DANIġTAY BAġKANLIĞI NA

Transkript

1 DANIġTAY BAġKANLIĞI NA Yürütmenin Durdurulması Taleplidir DAVACI : Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği Yönetim Kurulu adına Özden BİLGİN ADRES : Öncebeci Mah. Umut Sk. No:50/4 Kolej/ANKARA DAVALI : Milli Eğitim Bakanlığı Bakanlıklar-ANKARA DAVA : tarih ve 2007/91 Sayılı Genelge nin 2.fıkra hükmünün rehber öğretmenlere kısmının iptali. DAVA KONUSU : Davalı idare tarafından tarih ve 2007/91 Sayılı Belletici Öğretmen Görevlendirilmesi konulu Genelge nin 2.fıkra hükmünün rehber öğretmenlere kısmının yürütmesinin durdurularak iptal edilmesi istemidir. GENELGE YAYIM TARĠHĠ : AÇIKLAMALAR : 1. Rehber öğretmenlik: psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri olarak tanımlanan bireyin kendisini tanıması, problemlerini çözmesi, gerçekçi kararlar alması, kapasitesini kendine uygun bir düzeyde gerçekleştirmesi, kendine uygun bir mesleği seçmesi, öğrenme becerilerini geliştirmesi, içinde yaşadığı topluma dengeli ve sağlıklı uyum sağlaması ve böylece kendisini gerçekleştirerek toplumla bütünleşmesini sağlayan bir psikolojik yardım mesleğidir. 2. Bugün 21 değişik üniversitenin psikolojik danışma ve rehberlik bölümlerinde dört yıllık lisans programı eğitimi süresince başta psikolojiye giriģ, geliģim psikolojisi, rehberlik ve psikolojik danıģma, bireyi tanıma yöntemleri, öğrenme psikolojisi, kiģilik ve uyum problemleri, psikolojik danıģma ilke ve teknikleri, temel eğitimde rehberlik, grupla psikolojik danıģma, kiģilerarası iliģkiler, endüstride rehberlik, evlilik ve aile danıģmanlığı, aile iliģkileri ve eğitim, psikolojik danıģma ve rehberlikte çağdaģ akımlar ve buna benzer dersler aracılığıyla meslek elamanı yetiģtirilmektedir. Psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri koruyucu ruh sağlığı kapsamında bir meslek olup bireyin yaşamında şimdi ve sonraki yıllarında uyumuna hizmet etmektedir. Dolayısıyla bireyin yaşantısında önemli etkileri olabilecek bir meslek elemanının çalıştığı ortamdaki rolü ve ona yüklenen görevler bu durum ile bağdaşır olmak durumundadır. 3. Davalı Bakanlık, rehber öğretmenlere hiçbir şekilde ders, nöbet, yönetim, büro işleri, sınav ve disiplin görevi verilmemesi gerekirken, her tür ve kademedeki yatılı okul ve pansiyonlarda nöbet tutması ile ilgili ülke genelinde uygulanacak düzenleyici işlem olan tarih ve 2007/91 Sayılı Genelge yi yayımlamıştır (Ek-1) Sayılı resmi Gazete de yayımlanmış olan Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Okul ve Pansiyonları Yönetmeliği nin 10. maddesinde Yatılı ve pansiyonlu okullarda; öğrencilerin yeme, yatma, dinlenme, eğitim, öğretim, etüd çalıģmaları ve benzeri hizmetlerinin yürütülmesinde belletici görevlendirilir. Belleticiler, okulda görevli öğretmenlerden, yeterli sayıda öğretmen olmaması halinde aynı yerleģim yerindeki diğer eğitim kurumlarında görevli öğretmenler arasından istekli olanlara öncelik verilerek okul müdürünün teklifi ve milli eğitim müdürünün

