AFAD DEPREM DAİRESİ BAŞKANLIĞI TÜRKİYE KUVVETLİ YER HAREKETİ ve ÖN HASAR TAHMİN SİSTEMLERİ ÇALIŞMA GRUBU

Transkript

1 GİRİŞ Türkiye Kuvvetli Yer Hareketi Gözlem Ağı (TR-KYH), ülke genelinde 1973 yılından beri işletilmektedir. 29 Mayıs 2009 tarihinde TBMM tarafından kabul edilen 5902 sayılı kanun ile Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı nın kurulması ile Başkanlığa bağlı olarak 17 Aralık 2009 tarihinden itibaren Deprem Dairesi Başkanlığı Kuvvetli Yer Hareketi ve Ön Hasar Tahmin Sistemleri Çalışma Grubu tarafından çalışmalar yürütülmektedir. Ülkemizde, ulusal ölçekte, Kuvvetli Yer Hareketi Gözlem Ağı, sadece Başkanlığımız tarafından işletilmektedir. İvme-ölçer istasyonları, ağırlıklı olarak ülkemizde büyük depremlerin olduğu ve/veya beklendiği Kuzey Anadolu Fay Sistemi, Doğu Anadolu Fay Sistemi ve Ege Çöküntü Sistemleri boyunca yerleştirilmiştir yılı Aralık ayı itibariyle İvme-ölçer İstasyon sayısı 546 dır. TR-KYH Gözlem Ağındaki tüm istasyonlar, yeni nesil cihazlar olup, gerçek zamanlı ve sürekli veri transferi sağlanmaktadır. TR-KYH ve Ön Hasar Tahmin Sistemleri çalışma gurubunun çalışmaları genel olarak, ülke çapında işletilmekte olan kuvvetli yer hareketi kayıt şebekesini ülke ihtiyacına cevap verecek şekilde geliştirilmesini sağlamak; kullanılan cihazların geliştirilmesi için çalışmalar yapmak ve yaptırmak, depremle her tür yapıya gelen ve hasar yapabilen kuvvetleri ölçmek, buradan elde edilen verilerle deprem mühendisliği açısından depreme dayanıklı yapı yapma tekniklerinin geliştirilmesine katkıda bulunmak, deprem zararlarının azaltılması konusunda araştırmalar yapmak, deprem ve etkilerini incelemek, elde edilen kayıtları değerlendirerek deprem raporları, yayınları ve haritaları hazırlamak, deprem bölgeleri haritasının hazırlanmasına yönelik veri tabanının oluşturmak, hasar yapıcı bir depremden hemen sonra deprem bölgesinde olması muhtemel yapısal hasarı ve can kaybını bölgeden henüz bilgiler gelmeye başlamadan tahmini olarak hesaplamak, deprem senaryoları üretmek, illerin deprem tehlike ve risk çalışmaları, deprem master planları ve deprem senaryoları için veri tabanı oluşturmak, deprem konulu araştırmalarda ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile işbirliği ve koordinasyon sağlanmakla ilgili konuları kapsamaktadır. Depremler sırasında kuvvetli yer hareketinin (ivme) ölçülmesi; depremin fiziksel boyutunun, deprem dalgasının yayılım karakteristiğinin, etkin süresinin, frekans içeriğinin, deprem-yer-yapı etkileşiminin, deprem yüklerinin doğru tespitinin ve yıkıcı etkilerinin kestirilmesi gibi çeşitli mühendislik çalışmalarında kullanılmaktadır. Kuvvetli yer hareketi kayıtlarının incelenmesi, mühendislik yapılarının deprem sırasındaki davranışlarının ve hasar görebilirliğinin tahmininde kullanılan temel girdilerden birisidir. Şüphesiz, yıkıcı bir deprem sırasında en önemli dinamik parametrelerden birisi, depremin ivmesidir. Bu sebeple, depremin dinamik etkilerini yerinde ölçmek ve depremi daha doğru değerlendirmek amacıyla deprem potansiyeli yüksek birçok ülkede, çok sayıda ulusal ve yerel ölçekte ivme-ölçer ağları kurularak kuvvetli yer hareketi (ivme) gözlemleri yapılmaktadır. MİSYONUMUZ Depremler sırasında hasar yapabilen kuvvetleri ölçmek amacıyla, ülke genelinde kuvvetli yer hareketi gözlem sistemini uluslararası standartlarda kurmak, işletmek ve yaygınlaştırmak, hasar yapıcı bir depremden hemen sonra deprem bölgesinde olması muhtemel yapısal hasarı ve can kaybını tahmini olarak hesaplamak, deprem senaryoları üretmek, depreme dayanıklı yapı

