Hastane ya da doktor. yanl tedavi uygularsa Ne yapmal? Hasta Bilgilendirme. Deutscher Titel: Falsch behandelt beim Arzt oder im Krankenhaus Was tun?

Transkript

1 Hastane ya da doktor yanl tedavi uygularsa Deutscher Titel: Falsch behandelt beim Arzt oder im Krankenhaus Was tun? Hasta Bilgilendirme

2 Hastane ya da doktor yanl tedavi uygularsa Hastaland z ve sa za kavu acaz ümidiyle doktora ya da hastaneye gittiniz. yile ece inizi, a lar n s lar n bitece ini, hemen afiyete kavu aca, gücünüzün kuvvetinizin geri gelece ini beklemi tiniz. Ama ne oldu: Yap lan tedavi i e yaramad, tam tersine her ey eskisinden de kötüye gitti. Hayal k kl na rad z, ümitleriniz suya dü tü, kendinizi aldat lm ve umutsuz hissediyorsunuz. Belki doktorunuz bir hata yapt, belki de sizi muhtemel riskler konusunda yeterince ayd nlatmad. Öyle bir duruma dü tünüz ki, mesela yeniden ameliyat gerekiyor, ya da u rad z zarar giderilmemi durumda, yahut diyelim ki uzun süre a s çektiniz ve korku içinde ya ad z, yahut da uzayan sa k sorunlar yüzünden kazanacaz paradan oldunuz, hatta sürekli olarak bir ba kas n yard na muhtaç duruma dü tünüz; bu durumlarda akla hemen u soru gelir: Acaba bir tazminat durumu söz konusu mu? Durumu ayd nlatmaktaki maksad z, sadece ba ka hastalar uyarmak istemeniz de olabilir; sizin baza gelenlerin di er insanlar n bana da gelmesini önlemek, sa k hizmetlerinin kalitesini yükseltmek, i lerin daha iyiye gitmesini sa layarak hiç de ilse ilerde tekrar doktora ya da hastaneye gitti inizde ayn eylerin olmas na mani olmak da istiyor olabilirsiniz. Ama dikkat: S rf eski sa za kavu amad z, ya da a lar z sanc lar z hala devam ediyor diye mutlaka doktorunuz hata yapmr denemez. Hemen doktorlar suçlar ve mahkemeye ko arsan z, bu davran z hem bir sürü gereksiz masrafa hem de sinirlerinizin bozulmas na yol açabilir. Bu k lavuzla size nas l bir yol tutabilece inizi göstermeyi amaçl yoruz; takip edebilece iniz çe itli yollar ayr nt lar yla tarif ederek, size uygun olan seçmenize yard mc olmak istiyoruz. Bu k lavuzda verilen bilgilerden sonra da, kendinizi yeterince bilgilenmi hissetmiyorsan z ba ka kaynaklara ba vurabilir, nternet üzerinden bilgi edinebilir, Hasta Danma Masas na (Almancada Patientenberatungsstelle deniyor) danabilir ya da hasta-doktorun sorumlulu uyla hekim ile hasta aras ndaki ili kinin hukuki mahiyeti ile ilgili konularda (doktor sorumlulu u mevzuat n Almancas : Arzthaftungsrecht ) deneyimli bir avukatla görü ebilirsiniz. Hangi yollar var? Hatal tedavi için mali bir kark yani para m talep etmek istiyorsunuz? (Maddi veya manevi tazminat). O zaman izleyece iniz yol, ada aç klad z gibi, ya sizin dava açacaz bir hukuk mahkemesine (Zivilgericht) gitmek ya da mahkeme d hak arama yollar na ba vurmak olacakt r. (Bu konuyla ilgili olarak 1-3 numaral bölümleri okuyun.) Doktorun tutumu yüzünden uyar lmas ya da cezaland lmas m istiyorsunuz? O zaman önünüzde gene iki yol var: ya ikayette bulunarak bir ceza davas aç lmas yolunu seçeceksiniz ya da meslek örgütlerine ikayette bulunacaks z (doktorlar n da ba oldu u sa kç lar n meslek odalar Heilberufekammer bu i te yetkilidir). Bu yollardan her ikisinde de ikayet dilekçenizi verdikten sonra konuyu ilgili kurumlar takip edecektir; ikayetiniz üzerine savc k ya da tabipler odas soru turmay sürdürecektir. (4 Numaral ba kl bölümü okuyun). 2

