35 Doğu, Y kenti 35 Batı boylamı üzerinde yer almaktadır. Bu kentler için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Y kentinde yerel saat daha geridir. B) Başlangıç meridyenine uzaklıkları eşittir. C) X kentinde Güneş daha erken doğar. D) Y kentinin sıcaklığı daha yüksektir. E) Gece-gündüz süreleri yıl boyunca aynıdır. YGS Coğrafya Kazanım Merkezli Soru Bankası 23

12 7. Kutuplara doğru gidildikçe yaz aylarında gündüz süresi uzarken, kış aylarında kısalmaktadır. AAA TEST 3 Merkez Güneşin Doğuş Saati Güneşin Batış Saati 06:10 18:00 05:10 18:50 07:30 16:30 Buna göre, Temmuz ayında Güneş in doğuş ve batış saatleri verilen yerlerin Ekvator a en yakından en uzak olana doğru sıralanması aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? A) - - B) - - C) - - D) - - E) Dünya üzerinde olduğu varsayılan 360 meridyen yayı, başlangıç meridyeninden başlayarak 180 tanesi doğuda 180 tanesi batıda olmak üzere ikiye ayrılmış ve 180 meridyeni tarih değiştirme çizgisi olarak kabul edilmiştir. Bu bilgi doğrultusunda yerel saati başlangıç meridyeninden 2 saat 40 dakika ileride olan bir merkezin aşağıda verilen özelliklerden hangisine ulaşılabilir? A) Gurup ve tan süresine B) Çizgisel dönüş hızına C) Güneş ışınlarının gelme açısına D) Bulunduğu saat dilimine E) Ekvator a olan uzaklığına 8. Antalya da ve Güney Afrika daki Kap Yöresi nde yaygın olarak yetiştirilen turunçgiller yılın farklı dönemlerinde hasat edilmektedir. Bu durum yörelerin hangi özelliklerinin farklı olmasıyla açıklanabilir? A) Yeryüzü şekillerinin B) Ortalama yükseltilerinin C) Yarımkürelerinin D) Denize uzaklıklarının E) Saat dilimlerinin 9. Bir merkezin Ekvator a ve Başlangıç Meridyeni ne göre yeri matematiksel konum olarak ifade edilir. Buna göre;. 21 Haziran daki gündüz süresi,. gurup ve tan süresi,. ortalama yükseltisi,. güneş ışınlarının geliş açısı özelliklerinden hangisi bir yerin matematiksel konumu hakkında bilgi vermez? A) Yalnız B) Yalnız C) ve D) ve E) ve 11. Aşağıdakilerden hangisi üzerinde enlemin etkisi olduğu savunulamaz? A) Ankara da gece gündüz süre farkının Antalya dan fazla olması. B) Akdeniz Bölgesi nde kuzey sektörlü rüzgârların sıcaklığı düşürmesi C) Yukarı Fırat Bölümü nde maden çeşitliliğinin fazla olması D) 21 Haziran da Sinop ta yaşanan gündüz süresinin İzmir den uzun olması E) Maki üst sınırının Akdeniz Bölgesi nden Marmara Bölgesi ne doğru alçalması 12. Yandaki şekilde iki tane 25 bölgenin coğrafî koordinatları gösterilmiştir. Bu bölgelerle ilgili olarak, aşağıdaki yargılardan hangisi söy- lenemez? A) Ekvator ile Yengeç Dönencesi arasında yer alırlar. B) Yıl içerisinde cisimlerin gölgesi bazen kuzeyi bazen güneyi gösterir. C) Başlangıç meridyeninin batısında yer alırlar. D) Her iki bölgenin de doğusu ile batısı arasındaki zaman farkı aynıdır. E) Gerçek yüzölçümleri arasında fark yoktur. 24 YGS Coğrafya Kazanım Merkezli Soru Bankası

