KASIM 04 ÜÇ AYDA B R YAYIMLANIR SAYI:27. AB nin 17 Aral k ta aç klayaca karar inflaat sektörü için bir milat olacak

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "KASIM 04 ÜÇ AYDA B R YAYIMLANIR SAYI:27. AB nin 17 Aral k ta aç klayaca karar inflaat sektörü için bir milat olacak"

Transkript

1 SAYI:27 KASIM 04 ÜÇ AYDA B R YAYIMLANIR AB nin 17 Aral k ta aç klayaca karar inflaat sektörü için bir milat olacak

2 PUSULA Ç NDEK LER / ODE V ZYON AB nin 17 Aral k ta Verece i Karar nflaat Sektörü çin Bir Milat Olacak V ZYON Sanayi Tesislerinin Yüzde 98 i Enerjiyi Etkin Kullanm yor V ZYON Is Yal t m ve Is tma Sistemini Birlikte yilefltirmek GRUPTAN HABERLER Ductflex Pazar Lideri Olma Yolunda Say : 27 KASIM 2004 Sahibi ODE Yal t m Sanayi ve Ticaret A.fi. Ad na Orhan Turan Kaptanpafla Mh. Halit Ziya Türkkan Sk. Famas Plaza B Blok K: 14 Okmeydan fiiflli / STANBUL Yaz flleri Müdürü Nesrin Alpak Kaptanpafla Mh. Halit Ziya Türkkan Sk. Famas Plaza B Blok K: 14 Okmeydan fiiflli / STANBUL Yönetim Adresi Kaptanpafla Mh. Halit Ziya Türkkan Sk. Famas Plaza B Blok K: 14 Okmeydan fiiflli / STANBUL Tel: Faks: ode@ode.com.tr Yay n Türü: Yayg n Yay n ODE Bölge Müdürlükleri Adana Tel : Ankara Tel : Antalya Tel : Bursa Tel : Diyarbak r Tel : stanbul Avr. Tel : stanbul And. Tel : zmir Tel : Konya Tel : Samsun Tel : Yap m Rota Yay n Yap m Tan t m Tic. Ltd. fiti. Prof. N. Mazhar Ökten Sok. No.1 Rota Binas fiiflli- stanbul Tel: Faks: Bask Kaptan Ofset Topkap Tic. Merkezi 2 No: Cevizliba - stanbul 0 [212] Önerileriniz için iletiflim adresimiz n.alpak@ode.com.tr ÜRÜNLER M Z ODEFLEX Laminasyon Teknolojisinin Son Ürünü; ODE Reflex KY NET REFERANS PROJE Beyaz Eflya ve Ev Elektroni i Alan nda Avrupa n n En Büyük ve En Geliflmifl Üretim Kompleksi Vestel City ÜRÜNLER M Z ODE K-Flex -200 C de Güvenle Kullan labilece ini Belgelendirdi ÜRÜNLER M Z Do ru Is Yal t m çin Do ru Malzeme fi ORTAKLARIMIZ ES N Yal t m Ltd. fiti. ÇET Yal t m Ltd. fiti. UYGULAMALAR Ramada Otel 2000 Ankara n n lk Outlet Merkezi Optimum Outlet Center Toplu Konutlar n Yal t m Tercihi de ODE MAKALE BES ile Mutlu Bir Emeklilik NSAN KAYNAKLARI De erlerle Yönetim MAKALE Teknik fiartnamelerin Önemi SEKTÖRDEN HABERLER "Sürdürülebilir Çevre çin Enerji Denetimi Yal t m Kongresi ve Sergisi" GRUPTAN HABERLER NSAN KAYNAKLARI

3 LK YAZI / ODE PUSULA MERHABA... Umutlar Avrupa Birli i nde Orhan Turan Genel Müdür Pek çok sektörün Avrupa Birli i nin 17 Aral kta aç klayaca karara odakland bir ortamdan herkese merhaba. Eylül ay nda yaflad m z zina yasa tasar s - n saymazsak uzunca bir süredir, ülke ekonomimizi olumsuz yönde etkileyen bir olayla karfl karfl ya kalmad k. fiimdilik her fley yolunda gibi görünüyor. Yaflanan geliflmeler karfl s nda gelece in Türkiye aç s ndan olumlu olaca na dair inanc m giderek art yor. 6 Ekim tarihinde aç klanan AB raporu da bunu teyit eder nitelikte. Dergimizde daha detayl bir flekilde okuyaca- n z üzere, son y llarda sürekli gerileme gösteren inflaat sektörünün gelece i de, AB nin üyelik görüflmelerinin bafllat lmas do rultusunda karar vermesi durumunda oldukça parlak. Yal t m da inflaat sektörünün bir alt dal. Üstelik sürekli küçülen bir sektörün alt dal olmas na ra men büyüme gösteren bir sektör yal t m. Dolay s yla sektörümüzün gelece i daha da umut verici. Daha önceki say larda 2010 lu y llardaki ODE nin planlar n flimdiden haz rlad - m z sizlere duyurmufltuk. "ODE 2010 Vizyonu" ad n verdi imiz bu planla firmam z n pazardaki rekabet gücünü kuvvetlendirerek, ortaya ç kabilecek yeni durumlar karfl s nda daha modern yöntemlerle mücadele edebilmesini, sat fl kanallar na daha hakim, müflteriye daha yak n olmas n, pazarlama araçlar n daha etkin kullanmas n ve tüm aktivitelerde verimli in art r larak, kârl l k bilincinin yerlefltirilmesini amaçlad k. Gelecekle ilgili olumlu geliflmeler yaflanaca na inand m z için de gelecek planlar m z, kademe kademe uygulamaya sokuyoruz 2004 y l itibariyle uygulamaya bafllad m z bu plan n ilk önce organizasyonel yap lanma bölümünü hayata geçirdik. Eylül ay itibariyle de plan n en önemli aya n oluflturan yüzde 100 bayi üzerinden sat fl sistemini bölgesel olarak uygulamaya bafllad k y llar aras nda tüm bölgelerde tamamlam fl olmay planlad m z bu uygulamayla hem bölge müdürlüklerimizi hem de bayilerimizi, müflterilerimize karfl daha etkin, verimli ve h zl hizmet verir hale getirmeyi hedefliyoruz. Y l n sonlar na yaklaflt m z flu günlerde uzun vadeli planlar m z n yan s ra 2005 y l nda hayata geçirece imiz projelerimizin haz rl klar na da bafllad k y l nda firmam z n yeni bir üretim yat r m olmayacak. Ancak yal t m pazar nda yaflanan talep art fl nedeniyle üretim kapasitelerimizi art rmaya yönelik çal flmalar gündemimize girdi bile. lk kapasite art r m çal flmam z ekstrüde polistren köpük üretim tesisimizde yap yoruz. Is pan tesisimizin Mart 2005 tarihinden itibaren yeni üretim kapasitesiyle üretime geçece ini tahmin ediyorum 2005 y l nda üretim d fl nda, insan kalitemizi dolay s yla hizmet kalitemizi art racak yat r mlar m z da olacak. Bir baflka deyiflle çal flanlar m za yat r m yapaca z. Amac m z mevcut insan gücümüzden daha iyi yararlanabilmek ve verimlili i art rmak Vizyon Plan dahilinde hayata geçirmeye bafllad m z tüm bu çal flmalar n hedefi; AB ye üye olma yolunda ilerleyen ülkemizin gelecekte üyeli e kabul edilmesiyle birlikte, ODE yi her yönden AB standartlar nda faaliyet gösteren bir firma haline getirmek. Tekrar görüflmek dile iyle hoflça kal n. Summary E.U. Expectations I m confident that Turkey s economy will start to improve in short time. The European Union report which was declared in 6th of October also supports our thoughts. If E.U. declares a positive decision in 17th of December, the future of construction sector is so brilliant. In the past issues we gave you the information that we are building up our organization to compete with modern marketing trends. ODE is planning to market all insulation products over its dealers nationwide. By this strategy we are planning to give more efficient and fast service. In the past years we used to give you information on new investments, this time I ll tell you that we ll invest on our human resources and wealth. We ll also make capacity improvements in Extruded Polystyrene (ODE Is pan) factory. Our aim is to improve ODE to compete with E.U. standards. Hope to meet you in the future issues. sayfa 3

4 PUSULA V ZYON / ODE AB nin 17 Aral k ta Verece i Karar nflaat Sektörü çin Bir Milat Olacak Büyük ölçüde yerli sanayiye dayanmas ve d fla ba ml olmamas, inflaat malzemesi sanayisinde iç kaynaklarla talebin büyük bir k sm n karfl lamas ve yan sanayiyi desteklemesi, yüksek katma de er yaratmas, istihdam potansiyelinin büyüklü ü, baflta imalat sanayisi olmak üzere di er sektörlerle s k bir girdi-ç kt iliflkisi içinde olmas ve yurtd fl nda yürütülen faaliyetlerin döviz kazand r c özellikleriyle inflaat sektörü, ülke ekonomisini oluflturan sektörler katar n çeken lokomotif gibidir adeta. Öylesi bir infla gücü ki, tüm ilgili yan sektörlerin kat l m yla ulusal gelir içindeki pay yüzde 30 lara ç kabiliyor. Bugün salt inflaat sektörünün ve onu tümleyen yap malzemeleri üretiminin, ulusal gelir içindeki pay yüzde 10 seviyesindedir. nflaat sektörünün ivmelendirdi i ve yaflam verdi i tüm infla örgüsü dikkate al nd nda, yüzde 30 luk konumuyla ülke ekonomisini tafl yan sektörün inflaat oldu unu kimse yads yamaz. nflaat sektörü yat r mlar anlam nda konut, konut d fl bina ve altyap yat - r mlar n kapsar. Toplam yat r mlar n yaklafl k yüzde 60 n konutlar, yüzde 25 ini altyap yat r mlar, yüzde 15 ini ise konut d fl bina yat r mlar oluflturuyor. nflaat sektörü; 1990 l y llar n bafl ndan beri büyüme performans n n en düflük oldu u sektör durumundad r. Hizmet sektörünün içinde yer alan inflaat sektörünün cari fiyatlarla sa lad katma de er 11.4 katrilyon TL dir. nflaat sektörünün milli gelir içindeki pay, gittikçe düflmektedir y l nda yüzde 6,41 olan pay, 1998 y l nda yüzde 5,4 e, 2000 y l nda da yüzde 5,1 e düflmüfltür y l nda yüzde 5,2 ile az bir art fl gösteren inflaat sektörü pay, 2002 y l nda çok daha azalarak yüzde 4,6 ya inmifltir ve 1993 y llar nda büyüme gösteren inflaat sektöründe, 1994 ve 1995 y llar nda gerek konut ve konutd fl bina, gerekse alt yap inflaat yat - r mlar nda gerilemeler yaflan r. Bu olumsuz geliflmeler sonucunda inflaat sektörü 1994 te yüzde 2, 1995 te de yüzde 4,7 oran nda küçülür da yüzde 5,8, 1997 de yüzde 4,6 oran nda büyüyen sektör, milli gelire yapt 4 sayfa

5 V ZYON / ODE PUSULA katma de er bak m ndan 1993 düzeyini ancak 1997 y l nda yakalar de ise inflaat sektörü, konut yap m ndaki düflüflün etkisiyle yüzde 0,3 oran nda geriler sektör için tarihi bir daralman n yafland y ld r. Bir yandan genel ekonomik konjonktür, öte yandan deprem felaketlerinin, afet bölgelerindeki yap faaliyetlerine darbe etkisi yaratmas sonucunda, inflaat sektöründe yüzde 12.7 lik rekor bir küçülme gözlenir y l nda bütün sektörlerde büyüme bafllar. Ancak yine de inflaat ruhsatlar nda bir önceki y la oranla, yüzde 35 lik azalma olur. Buna karfl l k bina inflaat maliyetleri yüzde 46 oran nda artar. Bu y l içinde yeni yap denetim sistemi devreye girerek, uygulama kapsam na al nan illerde inflaat ruhsatlar durdurulur. Kal c deprem konutlar n n ihale edildi i, konut kredilerinin devreye girdi i ve yap-ifllet sistemiyle enerji santrallerinin inflas için gerekli düzenlemelerin yap ld 2000 y l nda, yüzde 5,8 lik büyüme yakalan r. nflaat sektörü 2001 y l nda, 2000 y - l na göre yüzde 5,9 luk bir küçülme yaflar. Bu oran 1999 y l ndan sonraki (eksi yüzde 12,7) en büyük eksilme oran - d r. nflaat sektörünün böyle bir durgunluk süreci yaflamas nda, özellikle 2001 krizinden sonra kamu harcamalar ndaki k s lma, konut talebindeki, özel sektör ve kamu kaynaklar na dayal yat r mlar n azalmas, devletin yürüttü ü altyap yat r mlar ndaki gerilemeler ve yavafl giden inflaat süreçleri, deprem felaketi, 11 Eylül olaylar, reel ekonomideki yüksek faizler, inflaat ruhsatlar n n durdurulmas gibi faktörlerin etkisi vard r. Böylece yerli ve yabanc sermaye, ülke d fl na kaçma e ilimine girer, d fl yat r mc lar azal r. nflaat sektöründeki büyüme, iç talepteki canlanmay gösteren en önemli göstergelerden biridir. Ancak 2002 y l nda ekonomideki geliflmelerden pay n alamayan iki sektörden biri inflaat sektörüdür hem yap m na bafllanan, hem de devam eden inflaatlarda, son y llar n en düflük düzeyine gelindi i y ld r y l n n dönemlerine bakt m zda, bir önceki y l n ayn dönemine göre ilk dönemdeki yüzde 11,8 lik büyük küçülmenin bütün y l etkiledi ini görüyoruz y l n n ikinci ve üçüncü dönemlerinde GSMH de büyüme yüzde 10,4 ve yüzde 7.9 oran ndayken; inflaat sektörü yüzde 9,6 ve yüzde 3,3 oranlar nda küçülme yaflar. Dördüncü dönemde yüzde 2,7 oran nda artmas - na karfl n, 2001 y l n n ilk çeyre inden beri küçülen inflaat sektörü, y l yüzde 4,9 luk eksilme ile bitirir. nflaat sektörü krizle birlikte gerileme ivmesi kazan r ve ne yaz k ki y llar nda da kendine gelemez. Sektör 2002 y l nda da, toparlanma belirtileri göstermesine ra men gerçek anlamda büyümeyi yakalayamam flt r May s ay ndan itibaren belli oranlarda devlet yat r mlar aç lmaya, konut sektörü canlanmaya bafllasa da, inflaat yat r mlar nda olumlu bir geliflme gösterecek gözle görülür bir de ifliklik olmayan inflaat sektörü 2003 y l - n da yüzde 16,2 oran nda küçülme ile kapatt. Bu gerilemenin elbette belirli nedenleri var. En büyük nedeninin Irak Savafl ve savafl n yol açt belirsizlik ortam oldu u düflünülebilir. Türkiye deki toplam yat r mlar n yüzde 60 n oluflturan ve yüzde 80 i kamu finansman yla gerçeklefltirilen inflaat yat r mlar n n durmas da gerilemede etkili oldu. Özellikle ihale yasas n n kesinleflmemesi nedeniyle birçok ihale gerçeklefltirilemedi. nflaat sektöründeki geliflmeye bakt - m zda, ekonomik krizlerin inflaat sektörünü ne yaz k ki çok daha derinden yaraland n görürüz. Krizlerin etkileri silindikten sonra bile inflaat sektörünün toparlanmas oldukça zaman al yor. nflaat sektörünün yurtd fl maceras - na gelince, 1970 li y llardan bu yana Türk Müteahhitleri 56 ülkede, 60 milyar dolar tutar nda ifl hacmine ulaflm flt r lar n bafl nda y ll k toplam ifl hacmi iki milyar dolar seviyelerindeydi. Bu rakam dünya pazar n n yüzde 1,7 sine denk gelmektedir li y llarda, sektör sadece iç pazarda de il, d fl pazarlarda da önemli yaralar ald. Bu tarihte ifl hacmi 450 milyon dolar seviyelerine kadar gerileyerek, dünya pazarlar ndan al nan pay yüzde 0,4 e kadar düfler te yurtiçinde toparlanmaya çal flan inflaat sektörü, önemli bir ç k fl yakalayarak 3 milyar 400 milyon dolar seviyelerinde bir ifl hacmi sayfa 5

6 PUSULA V ZYON / ODE yaratmay baflarm flt r. Krizin açt yaralar n ras kaynaklar aktar ld nda, Türk fir- Baz Senaryo etkisiyle inflaat firmalar sadece malar n n ifl hacmi artacakt r. Il ml olan ikinci senaryoya göre Tür- nflaat Sektörü Reel TL Bazl Katma De eri (Trilyon) yurtiçinde de il yurtd fl nda da söz sahibi olmak için çal flmaya bafllad lar. An- tarihini flartl al r, tam üyelik için kesin kiye, aral k ay nda AB den müzakere nflaat Y ll k Ortalama Sektörünün Büyüme Toplam Büyüme Baz Senaryo cak yurtd fl nda ifl yapacak müteahhitler, Gelecek 5.1 On Y l 60.9 bir tarih verilmez. AB ile iliflkilerimiz AB li Senaryo hiç beklemedikleri sorunlarla karfl laflabiliyorlar. Bu sorunlar n bafl nda teminat günlerde, son y llarda olumsuz tablo çi- Böylece Türkiye 2014 y l na kadar, y l- stikrars z Senaryo Türkiye 2.7 Müteahhitler Birli i geçti imiz 32.6 kopmaz ama belirsizlik hüküm sürer. mektubu bulmak geliyor. Baz ülkeler, zen inflaat sektörünün gelecek on y lda da ortalama yüzde befl büyüyecek, Türk bankalar n n verdi i nflaat Sektörü mektuplar Al nan ka- Yap neler Ruhsat bekledi ine (milyon m2) dair bir araflt rma raporunu enflasyon yüzde yedi, ortalama reel fabul Ortalama kamuoyuna Büyüme(%) aç klad. Toplam Büyüme(%) iz de yüzde sekiz olacak. etmiyor, baz ülkeler 2003 ise Türk 2014 firmalar na teminat mektubu 43 vermiyor. 83 E er Prof. Dr. 7.8 Hurflit Günefl baflkanl nda, 93.9 Y ll k Baz Senaryo AB li bu Senaryo sorun çözülebilirse, 43 Türk inflaat 98 sektörü Senaryo yurtd fl nda befl 43 milyar dolarl k 71 ifl stikrars z hacmi yakalayabilir. Marmara 10.7 Üniversitesi ktisat Bölümü ö retim üyelerinden 5.4 oluflan üç kiflilik 64.4 bir grup taraf ndan haz rlanan çal flma, " nflaat stikrars z Senaryo Ve geliyoruz felaket senaryosuna. AB den uzaklaflmam z, ekonomik, siya- Sektörü Stratejik Plan Araflt rmas " si istikrars zl k yaflamam z halinde Tür- Sektör için gelecek vaat eden ülkelerin bafl nda Fas, Cezayir, Rusya nflaatve Sektörü Orta stihdam ad n (milyon) nflaat Sektörü Reel TL Bazl Katma De eri (Trilyon) tafl yor. Bu çal flmada, inflaat sektörüyle kiye y lda ortalama yüzde 3.5 büyüye- Y ll k ilgili Ortalama önümüzdeki Büyüme 10 y ll k Toplam döneme Büyümecek, ortalama enflasyon yüzde 15 orkiye Asya ülkeleri geliyor Tabii Irak ve 2014 Afganistan da sektörün ilgisini Baz Senaryo 1 çeken 1.5 ülkeler iliflkin gelifltirilen 4.6 Baz Senaryo "iyimser", " l ml " ve "karamsar" olmak üzere üç farkl gelecek gerçekleflecek. talama reel faiz de yüzde 12 olarak AB li aras nda. Senaryo Irak, gayr resmi bir savafl içinde olsa bile, inflaat sektörünün ilgisini senaryosunun yan s ra inflaat sektörü- Rakamlara bo ulmak istemeyenler 10.9 AB li Senaryo stikrars z Senaryo stikrars z Senaryo çeken bir pazar. Y llarca ülkeye yat r m nün güçlü ve zay f yönleriyle karfl karfl - için bu üç senaryoyu flöyle tan mlayabiliriz. AB li iyimser senaryoya göre, yap lmamas ve kentlerin savafl nedeniyle nflaat yerle Sektörü bir olmas, Katma Irak De eri her türlü (Ree l ne TL de Bazl ) yer veriliyor. (Tril.) nflaat Sektörü Al nan Yap Ruhsat (milyon m2) yolumuzda emin ad mlarla yürümeye ya bulundu u f rsat ve tehditler analizi- ürün ve hizmete aç k bir pazara dönüfltürdü. Tamam yla bitik bir görüntü ser- AB li Senaryo Baz Senaryo devam edece iz. Il ml, belirsiz senaryoya göre 2010 lu y llarda 1990 l y llar yaflayaca z. Yani 1990 lar n Türkigileyen Irak, uzun vadede Türk inflaat yimser olan ilk AB li senaryoyla Senaryo 43 Türkiye, sektörü ve inflaat yan sanayi için 100 aral k ay nda Avrupa stikrars z Birli i nden Senaryo 43 müzakere ye sinin ekonomik büyüklü üne erifle- milyar dolara yak n ifl hacmine sahip. tarihi alacak, müzakere 2005 y l - ce iz. Böylece 20 y l m z bofla geçmifl Tarihsel geçmiflimiz, sektördeki firmalar n 6 ürün yelpazesinin geniflli i ve hizmet 2015 y l gibi üye olacak. AB li senaryo- nflaat Sektörü stihdam (milyon) n n ilk yar s nda bafllayacak, olacak. Felaket senaryosuna göre de 1990 lar bile arayaca z. kalitesi Türk inflaat sektörünü Irak pazar nda avantajl k l yor. talama yüzde sekiz Baz büyüyecek, Senaryo enflasya göre, GERÇEKLEfiEN Türkiye 2014 y l na kadar or- Araflt rmada oluflturulan modeller BAZ SENARYO ST KRARSIZ içinde inflaat sektörü aç s ndan 4.6en iyi SENARYO Bu olumlu geliflmeleri gölgelendiren AB SENARYO yon yüzde befl civar nda AB li Senaryo seyredecek, 1sonucu AB li 2.2 senaryo veriyor Bu se- 1.3 sorunlar da yok de il. Teminat mektubu gibi sorunlar afl l p, gerekli uluslarazeyinde gerçekleflecek. inflaat sektörünün hem stikrars z Senaryo ortalama reel faiz de yüzde alt lar dü- 1naryonun gerçekleflmesi durumunda oluflturdu u Y ll k Ortalama Büyüme Y ll k Ortalama Büyüme(%) Y ll k Ortalama Büyüme nflaat Sektörü Katma De eri (milyon m 2 ) nflaat Sektörü Katma De eri (Ree l TL Bazl ) (Tril.) GERÇEKLEfiEN BAZ SENARYO ST KRARSIZ SENARYO AB SENARYO GERÇEKLEfiEN BAZ SENARYO ST KRARSIZ SENARYO AB SENARYO sayfa nflaat Sektörü stihdam (milyon adet) nflaat Sektörü Katma De eri (milyon m 2 )

