genelyetenekgenelkültür 1

Transkript

1 TARİH SORU KAMPI YANIT ANAHTARI adım 1 adım 2 adım 3 adım 4 adım 5 adım 6 1. D 1. E 1. D 1. C 1. E 1. A 2. A 2. D 2. C 2. C 2. E 2. C 3. B 3. E 3. C 3. B 3. E 3. C 4. A 4. C 4. B 4. A 4. C 4. D 5. A 5. E 5. B 5. E 5. D 5. A 6. A 6. C 6. A 6. A 6. C 6. D 7. E 7. C 7. D 7. C 7. A 7. D 8. B 8. E 8. D 8. C 8. C 8. C 9. A 9. D 9. E 9. D 9. A 9. B 10. D 10. E 10. E 10. E 10. A 10. B 11. E 11. D 11. B 11. A 11. D 11. B 12. E 12. C 12. B 12. E 12. E 12. C 13. E 13. A 13. A 13. C 13. B 13. D 14. E 14. A 14. A 14. B 14. D 14. C 15. D 15. B 15. B 15. B 15. C 15. D 16. A 16. E 16. E 16. E 16. D 16. E 17. D 17. C 17. E 17. B 17. E 17. D 18. C 18. B 18. E 18. D 18. A 18. A 19. B 19. A 19. D 19. A 19. E 19. D 20. C 20. D 20. D 20. C 20. C 20. B Tekrar Edilmesi Gereken Konular 1

2 tarih adım 1 1. Soru kökünde yer alan yalnız bu bilgiyle ifadesi sorunun çözümünde, soru açıklamasının yorumlanmasından başka bir bilgi gerektirmediğini ifade etmektedir. Soru açıklamasında Bilge Kağan ın aldığı bir karardan ve kağanın aldığı bu karara vezir tarafından karşı çıkılmasından söz edilmektedir. Bu açıklamadan ikinci öncüldeki kağanın kararlarının sorgulanabildiği bilgisine ulaşılmaktadır. Yine soru açıklamasındaki Vezir Tonyukuk un, Budizm i benimsemenin Türklerin mücadeleci ruhunu kaybetmelerine neden olacağı düşüncesinden üçüncü öncüldeki din değiştirmenin yaşam biçimini etkilediği yargısına ulaşılmaktadır. Ancak birinci öncüldeki toplumun dinî arayış içerisinde olduğu soru açıklamasında verilen bilgilerden çıkarılamamaktadır. Zira soruda toplum değil kağan ve vezir arasındaki yani yöneticiler arasındaki diyalogdan söz edilmektedir. 3. Birinci öncülde yer alan, Selçuklularda hükümdarın Tanrı adına insanları yönetmekle görevli olması, hükümdarın ülkeyi yönetmesini meşrulaştırdığını ve İslamiyet ten önceki Türk tarihinde görülen kut anlayışının devam ettiğini gösterir. İkinci öncülde yer alan ülkenin, hanedan üyelerinin ortak malı sayılması anlayışı hanedandaki üyelerin devlet yönetiminde hak iddia etmesini ve bu durum da taht kavgalarını beraberinde getirir. Üçüncü öncüldeki din işlerinin halifeye, dünya işlerinin sultana ait olması devletin ve dinin ayrı kurumlar ya da kişiler tarafından temsil edildiğini gösterir. 4. Heykel, maden işçiliği, dokuma ve oyma Türklerin İslamiyet ten önceki tarihinde de görülen sanat dallarındandır. Hat ise Türklerin İslamiyet e geçmeleriyle, Arap alfabesini benimsemeleriyle ilgilendikleri sanat dallarından biri olmuştur. 6. Kavrama dayalı çözümü gerektiren bir soru tarzıdır. Soruda II. Mahmut un ifadesi yani. Bunun için ferdin malına el konulması geleneğini kaldırıyorum. ifadesi müsadere usulüne son verildiğini göstermektedir. Müsadere; Osmanlı Devleti nde gerekli görüldüğünde herhangi bir yöneticinin mal varlığına el konulabilmesi usulüdür.bu usulün kaldırılması yöneticinin hem devlete olan güvenini artırılmış hem de özel mülkiyet hakkına güvence getirilmiştir. 7. İlk olarak Fransa da başlayan ve diğer Avrupa ülkelerinde de etkisi görülen 1848 ihtilali Avrupa daki demokratikleşme hareketlerini hızlandırdı. Söz konusu 1848 İhtilali sonrası yaşanan demokratikleşme adımları Osmanlı İmparatorluğu nda da 1856 Islahat Fermanı nın ve 1876 daki Meşrutiyetin ilanında etkili oldu. Tanzimat 1839 yılında ilan edildiğinden 1848 İhtilalinden kronoloji gereği etkilenmiş olamaz. 2. İkinci ve üçüncü öncüllerdeki dokumacılık ve eşya imalatı hem göçebe hem de yerleşik hayatta görülen ekonomik etkinliklerdendir. Soru kökündeki kesin ifadesi, yerleşik hayata geçildiğini net olarak gösteren bir bilgi aramaktadır. Sulama kanallarının yapılması tarıma geçildiğinin, tarımsa yerleşik hayata geçildiğinin göstergesidir Osmanlı timar sistemine göre dirlik sahibinin görevleri arasında; dirliğindeki vergileri toplamak, bulunduğu bölgenin güvenliğini sağlamak, bölgesinde üretimi artıracak tedbirler almak ve savaş zamanı cebelü denilen askerleriyle orduya katılmak yer almaktadır. Kapıkulu askerlerine ulufe maaşı devlet tarafından dağıtılmaktadır tarihli Teşkilat-ı Esasiye Kanunu nda 1923 yılında yapılan ilk değişiklik Cumhuriyet ilan edilmiştir. Diğer seçeneklerde yer alan; saltanatın kaldırılması, İstiklal Marşı nın kabulü, halifeliğin kaldırılması ve Lozan Antlaşması nın onaylanması kanunla yapılan değişikliklerdir.

