T.C. ANADOLU ÜNİVERSİTESİ YAYINI NO: 2783 AÇIKÖĞRETİM FAKÜLTESİ YAYINI NO: 1741 EV TEKNOLOJİSİ

Transkript

1 T.C. ANADOLU ÜNİVERSİTESİ YAYINI NO: 2783 AÇIKÖĞRETİM FAKÜLTESİ YAYINI NO: 1741 EV TEKNOLOJİSİ Yazarlar Prof.Dr. Yahşi YAZICIOĞLU (Ünite 1-6) Doç.Dr. T. Volkan YÜZER (Ünite 7, 8) Editör Doç.Dr. Gülsün EBY ANADOLU ÜNİVERSİTESİ i

2 Bu kitabın basım, yayım ve satış hakları Anadolu Üniversitesine aittir. Uzaktan Öğretim tekniğine uygun olarak hazırlanan bu kitabın bütün hakları saklıdır. İlgili kuruluştan izin almadan kitabın tümü ya da bölümleri mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik kayıt veya başka şekillerde çoğaltılamaz, basılamaz ve dağıtılamaz. Copyright 2013 by Anadolu University All rights reserved No part of this book may be reproduced or stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means mechanical, electronic, photocopy, magnetic tape or otherwise, without permission in writing from the University. UZAKTAN ÖĞRETİM TASARIM BİRİMİ Genel Koordinatör Doç.Dr. Müjgan Bozkaya Genel Koordinatör Yardımcısı Doç.Dr. Hasan Çalışkan Öğretim Tasarımcıları Yrd.Doç.Dr. Seçil Banar Öğr.Gör.Dr. Mediha Tezcan Grafik Tasarım Yönetmenleri Prof. Tevfik Fikret Uçar Öğr.Gör. Cemalettin Yıldız Öğr.Gör. Nilgün Salur Kitap Koordinasyon Birimi Uzm. Nermin Özgür Kapak Düzeni Prof. Tevfik Fikret Uçar Öğr.Gör. Cemalettin Yıldız Grafikerler Gülşah Karabulut Özlem Ceylan Kenan Çetinkaya Dizgi Açıköğretim Fakültesi Dizgi Ekibi Ev Teknolojisi ISBN Baskı Bu kitap ANADOLU ÜNİVERSİTESİ Web-Ofset Tesislerinde adet basılmıştır. ESKİŞEHİR, Ocak 2013 ii

3 İçindekiler Önsöz... iv 1. Ev Teknolojisi Sistemleri Elektrikli Ev Aletleri: Bakımı ve Kullanımları Ev Işıklandırma Sistemleri Ev Isıtma ve Havalandırma Sistemleri Ev Ofisi Kablolu ve Kablosuz Ev Güvenlik Sistemleri Ev Sinema Sistemleri Akıllı Ev Teknolojileri. 184 Sözlük 203 iii

4 Önsöz Sevgili Öğrenciler, Teknoloji, yeryüzünde bilim ve mühendislik alanlarından çok daha önceleri var olan bir kavramdır. Sözlük anlamıyla teknoloji (technoslogos) iki sözcükten oluşur: 1) yapmak anlamına gelen tekno (techne) ve 2) bilmek anlamına gelen loji (logos). Bu bağlamda, teknoloji insanın gereksinmelerine ve bu yaşamda var olmasına yardımcı olacak aletleri yapması ve üretmesi için gerekli olan bilgi ve yeteneği edinebilmesi ve öğrenmesidir. Geniş anlamda ise teknoloji; araştırma, geliştirme, üretim, pazarlama gibi etkinliklerin verimli bir biçimde tasarlanabilmesi için gerekli olan bilgi, yetenek, yaşantı ve becerilerin tümü olarak tanımlanır. Yukarıdaki açıklamaların çerçevesinde, Ev Teknolojisi sözlük anlamıyla, ev içinde insan yaşamını kolaylaştıracak, emeğinin verimini artıracak, çevresiyle etkileşimini yapılandıracak ve daha sağlıklı ve güven içinde yaşamasına olanak sağlayacak, sonradan üretilmiş bilgi, beceri, yetenek ve yaşantıların tümünü ifade etmektedir. Bu kitapta, ev ortamında kullanabileceğimiz ve yararlanabileceğimiz yeni ve farklı teknolojilere ilişkin bilgiler ayırtılarıyla tanımlanmış ve açıklanmıştır. Her bir üniteyi okurken, günlük yaşamınızda ve ev ortamınızda size gerekli olabilecek yararlı bilgileri edinme fırsatını bulacaksınız. Dahası, okuduğunuz her bir ünitede, ev içinde harcadığınız emek, çaba ve enerjinizi en verimli şekilde kullanmanıza yardımcı olacak gerekli tüm ayrıntıları edinme şansınız da olacak. Bu kitabın, bir ürün olarak ortaya çıkması ve size ulaştırılmasında çok sayıda kişinin emek ve çabası vardır. Bu bağlamda yazarlarımız, Prof. Dr. Yahşi Yazıcıoğlu ve Doç. Dr. T. Volkan Yüzer, ile Anadolu Üniversitesi AÖF Kitap Proje ve Dizgi Ekiplerine ve Test Araştırma Birimi çalışanlara ayrı ayrı teşekkür etmek istiyorum. Bu kitabın gerek günlük gerekse mesleki yaşamınızda size yardımcı olacağını umuyor ve başarılar diliyorum. Editör Doç.Dr. Gülsün EBY iv

5

6 1 Amaçlarımız Bu üniteyi tamamladıktan sonra; Teknolojiyi tanımlayabilecek, Teknoloji bilim ilişkisini açıklayabilecek, Akıllı evleri tanımlayabilecek, Ev otomasyon sistemlerini açıklayabileceksiniz. Anahtar Kavramlar Teknoloji Ev Teknolojisi Teknolojik Sistemler Ev Doğa Doğal Olaylar Teknolojik Gelişim Akıllı Ev Ev Otomasyonu Bilim İçindekiler Giriş Teknoloji Teknolojinin Önemi Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkelerde Teknoloji Geliştirme Çalışmaları Teknolojik Gelişmeler Kültür İlişkisi Ev Otomosyon Sistemleri Ev Otomasyon Sistemlerine Genel Bakış Birimsel Bazda Ev Otomasyon Sistemleri Akıllı Evler ve Akıllı Ev Teknolojisinin Kurulmasında Yararlanılan Bazı Araçlar 2

7 Ev Teknolojisi Sistemleri GİRİŞ Teknolojik alanda her geçen gün yeni gelişmeler olmaktadır. Bu gelişmelere paralel olarak insanların yaşam standartları yükselmektedir. Yükselen yaşam standartlarına bağlı olarak konfor anlayışları da değişim göstermektedir. Teknolojinin insanlara sunduğu imkanlar sayesinde daha önceleri kol gücü ile yapılan birçok işlem, artık insan müdahalesi olmaksızın otomatik olarak yapılabilir hale gelmiştir. Bu durum endüstride, yönetimde ve bilimsel işlerde insan aracılığı olmadan işlerin otomatik olarak yapılması anlamına gelen otomasyon kelimesi ile tanımlanmaktadır. Evde, her türlü işin kol gücü olmadan tamamen otomatik olarak yapılmasını sağlayan sistemler bütünü ise kısaca ev otomasyonu olarak isimlendirilmektedir. Öte yandan evi; insanların içinde yaşadığı, her türlü fiziksel, sosyal ve psikolojik ihtiyaçlarını giderdikleri bir yapı olarak tanımlamak mümkündür. Evler insanların yaşamları ile özdeşleşmiş mekânlardır. Bir ailede aileyi oluşturan bireylerin beden ve ruh sağlığı ile sosyal yaşam ve huzur düzeyini, etkileyen etmenlerin başında, içerisinde yaşadıkları ev gelmektedir. Bütün teknolojik yeniliklerin temelinde olduğu gibi ev teknolojisindeki gelişmelerin temelinde de ihtiyaçların karşılanmasını sağlayacak bir yöntem geliştirme vardır. Böylece, yorucu işler hafifletilerek verimlilik artırılmaya çalışılmaktadır. İnsanların yaşamlarını en yoğun olarak geçirdikleri mekânlar iş yerleri ve kuşkusuz evleridir. Bu iki mekân arasında ev her bakımdan öne çıkmaktadır; çünkü insanlar iş yerlerinde toplumun koymuş olduğu belirli kurallara bağlı olarak çalışmakta, yaşamaktadırlar. Oysa insanlar kendi evlerinde kendi koydukları kurallara göre yaşamaktadırlar. Gelişen teknolojinin sunduğu olanaklar sayesinde evlerinde yararlanması mümkün hale gelmiş, evlerde de otomasyon yapılmaya başlamıştır. Evlerde yapılan otomasyonlar kısaca ev otomasyonu olarak isimlendirilmektedir. Büyük plazalarda, iş merkezlerinde otomasyon sistemleri ile yapılan işlemler genellikle algılayıcılardanalınan verilerin değerlendirilmesi esasına dayanmaktadır. Ev teknolojisi sistemleri endüstrinin birçok alanında kullanılan kontrol sistemlerinin gündelik hayata uyarlanması olarak, ev otomasyonu da bu teknolojilerin kişiye özel ihtiyaç ve isteklere uygulanması anlamında kullanılmaktadır. Bu tür otomasyon uygulanmış evler aynı zamanda akıllı ev olarak da bilinmektedir. Akıllı evler daha az insan etkileşimi ile güvenlik, konfor, iletişim ve güç tasarrufu sağlamak amacıyla ev, ofis ve küçük binalara uygulanan teknolojilerin ve servisin bütünleşmesidir. Binalar için akıllı kelimesi ilk olarak Amerika Birleşik Devletleri nde 1980 li yılların başlarında kullanılmıştır. Türkiye deki ilk uygulama ise 1984 yılında yapılmıştır. Ülkemizdeki sistem yalnızca izlemeye yönelik olarak tasarlanmıştır. İlk uygulamalarda sıradan her hangi bir fiziksel engeli olmayan insanların ev konforu düşünülmüştür. Daha sonra ise akıllı evler değişik amaçlar için kullanılmıştır de ev otomasyonu ürünleri sınıflandırılmıştır de telefon kabloları ve bir PC kullanarak ev otomasyonu fikri ortaya atılmıştır. Düşünülen sistem, bir PC (Personal Computer Kişisel Bilgisayar) ile evde bulunan birçok aracın açılıp kapanması fikrine dayanmaktadır de ofis ve ev için bir uzaktan kontrol sistemi, telefon kullanılarak tasarlanmış ve uygulanmıştır de akıllı evin tanımı yapılmıştır. Daha sonra akıllı evin bileşenleri, araştırma projeleri, akıllı ev ağ (network) durumu ve akıllı ev uygulamaları ortaya konmuştur. Akıllı evlerin yaşlı ve engelli insanlar için 3