7 Baz Senaryo AB li Senaryo stikrars z Senaryo nflaat Sektörü Al nan Yap Ruhsat (milyon m2) Y ll k Ortalama Büyüme(%) Toplam Büyüme(%) V ZYON / ODE PUSULA nflaat nflaat Sektörü Sektörü Reel TL stihdam Bazl Katma (milyon) De eri (Trilyon) Y ll k Ortalama Büyüme Toplam Büyüme Baz Senaryo Baz Senaryo AB li Senaryo AB li Senaryo stikrars z Senaryo stikrars z Senaryo nflaat Sektörü Katma 43 De eri 83 (Ree l TL Bazl ) 7.8 (Tril.) Baz Senaryo AB li Senaryo stikrars z Senaryo Baz Senaryo AB li Senaryo stikrars z Senaryo Y ll k Ortalama Büyüme Toplam Büyüme nflaat Sektörü Al nan Yap Ruhsat (milyon m2) Y ll k Ortalama Büyüme(%) Toplam Büyüme(%) nflaat Sektörü stihdam (milyon) Y ll k Ortalama Büyüme Toplam Büyüme katma de er hem de sa lad istihdam da büyüme GERÇEKLEfiEN anlam na geliyor. stikrars z BAZ SENARYO ST KRARSIZ aç s ndan ciddi boyutta bir büyüme senaryo durumunda ise 2014 y l nda SENARYO nflaat Sektörü Katma De eri (Ree l TL Bazl ) AB SENARYO (Tril.) göstermesi bekleniliyor. Buna göre sabit fiyatlarla beklenen katma de er y l nda milyon 2000 metrekare 2005 olan 2010 yaklafl k ,4 2020trilyon TL dir. Bu da 10 y ll k inflaat yap ruhsat n n, 2014 y l nda 98 dönemde yüzde 33 lük bir art fl de- milyon metrekareye ulaflmas n n yüksek bir nflaat olas l k Sektörü oldu u Katma vurgulanan De eri arafl- (milyon r nda m mek. Y ll k art fl h z ise yüzde 2,5 civa- kal yor. ) t rmada, karamsar senaryo durumunda ise 2014 y l nda inflaat yap ruhsat - bir milyon kifliye istihdam yaratt. AB li Sektör 2003 y l n n sonunda yaklafl k GERÇEKLEfiEN BAZ SENARYO n n 71 milyon metrekareye ulaflaca senaryonun ST KRARSIZ gerçekleflmesi durumunda, 2014 y l nda bunun yüzde 131 lik SENARYO AB SENARYO öngörülüyor Türk nflaat 1990 sektörünün reel TL 2005baz- l katma de er geliflimine bak ld nda mas bekleniyor. stikrars z senaryoda 2010 bir art flla 2015 yaklafl k ,2 milyon kifliye ç k da, karfl m za benzer bir sonuç ç k yor. ise 2014 y l nda yarat lmas beklenen nflaat Sektörü Katma De eri (milyon m 2 ) 1987 sabit fiyatlar yla, 2003 y l sonunda 4,8 trilyon TL olan sektör katma yon BAZ kifliyi SENARYO geçemiyor. istihdam yüzde 36 l k bir art flla 1,3 mil GERÇEKLEfiEN ST KRARSIZ de erinin, ayn fiyatlarla 2014 sonunda Devlet SENARYO statistik Enstitüsü nün yay nlad girdi-ç kt tablolar n n, sektöre en AB SENARYO 11,4 trilyon TL ye ç kmas beklenebilir Bu ise y ll k 1995 perspektifte 2000 yüzde , 2010 büyük 2015 katma 2020 de erin demir çelik, çimento y ll k ortalama olarak yüzde 11 civar n ve seramik sektöründen geldi- ini ortaya koydu u GERÇEKLEfiEN nflaat Sektörü stihdam (milyon adet) BAZ SENARYO ST KRARSIZ belirtilen araflt rmada, 2500 SENARYO AB SENARYO bu e ilimin önümüzdeki y lda da devam etmesi, bunlara ilaveten elektrikli ve operatörsüz nflaat Sektörü stihdam (milyon adet) makinelerin pa- y n n artmas n n beklendi i kaydediliyor. Araflt rmada inflaat GERÇEKLEfiEN sektörünün Türkiye BAZ SENARYO ST KRARSIZ ekonomisine büyük SENARYO 1300 AB SENARYO katk lar ndan birisinin yurtd fl müteahhitlik 900 GERÇEKLEfiEN BAZ SENARYO ST KRARSIZ SENARYO AB SENARYO hizmetleri yoluyla oldu u belirtilerek, flu görüfllere yer veriliyor: "2003 y l nda al nan ifl hacmi 3.4 milyar dolar olmufltur. Bu rakam n 2010 y l nda 12 milyar dolara, yurtd fl inflaat hizmet gelirlerinin ise 7 milyar dolara ulaflmas n bekliyoruz. nflaat malzemesi ihracat ile d fl müteahhitlik hizmetleri birlikte de erlendirildi inde, oluflturdu u toplam gelir girdisi itibariyle inflaat sektörünün Türkiye nin toplam cari ifllem gelirleri içerisindeki pay yüzde 20 kadard r. Bu niteli iyle sektör, turizmden sonra ödemeler dengesinin net hizmet gelirlerine en büyük katk y sa lama potansiyeline sahiptir." nflaat sektörü durum analizinin de yap ld araflt rmada, sektörün güçlü yönleri, ulusal ve uluslararas deneyimi, sektöre girdi sa layan inflaat malzemelerinin ço unun kalite aç s ndan dünya pazarlar nda rekabet edebilir düzeyde olmas olarak gösteriliyor. Sektörün zay f yönleri ise, ölçek sorunu, ifl gücünün meslek bilgisindeki yetersizli i, iflçilik maliyetlerinin yüksekli i ve teknik müflavirlik hizmetlerini yeterince kullan lamamas olarak s ralan - yor. Sektörün f rsatlar kamu kesimine iliflkin reform sürecinin tamamlanabilmesi, Türkiye nin AB üyelik perspektifi ve Irak n yeniden inflas olarak gösterilirken, yeni 10 ülkenin kat l m yla flantiye alan na dönecek AB de gerçeklefltirilecek 220 milyar euro luk yat r mdan Türk flirketlerini pay alabilece i de vurgulan yor. Sektöre yönelik olas tehditler de sürdürülmekte olan ekonomik program n sekteye u ramas AB K br s Ortado u gibi d fl politikaya iliflkin konulardaki olumsuz geliflmeler, ulusal meslek standartlar koruma kanun tasar s n n henüz yasalaflmamas olarak tan mlan yor. Kaynaklar Türk Müteahhitler Birli i Bas n Bildirisi Türk Yap Sektörü Raporu 2003 (YEM) Platin Dergisi Temmuz 2004 Funda Özkan Radikal Gazetesi sayfa 7

8 PUSULA V ZYON / ODE Sanayi Tesislerinin Yüzde 98 i Enerjiyi Etkin Kullanm yor Türkiye deki sanayi kurulufllar n n yüzde 98 inde buhar n üretiminden, da t m na kadar geçen aflamalarda yap lan yanl fll klar nedeniyle, yüzde 5 le, yüzde 40 aras nda de iflen oranlarda kay plar oldu u tespit edildi. Cafer Ünlü/ ntervalf Genel Müdürü Ülkemizde sanayide kullan lan enerji türlerinden bahseder misiniz? Sanayide çeflitli proseslerde s tma amaçl olarak buhar, k zg n su, s cak su, s transfer ya lar yo un bir flekilde kullan lmaktad r. Tabii bunlar elde edebilmek için de, fuel oil, do algaz, kömür gibi çeflitli enerji kaynaklar na ihtiyaç var. Buhar, k zg n su, s cak su ve s transfer ya lar n de erlendirecek olursak, sanayide en yayg n kullan lan n buhar oldu unu görürüz. K zg n su ve s - cak su da baz iflletmelerde buhardan elde edilir. Sanayide s tman n d fl nda kalan prosesler için büyük oranda s ya ihtiyaç duyulur. Bu s yükünü karfl layabilecek tek enerji türü de buhard r. Çünkü buhar n tafl d s enerjisiyle, s - cak suyun tafl d s enerjisini karfl laflt - r rsan z, buhar n dört-befl kat daha fazla enerji tafl d n görürsünüz. Bu nedenle sanayide enerji tasarrufu, enerji kazanc dedi imizde ilk düflünmemiz gereken buhard r. Buhar tafl d s yükünden dolay birçok prosesin olmazsa olmaz d r. Buhar yoksa, üretim de yoktur. Buhar kullanan iflletmeleri s ralayacak olursak; tekstil, ka t, petrokimya, g da, temizlik maddeleri, ilaç, lastik, demir çelik sanayilerinin hepsinde buhar kullan l r, bunun d fl nda bugün Türkiye de sekiz yüz civar nda otel ve hastanede de buhar kullan l yor. Enerji ihtiyaçlar n yurtd fl ndan karfl layan ülkemizde sanayi ve ekonomi aç - s ndan enerjinin tafl d önem nedir? Biraz önce de söyledi im gibi buhar ekonominin temelini oluflturan, sektörler taraf ndan kullan lan en önemli enerji kayna. Biz y llard r buhar do ru üretip, buhar n s s ndan azami oranda yararlan yor muyuz; yoksa buhar n s s - n kaybederek mi kullan yoruz; sorular - na cevap ar yor, araflt rmalar yap yoruz. Çal flmalar m z sonucunda bugün Türkiye deki sanayi kurulufllar n n yüzde 98 inde buhar n üretiminden, da t m - na kadar geçen aflamalarda yap lan 8 sayfa

9 V ZYON / ODE PUSULA yanl fll klar nedeniyle, yüzde 5 le, yüzde 40 aras nda de iflen oranlarda kay plar oldu unu tespit ettik. Bu Türkiye deki sanayi kurulufllar n n neredeyse tamam nda, enerjinin etkin kullan lmad n gösteriyor. Enerjisinin büyük bir bölümünü ithal eden ülkemiz aç s ndan ele al nacak olursa, sanayi kurulufllar n n ço- unlu unda buhar kullanan ve bu buhar üretmek için fuel oil baflta olmak üzere, do algaz ve kömür gibi ithal enerji kaynaklar ndan yararlanan ülkemiz için enerji kay plar n n ne kadar büyük önem tafl d ortaya ç k yor. Sanayide enerji kay plar n n nedenleri nelerdir? En çok nerelerde enerji kayb olur? Bu kay plar önlemek için neler yap lmal d r? Öncelik s ras na göre aç klar m s n z? Sanayide enerji kay plar, kazan dairesinden, buhar üretiminden bafllar. Kazandaki verimlili in yüksek orana ç kart lmas gerekir. Bu kazan dizayn, kazan teknolojisi, kazan üzerindeki ekipmanlar n yap s ve yakmayla ilgilidir. Yakma ve kazan birlikte de erlendirip, verimlili i artt r rsak, fuel oil veya do algaz gibi yak tlar daha az kullanarak, daha fazla enerji elde ederiz. kincisi, buhar yo ufltuktan sonra kondens haline gelir. Bu kondensin tekrar kazan dairesine geri döndürülmesi gerekir. Kondens, yüksek s cakl kta su demek. Yüksek s cakl kta su ise, enerji tafl n ml su anlam na geliyor. Bir çok sektörde proses gere i kondens soka a at l yor. Örne in "ya serpantinler delinir ve kondens kirlenirse, ben de bu kondensi kazan dairesine geri gönderirsem, o zaman kazan dairesine dönmüfl di er kondenslerin aras na kar fl r, bu kirli kondens kazana dönerse buhar m da kirlenir. Dolay s yla bunu önlemek için bu kondensi soka a atar m, yerine taze su al r m onu buhar haline getiririm deniyor. Taze su ald n z zaman onun s cakl C dir. Oysa ki soka a at lan kondensin s cakl 100 C. Siz 100 C suyu at p C lik suyla buhar elde ederseniz bu ciddi bir enerji kayb demektir. Halbuki ileri teknoloji kullan ld taktirde buna gerek kalmaz. Belki senede bir hatta iki senede bir karfl lafl labilecek bir risk nedeniyle, bir y l boyunca kondensi soka- a atmak çok yanl fl. Kondens kirlili ini kontrol eden cihazlar kullan lsa bu risk ortadan kalkar. Enerji kayb na yol açan bir di er konu da, kondenstoplardaki buhar kaçaklar. Kondenstoplar n görevi buhar sistemlerindeki kondensi tahliye etmek, kondensi tahliye ederken de buhar kaç rmamak. Çünkü buhar bizim için çok Buhar bizim için çok pahal ya mal olan bir enerji türü. Buhar n bugün ton maliyeti üretildi i enerji kayna na göre de iflmekle birlikte, 16 dolarla 30 dolar aras ndad r. Bu da iflletme giderleri aras nda önemli yer tutuyor. pahal ya mal olan bir enerji türü. Buhar n bugün ton maliyeti üretildi i enerji kayna na göre de iflmekle birlikte, 16 dolarla 30 dolar aras ndad r. Bu da iflletme giderleri aras nda önemli yer tutuyor. Ortalama bir iflletmenin buhar ihtiyac n saatte 10 ton kabul edecek olursak, 24 saat esas na göre günlük 240 ton eder. Buhar n ton maliyetini 20 dolar olarak al rsak, bu da günlük yaklafl k 5 bin dolar, ayl k 150 bin dolar y ll k 1 milyon 800 bin dolar harcama demek olur. Bu hesap sadece bir fabrika için ortalama de erler al narak yap lm fl basit bir hesap. Saatte 80 ton buhar kullanan iflletmeler de var. Bu noktadan hareketle kondenstoplardaki buhar kaçaklar n n önlenmesi gerekir. Bir kondenstop ar zalan rsa, buhar kaç r r. Bu buhar kaça n da d flar dan anlayamazs n z. Bunu ancak kondens tank ndan anlars n z. Bir iflletmede ortalama olarak adet kondenstop kullan l r. En az kullanan yerlerde adettir, adet kullan lan yerler de var. Rafinerilerde bu minimum 3 bin adettir ve 10 bin adete kadar ç kar. Buhar kaça demek enerji kaça, döviz kaça demektir. flletmeye büyük kay plar getirir. Bir örnek vereyim; ülkemizdeki büyük bir iflletmeyi incelemifltik. Bu iflletmenin kondenstoplardaki buhar kaça maliyeti y ll k 1.4 trilyon lirayd. Orta çapl bir fabrikada ise, milyar liral k buhar kaça maliyeti tespit etmifltik. Bu örnekler kondenstoplardaki buhar kaçaklar n n ne kadar önemli oldu unun birer göstergesi. Sanayide bir çok noktada kullan lan kondenstoplarda, buhar kaça tespit edilmedi i için de, buhar enerjisi verimli kullan lm yor. Kaçan buhar da ciddi para demek. Bir di er enerji kayb da kazan blöfünden kaynaklan r. E er buhar kazan n z varsa ve buhar üretiyorsan z, yüzey blöfü yapmak zorundas n z. Bunu manuel veya otomatik yapabilirsiniz. Manuel blöf rastgele bir blöftür, ya gere inden sayfa 9

10 PUSULA V ZYON / ODE fazla enerji kayb söz konusudur ya da gere i kadar blöf yapamazs n z. Gere i kadar blöf yapmazsan z borular n üzeri ni kireç kaplar. E er kazan borular n n üzerinde kireç oluflursa, 1 mm kal nl - ndaki kireç tabakas yüzde 7 yak t kayb na neden olur. Bu kal nl k 2 mm olur ise yüzde oran nda yak t kayb demektir. Bu nedenle biz, otomatik yüzey blöfünü öneririz. Bu yöntem sayesinde borularda kireçlenme olmaz ve gere i kadar yap ld için de gere inden fazla s cak su at lmaz. Enerji kazan m sa layan bir yöntem de flafl buhard r. Flafl buhar yüzey blöfünden elde edebilece imiz gibi kondensi kazan dairesine döndürdü ümüz zaman kondens tank na girmeden önce de flafl buhar tank yap p, o noktada da elde edebiliriz. Böylelikle herhangi bir enerji kayna kullanmadan enerji elde etmifl oluruz. Bir di er enerji geri kazan m konusu da at k s. At k s denince akl m za gelecek iki tane konu var. Birincisi baca gaz s cakl ndan yararlanmak. Bugün e er buhar, örne in fuel oille üretiyorsan z ve buhar n z n s cakl 200 C ise, baca gaz n z n s cakl 300 C dolay ndad r. Biz diyoruz ki, bu kadar yüksek s cakl ktaki gaz havaya ataca m za, o baca gaz ndan elde edece imiz yüksek s cakl kla s cak su elde edebiliriz. Yani baca gaz n basit bir eflanjör sisteminden geçirerek kazana gelen suyu s tabilir veya o suyu s cak su olarak baflka bir yerde kullanabiliriz. Böylelikle baca gaz n n s cakl n düflürürüz. Ancak baca gaz n n s cakl n düflürmek için de belli koflullar var. Örne in do algazda, fuel oil de korozyona neden olacak s n ra gelene kadar düflürebiliriz. Bugün baca gaz n n s cakl n 20 C düflürmek yap lm fl hesaplara göre yüzde 1 yak t tasarrufu demektir. Bu s cakl 100 C de düflürebiliriz bu da yüzde 5 tasarruf demektir. Bu oranlar küçümsenecek rakamlar de il. At k s dan enerji kazanman n bir di er yolu da, sanayideki kirli s cak at k sulard r. Proses gere i, çeflitli nedenlerle d flar at lmak zorunda olan s - cak sular vard r. Örne in tekstil boyahanelerinde boya kar flm fl sular, herhangi bir yerde kullanman z mümkün olmad - için bunlar atars n z. Bu tip sular n s - cakl 60 ile 80 C aras nda de iflir. Bu sular bir eflanjörden geçirerek, derece s cakl ndaki bir suyu derece s cakl a ç karmakta kullanabiliriz. Böylelikle de enerji tasarrufu sa lanm fl olur. Bir di er önemli enerji tasarruf yolu da yal t md r. Tesisattaki kanallar n, borular n ve vanalar n kesinlikle yal t lmas gerekir. E er sanayide buhar kullan - l yorsa yal t m yap lmas flart. Aksi taktirde ciddi boyutlarda enerji kaybedilece i gibi yal t ms z ortamda çal flmak da mümkün olmaz. Ancak ülkemizde s cak su yal t m n her yerde göremiyoruz. Oysaki her s cakl kta yal - t m önemlidir, mutlaka yap lmas gerekir. Ayr ca yine ülkemizde çok az rastlad m z bir durum da vana yal t m d r. Vanalar n mutlaka yal t lmas gerekir. Vanalar n kaplad hacim her ne kadar küçük gibi görünse de, vanalar n genel hacmini de erlendirdi imizde, hacminin ayn çaptaki 1,2 metre boruya eflit oldu unu görürüz. Vanalardaki s kay plar da ciddi boyutlardad r. Bunlar yapt m z zaman sanayide enerjiyi bilinçli kullanm fl oluruz. flletmelerin enerjinin etkin kullan lmas na yönelik yürüttükleri çal flmalar de- erlendirir misiniz? flletme sahipleri bu konuda gerekli hassasiyeti gösteriyorlar m? Niçin sanayide buhar kaçaklar oluyor, enerji tasarruflar yap lm yor, niçin enerji geri kazan m yöntemleri düflünülmüyor gibi sorular n cevaplar n araflt rd m zda, en baflta bir çok kazan iflletmecisinin buhar sistemlerinin verimini art rma olanaklar ndan habersiz oldu unu görüyoruz. Bunlar araflt - racak e itime de bilgiye de sahip de iller. kincisi, genellikle endüstriyel tesislerin yöneticileri, kazan dairesi ve buhar yönetiminin önemini bilmiyorlar. Fabrika müdürleri, genel müdürler için fabrikadaki buhar sistemi yard mc bir kaynakt r, çok önemli de ildir. Üretim band daha önemlidir. Üçüncüsü, ürün maliyetleri hesaplan rken buhar maliyeti dikkate al nmaz. Bir ürün imalat n- 10 sayfa

11 V ZYON / ODE PUSULA da iflçilik maliyeti, girdi maliyetleri gibi bir çok fleyin maliyetine bak l yorken buhar maliyeti göz ard edilir. Bu ay ne kadar fuel oil harcamas yap lm fl, flu kadar, demek ki üretim için gerekli deniyor. Oysa bugün bat da, birinci ve ikinci maddede bahsetti- im konular bilinçli ellerde. Kazan dairesinde buhar üretiminden sorumlu kifliler son derece bilinçliler. Bu konuda e itim alm fl, araflt rmac insanlar. Yöneticiler de üretim maliyetlerinde buhar n önemini bildikleri için buhar konusunda hassas davran yorlar. Üretimdeki buhar maliyetini de hesapl yorlar. Türkiye de üretti i buhar n maliyetini do ru söyleyebilecek iflletme, yok denecek kadar az. Bunu söyleyebilmeniz için saatteki veya gündeki üretti iniz buhar n miktar n bilmeniz gerekir. Siz üretti iniz buhar n miktar n bilmiyorsan z, maliyetini nas l söyleyebilirsiniz ki? Buhar n miktar n söyleyebilmeniz için buhar sayac n z n olmas gerekir. Bugün Türkiye de buhar kullanan iflletmelerin yüzde 90 dan fazlas nda buhar sayac yok. Biz firmalara soruyoruz, "saatte ne kadar buhar üretiyorsunuz?" diye. Diyorlar ki, kazan n üzerinde yaz yor. Buhar maliyetini de, üretti ini var sayd buhar miktar n, fuel oil miktar na bölerek hesapl yor. Peki e er buhar kazan içinde kireçli borular varsa, o kazan n üzerinde yazan de erler sizce hâlâ geçerli midir? Hay r. Daha pahal maliyeti vard r. Çünkü, o borularla daha fazla yak t tüketip daha az buhar elde edersiniz. Buradan hareketle Türkiye deki enerji kay plar n n en büyük nedeni bilgisizlik ve bilinçsizliktir de diyebiliriz. Buhar bir sarf malzemesi gibi görülüyor. Dolay s yla, miktar n bilmedi iniz fleyi tasarruf etmeyi düflünemezsiniz. Size ilginç bir örnek vermek istiyorum. Anadolu da bir bölgede, tane yerel fabrikan n teknik sorumlular n n kat ld bir seminer vermifltim. Seminerde otomatik kazan blöfü yapman n öneminden bahsedece im bir bölüme geldi imde kaç kiflinin manuel yüzey blöfü yapt n sordum. Sadece bir kifli el kald rd. Di erlerinin kazan blöfü denilen bir fleyden haberleri yoktu. Bunun nedeni e itim sistemi mi? Tesis sahibini ikna edeceklerin bafl nda gelen teknik kifliler yetersiz mi kal yor? Üniversitelerdeki e itim daha çok temel bilgilere dayan yor. Onun d fl ndaki bilgileri, kifliler kendileri araflt r p ö reniyor. Sanayiye gelmifl bir mühendis, çal flt iflletmeyle ilgili nereden, nas l enerji tasarrufu elde edebilirim, diye araflt rmaya girerse ya da birisi bir fley söyledi inde, hemen hayata geçirirse sonuca ulafl r. Öncelikle enerji tasarrufu, enerji geri kazan m bilincini insanlara vermek gerekir. Burada da en önemli görev sanayideki yöneticilere düflüyor. Yöneticilerin öncelikle bu bilince sahip olmas gerekir. Bu konuda da bir örnek verece im. Adana dan bir mühendis, bizim stanbul daki seminerimize kat lmay istemifl. Teknik müdürüne bu talebini iletmifl, müdürü gereksiz oldu unu söylemifl. Ancak kifli srar edince de, izin vermek durumunda kalm fl. Bu kifli bizim iki günlük seminerimize kat ld ktan sonra seminerde ö rendi i bilgilerle tesiste flash buhar uygulamas n yapm fl. Teknik müdürüne de yapt n göstermifl. Yak t harcamadan, yüksek s cakl ktaki kondensten buhar elde etti ini söylemifl. Müdürü nereden ö rendi ini sorunca, stanbul da kat ld seminerde ö rendi ini anlatm fl. stanbul daki seminerden yaklafl k alt ay sonra ayn semineri Adana da verdik. Seminere ayn kiflinin kat ld n gördüm. Merak edip neden ayn seminere tekrar geldi ini sordum. O da bana: "Ben stanbul daki seminere kendi iste imle ve zorla kat lm flt m. Bu seminere ise teknik müdürüm ilk seminerde atlad n konular olabilir diye beni zorla gönderdi" dedi. Bu bilincin önemini gösteren somut bir örnek. fiuras bir gerçek ki sanayide bilinçli kifli say s çok az oldu u için enerji kay plar ciddi boyutlarda. Enerji tasarrufu bilincini ne kadar yayg nlaflt r rsak kay plar o kadar azalt r z diye düflünüyorum. Bize ay rd n z zaman için teflekkür ederiz. sayfa 11

12 PUSULA V ZYON / ODE Yap larda Enerji Tasarrufu çin En deal Yol; Is Yal t m ve Is tma Sistemini Birlikte yilefltirmek Türkiye de konut sektöründe tüketilen enerji 20 milyon ton petrol eflde erinde olup, yüzde 33 lük pay yla sanayiden sonra en çok enerji tüketen ikinci büyük sektör olma özelli ini tafl yor. Tüketilen bu büyük miktardaki enerjinin içinde, s nma amaçl enerji tüketim pay - n n yüzde 85 mertebesinde oldu u hesaplan yor. Bunun parasal karfl l geçti- imiz y llarda befl milyar dolar civar ndayd. Öte yandan yak t fiyatlar çok h zl art yor. ki y l öncesinde varili 20 dolar olan petrol fiyatlar, bugün 50 dolar aflm flt r. Petrol fiyat n n önümüzdeki dönemde ne olaca n tahmin etmekse mümkün de il. Di er yak t fiyatlar da petrole ba l olarak t rmand na göre, yap lar n s t lmas nda tüketilen enerjinin Türkiye ekonomisinde ne kadar büyük bir yeri oldu u ortaya ç k yor. Günümüzde enerji maliyetleri, s tma sistemi seçiminde önemli kriterlerden biri haline geldi. Geçmiflte pahal oldu u için tercih edilmeyen yüksek verimli sistemler, bugün çok ekonomik olarak de- erlendiriliyor. Türkiye de ve yurtd fl nda yürürlükte bulunan s yal t m yönetmelikleri Yap larda enerji tasarrufu çal flmalar 1970 li y llar n ortas ndan itibaren bütün dünyada önem kazanm flt r. Bu amaca yönelik olarak bafllat lan araflt rmalar, her ülkede kendi koflullar na uygun olarak baz yönetmeliklerin ve standartlar n oluflmas yla sonuçlanm flt r. Türkiye de de enerji tasarrufu hayati bir önem tafl - d ndan, binalarda enerji tasarrufuna yönelik olarak bu tarihten itibaren çeflitli yönetmelikler, standartlar ve flartnameler yay nland. Bugün için Türkiye de geçerli olan TS 825 standard (ve Bay nd rl k Bakanl fiartnamesi), esas olarak binalarda olan s kayb n minimize etmeyi amaçl yor. Enerji tasarrufunda ana amaç: Binalarda s tma/so utma amac yla tüketilen yak t n/enerjinin azalt lmas olmal. Bunun için, binalar n s yal t m yla, HVAC tesisat n n iyilefltirilmesi konusu birlikte ele al nmal d r. 12 sayfa