2 teknikleri, deprem yönetmelikleri ve deprem bölgeleri haritalarının geliştirilmesi gibi temel mühendislik sismolojisi ve deprem mühendisliği araştırmalarına altlık teşkil edecek verileri sağlayarak, tüm kamu kurum ve kuruluşların, üniversitelerin, ulusal ve uluslararası araştırmacıların kullanımına sunarak deprem erken müdahale ve zarar azaltma çalışmalarına katkıda bulunmaktır. VİZYONUMUZ Modern teknoloji ürünleriyle sürekli kendini yenileyerek, kaliteli, hızlı ve güvenilir hizmet sunarak, alanında dünyanın lider veri merkezleri arasında yer almak. AMAÇLARIMIZ 1. Dünya standartlarında, kaliteli, güvenilir kuvvetli yer hareketi veri tabanı oluşturmak. 2. Deprem anında acil müdahale ve erken uyarı amaçlı faaliyetlere katkıda bulunmak, 3. Deprem öncesi zarar azaltma çalışmalarına yönelik araştırma ve çalışmalar yapmak, 4. Güvenli yapı ve güvenli yerleşim alanları belirlemeye yönelik çalışmalar yapmak, 5. Ülkemizde meydana gelen depremlerden alınan ivme kayıtlarını derlemek, kayıt arşivi oluşturmak ve bu arşivi sürekli güncellemek, 6. Temel mühendislik sismolojisi ve deprem mühendisliği araştırmalarına altlık teşkil edecek verileri sağlamak, 7. Deprem raporları hazırlamak, azalım ilişkileri geliştirmek, alınan deprem kayıtlarla bilimsel çalışma ve yayın yapmak, 8. Daha hızlı ve kesintisiz veri erişimi için gerekli alt yapı çalışmalarını geliştirmek, 9. Ulusal ve uluslararası üniversite, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapmak, 10. Kaynak yönetimini etkin ve yerinde kullanarak, kurumsal kapasiteyi geliştirmek. HEDEFLERİMİZ TARİHÇE 1. İvme-Ölçer istasyon sayısını orta vadede 1000 e ulaştırmak, 2. Yerel ağların sayısını artırmak, 3. Bölgesel ve Ülke genelini yansıtacak şekilde Azalım İlişkileri geliştirmek, 4. Erken Uyarı Sistemlerini Geliştirmek, 5. İstasyonların zemin bilgisi ile ilgili altyapısını tamamlamak, 6. Daha hızlı ve kesintisiz veri erişimi için gerekli alt yapı çalışmalarını geliştirmek, 7. Ulusal, uluslararası üniversiteler ile kamu ve özel kuruluşlarla işbirliğini ve projelerin sayısını arttırmak, 8. Ulusal veya uluslararası düzeyde ar-ge çalışmalarına katılmak. TR-KYH 1973 yılında kurulmuş ve ilk kayıtta 1976 yılında alınmıştır. Ulusal ağın kurulmaya başlandığı ilk yıllarda günün şartları gereği, analog ivme kaydediciler ile şebeke yürütülmeye çalışılmış, gelişen teknoloji ile 1993 yılından itibaren sayısal ivme-ölçerler şebekeye dahil edilmiştir yılında, 60 adet eski nesil SMA-1 tipi analog cihazlar üretici firmasından alınan