8 iyi bir seçenek olacağı üzerinde durulmuştur. Bu sayede, söz konusu bu kişiler için hem hareket kolaylığı sağlanabileceği hem de evde yaşayan bireylerin 24 saat sağlık kontrolü yapılabileceği belirtilmiştir den günümüze kadar geçen yıllar içerisinde teknolojinin gelişmesine paralel olarak yaşamın her alanında önemli ilerlemeler olmuştur. Mekatronik sistemlerdeki gelişmeler daha hızlı, daha yüksek kapasiteli kontrol cihazlarının kullanılmasına imkan vermiştir. Bu ünitede, akıllı ev sistemlerinin ve sistemin sağladığı avantajların neler olduğu ve insanlara nasıl daha iyi bir yaşam sunabileceği üzerinde durulacaktır. TEKNOLOJİ Ev teknolojisi sistemleri konusuna girmeden önce teknoloji kavramı üzerinde durmak yararlı olacaktır; çünkü teknolojiyi bilmeden, anlamadan ev teknolojisi sistemlerini algılayabilmek oldukça zordur. Bilimsel alanda kullanılan birçok kelimede olduğu teknoloji kelimesi de Latince kökenlidir. Teknoloji kelimesi (technoslogos), techne; yapmak ve logos; bilmek anlamına gelen kelimelerinin birleştirilmelerinden oluşturulmuştur. Türkçeye yapmasını bilmek olarak çevrilebilir. Bir başka deyişle, kelime anlamı üzerinden bir tanım yapmak gerekir ise teknoloji bir şeyin nasıl yapılacağını bilmek demektir. İnsanın kaynakları kıt buna karşılık ihtiyaçları sınırsızdır ve her gün bu sınırsız ihtiyaçlarına yenileri eklenmektedir. İnsan bu sınırsız ihtiyaçlarını giderebilmek için alet geliştirmektedir. Geliştirdiği bu aletler ile bir yandan ihtiyaçlarını karşılarken bir yandan da başka ihtiyaçlarını karşılayabilecek daha farklı aletleri geliştirebilecek tesisler üretmektedir. Bir başka anlatımla, insan alet geliştirmekte, geliştirdiği alet yardımı ile fabrika kurmakta, ve nihayet kurduğu fabrikalar ile yeni daha büyük, daha komplike fabrikalar tesis etmektedir. Bütün bunların yapılması ya da üretilmesi için gerekli olan ise bilgi ve yetenektir. İşte insandaki bilgi ve yeteneğin birleşerek üretime dönük bir işlev olarak ortaya çıkması teknolojiyi ortaya çıkarmaktadır. Bir insan etkinliği olarak teknoloji, insanlığın tarihinde bilim ve mühendislikten önce ortaya çıkmıştır. Kısaca "bilginin, sanayideki işlemlerde sistematik olarak uygulamaya alınması" anlamına gelen teknolojiyi geniş anlamda, araştırma, geliştirme, üretim, pazarlama, satış ve satış sonrası hizmeti kapsayan bir sanayi sürecinin, etkin ve verimli bir biçimde gerçekleştirilmesi için kullanılabilecek bilgi ve becerilerin tümüdür şeklinde tanımlamak mümkündür. Bu tanımdan yola çıkarak teknolojik yenilik de, "üretim süreçlerinde yenilik, yeni ürünler ve yeni kurumsal örgütlenme biçimleri" olarak tanımlanabilir. Bu nedenle, klasik anlamda bir ülkenin, hammadde kaynaklarının bolluğu, ucuz işçilik gibi temel üretim faktörlerine bağlı olan rekabet gücü, gelişmiş ülkelerde, bilimsel ve teknolojik alanda ortaya konabilen yeniliğe ve yetkinliğe bağlı hale gelmiştir. Günümüzde ürün rekabetinde artık ileri ve özellikli üretim faktörleri belirleyicidir. İleri üretim faktörleri denince, ilk planda akla gelmesi gereken etmenler nitelikli iş gücü, Ar-Ge altyapısı, modern bir haberleşme ağı ve bilişim, bir başka değişle, enformasyon teknolojilerinin etkin kullanımıdır. Özellikli üretim faktörleri ise belirli alanlarda yoğunlaşmış bilgi ve beceriye sahip iş gücü ile bilgi ve deneyim birikimidir. Diğer yandan, başta elektronik, enerji, bilişim, uzay, biyo-mühendislik, organik kimya endüstrileri gibi "bilim ve teknoloji temelli" sektörler ile bunların bir bileşkesi olan savunma sanayii, en yüksek oranda katma değer yaratan, dolayısı ile toplumsal refaha katkıları en yüksek olan sanayi dalları olarak ortaya çıkmaktadırlar. Ev ise buraya kadar anlatılan teknolojiden en fazla yararlanan ve her türlü teknolojik gelişmenin uygulama alanı bulduğu son derecede önemli bir yaşam alanı olarak karşımıza çıkmaktadır. Teknolojinin tanımlamasını yapınız. 4

9 TEKNOLOJİNİN ÖNEMİ Bir ülkenin sanayileşme derecesini birçok faktöre bakarak değerlendirmek mümkündür; ancak, bu faktörler arasında sanayileşmenin derecesini en belirgin bir şekilde tek başına ortaya koyabilen faktör ülkenin teknoloji üretebilme yeteneğidir. Bir ülke teknoloji üretebildiği, bilgiyi ürün tasarlamada kullanabildiği sürece, ticarette rekabet üstünlüğünü, savunma sistemlerinde de caydırıcılığı sağlayabilir. Hiç kimse kendisine üstünlük sağlayan bir olguyu başkasına vermeyeceği için teknoloji transferi yaparak sanayileşmek ve kalkınmak, savunma sistemlerinde de caydırıcılığı sağlamak olası değildir. Bu nedenle amaç kendi teknolojimizi kendimizin üretmesi olmalıdır. Kendi teknolojisini üreten bir sanayileşme ile ulusal ekonomiye, ülkenin mühendislik gücüne ve ulusal teknolojiye en yüksek katkı sağlanabilir, beyin göçü önlenebilir. Teknoloji kısaca bilimsel bilgiden yararlanarak yeni bir ürün geliştirmek, üretmek ve hizmet desteği sağlamak için gerekli bilgi, beceri ve yöntemler bütünü olarak tanımlanabildiğine göre özgün üretim için gerekli aşamaları da dörde başlık altında toplamak mümkündür. Bunlar, 1. bilimsel bilgiye ulaşmak veya geliştirmek; 2. bilgiden faydalanarak bir ürün tasarlamak ya da tasarım yeteneği veya teknolojisini geliştirmek; 3. tasarlanan ürünün üretim tekniklerini belirlemek yani üretim teknolojisini geliştirmek; ve 4. nihayet son olarak üretimi gerçekleştirmektir. Bir ürünü geliştirmek için gerekli malzeme ve ekipman çeşitli kaynaklardan bulunabilir. Bu nedenle, önemli olan tasarım yeteneğine sahip olmaktır. Teknoloji ülkelerin gelişmişlik düzeyini belirler. Uluslararası yarışta, sahibine büyük bir ticari üstünlük sağlar. Günümüzde ülkeler, teknoloji üretebilenler ve üretemeyenler olarak ikiye ayrılmaktadır. Teknoloji üretemeyen ülkeler az gelişmiş ülkeler ya da daha yumuşak bir ifade ile gelişmekte olan ülkeler, teknoloji üreten ülkeler ise gelişmiş ülkeler olarak adlandırılmaktadır. her yerde üretilir. Teknoloji insanın yararı mutluluğu için insan tarafından insan olan GELİŞMİŞ VE GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE TEKNOLOJİ GELİŞTİRME ÇALIŞMALARI Günümüzde, ülkelerin, sahip oldukları bilim ve teknoloji altyapıları ve bu altyapıyı sanayi süreçlerinde kullanarak ürüne, dolayısı ile toplumsal refaha dönüştürebilme yetenekleri özel önem kazanmıştır. Söz konusu bu yetenek gerek ekonomik, gerekse politik açıdan stratejik öneme sahiptir ve dikkatlice korunması gereken milli varlıklardır. Günümüzde, sahip oldukları bilimsel ve teknolojik bilgiyi, ürüne ve toplumsal refaha dönüştürebilen ülkeler ile bunu başaramamış ülkeler arasındaki anlayış ve uygulama farkı, gelişmiş ve gelişmekte olan ülke tanımlamasında kullanılan önemli araçlardan biridir. Gelişmiş ülkelerde yapılan bilimsel araştırmalar, bu araştırmalar sonucunda geliştirilen yeni teknolojiler ve bu teknolojilerin yeni üretim ve ürün teknolojilerine dönüşmesi süreçleri, iç içe, birbirini takip eden süreçlerdir. Sözgelimi ABD, Almanya ve Japonya gibi ülkeler bu kategoride yer almaktadır. Gelişmekte olan ülkelerde ise bu süreci birleştiren unsurlar birbirinden nerde ise kopuktur ya da gerçek anlamda oldukça zayıf bağlar ile birbirine bağlanmıştır. Bilimsel araştırmalar açısından bakıldığında, gelişmekte olan ülkeler, gerek bilimsel ve akademik kuruluşları, gerekse bilim adamları düzeyinde işbirliği ve bilimsel çalışmalara katılımları açısından, gelişmiş ülkeler ile sıkı ilişkiler kurabilmektedir. Ancak, bu ilişkiler ve yapılan çalışmalar ile kazanılan bilgi birikiminin, teknolojiye ve ürüne dönüştürme aşamasında gerekli düzenlemelerin yeterince gelişmemiş olması, bu ülkelerin yeni teknolojiler üretmelerinin önünde en büyük engel olarak durmaktadır. Bu durum ise, "teknoloji transferini" cazip hale getirmektedir. Ancak, "teknoloji transferi" yolu ile sahip olunan teknolojiyi, yeni türev teknolojilerin gelişimini sağlayacak "Ar-Ge /tasarım teknolojisi" olarak değil; ancak, belli bir ürüne özel "üretim teknolojisi" olarak değerlendirmek gerekir. 5