13 V ZYON / ODE PUSULA Binalarda s nma amac yla harcanan enerjiyi verimli kullanmak için dikkat edilmesi gereken noktalar fiekil1. Binalarda enerji tasarrufuna yönelik yönetmeliklerin ve sunulan çal flman n yaklafl m n n flematk gösterimi Dolay s yla yak t tasarrufu konusundaki optimizasyonda sadece s yal t m de il, ayn zamanda s tma tesisat n n verimlili ini de de erlendirmek, yönetmelikleri de buna göre düzenlemek gerekir. Nitekim, Bat ülkelerinde söz konusu alandaki düzenlemeler yap l rken bu yaklafl m esas al nm flt r. Almanya da 1 fiubat 2002 de yürürlü e giren, EnEV 2002 yönetmeli i, binada s tma amac yla tüketilen primer enerji kaynaklar - n n minimize edilmesi esas n getirmektedir. Bu yönetmeli e göre, bina s tmas nda ve s cak su üretiminde kullan lan yak ta ve pompa, brülör, fan gibi yard mc ekipmanda kullan lan elektrik enerjisine s n rlama getiriliyor. Bu s n r n alt nda kalabilmek için mimar ve s tma sistemi tasar mc s birlikte önlem al r. Bir taraftan yal t m n art rarak, pencereleri uygun seçerek ve di er pasif önlemleri alarak s kayb n azalt rken; di- er yandan da daha verimli kazanlar, daha iyi kontrol sistemleri, termostatik vanalar ve daha verimli ekipman kullanarak yak t tüketimi azalt l r. Günefl enerjisi gibi yenilenebilir enerji kaynaklar ndan yararlan labilir. Bütün bunlar bir optimizasyon stratejisiyle uygulan r. TS 825 Türk standard nda ve EnEv 2002 Alman yönetmeli inde geçerli yaklafl m fiekil 1 de flematik olarak gösteriliyor. Amerika da binalarda enerji tüketiminin s n rland r lmas için ASHRAE/IES- NA standard haz rlanm flt r. Bu standart, konut d fl binalar kapsamakta. Binalardaki enerji ekonomisi bir bütünlük içinde ele al nm flt r. Yani bir yandan yap d fl kabu undan olan s kazanç ve kay plar üzerinde durulurken, standard n önemli bir bölümü HVAC cihaz ve sistemlerinin verimlili ine ve bu sistemlerde enerji geri kazanma konular na ayr lm flt r. Standart taraf ndan belirli kurallar (mecburi koflullar), zorunlu olarak tan mlan r. Dolay s yla, yap öncelikle bu mecburi koflullara uymak durumundad r. Bunun ötesindeki kurallar n uygulanma yöntemi ikiye ayr l r. Birinci yolda standart taraf ndan s ralanan "tan mlay c (Prescriptive) kurallar" uygulan r ve bunlar n uyguland gösterilir. kinci yol ise, enerji maliyetleri bütçesinin haz rlanmas d r (Trade-off option). Burada baz tan mlanan kurallara tam uyulmasa da sonuç olarak di er konulara daha fazla a rl k vererek enerji maliyetleri belirli bir s n r n alt nda tutulabilir. Mecburi koflullar mekanik cihaz verimleri, otomatik kontroller, konstrüksiyon ve s l izolasyon bafll klar alt nda toplan r. Tan mlay c (Prescriptive) koflullarsa, ekonomizörler, simültane s tma ve so- utma s n rlamas, haval sistem tasar m ve kontrolü, sulu sistem tasar m ve kontrolü, so utma kuleleri, enerji geri kazanma, mutfak davlumbazlar, kullanma s cak suyu s tma bafll klar alt nda toplan r. Is Yal t m Is yal t m yak t tasarrufunun birinci ve en önemli eleman d r. Türkiye aç s ndan s yal t m konusunda 1981 ve 1998 tarihleri büyük önem tafl r. Bu y llarda TS 825 numaral Türk Standard ve buna ba l olarak ç kar lan Bay nd rl k Bakanl fiartnameleri ile binalarda s yal t m yap lmas flart koflularak, bu yal t m n derecesi belirlenir. Üç tip bina ve bunlar n s tma ihtiyac ndaki azalma afla da yaklafl k olarak verildi: Buna göre yal t ms z binayla 1981 yönetmeli ine uygun bina aras nda yüzde 33 yak t tasarrufu, yal t ms z bina ile 1998 yönetmeli ine uygun bina aras nda yüzde 58 yak t tasarrufu söz konusudur. Bina tan m Is tma ihtiyac Yal t ms z bina yönetmeli ine uygun yal t ml bina yönetmeli ine uygun yal t ml bina 42 Is yal t m n n yukar da hesaba kat lmayan ikinci bir tasarruf imkan daha bulunuyor. Bu imkan ise, iç s cakl klar n konfor flartlar n bozmadan düflürülebilmesinden kaynaklan yor. Bina d fl kabu unun s l yal t m halinde, d fl kabuk iç yüzey s cakl klar yükselerek, iç ortam s cakl n düflürmek mümkün olacak. Çünkü hissedilen konfor s cakl, iç ortam s cakl yla, çevreleyen yüzeylerin ortalama iç yüzey s cakl klar ortalamas olarak tan mlan r. ç ortam s cakl n n düflürülmesi, yak t tüketimini önemli ölçüde azalt r. Dolay s yla yal t m n bu flekilde ilave bir yak t tasarrufu potansiyeli daha bulunuyor. Merkezi Tesisatlarda S cak Su Borular n n zole Edilmesi S cak su borular n n s kay plar boru çap na ve s l izolasyon kal nl na ba l d r. Farkl su s cakl klar nda ve farkl yal t m kal nl klar nda baz örnek boru çaplar sayfa 13

14 PUSULA V ZYON/ ODE için 100 m borudaki s kay plar Tablo 1 de verildi. Buna göre borulardaki s kazançlar aras nda büyük farkl l klar bulunuyor. Alt mm yetersiz yal t m halinde, borulardaki s kayb yeterli yal t ma göre yaklafl k üç misli fazlad r. Borulardan olan s kayb, sistem çal flt süre boyunca günde 24 saat, ayda 30 gün ve y lda alt ay boyunca sürekli meydana gelecek. Yetersiz yal t m halinde, orta ölçekli merkezi sistemlerde kalorifer borular ndan olan kay p, y ll k yak t tüketiminin yüzde 15 düzeyinde oluyor. Yeterli yal t m yap lmas halinde bu kay p oran yüzde 5 lere düfler ki, çok büyük olmayan merkezi bir sistemde borular n yeterli s izolasyonunun y lda yüzde 10 civar nda yak t tasarrufu sa layaca sonucuna ulafl l r. Yüksek verimli yo uflmal kazanlar kullan lmas Yo uflmal kazanlar n 40/30 C sistemlerde kullan lmas halinde Norm kullanma verimi yüzde 109 (alt s l de ere göre tan mlanan) de erine kadar ç k labilir. Halbuki ayn verim de eri iyi kaliteli yo- uflmas z kazanlarda (düflük s cakl k kazanlar ) yüzde 95 düzeyinde kalmaktad r. Buna karfl l k dönüfl suyu s cakl s n rlamal standart kazanlarda Norm kullanma verim de eri yüzde 90 n alt nda kal yor. Buna göre y ll k yak t tüketimi aç s ndan en uygun koflullarda yo uflmal kazanlarla düflük s cakl k kazanlar aras nda yüzde 14, yo uflmal kazanlarla standart kazanlar aras nda yüzde 20 oran nda tasarruf söz konusudur. Yüksek verimli brülör kullan lmas Brülörlerin kendilerinin iyi olmas kadar kullan ld klar kazana uyumlar da çok önemlidir. Brülörleri, On-off brülörler, kademeli brülörler ve modülasyonlu brülörler olarak üç gruba ay rmak mümkün. Bunlar aras nda yak t tüketimi aç - s ndan önemli farklar bulunur. Düflük k smi yük çal flmas nda on-off brülör kullan ld nda y ll k flalt say lar çok yüksek oluyor. Halbuki modülasyonlu brülörler, düflük yüklerde ihtiyaca göre alevi k sarak çal flma süresini uzatarak, flalt say s n azalt yor. On-off kombi ve brülörlerde kesintili çal flma kay plar toplam, y ll k yak t tüketiminde yüzde befl gibi bir paya ulaflyor. Modülasyonlu brülör ve kombilerle bu kayb yüzde birlere indirmek mümkün. Çap Uzunluk S cakl k zolasyon Is zolasyon Is zolasyon Is fark kal nl kazanc kal nl kazanc kal nl kazanc (mm) (m) C (mm) (W) (mm) (W) (mm) (W) Tablo 1. Borularda s kayb Yüksek Verimli De iflken Devirli Sirkülasyon Pompalar Kullan lmas HVAC sistemlerinde pompalar n enerji tüketim paylar önemlidir. Özellikle tam sulu sistemlerde, y ll k elektrik enerjisi tüketiminde pompalar önemli paya sahip. De iflken devirli pompalar kullan larak y lda yüzde 25 ile 80 aras nda de iflen oranlarda elektrik enerjisi tasarrufu yapmak mümkün. Otomatik Kontrol (Oda S cakl Kontrolü) Bir binan n yak t tüketimine etki eden en önemli faktörlerden biri, iç s cakl k de- eridir. ç s cakl k için genel kabul görmüfl, standart bir hesap s cakl k de eri vard r. K fl flartlar nda bu iç s cakl k hesap de eri, 20 ºC dir. flletme s ras nda bu iç s cakl k de eri yak t savurganl n n en önemli eleman d r. Bu s cakl k s tma sistemimiz taraf ndan istedi imiz de erde kalacak biçimde kontrol edilemez ve çok yüksek de erlere ç kar. Yap lan hesaplara göre iç s cakl n 1 C art r lmas y ll k yak t tüketiminde flehirlere göre yüzde yedi ile yüzde 10 aras nda bir art fla neden oluyor. stanbul esas al nd nda, y l boyunca iç s cakl n 22 yerine 20 C de erinde tutulabilmesi halinde, y ll k tasarrufu yüzde gibi çok büyük bir de ere karfl gelmektedir. Termostatik Vana Kullan m K fl n güneflten olan s kazanc, e er oda s t c lar nda termostatik kontrol imkan varsa, yak t tasarrufuna dönüflür. Günefl gören odalarda termostatik vanalar k s larak, odaya beslenen yak t enerjisi azalacakt r. Benzer flekilde insanlardan, ayd nlatmadan, ocak-f r n, ütü, bilgisayar gibi cihazlardan olan iç s kazanc, termostatik vanalarla sa lanan zon kontrolü varsa yak t tasarrufuna dönüflür. Enfiltrasyon farkl yöndeki odalar rüzgara ba l olarak farkl etkiler. Termostatik vanalarla sa lanan zon kontrolü bu etkileri de dengeler. Kullan lmayan odalardaki s t c - lar n kapat lmas yak t tasarrufuna katk sa lar. Farkl odalar farkl s cakl klara ayarlamak imkan verir. Dubleks daireler veya müstakil evlerde iç merdivenin baca etkisiyle, yukar kaçan s üst katlar daha fazla s tabilir. Bunun önlenmesi yine termostatik vanalarla yap labilir. Yeni yap lan binalarda ve mevcut yap larda enerjinin verimli kullan lmas için al nacak önlemler aras ndaki farklar Yap lar n s l davran fl n simüle eden bir bilgisayar program yard m yla bir örnek yap da ve iklimde s yal t m yla birlikte s tma sistemi optimizasyonu ele al nm fltr. Örnek üzerinde görülmüfltür ki, yak t tüketimini minimize eden en uygun çözümler, s yal t m + s tma sistemi ortak iyilefltirmesiyle elde ediliyor. Hesaplamalarda ilk olarak yeni bina hali ele al nd. Bu durumda izolasyon art r ld kça, s kayb düflüyor ve gerekli s tma tesisat n n büyüklü ü de azal yor. Referans olarak, d fl duvar yal t m n n olmad ve ahflap çerçeveli tek caml pencere kullan lan hal ele al nm flt r. Kazan cinsi standart kazan olup, termostatik vana 14 sayfa

15 V ZYON/ ODE PUSULA da kullan lmamaktad r. Bu durumda, inflaat maliyeti en düflük, yak t tüketimi en fazlad r. Bu referans halden itibaren parametrik olarak yal t m art r lmakta, pencereler çift caml ve contal hale getirilmekte, kazanlar iyilefltirilerek, termostatik vana kullanmaya bafllan lmaktad r. Bu flekilde 84 alternatif halde sistemin y ll k yak t tüketimleri ve referans hale göre yal t m, pencere, kazan, radyatör ve termostatik vanalar n yat r m maliyetleri hesaplanm flt r. Pencere Termostatik Kazan zolasyon Karl l k Vana Kal nl Oran TCP: Tek caml (-) : yok Standart Kazan (cm) (%) ÇCP: Çift caml (+): var Düflük S cakl k Kazan Yo uflmal Kazan ÇCP + Düflük S cakl k 3 62 ÇCP + Düflük S cakl k 2 61 ÇCP + Standart 3 61 ÇCP - Düflük S cakl k 3 60 ÇCP + Standart 2 60 ÇCP + Düflük S cakl k 4 60 ÇCP - Düflük S cakl k 2 60 ÇCP - Standart 3 60 ÇCP + Standart 4 60 ÇCP + Yo uflmal 3 59 Tablo 2. Yeni binada bütün hesaplar sonucu kârl l k oran en yüksek ilk 10 çözüm. Pencere Termostatik Kazan zolasyon Karl l k Vana Kal nl Oran TCP: Tek caml (-) : yok Standart Kazan (cm) (%) ÇCP: Çift caml (+): var Düflük S cakl k Kazan Yo uflmal Kazan TCP + Standart 3 0,75 TCP + Standart 4 0,59 TCP + Yo uflmal 3 0,42 TCP + Yo uflmal 4 0,40 TCP + DSK 3 0,38 TCP - Standart 3 0,38 TCP + DSK 4 0,36 TCP - Standart 4 0,35 TCP + Standart 5 0,34 TCP - Yo uflmal 3 0,33 Tablo 3. Mevcut bina için bütün hesaplar sonucu kârl l k oran en yüksek ilk 10 çözüm Yap lan birim yat r ma karfl l k elde edilen tasarrufun maksimize edilmesi, optimizasyon kriteri olarak ele al nm flt r. Bunun için yap lan y ll k yak t maliyeti tasarrufu (referans hale göre yap lan tasarruf), yap lan ilave yat r ma (referans hal ile incelenen hal aras ndaki yat r m maliyeti fark ) bölünerek her durum için bir say bulunmufltur. Bu say kârl l k olarak isimlendirilirse, kârl l en yüksek olan çözüm, optimum çözüm olarak tan mlanabilir. Hesaplamalar sonucunda 84 alternatif hal içinde kârl l k aç s ndan bir s ralama yap lm flt r. Elde edilen s ralamadaki ilk en iyi 10 çözüm Tablo 2 de gösterildi. Bütün incelenen haller aras nda yüzde 62 kârl l k de eriyle en kârl yat r m; plastik çerçeveli çift caml pencere ve termostatik vanal radyatörler kullan larak, Düflük S cakl k Kazan seçmek ve bütün binay üç cm kal nl kta izole etmektir. Hesaplamalarda ikinci bir grup olarak mevcut bina hali ele al nd. Mevcut referans binan n iki cm izolasyon malzemesiyle, d fltan izole edildi i kabul edilmifltir. Ayr ca döfleme ve çat izolasyonlar yap lm flt r. Mevcut binada, pencere olarak tek caml ahflap çerçeveli pencere ve kazan olarak standart kazan bulunmaktad r, termostatik vana kullan lmam fl. Sistem ilave yat r mlarla iyilefltirilmek istendi inde mevcut olan kazan veya pencereler at lacak ve yerine yenileri konulacakt r. Yal t m n eskisi üzerine ilave edilebilece i kabul edilerek, mevcut s tma sistemi ve radyatörler de ifltirilmemifltir. Mevcut binadaki 84 alternatif iyilefltirme hali içinde kârl l k aç s ndan yine bir s ralama yap lm flt r. Elde edilen s - ralamadaki ilk 10 hal Tablo 3 te gösterilmifltir. Öncelikle pencerelerin de ifltirilmesi pahal bir yat r m oldu undan, kârl - l k oran olarak ilk 10 s raya hiç giremedi. Bütün incelenen haller aras nda en kârl yat r mlar; binada yal t m kal nl n art rmak ve radyatörlere termostatik vana takmakt r. Bu durumda kazan da de ifltirerek yo uflmal kazan kullanmak arkadan gelen en iyi çözümdür. Sonuç olarak yeni yap lan binalarda, sistem optimizasyonunun bafltan yap lma imkan var ve ekonomik olarak daha büyük avantaj sa lar. Yanl fl yap lm fl bir seçimi düzeltmek gerekmedi inden seçenekler aras nda maliyet farklar daha azd r. Mevcut bina halinde pencerelerin de ifltirilmesi pahal bir yat r m oldu undan, kârl l k oran çok düflüktür. En kârl yat r m; binada izolasyonu art rmak ve radyatörlere termostatik vana takmakt r. Daha sonra da kazan de- ifltirmek gelir. Farkl kriterlerle yaklafl ld nda optimum çözüm belirli ölçüde de iflmekle birlikte, bu çal flmada ortaya ç kan ana konu binada kullan lan yak t n minimize edilmesi amaçland nda, optimum çözümün yal t m + s tma sisteminin birlikte ele al nmas gere idir. Belirli ölçüde yal t mla birlikte sistemde kullan lan elemanlar n verim de erlerinin yüksek olmas veya kalitesinin iyi olmas mutlaka aranmal d r. Tek bafl na sadece yal t m düflünmek ve bunu maksimize etmeye çal flmak yak t tasarrufu amac aç s ndan rasyonel bir yaklafl m de ildir. Prof. Dr. Ahmet Ar soy TÜ Ö retim Üyesi Referanslar Is san Çal flmalar : 310, Is tma Sistemlerinde Güncel Çözümlerle Yak t Ekonomisi ve Pratik Notlar, Rüknettin Küçükçal, Is san A.fi. A. Ar soy, E. Çetegen, Binalarda Is Yal t m ve Is tma Sisteminin Birlikte Optimizasyonu, Teskon 2003 F. Bilal, Yal t m ve Binalarda Enerji Ekonomisi, zol. Dünyas, Ekim sayfa 15

16 PUSULA GRUPTAN HABERLER / ODE Ductflex Pazar Lideri Avrupa daki üreticiler; pazarda birbirlerinin bo azlar na yap flsalar da; bir araya geliyorlar. Hammadde üreticilerine çeki düzen verebilmek, fiyatlar belli düzeylerde tutabilmek, kaliteyi koruyabilmek ad na biz de bir araya gelmeliyiz. Celalettin Erim/Ductflex A. fi. Genel Müdürü Ductflex firmas n k saca tan t r m s n z? Ductflex havaland rma malzemeleri üretimi yapmak amac yla ODE ve Hollandal GDK firmas - n n ortakl yla kurulmufl bir flirket y l n n fiubat ay nda bafllad m z kurulufl çal flmalar m z ayn y l n Haziran ay nda tamamlad k. A ustos ay nda deneme üretimlerine bafllayan fabrikam z, 2003 y l n n Eylül ay ndan bu yana da, sat fla yönelik üretimini devam ettiriyor. Esnek havaland rma kanallar üretimiyle faaliyetlerine bafllayan firmam z n kuruluflundaki espri, daha önceleri ithal edilen bu malzemeleri Hollandal lar n elinde bulunan teknolojiyle, ODE nin sat fl ve sat fl a avantajlar n birlefltirerek Türkiye de daha uygun maliyetlere üretmekti. Geçen y l tüm hammaddemizi Hollanda dan ithal ederek üretim yaparken bu y l hemen hemen tüm hammaddemizi iç piyasadan temin etmeye bafllad k. Dolay s yla imalatta uygun fiyatlar yakalad k. Bafllang çta yal t ms z ve s yal t ml olmak üzere iki çeflit üretim yapan tesisimizde, 2004 y l itibariyle ses yal t ml ve 112 serisi ad n verdi imiz, yang n dayan ml ürünler de üretilmeye baflland. Bunlar n yan s ra 2.45 dedi imiz normal yal t ms z kanallardan daha fl k bir görünüme sahip, çift telli kanallar n üretimini de yap yoruz. Bunlar n haricinde piyasaya yak n bir zamanda sunaca m z yeni ürünlerimizin deneme çal flmalar na da devam ediyoruz. Yeni ürün denemelerinizin amac pazara yeni aç l mlar kazand rmak m? Amac m z n tamamen bu oldu unu söylemek do ru olmaz. Bu ürünler talepler do rultusunda üretildi. Örne in 112 ürünü bir ihtiyaçtan do mufltur. Yang n normlar n n kuvvetli oldu u ülkelerde siz isteseniz de 112 gerektiren uygulamada ALU FD veya herhangi bir polyester bazl ürün kullanamazs n z. Mecbursunuz 112 kullanmaya. Ülkemizde de belli konular için gelifltirilmifl normlar var ama denetim sa l kl bir flekilde gerçeklefltirilemedi i için bazen ikame ürün olarak daha düflük teknik de erlere sahip, daha ucuz ürünler kullan labiliyor. Ama bu bir ihtiyaçt r. Sizin keyfiyetiniz de ildir. 112 nin kullan lmas yang n normunun dayatt bir fleydir ad n verdi imiz ürün ise daha çok Almanya ve Rusya da kullan lan bir ürün. Bunun do rudan bir faydas yok. Tamamen tercihle ilgili. 16 sayfa

17 NEZ H ALTINOK K MD R? GRUPTAN HABERLER / ODE PUSULA Olma Yolunda Ben, önümüzdeki sene çok daha ciddi baflar lar elde edece imize inan yorum. Çünkü iyi ve kaliteli ürün üretiyoruz. Bunu pazara net olarak sunuyoruz. Müflterilerimize on mikron deyip on befl mikron vermiyoruz. Kalitemiz geçen sene neyse, bu sene de o. Türkiye nin pazar profili nedir? Ülkemizde henüz bu konuyla ilgili ihtiyaç duyulan normlar olmad ndan baz fleyler tam olarak oturmad. Örne in 112 ad n verdi imiz yang n dayan ml ürünlerin kullan lmas gereken yerlerde hala normal kanallar kullan l yor. Ben sektörün tan t m eksikli i var diye düflünüyorum. Örne in ses yal t ml ürünlerin üretimi Hollanda daki fabrikam z n tüm cirosunun yüzde 60 n oluflturuyorken, bizde bu oran yüzde 10 civar nda. Asl nda bu konuda talebi canland r lmam fl gizli bir pazar var. Bu pazar bizim ürünlerimizi projecilere anlatarak canland rmam z gerekli. Çünkü ses yal t ml ürünümüz SONO FD yi s yal t ml ISO FD ürünümüz ile afla yukar ayn fiyata sat yoruz. Asl nda projelerde SONO FD tercih edilmifl olsa, s yal t m özelli inin yan s ra akustik yal t m özelli ine sahip bir ürün ile özellikle fana çok yak n menfezlerde olas gürültü problemleri engellenmifl olacak. Türkiye pazar nda benim gördü üm en büyük aç k akustik yal t ml kanallar konusunda. Bunun d fl nda ISO FD dedi imiz s yal t ml kanallar n ve ç plak kanallar n sat fl nda herhangi bir sorun yok. kincil ürünler olarak tan mlad m z polyester pazar n n da, bize rakip oldu unu düflünmüyorum. Dolay s yla, biz polyester ürün satanlar n rakibi de- iliz, onlar da bizim rakibimiz de il. Önemli olan bizim ürünlerimizi projecilere gerekti i gibi anlatabilmemiz. Esnek havaland rma kanallar n n ülkemizde ve Avrupa daki kullan m oranlar n karfl laflt r r m s n z? Ülkemizde villa tipi evler haricinde konutlarda pek kullan lm yor. Türkiye de flu an için, daha çok ifl merkezleri gibi büyük projelerde kullan l yor. Avrupal lar n gelir düzeyi yüksek oldu u için, müstakil evlerde oturma oran fazla. Özellikle Bat Avrupa ülkelerinde iklimlendirme sistemleri yo un bir flekilde kullan l yor. Kanall split ve s pompas kullan m oran yüksek oldu u için de esnek hava kanal kullan m oldukça yayg n. Türkiye de kaç üretici var? Bizimle birlikte belli bafll üç üretici var. Bir y l önce kurulan bir firma olmam za ra men pazarda çok iyi bir yer edindik. Bir y l içinde alüminyum portföyünde yapabilece imiz her türlü esnek hava kanal n ürettik. fiu anda esnek hava kanallar n n mucidi olan Hollandal lardan daha kaliteli ürünler üretiyoruz. Summary Pazar n daha kaliteli hale gelmesi için üretici firmalar n yürüttü ü herhangi bir ortak çal flma var m? Bu konuda maalesef hiç bir fley yapam yoruz. Baz ortak de erlerde buluflulmas gerekti ine inan yorum. Bence herkesin sat fllar n aç kça ortaya koymas gerekli, bunda hiçbir mahsur görmüyorum. Zaten birbirimizin sat fllar n üç afla befl yukar biliyoruz. Ama bunu resmi olarak bir araya gelip aç klamak, en az ndan pazar n gerçek ölçüsünü bilebilmek gerekir diye düflünüyorum. Avrupa daki üreticiler; pazarda birbirlerinin bo azlar na yap flsalar da; bir araya gelebiliyorlarsa biz de bir araya gelebilmeliyiz. Hammadde üreticilerine çeki düzen verebilmek, üzerlerinde bask oluflturup, fiyatlar belli düzeylerde tutabilmek ad na, kaliteyi koruyabilmek için bir araya gelmeliyiz. fiu ana DUCTFLEX BECOMING MARKET LEADER Ductflex is a joint venture company established by ODE and GDK from Holland in the purpose of providing services and products for HVAC sector. Ductflex has started its operations in September The logic of deciding to establish this firm was to create a synergy by using the technology know-how of GDK and the power of sales and distribution channels of ODE. The commitment is producing high quality products with relatively low costs. In the year 2004 Ductflex is procuring 100 % of its raw materials from local markets. Ductflex is widening its product range with new products. Production range includes uninsulated, thermally and acoustically insulated types and improved fire resisted types (112 series). The main target is to be able to produce our own technology for flexible air ducts. In the long term Ductflex plans to produce all accessories for HVAC sector excluding equipment and to be competitive in the world market with this wide range of high quality products with reasonable prices. By creating technology, producing high quality products with reasonable prices Ductflex deserves to be the market leader and to set the standards of the market. sayfa 17

