Tuþat E., Turgut B., GPS Ýle Bir Að Çalýþmasý hkm 2005/2 Sayý 93 Koordinat Koordinat + Datum Koordinat + Datum + Epok Koordinat + Datum + Epok + Doðru

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Tuþat E., Turgut B., GPS Ýle Bir Að Çalýþmasý hkm 2005/2 Sayý 93 Koordinat Koordinat + Datum Koordinat + Datum + Epok Koordinat + Datum + Epok + Doðru"

Transkript

1 hkm Jeodezi, Jeoinformasyon ve Arazi Yönetimi Dergisi 2005/2 Sayý 93 GPS Ýle Bir Að Çalýþmasý Ekrem TUÞAT 1, Bayram TURGUT 2 Özet Bu çalýþmada günümüzün konum belirlemeye yönelik en geliþmiþ uydu tekniði olan Global Konum Belirleme Sistemi (GPS) nin Büyük Ölçekli Harita yapýmýnda kullanýlmasý ve karþýlaþýlan sorunlar araþtýrýlmýþtýr. Bu amaçla Konya Metropolitan sahasý ve civarýndaki 7 adet nokta ve uzunluklarý 7~90 km arasýnda deðiþen 12 adet bazdan oluþan bir test aðýnda GPS ölçüleri yapýlmýþtýr. Test aðýnda kullanýlan TUTGA noktalarýnýn TUTGA hýz alanýndan yararlanarak bu noktalarýn ölçü zaman noktasýndaki (epoðundaki) hesapla bulunan koordinatlarý ile arazide yapýlan gözlemlerin deðerlendirmesi ile elde edilen koordinatlar karþýlaþtýrýlmýþtýr. TUTGA nýn modern ülke jeodezik aðlarýndan olan beklentileri karþýlayabilirliði ve büyük ölçekli harita üretiminde temel jeodezik að olarak kullanýlabilirliði araþtýrýlmýþtýr. Anahtar Sözcükler GPS, Büyük Ölçekli Harita, TUTGA Abstract A Network Study Using GPS In this study, the use of GPS in large scale map production and the problems encountered are investigated. For this purpose, GPS observations are conducted in a network which consists of 7 stations and 12 baselines ranging from 7 to 90 km in a region within the Metropolitan Area of Konya City. The resulting coordinates of TUTGA (Turkish National Fundemental GPS Network) points in the test field are compared with the coordinates computed for the same observation epoch using TUTGA velocity field parameters. Investigations are caried out to find out whether TUTGA is capable of meeting the expectations that modern national networks are supposed to satisfy and of being used as a fundamental geodetic network for large scale map production or not. Key words GPS, Large Scale Map, TUTGA 1. Giriþ Konum belirlemede noktalar arasýnda görüþe gerek olmamasý, açý ve uzunluk ölçmelerinin çok kýsa mesafelerle sýnýrlý olmasýna karþýlýk, binlerce kilometre uzunluðunda bazlarýn yeterli doðrulukta ölçülebilmesi, hava þartlarýndan büyük ölçüde baðýmsýz olarak hýzlý, ekonomik ve yüksek doðrulukta konum belirleme olanaðýný saðlamasý nedeniyle GPS, haritacýlýk çalýþmalarýna yeni bir boyut getirmiþtir. Hýzlý nüfus artýþý ve kentleþme, kalkýnmaya yönelik altyapý hizmetlerine olan gereksinimi artýrmýþtýr. Bu ise özellikle ülke kadastrosunun sayýsal formda, doðru ve en kýsa zamanda tamamlanmasýný zorunlu hale getirmiþtir. Günümüzde, özellikle uzay teknikleri, sayýsal teknikler ve bilgisayarlardaki baþ döndürücü geliþmeler coðrafi bilgi ve belge üretimine de yansýmýþ, kalkýnma amaçlý olarak bugüne kadar kullanýlan coðrafi bilgi ve belgelerin üretim yöntemleri ile bunlardan beklenen doðruluklar da deðiþmiþtir. Coðrafi Bilgi Sistemlerinin (CBS) temelini oluþturan geometrik ve hukuki bilgilerin yüksek doðrulukta ve güvenilir olarak belirlenmesi ve bu bilgilerin Ülke Temel Jeodezik Aðlarýna dayalý olarak elde edilmesi gerekmektedir (KAHVECÝ ve YILDIZ 2001). CBS de veri kayýplarýna, farklý kaynaklardan elde edilen verilerin yatay ve düþey datumunun, projeksiyonun, ölçek, doðruluk ve birimin bilinmemesinin neden olduðu belirtilmektedir (FADAIE 2001). Ülke temel jeodezik aðlarýndan global bir koordinat sisteminde, üç boyutlu, zaman deðiþkenli, yüksek doðrulukta koordinat ve gravite deðerlerine sahip olma ve bilgilere iliþkin proje deðerlerini yaþama, yani araziye aktarma iþlevini yerine getirmesi beklenmektedir. MANNING ve STEED (2001) de yapýlan konum tanýmýnýn geliþimi Þekil 1 de verilmiþtir. Söz konusu þekilden de görüleceði üzere, konum tanýmýnýn zaman içinde geliþimine paralel olarak jeodezik aðlardan beklentiler de geliþmiþtir. Ülkemizdeki tektonik plaka hareketleri ve depremler sunucu konum bilgilerinde önemli deðiþiklikler meydana geldiði göz önüne alýnýrsa, epok kavramýnýn yani koordinat yanýnda hýz bileþeninin de belirlenmesinin önemi bir kat daha artmaktadýr. Özellikle uzay jeodezisi faaliyetleri neticesinde ülke nirengi aðlarýnýn üç boyutlu, yer merkezli global bir koordinat sisteminde tanýmlanmasý gerekmektedir. 1 Yrd.Doç.Dr., Selçuk Üniversitesi Çumra Meslek Yüksekokulu, Çumra, KONYA 2 Yrd.Doç.Dr., Selçuk Üniversitesi Müh. Mim. Fak., Jeodezi ve Fotogrametri Müh. Böl., Jeodezi Anabilim Dalý, Kampüs/KONYA -44-

2 Tuþat E., Turgut B., GPS Ýle Bir Að Çalýþmasý hkm 2005/2 Sayý 93 Koordinat Koordinat + Datum Koordinat + Datum + Epok Koordinat + Datum + Epok + Doðruluk Þekil 1 : Konum tanýmýnýn geliþim aþamasý 2. Türkiye Ulusal Temel GPS Aðý (TUTGA) Halen kullanýmda olan Ulusal Temel Yatay Kontrol (Nirengi) Aðý noktalarýnda bölgesel ve yerel nitelikte yatay konum deðiþiklikleri ile Kuzey Anadolu Fay Zonu (KAFZ), Doðu Anadolu Fay Zonu (DAFZ), Ege Bölgesi ve Doðu Anadolu Bölgesindeki noktalarda yüksekliklerin deðiþtiði ve pratik kullaným ihtiyaçlarýna cevap vermekten uzaklaþtýðý deðerlendirilmektedir. Uydu Jeodezisine dayalý Global Konumlama Sisteminin (GPS) 1980 li yýllarýn sonlarýndan itibaren jeodezide kullanýlmasý, GPS ile ppm doðruluða ulaþýlmasý, mevcut Ulusal Temel Yatay Kontrol Aðýndaki bölgesel ve yerel deðiþikliklerin daha belirgin duruma gelmesini saðlamýþ ve yeni bir jeodezik temel að oluþturulmasý ihtiyacý doðmuþ ve Harita Genel Komutanlýðý ile Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü arasýnda 1996 yýlýnda imzalanan protokol gereði çalýþmalarý tamamlanan Türkiye Ulusal Temel GPS Aðý (TUTGA) oluþturularak 1999 yýlýndan sonra uygulamaya girmiþtir. Türkiye Ulusal Temel GPS Aðý taným olarak, International Terrestrial Reference Frame - Uluslararasý Yersel Referans Sistemi (ITRF) koordinat sisteminde 1-3 cm doðruluðunda, üç boyutlu koordinatlarý (X,Y,Z) ve bu koordinatlarýn zamana baðlý deðiþimleri (hýzlarý; (V x,v y,v z) ile uygun yükseklik sisteminde yükseklikleri (H) ve jeoit yüksekliði (N) bilinen, nokta aralýðý km, jeoidin hýzlý deðiþim gösterdiði bölgelerde 15 km olan, olabildiðince homojen daðýlýmda 594 noktadan oluþan aðdýr (AYHAN vd. 2002). TUTGA aþaðýdaki beþ ana elemandan oluþur; (a) Uluslararasý Yersel Referans Sistemi-1996 (ITRF-96) da, epoklu koordinatlarý bilinen GPS Aðý. (b) TUTGA-99 Hýz Alaný, (c) TUTGA-99 ile ED50 arasýnda koordinat dönüþüm parametreleri, (d) Her noktasýnda Helmert Ortometrik Yüksekliði bilinen Türkiye Ulusal Düþey Kontrol Aðý-1999 (TUDKA- 99), (e) Türkiye Jeoidi-1999 (TG-1999) FEDERAL GEODETÝC CONTROL COMMÝTTEE (1988) tarafýndan yapýlan jeodezik aðlarýn sýnýflandýrmasýna göre TUTGA B derecede ulusal bir aðdýr. Büyük Ölçekli Harita yapým çalýþmalarýnda TUTGA nýn sýklaþtýrýlmasýyla kurulacak aðlar C derece aðlar olarak tanýmlanmaktadýr. 3. GPS in Büyük Ölçekli Harita Yapýmýnda Kullanýlmasý GPS in klasik tekniklere göre üstünlükleri; hava þartlarýndan büyük ölçüde baðýmsýz olmasý, maliyetinin düþük olmasý, kýsa zamanda çok sayýda nokta tesis ve hesap olanaðýnýn olmasý, noktalarýn birbirini görme zorunluluðunun ortadan kalkmasý ve 24 saat sürekli gözlem yapabilme olanaklarýnýn saðlanmasý þeklinde sýralanabilir. GPS ölçü teknikleri kadastro ölçmeleri, nirengi sýklaþtýrmasý, jeodezik temel að kurulmasý, deformasyon analizi, yer kabuðu hareketlerinin belirlenmesi, fotogrametrik nirengi sýklaþtýrmasý, aplikasyon uygulamalarý, hidrografi ve daha birçok ölçme alanýndaki uygulamalarda kullanýlmaktadýr. Türkiye de Büyük Ölçekli Harita Yapýmýnda GPS, bugün için yer kontrol noktalarýnýn tesis, ölçüm ve hesaplanma aþamasýnda kullanýlmaktadýr. Harita sahasýný kapsayacak þekilde oluþturulan nirengi aðlarý ile detay ve takeometrik noktalarýn alýmýnda kullanýlacak poligon noktalarýnýn planlama, ölçü ve hesaplanmasý GPS ile yapýlmaktadýr. Genel olarak; ana nirengi aðlarýnýn ölçülmesinde statik veya hýzlý statik, tamamlayýcý nirengilerde hýzlý statik, poligon veya detay noktalarýnýn ölçülmesinde ise kinematik ölçü yöntemi kullanýlmaktadýr GPS in Büyük Ölçekli Harita Yapýmýnda Kullanýlmasýnda Karþýlaþýlan Sorunlar a) Datum problemi Ülkemizde bugüne kadar kullanýlan ülke sistemi ile GPS ten elde edilen koordinatlar ve GPS kullanýmýnýn altyapýsýný oluþturan TUTGA farklý datumlardadýr. Tablo 1 den de görüleceði üzere sistemlerin datumlarý, elipsoitleri, bunlarýn konuçlandýrýlmalarý ve koordinat yapýlarý birbirinden farklýdýr. Ülke sisteminin jeodezik altyapýsý iki boyutlu (2B), Avrupa Datumu 1950 European Datum 1950 (ED50); uluslararasý Hayford elipsoidinin Postdam- Helmertturm noktasýna göre konuçlandýrýlmasý ile oluþan sistem ve bu sis-temde noktalarýn elipsoidal koordinatlarý ya da bunlardan he-saplanacak Universal Transversal Merkator (UTM) projeksiyonunda (Saða, Yukarý) olarak tanýmladýðýmýz yatay koordinatlardan ve Pratik yüksekliklerden (H) oluþmaktadýr. Buna karþýn GPS sistemi, World Geodetic System Dünya Jeodezik Sistemi 1984 (WGS84) datumuna ve bu datumun elipsoidi WGS84 elipsoidine dayanmakta ve koordinatlarý üç boyutlu (3B) elipsoit merkezli Kartezyen (X, Y, Z), elipsoidal (f, l, h) veya WGS84 sisteminde (Saða, Yukarý, h) olarak elde edilebilmektedir. WGS84 sistemi ülkemizde jeodezik amaçlý çalýþmalarda henüz çok yaygýn kullanýlmayan bir koordinat sistemidir. Bununla beraber ülkemizde, WGS84 sisteminden çok farklý olmayan ITRF koordinatlarýnda önceleri ülkemizde bulunan beþ adet SLR (Satellite Laser Ranging) noktalarýna dayalý, -45-