13 TEST 4 1. Aşağıda bir tarım ürünün iki farklı bölgedeki üst sınırı gösterilmiştir. Tarımı yapılamayan yer Tarımı yapılan yer 2200 m 1400 m Tarımı yapılan yer Tarımı yapılamayan yer Bu iki bölge için;. Ekvator a uzaklıkları,. güneş ışınlarının geliş açısı,. denize uzaklıkları,. yerel saatleri özelliklerinden hangileri hakkında yorum yapılabilir? A) Yalnız B) Yalnız C) ve D) ve E) ve 4. Aşağıda üç bölgenin matematik konumları gösterilmiştir. 7D 8D B B 5K K K 10B 2. ÜNİTE: COĞRAFİ KONUM 9B G 4G Ekv. Bu bölgelerin izdüşüm alanlarının büyükten küçüğe doğru sıralanışı aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? A),, B),, C),, D),, E),, 2. Aşağıdaki tabloda iki bölgenin üzerinden geçen paralel ve meridyen sayıları ile izdüşüm alanları gösterilmiştir. Bölge Paralel sayıları Meridyen sayıları İzdüşüm yüzölçümü km km 2 Bu bölgeler için aşağıdakilerden hangisi kesinlikle söylenebilir? A). bölge daha doğudadır. B). bölge Güney yarımküre de yer alır. C). bölge Ekvator a daha yakındır. D). bölgede Güneş daha erken batar. E). bölgede yerşekilleri daha engebelidir. 3. Paraleller; Ekvator a paralel olarak ve birer derece aralıklarla çizilen çemberlerdir. Buna göre, paralellerin aşağıdaki özelliklerinden hangisi Dünya nın küreselliğinin sonucudur? A) Birer derece aralıklarla çizilmiş olmaları B) Sayılarının 180 adet olması C) Aralarındaki mesafenin aynı olması D) Boylarının kutuplara doğru kısalması E) Birbirleri ile kesişmemeleri AAA 6 6. Bir merkezde yıl boyunca kuzeyden esen rüzgârların sıcaklığı artırması, aşağıdakilerden hangisini kanıtlar? A) Denize kıyısı olduğunu B) Ortalama yükseltisinin fazla olduğunu C) Yerşekillerinin engebeli olduğunu D) İklim çeşitliliğinin fazla olduğunu E) Güney Yarımküre de olduğunu 7 8 Yukarıdaki şekilde taralı olarak gösterilmiş alanın coğrafi koordinatları aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) Doğu 5-20 Kuzey B) Doğu Kuzey C) Doğu Güney D) Doğu Kuzey E) Doğu Güney 5 YGS Coğrafya Kazanım Merkezli Soru Bankası 25

14 TEST 4 7. Aşağıda verilenlerden hangisinin ortaya çıkmasında enlemin etkisi olduğu savunulamaz? A) Rusya da akarsuların donuk kalma süresinin Türkiye dekinden uzun olması B) Ekvator ve çevresinde geniş yapraklı ormanların bulunması C) Sıcak kuşakta insanların yüksek yerleri yerleşim yeri olarak daha çok seçmesi D) Kara parçalarının Kuzey Yarımküre de geniş yer tutması E) Deniz suyu tuzluluğunun kutuplara yakın yerlerde daha az olması Batı boylamında yer alan X kentinde yerel saat iken Y kentinde yerel saat dir. Buna göre, Y kentinin bulunduğu boylam derecesi aşağıdakilerden hangisidir? AAA A) 9 Doğu B) 13 Batı C) 15 Doğu D) 18 Doğu E) 57 Batı 8. Yerel saati başlangıç meridyeninden 1 saat 20 dk ileri ve Ekvator a uzaklığı 3885 km olan bir yerin matematik konumu aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? Boylam Enlem A) 24 Batı 42 Güney B) 19 Batı 24 Kuzey C) 26 Doğu 13 Güney D) 14 Doğu 39 Kuzey E) 20 Doğu 35 Kuzey 11. Herhangi bir yerin komşu ülkelere, denizlere, kıtalara göre konumu ile yeraltı ve yerüstü zenginliği özel konumunu ifade eder. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi Türkiye nin özel konumunun sonucu olarak gösterilemez? A) Yeraltı zenginliğinin çeşitli olması B) Ortalama yükseltisinin fazla olması C) Batısından doğusuna gidildikçe sıcaklığın azalması D) Cephe yağışlarının görülmesi E) Üç tarafının denizlerle çevrili olması 9. Yandaki şekilde K noktasının yerel saati iken aynı anda L ve M noktasının yerel saati aşağıdakilerden hangisidir? L M A) B) C) D) E) K 20 D 40 D M L Türkiye de; cephe yağışlarının egemen olması mevsimlerin belirgin bir şekilde yaşanması özellikleri aşağıdakilerden hangisinden kaynaklanmaktadır? A) Asya ile Avrupa arasında yer almasından B) Kuzey Yarımküre de bulunmasından C) Orta kuşak ülkesi olmasından D) Ortalama yükseltisinin fazla olmasından E) Yerşekillerinin engebeli olmasından 26 YGS Coğrafya Kazanım Merkezli Soru Bankası

