1-ANTRENÖRÜN TANIMI KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ. Doç. Dr. Faruk YAMANER

Transkript

1 1-ANTRENÖRÜN TANIMI VE KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ Doç. Dr. Faruk YAMANER

2 ANTRENMAN HOLMANN Antrenman, organizmada fonksiyonel ve morfolojik değişmeler sağlayan ve sporcuda verimin yükseltilmesi amacıyla belirli zaman aralıkları ile uygulanan yüklenmelerin tümüdür. HARRE Spor antrenmanı, sporda gelişimi sağlamak için bilimsel özellikle pedagojik ilkelere göre yönlendirilen süreçtir. Bu süreç, planlı ve sistemli biçimde etkilenerek sporcuların bir veya daha çok spor dalında üstün başarıya ulaşmasını amaçlar. YAŞAR SEVİM Bedensel ve moral gücün, teknik ve taktik becerilerin organik ve psikolojik yüklenmelerle düzeltilmesi ve en üst düzeye getirilmesi amaçlarına yönelik bir eğitim sürecidir

3 ANTRENÖR Genel ya da ilgili spor dalına özgü bir biçimde, spor etkinliklerini ve antrenmanlarını yaptırarak; sporcuyu teknik, taktik, kondisyon, psikolojik, sosyolojik ve zihinsel açıdan amacına uygun şekilde basamaklı olarak üst düzey verimliliğe ulaştıran eğitici kişidir. (Yaşar Sevim).

4 Antrenörün Kişilik Özellikleri Bir sporcunun başarısı sadece yeteneğine ve çalışma azmine bağlı değildir. Aynı zamanda iyi bir antrenörler çalışmak zorundadır. Antrenörün tek görevi sporcusuna ait olduğu spor branşının teknik, taktik ve kondisyonel yeterliliğini kazandırmak değildir.

5 Antrenör spor bilimciden, spor hekimlerinden ve spor psikologlarından aldığı bilgileri yorumlayarak sporcusuna aktarır. Buna göre antrenör bir yandan araştırıcıdan aldığı bilgileri uygulanabilir hale getirip sporcuya iletirken, diğer yandan performansı yükseltmek için yapılması gereken araştırmaları yapıp sporcuları üzerinde uygular.

6 ANTRENÖRÜN TEMEL KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ Spor bilgisi: Antrenör kendi spor dalında bilgi ve yeniliğe açık olmalıdır. Sporcu antrenörün bilgisinden emin olmalıdır. Antrenör ilgili spor dalının kuralları, teknik ve taktik bilgisine sahip olmalıdır. İlgi düzeyi: Antrenör, sporcuları arasında ayrım yapmadan yeterli ilgiyi gösterebilmelidir. Bu ilgi sporcunun özel yaşantısını da kapsamalıdır. Antrenörün ilgisi her dönem devam etmeli ve kendini sürekli geliştirmelidir.

7 Dürüstlük: Antrenör, kendisine ve sporcularına karşı dürüst olmalıdır. Sporcularına gerekli performansı sergiledikleri taktirde haklarının elde edecekleri güvencesini davranışlarıyla verebilmelidir. Örnek olma: Antrenör, turum ve davranışlarıyla sporcusuna iyi örnek olmalıdır. Olgunluk: Antrenör, sporcularının kusurlarının ve zayıf yanlarının alay etmeden yerinde ve yapıcı düzeltme yoluna gitmelidir.

8 Yenilenebilme: Antrenörün gerek dünya görüşü, gerekse spor kültürü yeni bilgilere açık olmalıdır. Antrenör tek düze olmamalı, monotonluktan kurtarılmalıdır. Zeka: Bir antrenörün IQ testinden yüksek bir skor almasından çok, meraklı ve yaratıcı fikirlere açık bir kişilikte olması gerekir. Spor zekası, bilgi ve tecrübenin birikmesinin sonunda gelişecektir.