3 hkm 2005/2 Sayý 93 Tuþat E., Turgut B., GPS Ýle Bir Að Çalýþmasý daha sonra deðiþik dayanak noktalarýna göre GRS-80 elipsoidi ve ITRF96 Koordinat Sisteminde zaman anýnda oluþturulan TUTGA noktalarý kullanýma girmiþtir. TUTGA ülkemizdeki GPS kullanýmýnýn alt yapýsýný oluþturmaktadýr (ÇELÝK 2000, GÜNEY vd. 2002). Büyük Ölçekli Haritalarýn Yapým Yönetmeliði ne göre klasik yöntemlerle yapýlan çalýþmalarýn nasýl ülke sistemine baðlanmasý gerekiyorsa, GPS ile yapýlan gözlemlerde de ülkedeki koordinat bütünlüðünü saðlamak, yapýlan çalýþmalarý birbiriyle iliþkilendirebilmek ve bu çalýþmalarýn geleceðe dönük olmasýný gözetmek açýsýndan TUTGA ya baðlanmasý gerekmektedir. TUTGA nýn kullanýlmaya baþlanmasý ile beraber Türkiye artýk eski datumunu deðiþtirecektir. Bunun sonucunda Türkiye de bugüne kadar üretilen harita ve harita bilgileri ile bundan sonra üretileceklerin çakýþtýrýlmasý sorunu ortaya çýkacaktýr. b) Yükseklik problemi GPS kullanýlarak bir noktaya ait koordinatlar, WGS84 veya ITRF sisteminde elde edilebilmektedir. GPS den elde edilen yükseklikler elipsoit yükseklikleri olup, uygulamada ise ortometrik yükseklikler kullanýlmaktadýr. Dolayýsýyla GPS ten elde edilen elipsoit yüksekliklerden ortometrik yüksekliklerin hesaplanmasý gerekir. GPS ölçülerinden ortometrik yükseklik hesabý için amaca uygun jeoit modellerinden, Global Jeoit Modellerinden ( Örneðin OSU91A, EGM96 gibi) Türkiye Jeoidi-1999 (TG-99) GPS/Nivelman Jeoidi vb. herhangi bir tanesi kullanýlabilir. TUTGA nýn beþ ana elemanýndan bir tanesi de Türkiye Jeoidi-1999 (TG-99A) dýr. TG-99A nýn yaklaþýk 10 cm iç duyarlýða ve 15 cm doðruluða sahip olduðu belirtilmektedir (KILIÇOÐLU 2002). TG-99A nýn orta ve küçük ölçekli (1/25000 ve daha küçük ölçekli) çalýþmalarda doðrudan kullanulabileceði, 1/5000 ve daha büyük ölçekli harita üretiminde ise 4-6 nokta ile oluþturulacak yerel GPS/Nivelman jeoit yükseklikleri ile kontrol edilerek doðrudan veya geliþtirilerek kullanýlabileceði deðerlendirilmektedir (AYHAN vd. 2002). c) Dönüþüm problemi GPS ile ölçme yapýlan aðlarýn TUTGA ya baðlanmasý ile noktalarýn ITRF sisteminde XYZ dik koordinatlarý ve GRS80 elipsoidine göre enlem, boylam ve yükseklikleri elde edilmektedir. GPS ölçmeleri ile bulunan bu koordinatlarýn ED50 sistemine dönüþtürülebilmesi için, çalýþma alaný içerisine ve çevresine homojen olarak daðýlmýþ, ED50 sisteminde koordinatlarý bilinen yeterli sayýda noktada GPS ölçmeleri yapýp, bu noktalarýn ITRF sistemindeki koordinatlarýnýn bulunmasý gerekir. Her iki sistemde bilinen bu koordinatlarla ITRF sisteminden ED50 sistemine dönüþüm parametreleri ve bu parametreler yardýmýyla noktalarýn ED50 koordinatlarý hesaplanýr. GPS ile elde edilen koordinatlar üç boyutlu koordinatlar olmasýna raðmen, Ülke koordinat sistemi (ED50) 2B+H þeklinde olduðundan ve ülke nirengilerinin yükseklikleri trigonometrik nivelmanla belirlendiðinden ayný duyarlýkta deðildir. Bu nedenle GPS sisteminden ED50 sistemine dönüþümün iki boyutlu olarak ele alýnmasý daha uygun olur. Ancak eðer dönüþümde kullanýlacak yükseklikler yeterli doðrulukta biliniyor, GPS aðýnýn kapsadýðý alan büyük deðil ve yeterince yüksekliði bilinen nokta varsa üç boyutlu dönüþüm yapýlmasý saðlýklý bir çözüm olacaktýr. Özellikle büyük alanlarda çalýþýlmasý durumunda ED50 sistemi ile GPS arasýndaki iliþkiler, yatay konum için ayrý düþey konum için ayrý ele alýnmalý ve bölge için santimetre doðrulukta yerel bir jeoit yüzeyi geçirilmelidir (ÇELÝK 2000). d) GPS ölçü ve hesaplarýný etkileyen hata kaynaklarý GPS sistemi bugüne kadar geliþtirilmiþ en yüksek doðruluklu global bir konum belirleme ve navigasyon sistemi olmasýna karþýn, tüm diðer sistemlerde olduðu gibi, bazý zayýf taraflarý vardýr. Baþka bir deyiþle, GPS ölçülerinden elde edilen sonuçlarý da etkileyen bazý rastlantýsal ve sistematik sapmalar söz konusudur. Bu sapmalarýn bazýlarý göreli konum belirleme yöntemlerinin kullanýlmasý durumunda bile bozucu etkilerini sürdürmektedir (Kahveci ve Yýldýz 2001). Uydu efemeris hatalarý, iyonosfer etkisi, troposfer etkisi, sinyal yansýma etkisi, alýcý anteni faz merkezi hatasý, taþýyýcý dalga faz belirsizliði ve faz kesiklikleri bu hata kaynaklarýndan bazýlarýdýr. e) Yönetmelik ve standart problemi Ülke kaynaklarýnýn daha verimli ve etkin kullanýlabilmesi, daha nitelikli harita ve harita bilgilerinin üretilmesi, üretilen bu bilgilerin tüm kiþi, kurum ve kuruluþ tarafýndan kullanýlabilmesi için belirli standartlarýn olmasý gerekir. Kalite ve ekonomi açýsýndan da standartlarýn ayrý bir önemi vardýr. GREENWAY (2001) de standartlarýn faydalarý þu þekilde özetlenmiþtir: Tablo 1: Ülke sistemi, TUTGA ve GPS te kullanýlan jeodezik altyapý Koordinat Datum Elipsoit Sistemi Projeksiyon Ülke Sistemi ED50 Uluslararasý 2B (f, l)+h TM-UTM Hayford TUTGA ITRF96 GRS80 3B (f, l,h)+t TM-UTM GPS WGS84 WGS84 3B (f, l,h) TM-UTM Standartlardan dolayý Alman ekonomisine saðlanan yarar yýllýk 15 Milyar A.B.D. dolarýdýr. Standartlar ekonomik geliþmeye patent ve lisanslardan daha çok katkýda bulunurlar. Standartlarla çalýþan þirketler piyasa istekleri ve yeni teknolojilere adaptasyonda bir adým öndedirler. Avrupa ve uluslararasý standartlar kullanýldýðýnda iþlem masraflarý daha düþüktürler. Araþtýrma riskleri ve geliþme masraflarý, standart yöntemlerine katýlan þirketlerde azalmaktadýr. -46-