15 TEST 5 1. A kenti; Türkiye nin en güneyinden 1665 km daha güneyde yer almaktadır. Yerel saati Türkiye nin en doğusundaki boylamdan 1 saat 20 dakika daha ileridir. Buna göre, A kentinin coğrafî koordinatı aşağıdakilerden hangisinde gösterilmiştir? A) D B) D D 13 G 44 K A 4. Türkiye nin matematik konumu düşünüldüğünde aşağıdakilerden hangisinde güneydoğu köşesinin bulunduğu söylenebilir? AAA A) B) C) ÜNİTE: COĞRAFİ KONUM D) G A 33 K 4 39 C) 52 B 42 B D) A 29 G 42 B 32 B 19 K E) G A 8 K 37 E) 55 D 65 D 32 K Doğu boylamında bulunan Siirt te yerel saat iken aynı anda 29 Doğu boylamında bulunan İstanbul da saat kaçtır? A) B) C) D) E) A 21 K 5.. Temmuz ayında Gaziantep in Antalya dan sıcak olması. 21 Haziran da Samsun da yaşanan gündüz süresinin Ankara dan uzun olması. Akdeniz Bölgesi nde karlı gün sayısının az olması. Samsun da ocak ayı sıcaklığının Çorum dan fazla olması Yukarıda verilenlerden hangileri üzerinde enlemin etkisi yoktur? A) Yalnız l B) Yalnız C) l ve D) l ve lll E) ve 3. 32º Doğu baylamında yer alan bir kentte 20 Temmuz Pazara günü saat ı gösterirken, 74º Doğu boylamında bulunan başka bir kentte tarih ve yerel saat aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? A) 20 Temmuz Pazar, B) 21 Temmuz Pazartesi, C) 21 Temmuz Pazartesi, D) 19 Temmuz Cumartesi, E) 21 Temmuz Pazartesi, Aşağıdaki şekillerde Türkiye de aynı anda iki kentte Güneş in gökyüzündeki konumları verilmiştir.. kent Ankara olduğuna göre,. kent aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) Edirne B) İzmir C) Antalya D) Erzurum E) Muğla YGS Coğrafya Kazanım Merkezli Soru Bankası 27

16 TEST 5 7. Muğla ve Gaziantep yaklaşık aynı enlem üzerinde yer almasına rağmen Güneş Muğla da daha geç doğup daha geç batmaktadır. Bu durum aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir? A) Muğla da yerşekillerinin engebeli olmasıyla B) Gaziantep in denize kıyısının olmamasıyla C) Muğla nın iklim özellikleriyle D) Gaziantep e Güneş ışınlarının daha büyük açılarla gelmesiyle E) Muğla nın başlangıç meridyenine daha yakın olmasıyla 10. Aşağıdaki şekillerde aynı anda İstanbul ve Rize de Güneş in gökyüzündeki konumları gösterilmiştir. B İstanbul D B Rize D Güneş in gökyüzünde farklı konumlarda görünmesi, illerin aşağıdaki özelliklerinden hangisi ile açıklanabilir? A) Ekvator a uzaklıklarıyla B) Boylamlarının farklı olmasıyla C) Gündüz sürelerinin farklı olmasıyla D) Özel konumlarının farklı olmasıyla E) Farklı ortak saate göre saatlerinin ayarlanmasıyla Doğu boylamındaki Sivas ta Güneş doğduktan 32 dk sonra Bursa da doğmuştur. Buna göre, Bursa hangi meridyen üzerinde yer alır? A) 26 Doğu B) 33 Doğu C) 44 Doğu D) 29 Doğu E) 40 Doğu 9. Balıkesir ve Sivas illeri yaklaşık aynı enlem üzerinde yer almasına rağmen Sivas ta sıcaklık ortalamasının 0 C nin altına düştüğü gün sayısı fazladır. Bu durum Sivas ın hangi özelliğinin sonucu olarak gösterilebilir? A) Güneşin daha önce batmasının B) Ortalama yükseltisinin fazla olmasının C) Güneş ışınlarının eğik açı ile gelmesinin D) Bitki örtüsünün bozkır olmasının E) Tarım arazilerinin az olmasının 11. Yandaki şekilde ğdır da Güneş in gökyüzündeki konumu gösterilmiştir. Aynı anda Çanakkale de Güneş in görünen konumu B ğdır D aşağıdakilerden hangisinde gösterilmiş- tir? AAA A) B) C) B B Çanakkale Çanakkale E) D D D) B B Çanakkale Çanakkale D D B Çanakkale D 28 YGS Coğrafya Kazanım Merkezli Soru Bankası

17 TEST 6 2. ÜNİTE: COĞRAFİ KONUM Aşağıdakilerden hangisi meridyenlerin özelliklerinden biri değildir? A) İki meridyen arasındaki yerel saat farkı 4 dakikadır B) Meridyenler üzerinden geçtikleri paralel dairelerini dik açı ile keserler C) Aynı meridyen üzerinde Güneş yıl boyunca aynı anda batar. D) İki meridyen arasındaki mesafe sadece Ekvator üzerinde 111 km dir. E) 180 tane doğuda 180 tane batıda olmak üzere toplam 360 tane meridyen vardır. Yukarıda matematik konumları gösterilen beş merkezden hangisinin izdüşüm alanı daha büyüktür? A) B) C) D) E) 2. A C E 4. Yandaki tabloda Dünya üzerindeki Kızıldeniz %o43 bazı denizlerin tuzluluk Akdeniz %o38 oranları gösteril- Marmara %o28 miştir. Denizlerde tuzluluk Karadeniz %o18 oranlarının farklı Baltık %o8 olmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Yüzölçümleri B) Derinlikleri C) Ekvator a uzaklıkları D) Sürekli rüzgârlar E) Yoğunlukları B D Yukarıdaki şekilde koordinatları gösterilen noktalarla ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) A ile B noktaları yerel saati aynıdır. B) C ile D noktaları Güneş ışınlarını yıl içerisinde iki defa dik alır. C) Güneş en erken E noktasında doğar. D) Denize en yakın olan yerler E ve B noktalarıdır. E) Gurup ve tan süreleri C noktasında en kısadır. 5. Peru 0-19 Güney paralelleri ile Batı meridyenleri arasında yer almaktadır. Bu bilgi doğrultusunda Peru nun;. güneş ışınlarının düşme açısındaki değişimi. tropikal kuşağa göre konumu. Ekvator a olan uzaklığı. karasal iklimin etkili olduğu alanları. en doğusu ile en batısı arasındaki yerel saat farkı özelliklerinden hangisine ulaşılamaz? A) B) C) D) E) YGS Coğrafya Kazanım Merkezli Soru Bankası 29