10 TEKNOLOJİK GELİŞMELER KÜLTÜR İLİŞKİSİ Fransız kuramcı Pierre Lévy e göre; teknik ve kültür birbirinden ayrılamazlar. Teknoloji tek başına bir anlam taşımaz; ancak, bir kültür içinde olduğu zaman gerçek anlamını bulur. Teknolojik gelişmeler çoğunlukla toplumların gelişmeleriyle doğru orantılı olarak ilerler. Aslında her şey toplum ve bilişim kelimelerine yüklediğimiz anlamla ilgilidir. Bilişim bağımsız olarak bir değişim ortaya çıkarır ve toplum bu değişime zorunlu olarak katlanır ve ona uyum sağlamaya çalışır. Toplum yeni gelişen bir teknolojiyi kabul edip etmeyeceğine, ona uyum sağlayıp sağlayamayacağına ve onu özümseyip özümseyemeceğine karar verir. Birinci görüş bizi daha çok, teknolojinin elit bir kesim tarafından kendi çıkarlarına uygun olarak kontrol edildiği ve sonuçta toplumun hizmetine ancak onu kontrol edenlerin istediği ölçüde sunulduğu kötümser (pesimist) söyleme götürür. Buna göre de toplumun bu sonuçlara katlanmaktan başka çaresi yoktur. İkinci görüşe göre ise yeni teknolojilerin, özellikle Internet in bize sunduğu güç aslında toplumun eline sunulmuş bir güçtür. Bugün yeni teknolojiler sayesindedir ki gelecek için daha demokratik, insanlar arasındaki iletişimin daha iyi olduğu, adına sosyal media dediğimiz yeni bir paylaşım türünün ortaya çıkartıldığı (elektronik posta, sohbet forumları, tartışma grupları), değişik kültür gruplarının kendini daha iyi tanıtma imkânı bulduğu bir toplum oluşturulabilir. Maddi dünyayı ve onun kültürel uzantıları olan, görüntü ve imajları birbirinden ayırt etmek oldukça zordur. Bu durumda teknolojiyi bir toplumun ya da kültürün parçası olarak ele almak daha yerinde bir yaklaşım olur. Daima bir sorunun sadece teknik olduğunu düşünmek yerine onun sosyal, ekonomik ve kültürel uzantıları da olduğunu gözden kaçırmamak gerekir. Böylece kültür ve teknoloji arasındaki ilişkiye, onu kullanan, yorumlayan, benimseyen ya da reddeden toplum bireyleri de ortak edilmiş olur. Teknolojik gelişmeler ile kültür ilişkisini anlatınız. EV OTOMASYON SİSTEMLERİ Otomasyon; bir sistemin hazırlanan belirli bir senaryoya göre herhangi bir operatöre gerek duymadan istenilen işlemleri gerçekleştirmesi olarak da tanımlanabilir. Ev otomasyonu ise ev teknolojilerinin kişiye özel ihtiyaç ve isteklere göre uygulanmasıdır. Bir başka anlatımla; kişinin yaşam biçimini geliştirmesini sağlayan, bir evi, daha rahat, daha güvenli, daha konforlu ve daha kullanışlı kılan bir işlem ya da sistemler bütünü olarak tanımlanabilir. Ev Otomasyonu, yoğun hayatımızı düzenlemek konusunda evimizin etkili bir birim olarak çalışmasını sağlar. Ev Otomasyonu yapılan bir ev, artık pasif bir yapıda değildir. Bunun yerine kendi kendini çalıştıran, güvenliği sağlayan, enerji tasarrufu yapan bir araçtır. Sözü edilen bu işlemleri yapmaya dönük çalışmalar, kısaca akıllı ev teknolojisi olarak nitelendirilmektedir. Akıllı ev teknolojisi ile insanların, günlük ev ve/veya iş yaşamlarında modern teknolojiler kullanılarak otomasyon sistemleri oluşturulur. Bu sayede güvenlik, iletişim, konfor, tasarruf, kontrol vb. gibi daha birçok alanda hizmet almaları mümkün hale getirilir. Konforun temeli, kişiye gereksiz yere zaman kaybettiren işlemlerin otomasyon sistemi tarafından ve normal koşullarda kullanıcı tarafından gerçekleştirilemeyecek işlemlerin yerine getirilmesidir. Bu konuda akıllı evin neler yapabileceği yararlanıcıların hayal gücüne ve kişisel ihtiyaçlara bağlıdır. Ev otomasyon sistemlerinin çalışmasında sistem birçok komutun arka arkaya yerine getirilmek amacıyla programlandırıldığı "senaryolandırma" önem kazanır. Söz gelimi bütün perdelerin kapanması, ışıkların kısılması ya da açılması, alarmın devreye girmesi, televizyonun önceden belirlenen saatte açılması ve kapanması gibi normalde zaman kaybettirecek işlemler belirli bir programın uygulamaya sokulması komutunun verilmesi ile otomatik olarak yerine getirilebilir. Sabah belirli bir saatte çaydanlığın altının yakılması, suyun ve evin sıcaklığının ayarlanması, müzik setinin açılması veya televizyonun çalıştırılması, alarm sisteminin devre dışı bırakılması ve evden çıkarken bütün cihazların kapatılıp işyerine evden çıktığınızın telefonla, maille ya da başka bir şekilde haber verilmesi gibi birçok etkinlik, 6

11 senaryoların zamanlandırılması ile gerçekleştirilebilir. Otomasyon sistemleri; maliyetlerin azalması ve kurulumlarının kolaylaşması sonucu artık konutlarda da kullanılabilir hale gelmiştir. Bilgi teknolojilerinin hızlı gelişimi sonucunda, iletişim teknolojilerinin bilgisayar altyapısı ve birleşimi ile başka sistemleri kontrol edebilecek yeterliliğe gelmiştir. Bu gelişmeler sayesinde artık dışarıdan gelen verileri algılanabilmektedir. Algıya uygun karar ve tepki verebilen sistemlerin geliştirilmiş olması sayesinde bu sistemleri evlerde de kolaylıkla kullanılabilmektedir. Uzun yıllardan beri otomasyon sistemleri farklı alanlarda kullanılmaktadır; fakat son yıllarda birçok problemi çözmesi nedeniyle akıllı ev teknolojileri (ev otomasyonu) önem kazanmıştır. Yapılması gerekli olan bazı rutin işlemleri otomatik hale getirmesinin sağladığı avantajları dikkate alan birçok firma konu ile ilgili Ar-Ge çalışmalarını hızlandırmıştır. Bu çalışmalardan başarılı sonuçlar ortaya çıkarmıştır. Bir sistemin hazırlanan belirli bir senaryoya göre herhangi bir operatöre gerek duymadan gerçekleşmesi istenilen programlanmıştır. İşlemlerin gerçekleştirilmesi otomasyon olarak tanımlanmaktadır. Ev otomasyonu ise farklı teknikleri ve araçları kullanarak birey ve ailelerin yaşam kalitesini yükseltmek, evi daha konforlu ve daha etkin bir hale getirmek demektir. Kısaca ev otomasyonu; elektrik süpürgesi, fırın, buzdolabı, çamaşır ve bulaşık makinesi gibi büyük elektrikli araçların evde rutin görevlerini otomatik olarak yerine getirmesidir. Ev otomasyon sistemleri ev içinde konforu ve güvenliği artırmakta, yaşama kalitesini yükseltmekte ve aynı zamanda enerji tasarrufu yapmaktadır. Bu sayede bir yandan ekonomik fayda sağlanırken diğer yandan evde yaşam düzeyi yükselmekte refah artmaktadır. Ev otomasyonu en basit tanımıyla; içinde yasayan insanlarla sürekli etkileşimde olan ve verilen komutlar doğrultusunda görevlerini yerine getiren mekân olarak tanımlanabilir. Ev otomasyonu kavramında üzerinde durulması gereken en önemli nokta, uygulanan otomasyon sisteminin evde yaşayan bireylerin ihtiyaçları doğrultusunda onların isteklerine en iyi cevabı verecek şekilde oluşturulmasıdır. Bir kumanda ile veya dokunmatik bir panel yardımıyla evin aydınlatma sisteminden, güvenlik kameralarına, ya da perde panjur kontrolünden ev sinemasının yönetimine kadar her türlü istek kolaylıkla gerçekleştirilebilir olmalıdır. Hatta daha da ileri gidilerek, bütün bu fonksiyonlara kullanıcılar telefon veya Internet üzerinden ulaşabilmeli ve sistemi kontrolü altında tutabilmelidir. Ev otomasyon sistemleri geliştirilirken göz önünde tutulması gereken temel unsurlardan biri de bu sistemlerin kişisel bilgisayarlarla tam uyumlu olarak çalışabilme koşullarının sağlanmasıdır. Kişisel bilgisayarlar artık çağdaş bir ev için standart bir ürün haline gelmiştir. Günümüzde birçok kişi haberleşme, eğlence gibi ihtiyaçlarını kişisel bilgisayarlar aracılığı ile yürütmektedir. Kişisel bilgisayarlar insanların evlerindeki yaşam biçimlerini (kültürlerini) değiştirmiştir. İnsan yaşantısında olan bu değişimler bir evdeki araçların ve ışıkların bilgisayarlarca kontrol edilmesiyle gerçekleşecektir. Aslında ev otomasyonunun gelişimi oldukça eskiye dayanmaktadır; çünkü insanlık ilk günden beri hep hayatını daha kolay yaşamanın yollarını aramıştır. Bu gayret bugünde devam etmektedir. İnsan hep, daha kolay, daha rahat, daha konforlu ve daha ekonomik yaşamanın peşinde olmuştur. Bu yolları arayıp bulmayı ve uygulamayı istemiştir. Onun bu çabası teknolojiyi ortaya çıkarmıştır. Teknoloji sürekli, gelişmiş ve insana istediklerini yapma şansını vermiştir. Bu çaba ve buna dayalı olarak teknolojik gelişmeler bugünde devam etmektedir. Bu bakış açısından hareketle ev otomasyonunu insanlığın var oluşuna kadar geriye götürmek mümkündür. Buradan taş devrinde ve neolitik dönemde yiyeceklerin pişirilmesinde ateş kullanılır iken günümüzde pişirme işlemlerinin evlerde modern fırınlarda yapılıyor olmasını; yine eskiden aydınlatmada kullanılan kandillerin yerini zamanla lambaların almasını bir yandan teknolojik gelişmelerin nimetleri olarak algılar iken diğer yandan da ev otomasyonu olarak kabul edebiliriz. Ev otomasyonu sistemleri hayatımıza yoğunlukla 1970 li yılların sonlarından itibaren girmeye başlamıştır. Daha önceleri 1960 lı yılların ortalarında engelli bireyler için yüksek maliyet gerektiren uzaktan kumandalı ürünlerin geliştirilmesine destek verildiği bilinmektedir. Ev otomasyon sistemlerinin ilk örneklerinden biri 1980 yılında Scotland da bir elektrik şirketi tarafından yapılmıştır. Şirket, bina içerisinde elektrikli araçların kontrolü için bir sistem geliştirmiştir. Bu sistemle tüm elektrikli araçların tek bir merkezden kontrol edilmesi sağlanmıştır. Ancak, bu sistem ev otomasyonu için yapılan harcamalar çok masraflı olduğu için o yıllarda evlerde yeterince uygulanamamıştır. Türkiye deki ilk uygulama ise 1984 yılında yapılmıştır. Ülkemizde uygulamaya konan bu ilk sistem yalnızca izlemeye yönelik olarak tasarlanmıştır. İlk uygulamalarda sıradan her hangi bir fiziksel engeli olmayan insanların ev konforu 7