3 9. İstanbul Anlaşma Devletleri tarafından Erzurum Kongresi nin toplanmasından sonra 16 Mart 1920 de işgal edildi. Diğer seçeneklerde yer alan; Doğu Anadolu nun Ermenilere verilmesi olasılığı, Pontus Rum Devleti kurulması amacıyla girişilen faaliyetler, Anlaşma Devletlerinin Osmanlı Devleti nin kimi bölgelerini işgal etmesi ve Erzurum ve Trabzon da kurulan cemiyetlerin birleştirilmek istenmesi Erzurum Kongresi nin toplanmasının nedenleri arasında yer almaktadır. 10. Kuvayımilliye birlikleri Mondros Ateşkesi nden sonra yaşanan işgallere karşı halkın tepkisi sonucu oluşmuş bölgesel bir direniş hareketidir. Bu birlikler hem düşman ilerleyişini zayıflatmış hem de bazı yerel isyanların bastırılmasında etkili olmuştur. Doğu cephesinde ise Kuvayımilliye birlikleri değil, Kazım Karabekir komutasındaki düzenli ordu birlikleri görev almıştır. 11. Ulusal mücadele yanlısı yayın organları, İradeimilliye gazetesi, Hakimiyetimilliye gazetesi ve Anadolu Ajansı dır. Peyamısabah gazetesi yılları arasında ulusal mücadeleye muhalif Ali Kemal in yönetiminde çıkarılan bir gazetedir. 12. Kurtuluş Savaşı nda Doğu Cephesi nde Ermenistan la yapılan savaşın ardından Gümrü Antlaşması imzalanmış ve bu sayede Doğu cephesi kapanmıştır.doğu Cephesi ndeki başarı TBMM nin ilk askeri başarısı Gümrü Antlaşması nın imzalanması ise TBMM nin ilk siyasi başarısı olmuştur. Gümrü Antlaşması nın imzalanmasıyla; Bir başka Kafkas Cumhuriyeti olan Gürcistan la olan anlaşmazlıkların ortadan kaldırılmasına zemin hazırlanmış, Doğu Cephesi ndeki silah ve teçhizatın bir kısmının batıya taşınmasına ortam hazırlanmış, Halk arasında orduya ve Meclise duyulan güven artmış, Sovyetlerden alınacak yardımların Anadolu ya gelmesini sağlayacak yol açılmıştır. E seçeneğinde yer alan Afganistan la dostluk anlaşmasının yapılması Birinci İnönü Savaşı sonrası yaşanan bir gelişmedir Mart 1924 günü TBMM de kabul edilen kanunlar kapsamında; şeyhülislamlık makamının lağvedilmesi, Osmanlı hanedanı üyelerinin Türkiye sınırları dışına çıkarılması, Şer iye ve Evkâf Bakanlığının kaldırılması ve halifeliğin kaldırılması yer almaktadır. Tekke, zaviye ve türbeler 1925 tarihinde çıkarılan kanunla kapatılmıştır Anayasası nın 88. maddesindeki Türkiye de din ve ırk ayırt edilmeksizin vatandaşlık bakımından herkese Türk denir. ifadesi din ayrımı yapılmayacağından laiklik, ırk ayrımı yapılmayacağından ise milliyetçilik ve halkçılık ilkeleri ile ilişkilidir. 15. Mustafa Kemal Paşa nın Nutuk adlı eseri yılları arasındaki gelişmeleri anlatır.bu doğrultuda Nutuk ta TBMM nin açılması ile halifeliğin kaldırılması anlatılmıştır. Serbest Cumhuriyet Partisi 1930 yılında kurulduğu için Nutuk ta yer almamıştır. 16. Soruyu çözerken soru kökündeki ifadeye özellikle dikkat edilmelidir. Soruda öncüllerde verilen gelişmelerin tamamı ulus egemenliğine dayalı rejime karşı bir tepki niteliğindedir, bunlardan hangilerinin Cumhuriyet in ilanından sonra yaşandığı sorulmaktadır. Buna göre İslam Teali Cemiyeti Mondros Mütarekesi nden sonra 1919 da kurulmuştur. Anzavur Ayaklanması TBMM açıldıktan kısa bir süre sonra (1920) çıkmıştır. Atatürk e suikast girişimi (1926) ve Menemen Olayı (1930) ise Cumhuriyet in ilanından sonra yaşanmıştır. 3

4 17. Atatürk Dönemi nden kastedilen süreç yılları arasıdır. Bu bağlamda seçmen yaşının 18 den 22 ye çıkarılması ile kadınlara seçme ve seçilme hakkının verilmesi 1924 Anayasası 1934 yılı Anayasa değişiklikleridir yani Atatürk Dönemi nde yapılmıştır. Tek dereceli seçim sistemine geçilmesi ise Atatürk ten sonra 1946 yılında yapılan bir değişikliktir. 18. Kronoloji bilgisine dayalı çözüm gerektiren bir sorudur. Cumhuriyet in ilanıyla devlet rejiminin adı konulmuş, devlet başkanlığı sorunu ortadan kalkmış, hükûmetin kurulmasında meclis hükûmeti sisteminden kabine sistemine geçilmiş ve Cumhuriyet in ilanından bir yıl sonra din devlet ayrımını sağlayabilmek amacıyla halifelik kaldırılmıştır. İstiklal Marşı nın kabul edilmesi ise 12 Mart 1921 Cumhuriyet in ilanından iki yıl önce Kurtuluş Savaşı nda yaşanan bir gelişmedir. 19. Türk kadını erkekle eşit olarak; 1926 Türk Medeni Kanunu ile mirastan aynı oranda pay alma ve tanık olma, 1930 tarihinde belediye seçimlerine katılma, 1934 tarihinde milletvekili seçme ve seçilme haklarını kazanmıştır Anayasası 1923 yılı değişiklikleri arasında Türkiye Devleti nin Cumhuriyet olduğu (siyasi rejim), başbakanın cumhurbaşkanı tarafından meclis üyeleri arasından seçileceği, bakanların başbakan tarafından meclis üyeleri arasından seçileceği ve tamamının cumhurbaşkanınca meclisin onayına sunulduktan sonra göreve başlayacağı (hükümetin oluşturulma biçimi) hükümleri yer almaktayken seçim sistemine ilişkin bir düzenleme yer almamaktadır. tarih adım 2 1. Atatürk Dönemi nde ulusal kimlik ve ulusal tarih inşası doğrultusunda eğitim alanında yapılan çalışmalar arasında Arapça ve Farsça derslerinin okul programlarından çıkartılması; yabancı okullarda Türk dili, tarih ve yurttaşlık derslerinin Türk öğretmenler tarafından okutulması ve Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesinin açılması yer almaktadır. 2. Cumhuriyetin ilk yıllarında Türkiye ekonomisinde özel kesimde yeterli sermaye birikiminin olmaması ve ulusal bir ekonomi (ulusal tarım, ticaret ve sanayi) oluşturma düşüncesi devletçilik ilkesinin uygulanmasını gerekli hâle getirmiştir. Devletçilik politikası özel sektöre karşı değildir. 3. Atatürk Dönemi nde millî eğitimin çağdaş ve laik özellikler taşıması amacıyla Öğretimin Birleştirilmesi Kanunu kabul edilmiş ve bu kanuna dayalı olarak medreseler kapatılmış, üniversite reformu yapılarak müfredat, kadro gibi noktalarda Türkiye deki yükseköğretim kurumları üzerinde düzenlemelere gidilmiştir. 4. Atatürk ün alıntı yapılan sözünde ulusçuluk anlayışının unsurları arasında din ve mezhep birliğinin yer almadığı, din ayrımı yapılmadığı belirtilmiştir. Bu durum ulusçuluk ilkesinin laiklikle olan ilişkisini vurgulamıştır. 5. Soru açıklamasında Atatürkçü düşünce sisteminin düşünce hürriyetini ve laikliği temel aldığı vurgusu yapılmıştır. Bu açıklamayla resmî bir devlet dininin bulunmaması, devletin din ayrımı gözetmemesi ve devlet yönetiminin din kurallarına bağlı olmaması ifadelerinin üçü de ilişkilidir. 6. Osmanlı Devleti İran ile yapılan Ferhat Paşa (1590) Antlaşması ile doğuda en geniş sınırlarına ulaşmıştır. Lehistan ile yapılan Bucaş Antlaşması (1672) ile de batıda en geniş sınırlara ulaşmıştır.