3 1. Maddi, manevi tazminat Maddi tazminat hakk do mas için üç art n birden yerine gelmesi gerekir (bunlardan sadece birinin veya ikisinin varolmas yeterli de ildir). Maddi tazminat için artlar olu mu sa, isterseniz haklar aramak üzere mahkeme d yollar deneyebilir, isterseniz de hukuk mahkemesinde dava açma yoluna gidebilirsiniz. Birinci art: Doktorun görevini ihlal etmesi ve suçlu olmas Doktorun görev ihlali ve suçlu durumda olmas ne demektir? Bir doktorun herhangi bir t bbi müdahaleden önce sizin zan almas ve mesle inin gereklerini özenle yerine getirmesi beklenir. Bu sorumluluklar ndan birini ihmal eden doktor suçlu duruma dü er. Böyle bir durumda ise, yanl tedavi mi hastay bilgilendirme hatas yap ld na bakmak gerekir. Hukuk hatal tedaviyi suç olarak tan mlar; yani kas tl olarak ya da ihmal sonucu, t p biliminin genel kabul görmü temel kurallar na ters hareket etmek olarak de erlendirir. Kas t, e er doktor yanl tedaviyi ve sa za zarar vermeyi isteyerek gerçekle tirmi se söz konusudur, tabii böyle bir eyin olabilece ini dü ünmek için bir neden yoktur. hmal deyince, doktorun gereken özeni göstermeyip i i savsaklamas anlar; gerek savsaklama yüzünden yanl tedavi uygulanmas, gerekse kurallar n gerektirdi i tedavi yöntemlerinin uygulanmam olmas ihmal durumuna girer. Hastay gerekti i gibi bilgilendirmeme de bir görev ihlalidir. Hiç bir doktor hastas n r zas olmadan hiç bir tedaviyi uygulayamaz. Acil durumlarda, yani hastaya müdahale edilmedi i takdirde hayati tehlike söz konusuysa, hasta kendine gelip bilinci aç ld nda doktor uygulad tedavi hakk nda hastas sonradan da olsa yine bilgilendirmek, durumu kendisine aç klamak zorundad r. Ne demek istedi imizi örneklerle aç klayacak olursak: Bir ilac n dikkatsizlik sonucu daha yüksek dozda verilmesi yahut bir ba ka ilaçla karmas. Toplar damara verilmesi gereken bir ilac n atar damara verilmesi. Hastaya narkoz uygulamas yeterli deneyimi olmayan asistan doktorun yapmas. Bir psikoterapistin terapi sürecini uygun biçimde tamamlamadan seanslara son vermesi. Di hekiminizin dikkatsizlik sonucu sa lam di inizi çekmesi. Esas tedaviye geçmeden önce yap lan hatalar da (sa k durumuyla ilgili yanl bilgiler elde edilmesi ve yanl te his) yanl tedaviye girer. 3

4 Hastane ya da doktor yanl tedavi uygularsa Yine örnekler verelim: Bir doktorun, durumun aciliyetini bilmesine ra men hastay evde ziyareti ihmal etmesi. Kanser üphesi durumunda, bu üpheyi do rulayacak ya da ortadan kald racak olan biyopsi (doku incelemesi) istenmemi olmas. Net bir röntgen filminin yanl de erlendirilmesi ve bu yüzden hastan n uzman doktora sevk edilmemi olmas. Bakteriyel bir enfeksiyonun viral bir enfeksiyon san larak tedavi uygulanmas. Her t bbi müdahale risk içerir; doktorunuz görevini gayet özenli yapsa da önleyemeyece