Prof Dr Saime Paydaş Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji BD Adana

Transkript

1 Prof Dr Saime Paydaş Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji BD Adana

2

3

4

5 Kronik hastalik anemisinin klinik karakteristik ozellikleri Eritrositler NN veya hipokrom mikrositer Anemi hafif veya siddeli olabilir Retikulosit sayısı anemi şiddetine göre düşüktür Lokosit ve trombosit sayısı normal veya artmıştır KI histolojisi nonhem Fe depolarında artış dışında genellikle normaldir

6 Kronik böbrek yetersizliğinde normokrom normositer anemi görülür Mikrositer Fe eksikliği Al fazlalığı Hemoglobinopatiler Makrositer Folat eksikliği B12 eksikliği Epo tedavisine bağlı eritropoezde artış

7 Fe eksikliği CKD hastalarında sıktır Yaklaşık hastaların %70 <TSAT<%20 veya ferritin<100 ng/ml Yaklaşık hastaların %30 TSAT<%20+ferritin<100 ng/ml Fishbane S, et al. Clin J Am Soc Nephrol 2009;4:57 61.

8

9 Kalantar ZK, Advances in Chronic Kidney Disease 2009

10

11

12

13 Hb 1 g/dl artış için, yaklaşık 150 mg Fe gerekli 3 önemli Fe kaynağı Diyet Fe depoları Eritrosit yıkımı Tanno T, Advances in Hematology:2010

14

15

16 Fe eksikliğinin değerlendirilmesi Ferritin Transferrin satürasyonu Retikülosit hemoglobin içeriği (CHr<29 pg/hücre) Hipokromik eritrosit yüzdesi (>%10) Soluble transferrin reseptörü Hepcidin Kemik iliği biyopsi (altın standart) Kovesdy CP, Advances in Chronic Kidney Disease, 2009

17 Serum ferritin TSAT CHr Doğruluk Kötü Orta Yüksek Değişkenlik Yüksek Yüksek Düşük Kullanım kolaylığı Ġyi Ġyi Ġyi Maliyet Orta Orta Düşük Erişebilirlik Çok iyi Çok iyi Düşük Besarab A, The Oncologist 2009

18

19

20 Mutlak ve fonksiyonel Fe eksikliği Henüz tatmin edici bir test yok Mutlak Fe TSAT (SI/TIBC X 100) %20 Serum ferritin < 200 ng/ml HD <100 ng/ml ND-CKD PD TSAT % 30 ferritin 500 ng/ml olup Fe desteğine yanıt + (Hb, ESA doz ) Fonksiyonel Fe veya Inflamatuar blok TSAT 20%, Ferritin mg/ml Yeterli depo Fe var ancak Fe kullanılamaz Inflamatuar blok Fe tedavisine yanıt yok

21 KDOQI-HEDEF DEĞERLER Ferritin Düzeyi EPO tedavisi KBH-PD Hemodiyaliz ND-PD ng/ml ng/ml ng/ml Transferrin saturasyonu %20-40 KDOQI-2012

22 ND ve PD hastalarında farklı demir hedef değerlerini kıyaslayan randomize kontrollu çalışma yok Veriler merkez HD hastalarından elde edilmiştir. Ancak HD e ait kan kayıpları (-) The 2012 Kidney Disease: Improving Global Outcomes (KDIGO) guidelines

23 KBH li Hastalarda Demir Eksikligi Tedavisi IV Fe tedavisi yerine oral Fe tedavi endikasyonlari Fe eksikligini önlemek veya tedavi etmek icin Fe IV veya oral verilebilir. ND hastalarına oral tedavi önerilir PD ve HD hastalarına IV Fe önerilir Oral tedavi ucuz kolay bulunabilir ve damar yolu gerektirmez ND hastalarinda oral ve parenteral tedavileri kiyaslayan birkaç RCT calışma vardir

24 Tedavi Merkez HD hastalarında; Yükleme: Fe var ise eksikliğinin giderilmesi Ġdame : Fe giderilmiş ESA alan hastalar Aralıklı Fe tedavisine göre idame Fe tedavisi ile ilgili olumlu veriler kısıtlıdır. HD hastalarında IV Fe, oral tedaviye göre daha üstündür. IV Fe kullanılmalıdır Fe tedavisinin yan etkileri ile olası yararlar araştırılmalıdır.