5 7. Atatürk Dönemi nde Türk dış politikasında yaşanan Nüfus Mübadelesi Sorunu sürecinde Türk-Yunan ilişkileri gerginleşti. Nüfus Mübadelesi Sorunu çözüldükten sonra (1930) ise 1954 yılında yaşanacak olan Kıbrıs Sorunu na kadar bu iki ülke arasındaki ilişkilerde sıkıntısız bir dönem yaşandı. Hatta bu iki devlet arasındaki yakınlaşma dış politikada Türkiye yi ve Yunanistan ı birlikte hareket etmeye yöneltti yılında Türkiye ve Yunanistan ın öncülüğünde kurulan Balkan Antantı iki ülke ilişkilerinin daha sağlıklı bir seyir izlemesini sağladı. Bozkurt- Lotus Davası Türk-Fransız ilişkilerini etkileyen bir olaydır. 8. Türk dış politikasındaki yabancı okullar sorununu Türkiye bir iç sorun olarak ifade etti ve dış müdahaleyi engelledi. Boğazların Türk egemenliğine girmesinde ve Hatay ın Türk topraklarına katılmasında ise Milletler Cemiyeti kararları etkili olmuştur. 9. Atatürk Dönemi nde Türkiye Briand- Kellog Paktı na 1929 da katılmış, Sadabat Paktı nın (1937) ise bizzat kurulmasında etkili olmuş ve bu paktın üyesi olmuştur. Varşova Paktı ise İkinci Dünya Savaşı ndan sonra kurulmuştur. Türkiye Varşova Paktı na üye olmamıştır. 10. İkinci Dünya Savaşı ndan sonra Türk-Amerikan ilişkilerinin yakınlaşmasında hem Türkiye nin Truman Doktrini sonrası ABD den askerî yardım alması hem de Türkiye nin NATO ya üye olması gelişmeleri etkili olmuştur.türkiye nin Bağdat Paktı na üye olması Türkiye nin diğer Bağdat Paktı üye devletleriyle (Irak, İran, Pakistan ve İngiltere) olan ilişkileri üzerinde etkili olmuştur. ABD Bağdat Paktı na üye değildir Prut Antlaşması ile Osmanlı Devleti Rusya ya verdiği hakları geri almıştır. Bu durum Osmanlı Devleti nde kaybedilen yerlerin geri alınabileceği ümidini doğurmuştur. 12. Atabeyler hanedan çocuklarının eğitiminden sorumlu devlet adamıdır. Atabeylerin hükümdar çocuklarını iyi yetiştirebilmesi için önce kendilerinin hem devlet yönetiminde hem de askerlik işlerinde iyi yetişmiş olması gerekmektedir. Ancak atabeyin görevi melik (hükümdar oğlu) adına yönetimi üstlenmek değil, hükümdar oğullarını siyasi ve askerî konularda yetiştirmektir. 13. Türklerin İslam toplumuna katılmasından itibaren devlet işleri kurultay yerine divan meclislerinde görüşülmeye başlanmıştır.ülkenin hanedan üyelerinin ortak malı sayılması anlayışı ( veraset sistemi) ve hükümdarın Tanrı adına insanları yönetmekle görevli olması (kut anlayışı) İslamiyetten önceki Türk devletlerinde de var olan uygulamalardır. 14. EOKA (Kıbrıs Mücadalesi Rum Örgütü) Kıbrıs Rumlarının Enosis i (Megali İdea hedefi çerçevesinde Kıbrıs ın Yunanistan a bağlanmasını ifade eder.) gerçekleştirmeyi hızlandırmak için İngiliz sömürge idaresine karşı kurulmuştur. 15. Osmanlı Devleti nde Müslüman olmayan unsurların din ve mezhep esasına göre örgütlenip yönetilmesi uygulaması Osmanlı toplumunun kaynaşmasını engellemiş, bu uygulama toplumu oluşturan grupların ulusal benliklerini korumalarını sağlamış ve bir süre sonra bu gruplar kendi bağımsız devletlerini kurmak için devlete karşı ayaklanmışlardır. 5

6 16. Osmanlı Devleti ndeki tımar sisteminde dağıtılan toprakların mülkiyeti devletin, kullanma hakkı arazinin dağıtıldığı kişilerindir. Bu arazilerdeki vergiler ürün üzerinden toplanmaktadır. Tımar sisteminde tarım arazilerindeki faaliyet devlet tarafından sürekli denetlendiğinden tarımsal üretimin sürekliliği sağlanmıştır. 17. Osmanlı Devleti ndeki demokratikleşme hareketlerinden Tanzimat ve Islahat Fermanlarında mutlakiyet yönetimi varlığını sürdürmüştür. Kanunuesasi nin ilanıyla Osmanlı Devleti nde meşrutiyet yönetimine geçilmiştir. 18. Avrupa daki başkentlere büyükelçilerin gönderilmesinin amacı Avrupa yı yakından tanıma ve Batı tarzı yeniliklerle devletin parçalanmasını önleme düşüncesidir. Soru açıklamasında askerî alandaki yeniliklere öncelik verildiği yönünde bir bilgi yer almamaktadır Birinci Dünya Savaşı nda Kafkas Cephesi Osmanlı Devleti ve Almanya iş birliği ile açılmış bir taarruz cephesidir. Amaç Turancılık idealini gerçekleştirmek ve Bakü petrollerini ele geçirmektir. Çanakkale Cephesi Osmanlı yı saf dışı bırakmak ve Boğazlardan Rusya ya yardım götürmek amacıyla İtilaf Devletleri tarafından açılmıştır. Osmanlı Devleti savunma konumundadır. Irak Cephesi de İtilaf Devletleri tarafından açılmıştır. Osmanlı Devleti savunma konumundadır. Irak cephesi İtilaf Devletleri tarafından Abadan petrollerini ele geçirmek ve karadan Rusya ya yardım götürmek amacıyla açılmıştır. 20. Birinci Dünya Savaşı nda Çanakkale Savaşları yla İngiltere nin Rusya ya Boğazlardan yardım götürememesi Rusya da Bolşevik İhtilali çıkmasında etkili olmuştur. Çanakkale deniz savaşında İngiliz donanmasının büyük kayıplar yaşamasının sonucu İngiltere denizlerdeki üstünlüğünü ABD ye bırakacaktır. Kıbrıs ın İngiltere yönetimine geçmesi (1878) ise Çanakkale Savaşları ndan daha önce yaşanan bir durumdur. tarih adım 3 1. Horasan hâkimiyeti için 1035 de Büyük Selçuklular ile Gazneliler arasında Nesa Savaşı, 1038 de Serahs Savaşı yapılmıştır. Pasinler Savaşı (1048) Büyük Selçuklular ile Bizans arasında yapılan ilk savaştır. 2. Osmanlı Devleti ile İran arasında yapılan ilk resmî antlaşma Kanuni Dönemi nde yapılan Amasya Antlaşması dır. (1555) 3. Misakımillî de kabul edilen kapitülasyonların kaldırılması diğer devletlerle mali ve adli alanlarda eşit olunmak istendiğini göstermektedir. Yine azınlık haklarının, komşu ülkelerdeki Müslüman halkların haklarının korunması şartıyla kabul edilmesi uluslararası ilişkilerin eşitlik anlayışına göre düzenlenmek istendiğini göstermektedir. Ancak Batı Trakya da halk oylaması yapılması uluslararası bir eşitlik vurgusu taşımamaktadır. Batı Trakya nın Türk topraklarından ayrılmasını önleme yolunda bir girişimdir. 4. Berlin Antlaşması yla Bulgaristan ın sınırları küçültülerek üç bölgeye ayrılmıştır. Birinci bölge asıl Bulgaristan bölgesi Osmanlı Devleti ne vergi veren bir prenslik yapılıp özerk hâle getirildi. İkinci bölge Doğu Rumeli adıyla Hristiyan vali atanmak şartıyla Osman-