i riskler vard r ve bu riskler hakk nda sizi bilgilendirmesi gerekir. E er bu tür bir risk gerçekle mi se ve doktorunuzun bu ihtimal konusunda sizi önceden uyarmakta kusuru varsa hiç bir tedavi hatas olmasa bile maddi ve manevi tazminat hakk n artlar ndan biri do mu demektir. kinci art: Gerçek sebebin belirlenmesi (Sebep sonuç ili kisi) Her bilgilendirme ihmali ya da yanl tedavi otomatik olarak maddi ve manevi tazminat hakk do urmaz. Sa n bozulmas n gerçek sebebi önemlidir; tedavi sonras sa z bozulmu sa, bunun sebebinin, doktorunuzun hatal tedavi uygulamas ya da size durumunuzu yanl, eksik aç klamas yahut r zan almamas yüzünden oldu u, kesinli e yak n bir ekilde belli olmal r. Burada da örnekler verelim: Röntgen filmi do ru de erlendirilmi olsayd ve hasta hemen uzman doktora sevk edilmi olsayd, do ru tedaviye daha erken ba lanm olurdu. Anestezi doktoru yeterince deneyimli olsayd karlalan komplikasyonla kolayca ba a ç kabilirdi. Ama yeterli deneyimi olan bir anestezistin de ba a ç kamayaca bir komplikasyon söz konusu oldu unda sebep-sonuç ili kisi do mam olur. Hastan n sa n bozulmas yla yanl tedavi aras ndaki sebepsonuç ili kisini ispatlamak genelde son derece zor hatta neredeyse imkans zd r. Çünkü u ran lan zarar ve hasar n pek çok nedeni olabilir; örne in ba ka hastal klar. Ço u zaman gerçek sebebi ancak p uzmanlar belirleyebilir. Üçüncü art: Zarar meydana gelmesi Ayr ca bedensel hasara yol açan sebebin hastaya zarar vermi olmas gerekir: Maddi ya da parasal zararlar: Örne in ortaya daha sonra tedavi veya rehabilitasyon uygulanmas gere inin ortaya ç kmas, k dem kayb (k dem hakk n yitirilmesi ya da azalmas ), bak m masraflar ç kmas, evde bak ma ve yard mc ya muhtaç olma 4

5 durumu, daha uzun süreli tedavi veya tamamlay tedavi yüzünden ortaya ç kan yol masraflar, avukat ücreti v.s. Bu tür maddi zararlar n telafisi için maddi tazminat talep edilebilir. Maddi olmayan, yani parayla karlanamayacak zararlar: Örne in kal bir bedensel hasar, çekilen bedensel ya da ruhsal ac lar, ya am kalitesinde dü me v.s. Maddi olmayan zararlar telafi etmek üzere de manevi tazminat hakk z vard r. Bu tazminat bedelinin ne kadar olaca genelde emsal mahkeme kararlar na göre belirlenir. Gerek maddi gerekse manevi tazminat n bedeli, toplu olarak bir seferde ödenebilece i gibi, emekli maaeklinde ödenmesine de karar verilebilir. Sorumlu kim? er muayenehanesi olan bir doktor taraf ndan tedavi edilmi iseniz talebinizin muhatab bu doktordur, dolay yla talebinizi yöneltmeniz gereken ilk ki i de bu doktordur. Bir hastanede tedavi gördüyseniz i biraz daha kar kt r: Baz durumlarda muhatab z, hastanenin ba oldu u kurum ya da kurulu tur (örne in devlet, eyalet, kilise ya da bir irket). Ba ka durumlarda do rudan size tedaviyi uygulayan doktordur; bilhassa hastane kadrosuna dahil olmayan yani kendi muayenehanesi olup da hastalar bir hastaneye yat rarak ve hastanenin donan kullanarak tedavi eden bir doktorsa ( Belegartz diye tabir edilen durum). Baz durumlardaysa hem tedaviyi uygulayan doktor hem hastane birlikte sorumlu