18 PUSULA GRUPTAN HABERLER / ODE kadar biz sadece bir üretici ile bir araya geldik. Bunlar paylaflt m zda ne kadar hakl oldu umuzu gördük. Onlar bize destek verdiler. Ama di er üreticilerle görüflme girifliminde bulunamad k. Rekabet çok güzel bir fley, rekabetten çekinmemek laz m. Fakat üreticilerin de belli paydalarda buluflmas gerekli. Bunun hem biz üreticilere hem de tüketicilere faydas olacakt r. Pazar sadece yurtiçi ile s n rl de il. Bir de yurtd fl var. Türk ürünlerinin yurtd fl pazarlarda da belli noktalara gelebilmesi için bir birlikteli in kurulmas gerekli. Çok do ru. Pazar olarak sadece Türkiye yi düflünmek yanl fl olur. Bölge pazar n ele ald m zda Türkiye nin çok küçük bir pazar oldu unu görüyoruz. Sadece Rusya pazar n düflünecek olursak flu andaki hacminin mevcut Türkiye pazar n n en az on kat oldu- unu biliyoruz. Türkiye bulundu u konum itibariyle bu konuda bir üretim üssü olabilecek nitelikte. Üreticilerin bir araya gelmesinin bu tür konularda çok faydas olacakt r. Biz bunu kendi ad m za istiyoruz. Nesnel flartlar da bunu gerektiriyor. ç pazar sorun de il. Önemli olan herkese yetecek boyuttaki bölge pazar n n paylafl m. Firmalar n ak ll ca davran p, anlams z rekabete sürüklenmemesi laz m. Ülkemiz için hangi ülke standartlar model al nmal? fiu anda Euro normlar var. EN normunu Türk Standartlar Enstitüsü de kabul etmifl durumda. Biz firma olarak bunu takip ediyoruz. Avrupa Birli- i ne kat l m aflamas nda olan ülkemize de bu norm gelecek. Belki bizler, baz konularda yetersiz olan bu normun daha da gelifltirilmesine katk da bulunuruz. Ductflex i di er markalardan ay ran özellikler neler? Vazgeçemedi imiz üretim kalitemiz ve belirli standartlarda üretim yap yor olmakla di er üreticilerden farkl y z. Pazara giren en son üretici oldu umuz için en son üretim teknolojisi ile üretim yapan firma da biziz. Bu sayede yedi mikron folyo kullanarak üretim yapan Türkiye deki tek firmay z. Ductflex in uzun vadeli planlar ndan bahseder misiniz? Ductflex bir havaland rma firmas. Havaland rma ve klima sektörüne ekipman hariç olmak üzere aksesuar anlam nda tüm ürün gam n üretmek amac yla kuruldu. Tüm dünyaya satabilece- imiz kalitede ve uygun fiyatl ürünler yapabilmek bizim amac m z. Bunun için de esnek kanallar konusunda kendi teknolojisini üreten bir firma haline gelmek bizim ana hedefimiz. Bu teknoloji hiçbir zaman dünyadaki en son teknolojilerden daha az niteli e sahip olmayacak. Yeni bir ürüne girece imiz zaman muhakkak en az dünya standartlar nda ve hatta üstünde bir ürün kalitesi yakalamak için çal flaca z. Bu ürünleri üretirken de tüketiciye uygun flartlarda vermeye çaba gösterece iz. Zaten firmalar n pazar n talep etti i fiyatlar n çok üstünde üretim yapmalar mümkün de ildir. Teknolojinizi devaml yenileyerek fiyatlar n z düflürebilirsiniz. Fiyat avantaj sa lamayacak teknoloji yat r mlar yapman n bir anlam yok bence. Kal c olabilmek için kaliteden asla taviz vermemelisiniz. Tutturabilece iniz, süreklili ini sa layabilece iniz kaliteler üretmeniz gerekir. Devaml l n sa layamayaca n z teknolojik seviyeye ç kman z n da size bir getirisi olmaz. Bunlar yapabilen bir firma do al olarak pazar yönlendirici bir özelli e de sahip olacakt r. Teknoloji, kalite ve uygun fiyat unsurlar n yakalayan firma pazar lideri olmak zorundad r, olmayaca m deme flans da yoktur. Ductflex bahsetti im bu özelliklere sahip. Dolay s ile pazar yönlendirici bir firma olmay hak ediyor. Ben çok k sa süre içinde pazar lideri olaca m - za inan yorum. CELALETT N ER M K MD R? stanbul Teknik Üniversitesi Uçak Mühendisli i bölümünden 1986 y l nda mezun olan Celalettin Erim stanbul Teknik Üniversitesi Makine Fakültesinde Enerji üzerine master yapm flt r y l nda bafllayan aktif çal flma hayat boyunca yurtiçinde ve yurtd fl nda pek çok baflar l projeye imza atm flt r y llar aras nda Tetisan A.fi. de y llar aras nda da Klitek Mühendislik de görev yapan Celalettin Erim bu dönemlerde aralar nda Renault-Mais Bursa Fabrikas, Beldesan Gebze Tesisleri, Otoyol-Adapazar Fabrikas, Toyotasa-Adapazar ve Isuzu -Kartal tesislerinin bulundu u bir çok fabrikan n mekanik tesisat uygulamas n gerçeklefltirmifltir y l ndan itibaren a rl kl olarak yurtd fl projelerde görev alan Celalettin Erim özellikle, Azerbaycan, Ukrayna, Kazakistan, Polonya, Rusya baflta olmak üzere çeflitli ülkelerde otel, al flverifl merkezi gibi kapsaml projelerin mekanik tesisat tasar m ve uygulamalar n yürütmüfltür fiubat ay ndan bu yana Ductflex A.fi. nin Genel Müdürlü ünü yürüten Celalettim Erim evli ve bir k z çocu u babas d r. 18 sayfa

19 ÜRÜNLER M Z / ODE PUSULA ODEFLEX Laminasyon Teknolojisinin Son Ürünü; ODE Reflex KY NET Günümüzde insanlar n konfor talepleri ço ald kça, daha modern ve rahat mekanlarda yaflama iste i de buna paralel bir art fl gösteriyor. Günümüz yap lar nda, s tman n yan nda so utma sistemleri de ihtiyaç haline geldi. Fakat enerji maliyetlerindeki art fl, s tma ve so utma sistemlerinde harcanan enerjiyi kontrol alt nda tutma zorunlulu unu da beraberinde getiriyor. Is tma ve so utma sistemlerinin verimlerinin artt r lmas ve daha uzun ömürlü olmas, enerji kay plar n n ve maliyetlerinin en aza indirgenmesi için havaland rma ve klima kanallar n n uygun malzeme ve yöntemlerle yal t lmas gerekir. Yal t m bilincinin artmas ve yayg nlaflt r lmas yla birlikte, mekanik tesisat yal t m nda daha pratik ve daha özel çözümlere ihtiyaç duyulmaya baflland. Bu ihtiyaçlar do rultusunda uygulama zaman ndan ve iflçilikten tasarruf sa layan ürünlere ihtiyaç her geçen gün artmakta. Polietilen, günümüzde düflük s iletkenli i, yüksek su buhar difüzyon direnç katsay s, bünyesine su almamas ve ekonomikli i sayesinde tesisat yal t mda tercih edilen bir malzemedir. Üretimlerinde kaliteden taviz vermeyen Firmam z, polietilen (ODEFLEX) üretiminde de kalite çal flmalar n aral ks z sürdürüyor. Hücre yap s n n iyilefltirilmesi Optimum yo unlukta üretim Levha üretiminde dünya standartlar n n yakalanmas Polietilen levha ürünlerinde uygulama zaman ndan ve iflçilikten tasarruf sa layan özel ürünler bafll klar alt nda toplayabilece imiz polietilen kalite çal flmalar sonucunda, hücre boyutlar optimum hale getirilerek malzemenin s iletkenlik katsay s ve su buhar difüzyon direnç katsay s daha da iyilefltirilerek, levha üretiminde ondüle oluflumu ortadan kald r ld. ODEFLEX ürünleri s iletim katsay s n n en iyi oldu u optimum yo- unluk olan kg/m 3 aral nda üretiliyor. Gelifltirilen ODEFLEX laminasyon teknolojisi sayesinde kullan m yerine ve ihtiyaca göre levha üretilmektedir. Alüminyum lamine edilmifl polietilen levha ODE Reflex KY Net in Teknik Özellikleri Polietilen Yal t m Malzemesi (ODE Reflex) hiçbir kaplama gerektirmeden d fl ortamlarda kullan l r. ODE Reflex üzerindeki alüminyum ile UV fl nlar na karfl dayan kl l k gösterir. Firmam z, son olarak kanal yüzeyine üstün yap flma özelli ine sahip ODE Reflex KY Net kendinden yap flkanl alüminyum kapl polietilen levhalar yal t m sektörünün kullan m na sundu. File takviyeli yap flkan yüzeyi sayesinde üstün yap flma özelli ine sahip olan ODE Reflex KY Net, uygulama esnas nda yap flt - r c ve ask pimi gerektirmez. Bu özelli- inden dolay iflçilik maliyetlerinden de tasarruf sa lar. ç ve d fl ortamdan geçen havaland rma kanallar n n yal t m nda güvenle kullan labilir. ODE Reflex KY Net polietilen levhalar ve 30 mm kal nl klarda üretiliyor. Is iletkenlik katsay s : λ = 0,040 W/mK (ASTM C 518/80 e göre) Yo unluk : 40 kg/m 3 i (tolerans ± 2 kg/m 3 ) flletme s cakl : 80 0 C ile C Yang n dayan m : DIN 4102 ye göre B1 s n f Hacimce su emme yüzdesi : ASTM C 2725/80 e göre % 0,25 (24 saatlik) Su buhar difüzyon direnç katsay s : UNI 8054 e göre µ 6470 dir. Alüminyum Kaplama Alüminyum kaplaman n alt nda d fl etkenlere karfl polietilen film tafl y c bulunmaktad r. sayfa 19

20 PUSULA REFERANS PROJE / ODE CITY Z Beyaz Eflya ve Ev Elektroni i Alan nda Avrupa n n En Büyük ve En Geliflmifl Üretim Kompleksi orlu Grubu nun 2003 y l Kas m ay nda resmi aç l fl n yapt ve Türkiye nin ARGE, teknoloji ve üretim üssü olarak tan mlad Vestel City, büyük bir h zla büyümeye devam ediyor. 750 bin metrekarelik aç k alanda 400 bin metrekare kapal alana sahip Vestel City nin içinde halen dört fabrikada üretim yap lmakta. Klima, buzdolab, çamafl r makinesi ve televizyon üretim tesislerinin yer ald Vestel City nin ilk fabrikas 1999 y l nda hizmete aç lan buzdolab üretim tesisi. Üretiminin % 99 unu dünya üzerinde 108 ülkeye ihraç eden bu fabrikada y lda 1 milyon 200 bin adet buzdolab imal ediliyor y l nda üretime bafllayan klima fabrikas Vestel City nin ikinci üretim tesisi. Y lda 350 bin adet klima imal edilen tesiste gerçeklefltirilen üretimin % 70 i Balkanlara, Türki Cumhuriyetlere, Avrupa, Kuzey Afrika ve Ortado u ülkelerine ihraç edilmekte y l n sonunda devreye giren High-end televizyon fabrikas ve çamafl r makinesi fabrikas Vestel City içinde yer alan di er iki üretim tesisi. Vestel City nin en büyük fabrikas High-end televizyon fabrikas nda 37 ve 51 ekran televizyonlar n yan nda tasar mlar tamamen Vestel mühendisleri taraf ndan yap lan Plazma TV ve TFT-LCD ekranlar üretiliyor. Toshiba, JVC, Mitsubishi, Hitachi gibi Avrupa'da sat fl yapan Japon üreticiler için de üretim yapan tesisin y ll k üretimi 7 milyon adet. Çamafl r makinesi üretim tesisi Vestel City içinde faaliyet gösteren dördüncü üretim tesisi. Y lda 750 bin adet üretim yapan bu tesis de di er tesislerde oldu- u gibi üretiminin büyük bir ço unlu unu yurtd fl na ihraç ediyor. 500 milyon dolarl k yat r mla tamam- 20 sayfa

21 REFERANS PROJE/ ODE PUSULA TESTA Tesisat TESTA Tesisat projeyi bütün olarak alg layan, tasar mdan, imalat ve uygulamaya kadar her aflamada kalite ve müflteri memnuniyetini daima ön planda tutan bir hizmet anlay fl na sahip. lanaca ve yan sanayi ile birlikte yaklafl k 100 bin kifliye istihdam olana sa layaca öngörülen Vestel City içinde inflaat devam eden iki fabrika daha var. Bunlar bulafl k makinesi ile DVD ve dijital uydu al c üretim tesisleri. Ülkemizdeki pek çok sanayi tesisinde oldu u gibi Vestel DVD üretim tesislerinin mekanik tesisat yal t m nda da ODE ürünleri kullan ld. Mekanik tesisat projesini Testa firmas n n yapt 53 bin metrekarelik kapal alana sahip bu fabrikadaki 5 bin metrekarelik kanal yal t m uygulamas nda 19 mm ODE K-Flex kendinden yap flkanl levha kullan ld. Yal t m uygulamas nda kendinden yap flkanl kauçuk köpü ü tercih edilmesinin nedeni uygulaman n kanal içinden yap lmas idi. Ayn proje kapsam nda yer alan 6 bin metrelik boru yal t m uygulamas nda da 19 mm ODE K-Flex EC boru tercih edildi. Mekanik tesisat sektöründe ad n baflar l anahtar teslim projelerle duyuran TESTA Tesisat projeyi bütün olarak alg layan, tasar mdan, imalat ve uygulamaya kadar her aflamada kalite ve müflteri memnuniyetini daima ön planda tutan bir hizmet anlay fl na sahip. Kalite anlay fl n ISO 9001:2000 kalite sistem belgesiyle belgelendiren firma, insana ve teknolojiye yap lan yat - r m n her zaman firmalar sektöründe öncü konuma tafl d na inan yor. Bu nedenle de TESTA, çal flanlar n n mesleki görgü ve bilgilerini artt racak, teknolojik yeniliklerden haberdar edecek ve ö rendiklerini projelerde uygulamalar na olanak sa layacak her türlü imkan personeline sunmaktan çekinmiyor. Firma tasar m aflamas ndan bafllayan teknoloji destekli çal flmalar n ASHRAE, NFPA, SMACNA normlar n esas alarak tesisat projesi flekillenene kadar devam ettirmeye, malzeme seçiminden saha montaj na kadar geçen süreçte de ayn hassasiyeti göstermeye büyük önem veriyor. Saha montaj nda zaman önemli bir maliyet unsuru oldu u için TESTA taahhüdünü daha k sa sürede bitirebilmek için teknolojinin gere i olan tüm ekipmanlar montaj an nda sahada bulunduruyor. Kare kanallar TSE/DIN, yuvarlak kanallar EN 253-EN 488 normlar na uygun olarak kendi fabrikas nda yapan TESTA sahada sadece montaja zaman ay r yor. Is tma, so utma, klima, havaland rma tesisat, kurutma tesisat, su flartland rma tesisat, otomatik kontrol, so uk depo, gaz, buhar, bas nçl hava tesisat, yang n tesisat, s hhi tesisat, jeotermal enerji tesisleri, bahçe sulama tesisat konular nda uzmanlaflan firman n kamu ve özel sektörde gerçeklefltirdi i pek çok baflar l proje mevcut. K z lay Al flverifl Merkezi, Afra Al flverifl Merkezi, Vestelkom Manisa Tesisleri, Ankara Do algaz Çevrim Santrali, Mopak Ka t, Ege Üniversitesi Atatürk Kültür Merkezi, ZSU Genel Müdürlük Laboratuar firman n referanslar aras nda yer alan projelerden baz lar. sayfa 21

22 PUSULA ÜRÜNLER M Z / ODE ODE K-Flex -200 C de Güvenle Kullan labilece ini Belgelendirdi -200 C s cakl a sahip ak flkan ancak endüstriyel tesisatta karfl m za ç kar. Bir ürünün -200 C s cakl a dayanabilmesi düflük kullan m s cakl aç s ndan genifl bir kullan m alan na sahip oldu unun göstergesidir. ODE K-Flex in -200 C s cakl a dayan m n belirleyen test Fransa daki "Laboratoire National Essai" taraf ndan yap ld. Test öncesinde 132 mm kal nl nda üç kat ODE K-Flex 6" çelik boruya özel olarak uyguland. (Resim1-2) Bu uygulama test esnas nda her bir bölümü 24 saat olmak üzere üç floklama ve üç s tma testine tabi tutuldu. Cyrogenic döngü boyunca yüzeyde ve bünyede, k r lma ve çatlama görülmedi. (Resim 3) fiekil C 32 mm 50 mm C 50 mm 15 0 C Test sonucunda malzemenin, Kolay uygulanabilir, Ekstrem s cakl k de iflimlerine karfl yüksek performansl, -100 C de PU (poliüretan) ve PIR a (poliizosiaronat) yak n s iletkenlik katsay s, su geçirmez ve düflük su buhar geçirgenli- ine sahip oldu u, Esnek, toz tutmaz ve k r lgan olmad, Düflük mekanik dayan ma sahip oldu u rapor edildi. Resim 1 Resim 2 Resim 3 22 sayfa

23 ÜRÜNLER M Z / ODE PUSULA ODE K-Flex AL CLAD in Yang n Performans Onayland ODE K-Flex AL CLAD, alüminyum ve galvanizli sac kaplamaya alternatif olarak gelifltirilen ve elastomerik kauçuk köpü üne, 400 micron kal nl nda üç katmanl özel alüminyumun lamine edilmesi ile üretilen, son teknoloji ürünüdür y l May s ay ndan beri Türkiyede ODE K-Flex taraf ndan üretilen ve sahip oldu u niteliklerle sac kaplaman n yerini h zla alan, prestijli projelerin tercihi AL CLAD kaplaman n özellikleri afla daki gibidir. AL CLADDING Kaplama Yap Kal nl k A rl k Çekme Dayan m Kopma Boy Uzama Y rt lma Dayan m Su Buhar Geçirgenli i 1 kat polypropilen, 1 kat alüminyum, 1 kat Polyester film 388 Micron 446 gr/m 2 (Boyuna) 182 N/15mm (ISO 527-3) (Enine) 170 N/15mm (ISO 527-3) (Boyuna) % 35 (ISO 527-3) (Enine) % 40 (ISO 527-3) (Boyuna) 155N/25mm (ISO 527-3) (Enine) 182 N/25mm (ISO 527-3) 0,052 g/m 2 /d DIN Yang n an ndaki performans ve güvenli i daha önceden onaylanm fl olan ODE K-Flex Elastomerik Kauçuk Köpü- ü nün, özel Alüminyum lamine edilmifl olan kompozit performans da dünyaca ünlü "Warrington Fire Research"te test edilerek onayland. "Warrington Fire Research Consultancy" taraf ndan BS 476 Part 6 ya göre test edilen ODE K-Flex kauçuk köpü ü ürünlerin de erleri flu flekilde belirlenmifltir. 1. Alev Yay lma ndeksi, I = 2.9 < Alt indeks i 1 = 2 < 6 (Malzemenin yang n n 3. dakikas ndaki yang na kat l m de eri.) 3. Alt indeks i 2 = 0,4 < 6 (Malzemenin yang n n 10. dakikas ndaki yang na kat l m de eri.) 4. Alt indeks i 3 = 0,5 < 6 (Malzemenin yang n n 20. dakikas ndaki yang na kat l m de eri.) ngiliz Yang n Standard ngiliz Yang n Standard BS 476 bir ürünün "alev yay lma indeksi" olarak adland r lan sonuçlar n elde etmek için yap - lan bir test metodunu anlat r. Bir malzemenin BS 476 Part 6 ya göre Class 0 olabilmesi için; Part 6 ya göre "alev yay lma indeksi"nin 12 den küçük olmas, Alev yay lma alt indekslerinin her birinin 6 dan küçük olmas gerekir. BS 476 ( ngiltere) Part 5 Part 6 Part 7 Class X Class 0 Class 1 Class P Class 1 Class 2 Class 2 Class 3 Class 3 Class 4 Summary Part 5 Part 6 Part 7 Tutuflabilirlik Yang na Kat l m Yüzeyde Alev Yay lma H z Research And Development Studies Should Go Further... Ode K-Flex, the leading company in Turkey s elastomeric rubber foam market, has recently achieved 2 new certificates from independent laboratories, which are about fire classification and temperature resistance. Ode K-Flex AL CLAD pipes and sheets, which have already been produced and presented to the market, specified and applied in the most prestigious projects in Turkey nowadays, have been accredited as CLASS 0 according to BS 476 certification from Warrington Fire Research. The other certificate given by Laboratoire National Essai basicly guarantees that, all Ode K-Flex range can resist up - 200C temperature resistance which makes our product the best in cold line insulation. sayfa 23

24 PUSULA ÜRÜNLER M Z / ODE Do ru Is Yal t m çin Do ru Malzeme Yal t ms z Ev* Ayl k do algaz tüketim miktar : 220 m 3 3 cm ODE S STEM ile s yal t m yap lm fl ev Ayl k do algaz tüketim miktar : 110 m 3 Tasarruf oran % 50 5 cm ODE S STEM ile s yal t m yap lm fl ev Ayl k do algaz tüketim miktar 90 m 3 Tasarruf oran % 60 * Hesaplamalarda baz al nan do algaz miktar, yal t ms z örnek bir binan n ortalama ayl k tüketiminden al nm flt r. Kullan lan cihaz n verimi, mevsim vb. faktörler, harcanan do algaz miktar n de ifltirebilir. Belirtilen tasarruf oran projenin detaylar na, kullan lan malzemenin kal nl na ve pencere alanlar na göre de ifliklik gösterir. Hesaplamalar TS 825 e göre 2. derece gün bölgesinde örnek bir bina için yap lm flt r. Son y llarda konutlarda yak t giderlerinin giderek artmas, bireyleri enerji tüketimi konusunda önlemler almaya yöneltti. Enerjisinin yüzde 69 unu ithal eden ülkemizde, enerjinin yüzde 40 a yak n bölümü konutlarda tüketilmekte. Enerji kullan m n n yo un oldu u bu yap larda yal t m yap ld nda yaklafl k yüzde 50 oran nda tasarruf sa lamak mümkün. Bu tasarruf, enerji konusunda d fla ba ml ülkemizde hem aile ekonomisi hem de ülke ekonomisi aç s ndan büyük anlam ifade etmekte. Farkl s cakl klardaki mekanlarda, s daima s cak taraftan so uk tarafa geçme e ilimindedir. Bu geçifl s ras nda s, mekanlar aras ndaki malzemelerin kal nl klar na ve s iletkenliklerine göre de iflen, bir engelle karfl lafl r. Yal t m en genel anlam yla, s cak ortamlarda s kayb n, so- uk ortamlarda s kazanc n engelleyen bir dirençtir. Yal t m yaln zca enerji tasarrufu amac yla yap lmaz. Yal t m yap lmam fl yüzeylerde yüzeyin iç s cakl düfler ve bunun sonucunda yo uflma meydana gelir. Yap lan yal t m sonucunda, yo uflma nedeniyle oluflan küf, çatlama vb. problemler önlenir. Konut içerisinde s l konfor sa lan r. Yal t mla birlikte k fl aylar ndaki yak t sarfiyat düflece inden, atmosfere yay lan CO 2 miktar da azal r. D fl yüzeyden, iç yüzeyden ve sandviç duvar olmak üzere üç farkl s yal t m tekni i uygulanmaktad r. Is köprülerinin oluflumunu önlemek ve sürekli bir yal - t m sa lamak amac yla yap lan yal t m n d fl cepheden uygulanmas, yap fizi i aç - s ndan en uygun olan d r. D fl cephe s yal t m sistemi (mantola- 24 sayfa

25 ÜRÜNLER M Z / ODE PUSULA ma) uygulamalar nda en önemli nokta, uygulamada kullan lacak malzemelerin birbirleriyle olan uyumudur. ODE Sistem Cephe, birbirleriyle uyumu ODE taraf ndan test edilen ve garanti alt na al nan ürünlerden oluflan bir s yal t m paketidir. Is yal t m nda kullan lacak yal t m malzemesini seçerken dikkat edilmesi gereken en önemli konu, yal t m malzemesinin sahip oldu u s iletkenlik katsay s d r. Yal t m malzemesinin s iletkenlik katsay s ne kadar küçükse, malzemenin s geçifline karfl gösterdi i direnç de o kadar fazla demektir. ODE Sistem Cephe s yal t m paketinin içinde yer alan ODE Is pan MD s yal t m levhalar n n maksimum s iletkenlik katsay s λ 0,030W/mK dir. ODE Is pan MD kapal gözenekli olmas sayesinde bünyesine su alma yüzdesi en düflük olan s yal t m malzemesidir. Dolay s yla uygulama hatalar na ve donma çözünmeye karfl dirençli ideal bir üründür. Is yal t m levhas n n sahip oldu u yüzey niteli i de bir di er önemli konudur. ODE Is pan MD nin her iki yüzeyi de pürüzlü ve oluklu olarak üretilmektedir. Böylelikle levhan n yüzeye ve s van n da s yal t m plakas na karfl gösterdi i adherans artar. ODE Sistem Cephe s yal t m uygulamas nda yal t m plakas n yüzeye yap flt rmak amac yla ODE Sistem Yap flt r c Excel kullan l r. Çimento esasl yap flt r c Excel dayan m artt r c ve ifllemeyi kolaylaflt r c organik polimer katk l d r. Yap flt r c, s yal t m plakas n n üzerine, yüzeyin durumuna göre öbekleme veya taraklama yöntemiyle uygulan r. ODE Is pan MD yüzeye yap flt r ld ktan en az 24 saat sonra yal t m kal nl na ba l olarak uygun uzunluktaki ODE Sistem Dübel Premium ile yüzeye sabitlenir. Dübel yard m yla mekanik tespitleme, uygulaman n en önemli aflamalar ndan biridir. Metrekarede minimum alt adet dübel kullan lmas gerekir. Rüzgar yükü ve bina yüksekli i gibi etkenlerle bu say 8-12 adet dübele ç kar - labilir. Uygulamada kullan lacak dübelin yap malzemesinin türüne göre seçilmesi çok önemlidir. Gazbeton ve OSB gibi özel yüzeylerde yap lacak s yal t m uygulamalar nda, standart dübel kullan lamaz. OSB yüzeylerde ODE OSB Dübeli ve ODE Akrilik Yap flt r c s kullan lmal d r. Gazbeton yüzeylere yap lan uygulamalarda standart dübel kullan ld takdirde gazbetonun düflük yo unluklu yap s nedeniyle standart dübeller yüzey içerisinden kolayca s yr l r. ODE Gazbeton Dübeli, gazbeton içerisine kenetlenen yap - s sayesinde yap ömrü boyunca mekanik olarak yüzeye sabit kal r. Dübelleme iflleminden sonra ODE Sistem S va Extra ile birinci kat s va uygulan r. ODE Sistem S va Extra darbe dayan ml ve su geçirimsizdir. nce taneli granülometrisi ile yüzey üzerinde uzun süre çal flmaya imkan tan r. Böylece çok daha düzgün yüzeyler elde edilir. Bina yüzeyinde s l gerilmeler sonucunda meydana gelebilecek çatlamalar önlemek amac yla ikinci kat s va uygulanmadan önce, s va filesi ODE Sistem S - vaf uygulanmal d r. S va filesinin 160 gr./m 2 olmas gerekir ve birinci kat s van n üzerine hafifçe gömülerek uygulanmas n flartt r. S va filesi birinci kat s van n alt nda kullan ld taktirde uygulama esnas nda ve sonras nda birçok problemle karfl lafl l r. ODE S vaf n yüzeye yak n olmas, çatlak oluflma riskini minimuma indirir. ODE Sistem Cephe nin son aflamas nda, ODE Dekoratif S va veya ODE Boya ürünlerinden kullanarak, cephede istenilen estetik çözümler elde edilebilir. ODE Sistem Kaplama ürünlerinden Dekoratif S va C (1 mm) uygulanabilecek malzemelerden biridir. Beyaz renkli Dekoratif S va C, ODE Boya 0 ile birlikte uyguland nda istenilen renk elde edilebilir. Binalarda s yal t m uygulamas yap lmas, kullan lan yal t m malzemesinin kal nl - na ba l olarak s tma ve so utma giderlerini yaklafl k yüzde 50 oran nda azalt r. Ülkemizde s yal t m, TS 825 Binalarda Is Yal t m Standard ile zorunlu hale getirilmifltir. Bu nedenle yal t m uygulamalar nda kullan lacak yal t m kal nl klar n n mutlaka TS 825 e göre hesaplanarak belirlenmesi gerekir. Is yal t m binalardaki enerji kayb n önlemenin yan nda, yap y d fl etkenlerden de korur. ODE Sistem Cephe ile d fl cepheden kesintisiz yal t m yaparak, bina ömrü boyunca sa l kl yal t m sa lan r. Yal t m maliyeti yeni binalarda toplam bina maliyetinin yaklafl k yüzde 1 veya 2 sine denk gelir ve seçilen yal t m kal nl na ba l olarak, ortalama iki y l içerisinde kendini amorti eder. sayfa 25