3 QDR sensörlerle sayısal hale dönüştürülerek, sistemdeki analog cihazlar kaldırılmıştır yılı itibariyle NATO nun finansman desteği ile sağlanan 20 adet sayısal istasyonun şebekeye dahil edilmesi sonucu; Bursa Yalova (BYTNet) ve Aydın Denizli yerel ağları (DATNet) kurularak ilk yerel ağlar geliştirilmeye başlamıştır. Daha sonra, TÜBİTAK ın finansal desteği ile Hatay - K.Maraş illeri arasında kalan bölgede 18 adet sayısal istasyondan oluşan (MATNet), 2005 yılında Eskişehir Anadolu Üniversitesi ile 12 istasyondan oluşan (ANANet), Düzce Belediyesi ile 7 istasyondan DUZCENet, Kocaeli Büyük Şehir Belediyesi ile 23 istasyondan oluşan KOCAELINet, Antalya Valiliği ile 7 istasyondan oluşan ANTALYANet, Temmuz 2008 itibariyle, "İzmir Metropolü ile Aliağa ve Menemen İlçelerinde Güvenli Yapı Tasarımı İçin Zeminin Sismik Davranışlarının Modellenmesi (TÜBİTAK-1007 KAMAG) Projesi kapsamında, İzmir İli dahilinde 16 adet (IZMIRNet); Kıbrıs ve Civar Bölgelerindeki Deprem Tehlikesinin Tespit Edilmesi Projesi (KKTCNet) kapsamında 2012 yılında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetin' de 13 adet; Hatay-İskenderun Belediyesinin başlattığı Deprem Tehlike ve Riskinin Belirlenmesi Projesi (ISKNet) kapsamında 2013 yılı itibariyle 10 adet ivme-ölçer kayıt istasyonu kurulmuştur yılında ise Gazi Üniversitesi ile Deprem Veri Merkezi kapsamında imzalanan protokol gereğince Ankara merkez ve ilçelerinde bulunan istasyonları içeren Gazi-DEMAR isimli yeni bir yerel ağ sistemimize katılmıştır. Yine, 2014 yılında Devlet Su İşleri ile Deprem Veri Merkezi kapsamında imzalanan protokol gereğince Barajlarda Depremin Etkilerinin Gözlenmesi amacı ile İstanbul Ömerli Barajında ilk istasyon kurulmuş ve sistemimize dahil edilmiştir. Ayrıca, 2008 yılı itibariyle sisteme yeni dahil olmaya başlayan yeni nesil cihazlar ile ilk defa online iletişim sağlanmıştır yılında da sistem tamamen eski nesil cihazlardan arındırılarak, Network ün tamamının on-line olması sağlanmış ve cihazlar sürekli moda alınmıştır. Bu sayede, son yıllardaki cihaz sayısının artışına paralel olarak kayıt sayısı da belirgin bir şekilde artmıştır. Şekil 1.Yıllara göre istasyon sayısı.

4 GENEL BAKIŞ Gözlem istasyonları, öncelikle ülkemizde büyük depremlerin olduğu ve/veya beklendiği Kuzey Anadolu Fay Zonu, Doğu Anadolu Fay Zonu ve Ege Graben Sistemleri boyunca yerleştirilmiştir. İstasyon yerleri genellikle, kamu kurumlarına ait binaların bahçelerinde açık alanda özel yapılmış betonarme ve/veya konteynır içerinde konuşlandırılmıştır. TR-KYH da Eylül 2015 itibariyle 546 adet ivme-ölçer istasyonu bulunmaktadır. AFAD Strateji Planına göre her yıl kurulacak 100 er adet ve çeşitli kurum ve projelerle sağlanacak işbirliklerinden kurulacak yeni istasyonlarla beraber orta vadede (2017) istasyon sayısının 1000 e ulaştırılması hedeflenmektedir. CMG- 5TD 58% GMSplus 40% GSR 2% Şekil 2. İvme-ölçer türleri.

5 Şekil 3. TR-KYH İstasyonlarının genel dağılımı. İSTASYONLAR Cihazlar çoğunlukla resmi kurumların bahçelerinde ve serbest alanda konteynır içinde bulunmaktadır. İstasyonların yer seçiminde, Aktif tektonik hatlar, Yerleşim yeri ve yapıların yoğunluğu, Farklı jeolojik yapılar, Enerji hattı, İletişim, Güvenlik, Çevresel gürültüler, Ulaşım Şartları göz önüne alınmaktadır. Konteynırın üzerine oturduğu Temel Beton (220cmx220cmx30cm), Cihazın üzerine monte edildiği orta beton kaide (40cmx40cm x60cm) dir. Orta kaidenin yarı bölümü yer üzerinde iken diğer yarısı yer altında bulunmaktadır. Orta betonla temel beton arasında kum çakıl karışımından oluşan 20cm lik boşluk vardır.