9 İnatçı ve ısrarlı olmak: Antrenör, karşılaştığı zorluklara, hüsranlara ve yenilgilere rağmen cesaretini kırmamalı başarıda ısrarcı olmalıdır. Bunların spor kariyerinde yaşanabilecek geçici bir deneyim olduğunun bilincinde olmalıdır. Sabırlı olmak: Başarılı bir antrenör, gelişime göstermeyen bazı durumlarda sistemli bir yaklaşımla çalışmalıdır. Performansın istenilen düzeye gelmesi uzun zaman alabilir. Antrenör bunun farkında olmalı ve beklemeyi bilmelidir.

10 Kendini kontrol edebilme: Antrenör özellikle müsabaka esnasında çok çabuk değişen ataklarda kendini kontrol edebilmelidir. Aksi halde sporcularının stres düzeyini artıracaktır. Organizasyon: İyi eğitilmiş bir antrenör, zaman yönetiminde etkin olmalı ve sporcuyu istenen amaçlar yönünde organize edebilmelidir. Mizah duygusu: Antrenör, sporcuları ile şakalaşabilecek kadar iyi iletişime sahip ve insancıl olabilmelidir. Öyle ki bu özellik antrenörün başarısını etkileyebilmektedir.

11 Dikkatli ve çalışkan olmak: Antrenör çalışma koşullarının bütün ihtiyaç ve taleplerine cevap verebilmelidir. Çalışmaların nitelik ve nicelik olarak başarılı olabilmesi, sporcunun iyi bir performans gösterebilmesi, antrenörün işine verdiği önem ve dikkatine bağlıdır.

12 Spiler e göre antrenörde olması gereken özellikler Antrenör iyi branş bilgisine sahip olmalıdır. Antrenör iyi bir genel kültür bilgisine sahip olmalıdır. Antrenörün kişisel ve karakter özelliğinin uygunluğu.

13 2-ANTRÖNÖR TİPLERİ Doç. Dr. Faruk YAMANER

14 1- Aşırı Disiplinli Otoriter Antrenör Tipi Genellikle yeterli deneyime sahip olmayan genç antrenörlerdir. Sporculara ve insanlara pek güven duymaz, onun için ne olursa olsun yönetmek çok önemlidir. Kontrol kendilerinden alındığında büyük bir kaygı, stres ve emniyetsizlik içine düşerler. Başarılı olmak azmiyle dolu, itaat edilmesini seven ve isteyen, cezalandırıcı, hoşgörüsüz, sert görünümlü, uygulamada şiddet kullanan antrenör tipidir.

15 Bu tip antrenör, yapılması veya yapılmaması gereken bir konuda kendine hakimiyetten yoksundur. Fakat fanatizmin yaygın olduğu sporlarda oyuncuların hayranlığını ve saygınlığını kazanabilir. Planlı bir şekilde hareket eder. Oyunculardan ayrıntılara dikkat etmesini ister ve hata yapan sporcuya karşı katı davranır. Avantajları; disiplinli bir ortam yaratır, oyuncuların kendilerini amaçlarına adamalarını sağlar. Dezavantajları; art arda gelen başarısızlıklar, sporcuda veya takımda huzursuzluğa yol açabilir, tekrar aynı heyecanı ve isteği yakalamak çok zordur. Birçok sporcu, hükmedici aşırı disiplinli otoriter tavırlara maruz kaldığında, yeni bir antrenör aramaya yönelir.