26 PUSULA fi ORTAKLARIMIZ / ODE ES N Yal t m Ltd. fiti. Firman z n kuruluflundan ve ticari faaliyetlerinden bahseder misiniz? Firmam z 2001 y l nda Antalya da yal t m alan nda sat fl, uygulama ve mühendislik hizmeti vermek amac yla kuruldu. Üç y l gibi k sa bir süre içerisinde bölgesinde tan nan bir yal t m firmas haline gelen kuruluflumuz, 2004 y l nda da ODE bayileri aras na kat ld. Is, su ve ses yal t m malzemelerinin sat fl ve uygulamas na a rl k veren firmam z flu an üçü idari, alt s teknik olmak üzere dokuz personelle hizmet veriyor. Yal t m uygulama ekibimizle sadece inflai tip yal t m de il ayn zamanda mekanik tesisat yal t m da yapmaktay z. Müflteri memnuniyetini ön planda tuttu umuz, yal t m ustalar m z n ifl disiplini ve idari personelimizin ciddiyetine güvenerek yapt m z ifllerde, befl y l garanti prensibiyle çal flmaktay z. Amac m z müflterilerimizin güvenini Cihan Ergen kaybetmeksizin, kaliteli hizmet sunmak ve yal t m uygulamas deyince ilk akla gelen firmalar aras nda yer almakt r. Sizce yal t m n önemi nedir? Günümüzde insanlar n yaflam standartlar giderek yükseliyor ve daha konforlu yaflam alanlar n tercih ediyorlar. Bu da yal t ma olan talebi giderek artt r yor. Esin Yal t m olarak görüfltü ümüz kiflilere, her zaman do ru ve kaliteli malzeme öneriyoruz. Görüflmelerimizde, zengin bir ülke olmad m z yal t m yapmakla hem kendi bütçemize hem de ülkemiz ekonomisine katk da bulundu umuzu mutlaka vurguluyoruz. Bölgenizde yal t ma olan ilgiyi de erlendirir misiniz? Antalya bölgesi turizm yat r mlar yla ayakta duran bir bölgedir. Yal t m malzemelerinin büyük bir bölümü de otel projelerinde kullan l yor. flletme maliyetlerini düflürmek isteyen iflverenler, yat r m maliyetlerindeki art fllar daha kolay kabulleniyorlar. Biz de elimizden geldi ince yat r m yapacak kiflilere yal - t m n önemini anlatmaya çal fl yoruz. ODE ile çal flman n size ne gibi avantajlar sa lad n düflünüyorsunuz? ODE nin yal t m bilincinin artt r lmas na ve mevcut pazar n büyütülmesine yönelik yapt çal flmalar sayesinde bölgemizde yal t m pazar giderek büyümektedir. Uygulamalar m zda ODE den ald m z her türlü destek sayesinde müflterilerimizin taleplerini çok k sa sürede ve sorun yaflamadan karfl l yoruz. Bunda da ODE nin sahip oldu u genifl ürün gam n n ve güçlü teknik kadrosunun büyük pay var. Referans olarak gösterebilece iniz projelerden örnekler verebilir misiniz? Tekirova fiahinler Otel disko ses yal t m uygulamas, Adana SASA dokuma fabrikas, Gaziantep Dupont SA, Topkap Otel ve Gren Palas Otel so- utma kompresörleri yal t m uygulamalar, Tansafl jeneratör odas ses yal - t m uygulamas, Blue Garden Otel su ve s yal t m uygulamas firmam z n gerçeklefltirdi i projeler aras nda yer al yor. 26 sayfa

27 fi ORTAKLARIMIZ / ODE PUSULA ÇET Yal t m Ltd. fiti. Firman z n kuruluflundan ve ticari faaliyetlerinden bahseder misiniz? Çet Yal t m, 2000 y l nda Ethem Öztürk ve Altu Akman taraf ndan kuruldu. Taahhüt, sat fl ve imalat alanlar nda faaliyet gösteren bir firmay z. Bünyemizde 18 i teknik personel, 70 i uygulama eleman olmak üzere toplam 88 kifli çal fl yor. Genç, dinamik ve azimli kiflilerin oluflturdu u profesyonel hizmet veren bir ekibiz. Sizce yal t m n önemi nedir? Yal t m günümüzün önemli ihtiyaçlar ndan. Ve ne yaz k ki önemini anlamakta geç kald m z bir ihtiyaç. Biz ülke olarak enerjide d flar ba ml bir ülkeyiz ve enerjinin % 60 n bofla harc yoruz. TS 825 genelgesiyle bu eksiklik k smen giderildi. Ama en fazla üç y l içinde kendisine yap lan harcamay amorti ederek hem ülke hem aile ekonomisine büyük katk lar sa layan yal t m n önemini çok iyi anlatmam z gerekli diye düflünüyorum. Özellikle flantiyelerde yal t m n tam anlam ile uygulanabilmesi için daha kat tedbirler al nmal d r. Bölgenizde yal t ma olan ilgiyi de erlendirir misiniz? Memur kenti olan Ankara da, ilgi o kadar fazla ki inanamazs n z. nsanlar n gelirleri k s tl olunca pratik çözümler ortaya ç k yor. Mesela ihtiyaç sahipleri gelip, malzeme al - yor ve uygulama için de bizden yol göstermemizi istiyorlar. Biz de onlar n tüm sorular n kafalar nda soru iflareti kalmayacak flekilde cevapl yoruz. Bazen uygulama esnas nda bizden telefonla destek alanlar bile oluyor. nsanlar n yal - t m n gereklili ine inanmalar ve yal t ma olan ilginin giderek artmas sektörümüz aç s ndan çok sevindirici. Firman z n yal t m uygulamalar konusunda karfl laflt sorunlar nelerdir? Yal t m uygulamalar ülkemizde hala bakir say labilir. Avrupa n n 50 y ld r yapt uygulamalara, biz daha yeni bafll yoruz. Do ru malzeme seçimini do ru uygulama ile sonland rmak gerekir. Bu nedenle de bence üretici firmalar yal t m bilincini ve kalitesini artt rmak için fuarlar d fl nda ayl k e itici seminerlere a rl k vermeli. Ethem Öztürk Altu Akman Sektörün bir di er sorunu da denetimsizlik. Denetim firmalar yeterince denetleme yapm yor. Çünkü denetledikleri firmalar taraf ndan finanse ediliyorlar. Özellikle merdiven alt üreticileri diye tabir etti imiz firmalar haks z rekabet yarat yorlar. Bunlar n ayr m n yapabilen firmalar ise maalesef çok az. Pek çok firma do ru çözüm de il ekonomik çözüm ar yor. ODE ile çal flman n size ne gibi avantajlar sa lad n düflünüyorsunuz? Malzeme olarak istedi imiz her malzemeyi ayn üreticide bulmak insana güven veriyor, özellikle proje baz ndaki çal flmalar m zda ODE nin arkam zda durmas ve destek vermesi bize ifl alma konusunda rahatl k sa l yor. Referans olarak gösterebilece iniz projelerden örnekler verebilir misiniz? Adalet Bakanl Lojmanlar s yal t m uygulamas, Eskiflehir Üniversitesi Kütüphane Binas s yal t m uygulamas, Akman Otel su yal t m uygulamas, Ankara Eryaman Toplu Konutlar su ve s yal t m uygulamas firmam z n yapt ifller aras ndad r. sayfa 27

28 PUSULA UYGULAMALAR / ODE Ramada Otel 2000 in Su Yal t m ODE Membran la Yap l yor 28 sayfa 2005 y l nda hizmete girmesi planlanan Ankara Ramada Otel 2000 in inflas devam ediyor. Tunal Hilmi Caddesi üzerinde yer alan dört y ld zl otel, tamamland nda 72 odas ile müflterilerine hizmet verecek metrekarelik inflaat alan na sahip otelin su yal t m uygulamas n yapan Ankara bayimiz Çet Yal t m, binan n perde beton, temel ve teraslar nda toplam 3800 metrekarelik alana yapt uygulamada ODE Membran OP 300 ürününü kullan yor. Ankara n n lk Outlet Merkezi nde ODE Ürünleri Kullan ld Is yal t m uygulamalar n Ankara bayimiz Detay Yal t m; tesisat yal t m uygulamalar n ise Altes nflaat n yapt Optimum Outlet Center da ODE ürünleri kullan ld. Al flverifl merkezinin 2500 metrekarelik perde duvar s yal t m uygulamas nda, 2 cm ODE Is pan DT ürünümüz tercih edilirken, 1000 metrekarelik kanal yal t m uygulamas nda, 32 ve 25 mm lik ODE K- Flex levha; 3000 metrelik boru yal t m nda ise ODE K-Flex ST boru kullan ld. Ankara n n toplu konut yerleflimi aç s ndan en yo un oldu u Eryaman da aç lan dört katl Optimum al flverifl merkezi toplamda metrekare kapal alana sahip. çinde 52 adet ma azan n yan nda bir market 13 restoran ve bir sinema salonu bulunan al flverifl merkezini y lda dört ile alt milyon kiflinin ziyaret edece- i tahmin ediliyor.

29 UYGULAMALAR / ODE PUSULA Toplu Konutlar n Yal t m Tercihi de ODE Ankara Eryaman Toplu Konutlar Ankara Eryaman da yap m n Gestafl nflaat n üstlendi i toplu konutlar n s ve su yal t m uygulamalar nda ODE ürünleri kullan l yor. nflas na 2004 May s ay nda bafllanan ve 2005 Nisan ay nda tamamlanmas planlanan proje toplam 1660 konuttan olufluyor. Yal t m uygulamalar Ankara bayimiz Çet Yal t m taraf ndan yap lan proje kapsam nda, tünel kal p sistemiyle infla edilen bloklar n tamam na tüm TOK konutlar nda oldu u gibi içten s yal t m uygulan yor. Toplamda 100 bin metrekarelik s yal t m uygulamas n n yap laca konutlarda 4 cm ODE Is pan MI ürünü kullan l yor. ODE Membran ise, projenin perde betonlar n n su yal t - m nda tercih edilen bir di er ODE ürünü. 12 bin metrekarelik alanda yap lan su yal - t m uygulamas nda ODE Membran Opal OP 400 kullan ld. Diyarbak r fiilbe Toplu Konutlar Toplu Konut daresi taraf ndan Diyarbak r da yapt r lan ve yap m n Koço lu nflaat n üstlendi i toplu konut projesinde su yal t m ürünü olarak ODE Membran tercih edildi. Diyarbak r fiilbe de inflaat devam eden ve 960 konuttan oluflan projenin su yal t m uygulamas Adana bayimiz Eser zolasyon taraf ndan yap l yor. Toplam 45 bin metrekare su yal t m uygulamas n n yap laca- proje kapsam nda, temel su yal t m nda ODE Membran Opal OP 300; perde beton su yal t m nda ise ODE Membran OC 300 kullan l yor. sayfa 29

30 PUSULA MAKALE / ODE BES ile Mutlu Bir Emeklilik Bireysel Emeklilik bireylerin, emeklilik dönemlerinde daha rahat yaflayabilmeleri ve ihtiyaç duyabilecekleri ek harcamalar n karfl lanmas için emeklili e yönelik tasarruflar n yat r ma yönlendirilmesi temeline dayanan bir sistem. Dünyadaki en büyük problemlerden biri giderek yafllanan ve bak ma muhtaç nüfusun artmas, üreten kesim ile tüketen kesim aras ndaki dengenin bozulmas. Bu denge bozuldukça üreten kesimde de, tüketen kesimde de yer alsan z sonuç de iflmiyor, yaflanan s k nt lardan pay n z al yorsunuz. Avrupa n n en genç nüfusu bizde ama sosyal güvenlik sistemi en sorunlu ülkelerden de birisiyiz. SSK, Emekli Sand ve Ba -Kur gibi sosyal güvenlik sistemleri çal flan da, emekliyi de memnun edemiyor. Sadece bize özgü olmayan bu sorunun çözümü için dünyada giderek yayg nlaflan bir sistem geçen y l ülkemizde de uygulanmaya bafllad. Dünyan n pek çok ülkesinde uygulanan Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) herkese emeklilik y llar nda "daha rahat bir yaflam vaat ediyor. Sadece bireyler için de il, ülke ekonomileri için de büyük önem tafl yor. Dünyada 12.5 milyar dolara ulaflan fonlar yla BES, en büyük tasarruf sistemlerinden biri. Türkiye de ise 10. y l n sonunda, milyon kiflinin kat l m yla fonlar n 10 milyar dolara ulaflmas bekleniyor. Toplum olarak al fl k olmad m z bir flekilde "uzun vadeli" düflünce gerektiren ve çal flan ya da çal flmayan herkese "mutlu bir emeklilik" vadeden bireysel emeklilik sistemi hakk nda merak etti iniz sorular n cevaplar n bu yaz m zda bulabilirsiniz. Bireysel Emeklilik Nedir? Bireylerin, emeklilik dönemlerinde daha rahat yaflayabilmeleri ve ihtiyaç duyabilecekleri ek harcamalar n karfl lanmas için emeklili e yönelik tasarruflar n yat r ma yönlendirilmesi temeline dayanan bir sistemdir. Tamamen gönüllü kat l ma ba l ve belirlenmifl bir katk pay ödenmesi esas na göre oluflturulan bu sistem, SSK, Ba -Kur veya Emekli Sand gibi mevcut kamu sosyal güvenlik sistemlerine alternatif bir oluflum de il aksine onlar tamamlay c niteliktedir. Sistemin bir di er özelli i de ekonomiye uzun vadeli kaynak yaratarak istihdam artt racak ve ekonomik kalk nmaya katk da bulunacak olmas d r. Nas l fller? Kat l mc lar, kendi ihtiyaçlar na göre düzenlenecek emeklilik sözleflmesini imzalayarak sisteme dahil olur. Kat l mc lar, istedikleri ayl k katk miktar - n en az 10 y l boyunca ödemek flart yla, 56 yafl n doldurduklar nda emeklilik hakk n kazan r. Bu sürede katk paylar, oluflturulan emeklilik fonlar nda ve de iflik emeklilik planlar içinde de erlenir. Kat l mc emeklilik hakk kazand nda birikimlerini ayl k, üç ayl k, alt ayl k veya y ll k maafl; toplu para veya bir k s m toplu 30 sayfa

31 MAKALE / ODE PUSULA para, bir k s m maafl fleklinde alabilir. Kimler yararlan r? Bireysel olarak, 18 yafl n doldurmufl herkes bu sistemden yararlanabilir. Kifliler Emekli Sand, SSK veya Ba -Kur a tabi olsa dahi bireysel emeklilikten faydalanabilir. Kurumsal alanda ise, insan kaynaklar politikalar na önem veren, nitelikli ifl gücünün motivasyonunu, dolay s ile toplam performans n artt rmay hedefleyen tüm kurumlar, bu sistemde kendileri için vergi avantaj dahil çeflitli olanaklar bulacakt r. Taraflar n Hak ve Yükümlülükleri Neler? Bireysel Emeklilik Sisteminde hem kat - l mc lar n hem de bu alanda hizmet veren flirketlerin hak ve yükümlülükleri yasalar ile belirlenmifltir. Kat l mc Hak ve Yükümlülükleri Kat l mc en az 10 y l sistemde bulunmak flart ile 56 yafl n doldurduktan sonra emeklili e hak kazan r. Kat l mc, ayn flirkette seçmifl oldu u plan içerisindeki fon da l m oranlar n y lda dört kez de ifltirebilir. Kat l mc, ayn flirket planlar aras nda y lda bir kez geçifl yapabilir. Kat l mc, diledi i takdirde birikimlerini baflka bir flirkete aktarabilir. (en son aktar m yapt tarihten itibaren en az bir y l sonra) Katk pay ödemeye ara verebilir. Emeklilik öncesi sistemden ayr lma hakk na sahiptir. Kat l mc n n vefat halinde birikimleri lehtar belirtilmemifl ise kanuni mirasç lar na ödenir. Kat l mc, tasarruflar n fleffaf bir biçimde takip edebilir. Emeklili e hak kazand ktan sonra kat l mc tercihine göre birikimlerini, toplu para, ayl k, üç ayl k, alt ayl k veya y ll k maafl, k smen toplu para, k smen maafl fleklinde alabilir. fiirketlerin Hak ve Yükümlülükleri fiirketler ödenen katk pay n, flirkete iletildi i tarihten itibaren en geç iki ifl günü içinde yat r ma yönlendirmek zorundad rlar. Emeklilik flirketinin katk paylar n hesaplar nda bekletmek ve kendisine göre uygun gördü ü zamanlarda yat r ma yönlendirmek gibi bir yetkisi yoktur. fiirketlerin bir di er yükümlülü ü ise aktarmaya iliflkindir. fiirket, bireyin aktar m talebini, talebin intikal etti i tarihten itibaren yedi ifl günü içinde yerine getirerek, emeklilik hesab ndaki tüm birikimleri, bu hesaba ait bilgi ve belgeleri talep edilen flirkete aktarmak zorundad r. fiirket kat l mc n n haklar n korumak, katk paylar n fonlara yönlendirmek ve kat l mc lar haklar n kullanmak istediklerinde yerine getirmekle yükümlüdür. Bireysel Emeklili in Avantajlar Nelerdir? Bireysel emeklilik sistemi hem kat l mc - ya hem de kat l mc ad na katk da bulunan iflverene büyük avantajlar sa lar. Çok çeflitli olan bu avantajlar n bafll calar afla daki gibidir; Bireyler, emeklilik flirketini, emeklilik planlar n ve yat r m yap lmas istenilen fonlar kendileri seçer ve birikimlerini istedikleri gibi yönlendirebilirler. Birinci y l tamamland ktan sonra kifliler birikimlerini geri alarak ayr lma hakk na sahiptir. Bireysel emeklilik flirketinin sa lamak zorunda oldu u altyap sayesinde kifli hesab - n internetten günlük olarak takip edebilir. Emeklilik yat r m fonlar uzmanlar taraf ndan yönetilir. Kamu emeklilik sistemlerine göre daha yüksek reel getiri sa lanabilir. 10 y l prim yat rd ktan sonra prim yat r lmasa bile birikimler fonlarda de erlendirildi inden de er kazanmaya devam eder. Vergi Avantajlar Nedir? Kat l mc lar n ödedi i katk paylar, ücretli çal flanlar için ücretin yüzde 10 u, serbest meslek mensuplar için beyan edilen gelirin yüzde 10 u ve asgari ücretin y ll k tutar n aflmamak üzere gelir vergisi matrah ndan indirilebilir. flverenler taraf ndan ödenen katk paylar yine yukar daki limitler çerçevesinde do rudan gider yaz lmak sureti ile kurumlar vergisi matrah ndan indirilebilir. Emeklilik yat r m fonlar, kurumlar vergisi ne tabi de ildir. Vergi ile ilgili oluflabilecek, sözleflmenin bafllang c ndan emeklilik hakk elde edilmesine kadar geçecek sürede üç durum ortaya ç kmaktad r y l ve 56 yafl tamamlay p emeklilik hakk kazanma veya ölüm, maluliyet, tasfiye gibi zorunlu hallerde ayr lma, birikimin tamam üzerinden yüzde 25 istisna, kalan k s m yüzde 5 gelir vergisi stopaj na tabi, - 10 y l süre ile katk pay ödemifl ancak 56 yafl dolmadan sistemden ayr lma, birikimin tamam üzerinden yüzde 10 gelir vergisi stopaj na tabi, - ölüm, maluliyet, tasfiye gibi zorunlu nedenler d fl nda 10 y l sistemde kalmadan ayr lma, birikimin tamam yüzde 15 gelir vergisi stopaj na tabi olmaktad r. Kaynaklar sayfa 31

32 PUSULA NSAN KAYNAKLARI / ODE De erlerle Yönetim Ne zaman flansl befl yüz flirketten söz etsem, insanlar daha bunu ne anlamda kulland m ö renmeden böyle bir flirkette çal flmak istediklerini söylüyorlar. fiansl befl yüz flirketin herhangi birini tan mlayan ortak özellikler flunlard r: Çal flanlar na sundu u yaflam kalitesi; müflterilerine sundu u hizmetin kalitesi; ürünlerinin ve bunlara pazara sunulma biçiminin kalitesi. Ben inan yorum ki bu özelliklere sahip bir flirkette sat fl gelirleri ve kârl l k oran da mutlaka artacakt r. Michael O Connor la birlikte yazd - m z "Managing by Values (De erlerle Yönetim)" adl yeni kitab m zda, bir kuruluflun de erlerini tan mlamay, aktarmay ve de erleri ile uygulamalar n uyumlu hale getirmeyi ö renerek, nas l flansl befl yüz flirket aras na girebilece ini aç klad k. Buna göre üç ana bafll kta toplad m z temel etkenler flunlard r: 1. Temel de erlerin tan mlanmas Çok say da flirket bir dizi temel de ere sahip oldu unu ileri sürer, ama asl nda temel de erler dedikleri fleyler hiç kimsenin karfl ç kamayaca, ifl dünyas - na iliflkin bir tak m inan fllard r; dürüst olmak, kâr etmek, müflterilerin istek ve gereksinimlerine karfl duyarl olmak gibi. Bu tür de erler ancak insanlar n bunlara uymak için nas l davranmalar gerekti inin aç klanmas ve aralar nda nas l bir öncelikler s ras oldu unun ortaya konulmas ile anlam kazan rlar. Örne in Disney in temal parklar nda geçerli olan dört temel de er önem s - ras na göre flunlard r: Güvenlik, nezaket, gösteri (üstlendi i rolü en iyi flekilde oynamak) ve verimlilik. Bu de erler e er dikkatli bir biçimde s raya konulmufllarsa art k insanlar n ifline kar fl lmamal d r. Örne in, para kazanmaya öncelik veren bir yöneticinin verimlili i di er de erlerden daha üstün tutmas, bu kuruluflta s - 32 sayfa