7 lı Devleti ne bağlı muhtarlık hâline getirildi. Üçüncü bölge Makedonya olarak adlandırıldı ve ıslahat yapmak şartıyla Osmanlı Devleti ne bırakıldı. Böylece Rusya nın Balkanlardaki egemenliği ve sıcak denizlere inmesi engellendi. 7. Meclis Hükûmeti anlayışı Meclis başkanının aynı zamanda Bakanlar Kurulunun da başkanı olması ve bakanların meclis içerisinden tek tek oylanarak seçilmesidir. Meclis Hükûmeti anlayışı ile Türkiye Devleti laiktir. ilkesi doğrudan ilişkili değildir. 10. Yeni Türk devletinin ilk yıllarında yapılan Medeni Kanun un kabul edilmesi, saltanatın kaldırılması ve tekke ve zaviyelerin kapatılması yeniliklerinin üçü de laik bir devlet yapısının oluşturulması amacını taşımaktadır. 5. Birinci İnönü Savaşı nın kazanılmasından sonra Anlaşma Devletlerinin Londra Konferansı nı düzenlemesi, bu devletlerin ulusal mücadelenin güçlenmesinden duydukları endişeyi ve Türk tarafına bir an önce Sevr Anlaşması koşullarını imzalatarak yaptıkları işgallere meşruluk kazandırmayı düşündüklerini göstermektedir. Gümrü Antlaşması Londra Konferansı toplandığında imzalanmıştı. Misakımillî ise Londra Antlaşması nda kabul edilmedi. Misakımillî yerine Türk tarafına Sevr Antlaşması koşulları kabul ettirilmeye çalışıldı. 6. Mudanya Ateşkes Antlaşması nın imzalanmasıyla Kurtuluş Savaşı nın askerî bölümü sona ermiştir. Bu ateşkesle Doğu Trakya toprakları yeni bir savaş yapılmadan TBMM idaresine geçmiştir. Düyunuumumiye İdaresinin kaldırılması ve Boğazların yönetimi için başkanı Türk olan uluslararası bir komisyon kurulması Lozan Antlaşması nın kararları arasındadır. 8. Yalta Konferansı Müttefi k Devletler tarafından Birleşmiş Milletleri kurmak ve savaş sonrası dünya politikasını belirlemek amacıyla yapılmıştır (1945). Adana Görüşmeleri ve Kahire Görüşmeleri savaş devam ederken Türkiye ile Müttefi k Devletler arasında yapılmıştır. (1943) 9. Cominform, SSCB tarafından uydu ülkelerle Moskova arasındaki bağları daha da güçlendirmek ve aynı zamanda uluslararası ideolojik faaliyetleri bir merkezden idare etmek amacıyla kurulmuştur. Comecon, komünist ülkeler arasında ekonomik iş birliği ve dayanışmayı sağlamak amacıyla kurulmuştur. Varşova Paktı, Sovyetler tarafından NATO ya karşı kurulmuştur. Cominform, Comecon ve Varşova Paktı komünist Doğu Bloku na bağlı birimler arasında yer alır. 11. Öğretimin Birleştirilmesi Kanunu nun kabulüyle medreselerin kapatılması eğitimin ve öğretimin ulusallaşmasını sağlamıştır. Teşkilatıesasiye Kanunu medreselerin kapatılmasından daha önce kabul edilmiştir. Yabancı okullar ise medreselerin kapatılmasından daha önce açılmıştır. 12. Yeni Türk Devleti ndeki kadınlara seçme-seçilme hakkının tanınması ve seçmen olmada servet, öğrenim, vergi koşullarının aranmaması gelişmelerinin her ikisinin de ortak paydası ulusal egemenlik anlayışıdır. Bu adımlar bir ekonomi politikası olan devletçilikle ya da din-devlet ayrımını ön gören laiklikle ilişkili değildir. 13. Şeyh Sait Ayaklanması nın ortaya çıkmasında İngiltere nin Orta Doğu daki çıkarlarını korumak istemesi etkili olmuştur. Serbest Cumhuriyet Partisi nin kapanması ve Atatürk e suikast girişimi Şeyh Sait İsyanı çıktıktan sonra yaşanan gelişmelerdir. 7