12 düşünülmüştür. Daha sonraları ise sistem değişik amaçlar için de kullanılmıştır. Ev otomasyonunun günümüze kadar olan gelişimi içinde; yeni ürünlerin geliştirilmesi için çeşitli anlaşmalar yapılmıştır. Farklı stratejiler geliştirilmiştir. Yeni araç tasarımları üzerinde çalışılmış, pazarlama stratejileri tartışılmış ve tüketimle ilgili araştırmalar gerçekleştirilmiştir. Bu şekilde oluşturulan ev otomasyonu ürünlerini üç kategoriye ayırmak mümkündür. Bunlar: 1. Birbirini etkileyen akıllı ürünler: Otomatik kontrollü garaj kapıları, zaman ayarlayıcılar gibi araçlardır. 2. Ev otomasyonunda kullanılan araçlar: Bulaşık makinesi, buzdolabı, mikrodalga fırın, fırın, klima, elektrikli ocak, elektrikli süpürge, çamasır makinesi, kurutucu, duş sistemi, nemlendirici, panjur vs. 3. Işık seviyesi ayarlanabilir araçlar: Lambalar ve televizyon vs. olarak sıralanabilir. Tüm bu araçların üretici firmalarıyla çevrimiçi (online) iletişim içinde olunup, olası arıza ve sorunlarla ilgili bilgilerin onlara ulaşması sağlanmalıdır. Ev otomasyon sistemlerini anlatınız. EV OTOMASYON SİSTEMLERİNE GENEL BAKIŞ Ev otomasyon sistemi içerisinde kullanılan araçlar ve bu araçlara ev otomasyonu kapsamında yüklenebilecek roller, Tablo 1 de toplu halde verilmiştir. Tablo 1.1: Ev Otomasyon Sistemi İçerisinde Kullanılan Araçlara Yüklenebilecek Roller Ev otomasyon sistemi içerisinde kullanılan araçlar Bulaşık makinesi Buzdolabı Mikrodalga fırın Bu araçlara ev otomasyonu kapsamında yüklenebilecek roller Bulaşıkların sayısı ve kirin miktarına göre yıkama ve parlatma stratejilerinin belirlenmesi Kullanıma göre soğutma ve dondurma sürelerinin belirlenmesi Enerji sarfiyatı ve pişirme stratejilerinin belirlenmesi Fırın Klima Yemek pişme süresinin ayarlanması, yemek cinsine göre gerekli sıcaklığın sağlanması İstenilmeyen sıcaklık farklarının önlenmesi ve açma-kapama sırasında daha az enerji sarf edilmesinin sağlanması Elektrikli ocak Enerji sarfiyatı ve pişirme stratejilerinin belirlenmesi Elektrikli süpürge Toz miktarına ve zemin türüne göre motorun emme stratejisinin tespit edilmesi Çamasır makinesi Kirlilik seviyesi, çamaşır türü ve miktarına göre su seviyesinin ayarlanması ve yıkama stratejisinin belirlenmesi. Bazı modellerde, kullanıcıların arzularına göre kuralları ayarlamak için nöral ağlar kullanmaktadırlar. Kurutucu Duş sistemi Nemlendirme Televizyon Çamaşırların türü ve miktarına göre kurutma stratejilerinin ve süresinin belirlenmesi Su sıcaklığındaki değişikliklerin denetlenmesi Oda şartlarına göre bağıl nem oranlarının ayarlanması Her bir çerçeve için renk ve dağılımının ayarlanması ve odanın durumuna göre ses düzeyinin stabilize edilmesi 8

13 Öte yandan ev otomasyonu kavramı yerine akıllı ev kavramı da kullanılabilmektedir. Gerçek anlamda akıllı evin ne olduğunu anlamak için öncelikle evlerin sınıflandırılmasında yarar bulunmaktadır. Akıllı evler gelişmişlik sırasına göre beş ana baslık altında toplanabilir. Bunlar: 1. Kontrol edilebilir evler: Kontrol edilebilir evler mevcut cihaz ve sistemlerin çeşitli kumanda sistemleri ile kolaylıkla kontrol edilebildiği evlerdir. Ev sadece o anda komut alarak o an aldığı komut ile istenilen durumu oluşturur. 2. Programlanabilir evler: Bu evler statik programlama ile evde yasayan insanların daha önceden girdiği eylem zincirine tepki verebilme yeteneğinde olan evlerdir. Bu evlerde kullanılan yazılım güvenilir olmalıdır. Bu tip evlerin kötü yanı, değişik bir sistem istendiğinde sisteme statik olarak girilmesi gerekliliğidir. Bir sistemden memnun olunmamışsa, bu sistemi değiştirmek evde yasayanlar tarafından manuel olarak, bir başka değişle, elle yapılmak zorundadır. 3. Yapay zekâya sahip evler: Programlanabilir evler ile benzerlik gösterirler; ancak, onlara göre daha gelişmişlerdir. Programlanabilir evlerde senaryolar insan yardımı ile hazırlanmakta iken bu evlerde senaryo girişi yapılmaz. Ayrıca bu evlerin öğrenme yeteneği de vardır. Bu evler, kendi kendine inceleyip, buna göre kendi ayarlarını ve senaryolarını oluşturabilen evlerdir. Bu evler şimdilik hayal gücünden öteye geçememiştir. Dünyada bu kapsamda uygulanan bir akıllı ev sistemi yoktur. 4. Engelli insanlar için akıllı evler: Akıllı evler yaşlı insanların bağımsız yaşamları ve fiziksel engelli insanlar için çok iyi düşünülmüş bir seçenektir. Eve yerleştirilmiş birçok akıllı cihaz, ev sakininin hem hareket etmesinde yardımcı olur hem de kişiyi 24-saat sağlık kontrolü altında tutabilir. 5. Vücut hareketlerinin kullanıldığı akıllı evler: Akıllı evdeki kontrolün sağlanmasının diğer bir yolu da insanın vücut hareketlerini kullanmaktır. İki çeşit vücut hareketi vardır: doğal ve yapay hareketler. Doğal hareketler, anlamsız ve belirsiz hareketler, yapay hareketler, önceden tanımlanan işaretleri kullanarak çeşitli anlamları ifade edebilirler. Ev otomasyonu ile aile bireylerine; güvenlik, etkinlik ve harcamalarda tasarruf gibi pek çok alanda fayda sağlaması beklenir. Ev otomasyonundan beklenen en önemli fayda da yaşlı ve engelli bireyler içindir. Ev otomasyonu sistemi güç gerektirmeden oturulan yerden perdelerin açılıp kapanması, ışıkların kontrolü, evin güvenliğinin sağlanması gibi görevleri yerine getirir. Bu sistem içinde bulunan panik tuşu herhangi bir tehlike algılanması durumunda, tehlikeli olduğu varsayılan biri eve girdiğinde, olası bir zarar verebilme durumunda bu tuşa basıldığında sistemde kayıtlı olan telefon numarası/ları devreye girer. Bu numaralar aranır ve acil mesajı bırakılır. Evlerdeki her odadan ve hatta uzaklardan eve erişilebilir. Tek bir tuşa dokunarak evdeki cihazları, evin güvenlik durumunu ve eve ait enerjiyi kontrol etmek mümkündür. Ayrıca algılayıcılar (sensörler) devreye girerek sistemi otomatik olarak işletebilir. Tüm bu senaryoları gerçekleştirebilmek için durumları algılamak ve sistemi tetiklemek için birçok detektöre ve algılayıcıya ihtiyaç vardır. Bu cihazlar entegre edilmiş sistemleri harekete geçirirler. Kumanda edilecek sistemlerin de uygun donanımlara sahip olması gerekir. Örneğin, kamera görüntülerini bilgisayardan izleyebilmek için uygun bir video kartına; garaj kapısı, perde, panjurlara kumanda etmek için bu sistemlerin motorlu bir sisteme bağlı olmasına; evdeki ısıtma sistemi kat kaloriferi ise, bu sisteme uyumlu bir kumanda ünitesine gerek duyulur. Ana kumanda birimi sayesinde, akıllı ev ve içindeki cihazlar 7 gün, 24 saat, internet erişimli herhangi bir araçtan, kilometrelerce uzaktan kontrol edilebilir. Akıllı evlerin ağ bağlantıları birden fazla telefonu, faksı, bilgisayar ağını, dağıtımlı videoyu, ev içi kameralarını, kablolu ve uydu TV yayınlarını kullanıcının hizmetine sunmaktadır. Bunun yanı sıra dosya paylaşımı, yazıcı paylaşımı ve çok oyunculu oyunlar için birden fazla PC li ağ yeteneğini de bir ayrıcalık olmaktan çıkarıp sıradan hale getirmektedir. Bunların dışında; ev otomasyonunun günlük yaşantımıza sağladığı faydaları da şu şekilde sıralamak mümkündür: 9