4 Tuþat E., Turgut B., GPS Ýle Bir Að Çalýþmasý hkm 2005/2 Sayý 93 Avrupa ve uluslararasý standartlar kullanýldýðýnda iþlem masraflarý daha düþüktürler. Araþtýrma riskleri ve geliþme masraflarý, standart yöntemlerine katýlan þirketlerde azalmaktadýr. 31 Ocak 1988 gün ve sayýlý Resmi gazetede yayýnlanarak yürürlüðe giren Büyük Ölçekli Haritalarýn Yapým Yönetmeliði klasik ölçme tekniklerine göre hazýrlanmýþtýr. Uydu bazlý yöntemlerden sadece Madde 32 de bahsedilmiþtir. Bu maddede Nokta sýklaþtýrmasý, yersel yöntemlerde öngörülmüþ olan doðruluðu vermesi koþulu ile uydu jeodezisi yöntemleri ile de yapýlabilir. denilmektedir. GPS tekniklerinin sivil kullanýma açýlmasý, yaygýnlaþýp geliþmesi neticesinde gerek kamu gerekse özel sektör tarafýndan büyük ölçekli harita yapýmýnda kullanýlmaya baþlamýþtýr. Fakat bu konuda bir yönetmeliðin olmayýþý, mevcut yönetmeliðin ihtiyacý karþýlamamasý ile fiili bir durum oluþmuþ, her kurum kendi bünyesinden çözümler bulmak durumunda kalmýþtýr. Bu da farklý kurumlara harita üreten ayný kiþilerin farklý yöntemlerle uygulamalar yapmasý gibi bir sonucu doðurmaktadýr. Gerek üretilen haritalarda bir standardýn saðlanmasý ve yapýlan yatýrýmlarýn ileriye dönük olabilmesi ve gerekse GPS in en büyük özelliði olan global bir koordinat sisteminde, yüksek duyarlýkta, üç boyutlu koordinat belirlenmesi özelliklerinden tam faydalanýlabilmesi için Büyük Ölçekli Haritalarýn Yapým Yönetmeliði tekrar gözden geçirilmeli ve ihtiyaçlara göre yeniden düzenlenmelidir (TUÞAT 2003). Bu nedenle ülkemizde Bakanlýklararasý Harita Ýþleri Koordinasyon ve Planlama Kurulu nca yürütülüp tamamlanarak 2002 ortasýnda Bakanlar Kurulu imzasýna açýlmýþ olan Büyük Ölçekli Harita ve Harita Bilgileri Üretim Yönetmeliði çýkarýlmalýdýr. ( 1 ) f) Diðer problemler Ekonomi ve maliyet : GPS kullanýlan projeler, ölçülerin yapýlýþýndaki hýz ve aletlerin kullaným kolaylýðý nedeniyle ekonomik olmaktadýr. Ayrýca noktalar arasý görüþ zorunluluðunun ortadan kalkmasý nedeniyle gece ve gündüz sürekli (24 saat) ölçüm yapýlabilmektedir. Bununla beraber GPS donanýmýnýn ilk edinim aþamasý bu iþin baþka bir boyutudur. Jeodezik amaçlý kullanýlacak hem faz hem de kod ölçüsü yapabilen alýcýlar (özellikle çift frekanslý), belirli bir yatýrým maliyeti gerektirmektedir. Personel : Her sektörde olduðu gibi burada da en önemli ihtiyaç nitelikli personeldir. Nitelikli personel özellikle planlama ve deðerlendirme aþamasýnda büyük önem kazanmaktadýr. Arazi ölçüsü yapan elemanlar, alýcýyý gözlem için hazýrlayýp kullanabilmeli, gözlem karnelerini düzenli bir þekilde doldurabilmeli ve plansýz olarak ortaya çýkan ani durumlara doðru þekilde müdahale edebilmelidir. Nokta yer seçimi : GPS ölçüsünün yapýlmasýna olanak veren her yerde nokta tesisi yapýlabilmektedir. Ancak alýcý anteni mutlaka açýk gökyüzünü görmeli, gözlem süresince ( 1 ) Editörün notu: Anýlan Yönetmelik 15 Temmuz 2005 tarih ve sayýlý Resmi Gazete de yayýmlanarak yürürlüðe girmiþtir. gözlenen uydu sayýsý dörtten az olmamalýdýr. Ölçü noktasý çevresinde sinyal yansýma etkilerine neden olabilecek yansýtýcý yüzeyler (metal, tel çit, su yüzeyleri vb.) ile yüksek gerilim hattý gibi tesisler olmamalýdýr. 4. Sayýsal Uygulama Bu çalýþmada test alaný olarak Konya Metropolitan sahasýnda 5 adet nokta ve Karaman ve Aksaray il sýnýrlarý içerisindeki birer nokta kullanýlmýþtýr (Þekil 2). Kullanýlan bu noktalardan 9209 ve 9246 nolu noktalar Türkiye Yatay Kontrol (Nirengi) aðýna ait noktalardýr ve zemin tesisleri pilyedir. SLCK, KONY, SUTC, OKLV ve MELE noktalarý TUTGA projesi noktalarý olup, zemin tesisleri MELE noktasýnda SLR platformu, diðer noktalarda pilye þeklindedir. Test aðýndaki bazlar 7 km ile 91 km arasýnda deðiþmektedir yýlý 257., 264. ve 265. günlerinde yapýlan ölçülerde 3 adet Ashtech Z Surveyor, 1 adet Ashtech Z12 çift frekanslý GPS alýcýsý kullanýlmýþtýr. Ölçülerde yine Ashtech firmasý tarafýndan üretilen MarineIII L1/L B, MarineIV L1/L ve Ashtech Geodetic III L1/L B jeodezik antenler kullanýlmýþtýr. Gözlem parametreleri olarak; uydu yükseklik açýsý 0 derece, veri kayýt aralýðý 15 saniye, gözlenen en az uydu sayýsý 4, gözlem süresi yerel noktalar için 40 dakika ve 2 saat seçilerek ikiþer kez, ana noktalar için 6 saat seçilerek birer kez ölçü yapýlmýþtýr. Ölçülerden önce uydu görünürlük ve PDOP grafikleri incelenmiþ, yeterli uydu sayýsý ve uygun PDOP deðerlerinde (PDOP6) araziye çýkýlarak ölçüler yapýlmýþtýr. Tüm ölçülerde GPS antenleri nokta üzerine kurulurken doðrultuya baðlý anten faz merkezi hatasýnýn giderilebilmesi için manyetik kuzeye yönlendirilmiþtir. Alet yükseklikleri, ölçü baþlangýç ve bitiþinde ikiþer kez olmak üzere antenin üç farklý tarafýndan milimetre incelikte ölçülerek ortalamalarý alýnmýþtýr. IGS tarafýndan yayýnlanan ortalama faz merkezi deðerleri ile noktadan anten faz merkezine olan alet yükseklikleri hesaplanmýþtýr. Arazide kaydedilen ölçüler büroda bilgisayara aktarýldýktan sonra Winprism programý ile alýcýdan baðýmsýz RINEX formatýna çevrilmiþtir. Ölçü yapýlan günlere ait IGS tarafýndan yayýnlanan SP3 formatýndaki hassas yörünge bilgileri internet üzerinden indirilmiþtir. Yapýlan GPS ölçüleri Trimble Geomatics Office V1.5 (TGO) ile deðerlendirilmiþtir. RINEX formatýndaki ölçüler programa aktarýldýktan sonra nokta bilgileri, anten tipi ve yükseklik deðerleri kontrol edilerek gerekli düzeltmeler yapýlmýþtýr. Ön deðerlendirme yapýldýktan sonra elde edilen baz çözümleri incelenerek bozucu etki yapan gözlem periyotlarý çýkarýlmýþtýr. Uydu yükseklik açýsý 0 o seçildiðinden, özellikle 10 o nin altýndaki gözlemlerde çok fazla sayýda faz kesiklikleri olduðu görülerek 10 o ve 15 o uydu yükseklik açýsý ile deðerlendirmeler yapýlmýþtýr. Çift frekanslý aletler ile gözlemler yapýldýðýndan iyonosferden baðýmsýz baz çözümleri kullanýlmýþtýr. -47-

5 hkm 2005/2 Sayý 93 Tuþat E., Turgut B., GPS Ýle Bir Að Çalýþmasý - Yükseklik bileþeninde; 15 o için farklarýn -67 mm ile +83 mm,; 10 o için bu farklarýn -55 mm ile + 79 mm, arasýnda deðiþtiði görülmektedir. 5. Sonuç ve Öneriler Þekil 2 : Test aðý Baz çözümleri sonucunda karesel ortalama hata (rms) deðeri 0.02 m den fazla, referans varyansý 5 ten büyük çýkan bazlarda uydularýn baz sonuçlarýna etkisi incelenerek bozucu etki yapan uydu veya uydular çözümlerden çýkarýlarak ilgili baz yeniden çözülmüþtür (Tablo 2). Deðerlendirmede uydu yükseklik açýsý 15 o, Saastamoinen troposfer modeli (KAHVECÝ 1997), efemeris bilgisi olarak yayýn efemerisi kullanýlmýþtýr (KINIK 1999). Ýyonosferden baðýmsýz model kullanýlarak baþlangýç faz bilinmeyeni için 35 km den kýsa bazlarda tamsayý çözüm (Iono free fixed), 35 km den uzun bazlarda kesirli çözüm (Iono free float) (ICSM 2001) çözüm kullanýlmýþtýr. Baz çözümleri tamamlandýktan sonra lup kapanmalarý incelenmiþ (Tablo 3), kapanma hatalarýnýn ppm den küçük olduðu görüldükten sonra dengeleme iþlemine geçilmiþtir. SLCK noktasýnýn zaman noktasýndaki ITRF koordinatlarý sabit alýnarak hesaplama yapýlmýþtýr. Dengelenmiþ koordinatlarýn standart sapmalarý tüm noktalarda 1 cm nin altýnda olduðu, uyuþumsuz ölçünün olmadýðý görülmüþtür. Elde edilen koordinatlarýn TUTGA hýz alanýna göre hesaplanan koordinatlardan olan farklarýnýn verildiði Tablo 4 incelendiðinde: - Yukarý deðerde; 15 o için farklarýn -4 mm ile +32 mm,; 10 o için bu farklarýn -2 mm ile + 31 mm, - Saða deðerde; 15 o için farklarýn -12 mm ile +9 mm,; 10 o için bu farklarýn -14 mm ile + 10 mm, GPS sisteminde ulaþýlan doðruluklar, noktalar arasý görüþ zorunluluðu olmamasý, her türlü hava koþulunda ve 24 saat, ekonomik ve hýzlý bir biçimde ölçü yapýlabilmesi gibi özellikler bu sistemdeki üstünlüklerdir. Bu nedenlerle büyük ölçekli harita yapýmý çalýþmalarýnda GPS sistemi klasik tekniklerin yerini almaya baþlamýþtýr. Özellikle harita üretiminde kullanýlacak yer kontrol noktalarýnýn ölçülmesinde ve hesaplanmasýnda GPS sistemi kullanýlmaktadýr. Geliþmeler ve ortaya çýkan gereksinmeler nedeni ile BÖHYY nin yeniden düzenlenmesi amacýyla baþlatýlan çalýþmalar Bakanlýklararasý Harita Ýþleri Koordinasyon ve Planlama Kurulu nca tamamlanmýþ ve Büyük Ölçekli Harita ve Harita Bilgileri Üretim Yönetmeliði adý altýnda 2002 yýlý ortasýnda Bakanlar Kurulu imzasýna açýlmýþtýr yýlýnda yayýnlanan eski yönetmelikte, yapýlacak bütün büyük ölçekli harita çalýþmalarýnda ülke nirengi aðýna baðlanma zorunluluðu getirilmiþti. Böylece yapýlacak tüm projelerde, üretilecek tüm harita ve harita bilgilerinde ülke bazýnda bütünlük saðlanmasý gözetilmiþ olmaktadýr. Onay aþamasýna gelen Büyük Ölçekli Harita ve Harita Bilgileri Üretim Yönetmeliði nde de yapýlacak çalýþmalarýn TUTGA ya baðlanmasý zorunluluðu getirilmiþtir. TUTGA nokta sýklýðýnýn 15~50 km arasýnda deðiþtiði göz önüne alýnýrsa, baþlangýçta küçük çalýþma alanlarýnýn TUTGA ya baðlantýsýnda bir takým güçlükler meydana gelebileceði deðerlendirilmektedir. Diðer yandan bugüne kadar üretilmiþ harita ve harita bilgilerinin yeni üretileceklerle çakýþtýrýlmasý problemi doðacaktýr. Özellikle belirli büyüklükteki arazi miktarýndan sonraki çalýþmalarda, çalýþma bölgesi için yerel dönüþüm katsayýlarýnýn da hesaplanmasý faydalý olacaktýr. Test aðýnda kullanýlan TUTGA noktalarýnýn, TUTGA hýz alanýndan yararlanarak ölçü zamanýndaki hesapla bulunan koordinatlarý ile arazide yapýlan gözlemlerin deðerlendirmesi ile elde edilen koordinatlarý karþýlaþtýrýldýðýnda; aradaki farklarýn Yukarý deðerde m ile m arasýnda, Saða deðerde m ile m arasýnda, elipsoit yüksekliklerinde m ile m arasýnda deðiþtiði görülmektedir. ITRF koordinatlarýnýn karþýlaþtýrýlmasý ile elde edilen bu sonuçlardan; TUTGA nýn modern ülke jeodezik aðlarýndan olan beklentileri karþýladýðý ve büyük ölçekli harita üretiminde temel jeodezik að olarak kullanýlabileceði deðerlendirilmektedir. -48-

6 Tuþat E., Turgut B., GPS Ýle Bir Að Çalýþmasý hkm 2005/2 Sayý 93 Tablo 2 : Deðerlendirme sonucunda elde edilen baz çözümleri Baz No Nokta No Nokta No Baz uzunluðu Çözüm Tipi Referans koh (m) Varyansý (m) B1 SLCK KONY 19649,077 Iono free fixed 0,910 0,010 B10 SLCK KONY 19649,075 Iono free fixed 0,998 0,011 B2 SLCK SUTC 21184,084 Iono free fixed 1,062 0,011 B3 SLCK ,089 Iono free fixed 0,694 0,009 B4 SLCK ,709 Iono free fixed 0,687 0,009 B5 SUTC KONY 30976,337 Iono free fixed 0,651 0,009 B KONY 26222,023 Iono free fixed 0,295 0,006 B KONY 7157,314 Iono free fixed 0,469 0,007 B8 SLCK MELE 93689,767 Iono free float 1,519 0,013 B9 MELE KONY 89051,645 Iono free float 1,258 0,014 B11 OKLV MELE 91455,790 Iono free float 1,096 0,012 B12 SLCK OKLV 71019,985 Iono free float 1,139 0,012 B13 OKLV KONY 86282,713 Iono free float 0,677 0,010 Tablo 3 : Lup kapanmalarý Lup kenar sayýsý 3 Lup sayýsý 12 Geçerli lup sayýsý 12 Hatalý lup sayýsý 0 Lup Kapanma Hatasý Uzunluk Yatay Düþey Oransal (km) DH (m) DV (m) (PPM) Geçerlik kriteri 0,030 0,050 En iyi kapanma 0,001-0,003 0,023 En kötü kapanma 0,008-0,022 0,447 Ortalama lup kapanmasý ,982 0,004-0,001 0,154 Standart sapma 81893,216 0,002 0,013 0,133 Tablo 4 : 15 o ve 10 o uydu yükseklik açýsý bulunan koordinatlarýn TUTGA koordinatlarýndan farklarý 15 o 10 o NN Yukarý Saða Yükseklik Yukarý Saða Yükseklik deðer deðer h deðer deðer h (m) (m) (m) (m) (m) (m) KONY 0,012-0,002-0,067 0,011-0,002-0,055 SUTC 0,032 0,009 0,018 0,031 0,010 0,037 OKLV 0,003-0,005 0,083 0,005-0,007 0,079 MELE -0,004-0,012 0,031-0,002-0,014 0,