2 onayı ile görevlendirilir. Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim Kurumları Yönetmeliği nin 74. maddesinde de Yatılı öğrencilerin ders saatleri dıģında eğitimleri ile ilgilenmek, öğrencilerin çalıģma zamanı ve çalıģma yerlerinde, etütlerde ders çalıģmalarını sağlamak ve çalıģmaları sırasında karģılaģtıkları güçlüklerin çözümüne yardımcı olmak üzere, okulun sınıf öğretmenleri ile branģ öğretmenleri veya ilköğretim ve orta öğretim kurumlarında öğretmenlik yapanlar arasından okul müdürünün önerisi, millî eğitim müdürünün uygun görmesi ve mülkî amirin onayı ile belletici öğretmenler görevlendirilir. denilmektedir. 5. Her ne kadar her iki mevzuatta da branş öğretmenleri ifadesine dayanarak rehber öğretmenlerin de belletici olarak görevlendirilebilecekleri düşünülebilirse de burada ifade edilen branş öğretmeni/öğretmen ifadesinin rehber öğretmeni kapsayıp kapsamadığını, Bakanlığın yayımlamış olduğu çeşitli mevzuatlardaki öğretmen, branş öğretmeni ve rehber öğretmen kavramlarına yüklenen anlamın incelenmesi gerekecektir. 5.1 Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim Kurumlar Yönetmeliği nin Madde 4/ç) BranĢ öğretmeni: Alanı bir veya bir grup dersin öğretmenliği olan öğretmeni; Madde 4/p) Rehber öğretmen: Alanı rehberlik ve rehber öğretmenlik olan öğretmeni. 5.2 MEB Özel Eğitim Okulları Çerçeve Yönetmeliği nin 5/g-3) Öğretmen: Özel Okulunda görev yapan, kadrolu veya ücretli öğretmenleri, 5/g-3) Rehber Öğretmen: Talim ve Terbiye Kurulunca belirlenen yüksek öğretim programlarından birini tamamlamış, öncelikle özel eğitim alanında yüksek lisans yapmış veya özel eğitim alanında hizmet içi eğitim programlarına katılmış kişiyi. 5.3 MEB Otistik Çocuklar Eğitim Merkezi Yönergesi nin 4/l) Rehber Öğretmen: Eğitim-öğretim kurumlarındaki rehberlik ve psikolojik danışma servisinde görevli rehber öğretmeni; 4/m) BranĢ Öğretmeni: Çocukların eğitiminde, müzik, resim, beden eğitimi ve iş-teknik eğitimi gibi branşlarda aldıkları lisans eğitimlerine paralel, eğitim-öğretim etkinliklerini plânlayan ve gerçekleştiren öğretmeni. 5.4 MEB İlköğretimde Yöneltme Yönergesi nin 11.maddesinde branş öğretmeninin yapacağı işler, 13.maddesinde de rehber öğretmenin yapacağı işler belirtilmiştir. 6. Belirtilen bu mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı gibi öğretmen, branş öğretmeni ve rehber öğretmen arasında bir ayrım yapılmakta, rehber öğretmen, adı öğretmen olmakla birlikte verdiği hizmet itibariyle öğretmenlik hizmeti vermemekte, bu nedenle de belletici görevlendirilmesi kapsamındaki öğretmen veya branş öğretmeni olarak değerlendirilmemesi gerekmektedir. Bu tanımlardan anlaşılacağı üzere MEB İlköğretim Kurumları Yönetmeliği, rehber öğretmeni okuldaki diğer branş öğretmenlerinden ayrı görmekte ve ayrı tanımlamaktadır. Kaldı ki konuyu daha da dikkatle incelediğimizde Yönetmeliğin tanımlarını oluşturan 4/m Öğretmenler Kurulu: Okulun yönetici, öğretmen ve rehber öğretmeninden veya öğretmenlerinden oluşan kurulu şeklinde bir tanım içermektedir. Yönetmelik, öğretmenler kurulu üyelerini belirlerken de öğretmen ve rehber öğretmenin ifadesi ile rehber öğretmeni okuldaki diğer öğretmenlerden ayrı olarak tanımlamıştır. Ayrıca yine İlköğretim Kurumları Yönetmeliğinin Öğretmenler Kurulu nun oluşumunu açıklayan 94. maddesini incelediğimizde de Öğretmenler kurulu, okul müdürünün başkanlığında müdür yardımcıları ile bütün öğretmenler ve okul rehber öğretmenleri ile. oluşur. ifadesi ile okul rehber öğretmenini okuldaki bütün öğretmenlerden ayrı tanımlandığı görülmekte ve bu tanımlamanın hukuki sonuçlar doğuracak nitelikte bir ayrım ve tanımlama olduğu anlaşılmaktadır. 