6 Şekil 4. İstasyonların altyapı kesiti. Şekil 5. İstasyonların iç ve dış görünümü.

7 LOKAL AĞLAR Deprem etkinliğini daha yakından gözlemek amacıyla, Ülkemizin önemli aktif fay sistemleri üzerinde, belirli geometrik şekillerde ve sık aralıklarla yerel ağlar kurulmuştur. Bu yerel ağlar, başkanlığımızca işletildiği gibi bazı kurum veya üniversitelerle yapılan işbirliği çerçevesinde de işletilmektedir. İlk olarak, 2001 yılında, NATO desteğiyle yerel ağların kurulumuna başlanmıştır. Bursa-Yalova arasında BYT-NET ve Denizli-Aydın arasında DAT-NET 20 istasyonla kurulmuştur. Bunu takiben 2005 yılında, TUBITAK desteğiyle 18 digital cihaz Hatay-K.Maraş arasına MAT-NET adıyla kurulmuştur. Aynı yıl 12 istasyon Eskişehir e (ANA-NET) Anadolu Üniversitesi işbirliği ile kurulmuştur. Düzce Belediyesi ile yapılan işbirliği ile 7 istasyon Düzce (DUZ-NET) iline, Kocaeli Belediyesi ile KOC-NET 10 istasyon olarak Kocaeli iline, 2008 yılında, Antalya Valiliğinin desteğiyle 10 adet ivme-ölçer de Antalya iline kurulmuştur. Ayrıca, Temmuz 2008 itibariyle, "İzmir Metropolü ile Aliağa ve Menemen İlçelerinde Güvenli Yapı Tasarımı İçin Zeminin Sismik Davranışlarının Modellenmesi (TÜBİTAK-1007 KAMAG) Projesi kapsamında, İzmir İli dahilinde 16 adet (IZMIRNet) istasyon kurulmuştur yılında İskenderun Belediyesi ile 10 adet istasyon, KKTC METU ile, yine 10 cihaz yapılan işbirlikleri sayesinde kurulmuştur. Son olarak, 2014 yılında ise Gazi Üniversitesi ile Deprem Veri Merkezi kapsamında imzalanan protokol gereğince Ankara merkez ve ilçelerinde bulunan istasyonları içeren Gazi-DEMAR isimli yeni bir yerel ağ sistemimize katılmıştır. Yine, 2014 yılında Devlet Su İşleri ile Deprem Veri Merkezi kapsamında imzalanan protokol gereğince Barajlarda Depremin Etkilerinin Gözlenmesi amacı ile İstanbul Ömerli Barajında ilk istasyon kurulmuş ve sistemimize dahil edilmiştir. Zaman içinde lokal ağlar hem sayı hem de cihaz kalitesi bakımından geliştirilmiştir. Günümüzde farklı lokasyonlarda 11 adet yerel ağ işletilmektedir (Tablo 1 ve Şekil 6). Tablo1. Lokal Ağlar. NO YEREL AĞLAR BÖLGE İSTASYON SAYISI 1 BYT-NET Bursa-Yalova 27 2 MAT-NET K.Maraş-Hatay- G.Antep-Osmaniye- 55 Kilis 3 DAT-NET Denizli-Aydın 18 4 DUZ-NET Düzce 8 5 KOC-NET Kocaeli 25 6 ANT-NET Antalya 14 7 ANA-NET Eskişehir 15 8 IZMIR-NET İzmir 32 9 ISK-NET İskenderun KKTC-NET Kıbrıs ANK-NET Ankara 19

8 Şekil 6. Yerel Ağların genel görünümü. Bunların dışında, yıkıcı bir depremden sonra meydana gelebilecek hasar ve can kaybının boyutunu tahmin edebilmek ve böylece bölgede bulunan müdahale ekiplerine veri sağlayabilmek amacıyla tasarlanmış bir sistem olan AFAD RED Deprem Ön Hasar Tahmin Projesi (DÖHTS) çerçevesinde 2013 yılında, 20 adet ivme-ölçer K.Maraş ve Hatay il merkezlerine, 2014 yılında ise ülkemizin güneybatısında yer alan Muğla, Denizli, Burdur, Aydın ve Antalya illerini kapsayan bir alana 20 adet ivme-ölçer yerleştirilmiştir (Şekil 7). Cihazların yer seçiminde, başta yapı ve nüfus yoğunluğunun olduğu kesimler göz önüne alınmakla beraber farklı jeolojik birimleri temsil edecek şekilde dağılım yapılmıştır. Aynı zamanda düşey ve yatay olarak geometrik bir dağılım sağlanmasına da özen gösterilmiştir.