7 hkm 2005/2 Sayý 93 Tuþat E., Turgut B., GPS Ýle Bir Að Çalýþmasý Kaynaklar AYHAN M. E., DEMÝR C., LENK O., KILIÇOÐLU A., AKTUÐ B., AÇIKGÖZ M., FIRAT O., ÞENGÜN Y.S., CÝNGÖZ A.,GÜRDAL M.A., KURT A.Ý., OCAK M., TÜRKEZER A., YILDIZ H., BAYAZIT N., ATA M., ÇAÐLAR Y. ve ÖZERKAN A.: Türkiye Ulusal Temel GPS Aðý-1999A (TUTGA-99A), Harita Genel Komutanlýðý, Harita Dergisi, Özel Sayý:16, 2002, Ankara. B.Ö.H.Y.Y.: Büyük Ölçekli Haritalarýn Yapým Yönetmeliði, TMMOB Harita Ve Kadastro Mühendisleri Odasý-Ýstanbul Þubesi, Ankara, 1988 BÜYÜK ÖLÇEKLÝ HARÝTA VE HARÝTA BÝLGÝLERÝ ÜRETÝM YÖNET- MELÝÐÝ (Taslak), ÇELÝK R. N.: GPS ve Ülke Nirengi Aðý, TMMOB HKMO Ýstanbul Þubesi Bülteni, 12-13, Ýstanbul, Temmuz-2000 FADAIE K.: International Geomatics Standards Development Activities, Natural Resources Canada, Digital Earth 2001 Symposium, June 2001, Fredericton, FEDERAL GEODETIC CONTROL COMMITTEE: Geometric Geodetic Accuracy Standards and Specifications for Using GPS Relative Positioning Techniques, Maryland, National Geodetic Survey, National Oceanic and Atmospheric Administration, Version 5.0, Düzeltilmiþ yeni basým, 1 Aðustos 1989, Silver Spring, 1989 GÜNEY C., AVCI Ö., DOÐRU A. Ö., KILIÇ C. ve ÇELÝK R. N.: Filo Yönetim Sistemi Tasarýmý, Selçuk Üniversitesi Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliði Öðretiminde 30. Yýl Sempozyumu, Ekim 2002, , Konya, 2002 INTER-GOVERNMENTEL COMMITTEE ON SURVEYING AND MAPPING (ICSM),: Standards and Practices For Control Surveys (SP1), Version 1.5, ICSM Publication No:1, Avustralya, 2002 KAHVECÝ M. ve YILDIZ F.: Global Konum Belirleme Sistemi Teori- Uygulama, Nobel Yayýn Daðýtým, ISBN , Ankara, 2001 KAHVECÝ M.: Türkiye Koþullarýnda Yapýlan GPS Ölçülerinde Ortam Etkilerinin Araþtýrýlmasý, Doktora Tezi, Ýstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ýstanbul, 1997 KILIÇOÐLU A.: Türkiye Gravimetrik Jeoidi (TG-91) ile GPS/Nivelman Jeoidi Birleþtirilerek Güncelleþtirilmiþ Türkiye Jeoidi 1999 (TG- 99A), TUJK 2002 Yýlý Bilimsel Toplantýsý, Tektonik ve Jeodezik Aðlar Çalýþtayý,, Ýznik, 2002 KINIK Ý.: GPS Ölçme ve Deðerlendirmelerinde Hata Kaynaklarý Üzerine Bir Ýnceleme, Doktora Tezi, Yýldýz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ýstanbul, 1999 MANNING J. ve STEED J.: Positional Accuracy, A Spatial Data Foundation, International Symposium on Spatial Data Infrastructure (SDI), November 2001, University of Melbourne, Australia, 2001 TUÞAT E.: Büyük Ölçekli Harita Yapýmýnda Jeodezik Amaçlý GPS Ölçü ve Hesap Standartlarýnýn Araþtýrýlmasý, Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya,

hkm Jeodezi, Jeoinformasyon ve Arazi Yönetimi Dergisi 2005/2 Sayý 93 www.hkmo.org.tr Klasik Yöntemlerle Üretilmiþ Kontrol Noktalarýnýn (Poligon Noktalarýnýn) GPS Koordinatlarý ile Karþýlaþtýrýlmasýna Ýliþkin

Detaylı

JEODEZİK ÖLÇMELER DERSİ. Yrd. Doç. Dr. Hakan AKÇIN Yrd. Doç. Dr. Hüseyin KEMALDERE

JEODEZİK ÖLÇMELER DERSİ. Yrd. Doç. Dr. Hakan AKÇIN Yrd. Doç. Dr. Hüseyin KEMALDERE JEODEZİK ÖLÇMELER DERSİ Yrd. Doç. Dr. Hakan AKÇIN Yrd. Doç. Dr. Hüseyin KEMALDERE REFERANS (KOORDİNAT) SİSTEMLERİ VE DATUM 1. Hafta Ders Notları REFERANS (KOORDİNAT) SİSTEMLERİ VE DATUM Referans (Koordinat)

Detaylı

AÇIKLAMALI-ÖRNEKLEMELÝ BÜYÜK ÖLÇEKLÝ HARÝTA

AÇIKLAMALI-ÖRNEKLEMELÝ BÜYÜK ÖLÇEKLÝ HARÝTA AÇIKLAMALI-ÖRNEKLEMELÝ BÜYÜK ÖLÇEKLÝ HARÝTA ve HARÝTA BÝLGÝLERÝ ÜRETÝM YÖNETMELÝÐÝ Mekansal Bilgi Sistemlerinin Coðrafi Bilgi Sistemlerinin Kent Bilgi Sistemlerinin Arazi Bilgi Sistemlerinin Temel Altyapýsý

Detaylı

AÇIKLAMALI-ÖRNEKLEMELÝ BÜYÜK ÖLÇEKLÝ HARÝTA ve HARÝTA BÝLGÝLERÝ ÜRETÝM YÖNETMELÝÐÝ Mekansal Bilgi Sistemlerinin Coðrafi Bilgi Sistemlerinin Kent Bilgi Sistemlerinin Arazi Bilgi Sistemlerinin Temel Altyapýsý

Detaylı

EK-11 TUTGA Koordinat ve Hýzlarýnýn Jeodezik Amaçlý Çalýþmalarda Kullanýlmasýna Ýliþkin Örnek -235- -236- Büyük Ölçekli Harita ve Harita Bilgileri Üretim Yönetmeliði EK - 11 TUTGA KOORDÝNAT VE HIZLARININ

Detaylı

GPS EFEMERİS BİLGİSİNİN GÖRELİ KONUMLAMADA KOORDİNATLARA VE BAZ BİLEŞENLERİNE ETKİSİ

GPS EFEMERİS BİLGİSİNİN GÖRELİ KONUMLAMADA KOORDİNATLARA VE BAZ BİLEŞENLERİNE ETKİSİ S.Ü. Müh.-Mim. Fak. Derg., c.19, s.1, 2004 J. Fac.Eng.Arch. Selcuk Univ., v.19, n.1, 2004 GPS EFEMERİS BİLGİSİNİN GÖRELİ KONUMLAMADA KOORDİNATLARA VE BAZ BİLEŞENLERİNE ETKİSİ Ekrem TUŞAT S.Ü. Hadim Meslek

Detaylı

MEVCUT GPS/NİVELMAN VERİ KÜMESİNİN JEOİT MODELLEME AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

MEVCUT GPS/NİVELMAN VERİ KÜMESİNİN JEOİT MODELLEME AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ MEVCUT GPS/NİVELMAN VERİ KÜMESİNİN JEOİT MODELLEME AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ Mustafa İNAM, Mehmet SİMAV, Ali TÜRKEZER, Serdar AKYOL, Ahmet DİRENÇ, A.İhsan KURT, Mustafa KURT Harita Genel Komutanlığı,

Detaylı

Dövize Endeksli Kredilerde KKDF

Dövize Endeksli Kredilerde KKDF 2009-10 Dövize Endeksli Kredilerde KKDF Ýstanbul, 12 Mart 2009 Sirküler Sirküler Numarasý : Elit - 2009/10 Dövize Endeksli Kredilerde KKDF 1. Genel Açýklamalar: 88/12944 sayýlý Kararnameye iliþkin olarak

Detaylı

Harita Projeksiyonları ve Koordinat Sistemleri. Doç. Dr. Senem KOZAMAN

Harita Projeksiyonları ve Koordinat Sistemleri. Doç. Dr. Senem KOZAMAN Harita Projeksiyonları ve Koordinat Sistemleri Doç. Dr. Senem KOZAMAN Yeryüzü şekilleri ve ayrıntılarının düz bir yüzey üzerinde, belli bir ölçek ve semboller kullanarak, bir referans sisteme göre ifade

Detaylı

JEODEZİK AĞLARIN TASARIMI (JEODEZİK AĞLARIN SINIFLANDIRILMASI, TÜRKİYE ULUSAL JEODEZİK AĞLARI)

JEODEZİK AĞLARIN TASARIMI (JEODEZİK AĞLARIN SINIFLANDIRILMASI, TÜRKİYE ULUSAL JEODEZİK AĞLARI) JEODEZİK AĞLARIN TASARIMI (JEODEZİK AĞLARIN SINIFLANDIRILMASI, TÜRKİYE ULUSAL JEODEZİK AĞLARI) 3.hafta, Ders 2 Prof. Dr. Mualla YALÇINKAYA, 2007 Yrd. Doç. Dr. Emine TANIR KAYIKÇI, 2017 Yeryüzünün bütününün

Detaylı

GPS ÝLE DETAY ALIMINDA GPSSÝT ÝN YERÝ VE UYGULAMA SONUÇLARI GPSSIT IN DETAIL MEASUREMENT BY GPS AND APPLICATION RESULTS ÖZET Ý.KALAYCI 1, Ö.ÇORUMLUOÐLU 1, A.CEYLAN 1 Günümüz teknolojisi, konumsal verilerin

Detaylı

olmak üzere 4 ayrı kütükte toplanan günlük GPS ölçüleri, baz vektörlerinin hesabı için bilgisayara aktarılmıştır (Ersoy.97).

olmak üzere 4 ayrı kütükte toplanan günlük GPS ölçüleri, baz vektörlerinin hesabı için bilgisayara aktarılmıştır (Ersoy.97). 1-) GPS Ölçülerinin Yapılması Ölçülerin yapılacağı tarihlerde kısa bir süre gözlem yapılarak uydu efemerisi güncelleştirilmiştir. Bunun sonunda ölçü yapılacak bölgenin yaklaşık koordinatlarına göre, bir

Detaylı

UYDU JEODEZISI: ÖLÇME YÖNTEM VE TEKNIKLERI

UYDU JEODEZISI: ÖLÇME YÖNTEM VE TEKNIKLERI UYDU JEODEZISI: ÖLÇME YÖNTEM VE TEKNIKLERI Gözlem noktasına baglı yöntemler: Yerden uyduya Uydudan yer noktasına Uydudan uyduya Ölçünün cinsine baglı yöntemler: Dogrultu ölçmeleri (geometrik yöntem) Çift