18 TEST 6 6. Aşağıda beş bölgenin coğrafî koordinatları gösterilmiştir Yandaki şekil üzerinde ı K, L ve M noktalarının konumları gösterilmiştir. K L ı Ekv ı Buna göre, K ve L 45 M merkezi ile L ve M merkezinin yıl boyunca ı aynı kalan ortak özelliği aşağıdakiler- den hangisinde verilmiştir? K ve L L ve M A) Sıcaklık ortalaması Mevsim şartları B) Yerçekimi Gece süresi C) Güneş in doğuş saati Bitki örtüsü D) Gündüz süresi Yerel saati E) İklimi Rüzgârların sapma yönü 25 7 Ekv. Bu bölgelerden hangisinde tarım ürünlerinin daha çeşitli olduğu söylenebilir? A) B) C) D) E) 8. Kalıcı kar sınırı Kutup kuşağında deniz seviyesinden başlarken, Orta kuşakta metre seviyesinden. Tropikal kuşakta 5000 metrelerden başlamaktadır. Bu durum aşağıdakilerden hangisini kanıtlamaktadır? A) Okyanus akıntılarının sıcaklık üzerindeki etkisini B) Yükselti arttıkça sıcaklık ortalamasının azaldığını C) Nem miktarı arttıkça sıcaklık farkının azaldığını D) Ekvator dan uzaklaştıkça sıcaklığın azaldığını E) Güneşlenme süresi ile sıcaklık arasındaki bağlantıyı 9. Aşağıdaki şekilde bir bölgenin matematik konumu taralı olarak gösterilmiştir Bu bölge hakkında aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Başlangıç Meridyeni nin doğusunda yer alır. B) Üzerinden Ekvator geçer. C) Güney Yarımküre de kapladığı alan daha fazladır. D) En doğusu ile batısı arasında 160 dakika yerel saat farkı vardır. E) En batısından 40 Doğu boylamı geçmektedir. 30 YGS Coğrafya Kazanım Merkezli Soru Bankası

19 TEST Ülke. Ülke Yukarıdaki şekillerde koordinatları verilen ülkelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A). ülke Kuzey Yarımküre de yer alır. B). ülkede Güneş ışınlarını dik alabilen yerler vardır. C). ülke Kuzey Kutup Dairesi ne daha yakındır. D). ülkenin kuzeyinden Ekvator geçer. E). ülkede çizgisel hız daha fazladır. 3. Aşağıdakilerden hangisi yanda coğrafî koordinatları verilen merkezlerin özel konumları ile açıklanabilir? 2. ÜNİTE: COĞRAFİ KONUM 4 A) Kalıcı kar alt sınırının l. merkezde daha yüksek olması B). merkezde cisimlerin gölgesinin bazen kuzeyi bazen de güneyi göstermesi C) ll. merkezde denizel iklim özelliklerinin görülmesi D) İki merkezde de yıl boyunca yerel saatin aynı olması E) l. merkezde sıcaklık ortalamasının. merkezden düşük olması 2. X Y Z Yanda coğrafî koordi- 6 4 natı verilen bölge aşağıdaki şekiller üzerinde gösterilen yerlerden hangisinde bulunmaktadır? A) 9 B) Ekv. Ekv. Yukarıdaki şekilde verilen X, Y ve Z noktaları için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Z noktasında yerel saat en ileridir. B) Y noktasına Güneş ışınları yıl içerisinde iki kez dik gelir. C) X noktasında en uzun gündüz 21 Haziran da yaşanır. C) E) Ekv. D) Ekv. D) Y noktasında yıl boyunca gece - gündüz süresi eşittir. Ekv. E) Z noktasında gurup ve tan süresi daha kısadır. 9 YGS Coğrafya Kazanım Merkezli Soru Bankası 31