25 Nefrolojide IV Fe Gelisiimi EPO 1989 da diyalizde kullanilmasi kabul edildi 1991 e kadar ort Hb <10 g/dl EPO ya yanitsizlik nedenleri iyi anlasilamamisti Mutlak Fe eksikligi esas neden olarak dikkate alindi Komorbid durumlar ()fonksiyonel Fe eksikligi de esas nedenlerdi

26

27

28 EPO tedavisi alan CKD hastalarında Hb seyri

29 Demir Tedavisi TSAT < %20 Ferritin < 100 ng/ml Her seansta mg Fe toplam 8-10 doz TSAT < %20 Ferritin < 100 ng/ml TSAT > %20 Ferritin > 100 ng/ml TSAT > %50 Ferritin > 800 ng/ml Her seansta mg Fe 8-10 doz mg Fe/hafta Fe tedavisi 3 ay Kesilmeli

30 Fe tedavisi-kontrol laboratuar tetkikleri Serum Fe, TSAT; 100 mg Fe dextran 7 gün 500 mg Fe dextran 14 gün 100 mg Fe sukroz saat 125 mg Fe glukonat saat sonra bakılmalı Amir H, Clinical Medicine & Research 2008

31 Baslangictaki Fe Belirtecleri IV Fe yaniti belirlememektedir Serum ferritin ve TSAT Hb degeri IV Fe yanitini belirleyici bulunmamistir. Fe belirteclerine gore Hb 0.5g/dl artisinda IV Fe daha ustun bulunmustur (P<0.05) Coyne DW, et al. J Am Soc Nephrol. 2007;18: Kapoian T, et al. J Am Soc Nephrol. 2008;19:

32 Sensitivity and specificity of TSAT and serum ferritin (ferritin) and their combination (TSAT + ferritin) and bone marrow iron (BM iron) to identify correctly a positive erythropoietic response ( 1-g/dl [ 10-g/l] increase in Hb [ΔHb]) to intravenous iron in 100 nondialysis patients with CKD (areas under the ROCs). Can the response to iron therapy be predicted in anemic nondialysis patients with chronic kidney disease? Clin J Am Soc Nephrol 2010; 5: ;

33 ND CKD hastalarında Oral veya IV Fe tedavisinin etkinliği tartışmalı Cochrane meta-analiz IV Fe oral Fe e göre daha etkili 8 çalışma 1020 hasta Hb 7 çalışma 771 hasta ferritin 6 çalışma 729 hasta TSAT KDIGO çalışma grubu ND CKD hastalarında IV Fe önermek için kanıtların güçlü olmaması nedeni ile 2012 kılavuzu nondiyaliz hastalarında oral veya IV Fe önermektedir KDIGO clinical practice guidelines for anemia in chronic kidney disease. Kidney Int Suppl 2012; 2:288. Albaramki J, Hodson EM, Craig JC, Webster AC. Parenteral versus oral iron therapy for adults and children with chronic kidney disease. Cochrane Database Syst Rev 2012; 1:CD

34

35

36 Diyaliz olgularında Hb 215 olgu IV Fe 205 olgu oral Fe Zvi BR, Am J Kidney Dis,2008

37 Diyaliz olgularında EPO dozu IV Fe 152 olgu Oral Fe 156 olgu Zvi BR, Am J Kidney Dis,2008

38 Oral tedavide 200 mg/gün elemental Fe onerilmekte Orn ferrous sulfate 325 mg(35 mg elementer Fe /tablet)x3 CKD de GI emilim bozulabilir, yiyecekler veya antiasitlerle emilim azalir. Oral Fe yemek aralarina verilmelidir. Bir doz uyumadan once verilebilir Ferrik sitrat Daha pahali yan etki daha az ancak etkinligi daha fazla degil P baglayici Ferrik sitrat oral Fe desteginde yararli olabilir Ferrik sulfat ABD de diyaliz hastalarinda hiperfosfatemi tedavisi kullanilmasi onaylanmistir

39 Tüm HD hastalarında; ESA tedavisinden önce Ferritin <200 mg/ml, TSAT % 20 ise IV Fe verilmelidir. Ayrıca ESA dan önce TSAT %30, ferritin 500 ng/ml ise altta yatan infeksiyon yoksa Hb artışı öngörülüyorsa Fe tedavisi önerilebilir. Nedeni etkili eritropoez için ESA tedavisi önemli miktarda destekleyici Fe gerektirir. ESA tedavisinin başlanmasıyla Hb nin 8g/dL 11g/dl için 1000 mg Normal vücut Fe deposu mg dır