Detaylı

HARİTA DAİRESİ BAŞKANLIĞI. İSTANBUL TKBM HİZMET İÇİ EĞİTİM Temel Jeodezi ve GNSS

HARİTA DAİRESİ BAŞKANLIĞI. İSTANBUL TKBM HİZMET İÇİ EĞİTİM Temel Jeodezi ve GNSS HİZMET İÇİ EĞİTİM MART 2015 İSTANBUL TAPU VE KADASTRO II.BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ SUNUM PLANI 1- Jeodezi 2- Koordinat sistemleri 3- GNSS 3 JEODEZİ Jeodezi; Yeryuvarının şekil, boyut, ve gravite alanı ile zamana

Detaylı

STATIC POSITIONING PERFORMED FROM DIFFERENT GNSS NETWORKS AND STATIONS INVESTIGATION IN ISTANBUL SCALE

STATIC POSITIONING PERFORMED FROM DIFFERENT GNSS NETWORKS AND STATIONS INVESTIGATION IN ISTANBUL SCALE FARKLI GNSS AĞ VE İSTASYONLARINDAN GERÇEKLEŞTİRİLEN STATİK KONUMLAMANIN İSTANBUL ÖLÇEĞİNDE İRDELENMESİ E. AVCIOĞLU 1, M. SOYCAN 2 1 Himtek Mühendislik İnş. Tic. San. Ltd. Şti., İstanbul ercan@himtek.com.tr

Detaylı

31.10.2014. CEV 361 CBS ve UA. Koordinat ve Projeksiyon Sistemleri. Öğr. Gör. Özgür ZEYDAN http://cevre.beun.edu.tr/zeydan/ Yerin Şekli

31.10.2014. CEV 361 CBS ve UA. Koordinat ve Projeksiyon Sistemleri. Öğr. Gör. Özgür ZEYDAN http://cevre.beun.edu.tr/zeydan/ Yerin Şekli CEV 361 CBS ve UA Koordinat ve Projeksiyon Sistemleri Öğr. Gör. Özgür ZEYDAN http://cevre.beun.edu.tr/zeydan/ Yerin Şekli 1 Yerin Şekli Ekvator çapı: 12756 km Kuzey kutuptan güney kutuba çap: 12714 km

Detaylı

CEV 361 CBS ve UA. Koordinat ve Projeksiyon Sistemleri. Yrd. Doç. Dr. Özgür ZEYDAN Yerin Şekli

CEV 361 CBS ve UA. Koordinat ve Projeksiyon Sistemleri. Yrd. Doç. Dr. Özgür ZEYDAN  Yerin Şekli CEV 361 CBS ve UA Koordinat ve Projeksiyon Sistemleri Yrd. Doç. Dr. Özgür ZEYDAN http://cevre.beun.edu.tr/zeydan/ Yerin Şekli 1 Yerin Şekli Ekvator çapı: 12756 km Kuzey kutuptan güney kutuba çap: 12714

Detaylı

TUSAGA-AKTİF CORS İSTASYONLARININ YER DEĞİŞİKLİĞİNİN AĞ BAZLI RTK ÖLÇÜMLERİNE ETKİSİ. Sermet Öğütcü, İbrahim Kalaycı Necmettin Erbakan Üniversitesi

TUSAGA-AKTİF CORS İSTASYONLARININ YER DEĞİŞİKLİĞİNİN AĞ BAZLI RTK ÖLÇÜMLERİNE ETKİSİ. Sermet Öğütcü, İbrahim Kalaycı Necmettin Erbakan Üniversitesi TUSAGA-AKTİF CORS İSTASYONLARININ YER DEĞİŞİKLİĞİNİN AĞ BAZLI RTK ÖLÇÜMLERİNE ETKİSİ Sermet Öğütcü, İbrahim Kalaycı Necmettin Erbakan Üniversitesi ÇALIŞMA BÖLGESİ ÖLÇÜMLER Konya Aksaray-Cihanbeyli-Yunak

Detaylı

TUJK 2017 BİLİMSEL TOPLANTISI SABİT GNSS İSTASYONLARI UYGULAMALRI CORS İLE ORMANLIK ARAZİLERDE YAPILAN GNSS ÖLÇMELERİNDE RTK KULLANIMI

TUJK 2017 BİLİMSEL TOPLANTISI SABİT GNSS İSTASYONLARI UYGULAMALRI CORS İLE ORMANLIK ARAZİLERDE YAPILAN GNSS ÖLÇMELERİNDE RTK KULLANIMI TUJK 2017 BİLİMSEL TOPLANTISI SABİT GNSS İSTASYONLARI UYGULAMALRI CORS İLE ORMANLIK ARAZİLERDE YAPILAN GNSS ÖLÇMELERİNDE RTK KULLANIMI Yrd.Doç. Dr. Veli AKARSU/BEU, ZMYO Mimarlık ve Şehir Planlama Bölümü

Detaylı

hkm Jeodezi, Jeoinformasyon ve Arazi Yönetimi Dergisi 2007/2 Sayý 97 www.hkmo.org.tr Haritacýlýkta Alan Hata Sýnýrý Formülleri Ve Ýrdelenmesi Seyfettin GENCER 1 Özet Teknolojik geliþmelerden en iyi faydalanabilmek

Detaylı

Araþtýrma Hazýrlayan: Ebru Kocamanlar Araþtýrma Uzman Yardýmcýsý Gýda Ürünlerinde Ambalajýn Satýn Alma Davranýþýna Etkisi Dünya Ambalaj Örgütü nün açýklamalarýna göre dünyada ambalaj kullanýmýnýn %30 unu

Detaylı

Ballorex Venturi. Çift Regülatörlü Vana

Ballorex Venturi. Çift Regülatörlü Vana Ballorex Venturi Çift Regülatörlü Vana Isýtma ve soðutma sistemlerinin balanslanmasý Precision made easy Ballorex Venturi ýsýtma ve soðutma sistemlerini balanslamasýný saðlayan olan yeni jenerasyon çift

Detaylı

Motor kademeleri ile otomasyon seviyeleri arasýnda akýllý baðlantý Akýllý Baðlantý Siemens tarafýndan geliþtirilen SIMOCODE-DP iþlemcilerin prozeslerinin hatasýz çalýþmasýný saðlamak için gerekli tüm temel

Detaylı

INVESTIGATION OF ELEVATION CHANGE WITH DIFFERENT GEODETIC MEASUREMENT METHODS

INVESTIGATION OF ELEVATION CHANGE WITH DIFFERENT GEODETIC MEASUREMENT METHODS FARKLI JEODEZİK ÖLÇME YÖNTEMLERİ İLE YÜKSEKLİK DEĞİŞİMLERİNİN İNCELENMESİ B. GELİN 1, S.O. DÜNDAR 1, S. ÇETİN 2, U. DOĞAN 2 1 Yıldız Teknik Üniversitesi, İnşaat Fakültesi, Harita Mühendisliği, İstanbul

Detaylı

ULUSAL STANDART TOPOGRAFİK HARİTA PROJEKSİYONLARI

ULUSAL STANDART TOPOGRAFİK HARİTA PROJEKSİYONLARI ULUSAL STANDART TOPOGRAFİK HARİTA PROJEKSİYONLARI Doç.Dr. Türkay GÖKGÖZ http://www.yarbis.yildiz.edu.tr/gokgoz İnşaat Fakültesi Harita Mühendisliği Bölümü Kartografya Anabilim Dalı BÜYÜK ÖLÇEKLİ HARİTA

Detaylı

KURULTAYIN PANEL OTURUMLARI

KURULTAYIN PANEL OTURUMLARI KURULTAYIN PANEL OTURUMLARI 49 50 TMMOB Harita ve Kadastro Üçüncü Oturum (31 Mart 2003, Pazartesi) Gençlerin Gözüyle HKM Oturum Yöneticisi Özgür AVCI Konuþmacýlar Seçkin ODABAÞI Taylan ÖCALAN Hüseyin TOPAN

Detaylı

STAJ BÝLGÝLERÝ. Önemli Açýklamalar

STAJ BÝLGÝLERÝ. Önemli Açýklamalar Öðrencinin Adý ve Soyadý Doðum Yeri ve Yýlý Fakülte Numarasý Bölümü Yaptýðý Staj Dalý Fotoðraf STAJ BÝLGÝLERÝ Ýþyeri Adý Adresi Telefon Numarasý Staj Baþlama Tarihi Staj Bitiþ Tarihi Staj Süresi (gün)

Detaylı

JDF 242 JEODEZİK ÖLÇMELER 2. HAFTA DERS SUNUSU. Yrd. Doç. Dr. Hüseyin KEMALDERE

JDF 242 JEODEZİK ÖLÇMELER 2. HAFTA DERS SUNUSU. Yrd. Doç. Dr. Hüseyin KEMALDERE JDF 242 JEODEZİK ÖLÇMELER 2. HAFTA DERS SUNUSU Yrd. Doç. Dr. Hüseyin KEMALDERE 3 boyutlu uzayda Jeoit Z Y X Dünyaya en uygun elipsoid modeli ve yer merkezli dik koordinat sistemi Ülkemizde 2005

Detaylı

TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odasý

TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odasý katýlmayan firma ya da kurumumuz oldu. Benim kayýtlarýma göre teknik toplantý 14 defa yapýldý. Rasim Hocam 19 dedi, zannediyorum, bizim dýþýmýzda da deðerlendirme toplantýlarý yapýldý, ben onlarý kayýtlarýma

Detaylı

JDF/GEO 120 ÖLÇME BİLGİSİ II POLİGONASYON

JDF/GEO 120 ÖLÇME BİLGİSİ II POLİGONASYON JDF/GEO 120 ÖLÇME BİLGİSİ II POLİGONASYON Dr. Öğr. Üyesi HÜSEYİN KEMALDERE Sınıflandırma (BÖHHBÜY (26.06.2018)-Md:8) Bu yönetmelik kapsamındaki kontrol noktalarının hiyerarşik sınıflandırılması aşağıda

Detaylı

CBS. Projeksiyon. CBS Projeksiyon. Prof.Dr. Emin Zeki BAŞKENT. Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi 2010, EZB

CBS. Projeksiyon. CBS Projeksiyon. Prof.Dr. Emin Zeki BAŞKENT. Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi 2010, EZB Prof.Dr. Emin Zeki BAŞKENT Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi Elipsoid şeklindeki dünyanın bir düzlem üzerine indirilmesi ve koordinatlarının matematiksel dönüşümleridir. Harita üç şekilde projeksiyonu

Detaylı

Ne-Ka. Grouptechnic ... /... / 2008. Sayýn Makina Üreticisi,

Ne-Ka. Grouptechnic ... /... / 2008. Sayýn Makina Üreticisi, ... /... / 2008 Sayýn Makina Üreticisi, Firmamýz Bursa'da 1986 yýlýnda kurulmuþtur. 2003 yýlýndan beri PVC makineleri sektörüne yönelik çözümler üretmektedir. Geniþ bir ürün yelpazesine sahip olan firmamýz,

Detaylı

Firmamýz mühendisliðinde imalatýný yaptýðýmýz endüstriyel tip mikro dozaj sistemleri ile Kimya,Maden,Gýda... gibi sektörlerde kullanýlan hafif, orta

Firmamýz mühendisliðinde imalatýný yaptýðýmýz endüstriyel tip mikro dozaj sistemleri ile Kimya,Maden,Gýda... gibi sektörlerde kullanýlan hafif, orta Mikro Dozaj Firmamýz mühendisliðinde imalatýný yaptýðýmýz endüstriyel tip mikro dozaj sistemleri ile Kimya,Maden,Gýda... gibi sektörlerde kullanýlan hafif, orta ve aðýr hizmet tipi modellerimizle Türk

Detaylı

Kanguru Matematik Türkiye 2015

Kanguru Matematik Türkiye 2015 3 puanlýk sorular 1. Aþaðýdaki þekillerden hangisi bu dört þeklin hepsinde yoktur? A) B) C) D) 2. Yandaki resimde kaç üçgen vardýr? A) 7 B) 6 C) 5 D) 4 3. Yan taraftaki þekildeki yapboz evin eksik parçasýný