20 TEST 7 5. Yandaki şekilde bir 33 D 54 D bölgenin matematik G konumu taralı olarak gösterilmiştir. Bu bölge için aşağıdaki yargılardan 48 G hangisi söylenemez? A) Dört mevsim şartları belirgin olarak yaşanır. B) Cisimlerin gölgesi yıl boyunca güneyi gösterir. C) Bölgenin güneyinde meridyenler arasındaki mesafe daha geniştir. D) 21 Aralık tan tarihinden sonra gündüz süresi kısalmaya başlar. E) Bölgenin kuzeyinde gündüz uzunluğu daha az değişir. 7. Yanda matematik ko numu verilen taralı 24 bölge hakkında aşağıdakilerden hangisi söylenemez? 42 A) Kuzeyden gelen rüzgârlar sıcaklık ortalamasını yükseltir. B) En doğusu ile batısı arasında 1 saat 44 dakika yerel saat farkı vardır. C) Kuzeyinden meridyenle birbirine daha yakındır. D) Güneş ışınlarını hiçbir zaman dik açı ile almaz. E) Kuzeyinden güneyine doğru gidildikçe yerçekimi artar. 6. Ekvator ı ı Yukarıdaki dünya haritasında işaretli yerlerle ilgili;.. yerde günlük sıcaklık farkının. yerden fazla olması.. yerde yeraltı kaynaklarının zengin olması. Cisimlerin gölge boyunun yıl içerisinde en az l. yerde değişmesi. Güneş in en erken lll. yerde doğması bilgilerinden hangileri matematik konumunun sonucu olarak gösterilebilir? A) Yalnız B) Yalnız l C) l ve D) ve E) l ve Haziran tarihinde yaşanan gündüz süresi geceden daha kısadır. - Ekvator a uzaklığı yaklaşık 1500 km dir. - Yerel saati başlangıç meridyeninden 1 saat 40 dakika geridir. Yukarıdaki özellikleri verilen yer, taralı olarak gösterilmiş alanlardan hangisinde bulunmaktadır? A) B) C) D) E) 32 YGS Coğrafya Kazanım Merkezli Soru Bankası

21 TEST ÜNİTE: COĞRAFİ KONUM - Yerel saati Greenwich in yerel saatinden 90 dakika daha ileridir. - Ekvator a olan kuş uçuşu uzaklığı 666 km dir. - Cisimlerin gölgesi yıl içerisinde iki defa oluşmaz. Yukarıda bazı özellikleri verilen merkez, coğrafî koordinatları taralı olarak gösterilen yerlerden hangisinde bulunabilir? A) l B) ll C) lll D) l E) 1. Kuzey Yarımküre de yer alan X ve Y kentlerinde 21 Haziran da tarihinde Güneş aynı anda tepe noktasına ulaşmasına rağmen X merkezinde Güneş Y merkezinden 2 saat sonra batmıştır. Bu bilgi doğrultusunda X ve Y kentleri için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Y merkezi Ekvator a daha yakındır. B) X ve Y kenti aynı boylam üzerinde yer alır. C) X merkezinde gurup ve tan süresi daha uzundur. D) Y merkezi Doğu Yarım Küre dedir. E) 23 Eylül de X ve Y kentinde Güneş aynı anda doğar. 2. Yandaki şekilde üç farklı bölgenin coğrafî koordinatları gösterilmiştir. Bu bölgelerle ilgili aşağıda verilenlerden hangisi yanlış- tır? A) l. ve ll. bölgenin izdüşüm alanları eşittir. B) Yerel saat lll. bölgede daha ileridir. C) ll. bölgenin kuzey sınırı Ekvator dur. D) lll. bölgenin doğusu ile batısı arasındaki mesafe l. bölgeden fazladır. E) ll. bölgede gurup ve tan süresi lll. bölgeden daha kısadır. 4. Yandaki şekilde üç farklı bölgenin coğrafi koordinatları gösterilmiştir. Buna göre, bu bölgelerle ilgili olarak aşa- ğıdakilerden hangisi yanlış olur? A). bölgenin yerel saati en geridir. B). ve. bölgelerin izdüşüm alanları eşittir. C) Bölgelerin doğusu ile batısı arasındaki yerel saat farkı aynıdır. D) 21 Haziran da en uzun gündüz. bölgede yaşanır. E). bölgenin doğusu ile batısı arasındaki uzaklık 2220 km dir. YGS Coğrafya Kazanım Merkezli Soru Bankası 33