40 Hedef Hb değerine ulaşıldıktan sonra ESA tedavisi ile eritropoiezi desteklemek için mg/3 ay gerekebilir

41 HD hastalarında Hb= hedefi için; ESA + Fe tedavisi (çoğunlukla) Sadece Fe tedavisi (bazen) KDIGO 2012 (Kidney Disease: Improving Global Outcome) önerisi IV Fe Ferritin > 500 TSAT < % 30 (3)

42 Ferritin > Anemi varsa Her hasta ayrı ayrı değerlendirilmeli IV Fe rutin verilmemelidir.

43 DRIVE (Dialysis Patients Responde to Intravenous Iron with Elevated Ferritin) 134 hasta Hb< 11 g/dl Ferritinh ng/ml TSAT < %25 ESA ihtiyaca 225 IU/kg/hafta (22500 IU/hafta IV ferric gluconate x 125 mg (8 ardışık diyaliz seansında) veya plasebo ESA % 25 çalışma başında 6. hafta 1.6 (Ferric glukonat) 1.1 (Plasebo) Klinik bulgular ayrıca belirtilmemiş (Hb artışı dışında

44 DRIVE çalışması Hb 11 g/dl, TSAT %25 Ferritin ng/ml EPO 225 IU/kg/hafta CRP>25 mg/l 66 kontrol 68 IV FE glukonat (1000 mg/6 hafta) Coyne DW, J Am Soc Nephrol, 2007

45 EPO yanıtı başlangıç ferritin düzeyi ile ilgisiz (<800->800 ng/ml) DRIVE II Kapoian T, J Am Soc Nephrol, 2008

46

47 58,058 HD hafta ara ile 2 yıl takip Zadeh-Kalantar K, J Am Soc Nephrol, 2005

48

49 TSAT < % 30 İdame Fe Tedavisi; Ferritin 500 ng/ml Prediyaliz hastalar HD oral Fe IV Fe KDIGO Kılavuzu IV Fe tedavisi önermekte Diyaliz hastalarında TSAT %30 Ferritin 500 tek değer değil Bu değerin trendi değerlendirilmeli Örn. Sadece ESA, Hb 11.5 g

50 Oral veya Parenteral Fe Tedavisi; HD IV Fe önerilmeli Hb ve Fe depolarıhda artis icin IV Fe daha etkili IV Fe ile orale göre 13 çalışma 828 hasta Hb 16 çalışma 960 hasta Ferritin 11 çalışma 709 hasta TSAT Albaramki J, Hodson EM, Craig JC, Webster AC. Parenteral versus oral iron therapy for adults and children with chronic kidney disease. Cochrane Database Syst Rev 2012; 1:CD KDIGO HD IV Fe tedavisi önermekte

51 Parenteral Fe Preparatlar -Demir dextran -Sodyum ferric glukonat complex in sucrose -Iron sucrose -Ferumoxytol -Ferric carboxymaltose -Cosmofer (ferric III hydroxide dextran), -Santafer, ferimax, ferrum (ferric III polymaltose), -ferroven, inferose, venofer (ferric hydroxide sucroz) -Ferinject (demir karboksimaltoz) -Ferumoxide ()

52

53

54

55 UYGULAMA Demir test dozu yapılmalı Dextran 25 mg demir dextran 50 ml SF 5 DK infuze Tolere edilebilirse mg yavaş infüzyonla verilebilir Test doz öncesi premedikasyon gereksiz Epinefrin, diphenhydramine ve kortikosteroid hazır bulunmalı Demir sukrozlu preparatlar daha az yan etki oluşturur. Yaşamı tehdit eden olaylara daha az neden olur (29,32)

56 PREMEDIKASYON IV Fe tedavisinden once diphenylhydramine (hipotansiyon, flushing, somnolans ve supraventrikuler tasikardi) ile premedikasyon yapilmaz Uygunsuz girisimler ciddi yan etkiye neden olur.. Minor gogus ve sirtta sikinti genellikle test dozda gorulur Adrenalin veya diphenylhydramine ile herhangi bir girisim yapilmadan duzelir Hipotansiyon, tasikardi, tasipne, wheesing, stridor, veya periorbital odem ciddi advers olaydir. Steroidlerle premedikasyon sadece allerjik durumlarda kullanilir

57

58 Nephrol Dial Transplant Nov;29(11): FIND-CKD: a randomized trial of intravenous ferric carboxymaltose versus oral iron in patients with chronic kidney disease and iron deficiency anaemia.