7. Yukarıdaki açıklamalar dan da anlaşılacağı üzere, Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Okul ve Pansiyonları Yönetmeliği nin 10. maddesi ile Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim Kurumlar Yönetmeliği nin 74. maddesinde yazılı olan sınıf öğretmenleri ile branģ öğretmenleri ifadesi rehber öğretmenleri kapsamamaktadır. Bu durumda yönetmeliğin branş öğretmenleri ifadesine dayanarak aynı okulda ya da başka bir okul veya kurumda görev yapan rehber öğretmene belletmenlik ve nöbet görevi verilemez. Bu nedenle de dava konusu işlem mevzuat karşısında sakattır ve iptali gerekir.

3 8. MEB İlköğretim Kurumlar Yönetmeliğinin 75. maddesi, "Milli Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliğine" göre "ilköğretim okullarında oluşturulan rehberlik ve psikolojik danışma servislerinde yeterli sayıda rehber öğretmen görevlendirilir. şeklindedir. Dolayısı ile ilköğretim kurumlarında rehber öğretmenin görevlendirmesi, Milli Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri yönetmeliği hükümleri doğrultusunda yapılacaktır. Yine rehber öğretmeninlerın çalışma koşulları vb. Milli Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Psikolojik DanıĢma Hizmetleri yönetmeliğine uygun olarak yapılacaktır. Belirtilen yönetmeliği incelediğimiz zaman madde 55 te verilemeyecek görevler kısmında Eğitim-öğretim kurumlarındaki rehberlik ve psikolojik danışma servislerinde görevli rehber öğretmenlere yönetim, büro iģlerinde, ders, nöbet ve sınav gibi rehberlik ve psikolojik danıģmadaki hizmet alanlarıyla iliģkisiz konularda görev verilemez. şeklindedir. Aynı yönetmeliğin 50.maddesinde rehber öğretmenin görevleri aģağıdaki Ģekilde ifade edilmiģtir. a) İl çerçeve programını temel alarak okulunun rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri programını sınıf düzeylerine, okulun türüne ve öğrencilerin ihtiyaçlarına göre hazırlar. b) Rehberlik programının ilgili kısmının uygulanmasında sınıf öğretmenlerine rehberlik eder. c) Okulunun tür ve özelliklerine göre gerekli eğitsel ve mesleki rehberlik etkinliklerini planlar, programlaştırarak uygular veya uygulanmasına rehberlik eder. d) Bireysel rehberlik hizmetlerini alanın ilke ve standartlarına uygun biçimde yürütür. e) Eğitsel, mesleki ve bireysel rehberlik çalışmaları için öğrencilere yönelik olarak bireyi tanıma etkinliklerini yürütür. f) Bireysel rehberlik hizmetleri kapsamında formasyonu uygunsa psikolojik danışma yapar. g) Sınıflarda yürütülen eğitsel ve mesleki rehberlik etkinliklerinden, uygulanması rehberlik ve psikolojik danışma alanında özel bilgi ve beceri gerektirenleri uygular. h) Okul içinde rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleriyle ilgili konularda araştırmalar yapar, bunların sonuçlarından yararlanılmasını sağlar. ı) Öğrencinin mezun olacağı dönemde, okuldaki tüm eğitim-öğretim sürecindeki