14 1. Işık sensörü ile günesin batışının algılanması ve bu algıya dayalı olarak perdelerin kapanması ve isteğe göre bahçenin ve kapı girişi ışığının, evdeki ışıkların açılması 2. Geceleyin ışıkların insan bulunan yerlerde otomatik olarak açılması, insan bulunmayan ya da ihtiyaç olmayan bölgelerde söndürülmesi ya da bir canlı ya da hareket algılandığında o bölgede ışıkların otomatik olarak açılması 3. Yatarken evdeki tüm ışıkların ve cihazların otomatik olarak kapatılması, yatak odasının ışığının kısılması, ısıtıcının ekonomik konuma alınması, gece modunda korunması istenilen bölgelerde alarm sisteminin devreye sokulması 4. Alarmın harekete geçirilmesinden sonra hareket sensörü ile ortamdaki hareketi algılamaya göre alarmın tetiklenmesi, güvenlik ışıklarının yakılması 5. Garaj kapısının açıldığının algılanarak eve geçisin aydınlatılması 6. Uzun seyahatlerde panjur ve pencerelerin havanın uygun olduğu zamanlarda günün uygun saatlerinde otomatik olarak açılarak evin güneşlendirilmesi, havalandırma ve sulama sistemlerinin çalıştırılması 7. Duman sensörü ile yangının algılanıp alarmın çalıştırılması, yangın olan bölgeye otomatik olarak su ya da köpük gibi yangın söndürcü materyalin püskürtülmesi 8. Yangın durumunda evde bulunuluyorsa iç sirenle duyuru yapılması, dışarıda bulunuluyorsa, evin sakinlerinin telefonla aranarak uyarılması, itfaiyenin aranması, gaz vanalarının ve havalandırma sisteminin kapatılması, belirli bölgelerde ışıkların yakılarak çıkışa yardımcı olunması 9. Sabah evden çıkılırken kapatılması gereken araçların ve ışıkların tek tuşla kapatılması, ısıtıcının ekonomik moda alınması, evden çıkıldığına dair sekretere telefonla haber verilmesi, evden çıkıldıktan belirli bir süre sonra alarm sisteminin devreye sokulması 10. Ev içinde imkan verilen tüm kontrolün telefonla verilen komutlarla da gerçekleştirilmesi 11. Çocuklar okuldan eve geldiğinde ebeveynin telefonla aranarak haber verilmesi 12. Evdeki cihaz ve ışıkların uzaktan kumanda ile kontrol edilmesi 13. Ev içindeki ve dışındaki ışıkların gün batımı ve gün doğumu saatlerine göre yakılması ve söndürülmesi 14. Evdeki tüm lambaların ışık seviyesinin ayarlanması 15. Evin veya suyun sıcaklığının kalkma saatinden önce ya da işten eve dönüş saatinden önce istenilen seviyeye getirilmesi 16. Günün belirli saatlerinde veya istenildiği zaman aile bireylerinin günlük randevularının hatırlatılması 17. Televizyonun belirlenen programa göre açılmasının ya da kapatılmasının sağlanması 18. Her sabah kalkıldığında ya da günün belirlenen zamanlarında kahvenin hazır olmasının sağlanması 19. Telefon çaldığında televizyon veya müzik setinin sesinin kısılması 20. Kısıtlı hareket yeteneğinde olan kişilerin uzaktan kumanda sayesinde çevrelerini çok daha rahat bir şekilde kontrol edebilmelerinin ve gerektiğinde yardım çağırmalarının sağlanması 21. Aile bireyleri tatildeyken zamanlamalarla veya eve yaklaşan birisi olduğunda ev sanki dolu imiş izleniminin verilmesi 22. Şüpheli bir durumda evin iç ve dış tüm ışıkların tek tuşla aynı anda açılması 23. İstenilen bölgelerde alarmın çalıştırılması ve kapatılması 24. Bulaşık makinesi, çamaşır makinesi gibi fazla elektrik tüketen ve çalışma saatleri isteğe bağlı olarak düzenlenebilen araçların akıllı sayaçlarla uyumlu olarak, elektrik tarifesinin indirimli olduğu saatlerde çalışmasının sağlanması 25. Lambaların tam parlaklık yerine %90 parlaklıkta yakılarak, ampullerin ömrününiki katına çıkarılmasıyla beraber enerji tüketimlerinin %30 oranında azaltılması 10

15 Sonuç olarak, insan hayatını kolaylaştıran, gereksiz zaman kaybı gibi görülen birtakım işleri otomatik olarak yapan böyle sistemler aynı zamanda kullanıcının güvenliğini de yüksek oranda artırmaktadır. Bu durum ise insanın kendine daha fazla zaman ayırmasına imkân sağlamaktadır. Öte yandan, evlerde enerji giderlerini artıran ve gereksiz enerji tüketimine neden olan en büyük etkenlerin başında, gereksiz yere açık bırakılan ışıklar, kısa sürede hızlı ısıtma ya da soğutma sağlamak için yüksek seviyelerde çalıştırılan ısıtma ve soğutma sistemleri, gün ışığından gerektiği kadar yararlanamama, gibi durumlar gelmektedir. Isıtma sistemlerinin otomasyonla denetimi bir evin ısı enerjisi tüketimini %10, gereksiz ışıkların söndürülmesi, yakılan ışıkların %90 parlaklıkta yakılması, cihazların ucuz tarife zamanlarına göre programlanması gibi yöntemler ise elektrik enerjisi tüketimini %30'a varan oranda azaltabileceği çeşitli kaynaklarda, yapılan araştırmalara dayalı olarak belirtilmektedir. Akıllı evleri, bir merkezden kontrol edilebilen, birbirleriyle haberleşebilen, ilişki kurabilen ve bütün bu teknolojiler sayesinde ev sakinlerine, daha tasarruflu, daha güvenli, daha konforlu, bir yaşam sunmak için gerekli ihtiyaçlara cevap verebilen ve hayatı kolaylaştıran bir yaşam ortamı ortaya çıkaran evler olarak tanımlamak mümkündür. Akıllı evler, en anlaşılır tanımıyla içinde yaşayan insanlarla sürekli etkileşim içinde olan ve verilen emirler doğrultusunda görevlerini yerine getiren evdir. Akıllı ev kavramında üzerinde durulması gereken en önemli nokta evde uygulanan otomasyon sisteminin tamamen ev sakinlerinin istediği şekilde ortaya çıkmış olmasıdır. Bir kumanda ile veya dokunmatik bir panel yardımı ile bir evin aydınlatma sisteminden, güvenlik kameralarına ya da perde panjur kontrolünden ev sinemasının yönetimine kadar ev de yaşayan bireylerin her türlü talepleri yerine getirilebiliyor ise akıllı bir evden söz etmek olasıdır. Bir başka anlatımla söz konusu bu istekleri gerçekleştirmek için bir tuşa dokunmak yeterli olmalıdır. Hatta biraz daha ileri giderek bütün bu fonksiyonlar telefon veya Internet üzerinden de ev sakinlerinin kontrolü altında olmalıdır. Günümüzde bilgisayar ve Internet hayatımıza belki de gereğinden fazla girmiş adeta yaşamımızın vazgeçilmez bir unsuru haline gelmiştir. Yine günümüzde teknoloji çok büyük bir hızla gelişmekte ve nerede ise gelişen teknolojiye ayak uydurmak adeta imkânsız bir hale gelmektedir. Doğal olarak gelişen bu teknolojiden evler de kendi payına düşeni almıştır. Kısa bir zaman öncesine kadar hayal olan akıllı evler günümüzde artık bir gerçek olmaktan başka hayallerin ötesine geçmiştir. Günümüzde, ev ve iş yaşamını kolaylaştırmak ve günlük hayattaki uğraşıları daha kolay yapabilmek için teknoloji daha fazla kullanılır hale gelmiştir. Gelişen teknolojiye bağlı olarak, işlerin gerçekleştirilme süreleri de kısalmış ve işlemlerin yerine getirilmesi daha kolay hale gelmiştir. Günümüzde otomasyon alanında çok önemli uygulamalar gerçekleştirilmekte olup, evlerde kullanılan cihazların kontrol edilebilmesi için tasarlanan sistemler akıllı bina otomasyon sistemlerini ortaya çıkarmıştır. Akıllı ev ve bina otomasyonunun dayandığı temel prensip yapılarda daha güvenli, daha konforlu ve rahat mekânlar ortaya çıkarmak ve bu mekânlardan yararlanan kişilere daha konforlu bir yaşamı sunmaktır. Bina içinde ve dışında bulunan güvenlik, aydınlatma, ısıtma-soğutma, havalandırma, iletişim, müzik ve ev sinema sistemleri, giriş ve çıkış noktaları, yaşam tarzlarına uygun senaryolar dahilinde programlanarak insanlara daha çok serbest zaman, konfor ve kontrol rahatlığı sağlanmaktadır. Akıllı ev ve bina otomasyonu içerisinde motorlu panjurlar, rüzgar sensörü ve güneş ışığı sensörü, ses ve görüntü kontrolü, bahçe sulama, güvenlik sistemi, aydınlatma ve ısıtma-soğutma sistemi kontrolü gibi bir çok birim telefon ve internet üzerinden kontrol altına alınabilmektedir. Dünyada akıllı evler değişik çalışma prensiplerinde üretilmektedir. Bu çalışma prensipleri temelde aynı olsa da, altyapı kurulumu ve sistem becerileri açısından farklılıklar gösterebilmektedir. Her bir sistemin diğerine göre artıları ve eksileri bulunmaktadır. Sistemlerin birbirlerine göre olan artı ve eksilerini maliyet, modülerlik, kurulum ve beceriler olmak üzere başlıca dört ana başlıkta incelemek mümkündür. Aslında tüm sistemler temelde aynı fonksiyonları yerine getirmektedir. Bu fonksiyonları programlanmış belirli senaryolar dahilinde uzaktaki noktalardan telefon, Internet veya uzaktan kumandalar ve tuş panelleri ile sistemin ve sisteme bağlı olan cihazların komuta ve kontrolünü sağlamak şeklinde belirtmek mümkündür. Komuta edilecek alt sistemlerin sayısı ve çeşidi artıkça akıllı eve düşen yükde doğal olarak artar. İşte bu noktada sistemlerin yetenek ve kapasiteleri devreye girer ve tercih nedeni olmak için parametreler ortaya çıkar. 11