Detaylı

Hakan AKÇIN* SUNU Ali ihsan ŞEKERTEKİN

Hakan AKÇIN* SUNU Ali ihsan ŞEKERTEKİN AÇIK İŞLETME MADENCİLİĞİ UYGULAMALARINDA GNSS ÖLÇÜLERİNDEN YÜKSEKLİK FARKLARININ GEOMETRİK NİVELMAN ÖLÇMELERİNDEN YÜKSEKLİK FARKLARI YERİNE KULLANIMI ÜZERİNE DENEYSEL BİR ARAŞTIRMA Hakan AKÇIN* SUNU Ali

Detaylı

4. f(x) = x 3 3ax 2 + 2x 1 fonksiyonunda f ý (x) in < x < için f(x) azalan bir fonksiyon olduðuna

4. f(x) = x 3 3ax 2 + 2x 1 fonksiyonunda f ý (x) in < x < için f(x) azalan bir fonksiyon olduðuna Artan - Azalan Fonksionlar Ma. Min. ve Dönüm Noktalarý ÖSYM SORULARI. Aþaðýdaki fonksionlardan hangisi daima artandýr? A) + = B) = C) = ( ) + D) = E) = + (97). f() = a + fonksionunda f ý () in erel (baðýl)

Detaylı

EÞÝTSÝZLÝKLER. I. ve II. Dereceden Bir Bilinmeyenli Eþitsizlik. Polinomlarýn Çarpýmý ve Bölümü Bulunan Eþitsizlik

EÞÝTSÝZLÝKLER. I. ve II. Dereceden Bir Bilinmeyenli Eþitsizlik. Polinomlarýn Çarpýmý ve Bölümü Bulunan Eþitsizlik l l l EÞÝTSÝZLÝKLER I. ve II. Dereceden Bir Bilinmeyenli Eþitsizlik Polinomlarýn Çarpýmý ve Bölümü Bulunan Eþitsizlik Çift ve Tek Katlý Kök, Üslü ve Mutlak Deðerlik Eþitsizlik l Alýþtýrma 1 l Eþitsizlik

Detaylı

Fiskomar. Baþarý Hikayesi

Fiskomar. Baþarý Hikayesi Fiskomar Baþarý Hikayesi Fiskomar Gýda Temizlik Ve Marketcilik Ticaret Anonim Þirketi Cumhuriyetin ilanýndan sonra büyük önder Atatürk'ün Fýndýk baþta olmak üzere diðer belli baþlý ürünlerimizi ilgilendiren

Detaylı

Fatih TAKTAK, Mevlüt GÜLLÜ

Fatih TAKTAK, Mevlüt GÜLLÜ Afyon Kocatepe Üniversitesi 7 (2) Afyon Kocatepe University FEN BİLİMLERİ DERGİSİ JOURNAL OF SCIENCE AFYONKARAHİSAR DA GPS GÖZLEMLERİ VE NİVELMAN ÖLÇÜLERİ YARDIMIYLA YEREL JEOİD PROFİLİNİN ÇIKARILMASI

Detaylı

Yat, Kotra Ve Her Türlü Motorlu Özel Tekneler Ýçin Geçerli Olan KDV Ve ÖTV Ora

Yat, Kotra Ve Her Türlü Motorlu Özel Tekneler Ýçin Geçerli Olan KDV Ve ÖTV Ora 2009-40 Yat, Kotra Ve Her Türlü Motorlu Özel Tekneler Ýçin Geçerli Olan KDV Ve ÖTV Ora Ýstanbul, 25 Aðustos 2009 Sirküler Numarasý : Elit - 2009/40 Sirküler Yat, Kotra Ve Her Türlü Motorlu Özel Tekneler

Detaylı

Bölüm 6: Lojik Denklemlerin Sadeleþtirilmesi

Bölüm 6: Lojik Denklemlerin Sadeleþtirilmesi ölüm : Lojik Denklemlerin Sadeleþtirilmesi. Giriþ: Karnough (karno) haritalarý 9 yýlýnda M. Karnough tarafýndan dijital devrelerde kullanýlmak üzere ortaya konmuþtur. u yöntemle dijital devreleri en az

Detaylı

JEOİD ve JEOİD BELİRLEME

JEOİD ve JEOİD BELİRLEME JEOİD ve JEOİD BELİRLEME İÇİNDEKİLER GİRİŞ JEODEZİDE YÜKSEKLİK SİSTEMLERİ Jeopotansiyel Yükseklikler (C) Dinamik Yükseklikler (H D ) Normal Yükseklik (H N ) Elipsoidal Yükseklik Ortometrik Yükseklik Atmosferik

Detaylı

Haritası yapılan bölge (dilim) Orta meridyen λ. Kuzey Kutbu. Güney Kutbu. Transversal silindir (projeksiyon yüzeyi) Yerin dönme ekseni

Haritası yapılan bölge (dilim) Orta meridyen λ. Kuzey Kutbu. Güney Kutbu. Transversal silindir (projeksiyon yüzeyi) Yerin dönme ekseni 1205321/1206321 Türkiye de Topografik Harita Yapımı Ölçek Büyük Ölçekli Haritalar 1:1000,1:5000 2005 tarihli BÖHHBYY ne göre değişik kamu kurumlarınca üretilirler. Datum: GRS80 Projeksiyon: Transverse

Detaylı

PARK PLAZA TALÝMHANE KATLI OTOPARKI ÝKSA UYGULAMA PROJESÝ ÝÇÝN YAPILAN DEFORMASYON ÖLÇÜMLERÝ H.Ý.ÖKSÜZTEPE 1 ÖZET Yüksek katlý binalar için yapýlan derin kazýlar ve bu alanlardaki inþaat uygulamalarýnýn

Detaylı

Kuzey Kutbu. Yerin dönme ekseni

Kuzey Kutbu. Yerin dönme ekseni 1205321/1206321 Türkiye de Topoğrafik Harita Yapımı Ölçek Büyük Ölçekli Haritalar 1:1000,1:5000 2005 tarihli BÖHHBYY ne göre değişik kamu kurumlarınca üretilirler. Datum: GRS80 Projeksiyon: Transverse

Detaylı

Firmamýz mühendisliðinde imalatýný yaptýðýmýz endüstriyel tip proses filtreleri ile, siklonlar, seperatörler çalýþma koþullarýna göre anti nem,anti

Firmamýz mühendisliðinde imalatýný yaptýðýmýz endüstriyel tip proses filtreleri ile, siklonlar, seperatörler çalýþma koþullarýna göre anti nem,anti Filtre Firmamýz mühendisliðinde imalatýný yaptýðýmýz endüstriyel tip proses filtreleri ile, siklonlar, seperatörler çalýþma koþullarýna göre anti nem,anti statik seçenekleri, 1-200m2 temizleme alaný ve

Detaylı

hkm Jeodezi, Jeoinformasyon ve Arazi Yönetimi Dergisi 2008/1 Sayý 98 www.hkmo.org.tr Yersel Lazer Tarayýcý Ölçme Prensipleri ve Nokta Bulutlarýnýn Birleþtirilmesi Cihan ALTUNTAÞ 1, Ferruh YILDIZ 2 Özet

Detaylı

BÝREY DERSHANELERÝ SINIF ÝÇÝ DERS ANLATIM FÖYÜ MATEMATÝK - II

BÝREY DERSHANELERÝ SINIF ÝÇÝ DERS ANLATIM FÖYÜ MATEMATÝK - II ÝREY DERSHNELERÝ SINIF ÝÇÝ DERS NLTIM FÖYÜ DERSHNELERÝ Konu Ders dý ölüm Sýnav DF No. MTEMTÝK - II TRÝGNMETRÝ - I MF TM LYS 8 Ders anlatým föleri öðrenci tarafýndan dersten sonra tekrar çalýþýlmalýdýr.

Detaylı

DOÐRUNUN ANALÝTÝÐÝ - I

DOÐRUNUN ANALÝTÝÐÝ - I YGS-LYS GEOMETRÝ Konu Anlatýmý DOÐRUNUN ANALÝTÝÐÝ - I ANALÝTÝK DÜZLEM Baþlangýç noktasýnda birbirine dik olan iki sayý doðrusunun oluþturduðu sisteme dik koordinat sistemi, bu doðrularýn belirttiði düzleme

Detaylı

BÜYÜK ÖLÇEKLİ HARİTA VE HARİTA BİLGİLERİ ÜRETİM YÖNETMELİĞİ

BÜYÜK ÖLÇEKLİ HARİTA VE HARİTA BİLGİLERİ ÜRETİM YÖNETMELİĞİ 6961 BÜYÜK ÖLÇEKLİ HARİTA VE HARİTA BİLGİLERİ ÜRETİM YÖNETMELİĞİ Bakanlar Kurulu Kararının Tarihi : 30/4/2018 No : 2018/11962 Dayandığı Kanunun Tarihi : 22/4/1925 No : 657 3/5/1985 3194 21/6/1987 3402

Detaylı

JDF 116 / 120 ÖLÇME TEKNİĞİ / BİLGİSİ II POLİGONASYON

JDF 116 / 120 ÖLÇME TEKNİĞİ / BİLGİSİ II POLİGONASYON JDF 116 / 120 ÖLÇME TEKNİĞİ / BİLGİSİ II POLİGONASYON Yrd. Doç. Dr. HÜSEYİN KEMALDERE Jeodezik Noktaların Sınıflandırması (BÖHHBÜY-Md:8) Noktaların sınıflandırılması aşağıdaki şekildedir: a) Uzay ve uydu

Detaylı

OTOMATÝK BETON BLOK ÜRETÝM TESÝSÝ NHP

OTOMATÝK BETON BLOK ÜRETÝM TESÝSÝ NHP OTOMATÝK BETON BLOK ÜRETÝM TESÝSÝ NHP 520 Profesyonellik detaylarda gizli... Kolay ve pratik kalýp deðiþimi için tasarlanmýþ açýlýr makina gövdesi, kalýp deðiþtirme için gereken zamaný kýsaltmaktadýr.

Detaylı

Modüler Proses Sistemleri

Modüler Proses Sistemleri Ürünler ve Hizmetlerimiz 2011 Modüler Proses Makineleri Modüler Proses Sistemleri Proses Ekipmanlarý Süt alým tanklarý Süt alým degazörleri Akýþ transfer paneli Vana tarlasý Özel adaptör Tesisat malzemeleri

Detaylı

Spor Bilimleri Derneði Ýletiþim Aðý

Spor Bilimleri Derneði Ýletiþim Aðý Spor Bilimleri Derneði Ýletiþim Aðý Spor Bilimleri Derneði, üyeler arasýndaki haberleþme aðýný daha etkin hale getirmek için, akademik çalýþmalar yürüten bilim insaný, antrenör, öðretmen, öðrenci ve ilgili

Detaylı

4691 sayýlý Teknoloji Geliþtirme Bölgeleri Kanunu kapsamýnda kurulan ULUTEK TEKNOLOJÝ GELÝÞTÝRME BÖLGESÝ, Uludað Üniversitesi Görükle Kampüsü içerisinde 471.000 m2 alanda hizmet vermektedir. 2006 yýlýnda

Detaylı

Esra TEKDAL 1, Rahmi Nurhan ÇELİK 2, Tevfik AYAN 3 1

Esra TEKDAL 1, Rahmi Nurhan ÇELİK 2, Tevfik AYAN 3 1 İSTANBUL AYDIN ÜNİVERSİTESİ DERGİSİ (İAÜD) Yıl 4, Sayı 16, Sayfa (63-70) BOLU GEÇİŞİNDE DEPREM SEBEBİYLE MEYDANA GELEN Esra TEKDAL 1, Rahmi Nurhan ÇELİK 2, Tevfik AYAN 3 1 tekdale@itu.edu.tr 2 celikn@itu.edu.tr

Detaylı

E.Ömür DEMİRKOL, Mehmet Ali GÜRDAL, Abdullah YILDIRIM

E.Ömür DEMİRKOL, Mehmet Ali GÜRDAL, Abdullah YILDIRIM AVRUPA DATUMU 1950 (EUROPEAN DATUM 1950: ED-50) İLE DÜNYA JEODEZİK SİSTEMİ 1984 (WORLD GEODETIC SYSTEM 1984: WGS84) ARASINDA DATUM (KOORDİNAT) DÖNÜŞÜMÜ VE ASKERİ UYGULAMALARI ÖZET E.Ömür DEMİRKOL, Mehmet

Detaylı

DENEME Bu testte 40 soru bulunmaktadýr. 2. Bu testteki sorular matematiksel iliþkilerden yararlanma gücünü ölçmeye yöneliktir.