33 NSAN KAYNAKLARI / ODE PUSULA raca daha önce gelen üç de eri tehlikeye atabilir. Günümüzün ekonomisi ise, flirketlerin yaln zca sonuçlara odaklanmay p misyonlar n ve de erlerini temel almalar n gerektirir. fiansl befl yüz flirket aras nda yer alanlar üst yöneticilerinin çal - flanlar, müflteriler, kalite, etik, dürüstlük, toplumsal sorumluluk, büyüme, istikrar, yenilikçilik ve esneklik ile ilgili inanç, tav r ve duygular na öncelik verirler. Günümüzde kurulufllar neyi amaçlad klar n ve hangi ilkeler çerçevesinde ifl yapacaklar n bilmek zorundad rlar. Art k yaflaman n ön koflulu de erleri temel alan davran fllard r. Misyonunuz ve de erlerinize iliflkin berrak bir görüfle sahip olduktan sonra yönetim uygulamalar n z de erlendirmek ve bunlar misyonunuz ve de erleriniz ile uyumlu hale getirmek için elinizde bir dayanak var demektir. 2. Temel de erlerin aktar lmas Bu aflamada de erlerinizin tüm yarardafllar n z, müflterileriniz, tedarikçileriniz, hissedarlar n z ve toplum taraf ndan aç kça biliniyor olmas gerekir. Örne in merkezi Minneapolis, Minnesota da bulunan telekomünikasyon flirketi Norstan n temel de erleri flunlard r: Etik kurallara uymak, duyarl olmak, kâr etmek. Ayr ca flirket temel de erleri belirledikten sonra bunlar bafll ca yarardafllar, yani müflterileri, çal flanlar ve hissedarlar aç s ndan uygulan r hale de getirmifltir. 3. De erlerle uygulamalar aras nda uyum sa lanmas De erlerinizi tüm ilgililere aktard ktan sonra yapman z gereken ilk fley, bunlar n günlük çal flmalar s ras nda yaflama geçirilip geçirilmedi ini görmektir. De- erlerin ve stratejilerin etkili olabilmeleri için, baflta flirketin d fl dünya ile iliflkilerini yürütenler olmak üzere tüm çal - flanlar n n enerjilerini bir araya getirmeleri gerekir. De erlerle davran fllar aras ndaki farklar ortaya ç karacak bir yöntem uygulanmad sürece, flirketin temel de erleri bir istekler manzumesi olmaktan öteye geçemeyecektir. fiansl befl yüz flirkette liderlerin davran fllar flirketin temel de erleri ile uyum içindedir. Yöneticilerin "özü sözü birdir". Örne in, yöneticiler bir yandan yenilikçili e ve esnekli e çok de er verdiklerini öne sürüp bir yandan da kat, otoriter bir bürokratik yap y sürdürmekte sak nca görmüyorlarsa, ortada bir uyum sorunu var demektir. Ya da yöneticiler bir yandan çal flanlar n potansiyellerinin son noktas na kadar gelifltirilmesi konusuna ne kadar de- er verdiklerini anlat rken, di er yandan Günümüzde kurulufllar neyi amaçlad klar n ve hangi ilkeler çerçevesinde ifl yapacaklar n bilmek zorundad rlar. Art k yaflaman n ön koflulu de erleri temel alan davran fllard r. birim yöneticilerinden, elemanlar n n performanslar n normal da l m e risi içinde s ralamalar n istiyorlarsa, yine ortada bir uyum sorunu var demektir. Temel de erleri ile ve bunlar n gerçek yaflamda uygulamalar aras nda uyum sa layan flirketlerde bu durumun maddi sonuçlar da kendini göstermekte gecikmeyecektir. Niçin? Çünkü de- erlerle uygulamalar aras ndaki uyumsuzluklar enerjinin boflu bofluna tüketilmesine yol açar ve bu da verimlili in azalmas na neden olur. Uyum ise enerjiyi özgür b rak r ve insanlar birlikte hareket etmeye yönlendirir. Bu da sad k müflteriler, sad k çal - flanlar ve verimli bir ifl ortam yarat r. Yolculu u Bafllatacak Yedi Ad m Biz, bir flirketin flansl befl yüz aras nda yer almas için yedi aflamadan geçmesi gerekti ini düflünüyoruz. Bunlardan ilk befl tanesi tan mlamalarla; son iki tanesi ise uygulama ile ilgili. 1. De erlerin Dile Getirilmesi: Üst yönetimin de erlerini aç k bir biçimde oluflturmas, her bir de erin uygulamada nas l görünece ine iliflkin belirgin tan mlamalar yapmas ve her bir uygulamay ölçecek yöntemler gelifltirmesi gerekir. 2. Temel Uygulamalar n Tan mlanmas ve Aç klanmas : Günlük ifllemlerin nas l yürütülece i konusunda bir temel oluflturmak ve temel uygulamalar n belirlenmesi demektir. 3. De erlerle Uygulamalar n Karfl - laflt r lmas : Belirlenen de erle gerçek yaflamdaki uygulamalar aras ndaki uyumun derecesi ve niteli i saptan r. 4. Yeniden Düzenleme çin Önceliklerin Saptanmas : Belirlenmifl de erlerle uygulamalar aras nda uyum sa lanmas na yönelik konular ve öncelikler maddeler halinde ortaya konur. En büyük etkiyi yapmas öngörülen de ifliklikler en baflta gerçeklefltirilir. 5. De iflikliklerin ve Uygulama Stratejinin Önerilmesi: Yap lmas gereken de ifliklikler tan mlan r ve bir araya getirilir. Daha sonra da bir uygulama stratejisi ile zaman çizelgesi gelifltirilir. 6. stenen De iflikliklerin Yap lmas : Uyum için gereken de ifliklikler, var olan uygulamalarla baflar l bir flekilde bütünlefltirilir. 7. Geliflmenin zlenmesi: Kuruluflun performans n ve geliflmesini ölçecek bir süreç gelifltirilir ve uygulamaya konur. Etkili bir izleme sistemi, çal flanlar n kat l m n n sürdürülmesine yard mc olur ve yönetimi, süreç devam ederken ne gibi düzeltmeler yapmak gerekti i konusunda uyar r. Ken Blanchard Blanchard Training & Development INC. n Baflkan sayfa 33

34 PUSULA MAKALE/ ODE Teknik fiartnamelerin Önemi Tesisat Mühendisli i, yaflad m z mekanlardaki ça dafl hayat flartlar n sa layacak her türlü kolayl n, ekonomiklili in ve konforun yarat labilmesi için, s tma havaland rma, iklimlendirme ve so utma gibi Makina Mühendislerini yak ndan ilgilendiren tesisat ifllerine yönelik olarak ayr lm fl bir mühendislik dal d r. Ülkemizde, flehirlerdeki h zl nüfus art fl, mevcut yap lar n, tesislerin ve özellikle konutlar n bu art fla cevap verebilecek seviyede olmay fl, yeni konutlar n inflaat n h zland rm flt r. Sadece bar nabilecek bir yuvaya sahip olmay düflünen vatandafl binan n yaln z fiyat yla ilgilenmifl, bina ve tesisat n n kalitesini standartlara uygunlu unu, konforunu, kullan m, bak m, onar m kolayl n, kullan m ve bak m esnas nda, kendisine yüklenecek, iflletme, bak m, onar m masraflar n düflünmemifltir. Bunu f rsat bilen, inflaat ve tesisat n kalite kavramlar ndan yoksun, bilgisiz inflaatç lar türemifl, sadece projeleri mimar ve mühendislere yapt rmak ve tasdik ettirmek suretiyle yasay savmakla yetinilmifl, tesisat malzemeleri ve cihazlar dahil, bütün yap malzemelerinde yaln z uygun fiyat flart aran lm fl, kalite ve standartlara uygunlu u düflünülmemifltir. Yasalarla kendilerine, projeleri onaylama ve denetleme yetkisi verilen kurulufllar taraf ndan, gereken yeterlilikte denetlenemeyen, bu kalitesiz konutlar, verimlilik, ekonomiklik, sa laml k, sa l k ve güvenlik, konfor, mimari ve tesisat projelerine uyumluluk, yönlerinden pek çok tehlikenin do mas na sebep olmaktad r. Yap larda ve tesisatlarda, bütün bu olumsuzluklar n do mas n n önlenebilmesi, hesaplama, projelendirme, yap m, montaj, iflletme, bak m, onar m safhalar n n her birinde ifllemlerin, standartlara ve yasalar n koymufl oldu- 34 sayfa u esaslara uygun olarak yap lmas na, ba l bulunmaktad r. Tesisat Mühendisli i mesle inin son y llarda proje yap m ve iflletme yönünden önemi artm flt r. Üniversitelerimizde Tesisat Mühendisli i ad alt nda bir bölüm bulunmad için Tesisat Mühendislerinin çal flmalar nda, e itimleri s ras nda veya mezuniyet sonras edindikleri bilgi ve deneyimleri önem kazanmakta, standartlar, yap kodlar, flartnameler ve birim fiyat tarife cetvelleri teknik dayanaklar haline gelirken; yasalar, tüzükler, kararnameler, genelgeler ve tebli ler ise yasal dayanaklar n oluflturmaktad r. Tesisat Mühendisi olarak çal flacaklar n, üniversitede edinilen bilgilerin gelifltirilmesinde standartlar ve flartnameler gibi teknik dokümanlar n kurallar na uyman n önemi büyüktür. Ancak flartnameler konusunda ülkemizdeki en büyük sorun her projecinin kendine göre bir flartnamesinin olmas ve bir standart olmad için de bunlar n hepsinin farkl l k göstermesidir. Proje haz rlamada dikkat edilecek en önemli nokta standartlar gere i hangi teknik özelliklere sahip ürünlerin kullan lmas gerekti inin mutlaka belirtilmesi ve önerilen ürünlerin bu özelliklerini belgelendirmesidir. Projede önerilen ürünlerin alternatiflerinin de belirtilmesi bir di er önemli konudur. Ancak fazla say da marka belirtilmesinin de firmalar düzeyli rekabetten uzaklaflt raca unutulmamal d r. Ülkemizde projecilerin haz rlad klar projeyi uygulama esnas nda denetleme gibi bir flans maalesef yok. Bu nedenle de sat nalma veya uygulama esnas nda projeciye dan fl lmadan de ifliklikler yap labiliyor. Dolay s yla tesisat ve donan m n n nas l yerlefltirilece i, hangi sistemin ekonomik olaca-, planlamada ve uygulamada yap lmas gerekli hususlar flartnamelerde ve ekindeki dokümanlarda aç klanmal d r. Sa l kl bir tesisat kurulabilmesi için uygulama s ras nda projecilerin iflvereni ve sat n almac y yönlendiren ve uygulama bitiminde projenin uygun oldu una dair onay veren bir konuma ulaflt r lmas gerekir. Kaynaklar: I. Ulusal Tesisat Müh. Kongresi ve Sergisi Bildiriler Kitab Ali Helvac Tesisat Münehdisli i Uygulama fiartnameleri III. Ulusal Tesisat Müh. Kongresi ve Sergisi Bildiriler kitab Ekrem Özgen Tesisat Müh. ile lgili Yasal Mevzuata Bakanl klar, Yerel Yönet., Odalar ve Der. Aç s ndan Bak fl III.Ulusal Tesisat Müh. Kongresi ve Sergisi Bildirileri Kitab Hakan Havanc lar Tesisat Müh.Uygulama fiartnameleri Firmam z yal t m konusunda projecilere yard mc olmak amac yla örnek bir flartname haz rlam fl ve bunu CD ortam nda yay mlam flt r. Haz rlam fl oldu umuz HVAC Yal t m çin Teknik fiartnameler isimli bu CD de; Elastomerik Kauçuk Köpü ü ve Polietilen Yal t m Malzemeleri, Yal t m Kaplama Sistemleri, Klima Kanallar n n Akustik Yal t m, Yang n Yal t m Sistemleri, Fleksible Hava Kanallar, Armatür Yal t m Sistemleri bafll klar alt nda mekanik tesisatta yap lmas gereken yal t m uygulamalar ve kullan lacak malzemelerin özellikleri anlat lm flt r. "HVAC Yal t m çin Teknik fiartnameler" isimli CD yi temin etmek isteyen okuyucular m z bölge müdürlüklerimize baflvuruda bulunabilirler.

35 SEKTÖRDEN HABERLER / ODE PUSULA "Sürdürülebilir Çevre çin Enerji Denetimi Yal t m Kongresi ve Sergisi" Yap ld ZODER ve TÜ Mimarl k Fakültesi, Fiziksel Çevre Kontrolü Birimi iflbirli iyle gerçeklefltirilen "Sürdürülebilir Çevre çin Enerji Denetimi Yal t m Kongresi ve Sergisi" Ekim 2004 tarihlerinde Lütfi K rdar Kongre ve Sergi Saray nda yap ld. Sa l kl, konforlu ve daha az enerji tüketerek sürdürülebilir bir çevre sa lama konusunda ülkemizde yap lan bilimsel çal flmalar n sergilendi i ve bu alanda faaliyet gösteren kiflilerin bir araya geldi i iki günlük sempozyumda yedi oturum gerçeklefltirildi. 43 ü sözlü, 17 si poster olmak üzere toplam 60 bildirinin sunuldu u sempozyumdaki bildiri konular flu ana bafll klar alt nda topland ; Fiziksel Çevre Denetimi - Yapma çevre denetim sistemleri ( s, nem, fl k, ses, yang n) - Yap servis sistemleri ( s tma-havaland rma, iklimlendirme, ayd nlatma, yang n güvenli i, sa l k donat m ) Enerji Denetimi, Sürdürülebilirlik ve Kalite - Enerji korunumu ve sürdürülebilir çevre - Alternatif enerji kaynaklar n n kullan m - ç ve d fl çevre de yaflam kalitesi - Sürdürülebilir çevre için planlama, tasar m, uygulama Bina ve Tesisatta Yal t m - Is yal t m - Su ve nem yal t m - Ses yal t m - Yang n yal t m Yap yal t m sorumlular m zdan Gökhun Kurt da, sempozyumda firmam z temsilen bir bildiri sundu. Enerji Tasarrufunda Is Yal t m n n Önemi bafll kl bildiride, enerji ihtiyac - n karfl lamada yurtd fl na ba ml olan ülkemiz için s yal t - m n n büyük önem tafl d na de inen Gökhun Kurt, binalarda s yal t m yap larak en az yüzde 50 enerji tasarrufu sa laman n mümkün oldu una iflaret etti. Sempozyumun sponsor firmalar aras nda yer alan kuruluflumuz, etkinlik çerçevesinde düzenlenen sergiye de, bir standla kat ld. Stand m z ziyaret edenlere, ürünlerimiz ve yal t m konular nda ürün sorumlular m z taraf ndan bilgiler verildi. sayfa 35

36 PUSULA GRUPTAN HABERLER / ODE Hedefimiz "2010 Vizyon Plan " ile Daha Güçlü Bir Bayi A Oluflturmak ODE nin üretici kimli i ile pazarda yer almas temeline oturtulan "ODE 2010 Vizyon Plan "n n en önemli aya n oluflturan yüzde 100 bayi üzerinden sat fl sistemini uygulamaya bafllad k. Ode Flex, Ode K-Flex, Ode Is - pan, Ode Ductflex, Ode Flanfl üretim tesislerinden sonra Haziran 2004 te devreye giren alt nc üretim tesisi Ode Membran ile sektörün lider üreticisi konumuna gelen firmam z, hizmet ve bayi a kalitesini yükseltmeye yönelik çal flmalar na bafllad. ODE nin üretici kimli i ile pazarda yer almas temeline oturtulan "ODE 2010 Vizyon Plan "n n en önemli aya n oluflturan yüzde 100 bayi üzerinden sat fl sistemini uygulamaya koyduk. Halen tüm Türkiye de 125 bayiden oluflan da t m a - m z yurtiçinde ve yurtd fl nda daha da geniflletmek, konusunda uzmanlaflm fl bayi ve Yal t m Dan flma Ortaklar m z ile daha kaliteli hizmet verebilmek için bafllatt m z bu uygulamay y llar aras da bölgesel geçifllerle kademeli olarak tamamlamay planlanl yoruz. Summary Bayi profillerinin düzenlenmesi, bölgesel olarak hizmet kalitesinin kontrolü, pazar n büyütülmesi, büyüyen pazarlarda daha etkin rol al nmas ve bölge depolar n n fonksiyonlar n n bayilere kayd - r lmas olarak tan mlayabilece imiz bu yap lanmada ilk uygulamay Bursa Bölge müdürlü ümüzde gerçeklefltirdik. Bursa Bölge Müdürlü ü depomuz 1 Eylül 2004 tarihinden itibaren tamam yla Yal - t m Dan flma Orta üzerinden hizmet vermeye bafllad. ODE Bursa Bölge Müdürlü ümüz ise daha etkin ve verimli olarak çal flmalar n sürdürüyor. Halen Samsun, Adana, Ankara, zmir, stanbul Had mköy, stanbul Kartal ve stanbul Demirciler de faaliyet gösteren depolar n da kademeli olarak Yal t m Dan flma Ortaklar na ve bayilerine devretmeyi planlayan firmam z n hedefi, bölge müdürlüklerini Yal t m Dan flma Orta ve bayileriyle birlikte daha etkin, verimli ve h zl hizmet verebilen bir konuma ulaflt rmak. ODE, Builds up a stronger dealership organization according to "2010 Vision Plan" ODE started to improve sales, marketing facilities and dealership organization after successfully opening the 6th production plant "ODE Membran". The strategy is to improve the sales network to sell every product with the help of contracted dealers. As a first step ODE transferred Bursa warehouse to be handled by one of our leading dealers. In near future ODE will step by step transfer warehouses to leading dealers their districts. With this strategy ODE will be able to give more efficient service to all dealers. 36 sayfa

37 GRUPTAN HABERLER / ODE PUSULA ODE Ductflex FD 112 Ürünümüz Yanmazl n M0 Sertifikas ile Belgelendirdi Yüksek s cakl k ve bas nç dayan m gerektiren flartlar için özel olarak tasarlanan ODE Ductflex FD 112 ürün grubumuz M0 yanmazl k belgesi ald. Kanallar n yang n güvenli i konusunda ülkelere göre farkl l klar gösteren çeflitli standartlar vard r. Esnek havaland rma kanallar için genel kabul gören standart Frans z yang n standart d r. Bu standarda göre malzemeler M0 dan M5 e kadar 6 s n fa ayr l r. Bu ayr m, "alev yay l m "na göre yap l r ve yanma esnas nda ortaya ç kan yanma gazlar n n toksiditelerine göre de erlendirilir. Buna göre "M0" en iyi s n ft r. Alman yang n standart olan DIN 4102 ye göre A2 s n f malzemeler M0 s n f ndaki malzemelere denk gelmektedir. Yal t ms z tipleri ALU FD 112; s yal t ml tipleri ISO FD 112; ses yal t ml tipleri ise SONO FD 112 ad yla üretilen FD 112 serisi havaland rma kanallar 25 mikron kal nl nda 3 kat aluminyum folyonun 12 mikron kal nl nda 1 kat polyestere lamine edilmesiyle üretilmektedir. Tafl y c olarak kullan lan polyester, alüminyum katmanlar n aras na tamamen gizlenmifl olup malzemenin toplam kal nl 87 micron dur. Çift tel kullan larak tel aras mesafe 18 mm ye düflürülen kanallar -30/+ 250 C s cakl k aral nda ve maksimum Pa iflletme bas nc nda kullan labilmektedir. EXIBA ve BWA ya Üye Olduk Üretimleri, yurtd fl ortakl klar ve kaliteyi ön planda tutan hizmet anlay fl ile Türk yal t m sektörünün geliflimine önemli katk lar koyan firmam z uluslararas faaliyet gösteren sektörel derneklere üye olmaya devam ediyor y l içinde Avrupa Ekstrüde Polistren Üreticileri Derne i EXIBA ve Avrupa Bitümlü Su Yal t m Malzemesi Üreticileri Derne i BWA ya üyeli i kabul edilen firmam - z n uluslararas derneklere üye olmaktaki amac ; Avrupa Birli ine girifl sürecinde bulunan ülkemizin birli e dahil olduktan sonra söz konusu üretimlerde karfl lafl labilece i sorunlar bugünden tespit edip önceden çözüm yollar gelifltirilmesine katk da bulunmak. Nisan 2004 de üye oldu umuz Avrupa Ekstrüde Polistren Üreticileri Derne i EXIBA; toplant lar nda ticari faaliyet konular n ele almayan; bu konuda Avrupa da faaliyet gösteren üreticileri tek bir çat alt nda toplayarak, çevre sa l, yasalar ve standartlar gibi ortak sorunlara karfl teknik çözümler gelifltirmeyi hedefleyen bir dernek. Merkezi Belçika da bulunan dernekte Genel Müdürümüz Orhan Turan oy vermeye yetkili üye konumunda görevli. Ekim ay nda üyeli ine kabul edildi imiz Avrupa Bitümlü Su Yal t m Malzemesi Üreticileri Derne i BWA ise Avrupa da faaliyet gösteren polimer bitümlü membran üreticilerini bünyesinde toplayan bir dernek. 100 y ldan uzun bir süredir Avrupa da üretimi yap lan ve Avrupa teras çat - lar pazar n n %70 ine sahip olan bitümlü membran konusunda, uzmanlaflm fl bir çok firma bu derne in üyeleri aras nda yer almakta. Firmam z Haziran 2004 tarihinde membran üretimine bafllam fl olmas na ra men, dernek yöneticilerinin üretim tesislerimizde yapt klar incelemeler sonucunda tesisin sahip oldu u teknolojik özellikler ve yüksek kaliteli üretim sayesinde dernek üyeli ine kabul edildi. Is pan Ambalaj m z Yenilendi Bina s yal t m nda en çok tercih edilen ürünler aras nda yer alan ekstrüde polistren köpük s yal t m malzememiz ODE Is pan n ambalaj n yeniledik. Yeni ambalaj tasar m - m z aç k beyaz zemin üzerine diagonal olarak yerlefltirilen ODE Is pan logolar ndan olufluyor. Ürün ad n n ön plana ç kt yeni ambalaj n ürünümüzün malzeme rengi ile bütünleflen tan n rl n artt raca na inan yoruz. Ürünümüzün paket metrajlar nda ise herhangi bir de ifliklik yap lmad. sayfa 37

38 PUSULA GRUPTAN HABERLER / ODE TÜG AD n "Open Your Heart: Kalbinizi Aç n" Kampanyas na Destek Veriyoruz TÜG AD, Avrupa da Türkiye hakk nda oluflmufl ön yarg lar k rmaya yönelik "Open your heart : Kalbinizi aç n" adl bir kampanya bafllatt. Türkiye nin Avrupa Birli i ile olan iliflkilerini desteklemek için bafllat lan ve özellikle Avrupa daki kamuoyuna ulafl lmay hedefleyen kampanyada, en göze çarpan nokta yal n bir görsel anlat ma sahip kampanya logosu. Avrupa ya gönderilen kargo ve posta gönderilerinin, konteyn rlar n, gemiler dahil di er ulafl m araçlar n n ve dijital mecralar n üzerinde kullan lmak amac yla tasarlanan logo pek çok kurulufl taraf ndan kullan lmaya baflland. TÜG AD Uluslararas liflkiler Komisyonu taraf ndan yürütülen ve tamamen sivil toplum hareketi niteli inde olan kampanyaya isteyen her firma kat labiliyor. ODE Yal t m olarak bizler de tüm ihraç etti imiz ürün ambalajlar nda Open your heart; Kalbinizi aç n" logosunu kullanarak kampanyaya destek veriyoruz. "Open your heart" kampanyas na Alanyal &Alanyal, Ankara Sigorta, Aras Kargo, Baymak, Baylas Otomotiv-Citroen, Baytur-Subaru, Caspi Cargo, Eku Fren Kampana, Entegre Yap Kimyasallar, Es Yat r m, Express Kargo, FedEX Express, Küçükçal k Tekstil, Ladin Fuarc l k, Smart Tan t m, Türksped, Yurtiçi Kargo-Geopost gibi sektöründe lider bir çok firma destek veriyor. Kalite Denetiminden Geçtik fiubat ay içinde ISO 9001: 2000 kalite güvence belgesi alan firmam zda 30 Eylül 2004 tarihinde ara denetim yap ld. TÜV Cert yetkililerinin üretim ve hizmet aflamalar nda kalite prosedürlerinin uygulay p uygulanmad n kontrol etti i denetimde, firmam z n üretim, pazarlama ve sat fl birimleri denetlendi. Majör bir hatan n bulunmad denetim sonucunda firmam z n üretimden sat fla uzanan süreçte uluslararas kalite standartlar na uydu u rapor edildi. Sizlerden Gelen Her Öneriyi De erlendiriyoruz Üretim ve hizmette kaliteye önem veren bir firma olarak müflterilerimizden gelen her öneriyi de erlendirmeye özen gösteriyoruz. Bu do rultuda haziran ay nda üretimine bafllad m z membran ürünümüzle ilgili müflterilerimizden gelen önerilerden yola ç karak bafllatt m z kalite artt rma çal flmalar m z ilk sonuçlar n vermeye bafllad. Sat fl, kalite kontrol ve üretimi kapsayan süreçlerde gerçeklefltirdi imiz çal flmalar neticesinde membran üretim kalitemizi daha da artt rd k. Net Yal t m Hizmet Kalitesini Tüv Cert Sertifikas ile Belgelendirdi Müflterileriyle iliflkilerinde teknik ve ticari ahlak ön planda tutan ve baflar l yal t m uygulamalar yla sektörde ad ndan söz ettiren Ankara Yal t m Dan flma Orta m z Net Yal t m Tüv Cert Sertifikas ald. Çal flmalar nda kaliteli hizmet anlay fl n benimseyen Net Yal t m firmas n kutlar, baflar lar n n devam n dileriz. 38 sayfa

39 NSAN KAYNAKLARI / ODE PUSULA Firmam zda 5. Çal flma Y l n Dolduran Personelimiz Ad Soyad Görevli Oldu u Bölüm Görevi Murat Ereno lu stanbul Avrupa Bölge Müdürlü ü Bölge Müdürü Levent Bozay Polietilen Üretim Tesisi Üretim Personeli Eylem Asil Ankara Bölge Müdürlü ü Sat fl Destek Sorumlusu Arkadafllar m za bugüne kadarki özverili çal flmalar için teflekkür ediyor, birlikte daha uzun y llar çal flmay diliyoruz. Mutluluklar m z Burcu Ali Önal Tolga Köse Canan Mühendiso lu Hicran-U ur Ayd n Perihan-Tunay Güngördü Ankara Bölge Müdürlü ü sat fl temsilcilerimizden U ur Ayd n 31 Temmuz 2004 tarihinde Hicran Alkaya ile; ODE K-Flex üretim personelimizden Eser Zobarlar 14 A ustos 2004 Tarihinde Leyla Kaplan ile; Tunay Güngördü 21 A ustos 2004 Tarihinde Perihan Ergün ile; Muhasebe bölümü çal flanlar m zdan Ali Ekber Önal 10 Ekim 2004 tarihinde Burcu Kozat ile hayatlar n birlefltirdiler. zmir Bölge Müdürümz Tolga Köse de 2 Ekim 2004 tarihinde Canan Mühendiso lu ile niflanland. Arkadafllar m z kutluyor, mutluluklar n n ömür boyu sürmesini diliyoruz. Aram za Kat lanlar Ad Soyad : Güven Karaman Görevli Oldu u Bölüm: Genel Müdürlük Görevi: Mali ve dari fllerden Sorumlu Genel Müdür Yard mc s ODE K-Flex Personelimiz Piknikte Stres Att Ad Soyad : Gülin Gülda Görevli Oldu u Bölüm: zmir Bölge Müdürlü ü Görevi: Sat fl Destek Sorumlusu Ad Soyad : Canan Önk Görevli Oldu u Bölüm: ODE K-Flex Üretim Tesisi Görevi: Üretim Bölüm Asistan Aram za kat lan arkadafllar m za görevlerinde baflar lar diliyoruz. ODE K-FLEX firmas çal flanlar y l n ilk dokuz ay nda gösterdikleri baflar lar n 11 Eylül 2004 tarihinde düzenledikleri geziyle kutlad lar. K rklareli nin ma aralar yla ünlü Demirköy ilçesinde gerçeklefltirilen pikni e, çal - flanlar n aileleri ve firman n Genel Müdürü Nezih Alt nok efliyle kat ld. Düzenlenen çeflitli aktivitelerle verilen mangal partisinde, baflar lar n bir arada kutlama mutlulu u yaflayan firma çal flanlar, Türkiye nin en uzun ikinci ma ara sistemi olan Dupnisa ma aralar n topluca gezdiler. Tarih ve do a içinde çal flanlar, birbirleriyle daha fazla kaynaflma imkan bularak toplad klar enerjiyle, y l n son çeyre inde daha büyük baflar lara ulaflacaklar inançlar n pekifltirdiler. sayfa 39

Türkiye Odalar ve Borsalar Birli i. 3. Ödemeler Dengesi

Türkiye Odalar ve Borsalar Birli i. 3. Ödemeler Dengesi Türkiye Odalar ve Borsalar Birli i 3. Ödemeler Dengesi 2003 y l nda 8.037 milyon dolar olan cari ifllemler aç, 2004 y l nda % 91,7 artarak 15.410 milyon dolara yükselmifltir. Cari ifllemler aç ndaki bu

Detaylı

5. MEKAN K TES SAT S TEM N N Y

5. MEKAN K TES SAT S TEM N N Y Bir binan n s t lmas veya so utulmas için harcanan enerjinin azalt lmas nda, mekanik tesisat yal t m n n önemi, göz ard edilemeyecek kadar büyüktür. Özellikle binalar n s tma ve so utma tesisatlar n n,

Detaylı

MALAT SANAY N N TEMEL GÖSTERGELER AÇISINDAN YAPISAL ANAL Z

MALAT SANAY N N TEMEL GÖSTERGELER AÇISINDAN YAPISAL ANAL Z MALAT SANAY N N TEMEL GÖSTERGELER AÇISINDAN YAPISAL ANAL Z Nisan 2010 ISBN 978-9944-60-631-8 1. Bask, 1000 Adet Nisan 2010 stanbul stanbul Sanayi Odas Yay nlar No: 2010/5 Araflt rma fiubesi Meflrutiyet

Detaylı

İKİNCİ BÖLÜM EKONOMİYE GÜVEN VE BEKLENTİLER ANKETİ

İKİNCİ BÖLÜM EKONOMİYE GÜVEN VE BEKLENTİLER ANKETİ İKİNCİ BÖLÜM EKONOMİYE GÜVEN VE BEKLENTİLER ANKETİ 120 kinci Bölüm - Ekonomiye Güven ve Beklentiler Anketi 1. ARAfiTIRMANIN AMACI ve YÖNTEM Ekonomiye Güven ve Beklentiler Anketi, tüketici enflasyonu, iflsizlik

Detaylı

Milli Gelir Büyümesinin Perde Arkası

Milli Gelir Büyümesinin Perde Arkası 2007 NİSAN EKONOMİ Milli Gelir Büyümesinin Perde Arkası Türkiye ekonomisi dünyadaki konjonktürel büyüme eğilimine paralel gelişme evresini 20 çeyrektir aralıksız devam ettiriyor. Ekonominin 2006 da yüzde

Detaylı

A N A L Z. Seçim Öncesinde Verilerle Türkiye Ekonomisi 2:

A N A L Z. Seçim Öncesinde Verilerle Türkiye Ekonomisi 2: A N A L Z Seçim Öncesinde Verilerle Türkiye Ekonomisi 2: Sektör Mücahit ÖZDEM R May s 2015 Giri Geçen haftaki çal mam zda son aç klanan reel ekonomiye ili kin göstergeleri incelemi tik. Bu hafta ülkemiz

Detaylı

CO RAFYA GRAF KLER. Y llar Bu grafikteki bilgilere dayanarak afla daki sonuçlardan hangisine ulafl lamaz?