22 TEST 8 5. Yandaki şekilde iki böl genin matematik konumları taralı olarak 45 gösterilmiştir. 25 Bu bölgeler için aşağıdakilerden hangisi 5 doğru olamaz? A) ll. bölgede Güneş ışınlarını dik alan yerler vardır. B) l. bölgenin izdüşüm alanı ll. bölgeden azdır. C) Her iki bölgenin de yerel saat farkı aynıdır. D) ll. bölge başlangıç meridyenine daha yakındır. E) l. bölgede yıl içerisinde gece-gündüz süresi daha az değişir. 6. Kuzey Yarımküre de yer alan X ve Y merkezlerinde 21 Haziran da Güneş aynı anda tepe noktasına ulaşmasına rağmen Y merkezinde Güneş 1 saat 40 dakika daha erken batmaktadır. Bu bilgi doğrultusunda X ve Y merkezi için;. yerel saatleri aynıdır.. Y merkezi Ekvator a daha yakındır.. denize uzaklıkları farklıdır.. Güneş aynı anda doğmuştur. yargılarından hangilerine ulaşılamaz? A) Yalnız B) Yalnız C) ve D) ve E) ve 8. Aşağıda özel konumları aynı olan bir bölgenin coğrafî koordinatları gösterilmiştir. D 6B D G G 45 B 55 D 7D 10B 7D D B 7 4 Bu bölgelerden hangisinde daha çeşitli tarım ürünleri yetiştirilebilir? A) B) C) D) E) 9. Aşağıdaki şekilde Türkiye deki iki kentte aynı anda Güneş in gökyüzündeki konumları gösterilmiştir. B D B Buna göre,. kent Şanlıurfa olduğuna göre,. kent aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) an B) Bolu C) Hakkâri D) Erzurum E) Artvin D 7. Bir bölgenin aşağıda verilen özelliklerinden hangisinde hem matematik hem de özel konumunun etkisi olduğu söylenebilir? A) Ortalama yükseltisinde B) Gündüz süresinde C) İklim tiplerinin çeşitli olmasında D) Yerel saat farkının fazla olmasında E) Güneş ışınlarının geliş açısının değişmesinde 10. Aşağıdakilerden hangisi meridyenlerin özelliklerinden birin değildir? A) Bütün meridyenlerin boylarının eşit olması B) Kutuplarda nokta halini almaları C) Aralarındaki uzaklığın ekvatordan kutuplara doğru daralması D) Birer derece aralıklarla çizilmeleri E) Bir paralel üzerinde aralarındaki uzaklığın aynı olması 34 YGS Coğrafya Kazanım Merkezli Soru Bankası

23 TEST Mart ta 40 Batı boylamında ortak saatle Güneş de doğmuştur. Buna göre, Güneş in bu merkezden 3 saat 12 dakika önce battığı yerin boylamı aşağıdakilerden hangisidir? A) 24 Batı B) 18 Doğu C) 88 Batı D) 8 Doğu E) 14 Doğu 2. ÜNİTE: COĞRAFİ KONUM 4. Yanda 23 Eylül günü 60 Doğu meridyeninin Ekvator u kestiği yerde Güneş in gökyüzündeki konumu gösterilmiştir. Buna göre, Başlangıç Meridyeni ile Ekvator un kesiştiği yerde Güneş hangi konumdadır? A) B) C) D) 2. Yandaki şekilde nu- 15 Doğu maralı yerlerin km Doğu meridyenine uzaklıkları km km dir. Buna göre, yerel saatin en ileri olduğu merkez aşağıdakilerden 1000 km 1000 km 1000 km han- 0 Ekvator gisidir? AAA A) l B) C) D) E) E) A merkezi 36º Doğu meridyeni ile Yengeç Dönencesinin kesiştiği noktada, B merkezi ise 84º doğu Meridyeni ile Kuzey kutup dairesinin kesiştiği noktada yer almaktadır. Buna göre, A merkezinden B merkezine ulaşmak için aşağıdaki yönlerden hangisinde gidilmelidir? A) Kuzey B) Güneybatı C) Güney D) Batı E) Kuzeydoğu 3. Yandaki şekil üze- K rinde işaretlenmiş olan yerlerden K-L L arasındaki mesafe M K M-N arasındaki mesafeye 0 BM N 0 Ekv. eşittir. Buna göre, L noktasının 28 B 21 D Ekvator a olan uzaklığı aşağıdakilerden hangisidir? A) 3330 km B) 4218 km C) 4551 km D) 5439 km E) 8995 km Mart ta Türkiye nin en doğusunda Güneş en tepe noktaya çıktığında Güneş in doğmak üzere olduğu yerin boylamı aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? A) 15 Batı B) 30 Batı C) 45 Batı D) 90 Doğu E) 135 Doğu YGS Coğrafya Kazanım Merkezli Soru Bankası 35