DENEME Bu testte 40 soru bulunmaktadýr. 2. Bu testteki sorular matematiksel iliþkilerden yararlanma gücünü ölçmeye yöneliktir. 1. Bu testte 40 soru bulunmaktadýr. 2. Bu testteki sorular matematiksel iliþkilerden yararlanma gücünü ölçmeye yöneliktir. 1. 3 2x +1 = 27 olduðuna göre, x kaçtýr? A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4 4. Yukarýda

Detaylı

3AH Vakum Devre-Kesicileri: Uygun Çözümler

3AH Vakum Devre-Kesicileri: Uygun Çözümler 3AH Vakum Devre-Kesicileri: Uygun Çözümler Beþ tipin saðladýðý üç büyük avantaj: Uyumlu, güçlü, ekonomik Devre-kesicileri günümüzde, trafolarýn, enerji nakil hatlarýnýn, kablolarýn, kondansatörlerin, reaktör

Detaylı

Bayrak T., Yamula Barajýndaki Jeodezik Yöntemle Düþey Deformasyonlarýn Ýzlenmesi hkm 2006/2 Sayý 95 Yapýsal bütünlüðü korumak, yýkýlmasýný önlemek ve

Bayrak T., Yamula Barajýndaki Jeodezik Yöntemle Düþey Deformasyonlarýn Ýzlenmesi hkm 2006/2 Sayý 95 Yapýsal bütünlüðü korumak, yýkýlmasýný önlemek ve hkm Jeodezi, Jeoinformasyon ve Arazi Yönetimi Dergisi 2006/2 Sayý 95 www.hkmo.org.tr Yamula Barajýndaki Düþey Deformasyonlarýn Jeodezik Yöntemlerle Ýzlenmesi Temel BAYRAK 1 Özet Kayseri iline 35 km uzaklýkta

Detaylı

JEODEZİ. Şekil1: Yerin şekli YERİN ŞEKLİ JEOİD

JEODEZİ. Şekil1: Yerin şekli YERİN ŞEKLİ JEOİD JEODEZİ Jeodezi, üç boyutlu ve zaman değişkenli uzayda, çekim alanı ile birlikte, yeryuvarının ve öteki gök cisimlerinin ölçülmesi ve haritaya aktarılması ile uğraşan bilim dalıdır. Şekil1: Yerin şekli

Detaylı

Faaliyet Raporu. Banvit Bandýrma Vitaminli Yem San. A.Þ. 01 Ocak - 30 Eylül 2010 Dönemi

Faaliyet Raporu. Banvit Bandýrma Vitaminli Yem San. A.Þ. 01 Ocak - 30 Eylül 2010 Dönemi 10 Faaliyet Raporu Banvit Bandýrma Vitaminli Yem San. A.Þ. 01 Ocak - 30 Eylül 2010 Dönemi Ýçindekiler Yönetim ve Denetim Kurulu Temettü Politikasý Risk Yönetim Politikalarý Genel Kurul Tarihine Kadar Meydana

Detaylı

AVRUPA DATUMU 1950 (ED-50) İLE TÜRKİYE ULUSAL TEMEL GPS AGI 1999 (TUTGA-99) ARASINDA DATUM DÖNÜŞÜMÜ

AVRUPA DATUMU 1950 (ED-50) İLE TÜRKİYE ULUSAL TEMEL GPS AGI 1999 (TUTGA-99) ARASINDA DATUM DÖNÜŞÜMÜ AVRUPA DATUMU 1950 (ED-50) İLE TÜRKİYE ULUSAL TEMEL GPS AGI 1999 (TUTGA-99) ARASINDA DATUM DÖNÜŞÜMÜ (DATUM TRANSFORMATION BETWEEN THE EUROPEAN DATUM 1950 (ED-50) AND TURKISH NATIONAL FUNDAMENTAL GPS NETWORK

Detaylı

Büyük Ölçekli Harita ve Harita Bilgileri Üretim Yönetmeliği. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Hukukî Dayanak, Yetki ve Sorumluluk, Yükümlülük

Büyük Ölçekli Harita ve Harita Bilgileri Üretim Yönetmeliği. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Hukukî Dayanak, Yetki ve Sorumluluk, Yükümlülük Yönetmeliğin Yayımlandığı Resmi Gazete nin Tarih Sayısı 15/7/2005 25876 Büyük Ölçekli Harita ve Harita Bilgileri Üretim Yönetmeliği BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Hukukî Dayanak, Yetki ve Sorumluluk, Yükümlülük

Detaylı

TOPLUMSAL SAÐLIK DÜZEYÝNÝN DURUMU: Türkiye Bunu Hak Etmiyor

TOPLUMSAL SAÐLIK DÜZEYÝNÝN DURUMU: Türkiye Bunu Hak Etmiyor TOPLUMSAL SAÐLIK DÜZEYÝNÝN DURUMU: Türkiye Bunu Hak Etmiyor Türkiye'nin insanlarý, mevcut saðlýk düzeyini hak etmiyor. Saðlýk hizmetleri için ayrýlan kaynaklarýn yetersizliði, kamunun önemli oranda saðlýk

Detaylı

ÖZET TÜRK BOÐAZLARI GEMÝ TRAFÝK HÝZMETLERÝ PROJESÝ ÜZERÝNE GÖRÜÞLER Dr. Göknil GÜLER 1, Doç. Dr. Halil ERKAYA 2 Boðazlarda yapýlan uluslararasý ve ulusal deniz trafiði, 1994 yýlýndan zamanýmýza kadar bu

Detaylı

Kanguru Matematik Türkiye 2017

Kanguru Matematik Türkiye 2017 4 puanlýk sorular 1. þaðýdaki þekilde kenar uzunluklarý 4 ve 6 olan iki eþkenar üçgen ve iç teðet çemberleri görülmektedir. ir uðurböceði üçgenlerin kenarlarý ve çemberlerin üzerinde yürüyebilmektedir.

Detaylı

BÝLGÝLENDÝRME BROÞÜRÜ

BÝLGÝLENDÝRME BROÞÜRÜ IPA Cross-Border Programme CCI No: 2007CB16IPO008 BÝLGÝLENDÝRME BROÞÜRÜ SINIR ÖTESÝ BÖLGEDE KÜÇÜK VE ORTA ÖLÇEKLÝ ÝÞLETMELERÝN ORTAK EKO-GÜÇLERÝ PROJESÝ Ref. ¹ 2007CB16IPO008-2011-2-063, Geçerli sözleþme

Detaylı

ÖZET JEODEZÝK GPS AÐLARINDA DUYARLIK VE GÜVEN ANALÝZÝ M. YALÇINKAYA 1, K. TEKE 1, T. BAYRAK 2 Kentsel teknik hizmetler, kadastral çalýþmalar yada deformasyonlarý belirleme gibi farklý kullaným amaçlarý

Detaylı

0.2-200m3/saat AISI 304-316

0.2-200m3/saat AISI 304-316 RD Firmamýz mühendisliðinde imalatýný yaptýðýmýz endüstriyel tip hava kilidleri her türlü proseste çalýþacak rotor ve gövde seçeneklerine sahiptir.aisi304-aisi316baþtaolmaküzerekimya,maden,gýda...gibi

Detaylı

ÖLÇME BİLGİSİ (SURVEYING) SDÜ, Orman Fakültesi, Orman İnşaatı Geodezi ve Fotogrametri Anabilim Dalı

ÖLÇME BİLGİSİ (SURVEYING) SDÜ, Orman Fakültesi, Orman İnşaatı Geodezi ve Fotogrametri Anabilim Dalı ÖLÇME BİLGİSİ (SURVEYING) 1 Yrd. Doç. Dr. H. Oğuz Çoban Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Orman Mühendisliği Bölümü Orman İnşaatı Geodezi ve Fotogrametri Anabilim Dalı Telefon : 2113944 E-posta

Detaylı

Ayhan E., Erden Ö., Kýzýl Ötesi Görüntülerle Fotogrametrik Pafta Üretimi Ve Üç Boyutlu Modelleme hkm 2005/2 Sayý 93 mýþtýr. Daha sonra arazide bu nokt

Ayhan E., Erden Ö., Kýzýl Ötesi Görüntülerle Fotogrametrik Pafta Üretimi Ve Üç Boyutlu Modelleme hkm 2005/2 Sayý 93 mýþtýr. Daha sonra arazide bu nokt hkm Jeodezi, Jeoinformasyon ve Arazi Yönetimi Dergisi 2005/2 Sayý 93 www.hkmo.org.tr Kýzýl Ötesi Görüntülerle Fotogrametrik Pafta Üretimi Ve Üç Boyutlu Modelleme Eminnur AYHAN 1, Özlem ERDEN 2 Özet Bu

Detaylı

EDMS, þirketlerin dinamik dokümanlar oluþturmasýný saðlayan, bu doküman ve belgeleri dijital olarak saklayýp, dünyanýn deðiþik noktalarýndaki

EDMS, þirketlerin dinamik dokümanlar oluþturmasýný saðlayan, bu doküman ve belgeleri dijital olarak saklayýp, dünyanýn deðiþik noktalarýndaki with BIM Suite EDMS, þirketlerin dinamik dokümanlar oluþturmasýný saðlayan, bu doküman ve belgeleri dijital olarak saklayýp, dünyanýn deðiþik noktalarýndaki kullanýcýlarýnýn eriþmesine olanak veren ve

Detaylı

GEOMETRÝK ÞEKÝLLER. üçgen. bilgi

GEOMETRÝK ÞEKÝLLER. üçgen. bilgi bilgi GEOMETRÝK ÞEKÝLLER Tacýn ve basket potasýnýn þekilleri arasýnda nasýl bir benzerlik veya fark vardýr? Tacýn þeklinde bir açýklýk varken, basket potasýnýn þekli tamamen kapalýdýr. Buradan þekillerin

Detaylı

Mantýk Kümeler I. MANTIK. rnek rnek rnek rnek rnek... 5 A. TANIM B. ÖNERME. 9. Sýnýf / Sayý.. 01

Mantýk Kümeler I. MANTIK. rnek rnek rnek rnek rnek... 5 A. TANIM B. ÖNERME. 9. Sýnýf / Sayý.. 01 Matematik Mantýk Kümeler Sevgili öðrenciler, hayatýnýza yön verecek olan ÖSS de, baþarýlý olmuþ öðrencilerin ortak özelliði, 4 yýl boyunca düzenli ve disiplinli çalýþmýþ olmalarýdýr. ÖSS Türkiye Birincisi

Detaylı

STAJ BÝLGÝLERÝ. Önemli Açýklamalar

STAJ BÝLGÝLERÝ. Önemli Açýklamalar 2017 Öðrencinin Adý ve Soyadý Doðum Yeri ve Yýlý Fakülte Numarasý Bölümü Yaptýðý Staj Dalý Fotoðraf STAJ BÝLGÝLERÝ Ýþyeri Adý Adresi Telefon Numarasý Staj Baþlama Tarihi Staj Bitiþ Tarihi Staj Süresi (gün)

Detaylı

ERHAN KAMIŞLI H.Ö. SABANCI HOLDİNG ÇİMENTO GRUP BAŞKANI OLDU.