16 Ev otomasyonu hakkında daha fazla bilgi edinmek için sitesini ziyaret edebilirsiniz. Akıllı evleri gelişmişlik sırasına göre anlatınız? BİRİMSEL BAZDA EV OTOMASYON SİSTEMLERİ Buraya kadar ev otomasyon sistemleri hakkında genel olarak bilgiler verilmiştir. Bu bölümde bu kitabın diğer ünitelerinde her biri ayrıntılı olarak anlatılacak olan birimsel bazda ev otomasyon sistemlerine kısaca değinilecektir. Böylelikle bir yandan birimsel bazda ev otomasyon sistemleri hakkında genel bir bilgiye sahip olmanız sağlanırken; diğer yandan da gelecek bölümlerde ayrıntılı olarak anlatılacak bölümlerin daha kolay anlaşılmasına imkan verilecektir. Akıllı evlerden ısıtma ve soğutma sistemleri olarak öncelikle, yazları soğutma sistemi kapsamında, havalandırma sistemleri ile birlikte ışık gölge yapısını da kullanarak, konut içine giren güneş ışığının sera etkisini kontrol altında tutup ısıyı denetleme görevini yerine getirmesi beklenir. Bu işlem pasif önlemler ve bilinçli malzeme seçimi sayesinde ev içerisinde minimize edilir. Isıtma sistemi için ise daha çok doğalgazlı sistemler kullanılır. Bunun yanı sıra güneş ısısının su radyatörleri vasıtası ile evin belli bir kısmında depolanıp, ısının buradan ev içerisine yansıtılması gibi sistemlerle de ısı kontrol altına alınma yoluna gidilir. Kullanılan bu sistem aktif solar sistem olarak adlandırılır. Ayrıca güneş ışığının ev içerisine girişini denetleyen mekân izmalarla ısının dengelenmeye çalışıldığı sistemler de bulunmaktadır. Bu tür sistemlerde pasif solar sistem olarak adlandırılır. Bu sistemler sayesinde hem evde konfor koşulları ayarlanır hem de enerji sarfiyatı en aza indirilir. Örneğin; bu bağlamda güneş ışığının mekâna etkisini mekânın ısısına göre ayarlayan akıllı pencereler kullanılmaktadır. Isıtma soğutma sisteminin tüm değerleri bir ana bilgisayar tarafından değerlendirilir. Gün içerisinde sürekli bilgi toplayıp bu bilgileri değerlendiren bilgisayar sayesinde, anlık ısı girişi ve çıkışı sürekli kaydedilir. Elde edilen bu kayıtlar sayesinde hangi sistemin ağırlıklı olarak kullanılması gerektiğine ilişkin kontroller yapılır. Bu kontrollere dayalı olarak da bir karar verilip uygulamaya konur. Akıllı evdeki tüm sensörler ait oldukları araca değil bilgisayara bilgi gönderirler ve kararlar daha önceden yazılmış bilgisayar programları doğrultusunda bilgisayar tarafından verilir. Dolayısıyla merkezi bir ısı kontrol mekân izması söz konusudur. Akıllı ev ışıklandırma sistemleri, evin iç atmosferini belirleyip ona göre aydınlatmayı ayarlayan ve yine ısıtma-soğutma sisteminde olduğu gibi merkezi olarak bir bilgisayar tarafından tüm gün içinde kontrol edilen bir sistemdir. Kullanılan elemanlar elektronik komutalı özel cihazlardır. Örneğin; raylar üzerinde hareket edebilme yeteneğinde olan spot lambalar, özel nesneleri izlemek veya ışık düzeyini ayarlamak için yer değiştiren sistemler olarak tasarlanır. Daha karmaşık sistemler ise evi bir tiyatro sahnesine benzeten, mekânlar ve mekân içerisindeki etkinliklere göre farklı ışık efektlerini ayarlayan değişik aydınlatma armatürlerinin kullanıldığı bir sistem olarak tasarlanır. Oluşturulacak efektlerin tamamlanabilmesi için hassas sensörlere gerek duyulur. Söz konusu bu hassas sensörler aydınlatılacak mekân da yani evde stratejik noktalara yerleştirilir. Işık düzeyleri mekân ın özel kısımlarında hassas olarak belirlenir ve bilgisayarda değerlendirilir. Eşzamanlı olarak bu bilgiler günün her dakikasında güncellenir ve yapılacak etkinliklere göre sürekli olarak restore edilir. Buraya kadar anlatılan sistemin kurulmuş olması bu sistemin en önemli özelliğidir. Genel olarak bir evde iki tür ışıklandırma kullanılır: 1. Mekân ışıklandırması (genel ışıklandırma) 2. Alan ışıklandırması (özel ışıklandırma) Mekân ışıklandırmasında, mekânın genel ışık düzeyi ölçülür ve öngörülen aydınlık seviyesi için mekânın çeşitli yerlerine ışıklandırma armatürleri yerleştirilir. Günün değişik saatlerinde, sürekli değişen dış ortam aydınlığı da hesaba katılır. Bu hesaplamalara dayalı olarak ortalama bir değerde ışık üretilir ve sistem buna ayarlanır. Alan ışıklandırmasında ise, etkinlikler ve efektler ön plandadır. Örneğin; yemek masasındaki ışık düzeyi evin genel aydınlatma ışık düzeyinden her durumda daha farklı olmalıdır. Yine çalışma masasındaki aydınlık düzeyi belli bir değerin altında veya üstünde olmamalıdır. Standart 12