gelişimini, yönlendirilmesi açısından önemli özelliklerini ve bu konudaki önerilerini içeren bir değerlendirme raporunu sınıf rehber öğretmeni, veli, öğrenci ve okul yönetiminin iş birliğiyle hazırlar. Bu raporun aslını öğrenci gelişim dosyasına koyar, bir örneğini de öğrenciye veya velisine verir. i) Eğitim-öğretim kurumundaki seçmeli derslerin konulmasında çevre koşulları, okulun olanakları, öğretmen sayısı ve branşı da gözetilerek yeni seçmeli derslere ilişkin araştırma yapar, bu derslerin zümre öğretmenlerince gerçekleştirilecek program çalışmalarında alanı ile ilgili görüşlerini bildirir. j) Okulda özel eğitim gerektiren öğrenci varsa veya kaynaştırma eğitimi sürdürülüyorsa, bu kapsamdaki öğrencilere ve ailelerine gerekli rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerini rehberlik ve araştırma merkezinin iş birliğiyle verir. k) Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerine ilişkin öğrenci gelişim dosyalarını ve diğer gerekli kayıtları tutar, ilgili yazışmaları hazırlar ve istenen raporları düzenler. l) Okula bir alt öğrenim kademesinden veya nakil yoluyla gelen öğrencilerin gelişim dosyalarını inceler, sınıf rehber öğretmeniyle iş birliği içinde değerlendirir. m) Gerektiğinde rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinde kullanılacak ölçme araçları, doküman ve kaynakları hazırlama ve geliştirme çalışmalarına katılır. n) Öğrencilerin ilgi, yetenek ve akademik başarıları doğrultusunda eğitsel kollara yöneltilmesi konusunda branş ve sınıf rehber öğretmenine bilgi verir ve iş birliği yapar. o) Ailelere, öğrencilere, sınıf rehber öğretmenlerine ve gerektiğinde diğer okul personeline yönelik hizmet alanına uygun toplantı, konferans ve panel gibi etkinlikler düzenler. p) Okulda rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerine ilişkin komisyonlara ve toplantılara katılır, gerekli bilgileri verir, görüşlerini belirtir. r) Orta öğretim kurumlarında Milli Eğitim Bakanlığı Orta öğretim Kurumları Ödül ve Disiplin Yönetmeliğinin ilgili maddesinde belirtilen görevi yapar. s) Ders yılı sonunda bu alanda yapılan çalışmaları değerlendirir, sonuçlarını ve gerekli bilgileri içeren bir rapor hazırlar. eklindedir. 9. Buna karşın belletici görevlendirilmesine ilişkin ilgili mevzuat hükümlerinde Yatılı ve pansiyonlu

4 okullarda; öğrencilerin yeme, yatma, dinlenme, eğitim, öğretim, etüt çalışmaları ve benzeri hizmetlerinin yürütülmesinde belletici görevlendirilir...şeklindedir. Belleticiler.okul yönetimince hazırlanacak nöbet çizelgesine göre nöbet tutmakla yükümlüdürler. Belleticilerin nöbetçi olduğu günlerdeki baģlıca görevleri Ģunlardır: a. Pansiyonlarda kalan öğrencilerin ders saatleri dışında eğitimleri ile ilgilenmek, b. Öğrencilerin çalışma zaman ve yerlerinde, etütlerde sessizce ders çalışmalarını sağlamak ve gerektiğinde onların çalışma sırasında derslerde karşılaştıkları güçlüklerin çözümüne yardımcı olmak, c. Öğrencilerin günlük vakit çizelgelerini uygulamak ve gece bekçilerini kontrol ederek gereken direktifleri vermek, d. Yemekhane ve yatakhanelerde öğrencilerin başında bulunarak vaktinde yatıp kalkmalarını, düzenli bir şekilde yemek yemelerini sağlamak, e. Çamaşır