59

60

61

62 Effect of oral liposomal iron versus intravenous iron for treatment of iron deficiency anaemia in CKD patients: a randomized trial Antonio Pisani1,, Eleonora Riccio1,, Massimo Sabbatini1, Michele Andreucci2, Antonio Del Rio3 and Bianca Visciano1 Nephrol Dial Transplant (2014) 0: 1 8 Liposomal iron, a new generation oral iron with high gastrointestinal absorption and bioavailability and a low incidence of side effects, seems to be a promising new strategy of iron replacement.

63

64

65

66

67

68 Sucroferric oxyhydroxide (VELPHORO ) KBH da hiperfosfatemi tedavisnde kabul edildi Fosfor seviyesi ve damar kalsifikasyonuu degerlendirildi. ADME calismalarinda 59Fe isaretli sucroerric oxyhydroxide uptake I deney hayvanlarinda dusuktu absorbe olan Fe in onemli kismi eritrositlerde idi. 2 yillik takiplerde CaCO3a gore vaskuler kalsifikasyonda ilerlemede azalma oldugu saptandi. Curr Drug Metab Feb 6. [Epub ahead of print] Preclinical Pharmacokinetics, Pharmacodynamics and Safety of Sucroferric Oxyhydroxide. Cozzolino M 1, Funk F, Rakov V, Phan O, Teitelbaum I.

69 Eur J Heart Fail Feb 11. doi: /ejhf.229. [Epub ahead of print] The impact of intravenous ferric carboxymaltose on renal function: an analysis of the FAIR-HF study. Ponikowski P1, Filippatos G, Colet JC, Willenheimer R, Dickstein K, Lüscher T, Gaudesius G, von Eisenhart Rothe B, Mori C, Greenlaw N, Ford I, Macdougall I, Anker SD; for the FAIR-HF Trial Investigators. 459 konjestif kalp yetersizlik+ Fe eksikligi (ferritin <100 µg/l, veya µg/l eger TSAT<20%): 304 hastaya i.v. ferric carboxymaltose (FCM) 155hastaya plasebo 24 hafta takip Bobrek fonk haftalarda egfr 0. egfr (62.4 ± 20.6 vs ± 23.4 ml/min/1.73 m2, FCM vs. placebo). FCM tedavisi grubunda egfr artti 4. haftada 4, 2.11 ± 1.21 (P = 0.082); 12 haftada 2.41 ± 1.33 (P = 0.070); ve 24 haftada 2.98 ± 1.44 ml/min/1.73 m2 (P = 0.039)]. NHYA degismedi SONUC Konjestif kalp yetersizligi +Fe eksikligi olan hastalarda Ferrik karboksimaltoz bobrek fonksiyonlarinda duzelmeye neden olduve yan etki yonunden guvenli bulundu.

70 Ferumoxytol-Enhanced Magnetic Resonance Angiography is a Feasible Method for the Clinical Evaluation of Lower Extremity Arterial Disease Joy P. Walker,1 Emily Nosova,1 Monica Sigovan,2 Joseph Rapp,1 Marlene S. Grenon,1 Christopher D. CONCLUSIONS Our results highlight a safe and novel alternative to conventional computed tomography angiography and MRA in PAD patients with CKD. Fe-MRA provides a useful to ol in patients with suspected lower extremity PAD without the risk of serious side effects associated with gadolinium or the risk of nephrotoxicity associated with iodinated contrast.

71 Demir Dextran x Fe sucrose daha güvenli Sodyum Ferric gluconate complex in sucrose x iron sucrose hastada ferric glukonat tedavisi ile daha düşük Hb Bu çalışmada ESA dozu, Ferritin, TSAT farksızdı (28)

72

73 Sukrozlu Fe preparatları için test dozu gerekmez Test dozu ciddi reaksiyonların olmayacağına çok iyi bilgi vermez. Ancak demir dekstranda test dozu önerilir Demir dekstrana allerjik ve intoleransı olanlara Fe sukroz verilebilir

74

75

76

77

78

79

80 Fe ve Infeksiyon Fe mikrobiyal buyume icin kofaktordur ve infeksiyonda insan vucudunda Fe hizla ortamdan uzaklastirilir Iv Fe dolasima verildiginde bu kontrol mekanizmasi bypass edilir ve mikroorganizmalara cok miktada Fe sunulmus olur. IV Fe immun fonksiyonlari bozarak infeksiyona egilimi artirabilir Eski calismalarda HD hastalarinda serum ferritini ile infeksiyon arasinda iliski oldugu bildirilirken son calismalarda bu iliski netlik kazanmamistir.