ERHAN KAMIŞLI H.Ö. SABANCI HOLDİNG ÇİMENTO GRUP BAŞKANI OLDU. ERHAN KAMIŞLI H.Ö. SABANCI HOLDİNG ÇİMENTO GRUP BAŞKANI OLDU. Sendikamýz Yönetim Kurulu Üyesi Erhan KAMIÞLI, 28 Mart 2001 tarihi itibariyle H.Ö. Sabancý Holding Çimento Grubu Baþkanlýðý'na atanmýþtýr.

Detaylı

Ballorex Dynamic. Basýnç Baðýmsýz Kontrol Vanasý. Precision made easy

Ballorex Dynamic. Basýnç Baðýmsýz Kontrol Vanasý. Precision made easy Ballorex Dynamic Basýnç Baðýmsýz Kontrol Vanasý Precision made easy Dinamik balanslama ile toplam debi kontrolü Precision made easy Ballorex Dynamic yeni nesil basýnçtan baðýmsýz balans ve kontrol vanasýdýr.

Detaylı

1. ÝTHÝB TEKNÝK TEKSTÝL PROJE YARIÞMASI

1. ÝTHÝB TEKNÝK TEKSTÝL PROJE YARIÞMASI Yarýþmanýn Amacý 1. ÝTHÝB 1.ÝTHÝB Teknik Tekstiller Proje Yarýþmasý, Ýstanbul Tekstil ve Hammaddeleri Ýhracatçýlarý Birliði'nin Türkiye Ýhracatçýlar Meclisi'nin katkýlarýyla Türkiye'de teknik tekstil sektörünün

Detaylı

Mart 2010 Otel Piyasasý Antalya Ýstanbul Gayrimenkul Deðerleme ve Danýþmanlýk A.Þ. Büyükdere Cad. Kervan Geçmez Sok. No:5 K:2 Mecidiyeköy Ýstanbul - Türkiye Tel: +90.212.273.15.16 Faks: +90.212.355.07.28

Detaylı

Ovacýk Altýn Madeni'ne dava öncesi yargýsýz infaz!

Ovacýk Altýn Madeni'ne dava öncesi yargýsýz infaz! Asýlsýz iddia neden ortaya atýldý? Ovacýk Altýn Madeni'ne dava öncesi yargýsýz infaz! 19 Haziran 2004 tarihinde, Ovacýk Altýn Madeni ile hiçbir ilgisi olmayan Arsenik iddialarý ortaya atýlarak madenimiz

Detaylı

GPS ÖLÇÜMLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİNDE FARKLI FAZ KOMBİNASYONLARININ KULLANILMASI

GPS ÖLÇÜMLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİNDE FARKLI FAZ KOMBİNASYONLARININ KULLANILMASI GPS ÖLÇÜMLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİNDE FARKLI FAZ KOMBİNASYONLARININ KULLANILMASI H. Kemaldere 1, H. Kutoğlu 2, Ç. Mekik 3 1 Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Jeodezi ve Fotogrametri Müh.Bölümü, Jeodezi

Detaylı

HARİTA TEKNİKERLİĞİ DERS NOTU

HARİTA TEKNİKERLİĞİ DERS NOTU T.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi 015 HARİTA TEKNİKERLİĞİ DERS NOTU BÜYÜK ÖLÇEKLİ HARİTA VE HARİTA BİLGİLERİ ÜRETİM YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Hukukî Dayanak,

Detaylı

DÜNYANIN GELECEÐÝ ÝÇÝN ÇEVREYE VE ÇOCUKLARA SAHÝP ÇIKALIM ÇEVRE TEÞVÝK ÖDÜLÜ 2007 Hakkýmýzda Þafak Makina Yedek Parça San. & Tic. A.Þ. 1955 yýlýnda Sayýn Fethi ÇATALAY tarafýndan Ýstanbul da kurulmuþtur.

Detaylı

Fiilen 1987, resmen ise 1992 Yýlýnda Adapazarý nda kuruldu. Kýsa sürede büyüyerek dünyanýn önde gelen Alçak Gerilim Þalt Cihazlarý üreticileri arasýnda yerini aldý. 25. 000 m 2 si kapalý alan olmak üzere

Detaylı

MedYa KÝt / 26 Ýnsan Kaynaklarý ve Yönetimi konusunda Türkiye nin ilk dergisi HR DergÝ Human Resources Ýnsan Kaynaklarý ve Yönetim Dergisi olarak amacýmýz, kurulduðumuz günden bu yana deðiþmedi: Türkiye'de

Detaylı

3. FASÝKÜL 1. FASÝKÜL 4. FASÝKÜL 2. FASÝKÜL 5. FASÝKÜL. 3. ÜNÝTE: ÇIKARMA ÝÞLEMÝ, AÇILAR VE ÞEKÝLLER Çýkarma Ýþlemi Zihinden Çýkarma

3. FASÝKÜL 1. FASÝKÜL 4. FASÝKÜL 2. FASÝKÜL 5. FASÝKÜL. 3. ÜNÝTE: ÇIKARMA ÝÞLEMÝ, AÇILAR VE ÞEKÝLLER Çýkarma Ýþlemi Zihinden Çýkarma Ýçindekiler 1. FASÝKÜL 1. ÜNÝTE: ÞEKÝLLER VE SAYILAR Nokta Düzlem ve Düzlemsel Þekiller Geometrik Cisimlerin Yüzleri ve Yüzeyleri Tablo ve Þekil Grafiði Üç Basamaklý Doðal Sayýlar Sayýlarý Karþýlaþtýrma

Detaylı

Kanguru Matematik Türkiye 2015

Kanguru Matematik Türkiye 2015 3 puanlýk sorular 1. Hangi þeklin tam olarak yarýsý karalanmýþtýr? A) B) C) D) 2 Þekilde görüldüðü gibi þemsiyemin üzerinde KANGAROO yazýyor. Aþaðýdakilerden hangisi benim þemsiyenin görüntüsü deðildir?

Detaylı

Yıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi Harita Mühendisliği Bölümü TOPOGRAFYA (HRT3351) Yrd. Doç. Dr. Ercenk ATA

Yıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi Harita Mühendisliği Bölümü TOPOGRAFYA (HRT3351) Yrd. Doç. Dr. Ercenk ATA Yıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi Harita Mühendisliği Bölümü Ders Adı Kodu Yerel Kredi ECTS Ders (saat/hafta) Uygulama (saat/hafta) Laboratuvar (saat/hafta) Topografya HRT3351 3 4 3 0 0 DERSİN

Detaylı

Datum. Doç. Dr. Saffet ERDOĞAN 1

Datum. Doç. Dr. Saffet ERDOĞAN 1 Datum Farklı datumlar haritalanacak yeryüzü bölümüne bağlı olarak geoide göre değişik elipsoid oryantasyonları (referans elipsoid) kullanırlar. Amaç seçilen elipsoide göre en doğru koordinatlama yapmaktadır.

Detaylı

BÜYÜK ÖLÇEKLİ HARİTA VE HARİTA BİLGİSİ ÜRETİM YÖNETMELİĞİ TASLAĞI. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Hukukî Dayanak, Yetki ve Sorumluluk, Yükümlülük

BÜYÜK ÖLÇEKLİ HARİTA VE HARİTA BİLGİSİ ÜRETİM YÖNETMELİĞİ TASLAĞI. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Hukukî Dayanak, Yetki ve Sorumluluk, Yükümlülük BÜYÜK ÖLÇEKLİ HARİTA VE HARİTA BİLGİSİ ÜRETİM YÖNETMELİĞİ TASLAĞI BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Hukukî Dayanak, Yetki ve Sorumluluk, Yükümlülük Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı; a) Deniz (Seyir) haritaları

Detaylı

Simge Özer Pýnarbaþý

Simge Özer Pýnarbaþý Simge Özer Pýnarbaþý 1963 yýlýnda Ýstanbul da doðdu. Ortaöðrenimini Kadýköy Kýz Lisesi nde tamamladý. 1984 yýlýnda Ýstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji ve Sanat Tarihi Bölümü nü bitirdi.

Detaylı

KAMU MALÝYESÝ. Konsolide bütçenin uygulama sonuçlarýna iliþkin bilgiler aþaðýdaki bölümlerde yer almýþtýr. KONSOLÝDE BÜTÇE ÝLE ÝLGÝLÝ ORANLAR (Yüzde)

KAMU MALÝYESÝ. Konsolide bütçenin uygulama sonuçlarýna iliþkin bilgiler aþaðýdaki bölümlerde yer almýþtýr. KONSOLÝDE BÜTÇE ÝLE ÝLGÝLÝ ORANLAR (Yüzde) V KAMU MALÝYESÝ 71 72 KAMU MALÝYESÝ Konsolide bütçenin uygulama sonuçlarýna iliþkin bilgiler aþaðýdaki bölümlerde yer almýþtýr. A. KONSOLÝDE BÜTÇE UYGULAMALARI 1. Genel Durum 1996 yýlýnda yüzde 26.4 olan

Detaylı

DETERMINATION OF VELOCITY FIELD AND STRAIN ACCUMULATION OF DENSIFICATION NETWORK IN MARMARA REGION

DETERMINATION OF VELOCITY FIELD AND STRAIN ACCUMULATION OF DENSIFICATION NETWORK IN MARMARA REGION DETERMINATION OF VELOCITY FIELD AND STRAIN ACCUMULATION OF DENSIFICATION NETWORK IN MARMARA REGION by İlke Deniz B.S. Geodesy and Photogrametry Engineering, in Yıldız Technical University, 2004 Submitted

Detaylı

Sayfa 1 / 20 Karar Sayısı : 2005/9070 Yönetmelik Ekli Büyük Ölçekli Harita ve Harita Bilgileri Üretim Yönetmeliği nin yürürlüğe konulması; Milli Savunma Bakanlığı nın 29/4/2005 tarihli ve 684 sayılı yazısı

Detaylı

GPS/INS Destekli Havai Nirengi

GPS/INS Destekli Havai Nirengi GPS/INS Destekli Havai Nirengi GPS/INS (IMU) destekli hava nirengide izdüşüm merkezi koordinatları (WGS84) ve dönüklükler direk ölçülür. İzdüşüm merkezi koordinatları kinematik GPS ile ölçülür. GPS ile

Detaylı

Kareli kaðýda çizilmiþ olan. ABC üçgenin BC kenarýna ait yüksekliði kaç birimdir?

Kareli kaðýda çizilmiþ olan. ABC üçgenin BC kenarýna ait yüksekliði kaç birimdir? 8. SINI ÜÇGN YRII NR TTi YÜSÝ üçgenin köþesinden kenarýna ait dikme inþa ediniz. yný iþlemi köþesinden kenarýna ve köþesinden kenarýna da uygulayýnýz. areli kaðýda çizilmiþ olan üçgenin kenarýna ait yüksekliði

Detaylı

2 - Konuþmayý Yazýya Dökme

2 - Konuþmayý Yazýya Dökme - 1 8 Konuþmayý Yazýya Dökme El yazýnýn yerini alacak bir aygýt düþü XIX. yüzyýlý boyunca çok kiþiyi meþgul etmiþtir. Deðiþik tasarým örnekleri görülmekle beraber, daktilo dediðimiz aygýtýn satýlabilir

Detaylı

Dünya nın şekli. Küre?

Dünya nın şekli. Küre? Dünya nın şekli Küre? Dünya nın şekli Elipsoid? Aslında dünyanın şekli tam olarak bunlardan hiçbiri değildir. Biz ilkokulda ve lisede ilk önce yuvarlak olduğunu sonra ortadan basık olduğunu sonrada elipsoid

Detaylı

1. Böleni 13 olan bir bölme iþleminde kalanlarýn

1. Böleni 13 olan bir bölme iþleminde kalanlarýn 4. SINIF COÞMAYA SORULARI 1. BÖLÜM 3. DÝKKAT! Bu bölümde 1 den 10 a kadar puan deðeri 1,25 olan sorular vardýr. 1. Böleni 13 olan bir bölme iþleminde kalanlarýn toplamý kaçtýr? A) 83 B) 78 C) 91 D) 87

Detaylı