yıkama ve banyo işlerinin zamanında ve düzenli olarak yapılmasını sağlamak, f. Etüd aralarında öğrencileri gözetimi altında bulundurmak, g. Etüdlerde yoklama yapmak, yoklama pusulalarını ilgili müdür yardımcısına vermek, h. Hastalanan öğrencilerin durumunu nöbetçi öğretmen ve idarecilere bildirmek, i. Pansiyonla ilgili hizmetlerin okul idaresince tespit olunan iç yönerge hükümlerine göre yürütülmesini sağlamak, j. Pansiyona gelen ve gidenlerin kim olduklarını öğrenip, durumları ile ilgilenmek, k. Pansiyon eşyasının meydanda kalmamasına dikkat etmek, ilgililerin haberi olmadan eşyanın okul dışına çıkarılmasını önlemek, l. Pansiyon nöbet defterine nöbeti ile ilgili hususları yazmak, m. Gündelik yiyeceklerin tartılarak ambardan tabelaya göre çıkarılmasında, dışarıdan gelen yiyeceklerin muayenesinde hazır bulunmak, n. Önemli disiplin olaylarında durumu okul idaresine zamanında duyurmak ve kendisine verilen diğer görevleri yapmak. 10. Görüleceği gibi nöbetçi belletici öğretmenin Milli Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliğinin Psikolojik Danışmanın Görevleri başlıklı 50. maddesi ve görev anlayışı ile hiçbir ilişkisi yoktur. Dolayısı ile dava konusu Genelge nin 2.fıkrası ile getirilen hüküm çerçevesinde yapılacak görevlendirme, Milli Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri yönetmeliği 55. maddesine de aykırıdır ve yönetmelikte hiçbir tereddüde yer bırakmayacak şekilde açıkça belirtildiği gibi nöbet ve belletmenlik görevi rehber öğretmenlere verilemez. Bu durumda yönetmeliğe açıkça aykırı olan dava konusu Genelge nin 2.fıkra hükmündeki rehber öğretmenlere kısmının iptali gerekir. 11. Olaya hizmetin gereği açısından baktığımız zaman da; Yönetmeliklerde rehber öğretmene nöbet, belletmenlik vb görevler verilmeyecek şekilde düzenlemeler yapılmış olması rehber öğretmene yönelik bir ayrıcalık değil rehber öğretmenin vermiş olduğu hizmetin bir gereğidir. Rehberlik hizmetleri; danışanın kendisine- anlattıklarına değer verileceğini bilmesi, anlatacaklarının gizli kalacağına ve özelliklerinden dolayı kişiliğinin ve davranışlarının yargılanmayacağına olan güven üzerine kurulan bir hizmettir. Danışan olduğu gibi kabul edileceğini, öğütle ya da yargılama ile karşılaşmayacağını bilerek bu hizmeti talep eder. Öğrenciyle psikolojik danışma ilişkisine giren rehber öğretmenin de öğrenci üzerinde yaratacağı güven, öğrencinin rehber öğretmen tarafından anlayış ve değer bulma güveni ile hizmet almasını sağlar. 12. Okulda, yatakhanede, bahçede ya da etüt salonunda nöbet tutan belletmen rehber öğretmen nöbet görevinin gereği olarak öğrenci üzerinde disiplin oluşturan, disipline davet eden, onu yargılayan olumsuz davranışlarına tanık-müdahil olan bir görüntü içerisine girecektir. Okulda, etütte, yatakhanede belletmenlik görevinin gereği olarak öğrenciyi disipline davet edecek, disiplinsiz davranışlarını tenkit edecektir, bu durumda da maalesef öğrenci ile kendisine belletmen nöbetçilik yapmış olan rehber öğretmen arasında, istenmeyen-arzu edilmeyen bir mesafenin girmesine, öğrenci tarafından öğretmene yönelik olarak o da bana kızdı, o da diğer öğretmenler gibi beni yargıladı imajı ile algılanacaktır, bu durum da öğrencilerle rehber öğretmen arasında arzu edilmeyen bir güvensizlik ilişkisinin oluşmasına sebep olacak ve esasında okul da rehberlik hizmetlerini olumsuz