9 Şekil 7. AFAD RED Sistemi için kurulan istasyonların görünümü. DÖHTS amaçlı olarak yoğunlaştırılmış yerel ağ kurulumuna önümüzdeki yıllarda da farklı bölgelerde devam edilecektir. ZEMİN ARAŞTIRMALARI İstasyonların yerel zemin şartları, yerinde jeoteknik ve jeofizik çalışmalar yapılarak belirlenmiştir. İstasyonlara ait zemin koşullarının belirlenmesi sırasında, P ve S hız profilleri 30m derinliğe kadar tahribatsız ölçüm yöntemlerinden MASW(Multi-channel analysis of surface waves) kullanılarak belirlenmiş, bu istasyonlara ait zemin litolojileri ise sondajlardan çıkan zemin numunelerinin laboratuvar sonuçları kullanılarak elde edilmiştir. MASW yönteminin güvenirliliğini test etmek amacıyla, farklı zemin koşullarına sahip 10 istasyon için tahribatlı sismik ölçüm Borehole Sismik uygulanmış ve karşılaştırmalar yapılmıştır. Zeminin hız yapısı (VS30) ve litolojisini içeren istasyonlara ait zemin bilgi formları oluşturulmuştur. Kullanıcılar, internet üzerinden «İstasyon Bilgi Form» una arama motoru sayesinde ulaşabilmektedirler (Şekil 8).

10 Şekil 8. İstasyon bilgi formuna bir örnek. İLETİŞİM Veriler, merkez ofise sürekli veya trigger modda (Dial-up, Internet, ADSL, GPRS/EDGE) iletişim araçları sayesinde ulaşmaktadır. Veriler, değerlendirildikten sonra ana sunucu üzerinden kullanıcılara sunulmaktadır. Şekil 9. İletişim akış şeması.

11 Şekil 10. İletişim türleri. İVME - ÖLÇERLERİN ÖZELLİKLERİ Sistemde 3 farklı ivme-ölçer cihaz türü bulunmaktadır. Bunlar; GSR, CMG-5TD, GMSplus dır. GSR-16 ve GSR-18, 16 ve 18 bitlik dijital çeviricisi olan, aldığı kaydı hafızasına kaydettikten sonra, otomatik olarak belirtilen telefon numarasını modem vasıtasıyla arayabilen, 3 eksenli güç dengeli (force-balance) algılayıcısı (sensör) olan, 120 db duyarlıklı ve GPS ile uyumlu ivmeölçerlerdir. CMG-5TD model cihazlar 24 bit çözünürlüğe, yüksek duyarlığa ve kapasiteye sahip, modern iletişim (GPRS, ADSL vb.) araçlarıyla veri transferi sağlayabilen cihazlardır itibariyle kurum envanterimize dahil edilen GMSplus model ivme-ölçer cihazlar ise 24 bitlik son teknolojik cihazlardır. Bu cihazlar, aynı anda hem trigger moda hem de sürekli moda veri transferi yapabilmektedir. GSR CMG-5TD

12 GMSplus Şekil 11. Sistemde bulunan ivme-ölçer türleri. VERİLER VE FORMAT İnternet sayfasından, ilk ivme kaydının alınışından (1976) bugüne, tüm kayıtlara ulaşmak mümkündür. Veri Tabanındaki Dosya isimleri: Tarih(yyyymmdd)+Zaman(hhmmss)+ İstasyon Kodu (1201)(ex _1201) şeklindedir. Tüm veriler ASCII formatındadır ve tüm ivme verilerinin birimi cm/sn 2 (gal) dir. Veriler üzerinde, eksen düzeltmesi dışında (base-line correction) herhangi bir veri işlem yapılmamıştır, diğer bir deyişle, veriler ham veridir (Raw Data). Her dosyanın başlık bilgileri altında, N-S (North-South), E-W (East-West) and U-D (up-down) bileşenlerine ait kayıtlar mevcuttur. Her kayıt için örnekleme aralığı "SAMPLE INTERVAL" başlık bilgilerinde (header information) bulunmaktadır (Şekil 12). Güncel olarak, TR-KYH Gözlem Ağı Veri Tabanında 5087 depreme ait ivme kaydı, internet üzerinden tüm araştırmacıların hizmetine sunulmaktadır. Son yıllardaki cihaz sayısının artışına paralel olarak kayıt sayısının da belirgin bir şekilde arttığı görülmektedir (Şekil 13).