81 Fe fazlaligi kantx gerektiren hastalarda CD4+ sayısında azalmaya neden olmaktadir. Transferrine bagli olmayan Fe, lenfositlere toksik etki gosterebilir. Dolasimdaki serbest Fe lenfositlerce alindiginda proliferasyon inhibe olur IV Fe ile tedavi edilen ESRD hastalarinda hepatit aşısına Ab yaniti azaiir IV Fe hucre ici oksidatif stressi atirmakta CD4+ hucre yasam suresini kisaltmaktadir Yuksek doz IV Fe, PMN hucrelerin, fagositoz ve ve mikrobiyal oldurme yetenegini bozmakta Fe Sukrozun PMN lerin fagositoz yetenegini bozdugu ve apoptozunu artirdigi gosterilmistir Kanda serbest Fe fazla olan KBH olan hastalarin kanlari invitro staf epidermidisin buyumesini artirmistir 3

82 Fe ve Infeksiyon Fe fazlaligi kantx gerektiren hastalarda CD4+ sayisinda azalmaya neden olmaktadir.transferrine bagli olmayan Fe lenfositlere toksik etki gosterebilir. Dolasimdaki serbest Fe lenfositlerce alindiginda proliferasyon inhibe olur IV Fe ile tedavi edilen ESRD hastalarinda hepatit asisina Ab yaniti azalir IV Fe hucre ici oksidatif stressi atirmakta CD4+ hucre yasam suresini kisaltmaktadir Yuksek doz IV Fe, PMN hucrelerin, fagositoz ve ve mikrobiyal oldurme yetenegini bozmakta Fe Sukrozun PMN lerin fagositoz yetenegini bozdugu ve apoptozunu artirdigi gosterilmistir Kanda serbest Fe fazla olan KBH olan hastalarin kanlari invitro stafl epidermidisin buyumesini artirmistir

83 Tüm IV Fe preparatları akut reaksiyonlara neden olur: Karın ağrısı Bulantı, kusma Göğüs ağrısı Nefes darlığı Flushing Pruritis Raş Hipotansiyon Anaflaksiye benzer reaksiyonlar

84 Hayatı tehdit eden yan etki Fe sukroz 0,6 /milyon Fe glukonat 0,9/milyon DMA Fe dextran 3,3/milyon YMA Fe dextran 11,3/milyon Dextran; GIS mikro-organizmaların karbonhidrat antijenleri ile benzerlik gösterir Hayat A, Clinical Medicine and Research, 2008

85 ubject ujo journal 5p I,KISUP International Society of Nephrology AGORA, HINARI, OARE, INASP, ORCID,

86 Figure 1. Increase compared with the baseline of ROS in hemodialysis patients 60 and 240 min after injection. From Pai et al. [25], with permission from Springer.

87 İdame Fe tedavisi; Aralıklı yüksek doz? Sürekli düşük doz?

88 26 HD olgusu; Ferritin >100 µg/l, TSAT>%20 Hypo E <%10, CHr>26pg Ferritin Düşük doz grubunda µg/l p<0.05 Yüksek doz grubunda µg/l p>0.05 Bolanos L, Am J Nephrol, 2002

89 Sürekli düşük doz Fe tedavisi Uzun dönemde Hb stabilizasyonu, daha az Hb değişkenliği Fe depolarında dalgalanmada azalma Daha etkili eritropoez/ daha az EPO direnci Yüksek doz EPO yan etkisinden kaçınma Baserab A, Kidney Int 2006

90 Przegl Lek. 2014;71(8): [Comparison of the iron metabolism and effectiveness of anemia treatment in patients on maintenance hemodialysis performed based on polysulfone and helixone dialyzers]. Lower intravenous iron use during HD-High Flux, with higher Hb values in these period may indicate on may indicate an increased loss of folates during HD-HF (helixone) and the necessity of its increased supplementation.