5 etkilenecektir. Esasında temel güven ilişkisine dayalı bir hizmet olan psikolojik danışma ve rehberlik hizmetinin okulda gerçekleşmemesine yol açacaktır. 13. İlköğretim Kurumları Yönetmeliği dikkatle incelendiğinde tanımlar kısmında branş öğretmenirehber öğretmen ayrımı neredeyse sadece belletmenlik ve nöbet görevi düşünülerek yapılmış bir ayrımdır. Bu durum psikolojik danışmanlık hizmetinin gereği ile ilgili bir ayrımdır. Zira rehber öğretmen okulda kurulan ve diğer öğretmenlerin tamamının katıldığı kurullara- komisyonlara katılmakta, diğer işleri yapabilmekteyken ancak öğrenci ile disiplin ilişkisi gerektiren ders, nöbet, sınav ve idari işlerle ilgili görevler verilememektedir. 14. Yukarda bahsedilen; rehberlik hizmetini düzenleyen yönetmelik maddelerinin amacını, hizmetin gereği olan ilkeleri incelediğimiz zaman aynı okulda aynı öğrencilerle rehberlik ve psikolojik danışma ilişkisi içerisinde olan bir öğretmenin bu öğrencilerle nöbet, ders, belletmenlik vb gibi disipline etmeyi doğuracak konularda görev yapmaması gerekir. Bu durumda anlaşılacağı üzere rehber öğretmenin öğrenciyle gireceği disipline edici her türden ilişki mesleğin gereklerine aykırıdır ve okul rehberlik hizmetlerinin olumsuz etkilenmesine neden olacaktır, bu durumda yüce mahkemenizden dava konusu Genelge nin 2.fıkrasının rehber öğretmenlere kısmının yürütmesinin durdurulmasını ve iptalini istemek zorunlu olmuştur. 15. Ki aynı konu ile ilgili olarak İlköğretim Genel Müdürlüğünün bir yazısına istinaden, Çorum Valiliği tarafından belletici öğretmen olarak yapılan görevlendirmenin, iptaline ilişkin Çorum İdare Mahkemesine yapılmış olan başvuruya, yürütmenin durdurulması kararı verilmiştir (Ek-4). HUKUKSAL NEDENLER :Anayasa, 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu, Dernekler Kanunu, Medeni Kanun, Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim Kurumları Yönetmeliği, Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Okul Pansiyonları Yönetmeliği. Milli Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliği, tarih ve 2007/91 Sayılı Genelge başta olmak üzere Milli Eğitim Bakanlığının tüm mevzuatı. KANITLAR : Dernek Tüzüğü, Dernek Yönetim Kurulu Kararı, iptali istenen Genelge, Çorum İdare Mahkemesi Kararı ve ilgili yasal düzenlemeler ve yargı kararları. SONUÇ VE ĠSTEM : Yukarda kısaca arz ve izah edilen nedenlerle ve Mahkemenizin resen tespit edeceği durumlar karşısında ; 1. Milli Eğitim Bakanlığı Orta Öğretim Genel Müdürlüğünün tarih ve 2007/91 Sayılı Genelge nin 2.fıkra hükmündeki rehber öğretmenlere kısmının yürütmesinin durdurularak iptal edilmesine, 2. Dava ile ilgili her türlü yargılama giderlerinin davalıya yükletilmesine karar verilmesini saygılarımla arz ve talep ederim EKLER: /91 Sayılı Genelge (Fotokopi). 2. Yönetim Kurulu Kararı (Noter Onaylı). 3. Dernek Tüzüğü (Fotokopi). 4. Çorum İdare Mahkemesi Kararı (Fotokopi). Özden BİLGİN Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği Yönetim Kurulu Adına