13 Şekil 12. Veri formatı ve header bilgisine bir örnek. Şekil 13. Yıllara göre kayıt sayısındaki artış. İNTERNET SAYFASI TR-KYH nın web adresi Günlük depremlerin ivme kayıtları, Deprem Raporları (M 4.0), İstasyon Bilgileri ve tüm haritalar sürekli olarak güncellenmektedir. Hasar yapan depremlerin önemli kuvvetli yer hareketi parametrelerini de içeren detaylı raporları da sayfamızda yayınlanmaktadır.

14 İnternet sayfasında bulunan arama motoru kullanılarak istasyon veya deprem bilgilerine ulaşılabilmektedir. Ayrıca tüm ham veriler kolayca indirilebilmekte ve depreme ait dalga formu görülebilmektedir. Şekil 14. İnternet sayfasından görünümler. İŞBİRLİKLERİ

15 Bazı yerel ağlar, Başkanlığımızca işletildiği gibi TDVM kapsamında bazı kurum veya üniversitelerle yapılan işbirliği çerçevesinde de işletilmektedir. Tablo2. Lokal İşbirlikleri. PROJELER Ulusal Kuvvetli Yer Hareketi Veri Tabanının Ulusal Standartlara Göre Derlenmesi (TUBİTAK) (Tamamlandı) Sarsınıtı Haritası Uygulaması (Devam eden) UDAP Projesi M 4.0 olan depremlerden hemen sonra otomatik olarak PGA, PGV, Şiddet ve PSA parametrelerine dayalı tahmini haritalar üretilebileceği gibi ölçülmüş gerçek ivmelerden de bu parametreler haritalanacaktır. İstasyon Zemin Parametrelerinin Belirlenmesi (Sunuldu) UDAP Projesi Zemin bilgileri eksik olan istasyonların ölçümleri yapılarak AFAD formatında istasyon zemin formları oluşturulacaktır. EPOS-IP (EU Project) (Start-up Phase)

16 Network ve Genlik Tabanlı Erken Uyarı ve Alarm Sistemlerinin Geliştirilmesi (GETAlarm) (Pilot Çalışma) ( Sunuldu) UDAP Projesi Pilot bölge olarak Hatay-K.Maraş arasında kalan ve DAFS boyunca uzanacak olan bölge seçilmiştir. Projeye göre o yörede bulunan 48 istasyona ek olarak 5km aralıklı 10 yeni istasyon daha kurulacaktır. Şekil 15. Erken Uyarı için pilot bölge olarak seçilen Hatay-K.Maras arası yeni istasyonlar ve sistemin çalışma prensibi. AFAD-RED DEPREM ÖN HASAR TAHMİN SİSTEMİ AFAD RED yazılımı, hasar yapıcı bir depremden hemen sonra deprem bölgesinde olması muhtemel yapısal hasarı ve can kaybını bölgeden henüz bilgiler gelmeye başlamadan tahmini olarak hesaplayan bir uygulamadır. Can kaybı ve yapısal hasar hesaplanırken, teorik olarak çizilen eş şiddet haritası ile AFAD Deprem Dairesi Başkanlığı tarafından ülke çapında yaygınlaştırılmış zayıf ve kuvvetli deprem gözlem istasyonlarından gelen veriler kullanılmaktadır. Diğer bir ifade ile, teorik hesaplamalar (azalım ilişkileri) ile araziden gerçek zamanlı gelen veriler birbirleriyle kaynaştırılarak oluşturulan sarsıntı ve şiddet haritaları (PGA, PGV ve spektral yer değiştirme) üzerinden bölgeye ait fiziksel özelliklerin de yardımı ile can kaybı ve hasar durumu tahmin edilmektedir. AFAD RED ile ilgili ayrıntılı bilgi sayfamızda ayrı bir kategori halinde yer almaktadır.