8 Anayasası ndaki Cumhurbaşkanının ve milletvekillerinin yemin metnindeki dinî ifadelerin çıkarılması 1928 tarihli Anayasa değişikliğidir. Türkiye Devleti nin hükûmet şekli Cumhuriyet tir. maddesi 1924 Anayasası nın ilk metninden itibaren vardır, bir değişiklik değildir. Atatürk ilkelerinin Anayasa kapsamına alınması ise 1937 yılı Anayasa değişikliğidir. 15. Soru açıklamasında bir yıl ifade edilmişse öncüllerde yaşanan gelişmelerin bu tarihten sonraki gelişmeler olması beklenir. İtalya nın 1935 yılında Habeşistan a saldırması ve Rodos ve On iki Ada yı silahlandırması gelişmeleri Türkiye nin Boğazların statüsünü yeniden dünya gündemine getirmesinde etkili olmuştur. Nüfus Mübadelesi ve yabancı okullar konuları bu tarihten önce yaşanan gelişmelerdir. 16. Devletin dini İslam dır. hükmünün Anayasa kapsamından çıkarılması 1924 Anayasası 1928 yılı değişikliğidir. Hükûmetin kurulmasında kabine sistemine geçilmesi 1921 Anayasası 1923 yılı değişikliğidir. Seçmen yaşının 18 den 22 ye çıkarılması 1924 Anayasası 1934 yılı değişikliğidir. Her üçü de Atatürk Dönemi nde gerçekleşmiştir Türkiye de demokrasinin yerleşmesi amacıyla Serbest Cumhuriyet Partisi kurulmuş (1930), kadınlara belediye seçimlerine katılma hakkı tanınmış (1930) ve Millî Kalkınma Partisi kurulmuştur (1945). 18. Saltanatın kaldırılmasıyla padişah ve ailesi yurt dışına gönderilmiş, halifelik makamı halktan gelebilecek tepkilere karşı bir süre için dahi olsa varlığını sürdürmüş ve kişi egemenliği demek olan saltanatın kaldırılması ulusal egemenlik anlayışını da güçlendirmiştir. 19. Türk dış politikasında yılları arasındaki gelişmelerden 1926 Ankara Antlaşması nın imzalanması ve Türkiye nin Milletler Cemiyetine üye olması Türk-İngiliz ilişkileri üzerinde etkili olmuştur. İlk olayda İngiltere Musul un Irak yönetimine verilmesinde etkili olduğu için iki ülke arasındaki ilişkiler bozulmuş, ikinci olayda ise iki ülke ilişkileri bir yakınlaşma sürecine girmiştir. Bozkurt-Lotus Davası Türk-Fransız ilişkilerinin gerginleşme gerekçesi olmuştur. 20. İtalya nın 1930 lardan itibaren Asya ve Afrika ya doğru yayılma siyaseti izlemesi 1934 te Balkan Antantı nın kurulması ve 1937 de Sadabat Paktı nın kurulması gerekçesidir. Marshall yardımı İtalya nın İkinci Dünya Savaşı nda yenilmesinden sonraki bir gelişmedir. tarih adım 4 1. Orta Asya Türk devletlerinin Çin e karşı üstünlük sağladıkları anlarda bile Çin topraklarına yerleşmekten kaçınmaları, Türk devletlerinin Çin kültürünün asimilasyonuna uğramayı engellemek ve ulusal benliklerini korumak istediklerini gösterir. Soru açıklamasından ne düzenli bir orduya sahip olmadıkları yargısı ne de Türk devletlerinin birçok devletle mücadele içinde oldukları yargısı çıkarılabilir. 2. Yalnız bu bilgiye dayanarak ifadesi soru açıklamasındaki bilgiden başka bir bilginin soru çözümüne dâhil edilmemesi gerektiğini anlatır. Soru açıklamasında Karahanlılarda devletin doğu ve batı olarak idare alanlarına ayrılarak yönetilmesi birinci öncüldeki federal bir yönetim anlayışının benimsendiğini gösterir. Soru açıklamasında hem federal yönetim anlayışı hem de hükümdar çocuklarının sancaklara vali olarak gönderilmesi bu devletlerin İslamiyetten önceki Türk devlet gelenek-

9 lerini sürdürdüğünü gösterir. Ancak soru açıklamasından Büyük Selçuklu Devleti nin bütün valilerinin Türk kökenli olduğu yargısı çıkarılamaz. 3. Türkiye Selçuklu Devleti nde hükümdar çocukları olan meliklerin devleti yönetme tecrübesi kazanmak amacıyla sancaklara gönderilmesine atabeylik sistemi denir. Atabeylik uygulamasının temel amacı taşradaki vergileri toplamaktan öte taşranın yönetim işini üstlenen melikin yönetimde deneyim kazanmasını sağlamaktı.ikta sistemi, belli devlet görevlilerine yaptıkları hizmet karşılığı ayrılan topraklardır. Bu topraklardan vergiler, yetiştirilen ürün üzerinden (ayni olarak) toplanır. Devlet ikta sistemiyle taşradaki vergi toplanmasını da hem sistemleştirmiş hem de kontrol altına almış olur. Gulam sistemi, değişik milletlerin çocuklarının toplanarak eğitilmesi ve bu sayede ordunun asker ihtiyacının karşılanmasıdır. 5. Tımar sahibi üzerinde devlet denetiminin sağlanması hem merkezî idarenin zayıflamasını önler hem de tımara ayrılan topraklarda yerel güçlerin oluşmasını engeller. Toprağın ekilip biçilmeme durumunda tımar sahibinden alınması ise tarımsal üretimin azalmasına karşı devletin aldığı bir tedbirdir. 6. Osmanlı Devleti nde II. Mahmut Dönemi nde Türkçe ve Fransızca olarak Takvimivakayi adında ilk resmî gazete çıktı. Özel gazeteler ise Tanzimat Dönemi nden itibaren yayın hayatına başladı. Bunlardan başyazarı Şinasi olan Osmanlı Devleti nin ilk özel gazetesi Tercümanıahval bir haber gazetesi olmaktan çok siyasi eleştirileri ile gündeme gelen bir fi kir gazetesi niteliğindedir. Tasviriefkâr da yine Şinasi tarafından çıkarılan bir özel gazetedir. memiştir. Birinci Balkan Savaşı nın başlaması ise 1912 yılındadır ve bu savaş Rusya nın kışkırtmasıyla Balkanlarda yayılmacı politikalara devam eden Yunanistan, Bulgaristan, Sırbistan ve Karadağ ın Osmanlı Devleti ne savaş ilan etmesiyle başlamıştır. 8. Soru açıklamasında Tanzimat Fermanı nın yöneticiler tarafından hazırlandığı bilgisi yer almaktadır. Fermanın Avrupa daki anayasacılık hareketlerinden esinlenilerek ilan edildiği bilgisi konunun geneli için doğru bir yargıdır. Ancak bu sorunun çözümünde soru, açıklamasında verilen bilgi kadarından sorumlu olunmalıdır. Soru açıklamasında da ne Avrupa daki anayasacılık hareketlerinden ne de Tanzimat Fermanı nın sonucunda devletin dağılmasını engellediğinden (İkinci öncüldeki bilgi bir sonuçtur ve soru açıklamasında bu sonuçtan söz edilmemiştir.) söz etmektedir. 4. Yeniçeri Ocağı Kapıkulu Ocaklarının en temel ve en kalabalık grubuydu. I.Murat zamanında Edirne de kurulan Yeniçeri Ocağı padişahın merkezî otoritesinin temelini oluşturmuştur. Devşirme kökenlilerden oluşan yeniçeriler yaya olarak savaşırlar üç ayda bir devletten ulufe denen maaş alırlardı. Yeniçerilerin her türlü masrafı tımar sahiplerince değil, devlet tarafından karşılanırdı. 7. Soru açıklamasında bir tarihin verilmesi çözümde kullanılacak önemli bir ipucudur de İngiltere ve Rusya arasında Reval de yapılan görüşmeler 1908 den sonraki gelişmeler üzerinde etkili olur. Bu mantıktan hareketle Yunan İsyanı 1829 yılında yaşanmışsa Reval Görüşmeleri nden etkilenmemiştir. Tanzimat Fermanı 1839 da ilan edilmiştir. Tarih itibarıyla bu gelişme de Reval Görüşmesi nden etkilen- 9. Osmanlı Devleti nde II. Abdülhamit Dönemi nde 4 Haziran 1878 de Kıbrıs yasal olarak Osmanlı Devleti nin olacak, Türk bayrağı çekilmek kaydıyla yönetimi İngiltere ye bırakılacaktı. Süveyş Kanalı nın açılmasıyla birlikte stratejik önemi artan Mısır, İngiltere tarafından işgal edildi (1882). Tunus ise Fransa tarafından 1881 de işgal edildi. 9