CO RAFYA GRAF KLER. Y llar Bu grafikteki bilgilere dayanarak afla daki sonuçlardan hangisine ulafl lamaz? CO RAFYA GRAF KLER ÖRNEK 1 : Afla daki grafikte, y llara göre, Türkiye'nin yafl üzerindeki toplam nufusu ile bu nüfus içindeki okuryazar kad n ve erkek say lar gösterilmifltir. Bin kifli 5. 5.. 35. 3.

Detaylı

Dikkat! ABD Enerji de Yeni Oyun Kuruyor!

Dikkat! ABD Enerji de Yeni Oyun Kuruyor! Dikkat! ABD Enerji de Yeni Oyun Kuruyor! Dursun YILDIZ topraksuenerji 21 Ocak 2013 ABD Petrol İhracatçısı Olacak. Taşlar Yerinden Oynar mı? 1973 deki petrol krizi alternatif enerji arayışlarını arttırdı.

Detaylı

EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Şubat 2014, No: 85

EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Şubat 2014, No: 85 EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Şubat 2014, No: 85 i Bu sayıda; 2013 Cari Açık Verileri; 2013 Aralık Sanayi Üretimi; 2014 Ocak İşsizlik Ödemesi; S&P Görünüm Değişikliği kararı değerlendirilmiştir.

Detaylı

Binalarda Y l Boyu So utma + Is tma Enerji Maliyetlerinin Optimazasyonu

Binalarda Y l Boyu So utma + Is tma Enerji Maliyetlerinin Optimazasyonu Binalarda Y l Boyu So utma + Is tma Enerji Maliyetlerinin Optimazasyonu Prof. Dr. Ahmet Ar soy; Mak. Yük. Müh. Edvin Çetegen; Mak. Yük. Müh. ÖZET Sunulan çal flmada bir örnek yap da ve iklimde HVAC amaçl

Detaylı

6 MADDE VE ÖZELL KLER

6 MADDE VE ÖZELL KLER 6 MADDE VE ÖZELL KLER TERMOD NAM K MODEL SORU 1 DEK SORULARIN ÇÖZÜMLER MODEL SORU 2 DEK SORULARIN ÇÖZÜMLER 1. Birbirine temasdaki iki cisimden s cakl büyük olan s verir, küçük olan s al r. ki cisim bir

Detaylı

ÖZEL BÖLÜM I KOJENERASYON. TÜRKOTED İltekno Topkapı Endüstri ST ELEKTRİK-ENERJİ I NİSAN 2016

ÖZEL BÖLÜM I KOJENERASYON. TÜRKOTED İltekno Topkapı Endüstri ST ELEKTRİK-ENERJİ I NİSAN 2016 TÜRKOTED İltekno Topkapı Endüstri 102 Hibrit Sistemlerle En Yüksek Verimlilik Hedefleniyor Derya Sakallıoğlu Yenilenebilir enerji kaynakları ile birlikte kullanılan kojenerasyon sistemleri, hibrit kojenerasyon

Detaylı

Jeotermal Enerjiden Elektrik Enerjisi Üretimi

Jeotermal Enerjiden Elektrik Enerjisi Üretimi Jeotermal Enerjiden Elektrik Enerjisi Üretimi Ali R za VEREL EMO Denizli ube Enerji Komisyonu Üyesi ELTA Elektrik Üretim Ltd. ti. / Denizli Ege Bölgesi Enerji Forumu 1. Giri ekil 1. Jeotermal saha Bilindi

Detaylı

Ekonomi Bülteni. 16 Mart 2015, Sayı: 11. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

Ekonomi Bülteni. 16 Mart 2015, Sayı: 11. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomi Bülteni, Sayı: 11 Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel Ezgi Gülbaş Çağlar Kuzlukluoğlu 1 DenizBank Ekonomi

Detaylı

40 yard mc olur, önlemeye yard mc olur. engellenmesine sa layarak Binalarda ba ms z birimleri birbirinden ay ran dö emelere, duvarlara, , çat s na Binan n Enerji Kimlik Belgesi var m? (Bu belge, s tma,

Detaylı

KÜRESEL GELİŞMELER IŞIĞI ALTINDA TÜRKİYE VE KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ EKONOMİSİ VE SERMAYE PİYASALARI PANELİ

KÜRESEL GELİŞMELER IŞIĞI ALTINDA TÜRKİYE VE KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ EKONOMİSİ VE SERMAYE PİYASALARI PANELİ KÜRESEL GELİŞMELER IŞIĞI ALTINDA TÜRKİYE VE KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ EKONOMİSİ VE SERMAYE PİYASALARI PANELİ 12 NİSAN 2013-KKTC DR. VAHDETTIN ERTAŞ SERMAYE PIYASASI KURULU BAŞKANI KONUŞMA METNİ Sayın

Detaylı

Balans Vanalar Termostatik Radyatör Vanalar. www.gedikdokum.com

Balans Vanalar Termostatik Radyatör Vanalar. www.gedikdokum.com www.gedikdokum.com Balans Vanalar Termostatik Radyatör Vanalar Is tma sistemlerinin balanslanmas sayesinde tüm sisteme do ru zamanda, gerekli miktarda debi ve dolay s yla gereken s her koflulda sa lanabilir.

Detaylı

BİNALARDA ENERJİ PERFORMANSI YÖNETMELİĞİ Bayındırlık ve İskan Bakanlığı

BİNALARDA ENERJİ PERFORMANSI YÖNETMELİĞİ Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Yayınlanma tarihi: 05.12.2008 Yürürlüğe girme tarihi: 05.12.2009 Vorlage 1 09/2006 Viessmann Werke Kapsam Mevcut ve yeni yapılacak konut, ticari ve hizmet amaçlı kullanılan

Detaylı

BUHAR TESĐSATLARINDA KULLANILAN KONDENSTOPLAR VE ENERJĐ TASARRUFLARI

BUHAR TESĐSATLARINDA KULLANILAN KONDENSTOPLAR VE ENERJĐ TASARRUFLARI BUHAR TESĐSATLARINDA KULLANILAN KONDENSTOPLAR VE ENERJĐ TASARRUFLARI Cafer ÜNLÜ Makina Mühendisi 1952 yılında doğdu. 1975 yılında Makina Mühendisi oldu. 1976-1980 yılları arasında Türkiye Halk Bankası

Detaylı

H. Atilla ÖZGENER* Afla daki ikinci tabloda ise Türkiye elektrik üretiminde yerli kaynakl ve ithal kaynakl üretim yüzdeleri sunulmufltur.

H. Atilla ÖZGENER* Afla daki ikinci tabloda ise Türkiye elektrik üretiminde yerli kaynakl ve ithal kaynakl üretim yüzdeleri sunulmufltur. Mevcut Kaynaklar Kullan lmas na Ra men 2020 li Y llarda Türkiye de Elektrik Enerjisi Aç Olabilir mi? H. Atilla ÖZGENER* I. Türkiye nin Elektrik Enerjisi Durumunun Saptanmas Türkiye nin elektrik enerjisi

Detaylı

Tablo 3.3. TAKV YES Z KANAL SAC KALINLIKLARI (mm)

Tablo 3.3. TAKV YES Z KANAL SAC KALINLIKLARI (mm) 3. KANAL KONSTRÜKS YONU Türk Standart ve fiartnamelerinde kanal konstrüksiyonu üzerinde fazla durulmam flt r. Bay nd rl k Bakanl fiartnamesine göre, bas nç s - n fland rmas na ve takviye durumuna bak lmaks

Detaylı

-Bursa nın ciroları itibariyle büyük firmalarını belirlemek amacıyla düzenlenen bu çalışma onikinci kez gerçekleştirilmiştir.

-Bursa nın ciroları itibariyle büyük firmalarını belirlemek amacıyla düzenlenen bu çalışma onikinci kez gerçekleştirilmiştir. Bursa nın 25 Büyük Firması Araştırması; -Bursa nın ciroları itibariyle büyük firmalarını belirlemek amacıyla düzenlenen bu çalışma onikinci kez gerçekleştirilmiştir. -Bu çalışma Bursa il genelinde yapılmış,

Detaylı

Dünyaya barış ve refah taşıyor, zorlukları azimle aşıyoruz

Dünyaya barış ve refah taşıyor, zorlukları azimle aşıyoruz Dünyaya barış ve refah taşıyor, zorlukları azimle aşıyoruz Rakamlarla Sektörümüz: 3 kıtadan 77 ülkeye doğrudan hizmet götüren, Toplam Yatırımı 5 Milyar Doları aşan, Yan sektörleri ile birlikte yaklaşık

Detaylı

2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL

2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL 2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL NOT: Düzeltmeler bold (koyu renk) olarak yaz lm flt r. YANLIfi DO RU 1. Ünite 1, Sayfa 3 3. DÜNYA HAYVAN POPULASYONU

Detaylı

2008 1. Çeyrek Finansal Sonuçlar. Konsolide Olmayan Veriler

2008 1. Çeyrek Finansal Sonuçlar. Konsolide Olmayan Veriler 2008 1. Çeyrek Finansal Sonuçlar Konsolide Olmayan Veriler Rakamlarla Halkbank 70 y l Kooperatif ve KOB kredilerinde 70 y ll k tecrübe ve genifl müflteri taban Halkbank n rekabette kuvvetli yönleridir.

Detaylı

KÖMÜRÜN GÖRÜNÜMÜ, Mehmet GÜLER Maden Mühendisleri Odas Yönetim Kurulu Üyesi

KÖMÜRÜN GÖRÜNÜMÜ, Mehmet GÜLER Maden Mühendisleri Odas Yönetim Kurulu Üyesi DÜNYADA VE TÜRK YEDE ENERJ VE KÖMÜRÜN GÖRÜNÜMÜ, PROJEKS YONLAR VE EM SYONLAR Mehmet GÜLER Maden Mühendisleri Odas Yönetim Kurulu Üyesi Dünya Dünya Kömür Rezervi Bölge Görünür Ç kar labilir Rezervler (Milyon

Detaylı

BURSA DAKİ ENBÜYÜK 250 FİRMAYA FİNANSAL ANALİZ AÇISINDAN BAKIŞ (2005) Prof.Dr.İbrahim Lazol

BURSA DAKİ ENBÜYÜK 250 FİRMAYA FİNANSAL ANALİZ AÇISINDAN BAKIŞ (2005) Prof.Dr.İbrahim Lazol BURSA DAKİ ENBÜYÜK 250 FİRMAYA FİNANSAL ANALİZ AÇISINDAN BAKIŞ (2005) Prof.Dr.İbrahim Lazol 1. Giriş Bu yazıda, Bursa daki (ciro açısından) en büyük 250 firmanın finansal profilini ortaya koymak amacındayız.

Detaylı

ÜN TE V SOSYAL TUR ZM

ÜN TE V SOSYAL TUR ZM ÜN TE V SOSYAL TUR ZM Bu ünitede turizmin çeflitlerinden biri olan sosyal turizmi daha ayr nt l bir flekilde ö renip, ülkemizdeki sosyal turizmin geliflimi hakk nda bilgiler edinece iz. Ç NDEK LER A. S

Detaylı

Merkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar

Merkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar Merkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar Hmfl. Sevgili GÜREL Emekli, Ac badem Sa l k Grubu Ac badem Hastanesi, Merkezi Sterilizasyon Ünitesi, STANBUL e-posta: sgurkan@asg.com.tr H

Detaylı

ANKARA EMEKLİLİK A.Ş GELİR AMAÇLI ULUSLARARASI BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU ÜÇÜNCÜ 3 AYLIK RAPOR

ANKARA EMEKLİLİK A.Ş GELİR AMAÇLI ULUSLARARASI BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU ÜÇÜNCÜ 3 AYLIK RAPOR ANKARA EMEKLİLİK A.Ş GELİR AMAÇLI ULUSLARARASI BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU ÜÇÜNCÜ 3 AYLIK RAPOR Bu rapor Ankara Emeklilik A.Ş Gelir Amaçlı Uluslararası Borçlanma Araçları Emeklilik Yatırım

Detaylı

Araştırma Notu 15/177

Araştırma Notu 15/177 Araştırma Notu 15/177 02 Mart 2015 YOKSUL İLE ZENGİN ARASINDAKİ ENFLASYON FARKI REKOR SEVİYEDE Seyfettin Gürsel *, Ayşenur Acar ** Yönetici özeti Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yapılan enflasyon

Detaylı

η k = % 107 a kadar. %111 (Hi de eri baz al narak)

η k = % 107 a kadar. %111 (Hi de eri baz al narak) Logamax Plus GB 022 Yo uflmal Kombi Tüketimde KonforPlus Düflük Yak t Tüketimi Yo uflma teknolojisiyle gelen çok yüksek verim, çok uzun ömürlü magnezyum-alüminyum-silisyum alafl m high-tech eflanjör, ak

Detaylı

Mehmet TOMBAKO LU* * Hacettepe Üniversitesi, Nükleer Enerji Mühendisli i Bölümü

Mehmet TOMBAKO LU* * Hacettepe Üniversitesi, Nükleer Enerji Mühendisli i Bölümü Nükleer Santrallerde Enerji Üretimi ve Personel E itimi Mehmet TOMBAKO LU* Girifl Sürdürülebilir kalk nman n temel bileflenlerinden en önemlisinin enerji oldu unu söylemek abart l olmaz kan s nday m. Küreselleflen

Detaylı

PROMOSYON VE EfiANT YON ÜRÜNLER N GEL R VE KURUMLAR VERG S LE KATMA DE ER VERG S KANUNLARI KARfiISINDAK DURUMU

PROMOSYON VE EfiANT YON ÜRÜNLER N GEL R VE KURUMLAR VERG S LE KATMA DE ER VERG S KANUNLARI KARfiISINDAK DURUMU PROMOSYON VE EfiANT YON ÜRÜNLER N GEL R VE KURUMLAR VERG S LE KATMA DE ER VERG S KANUNLARI KARfiISINDAK DURUMU Aytaç ACARDA * I G R fi flletmeler belli dönemlerde sat fllar n artt rmak ve iflletmelerini

Detaylı

MEVCUT OTOMATĐK KONTROL SĐSTEMLERĐNĐN BĐNA OTOMASYON SĐSTEMĐ ĐLE REVĐZYONU VE ENERJĐ TASARRUFU

MEVCUT OTOMATĐK KONTROL SĐSTEMLERĐNĐN BĐNA OTOMASYON SĐSTEMĐ ĐLE REVĐZYONU VE ENERJĐ TASARRUFU MEVCUT OTOMATĐK KONTROL SĐSTEMLERĐNĐN BĐNA OTOMASYON SĐSTEMĐ ĐLE REVĐZYONU VE ENERJĐ TASARRUFU Erdinç S AYIN 1968 yılında Đstanbul'da doğdu. 1989 yılında Đstanbul Teknik Üniversitesi Makina Mühendisliği

Detaylı

Ekonomi Alan ndaki Uygulamalar ve Geliflmeler 2

Ekonomi Alan ndaki Uygulamalar ve Geliflmeler 2 Atütürk ün Dünyas Cengiz Önal Ekonomik kalk nma, Türkiye'nin özgür, ba ms z ve daima daha kuvvetli olmas n n ve müreffeh bir Türkiye idealinin bel kemi idir. Tam ba ms zl k ancak ekonomik ba ms zl kla

Detaylı

TOFAfi 2007 FAAL YET RAPORU. Otomobil Sektörü ve Tofafl n Sektör çindeki Yeri

TOFAfi 2007 FAAL YET RAPORU. Otomobil Sektörü ve Tofafl n Sektör çindeki Yeri 14 Sektörü ve Tofafl n Sektör çindeki Yeri 15 pazar payımız bir önceki yılın pazar payı olan %9 a göre önemli ölçüde artarak %1,4 olarak gerçekleşmiştir. Bu artış sonucu, pazardaki düşüşe rağmen otomobil

Detaylı

AYDIN TİCARET BORSASI

AYDIN TİCARET BORSASI AYDIN TİCARET BORSASI AYDIN COMMODITY EXCHANGE MAYIS 2015 TÜRKİYE NİN TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELERİ Ata Mahallesi Denizli Bulv. No:18 09010 AYDIN Tel: +90 256 211 50 00 +90 256 211 61 45 Faks:+90 256 211

Detaylı

TÜRK YE B L MSEL VE TEKNOLOJ K ARAfiTIRMA KURUMU DESTEK PROGRAMLARI BAfiKANLIKLARI KURULUfi, GÖREV, YETK VE ÇALIfiMA ESASLARINA L fik N YÖNETMEL K (*)

TÜRK YE B L MSEL VE TEKNOLOJ K ARAfiTIRMA KURUMU DESTEK PROGRAMLARI BAfiKANLIKLARI KURULUfi, GÖREV, YETK VE ÇALIfiMA ESASLARINA L fik N YÖNETMEL K (*) TÜRK YE B L MSEL VE TEKNOLOJ K ARAfiTIRMA KURUMU DESTEK PROGRAMLARI BAfiKANLIKLARI KURULUfi, GÖREV, YETK VE ÇALIfiMA ESASLARINA L fik N YÖNETMEL K (*) Amaç ve Kapsam Madde 1- Bu Yönetmelik, Türkiye Bilimsel

Detaylı

Faaliyet Konular m z:

Faaliyet Konular m z: Faaliyet Konular m z: Is Transfer Bölümü Plakal Is Eflanjörleri Borulu ve Tubuler Eflanjörler Akümülasyon Tanklar Boylerler S v Transfer Bölümü Domestik Pompalar Hijyenik Pompalar Proses Pompalar Hijyenik

Detaylı

POMPA ve KOMPRESÖRLER

POMPA ve KOMPRESÖRLER POMPA ve KOMPRESÖRLER Hazırlayan Tolga TAYLAN 2006 T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi POMPA ve KOMPRESÖRLER SITCNo :742,743 ArmonizeNo :8413,8414 TÜRKİYE DE ÜRETİM

Detaylı

Binalarda Enerji Verimliliği ve AB Ülkelerinde Yapılan Yeni Çalışmalar

Binalarda Enerji Verimliliği ve AB Ülkelerinde Yapılan Yeni Çalışmalar Binalarda Enerji Verimliliği ve AB Ülkelerinde Yapılan Yeni Çalışmalar Mak.Y.Müh. Nuri ERTOKAT Türkiye Gazbeton Üreticileri Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Çalışmamızın isminden de anlaşılacağı gibi Avrupa

Detaylı

ÜN TE III. YÜZDELER VE MESLEKÎ UYGULAMALARI

ÜN TE III. YÜZDELER VE MESLEKÎ UYGULAMALARI ÜN TE III. YÜZDELER VE MESLEKÎ UYGULAMALARI BU ÜN TEDE NELER Ö RENECE Z? A-YÜZDELER VE MESLEKÎ UYGULAMALARI B-YÜZDE HESAPLARI VE MESLEKÎ UYGULAMALARI C-FA Z HESAPLARI VE MESLEKÎ UYGULAMALARI D-YÜZDE VE

Detaylı

Basit Elektrik Devresi FEN VE TEKNOLOJ

Basit Elektrik Devresi FEN VE TEKNOLOJ Basit Elektrik Devresi FEN VE TEKNOLOJ Temel Kaynak 5 Yaflam m zdaki Elektrik BAS T ELEKTR K DEVRES Devrede Ampullerin n Nas l De ifltirebiliriz? Basit bir elektrik devresinde pil ampul anahtar ba lant

Detaylı

Ekim. Günlük Araştırma Bülteni Gün Sonu RAPORU

Ekim. Günlük Araştırma Bülteni Gün Sonu RAPORU 30 Ekim Günlük Araştırma Bülteni Gün Sonu RAPORU Japonya Merkez Bankası (BoJ) faizlerde değişikliğe gitmedi Japonya Merkez Bankası (BoJ), 8 e 1 oy çokluğuyla para politikasında değişikliğe gitmeme kararı

Detaylı

1 OCAK 31 ARALIK 2009 ARASI ODAMIZ FUAR TEŞVİKLERİNİN ANALİZİ

1 OCAK 31 ARALIK 2009 ARASI ODAMIZ FUAR TEŞVİKLERİNİN ANALİZİ 1 OCAK 31 ARALIK 2009 ARASI ODAMIZ FUAR TEŞVİKLERİNİN ANALİZİ 1. GİRİŞ Odamızca, 2009 yılında 63 fuara katılan 435 üyemize 423 bin TL yurtiçi fuar teşviki ödenmiştir. Ödenen teşvik rakamı, 2008 yılına

Detaylı

3. SALON PARALEL OTURUM XII SORULAR VE CEVAPLAR

3. SALON PARALEL OTURUM XII SORULAR VE CEVAPLAR 3. SALON PARALEL OTURUM XII SORULAR VE CEVAPLAR 423 424 3. Salon Paralel Oturum XII - Sorular ve Cevaplar OTURUM BAfiKANI (Ali Metin POLAT) OTURUM BAfiKANI - Gördü ünüz gibi son derece demokratik bir yönetim

Detaylı

Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.11 De erlemelerin Gözden Geçirilmesi

Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.11 De erlemelerin Gözden Geçirilmesi K lavuz Notlar Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.11 De erlemelerin Gözden Geçirilmesi 1.0 Girifl 1.1 Bir de erlemenin gözden geçirilmesi, tarafs z bir hüküm ile bir De erleme Uzman n n çal flmas n

Detaylı

1 6/01/2004 tarihli say l Resmi Gazete de yay mlanan ve 01/05/2004

1 6/01/2004 tarihli say l Resmi Gazete de yay mlanan ve 01/05/2004 NfiAAT TAAHHÜT filer NDE VE ÖZEL NfiAATLARDA ASGAR fiç L K B LD R M UYGULAMASINDA SON DURUM ( L fi KS ZL K BELGES ) Recep SEL MO LU Yeminli Mali Müflavir 1 6/01/2004 tarihli 25348 say l Resmi Gazete de

Detaylı

4/A (SSK) S GORTALILARININ YAfiLILIK AYLI INA HAK KAZANMA KOfiULLARI

4/A (SSK) S GORTALILARININ YAfiLILIK AYLI INA HAK KAZANMA KOfiULLARI 4/A (SSK) S GORTALILARININ YAfiLILIK AYLI INA HAK KAZANMA KOfiULLARI Resul KURT* I. G R fi Ülkemizde 4447 say l Kanunla, emeklilikte köklü reformlar yap lm fl, ancak 4447 say l yasan n emeklilikte kademeli

Detaylı

TÜRK YE EKONOM S 2008 YILI ODA FAAL YET RAPORU TÜRK YE EKONOM S

TÜRK YE EKONOM S 2008 YILI ODA FAAL YET RAPORU TÜRK YE EKONOM S 2008 YILI ODA FAAL YET RAPORU 36 Türkiye Ekonomisi Genel Makroekonomik Denge Ülkemizde tasarruf e ilimi düflüktür, kamu kesimi uzun y llar boyunca önemli boyutlarda tasarruf aç vermifl ve bu durum finansman

Detaylı

Isı Yalıtımı ve Binalarda Enerji Kimlik Belgesi - Bims, Pomza, Bimsblok ve Türevleri Salı, 01 Mayıs 2012 07:44 -

Isı Yalıtımı ve Binalarda Enerji Kimlik Belgesi - Bims, Pomza, Bimsblok ve Türevleri Salı, 01 Mayıs 2012 07:44 - ISI YALITIMI ve BİNALARDA ENERJİ KİMLİK BELGESİ Ülkemiz, enerji tüketiminde, birim ürün ve hizmette gelişmiş ülkelere göre (Batı Avrupa ya göre 2 kat, Japonya ya göre 4 kat) fazla enerji tüketmektedir.