durumdad r. Tereddüde dü tü ünüz, emin olamad z hallerde bir uzmana dan n. spat yükümlülü ü, kolayla artlar ve aksini ispat yükümlülü ü Hatal tedavi edildi inizden üpheleniyorsan z bunu siz ispat etmek zorundas z; yani doktorun görevini do ru ekilde yerine getirmedi ini, bu yüzden bedensel hasar ve zarar gördü ünüzü siz ispatlamak mecburiyetindesiniz. Bilgilendirme ihmali varsa, o zaman doktorun size uygun biçimde ve gerekti i kadar bilgi verdi ini veya sizin bir aç klama istemedi inizi ispatlamas gerekmektedir. Ama bu durumda yine sizin, tedaviden ötürü bedensel bir zarara u rad kan tlaman z icap eder. Ama tazminat hakk n do mas için bu da yetmez. Tedavinin riskleri hakk nda do ru ekilde bilgilendirilmi olsayd z, bu tedaviyi onaylamaktan vazgeçece inizi, en az ndan karars z durumda kalabilece inizi göstermeniz gerekir. Bu tür durumu aç kl kla göstermek pek kolay de ildir: Mesela insan bir estetik ameliyat ndan do acak tehlikeleri tam olarak bilse belki böyle ameliyattan vazgeçme karar verebilir. Ama hayati tehlikeyle kar karya olan birinin durumu farkl r; böyle durumlarda hastan n tedaviye ba riskler yüzünden bu tedaviden vazgeçmesi pek beklenemeyece i için, riskleri bilsem buna izin vermezdim iddias inand k lmak kolay de ildir. 5

6 Hastane ya da doktor yanl tedavi uygularsa Son ad m olarak da, hasta olarak maruz kald z bedensel hasarlar n parasal olarak sizi zarara u ratt na veya ya am kalitenizde dü e neden oldu unu yine sizin ispatlaman z gerekmektedir. ddian ispat yükümlülü ü hukuk mahkemesi taraf ndan belli artlarda kolayla labilir veya ispat yükümlülü ü kar tarafa yüklenebilir. Doktorunuzun tedavi standartlar na çok ayk bir uygulamada bulundu u ya da gerekli belgelemeleri ihmal etti i için ar (kaba) bir tedavi kusuru i ledi i aç kça görülüyorsa bu yönde bir karar verilebilir; ve doktorunuz sizin gördü ünüz bedensel hasarda bir kusuru olmad kendisi ispat etmek mecburiyetindedir (aksini ispat yükümlülü ü). Bu konuda daha fazla derine inmeyece iz; burada verilen bilgiler size yeterli görünmüyorsa bir avukata ya da hasta danma masas na (Patientenberatungsstelle) ba vurun. Zaman a Zaman a hak talebinde bulunabilece iniz zaman dilimidir. Bu süre içinde giri imde bulunmazsan z hakl bile olsan z ba vurunuz geçersiz olacakt r. Maddi ve manevi tazminat için hak talebinde bulunma süresi hesaplan rken, yanl tedavi yap ld ve sizi ma dur eden ki inin kim oldu unu ö rendi iniz tarih esas al r ve rendi iniz y n sonundan itibaren ba layan bu süre üç y ld r. Ba vuru süresi toplamda yanl tedaviden sonraki 30 y geçemez. er mahkeme d hak arama yollar na ba vurulmu sa zaman süresi taraflardan biri görü melerden çekilene kadar i letilmez (beklemeye al r). Ayn ey bir hakeme ba vurulmu sa veya mahkemede dava görülmekteyse de söz konusudur. Bir hastan n yanl tedavi yap ld ve bundan kimin sorumlu oldu unu ö rendi i zaman belirlemek ço unlukla zordur. Bu noktada dikkatli olmak gerekir. Çünkü e er yanl tedaviden haberdar olabilece iniz halde kendi ilgisizli inizden dolay bunun fark na varmad ysan z, durumu ö renmenin mümkün oldu u tarihten itibaren zaman a süresi i lemeye ba layabilir. 6