17 sistemlerde sabit bir aydınlıkta kullanılan genel aydınlatma cihazları ortamda optimum bir aydınlık seviyesi ayarlayamaz. Değişen ışık insanları hem fiziksel olarak hem de psikolojik olarak yönlendirir ve istenen performansın dışında bir performans elde edilebilmesine neden olur. Aslında akıllı ev kavramının ortaya çıkmasına neden olan temel etmenin başında hızla gelişmekte olan iletişim teknolojilerinin geldiğini söylemek abartılı bir iddia olmaz. Akıllı evlerde iletişim sistemleri, konut içi iletişim sistemleri ve konut dışı iletişim sistemleri, olmak üzere iki bölümde incelenebilir. Konut içi iletişim sistemlerine, bazı fonksiyonlarının uzaktan kumanda edildiği çoklu ev içi telefon sistemi ve ısıtma sistemi gibi sistemler örnek olarak verilebilir. Bu sistemler, evin kendi sistemlerinin dışındaki sistemlerdir. Söz gelimi pencerelerin açılıp kapatılması, perdelerin kontrol edilmesi gibi iletişim mekân izmalarıyla kontrol edilebilen olaylar bu tür sistemlerin tipik örnekleridirler. Bu tür kolaylıklar için geliştirilen bir diğer teknoloji de insan sesiyle harekete geçen sistemlerdir. Günümüzde bu konuda ses tanıyıcı elektronik sistemler geliştirilmiştir ve kullanılmaktadır. Evde kullanılan bir diğer iletişim birimi de ana kontrol birimi tarafından kontrol edilen ve yönlendirilen, misafirler ev dışında iken görüntülü iletişim kurma ve tanıma sistemidir. Bu sistemin tekil görüntülü megafon sistemlerinden farkı birkaç elektronik parçadan meydana gelmeyip, ev bütününün bir parçası olarak diğer tüm sistemlerle senkronize olarak çalışmasıdır. Söz gelimi ev sakinleri televizyon izlerken gelen bir konuk öncelikle algılanır, daha sonra dışarıdaki konuğu algılayan kamera vasıtasıyla televizyonun belirli bir bölümünde görüntü verilir ve bir sinyal ile durum bildirilir. Günümüzde artık insanlar birtakım işlerini evlerinden veya işyerlerinden bilgisayar aracılığı ile yönlendirebilmektedirler. Ev dışı iletişimin gerekliliğinin artmasının temel nedeni ise günümüzde özellikle iş yaşamının etkisiyle oluşan zaman yönetimi temel prensibidir. Internet in artık ev ortamında da yaygınlaşması ile bu durum daha da kolaylaşmıştır. Eskiden ev dışı iletişim sadece telefon ile sağlanır iken; şimdi telefon sistemini kullanabilen bilgisayarlar sayesinde insanlar, tüm dünya üzerinde kurulmuş bir bilgisayar ağına bağlanabilmekte, bu ağ üzerindeki alışveriş sitelerinden kredi kartı ile alışveriş yapabilmekte, faturalarını ödeyebilmekte, trafik cezalarını sorgulayabilmekte ve gerekir ise ödeyebilmekte, birçok özel kuruluşa ve devlet kuruluşlarına kayıt yaptırabilmekte, derslerini takip edebilmekte, başta ders kitapları olmak üzere ders araçlarına ulaşabilmektedirler. Sayılan bu etkinliklerin bilgisayar aracılığı ile Internet üzerinden gerçekleştirilmesi günümüzde son derecede kolaydır. Ayrıca uluslararası kütüphanelere, dergilere, gazetelere, üniversitelere erişebilmek, binlerce kilometre uzaktaki insanlarla ekrandan görüntülü olarak görüşebilmek, eğitim alabilmek, sanal oturumlara katılabilmek ve buna benzer birçok kolaylığı aynı anda yaşayabilmek yine internet sayesinde sıradan olaylar haline gelmiş bulunmaktadır. Ev dışı iletişimin bir diğer birimi de ana kontrol biriminin polis, itfaiye, hastane vb. merkezi birimlere bağlanması ile oluşturulan sistemlerdir. Bu iletişim mekân izmasında genellikle üç çeşit sistem kullanılmaktadır. Bu sistemler; telefon sistemleri, radyo dalgaları ve televizyon sisteminde kullanılan anten kabloları sistemidir. Tüm bu iletişim sistemleri değişik durumlarda yerine göre kullanılarak, gerekli uyarıları merkezi birimlere ulaştırırlar. Akıllı evlerde multimedya sistemleri; televizyon, müzik seti, bilgisayar, video, DVD player, play station gibi sistemleri birlikte barındıran, merkezi kontrol biriminden kontrol edilebilen kompakt bir sistem haline gelmiştir. Ortak mekânlarda kullanılan bu bütünleştirilmiş sistemin, kişisel mekânlarda örneğin, sinema atmosferi uyandıran projeksiyon televizyon gibi birimleri ve uzantıları bulunmaktadır. Sistem hem merkezi bir yerden, hem de mekânlarda bulunan kontrol panellerinden ayarlanabilmektedir. Evin belirli yerlerine yerleştirilmiş hoparlörler de sistemin bir ağ halinde tüm ev içerisinde seslendirilmesini sağlamaktadır. Son zamanlarda çoklu ortam (multimedya) kavramını güncelleyen kişisel bilgisayar teknolojisi olmuştur. Günümüzde artık kişisel bilgisayarlar ile televizyon ve video izlenebilmekte, müzik dinlenebilmekte, oyun oynanabilmekte ve benzeri birçok etkinlik yürütülebilmektedir. Konu hakkında daha geniş bakış açısına ulaşmak için Teknolojinin Evrimi isimli kitaptan yararlanabilirsiniz. 13

18 Akıllı evlerde öncelikle gündeme gelen ve yaygın olarak kullanılan sistemlerin başında güvenlik sistemleri gelir. Güvenlik sistemlerinin kurulmasında kullanılan temel prensip kullanılan amaca göre ses, titreşim, ışık, ısı vb. değişik durumları algılayabilen sensörlere dayalı olarak geliştirilmiştir. Akıllı evlerde güvenlik sistemleri hırsızlığa, yangına, su taşkınlarına ve benzeri durumlara göre tek tek veya bütünsel olarak tüm güvenlik önlemlerini kapsayan kompakt bir yapıda programlanabilmektedir. Tek tek alıcılar ve alarm sistemlerinin yanında, yangın alarmı yerine çok daha etkili kullanılabilecek olan merkezi güvenlik birimlerinin kurulması daha akılcı görünmektedir. Tüm algılayıcıları senkronize bir şekilde kontrol eden bilgisayar destekli bir merkezi güvenlik birimi, iletişim sistemleri ile koordineli bir şekilde çalışarak bölgenin güvenlik kuruluşlarına bağlanır ve böylece ev içi güvenlik sorunları en aza indirilir. Ev içi veya dışı mekânlarda hareket algılayıcıları ile alanların ve mekân ların güvenliğini sağlamak sık kullanılan bir sistemdir. Bu sistemde; ultrasonik dalgalar, mikro dalgalar, hareket algılayıcıları ve fotosel ışın detektörleriyle sürekli olarak tarama yapılır. Fotosel algılayıcıların görevlerini yapabilmeleri yani algılama faaliyetinde bulunmaları için ışıklı bir ortamın olması gerekir. Dolayısıyla bu sistemde bir fotosel algılayıcı ve bir de ışın yayınlayıcı (bir ışık kaynağı) kullanılır. Mikro dalgaların ortamı algılama sistemleri ise yüksek frekansta radyo dalgaları yayınlamak esasına dayanır. Son zamanlarda en sık kullanılan sistemler ise kızılötesi algılayıcılardır. Bu sistemler, gece görüşü sağlayan dürbünlerde olduğu gibi insan vücut ısısını algılama esasına dayanan sistemlerdir. Sistem belli bir alan içerisine ışın demetleri yollar, yollanan bu ışın demetlerinin istenmeyen ya da o anda orada olması arzu edilmeyen kişiler tarafından kesilmesiyle kişiler elektronik olarak tespit edilir. Bu saptamaya dayalı olarak o anda bir yandan alarm sistemi çalıştırılır. Aynı anda diğer yandan durum merkezi güvenlik birimlerine bildirilir. Yangın durumuna karşı kullanılan duman detektörlerinde ise duman yoğunluğunun belli bir düzeyi aşması bir yangın tehlikesi olarak algılanır ve önceki sistemde olduğu gibi, aynı anda hem alarm sinyali verilir hem ev sakinleri durumdan haberdar edilir hem de itfaiye teşkilatı olaydan haberdar edilir. Su baskını tehlikesine karşı ise mutfak, banyo gibi ıslak mekân lara yerleştirilen nem alıcıları, nem seviyesi önceden belirlenmiş bir düzeyin üzerine çıktığında, bir yandan merkezi sistem ana su vanasının kapanmasını sağlar iken, aynı anda ev sakinlerini ve ilgili birimleri durumdan haberdar eder. Akıllı evlerde çevre güvenlik sistemleri düzenlenirken, birçok sisteme ait birçok ürün ya da seçenek kullanılarak evin çevresi kontrol altına alınır. Çevre güvenliği sistemi kurulur iken evin belirli bir mesafede yakınında geçen ya da hareket eden her şeyin algılanıp bir tehlike olarak kabul edilerek ona göre düzenlemeler yapılır ise güvenlik sistemi yapılan bu ayarlamalara göre devreye girer ve alarm konumuna geçer. Bu sistemler genellikle hareket detektörleri sayesinde çalışırlar. Bu sistemler arasında; kamera izleme sistemlerini; pencere veya kapı etrafına takılan detektörlerini, daire, bahçe ya da otopark kapı girişlerine takılan, en ufak hareketi algıladığında bile aktif hale gelerek istenen ışıkları yakan detektörlerini; gözle görülmeyen lazer ışınları ile çalışan bariyer detektörlerini ve evin bahçe sınırlarında bulunan set veya çitlere döşenen basınç algılamalı fiber kablo sistemlerini saymak mümkündür. Akıllı bir evde duruma ihtiyaca göre bu sistemlerin biri ya da hepsi kurulabilir ve evdeki mevcut akıllı ev kontrol panelinden kontrol edilebilir. Hırsıza karşı güvenlik konusunu iki alt başlık altında irdelemek daha sağlıklı olacaktır. 1. Kısa Süreli Konut Dışında İken - Çevre güvenliğinin yapılmadığı evlerde hırsız, kapı, pencere gibi elemanları kırarak ya da kilitlerini sökerek veya açarak eve girmeye çalışır. Bu durumda kapı ve pencerelerde kullanılan kablolu ve kablosuz manyetik kontaklar ya da sadece konut dışında konumunda devreye alınan detektörler sayesinde sistem alarm durumuna geçer. Alarm durumunda olan sistem; Belirlenmiş olan bir ya da daha fazla telefona veya belirlenen bir haber alma merkezine alarm bilgisini iletir. 14