10 10. TBMM nin Hıyanetivataniye Kanunu nu çıkarması ve İstiklal Mahkemelerini kurması otoritesini korumak istediğini göstermektedir. İstiklal Mahkemeleri üyelerinin TBMM üyeleri arasından görevlendirilmesi meclisin yargı yetkisini de kullanmak istediğini göstermektedir. Ancak bu iki bilgiden halifeliğin kaldırılmasının istendiği düşüncesi çıkarılamaz. 11. Fatih Sultan Mehmet Dönemi nde Kırım Hanlığı nın alınmasıyla Osmanlı Devleti Karadeniz e hâkim olmuş, Karadeniz Türk gölü hâline gelmiştir te İlhanlılar ile Anadolu Selçuklu Devleti arasında yapılan Kösedağ Savaşı sonucu Anadolu Selçuklu Devleti yıkılma sürecine girmiş, Anadolu da beylikler dönemi başlamıştır. 13. Mısır valisi Mehmet Ali Paşa nın isyanı üzerine Osmanlı Devleti nin Rusya dan yardım istemesi Boğazların uluslararası sorun hâline gelmesine yol açmıştır. 14. Eisenhower Doktrini nin ortaya atılmasında Süveyş Krizi nin sonucu etkili olmuştur. Olaylara kayıtsız kalamayan ABD Orta Doğu nun kendi denetimi altına girmesini sağlamak amacıyla Eisenhower Doktrini ni açıklamıştır. 15. Lozan Antlaşması İmroz ve Bozcaada yı Türkiye ye iade etmiştir. Yunan işgalindeki Semadirek, Limni, Midilli, Sakız, Sisam ve Ahikerya adaları Yunanistan a verilmiştir. Yunanistan a verilen adaların askerden arındırılması Türkiye ye bırakılan Gökçeada ve Bozcaada da da mahallî idare kurulması kararı alınmıştır. İtalya nın işgali altında bulunan Rodos ve On İki Ada ve tabii adacıklar ile Meis Adası ise İtalya ya verilmiştir. 16. Türkiye Cumhuriyeti nde, seçimlerin 4 yılda bir yapılması 1924 Anayasası nda yer almıştır. Serbest Cumhuriyet Partisi 1930 yılında kurulmuştur. Seçmen yaşının 18 den 22 ye çıkarılması 1934 yılındaki bir Anayasa değişikliğidir. 17. Millî Ekonomi İlkesi nin kabul edilmesi ile ulusal bir ekonomi inşa etme düşüncesi bağımsızlık ilkesi doğrultusunda yaşanan bir süreçtir. Kapitülasyonların kaldırılarak Türkiye de çalışacak yabancı şirketlere Türkiye kurallarına uyma zorunluluğunun getirilmesi Türkiye ekonomisinin her türlü etki ve denetimden bağımsız olması doğrultusunda atılan bir adımdır. Her iki bilginin de ortak paydası bağımsızlıktır. 18. Atatürk ün laiklik anlayışı dinî inanç ve kanaat hürriyetini temel alır. Yönetim kurallarının ve toplumsal ihtiyaçların din kurallarına göre değil akıl ve bilim esaslarına göre yürütülmesinden yanadır. Laiklik ilkesine göre devletin resmî bir dini yoktur. Devlet toplumda yer alan çeşitli din ve mezheplere eşit uzaklıkta durmalıdır. Laik devlet yapısında devlet organizasyonu içinde yer alan bireyler bağlı olduğu dinin gereklerini yerine getirme ya da getirmeme konusunda bir hürriyete sahiptir. 19. Atatürk bu sözüyle ulusal egemenliğin toplum açısından öneminden söz etmektedir. Ulusal egemenlik anlayışı cumhuriyetçilik ilkesiyle ilişkilidir Anayasası nda Devletin dini İslam dır. hükmünün Anayasa dan çıkarılması 1928 yılında, kadınların milletvekili seçimlerine katılması 1934 yılında ve laiklik ilkesinin Anayasa metninde yer alması 1937 yılında yapılan bir Anayasa değişikliğidir. tarih adım 5 1. Cumhuriyetin ilanının bir gelişme üzerinde etkili olabilmesi için bu gelişmenin hem Cumhuriyetin ilanından sonra yaşanması hem de ulusal egemenlik vurgusu taşıması gerekir. Seçeneklere bakıldığında hem Cumhuriyetin ilanından sonra yaşanan hem de ulusal egemenlik vurgusu taşıyan tek bilgi kadınlara belediye seçimlerine katılma hakkının tanınmasıdır. 10

11 2. Türkiye Cumhuriyeti nde, Türkiye İş Bankasının kurulması ile sanayi ve ticaretle uğraşan kesime uygun kredi olanakları tanınmıştır. Kabotaj Kanunu nun kabul edilmesi ile Türk kara sularında gemi işletme hakkı sadece Türk tüccarlara bırakılmıştır. Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı nın uygulanması ile devlet öncülüğünde sanayileşme amaçlanmıştır. Her üçünün de ortak vurgusu ulusal ekonomiyi güçlendirmedir. 3. Atatürk Dönemi ndeki evlenme, evlilik birliğini bozma konularında kadınlara erkeklerle eşit haklar tanınması, Soyadı Kanunu nun çıkarılması ve genel oy ilkesinin kabul edilmesi (servet,vergi, öğrenim durumu olmaksızın bütün vatandaşların oy hakkına sahip olması 1934 yılından itibaren uygulanmaktadır.) düzenlemelerinin üçünün de amacı imtiyazsız ve sınıfsız bir toplum oluşturmadır. 4. Türkiye Cumhuriyeti nde kadınların belediye ve milletvekili seçimlerine katılmalarının sağlanması siyasi katılımın artırılmaya ve güçlendirilmeye çalışıldığını göstermektedir. Söz konusu hakların her ikisi de siyasi haklardır. 5. Cumhuriyetin ilk yıllarında uluslararası ticari ilişkileri uyumlu yürütebilme düşüncesi doğrultusunda okka, arşın, endaze gibi ölçülerin yerine metre ve kilogram gibi ağır- lık ve uzunluk ölçüleri benimsenmiş ve yine uluslararası ticari ilişkilerde uyumun sağlanması ile ilişkili olarak miladi takvim kabul edilmiştir. İlk nüfus sayımının yapılması ise ticari ilişkilerle ilişkili değildir. 6. TBMM de Şeriyye Vekaletinin ve şeyhülislamlık makamının kaldırılarak Diyanet İşleri Başkanlığının kurulması önerisi halifeliğin kaldırılmasıyla aynı gün yasalaşarak kabul edilmiştir. 7. Türkiye nin ilk muhalefet partisi olan Terakkiperver Cumhuriyet Partisi nin parti programında cumhuriyetçilik, milliyetçilik ve laiklik ilkeleri yer almamaktadır. Bu parti kurucusu tarafından feshedilmemiş Şeyh Sait İsyanı nın çıkmasıyla ilişkili görülerek İstiklal Mahkemelerinde alınan karara dayalı olarak kapatılmıştır. 8. Demokrat Parti 1946 yılında kurulmuştur. Suriye sınırının kesin olarak çizilmesi 1939 ve Vakıflar Genel Müdürlüğünün kurulması 1924 yılında yaşanan gelişmelerdir. 9. Sadabat Paktı nın kurulmasında, İtalya nın ve Almanya nın dünya barışını tehdit eden yayılmacı politikaları etkili olmuştur. Bu bağlamda İtalya nın Habeşistan ı işgali Sadabat Paktı nın kurulmasını etkilemiştir. Mısır da İngiltere yönetiminin kurulmasını Türkiye Lozan Antlaşması nda kabul etmiştir (1923). Bu düzenleme Paktın kurulması üzerinde etkili değildir. Almanya nın Polonya yı işgali ise Sadabat Paktı kurulduktan sonra (1939 yılında) yaşandığından paktın kurulmasını etkilememiştir. 10. Türkiye nin Milletler Cemiyetine üye olmasında, Almanya ve İtalya nın yayılmacı politikaları ve bu politikalar nedeniyle dünya barışının bozulabilme endişesi etkili olmuştur. Türkiye nin cemiyete üye olurken çok partili hayata geçilmesinde Batı dan siyasi destek alma isteği ya da Türkiye-Trakya sınırının belirlenmesinde destek sağlama düşüncesi yoktur. 11. İngiltere, 1878 de Rus saldırılarına karşı Osmanlı Devleti ne yardım etmek bahanesiyle Kıbrıs ı işgal etmiştir. Fransa 1881 de sömürgeleştirmek amacıyla Tunus u işgal etmiştir. Kıbrıs ve Tunus un kaybedilmesi XIX. yüzyıl gelişmeleri arasında yer alır. Bulgaristan XX. yüzyıl başlarında bağımsızlığını ilan etmiştir yılında II. Dünya Savaşı nın sona ermesiyle ABD ve Sovyet Rusya iki süper güç olarak ortaya çıkmış, böylece Soğuk Savaş Dönemi başlamıştır. Türkiye bu dönemde Avrupa Konseyine üye olmuş (1949) NATO ya üye olmuş (1952), Bağdat Paktı na katılmıştır. (1955) 11