Detaylı

Dünya Hububat Pazarında Neredeyiz?

Dünya Hububat Pazarında Neredeyiz? Dünya Hububat Pazarında Neredeyiz? Şebnem BORAN 1.Dünya Hububat Pazarı Günümüzde dünyanın stratejik ürün grubunu oluşturan hububat pazarında önemli gelişmeler yaşanıyor. Dünya toplam hububat üretimine

Detaylı

TMS 19 ÇALIfiANLARA SA LANAN FAYDALAR. Yrd. Doç. Dr. Volkan DEM R Galatasaray Üniversitesi Muhasebe-Finansman Anabilim Dal Ö retim Üyesi

TMS 19 ÇALIfiANLARA SA LANAN FAYDALAR. Yrd. Doç. Dr. Volkan DEM R Galatasaray Üniversitesi Muhasebe-Finansman Anabilim Dal Ö retim Üyesi 1 2. B Ö L Ü M TMS 19 ÇALIfiANLARA SA LANAN FAYDALAR Yrd. Doç. Dr. Volkan DEM R Galatasaray Üniversitesi Muhasebe-Finansman Anabilim Dal Ö retim Üyesi 199 12. Bölüm, TMS-19 Çal flanlara Sa lanan Faydalar

Detaylı

Uygulama Önerisi 1110-2: ç Denetim Yöneticisi- Hiyerarflik liflkiler

Uygulama Önerisi 1110-2: ç Denetim Yöneticisi- Hiyerarflik liflkiler Uygulama Önerileri 59 Uygulama Önerisi 1110-2: ç Denetim Yöneticisi- Hiyerarflik liflkiler Uluslararas ç Denetim Meslekî Uygulama Standartlar ndan Standart 1110 un Yorumu lgili Standart 1110 Kurum çi Ba

Detaylı

CO RAFYA. DÜNYA NIN fiekl N N VE HAREKETLER N N SONUÇLARI ÖRNEK 1 :

CO RAFYA. DÜNYA NIN fiekl N N VE HAREKETLER N N SONUÇLARI ÖRNEK 1 : CO RAFYA DÜNYA NIN fiekl N N VE HAREKETLER N N SONUÇLARI ÖRNEK 1 : K rk nc paralel üzerindeki bir noktan n hangi yar mkürede yer ald afla dakilerin hangisine bak larak saptanamaz? A) Gece-gündüz süresinin

Detaylı

DEVLET KATKI SİSTEMİ Devlet katkısı nedir? Devlet katkısı başlangıç tarihi nedir? Devlet katkısından kimler faydalanabilir?

DEVLET KATKI SİSTEMİ Devlet katkısı nedir? Devlet katkısı başlangıç tarihi nedir? Devlet katkısından kimler faydalanabilir? DEVLET KATKI SİSTEMİ Devlet katkısı nedir? Katılımcı tarafından ödenen katkı paylarının %25 i oranında devlet tarafından katılımcının emeklilik hesabına ödenen tutardır. Devlet katkısı başlangıç tarihi

Detaylı

1- Ekonominin Genel durumu

1- Ekonominin Genel durumu GARANTİ EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. GELİR AMAÇLI ESNEK EMEKLİLİK YATIRIM FONU 2014 YILI 12 AYLIK FAALİYET RAPORU 1- Ekonominin Genel durumu 2014 yılı TCMB nin Ocak ayında faizleri belirgin şekilde arttırmasıyla

Detaylı

GAZLAR ÖRNEK 16: ÖRNEK 17: X (g) Y (g) Z (g)

GAZLAR ÖRNEK 16: ÖRNEK 17: X (g) Y (g) Z (g) ÖRNEK 16: ÖRNEK 17: X (g) Y (g) Z (g) Sürtünmesiz piston H (g) He Yukar daki üç özdefl elastik balon ayn koflullarda bulunmaktad r. Balonlar n hacimleri eflit oldu una göre;. Gazlar n özkütleleri. Gazlar

Detaylı

Enerji Tasarrufunda İnovatif Çözümler

Enerji Tasarrufunda İnovatif Çözümler Isı Yalıtımı Enerji Tasarrufunda İnovatif Çözümler Terma Enerji Verimliliği nin temel politikası, en yeni teknolojileri, kaliteli hizmet anlayışıyla bir araya getirerek enerji verimliliği uygulamalarını

Detaylı

dan flman teslim ald evraklar inceledikten sonra nsan Kaynaklar Müdürlü ü/birimine gönderir.

dan flman teslim ald evraklar inceledikten sonra nsan Kaynaklar Müdürlü ü/birimine gönderir. TÜB TAK BAfiKANLIK, MERKEZ VE ENST TÜLERDE ÇALIfiIRKEN YÜKSEK L SANS VE DOKTORA Ö REN M YAPANLARA UYGULANACAK ESASLAR (*) Amaç ve Kapsam Madde 1- Bu Esaslar n amac ; Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araflt

Detaylı

CO RAFYA KONUM. ÖRNEK 2 : Afla daki haritada, Rize ile Bingöl il merkezlerinin yak n ndan geçen boylam gösterilmifltir.

CO RAFYA KONUM. ÖRNEK 2 : Afla daki haritada, Rize ile Bingöl il merkezlerinin yak n ndan geçen boylam gösterilmifltir. CO RAFYA KONUM ÖRNEK 1 : Aralar nda 1 lik fark bulunan iki paralel aras ndaki uzakl k de iflmezken, aralar nda 1 lik fark, bulunan iki meridyen aras ndaki uzakl k Ekvator dan kutuplara gidildikçe azalmaktad

Detaylı

10 y l önce Alarko ve Carrier ortakl k için el

10 y l önce Alarko ve Carrier ortakl k için el 10 y l önce Alarko ve Carrier ortakl k için el s k m t. 1996 y l nda ba layan ve üç y l süren görü meler sonunda ortakl k ko ullar olu turuldu. Beklentiler... Aray lar... Aç l mlar... Hedeflerimiz; - leri

Detaylı

İnşaat Sanayi KSO da buluştu

İnşaat Sanayi KSO da buluştu Ayakkabı ve tekstil sektör toplantısı yapıldı. Sektörlerin sorunları ve çözüm önerilerinin konuşulduğu toplantı geniş bir katılımla gerçekleşti İnşaat Sanayi KSO da buluştu KSO Başkanı Kütükcü, Sektörlerimizi

Detaylı

MAKÜ YAZ OKULU YARDIM DOKÜMANI 1. Yaz Okulu Ön Hazırlık İşlemleri (Yaz Dönemi Oidb tarafından aktifleştirildikten sonra) Son aktif ders kodlarının

MAKÜ YAZ OKULU YARDIM DOKÜMANI 1. Yaz Okulu Ön Hazırlık İşlemleri (Yaz Dönemi Oidb tarafından aktifleştirildikten sonra) Son aktif ders kodlarının MAKÜ YAZ OKULU YARDIM DOKÜMANI 1. Yaz Okulu Ön Hazırlık İşlemleri (Yaz Dönemi Oidb tarafından aktifleştirildikten sonra) Son aktif ders kodlarının bağlantıları kontrol edilir. Güz ve Bahar dönemindeki

Detaylı

C. MADDEN N ÖLÇÜLEB L R ÖZELL KLER

C. MADDEN N ÖLÇÜLEB L R ÖZELL KLER C. MADDEN N ÖLÇÜLEB L R ÖZELL KLER 1. Patates ve sütün miktar nas l ölçülür? 2. Pinpon topu ile golf topu hemen hemen ayn büyüklüktedir. Her iki topu tartt n zda bulaca n z sonucun ayn olmas n bekler misiniz?

Detaylı

Emtia Fiyat Hareketlerine Politika Tepkileri Konferansı. Panel Konuşması

Emtia Fiyat Hareketlerine Politika Tepkileri Konferansı. Panel Konuşması Emtia Fiyat Hareketlerine Politika Tepkileri Konferansı Panel Konuşması Erdem BAŞÇI 7 Nisan 2012, İstanbul Değerli Konuklar, Dünya ekonomisinin son on yılda sergilediği gelişmeler emtia fiyatları üzerinde

Detaylı

Hiçbir zaman Ara s ra Her zaman

Hiçbir zaman Ara s ra Her zaman Ö RETMEN ÖZ DE ERLEND RME FORMU K fi L K ÖZELL KLER flimi seviyorum. Sab rl y m. Uyumluyum. fl birli ine aç m. Güler yüzlüyüm. yi bir gözlemciyim. yi bir planlamac y m. Çocuklara, ailelere, meslektafllar

Detaylı

75 ini

75 ini 75 ini Tesisatta s yal t m ile; Binan n daha az enerji kullanarak s tma veya so utma dolay s yla çevre kirlili inin azalt lmas, cihazlar n daha verimli çal mas sa lan r. Cihazlar n çal mas s ras nda

Detaylı

ANKARA EMEKLİLİK A.Ş GELİR AMAÇLI ULUSLARARASI BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU 3 AYLIK RAPOR

ANKARA EMEKLİLİK A.Ş GELİR AMAÇLI ULUSLARARASI BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU 3 AYLIK RAPOR ANKARA EMEKLİLİK A.Ş GELİR AMAÇLI ULUSLARARASI BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU 3 AYLIK RAPOR Bu rapor Ankara Emeklilik A.Ş Gelir Amaçlı Uluslararası Borçlanma Araçları Emeklilik Yatırım Fonu

Detaylı

ç kar lmas için çal flt klar n ifade eden Türk, Her geliflinizde Baflkent OSB nin sürekli de iflti ini göreceksiniz dedi.

ç kar lmas için çal flt klar n ifade eden Türk, Her geliflinizde Baflkent OSB nin sürekli de iflti ini göreceksiniz dedi. 4 Ankara- Baflkent OSB, bir ilk i daha gerçeklefltirdi. Kooperatif olarak örgütlenip, daha sonra organize sanayi bölgesine dönüflen OSB ler aras nda genel kurulunu yapan ilk kurulufl oldu. Sanayi ve Ticaret

Detaylı

30 > 35. nsan Kaynaklar. > nsan Kaynaklar Yönetimi > Personel E itimleri > Personel Otomasyonu

30 > 35. nsan Kaynaklar. > nsan Kaynaklar Yönetimi > Personel E itimleri > Personel Otomasyonu 30 > 35 nsan Kaynaklar > nsan Kaynaklar Yönetimi > Personel E itimleri > Personel Otomasyonu > nsan Kaynaklar Personele Göre fl De il, fle Göre Personel. stanbul Büyükflehir Belediyesi, Personele Göre

Detaylı

Aile flirketleri, kararlar nda daha subjektif

Aile flirketleri, kararlar nda daha subjektif Dr. Yeflim Toduk Akifl Aile flirketleri, kararlar nda daha subjektif flirket birleflmeleri ve sat nalmalar, türkiye deki küçük iflletmelerden, dev flirketlere kadar her birinin gündeminde olmaya devam

Detaylı

VERG NCELEMELER NDE MAL YET TESP T ED LEMEYEN GAYR MENKUL SATIfiLARININ, MAL YET N N TESP T NDE ZLEN LEN YÖNTEM

VERG NCELEMELER NDE MAL YET TESP T ED LEMEYEN GAYR MENKUL SATIfiLARININ, MAL YET N N TESP T NDE ZLEN LEN YÖNTEM VERG NCELEMELER NDE YET TESP T ED LEMEYEN GAYR MENKUL SATIfiLARININ, YET N N TESP T NDE ZLEN LEN YÖNTEM Fatih GÜNDÜZ* I-G R fi Son y llarda ekonomide meydana gelen olumlu geliflmelerle gayrimenkul piyasas

Detaylı

Bir Müflterinin Yaflam Boyu De erini Hesaplamak çin Form

Bir Müflterinin Yaflam Boyu De erini Hesaplamak çin Form Bir Müflterinin Yaflam Boyu De erini Hesaplamak çin Form Bu formu, müflterilerinizden birinin yaflam boyu de erini hesaplamak için kullan n. Müflterinin ad : Temel formül: Yaflam boyunca müflterinin öngörülen

Detaylı

Türkiye Odalar ve Borsalar Birli i

Türkiye Odalar ve Borsalar Birli i Türkiye Odalar ve Borsalar Birli i Seçilmifl sanayi maddelerinden ham petrol üretimi % 4,2 lik düflüflle 2.375 bin tondan 2.276 bin tona, tafl kömürü üretimi % 5,2 lik düflüflle 2.998 bin tondan 2.843

Detaylı

YENİLENEBİLİR ENERJİDE EĞİTİM

YENİLENEBİLİR ENERJİDE EĞİTİM YENİLENEBİLİR ENERJİDE EĞİTİM Enerjinin Önemi Enerji, Dünyamızın en önemli ihtiyaçlarından biridir. Türkiye nin son otuz yılda enerji talebi yıllık ortalama %8 artış göstermiştir.ülkemiz elektrik enerjisinin

Detaylı

PARASAL GÖSTERGELER KRED LER N DA ILIMI* (B N TL.)

PARASAL GÖSTERGELER KRED LER N DA ILIMI* (B N TL.) 1886 PARASAL GÖSTERGELER KRED LER N DA ILIMI* (B N TL.) 28 De iflim %) 28 De iflim %) Toplam 311.774.444 356.845.499 %14 4.641.681 5.168.27 %11 297.867.78 335.17.279 %13 4.44.733 4.774.62 %8 Alacaklar

Detaylı

Teknik. Is Yal t m Ve Konutlarda Enerji Verimlili i. M.Ali Aflkadar / Y. Mimar BTM A.fi.

Teknik. Is Yal t m Ve Konutlarda Enerji Verimlili i. M.Ali Aflkadar / Y. Mimar BTM A.fi. Is Yal t m Ve Konutlarda Enerji Verimlili i M.Ali Aflkadar / Y. Mimar BTM A.fi. çinde yaflam faaliyetlerimizi sürdürdü ümüz konutlar, endüstri ve ulafl mdan sonra enerji tüketiminin en büyük oranda gerçekleflti

Detaylı

SİİRT ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar. Amaç

SİİRT ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar. Amaç SİİRT ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı; Siirt Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama

Detaylı

MESLEK MENSUPLARI AÇISINDAN TÜRK YE DENET M STANDARTLARININ DE ERLEND R LMES

MESLEK MENSUPLARI AÇISINDAN TÜRK YE DENET M STANDARTLARININ DE ERLEND R LMES MESLEK MENSUPLARI AÇISINDAN TÜRK YE DENET M STANDARTLARININ DE ERLEND R LMES Ahmet AKIN / TÜRMOB Yönetim Kurulu Üyesi 387 388 Genel Oturum III - Meslek Mensuplar Aç s ndan Türkiye Denetim Standartlar n

Detaylı

Kıbrıs ın Su Sorunu ve Doğu Akdeniz in Hidrojeopolitiği

Kıbrıs ın Su Sorunu ve Doğu Akdeniz in Hidrojeopolitiği Kıbrıs ın Su Sorunu ve Doğu Akdeniz in Hidrojeopolitiği Dursun Yıldız SPD Başkanı 2 Nisan 2016 Giriş Gelişmenin ve karşı duruşun, doğuya karşı batının, kuzey kıyısına karşı güney kıyısının, Afrika ya karşı

Detaylı

... müflterilerin ifllerini kendi iflimiz gibi görerek uzun ömürlü iliflkiler kurmak.

... müflterilerin ifllerini kendi iflimiz gibi görerek uzun ömürlü iliflkiler kurmak. EDSM Enerji kimdir? EDSM Enerji, Enerji Kaynaklar n n ve Enerjinin Kullan m nda Verimlili in Artt r lmas na liflkin Yönetmelik gere ince, binalara ve endüstriyel tesislere enerji yönetim planlama ve strateji

Detaylı

Gürcan Banger Enerji Forumu 10 Mart 2007

Gürcan Banger Enerji Forumu 10 Mart 2007 Enerji ve Kalkınma Gürcan Banger Enerji Forumu 10 Mart 2007 Kırılma Noktası Dünyanın gerçeklerini kırılma noktalarında daha iyi kavrıyoruz. Peşpeşe gelen, birbirine benzer damlaların bir tanesi bardağın

Detaylı

ın Kısa süre içinde çıkacak mesajını verdiği karar Bakanlar Kurulu ndan geçti ve Resmi Gazete

ın Kısa süre içinde çıkacak mesajını verdiği karar Bakanlar Kurulu ndan geçti ve Resmi Gazete 30 Kasım a kadar yapılacak yat satışlarında yüzde 8 lik sıfırlandı, yüzde 18 den 1 e indirildi. kararı de yayınlandı. Türk yat sahipleri yüzde 27.4 yerine yüzde 1 rgiyle ruhsat alabilecek. Ancak sürenin

Detaylı

TÜRKİYE İŞVEREN SENDİKALARI KONFEDERASYONU AYLIK EKONOMİ BÜLTENİ www.tisk.org.tr

TÜRKİYE İŞVEREN SENDİKALARI KONFEDERASYONU AYLIK EKONOMİ BÜLTENİ www.tisk.org.tr TİSK AYLIK EKONOMİ BÜLTENİ- MAYIS 2016 (SAYI: 87) GENEL DEĞERLENDİRME 03.06.2016 Kıdem tazminatında işletmelerin maliyetini artıracak ve işçi-işveren ilişkilerini bozacak düzenlemelerden kaçınılmalı Gelecek

Detaylı

BODRUM'A LELEG YOLU YAPILIYOR

BODRUM'A LELEG YOLU YAPILIYOR BODRUM'A LELEG YOLU YAPILIYOR BODTO Turizm Altyapı Projelerine Devam Ediyor Bodrum Ticaret Odası nın, 2014-2017 Stratejik Planı amaç ve hedefleri kapsamında, Bodrum da turizm sezonunun uzatılması, sektörün

Detaylı

Ekonomi Bülteni. 23 Mayıs 2016, Sayı: 21. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

Ekonomi Bülteni. 23 Mayıs 2016, Sayı: 21. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomi Bülteni, Sayı: 21 Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel Ezgi Gülbaş Orhan Kaya İnci Şengül 1 DenizBank

Detaylı

16.03.2016. Euro Bölgesi 0,00% Japonya -0,10% Parite EURUSD GBPUSD USDJPY USDTRY Altın Brent. Yüksek 1,1125 1,4304 114,145 2,9110 1238,15 39,72

16.03.2016. Euro Bölgesi 0,00% Japonya -0,10% Parite EURUSD GBPUSD USDJPY USDTRY Altın Brent. Yüksek 1,1125 1,4304 114,145 2,9110 1238,15 39,72 Parite EURUSD GBPUSD USDJPY USDTRY Altın Brent Ülke Faiz Ülke Faiz Açılış 1,1101 1,4299 113,794 2,8687 1234,07 39,72 Türkiye 7,50% İngiltere 0,50% Yüksek 1,1125 1,4304 114,145 2,9110 1238,15 39,72 Düşük

Detaylı

Ders 3: SORUN ANAL Z. Sorun analizi nedir? Sorun analizinin yöntemi. Sorun analizinin ana ad mlar. Sorun A ac

Ders 3: SORUN ANAL Z. Sorun analizi nedir? Sorun analizinin yöntemi. Sorun analizinin ana ad mlar. Sorun A ac Ders 3: SORUN ANAL Z Sorun analizi nedir? Sorun analizi, toplumda varolan bir sorunu temel sorun olarak ele al r ve bu sorun çevresinde yer alan tüm olumsuzluklar ortaya ç karmaya çal fl r. Temel sorunun

Detaylı

ISI TRANSFER ÜRÜNLERİ Plakalı Eşanjör Lehimli Eşanjör Borulu ve Tübüler Eşanjör Daire Giriş İstasyonları. BASINÇLI KAPLAR Boyler

ISI TRANSFER ÜRÜNLERİ Plakalı Eşanjör Lehimli Eşanjör Borulu ve Tübüler Eşanjör Daire Giriş İstasyonları. BASINÇLI KAPLAR Boyler Isı İstasyonları Konularımız ISI TRANSFER ÜRÜNLERİ Plakalı Eşanjör Lehimli Eşanjör Borulu ve Tübüler Eşanjör Daire Giriş İstasyonları BASINÇLI KAPLAR Boyler Genleşme Paslanmaz Proses Denge Kapları Tortu

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Olcay Bige AŞKUN. İşletme Yönetimi Öğretim ve Eğitiminde Örnek Olaylar ile Yazınsal Kurguları

Yrd. Doç. Dr. Olcay Bige AŞKUN. İşletme Yönetimi Öğretim ve Eğitiminde Örnek Olaylar ile Yazınsal Kurguları I Yrd. Doç. Dr. Olcay Bige AŞKUN İşletme Yönetimi Öğretim ve Eğitiminde Örnek Olaylar ile Yazınsal Kurguları II Yay n No : 2056 Hukuk Dizisi : 289 1. Bas Kas m 2008 - STANBUL ISBN 978-975 - 295-953 - 8

Detaylı

Kocaeli Üniversitesi ktisadi ve dari Bilimler Fakültesi Ö retim Üyesi. 4. Bas

Kocaeli Üniversitesi ktisadi ve dari Bilimler Fakültesi Ö retim Üyesi. 4. Bas 1 Prof. Dr. Yunus Kishal Kocaeli Üniversitesi ktisadi ve dari Bilimler Fakültesi Ö retim Üyesi Tekdüzen Hesap Sistemi ve Çözümlü Muhasebe Problemleri 4. Bas Tekdüzen Muhasebe Sistemi Uygulama Tebli leri

Detaylı

AYDINLATMA DEVRELERİNDE KOMPANZASYON

AYDINLATMA DEVRELERİNDE KOMPANZASYON AYDINLATMA DEVRELERİNDE KOMPANZASYON Dünyamızın son yıllarda karşı karşıya kaldığı enerji krizi, araştırmacıları bir yandan yeni enerji kaynaklarına yöneltirken diğer yandan daha verimli sistemlerin tasarlanması

Detaylı

S STEM VE SÜREÇ DENET M NDE KARfiILAfiILAN SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNER LER

S STEM VE SÜREÇ DENET M NDE KARfiILAfiILAN SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNER LER S STEM VE SÜREÇ DENET M NDE KARfiILAfiILAN SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNER LER Erol LENGERL / Akis Ba ms z Denetim ve SMMM A.fi. 473 474 2. Salon - Paralel Oturum VIII - Sistem ve Süreç Denetiminde Karfl lafl lan

Detaylı

KOBİLER'de Enerji Verimliliği Uygulamalarının Durumu ve Örnekler

KOBİLER'de Enerji Verimliliği Uygulamalarının Durumu ve Örnekler KOBİLER'de Enerji Verimliliği Uygulamalarının Durumu ve Örnekler M. Tülin Keskin MMO Enerji Çalışma Grubu Üyesi Temiz Enerji Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi Niçin Enerji Verimliliği Bir çok noktadan aynı anda

Detaylı

Genel Yay n S ra No: 178 2010/20. Yay na Haz rlayan: Av. Celal Ülgen / Av. Coflkun Ongun

Genel Yay n S ra No: 178 2010/20. Yay na Haz rlayan: Av. Celal Ülgen / Av. Coflkun Ongun Genel Yay n S ra No: 178 2010/20 ISBN No: 978-605-5614-56-0 Yay na Haz rlayan: Av. Celal Ülgen / Av. Coflkun Ongun Tasar m / Uygulama Referans Medya ve Reklam Hiz. Ltd. Tel: +90.212 347 32 47 e-mail: info@referansajans.com

Detaylı

4/B L S GORTALILARIN 1479 VE 5510 SAYILI KANUNLARA GÖRE YAfiLILIK, MALULLUK VE ÖLÜM AYLI INA HAK KAZANMA fiartlari

4/B L S GORTALILARIN 1479 VE 5510 SAYILI KANUNLARA GÖRE YAfiLILIK, MALULLUK VE ÖLÜM AYLI INA HAK KAZANMA fiartlari 4/B L S GORTALILARIN 1479 VE 5510 SAYILI KANUNLARA GÖRE YAfiLILIK, MALULLUK VE ÖLÜM AYLI INA HAK KAZANMA fiartlari Mustafa CER T* I. G R fi Bu yaz da 1479 say l yasaya göre yafll l l k, malullük ve ölüm

Detaylı

B ilindi i üzere; Gelir Vergisi Kanunu na 4444 say l Kanun la1 eklenen Geçici

B ilindi i üzere; Gelir Vergisi Kanunu na 4444 say l Kanun la1 eklenen Geçici GEL R VERG S KANUNU NUN GEÇ C 55 NC MADDES UYARINCA 2003 VE 2004 YILINDA STOPAJA TAB OLMASI NEDEN YLE BEYANA TAB OLMAYAN GEL RLER N 2005 DURUMU Necati PERÇ N Gelirler Baflkontrolörü 1- G R fi B ilindi

Detaylı

(ÖSS ) ÇÖZÜM 2:

(ÖSS ) ÇÖZÜM 2: MTEMT K PROLEMLER - II ÖRNEK : ve kentlerinden saatteki h zlar s ras yla V ve V olan (V > V ) iki araç, birbirlerine do ru 2 2 ayn anda hareket ederlerse saat sonra karfl lafl yorlar. u araçlar ayn kentlerden

Detaylı