19 Telefona gelen çağrıda, hırsızın evin hangi bölgesinden konuta girdiği, hangi bölgelerde dolaştığı belirlenir. Hırsızın evin hangi bölümünde olduğu bilgisi bildirilir. Evde mevcut key-padler ile evle kontak kurulabilir ve dinlenebilir. Evden çıkarken tek bir tuşa basılarak kapanması istenilen cihazların kapanması, yapılması istenilen işlemlerin tamamlanması ve otomatik olarak alarm sisteminin devreye girmesi sağlanabilir. 2. Uzun Süreli Konut Dışında İken - Aktif caydırıcı etkinin amacı tehlikenin hiç yaklaşmamasını, uzakta kalmasını sağlamaktır; çünkü bir hırsızlık olayında, alarm sistemlerinin yaptığı gibi hırsızı içeride kıstırmak, istenmeyen sonuçlar doğurabilir. Örneğin tatile çıkarken, sistem tatil moduna geçirilir. Daha önceden belirlenen zaman programı ve senaryolara göre sistem simülasyon gösterisi yaparak evi hırsızlık ihtimaline karşı korur. Gecenin belirli saatlerinde evde sanki birisi varmış hissini verebilmek için belirli zamanlarda ışıklar, televizyon, müzik seti açılabilir. Üstelik her gün için ayrı senaryo oluşturularak gerçekçilik de artırılabilir. Sadece güvenlik ve alarm sistemi olarak kurulan, ışıklandırmayı ve elektrikli aletleri kontrol edemeyen sistemler aslında pasif sistemlerdir. Bu tür sistemler yalnızca bir saldırı anında devreye girmek ve ortalığı ayaklandırmak üzere tasarlanmışlardır. Bu sistemlerin belli bir miktar caydırıcılığı olmakla birlikte sınırlıdır. Evin dışından görülebilen bir takım alarm teçhizatının korkutuculuğundan ya da evde alarm sistemi kurulu olduğunun bilinmesinden dolayı bazı tehlikeleri uzak tutabilirler. Bir başka deyişle, caydırıcı bir unsur olarak görev yaparlar. Ancak, hiç bir zaman olası kötü olaylara karşı gerçek caydırıcılığı sağlayan, evde yaşanmakta olduğu izlenimini veremezler. Oysa hırsızlığa karşı en büyük caydırıcı unsur, evde yaşayan insanların olmasıdır. Akıllı ev sistemlerinin aktif caydırıcı etkiye sahip olmaları, dolayısıyla tehlikeyi uzakta tutmaya çalışmaları, tehlike yaklaştığında diğer alarm sistemlerinden eksik kalacakları anlamına kesinlikle gelmez. Herhangi bir alarm sisteminin yapacağı siren çalma, alarm servis merkezlerini arama, telefonları arayarak durumu haber verme gibi temel işlevlerin yanında, evdeki tüm ışıkları yakma becerisi gibi önemli bir güce sahiptirler. Sistem, adapte edilen gaz algılama, duman algılama, ısı algılama ve su algılama dedektörleri sayesinde evde oluşabilecek olası yangın, gaz kaçağı ve su taşkını durumlarında devreye girerek alarm sisteminin çalışmasını sağlar. Ayrıca bu istenmeyen durumlar ev dışında konumunda gerçekleşirse, eğer yangın söndürme sistemi varsa devreye sokar, yoksa tehlike anında elektrik, gaz ve su şebekesi sistemini kapatarak oluşabilecek yangın ve patlama riskini önlemiş olur. Çevre güvenliği hakkında bilgi veriniz. AKILLI EVLER VE AKILLI EV TEKNOLOJİSİNİN KURULMASINDA YARARLANILAN BAZI ARAÇLAR Akıllı evlerin genel mantığı bina sahiplerine daha konforlu, güvenli ve prestijli mekânlar sunmaktır. Bunu sağlamak için müşterilerin isteklerine göre hazırlanan senaryolar, seyahat programları, astrolojik zaman saati ve uzaktan kontrol özellikleri sunulur. Senaryolar bilgisayar programlarındaki makrolar olarak düşünülebilir. Bir butona yüklenen bir senaryo birden çok cihazı ve alt sistemi devreye sokup, birden çok işlemi gerçekleştirecek şekilde hazırlanabilir. Örneğin bir konutun sahibi evden çıkarken tek bir tuşa basarak tüm panjurların kapanmasını, belirli prizlerdeki elektriğin kesilmesini, televizyon ve müzik sistemlerinin kapatılmasını, klima ve kombinin istenen seviyeye gelmesini, su motorunun durdurulmasını ve alarm sisteminin devreye girmesini sağlayabilir. Bu tarz senaryolar dışında bazı akıllı ev sistemlerinde bulunan astrolojik saat ve seyahat programları, kullanıcılarına biraz daha fazla güvenlik ve konfor sağlamaktadır. Astrolojik zaman saati 365 gün için gün doğuşu ve gün batımının programlanmış olduğu ve sistemin bu saatleri dikkate aldığı bir özelliktir. Her mevsim değişik saatte doğan ve batan güneşe göre binalardaki panjurların kontrolü, ısıtma sistemleri ve senaryolar gibi özellikler kontrol edilmektedir. Seyahat programları ise binada kimsenin olmadığı durumlarda, evde yaşam varmış gibi sistemin çalıştırılması prensibine dayanır. 15

20 Akıllı ev sistemi, kullanıcısının son bir hafta boyunca yaptığı işlemleri sürekli hafızasına kaydeder. Bu kayıt içinde ev sahibinin ışıkları hangi saatlerde yakıp söndürdüğü, hangi saatlerde müzik dinlediği ve televizyon izlediği, bahçesinin ne zaman sulandığı gibi işlemler bulunur. Uzun süreliğine binadan ayrılırken seyahat programı devreye alındığında, akıllı ev sistemi sanki kullanıcısı evdeymiş gibi bu programları uygular. Akıllı ev sistemlerinin becerisi ve yapabileceği işlemlerin kapasitesi ana sistem ile entegre çalışan alt sistemlere bağlıdır. Daha fazla güvenlik ve konfor için akıllı evlere dijital kilit sistemleri, elektrikli yerden ısıtma, kar ve buz önleme sistemleri, ses ve görüntü sistemleri, kapalı devre kameralar, alarm sistemleri ve dokunmatik ekranlar dahil edilebilir. Eklenen her alt sistem için, ana sisteme gerekli modüller eklenmekte ve bu cihazlar için programlamalar yapılmaktadır. Güvenlik seviyesini artıran dijital kilit sistemleri günümüzde kullanılan mekânik kilitlere alternatif olarak çıkan yeni bir teknolojidir. Kablosuz kapılar, kolay montaj, yer kaplamayan giriş kontrol sistemi, esnek kilit planı gibi avantajlar sunan bu sistem, harici diğer sistemler ile bütünleşebilmektedir. Mobilya kilitleri, güvenlik kapıları, kasalar, asansörler, kepenkler, alarm sistemleri ile bütünleşebilen sistemde zaman kaydı ve izin programlaması yapılır. Akıllı ev sistemine entegrasyon ile Internet üzerinden kapıların kontrolü, giriş çıkışların izlenmesi, izinlere müdahale gibi işlemler kolaylıkla yapılabilmektedir. Elektrikli yerden ısıtma sistemleri ise akıllı evlerin konfor özelliğini artırmaktadır. Konvansiyonel sistemlere göre daha homojen ve efektif bir ısıtma sağlayan elektrikli yerden ısıtma sistemleri, akıllı ev sistemine sorunsuzca dahil edilebilmektedir. Bina içi kullanımının yanında, çatılar, saçaklar, yürüyüş yolları, araç rampaları ve garaj-giriş çıkışlarında kullanılan bu sistem, kar ve buz oluşumunu önleyerek daha konforlu ve güvenli bir yaşam sunmaktadır. Akıllı evlerde kullanılabilen bu sistem, iç mekânlarda yer altı ve mekân sıcaklığını ölçerek çalışmaktadır. 0.1 derecelik ısı hassasiyeti yapılabilen sistem ile 7 gün/24 saatlik programlamalar yapılabilmektedir. Dış mekânlarda ise sıcaklığın yanı sıra nemi de ölçerek, kar ve buz oluşacak şartlar oluştuğunda devreye giren sistem, bu şartlar kalktığında devreden çıkmaktadır. Alarm sistemleri akıllı evlerin güvenlik açısından en önemli alt sistemidir. Alarm sistemleri kapsamında bulunan yangın, gaz ve su baskını dedektörleri ve hareket sensörlerinden gelecek sinyallere göre akıllı ev sistemi belli senaryoları ve cihazları tetikleyebilir. Bir su baskını algılanması durumunda, akıllı ev sistemi elektrikli su vanasının kapatılması komutunu verebilir. Aynı mantık ile gaz kaçağı durumunda, oluşabilecek bir yangını önlemek için akıllı ev sistemi bölgedeki elektriği kesebilir ve motorlu pencereleri açarak havalanmayı sağlayabilir. Gerek yangın, gerekse hırsızlık durumlarında, alarm sisteminden gelen sinyaller binadaki ışıkların yanıp sönmesini sağlayacak şekilde akıllı ev sistemini tetikleyebildiği gibi, telefon arabirimi ile istenilen numaraları arayarak haber verebilir. Tüm bu özellikleri ile insanların hayatına kolaylık getiren ve zaman kazandıran akıllı evler, özellikle yaşlılar ve engelliler için çok büyük kolaylıklar sunmaktadırlar. Evden çıkarken tek bir tuş ile geride bir şeyleri unutmamak, tehlike anında tek bir tuş ile aydınlatma ve alarm sistemini devreye almak ve otomatik olarak telefon edilmesini sağlamak, hayati önem taşıyan unsurlar olarak ön plana çıkmaktadır. Akıllı evler gün geçtikçe artan yetenekleri ve kapasiteleri ile insanların hayatına güvenlik, konfor ve prestij getirmektedir. Kontrol edilebilir evler, ev içindeki eşyaların kontrol edildiği yapılardır. Bu tip evlerde yaşayanlar, evdeki aletlerin birden fazlasını daha etkin ve verimli bir şekilde kontrol edebilirler. Ev ile etkileşimden çok evdeki teknolojik aletlerin kolaylıkla kontrol edildiği bir durum söz konusudur. Bu tip evler de kendi aralarında kategorilere ayrılmaktadırlar. Evdeki Tüm Eşyaların Tek Bir Uzaktan Kumanda İle Kontrol Edildiği Durumlar (Bu evlerde, tüm elektronik aletler uzaktan kumanda ile yönlendirilmektedir. Bu durumlarda kumanda bir saat kolye olabileceği gibi, daha büyük ve daha fonksiyonel bir kumanda da olabilmektedir.) Farklı Aletlerin Birbiriyle Bağlantılı Olduğu Durumlar (Bu evlerde, elektronik aletler tek bir merkezden kontrol edilmese de bu aletler mümkün olduğunca birbirine bağlanmıştır. Böylelikle aletler arasında veri aktarımı sağlanabilir veya aletlerin senkronize çalışması sağlanabilir.) 16