16 2-Uysal ve İyi Huylu Antrenör Tipi Bu tip antrenörler, sevimli ve çoğu kez sempatik kişilerdir. Sporcusuyla sevgiye ve saygıya dayalı ilişki kurar. Onun sorunları ile ilgilenir. Girişken, sorunlarla ilgilenen antrenörlerdir. Her bir sporcuyla iyi bir iletişim kurar. Yumuşak, esnek ve yaratıcı bir yaklaşımla, teke tek tüm sporcuların rahatıyla ilgilenir. Oyuncular bu tip antrenörlerle rahat iletişime geçebilirler. Avantajları; karşılıklı sevgi ve iyi duygular ortamı, takım ruhunu güçlendirip, geliştirir ve çoğu zaman beklenenin ötesinde bir başarı sağlanır. Zafer paylaşılır ve yenilgi telafi edilmez olarak algılanmaz. Güvenli bir ortam söz konusudur. Dezavantajları; bazen antrenörün esnekliği ve tüm önerilere açıklığı takımlarda zayıflığa ya da otorite boşluğuna yol açabilir.

17 3-Gergin ve Hareketli Antrenör Tipi Bu tip antrenörler otoriter antrenör tipine benzer. Yine de aralarında farklılıklar vardır; huzursuz tiplerdir. Alıngan ve telaşlıdırlar. Güven verici olmazlar. Fazla ilkeli değillerdir.

18 4-Gevşek Antrenör Tipi Boyun eğmeye meyilli, her şeyi rahatlıkla karşılayan, ciddiyetleri güven verici olmayan antrenör tipidir. Rahat, pasif ve anlaşmazlıklar karşısında yansız, düşüncelerini belirtmeyen bir kişiliğe sahiptir. Bu takıma ve sporculara karşı ilginin olmadığını gösterir. İyi hazırlanmazlar ve bu yüzden sadece danışman olarak görülürler. Avantajları; sporcuya ve kişiye bağlı kalmadığı için, bağımsızlık hissi verir. Bu rahat ortam, grubun performansı üzerinde baskıcı bir unsur oluşturmaz. Dezavantajları; antrenör ciddi olaylar karşısında sık sık yetersiz kalır. Tam bir gelişme planı yoktur. Sporcu, antrenöre bağımlı olmadığı için tam olarak ne yapılması gerektiğine emin olamaz. Bir başka görüşe göre de uygulama da üç antrenör tipi vardır.

19 Uygulamada Antrenör Tipleri Otoriter Antrenör: İlkeli hareket eden, sert yapıda, istediklerinin yapılmasını isteyen, belli kuralları olan ve sporcuları o kurallara uymasını isteyen, ilkelerinden pek taviz vermeyen ve sporcunun inisiyatifini kullanmasına izin vermeyen antrenör tipidir. Sporcular, bu şekilde çok çabuk sonuca (başarıya) ulaşırlar..

20 Demokratik Antrenör: Genellikle arkadaşça ve kişisel tarzda hareket eden, grubu bir bütün olarak ele alan, işin nasıl yapılacağı konusunda önerileri kabul eden ve sporcusuyla rahat konuşarak onların inisiyatiflerini kullanmasına izin veren antrenör tipidir. Bu şekilde sonuca bilinçli olmakla birlikte geç ulaşır

21 Her İki Özelliği de Dengeleyen Antrenör: Yine kurallarında taviz vermeyen, disiplinli fakat sporcularıyla diyalog halinde olan, onların özel yaşantısıyla ilgilenen, onlarla bütünleşen, kimi zaman sosyal açıdan bilgi veren, böylece onların güvenini kazanan antrenör tipidir. Otoriter antrenör tipine günümüzde oldukça sık rastlanmaktadır. Bazı antrenörler, kendi bilgilerine olan güvensizliklerini zaman zaman otoriterlikle örtmeye çalışmaktadırlar. Yüzeyde otoriter tarz, etkili görülebilir. Antrenörün yaptığı çalışmalara genel olarak Antrenman adı verilir. Biraz daha yakından bakalım tanıma.

22 3-ANTRENÖRÜN ÇALIŞMA YÖNTEMLERİ Doç. Dr. Faruk YAMANER

23 Her antrenörün kendine özgü çalışma yöntemleri vardır. ancak genel olarak: Sporcusuyla olan iletişim yöntemlerini geliştirmelidir. antrenörün eğitimi, bilimsel temellere dayanan, sistematik ve bunları uygulayabilen yapıya sahip olmalıdır.