7 2. Ba vuru için gerekli haz rl klar Hak talebinizi iyi bir ekilde yapman z bak ndan tedaviniz ras nda bir hasta günlü ü tutman z çok iyi olur. E er böyle bir günlük tutmad ysan z, hastal k ve tedaviniz s ras nda olup bitenleri tarih s ras na göre ve maddeler halinde alt alta yaz n. Daha sonra sizinle ilgili hasta belgelerini inceleyin ve bir kopyas ç kar n. Hastal n ve tedavinin seyriyle ilgili kay tlar Hastal n ve tedavinizin nas l bir seyir izledi ini hat rlamaya çalman z ve bu hat rlad klar kada geçirmeniz haf zan canland rmaya yarar. Baz nedenlerle bu gayet önemlidir: Hastal n nas l bir seyir izledi ini ba ka doktorlara, hasta danma masas na veya bir avukata k saca aktarman z gerekir; hak talebinizi kabul ettirmeniz y llar boyu sürebilir ve ayr nt lar her geçen gün daha zor hat rlars z. Tuttu unuz kay tlar adaki sorulara aç kl k getirmeli ve u noktalar ortaya koymal : Hastal z nas l ortaya ç kt ve nas l bir seyir izledi? Doktorunuz ve yard mc lar size de iklikler hakk nda ne kadar ayr nt bilgi verdiler? Tedavi nas l bir süreç izledi? Doktorunuz tedaviniz hakk nda özellikle de yanl tedavi ihtimaliyle ilgili olarak hangi aç klamalar yapt? Ba ka doktorlar ya da yard mc personel tedaviniz, özellikle de yanl tedavi konusunda hangi yorumlarda bulundular? Tedavinizin u veya bu a amas na tan kl k edebilecek akrabalar z, dostlar z ya da ayn yerdeki ba ka hastalar var? Bu tan klar z da hastal n seyri ve tedaviyle ilgili hat rlad klar maddeler halinde yazarlarsa, ilerde unutmalar önlenmi olur. Hasta dosyas görme hakk Doktorlar ve hastaneler hasta dosyalar y l boyunca saklamak zorundad r. Sizin için tutulan hasta dosyas ilke olarak istedi iniz her an görebilirsiniz (yani bunun için doktorunuzu ikayet etmek gibi bir amac z olmas gerekmiyor). Bu dosyada örne in bbi müdahale raporu, bak m raporu, verilen ilaçlar ve tedaviniz için ne gibi önlemler al nd na dair bilgiler, vücut n grafi i (yani ate inizin ölçümleri), EEG, EKG sonuçlar, röntgen filmleriniz ve ayn zamanda doktorun sizin için tuttu u izleme raporu (ya da kay tlar bilgisayarla tutuluyorsa yaz ç kt ) bulunur. Hasta dosyas nda doktorun yazm olabilece i ki isel yorumlar ve sizinle ve yak nlar zla (veya do rudan sizinle ilgili olmayan ki ilerle) ilgili izlenimlerini gösteren özel notlar görme hakk z yoktur. 7

8 Hastane ya da doktor yanl tedavi uygularsa Dosyada bu tür notlar varsa doktor dosyay size verirken veya fotokopisini çekerken bu yerleri kapatabilir. Bir hastan n ölümünden sonra yak nlar n da, e er yanl tedaviden üphe duyuyorlarsa, varis olarak hak talebinde bulunmak üzere hasta dosyas görme haklar vard r. er psikiyatrik ya da psikolojik tedavi görüyorsan z, hasta dosyan z baz istisnai durumlarda size gösterilmeyebilir. Dosyay görmenizin engellenmesi için doktorunuzun u türden noktalar ortaya koymas gerekir: dosyan n görülmesinin tedaviye olumsuz etki edece i endi esi varsa; ya da sizinle terapistiniz aras ndaki güven ili kisinde olumsuz etkileri olabilece