24 TEST 9 7. X kenti; - Yengeç Dönencesi nin 555 km kuzeyindedir. - Güneş, Türkiye nin en batısında bulunan bir yerden üç saat sonra batmaktadır. Buna göre, X kenti aşağıda taralı olarak gösterilen yerlerden hangisinde yer almaktadır? A) B) Türkiye de televizyonda verilen saat iken Güneş i tam karşısında gören bir kişinin bulunduğu yerin boylamı aşağıdakilerden hangisidir? A) 26 Doğu B) 29 Doğu C) 34 Doğu D) 36 Doğu E) 39 Doğu C) 75 6 E) D) Doğu boylamında Güneş tepeye çıktığında 33 Doğu boylamındaki Ankara da Güneş aşağıdaki konumlardan hangisindeki gibi görülür? A) B) 25 C) E) D) 8. - A ile B kentinin üzerinde bulunduğu paralel dairesinin çevresi km dir. - A ile B kenti arasında 2 saat 24 dakikalık yerel saat farkı vardır. A B 2:24dk Ekvator 11. Buna göre, A ile B kenti arasındaki yatay uzaklık aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? A) 840 km B) 1440 km C) 1480 km D) 1540 km E) 1760 km Eylül de Türkiye nin en batısında Güneş. konumdayken aynı anda Güneş in ll. konumda görüldüğü boylam aşağıdakilerden hangisidir? A) 4 Batı B) 34 Batı C) 79 Batı D) 86 Doğu E) 101 Doğu 36 YGS Coğrafya Kazanım Merkezli Soru Bankası

25 TEST Türkiye Kuzey paralelleri Doğu meridyenleri arasında yer almaktadır. Bu konumun Türkiye deki etkileri arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez? AAA A) Kırıkkale de kış sıcaklığının Zonguldak tan düşük olması B) Antalya nın kış sıcaklığının İzmir den yüksek olması C) Güneyden gelen rüzgârların sıcaklığı artırması D) Antalya da tarım üst sınırın Samsun dan yüksek olması E) Adana da tarım ürünlerinin Bursa ya göre daha erken olgunlaşması 2. ÜNİTE: COĞRAFİ KONUM 3. Ardışık iki meridyen arasındaki zaman farkı 4 dakikadır. Aşağıdakilerden hangisinde meydana gelecek olan değişme meridyenler arasındaki zaman farkının da değişmesine neden olur? A) Meridyen uzunluklarının kısa olması B) Paralel boylarının kısa olması C) Dünya nın dönüş hızının artması D) Paralel sayılarının azalması E) Başlangıç meridyeninin değişmesi 2. Aşağıdaki haritada Türkiye nin matematik konumu gösterilmiştir. 4. Aşağıdaki şekillerde üç kentte Güneş in aynı anda gökyüzündeki konumları gösterilmiştir. 26 D 45 D 42 K Türkiye aynı enlem ve boylam farkıyla 15 daha kuzeyde bulunsaydı, aşağıdakilerden hangisinde bir değişme olmazdı? A) Güneş in karşısından geçme hızında B) Yerel saat farkında C) Gece-gündüz süre farkında D) Gurup ve tan süresinde E) Başlangıç Meridyeni ne olan uzaklığında 36 K Güneş in ll. konumda olduğu yer Konya ise l. ve lll. konumlar aşağıdaki kentlerden hangisi olabilir? l A) Samsun Antalya B) İzmir Elazığ C) Muğla Bursa D) Ankara Çanakkale E) Gaziantep Balıkesir YGS Coğrafya Kazanım Merkezli Soru Bankası 37

26 TEST Herhangi bir yerin kıtalara, okyanuslara, işlek ticaret yollarına, endüstri bölgelerine, önemli dağ sıralarına, boğaz ve geçitlere göre yeri özel konumu olarak ifade edilir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi Türkiye nin özel konumu ile açıklanamaz? A) Turizm gelirlerinin yüksek olması B) Karadeniz kıyılarında yıllık sıcaklık farkının az olması C) Mevsim koşullarının belirgin bir şekilde yaşanması D) Petrol zengini olan ülkelere sınır komşusu olması E) Ortalama yükseltisinin fazla olması 7. Aşağıda bir bölgenin matematik konumu gösterilmiştir. 30º 20º 10º 0º 10º 40º 30º 20º 10º 0º 10º Buna göre, şekildeki taralı alanın matematik konumunun tanımlanması ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? A) 10º kuzey paraleli bölgenin içinden geçtiği için tanımlamada kullanılamaz. B) 20º güney paraleli bölgenin uç noktalarından geçmediği için tanımlamada kullanılamaz. C) 10º batı meridyeni bölgenin tam ortasından geçtiği için tanımlamada kullanılır. D) 40º kuzey paraleli bölgenin en kuzey ucundan geçtiği için tanımlamada kullanılır. E) Ekvator ve basınç meridyeni bölgenin içinden geçtiği için tanımlamada kullanılamaz. 6. Rize Hatay Yukarıdaki Türkiye haritasında gösterilen yönde ilerlenirken aşağıdakilerden hangisinde enleme bağlı olarak bir değişme görülmez? A) Gölge boylarında B) Bakı şartlarında C) Sıcaklık ortalamasında D) Gündüz süresinde E) Çizgisel hızda 8. Türkiye nin matematiksel konumunun etkileri arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez? A) 21 Haziran tarihinde en uzun gündüzün yaşanması B) Kuzeye gidildikçe sıcaklık ortalamasının azalması C) Aynı anda dört mevsim şartlarının yaşanması D) Akdeniz de tuzluluk oranının Karadeniz den fazla olması E) Gece-gündüz arasındaki süre farkının Sinop ta, Hatay dan fazla olması 38 YGS Coğrafya Kazanım Merkezli Soru Bankası