91 J Comput Assist Tomogr Nov-Dec;38(6): doi: /RCT Magnetic resonance imaging repercussions of intravenous iron products used for iron-deficiency anemia and dialysis-associated anemia. Rostoker G1, Cohen Y. As successful use of ESA requires sufficient available iron, almost all end-stage renal disease patients on ESA now receive concomitant parenteral iron therapy. Radiologists must be aware that iron overload among dialysis patients is now an increasingly recognized clinical situation in the ESA era yet was previously considered rare. The KDIGO Controversies Conference on Iron Management in Chronic Kidney Disease, which took place in San Francisco on March 27 to 30, 2014, recognized the entity of iron overload in hemodialysis patients and called for an agenda of research on this topic, especially by means of magnetic resonance imaging (MRI).It is therefore very likely that radiologists will be heavily solicited in the future by nephrology teams requesting quantitative hepatic MRI in dialysis patients, both for research purposes and for diagnosis and follow-up of iron overload. Radiologists should be aware of the marked differences in the pharmacological properties of available intravenous iron products and their potential interference with MRI. Specific MRI protocols need to be established in radiology divisions for each pharmaceutical iron product, especially for treated dialysis patients.

92 Fe Fazlaligi HD hastalarinda dokularda Fe birikimini gosten cok sayida calisma vardir 119 HD hastasinda gadolinium olmayan kontrast MRI incelenmis KC de hafif orta Fe birikimi % 84 Siddetli %36 IV Fe dozu ilefe birikimi arasinda korelesyon + Bu Bulgu RES deki normal birikim mi yoksa KC hucresindeki patolojik birikim Iolup olmadigi yeterince veri yok (Rostoker et al) Benzer bulgular Canvese et al calismasinda

93 Fe Fazlaligi (2) Ali et aal otopsilerde siddetli hepatosplenik siderosis %36 AC, surrenal, lenf nodlarında aşırı Fe birikimi Kalp,böbrek ve pankreas nispeten korunmuş Sonuc olarak HD hastalarinda dokularda asiri Fe birikimi olmakta ancak klinik komplikasyonlari henuz bilinmemekte

94 149 Non-Dialysis Dependent CKD 12 HAFTA FERRIK SITRAT X PLASEBO SONUC TSAT, (%10X%0 p<0.001) P AZALMASI 0.6X0.3 mg/dl p<0.001) HB ARTISI 0.5 G/dl ARTTI p<0.001) Idrarla p atılımı azaldı (%39 p 0.001) FGF23 azaldi p hedef P düzey ulaşamama 1x11

95 While absolute iron deficiency is associated with a profound hepcidin collapse independently of the GFR decline, hepcidin is elevated in all other CKD patients and thus impairs the oral iron absorption in these patients. These findings have prompted research on drug development focusing on a hepcidin antagonist in CKD and possibly other chronic disease anemia with functional iron deficiency, although the possible side effects of these drugs may limit their potential. The Relation of Hepcidin to Iron Disorders, Inflammation and Hemoglobin in Chronic Kidney Disease 2014

96 Figure 1. Serum hepcidin across chronic kidney disease (CKD) stages. Box plots represent second quartile, median, and third quartile of each group. Error bars denote the 10th and 90 th percentile. Hepcidin levels in each group of CKD patients were significantly elevated compared with respective age controls by ANOVA analysis. Additionally, each group of CKD patients had significantly different

97 Deved V, Am J Kidney Dis,2009

98 6 çalışma 326 HD olgusu Araştırma kriterleri değişik Kısa süreli Çeşitli dozlarda Vit C Yan etki değerlendirilmemiş Deved V, Am J Kidney Dis,2009

99 10 reaksiyonun 6> sı test dozu dışında gelişti Test dozunda reaksiyon olmaması daha sonra reaksiyon olmayacağını göstermez Daha hafif reaksiyonlar, daha geç dönemde artralji, myalji, ateş, başağrısı, lenfadenopati. Test dozunda gelişen 5 reaksiyonun dördü anaflaktoid tipte idi. Öyküde tek ve çoklu ilaç allerjileri reaksiyonların kuvveti belirleyicisi Farklı demir dextranların preparatlarına bağlı yan etki riskleri değişebilir (35,40,41) Anaflaktik tip reaksiyonlar nadir olmakla birlikte test dozundan veya ilk dozdan sonraki dozlarda da olabilir.

100 573 HD hastasında IV demir dextran Yan etki 27 (% 4.7) Kaşıntı % 1.5 dispne veya Wheesing % 1.5 Anaflaktoid reaksiyon 10 ( %4.7) Kardiyak arrest % 0.2, Göğüs ağrısı % 1 Hipotansiyon % 0.5, ölüm yok

101 2. 30 HD hasta Fe anemisi Başlangıç 1000 mg Demir dekstran 5 bolus dozda 4 x 100 mg / ay Ferritin TSAT % 27 % 33