24 Antrenörün yönetim şekli tüm ayrıntıları belirler. bu yüzden antrenör kendine olan güveni yüksek, dinamik, kendi ve oyuncularını iyi motive edebilen bir yapıya sahip olmalıdır. Antrenör kazanmak için sporcusuyla sorumluluğu paylaşmalıdır ve daha öncesinde de sorumluluğu kendi taşımalıdır.

25 Antrenör, oyuncuları arasında seçici olmasını bilmelidir (iyi, istekli, başarılı ve çok çalışkan sporcuları ayırabilmelidir) Her mükemmel sporcunun arkasında başarılı bir antrenör vardır. Antrenörler sporcuların kaygı düzeylerini kontrol edebilmesi gerekir.

26 Antrenör Müsabakaya Nasıl Hazırlanır?

27 Müsabaka Öncesi Maçın önemliliği Oyuncular Takımın hazırlık şartları Rakip takımın incelenmesi Müsabakanın yapılacağı çevresel şartlar

28 Müsabaka Esnasında Sporcuların müsabaka performansı Rakibin performansı Skor gelişimi ve akışı Müsabakayı doğru değerlendirerek taktik geliştirmek.

29 Müsabaka Sonrası Genel taktik anlayış düzeyinin saptanması Takım oyununun etkinliği Kritik alanlarda takımın- sporcunun başarısı

30

31 4-ANTRENÖRÜN EĞİTİMİ Doç. Dr. Faruk YAMANER

32 Sporcuların istenilen düzeye erişmesinin temel şartlarından en önemlisi her düzeyde uygulama yapabilecek bilgili, becerikli, yetenekli ve iyi eğitilmiş antrenörlere sahip olmaktır.

33 Antrenörler, spor dallarının özellikleri dikkate alınarak bir model içerisinde eğitilmelidir.

34 1- Üniversiteler Tarafından Antrenör eğitiminde üniversiteler düzeyindeki ilk atılım 1974 yılında Gençlik ve Spor Akademilerinin kurulmasıyla başlamış, 1977 de kurulan Ege Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu ile devam etmiş ve son olarakta 1982 yılında Eğitim Fakültelerine bağlı Beden Eğitimi ve Spor Bölümlerinin açılmasıyla devam etmiştir.

35 2- BAŞBAKANLIK GENÇLİK VE SPOR MÜDÜRLÜĞÜ, SPOR EĞİTİM DAİRESİ BAŞKANLIĞINCA GERÇEKLEŞTİRİLEN KURSLAR TARAFINDAN

36 Spor Eğitimi Dairesi Başkanlığı nca federasyonlarla iş birliği içerisinde açılan yaklaşık ve yaklaşık olarak gün süren kurslardır. Söz konusu kurslara katılan kursiyerler üzerinde yapılan çalışmalarda bu kursların; Hedefe ulaşmak için yetersiz olduklarını, Verilen bilgiyi kursiyerlerin alacak kapasitede olmadığını, Her kademedeki kurslarda başlangıçta seviye tespit sınavı yapmak gerektiği, Kursiyerlerin kurs boyunca çevresel şartlardan olumsuz etkilendiği; kurs boyunca konaklama ve yemek organizasyonlarının orta düzeyde gerçekleştirildiği sonuçlarına ulaşılmıştır.