12 13. Türklerin İslamiyeti kabulüyle birlikte vakıflar aracılığıyla birçok sosyal yardımlaşma kurumu oluşturulmuştur. Bu kurumların çalışmaları vakıflar tarafından fi nanse edilmiştir. İkta devlet memurlarına ve komutanlara devlete yaptıkları hizmetin bedeli olarak belli bir toprağın işletme hakkının verilmesidir. Gulam ise Müslüman olmayanların çocuklarının toplanarak bir eğitimden geçirilmesi ve bu eğitim sonrası çocukların başta asker olmak üzere çeşitli devlet hizmetlerine alınmasıdır. 14. Türkiye Selçuklu Devleti nde ülke topraklarını kayıtlara geçiren ve bu topraklara ait menşur ve beratların hazırlanmasından sorumlu olan divan Pervane Divanıdır. Niyabet-i Saltanat; hükümdar devlet merkezinden ayrıldığında ona ait işleri yürüten divandır. Tuğra Divanı, yazışmalardan sorumlu olan divandır. İşraf Divanı, askerî ve adli birimler dışında denetim yapan divandır. Arz Divanı askere ilişkin işlemleri düzenleyen divandır. 15. II. Mehmet ten itibaren uygulanan kardeş katli uygulamasıyla uzun taht kavgalarının yaşanmasını önlemek ve bu sayede merkeziyetçi yapının güçlenmesini sağlamak amaçlanmıştır. Kardeş katli uygulamasıyla ordu teşkilatının güçlenmesini sağlamak hedefl enmemiştir Osmanlı Devleti nde Kuruluş Dönemi nde inşa edilen Anadolu Hisarı nda Batı etkisi görülmemektedir. Nur-u Osmaniye Külliyesi nde ve İshak Paşa Sarayı nda ise barok ve rokoko mimarisinin özellikleri görülmektedir. 17. Kanunuesasi de padişahın yetkilerinin parlamentoya oranla daha güçlü olması padişahın mutlak otoritesinin sınırlanmadığını göstermektedir. Bu bağlamda Bakanlar Kurulunun padişaha karşı sorumlu olması, Mebusan Meclisinin padişahın izniyle kanun teklifi hazırlaması ve Meclisi açıp kapama yetkisinin padişaha ait olması gelişmelerinin üçü de padişahın mutlak otoritesinin daha devam ettiğini göstermektedir. 18. Osmanlı Devleti nin XIX. yüzyılda Avrupa ya öğrenci göndermesi ve Avrupa da elçilikler açması Osmanlı nın Avrupa yı daha yakından tanımasını sağlamıştır. Bu adımlar Osmanlı Devleti nin bir Avrupalı devlet sayıldığını ya da Avrupa nın sadece yönetim alanından etkilenildiğini göstermemektedir. 19. Osmanlı ekonomisinin bozulmasında kapitülasyonların genişletilmesi İngiltere ile imzalanan Balta Limanı Ticaret Sözleşmesi ve tımar sisteminin bozulmasıyla tarımsal üretimin gerilemesi gelişmelerinin üçü de etkili olmuştur. 20. Osmanlıcılık düşüncesi doğrultusunda Tanzimat Dönemi nde Osmanlı halkı il genel meclisleriyle yerel yönetime katılmaya başlamıştır. Meşrutiyetin ilanıyla ise halk ilk Osmanlı parlamentosunun açılmasıyla devlet yönetimine katılmıştır. tarih adım 6 1. Osmanlı Devleti nin Birinci Dünya Savaşı na girmesinde Balkan Savaşlarında kaybedilen toprakların geri alınmak istenmesi düşüncesi etkili olmuştur. Musul un İngiltere tarafından işgal edilmesi ve Paris Barış Konferansı Birinci Dünya Savaşı nın sona ermesinden sonra yaşanan gelişmelerdir. 2. Misakımillî de Azınlıkların hakları komşu ülkelerdeki Müslüman halkın aynı haktan yararlanmaları kaydıyla tarafımızdan kabul ve temin edilecektir. hükmü ile azınlıkların statüsüne ilişkin bir düzenleme yapılmıştır. Batı Cephesi nin ikiye ayrılması Gediz Taarruzu ndan sonra yaşanmıştır. Ulusal cemiyetlerin birleştirilmesi ise Sivas Kongresi kararları arasında yer almaktadır. 3. Tolunoğulları, İhşitler, Memlükler, Eyyübiler Mısır da kurulan Türk - İslam devletleri arasında yer alır. Karahanlılar ise Türkistan da kurulmuştur.