27 TEST ÜNİTE: COĞRAFİ KONUM 1. Samsun 3. Aşağıdaki Türkiye haritasında Bursa ve Denizli illerinin yakınından geçen boylam derecesi gösterilmiştir. 29 D Antalya Yukarıdaki haritada gösterildiği gibi Antalya dan Samsun a doğru giden bir gözlemci;. güneş ışınlarının geliş açısı,. yerçekimi,. güneş ışınlarının atmosferde aldığı yol,. güneş in karşısından geçme hızı özeliklerinden hangilerinde artma hangilerinde azalma olacağını gözlemleyebilir? Artma olanlar Azalma olanlar A) ve ll ve B) ve ve C) ve ll ve D) l ve ve E) ll ve ve l Bursa Denizli Buna göre, Bursa ve Aydın da; l. yerel saat, ll. 23 Eylül de Güneş in doğma anı, lll. 21 Haziran daki gündüz süresi, l. başlangıç meridyenine çizgisel uzaklık özelliklerinden hangilerinin aynı olduğu söylenebilir? A) Yalnız l B) Yalnız lll C) l ve ll D) ll ve l E) l, ll ve l D 4D 37 K 2. Aşağıdaki tabloda beş farklı ülkenin enlem ve boylam dereceleri yaklaşık olarak verilmiştir. Ülkeler Enlem Dereceleri Boylam Dereceleri Mısır 22-32ºK 25 37ºD Şili 18-55ºG 68 72ºB ABD Türkiye 36-42ºK 26-45ºD Hindistan Buna göre, bu ülkelerin hangisinde aynı anda birden fazla ortak saat kullanılması gerekir? A) ve B) ve C) ve D) ll ve E) l ve 31 K Türkiye nin matematik konumu yukarıdaki haritadaki gibi olsaydı;. gece ve gündüz farkı daha az olurdu,. izdüşüm yüzölçümü artardı,. yerel saat farkı artardı,. güneş ışınları daha büyük açı ile gelirdi yargılarından hangisi gerçekleşmezdi? A) Yalnız B) Yalnız l C) ve l D) ll ve l E) lll ve l YGS Coğrafya Kazanım Merkezli Soru Bankası 39

28 TEST X noktasında yerel saat iken aynı anda Y noktasında yerel saat dur. Buna göre, X ve Y noktaları ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine kesinlikle ulaşılır? A) X ve Y noktaları arasında kuşuçumu 1665 km mesafe vardır. B) X noktası orta kuşak, Y noktası kutup dairesinde yer alır. C) X noktası Başlangıç meridyeninin doğusunda Y noktası batısında bulunur. D) X noktası Y noktasının doğusundadır. E) İkisi de başlangıç meridyeninin batısında yer alır. 8. Aşağıdaki bölgelerden hangi ikisi arasındaki sıcaklık farkının temel nedeni matematik konumdur? A) Marmara Bölgesi-Karadeniz Bölgesi B) Ege Bölgesi-İç Anadolu Bölgesi C) Güneydoğu Anadolu Bölgesi-Akdeniz Bölgesi D) Ege Bölgesi-Doğu Anadolu Bölgesi E) Akdeniz Bölgesi-Ege Bölgesi 6. Türkiye, özel konumunun bir sonucu olarak yükseltisi batıdan doğuya doğru artan bir ülkedir. Yükseltisinin bu şekilde artmasının Türkiye de aşağıdaki özeliklerden hangisine etki yapacağı söylenemez? A) Sıcaklık ortalamasına B) Tarımsal ürün çeşidine C) Gurup ve tan süresine D) Tarım yapılabilen süreye E) Karın yerde kalma süresine Kuzey enlemleri ile Doğu boylamları arasında yer alan bir ülke hangi saat dilimini kullanır? AAA A) 7 B) 8 C) 9 D) 16 E) Mart günü Türkiye nin en doğusunda Güneş de doğmuştur. Buna göre, en batısında aynı gün Güneş kaçta batar? A) B) C) D) E) Yandaki şekilde iki böl- genin matematik konumları gösterilmiştir. 25 Bu bölgelerle ilgili olarak aşağıda yapılan yorumlardan han- gisi yanlıştır? A) Başlangıç Meridyeni nin batısında yer alırlar. B). bölgede yıl içinde Güneş ışınlarını dik alabilen yerler vardır. C) nolu bölgede yaşanan gurup ve tan süresi daha uzundur. D). nolu bölgeden Yengeç Dönencesi geçer. E) Bölgelerin izdüşüm alanları birbirine eşittir. 40 YGS Coğrafya Kazanım Merkezli Soru Bankası