37 Antrenör Eğitiminin Temel Yapısı 1- Genel Planlama Genel bir planlama yapılmalıi hedefler ve amaçlar belirtilerek kademeli bir çalışmaya girilmelidir. Uzun süreli antrenör eğitimi planlaması Orta süreli antrenör eğitimi planlaması Kısa süreli antrenör eğitimi planlaması

38 2- Ön şartlar belirlenmeli A. Eğtimi uygulayacak kurumdaki bazı şartlar. Antrenör eğitimine ayrılacak tesisler belirlenmeli ve eğitim belli merkezlerde uygulanmalıdır. Gerekli araç ve gereç temini Planlama Eğitimi destekleyecek tedbirler Spor eğitimi yapan kuruluşlarla işbirliği ( BESYO lar)

39 B. Antrenör adaylarında aranacak şartlar C. Antrenör eğitiminin kapsamı D. Öğretici şartlar. Spor dalları ile ilgili uzman öğretim elemanları Genel spor eğitimi ile ilgili spor uzmanları E. Merkez spor kütüphanesi Tüm spor eğitimcilerinin ve sporcuların yararlanacağı geniş kapsamlı bir kütüphanenin kurulması. Bu şekilde tüm spor dallarının dünyadaki gelişimi, kitap, teknik dergi, video, eğitimi videoları vb yayınlarla takip edilmelidir. Böylece tüm spor eğitimine büyük katkı sağlanılabilir. F. Özel ve genel spor yayınlarının basımının özendirilmesi ve gerekli temel kitapların hazırlanması. G. Bilimzel ve teknik dergiler

40 3. Amaçlar, teori ve metotlar belirlenmeli Antrenör eğitiminin branşa özgü ve genel ders konularının teorik olarak amaca yönelik hazırlanması, basılması ve her spor dalına özgü standart uygulama metodunun ana ilkelerinin tespit edilmesi.

41 4. Uygulamalı Olmalı Eğitimin tüm şartları yerine getirildikten sonra ön uygulama yapılmalıdır. Eğer detaylı olarak hazırlanan plan ve programlar uygulamada geçerlilik kazanırsa istenilen antrenör yetiştirilmesi mümkün olacaktır. Bu nedenle uygulama sağlıklı düzenli ve spor eğitiminin amacına uygun olmalıdır.

42 5. Denetim ve değerlendirme yapılmalı Asgari ölçüde de olsa çalışmaların denetimi ve değerlendirilmesi tabanda ve üst düzeyde antrenör eğitimi yapan kuruluşları özendirme açısından motive eder ve en azından eğitimin sonuçları ortaya çıkar.

43 Antrenör Eğitim Kursuna Katılacaklarda Aranılacak Şartlar En az lise veya dengi okul mezunu olmak, (Bütün kademeler için geçerli olup, Milli sporcularda tahsil şartı aranmaz.) Görevini devamlı yapmasına engel olabilecek vücut veya akıl hastalığı ile malül, engelli spor branşlarında ise yalnızca görme ve zihinsel engelli olmamak, Taksirli suçlar hariç olmak üzere ağır hapis veya 6 aydan fazla hapis veya affa uğramış olsalar bile devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlarla; dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, hileli iflas gibi yüz kızartıcı veya şeref ve haysiyeti kırıcı suçtan veya istimal ve istihlak kaçakçılığı hariç kaçakçılık, devlet sırlarını açığa vurmak suçlarından dolayı tecil edilmiş olsa dahi ceza almamış olmak,

44 En az 18 yaşını doldurmuş olmak kaydıyla, spor dallarının özelliğine göre ilgili federasyonca belirlenen yaş sınırlamasına uygun olmak, 7/1/1993 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Amatör Spor Dalları Ceza Yönetmeliğine göre son üç yıl içinde bir defada 6 aydan fazla ve/veya toplam 1 yıldan fazla ceza almamış olmak.

45 ANTRENÖRLERİN SINIFLANDIRILMASI 1. Kademe (E Antrenör): Üst düzey antrenörün yanında ve spora yeni başlayanlarda, 2. Kademe (D Antrenör): Minikler ve yıldızlar kategorisinde, 3. Kademe (C Antrenör): Gençler ve büyükler kategorisinde, 4. Kademe (B Antrenör): Büyükler ve milli takımlarda, 5. Kademe (A Antrenör): Büyükler ve milli takımlarda.

46