13 4. Şehzade Mustafa, II. Murat ın kardeşidir. II. Murat Dönemi nde taht mücadelesi için isyan etmiştir. Buçuktepe İsyanı Osmanlı tarihindeki ilk yeniçeri isyanıdır. II. Murat Dönemi nde meydana gelmiştir. Düzmece Mustafa İsyanı Çelebi Mehmet Dönemi gelişmeleri arasında yer alır. 5. New York Borsası 1928 yılının başından 1929 yılı Ekim ayının başına kadar olan süreçte gittikçe yükselmiş ve yüksek kazanç oranı getirmiştir. Ancak 3 Ekim 1929 tarihine gelindiğinde borsanın yükselişi durmuş hatta birkaç büyük holdingin hisse senetleri düşmüştür. Bu düşüş 21 Ekim günü yabancı yatırımcıların kâğıtlarını ellerinden çıkarmalarıyla hızlanmış ve Kara Perşembe olarak adlandırılan 24 Ekim 1929 Perşembe günü borsa dibe vurmuştur. 6. II. Dünya Savaşı nın sonucunda Almanya ikiye ayrılmış, NATO kurulmuş, Soğuk Savaş başlamış ve Hindistan bağımsızlığını elde etmiştir. Miletler Cemiyeti (Cemiyetiakvam) I. Dünya Savaşı nın sonucunda kurulmuştur. 7. Türkiye Cumhuriyeti nde Öğretimin Birleştirilmesi Kanunu nun kabulü ve bu kanun kapsamında medreselerin kapatılmasıyla ulusal ve laik ilkelere dayalı bir öğretim gerçekleştirilmek istenmiştir. Millî Korunma Kanunu ekonomi alanında yapılan yasal bir düzenlemedir. 8. Cumhuriyetin ilanından sonra medreselerin kapatılması yeni okulların açılmasıyla başlayan öğretim alanındaki ikili uygulamaları ortadan kaldırma amacına yönelik bir uygulamadır. Miladi takvimin kabul edilmesi hicri ve rumi takvimin bir arada kullanılmasıyla yaşanan ikiliği ortadan kaldırmıştır. Çok partili hayata geçilmesi ise siyasi alandaki ikiliği değil, halkın siyasi görüşlerini daha rahat ifade edebilmesini sağlayan demokratik bir adımdır. 9. Cumhuriyet Halk Partisi nin yönetimde tek parti olarak varlığını sürdürmesi inkılapların yapılmasını ve hükûmetin kurulmasını kolaylaştırmıştır. Ancak yönetimde tek partinin bulunması hükûmetin denetlenmesini güçleştirmiştir. 10. Türkiye de demokratik devlet yönetimini yerleştirmek amacıyla ulus egemenliğini esas alan düzenlemelere gidilmiştir. Türk Medeni Kanunu yurttaşların yönetime katılmasını sağlayan bir düzenleme değildir. Kadınlara istediği mesleği seçme hakkının tanınması düzenlemesi de bir yönetime katılma düzenlemesi değildir. Ancak Serbest Cumhuriyet Partisi nin kurulması gibi partileşme süreci demokratik hayatın önemli bir ögesidir. 11. Türkiye Cumhuriyeti nde 1924 Anayasası nda 1930 yılı değişikliğiyle kadınlara belediye seçimlerine katılma, 1934 yılındaki Anayasa değişikliğiyle de milletvekili seçme ve seçilme hakkı tanınmıştır. Cumhuriyetin ilanını öngören Anayasa değişikliğinde ve Türk Medeni Kanunu nun kabulünde kadınların seçimlere katılmasına ilişkin bir düzenleme yer almamaktadır. 12. Atatürk bu sözünde millî egemenlik ilkesinin öneminden söz etmektedir. Millî egemenlik hem cumhuriyetçilik hem de halkçılık ilkesiyle ilişkilidir. Devletçilik bir ekonomi politikasıdır. 13. Atatürk Dönemi nde dış politikada ulusal çıkarları gerçekleştirmede kararlı olunmuş, gerçekleşmesi mümkün olmayan hayaller peşinde koşulmamıştır. Bu dönemde Balkan Antantı, Sadabat Paktı gibi dünya barışının korunması için bölgesel ittifaklar içinde yer alınmıştır. Türkiye I. Dünya Savaşı ndan yenik çıkanlar arasında yer almasına rağmen revizyonist bir politika izlememiş, savaş sonrası oluşturulan düzenin devamından yana bir tutum sergilemiştir. 13

14 Anayasası 1923 yılı değişiklikleri arasında; Başbakanın Cumhurbaşkanı tarafından Meclis üyeleri arasından seçilmesi, Türkiye devletinin resmî dili Türkçedir. maddesinin Anayasa metnine eklenmesi Devletin dini İslam dır. maddesinin Anayasa metnine alınması ifadeleri yer almaktadır. Devletin dini İslam dır. maddesinin Anayasa metninden çıkarılması 1924 Anayasası nın 1928 tarihli değişikliğidir. 17. Atatürk bu sözünde Türk milletinin akılcılık ve bilimsellikten yani milletin kendine rehber olarak bilimi temel alacağından söz etmiştir. Bu durum laik devlet anlayışı ile doğrudan ilgilidir. Bu sözde hukuk devleti anlayışı yer almamaktadır. 20. Soru açıklamasında bir tarihin verilmesi soru çözümünde önemli bir ipucudur. Musul un statüsünün belirlenmesi (1926) ve Fener Rum Patrikhanesinin İstanbul da kalması (1923) 1935 yılı öncesi yaşanan gelişmelerdir. Soru açıklamasındaki İtalya nın 1935 yılında Habeşistan ı işgal ederek yayılmacı bir politika izlemesi bu tarihten sonraki bir gelişmeyi yani 1936 yılındaki Montrö Boğazlar Konferansı nın toplanmasını etkiler. 15. Şeyh Sait İsyanı nın yaşanmasının ardından Terakkiperver Cumhuriyet Partisi isyanın çıkmasıyla ilgili olduğu gerekçesiyle kapatılmıştır. Bu dönemde basına sansür getirilerek Tevhidiefkar, İstiklal, Aydınlık, Tanin gibi bazı muhalif gazete ve dergiler kapatılmıştır. Medreselerin kapatılması ise Şeyh Sait İsyanı nın çıkmasından öncedir. 18. Türkiye nin Milletler Cemiyetine üye olması 1932 yılında, Eisenhower Doktrini yle Türk Amerikan yakınlaşmasının yaşanması 1957 yılında, Kıbrıs Barış Harekâtı nın düzenlenmesi ise 1974 yılında yaşanan gelişmelerdir. 16. Batı tarzı demokratik bir rejimi benimsemiş olan Mustafa Kemal kendinden sonra yaşanabilecek antidemokratik gelişmeleri önleyebilme, halkta tek parti yönetimine karşı birikmiş olan hoşnutsuzlukları giderme ve hükûmet çalışmalarının denetlenmesi düşüncelerinden hareketle bir muhalif partinin kurulması gerektiğini düşünmüş ve bu amaçla çalışmaları yürütmüştür Türkiye nin Trakya sınırı Lozan Antlaşması yla kesin olarak çizilmiştir. (Batı Trakya, Türkiye nin sınırı dışında kalmıştır.) Musul 1926 Ankara Antlaşması yla Türkiye nin sınırları dışında kalmıştır. Boğazlar egemenliğinin Türkiye ye geçmesi (1936) ve Hatay ın Türk topraklarına katılması (1939) ise Misakımillî ye uygun olarak çözümlenmiştir.