i endi esi varsa; yahut da üçüncü ah slar n (sizin ve terapistinizin d ndaki kimselerin) gizlilik haklar n zarar görece i endi esi varsa. Belli belgeleri görme ve inceleme hakk z oldu u gibi bu kopyalar n ç kar larak size verilmesini isteme hakk z da vard r; yaln z bu kopyalar için ço unlukla bir bedel ödemeniz gerekir. Kopyalama bedeli olarak doktor sizden sayfa bana en fazla 0,50 Euro isteyebilir. Doktor ve hastanenin ba oldu u kurulu a kar bilgi edinme hakk kullanmak üzere giri imde bulundu unuzda baz zorluklarla karla abilirsiniz. ste inizi yerine getirilmesinde bazen pratik engeller ç kabilir karza. Hasta dosyan, ya da belge kopyalar sözlü olarak istedi inizde sonuç alamayabilirsiniz. Bu nedenle bir dilekçe yaz p vermek daha etkili olur. Örnek dilekçe 1: Konu: Tedavim/Hastanede yat m Say n ( sim yaz lacak), da belirtilen t bb belgelerin kopyalar n taraf ma verilmesini arz ve rica ederim. [Tarih belirtmekte yarar var:] (Tarih) den (Tarih) e kadar ve genel artlara uygun olarak. Lütfen bana gönderdi iniz belgelerin eksiksiz ve do rulu unu teyit edin. (Tarih ve imza) Dilekçe örne inin Almancas Betr. Meine Behandlung / mein stationärer Aufenthalt Sehr geehrte/r (Name), Ich bitte Sie um die Übersendung von Kopien Ihrer mich betreffenden ärztlichen Aufzeichnungen [(evtl. dazufügen:) für die Zeit von (Datum) bis (Datum)] zu den üblichen Bedingungen. Bitte bestätigen Sie mir die Richtigkeit und Vollständigkeit der übersandten Unterlagen. (Datum, Unterschrift) 8

9 Örnek dilekçe 2: Konu: Tedavim/Hastanede yat m Say n sim yaz lacak),../../... tarihli dilekçemle benimle ilgili t bb raporun nüshalar n kopyas istemi tim. Ne yaz k ki u ana kadar sizden bir yan t alamad m. Benimle ilgili../../... ile../../...tarihleri aras nda kay tlar n taraf ma (Tarih) tarihine kadar iletilmesini tekrar rica ediyorum. [( unu da ekleyebilirsiniz): Aksi takdirde haklar aramak üzere avukat/mahkeme arac na ba vuraca bilmenizi isterim.] (Tarih ve imza) Dilekçe örne inin Almancas Betr. Meine Behandlung / mein stationärer Aufenthalt Sehr geehrte/r (Name), mit Schreiben vom (Datum) hatte ich Sie um die Herausgabe von Kopien Ihrer mich betreffenden ärztlichen Aufzeichnungen [(ggf.:) für die Zeit von (Datum) bis (Datum)] zu den üblichen Bedingungen gebeten. Leider habe ich seitdem nichts von Ihnen gehört. Ich bitte Sie daher nochmals um die Übersendung der Unterlagen bis zum (Datum). [(ggf. dazufügen:) Nach erfolglosem Fristablauf werde ich anwaltliche/gerichtliche Hilfe in Anspruch nehmen.] (Datum, Unterschrift) Bir ay içinde yan t almamsan z, ikinci bir dilekçe yaz p 1 ila 3 hafta aras nda bir mühlet içinde hasta raporunu veya kopyalar alamad z taktirde belgeleri görmeyi veya kopyalar mahkeme yoluyla isteyece inizi bildirin. kinci dilekçenize de yan t verilmezse bilgi edinme hakk mahkeme kanal yla uygulatabilirsiniz. Baz ko ullarda, güvendi iniz ba ka doktorun meslekta k ili kileri sayesinde belgeleri temin edip size iletmesi daha kolay bir yol olabilir. E er bir ev doktorunuz varsa (örne in ba oldu unuz sa k sigortas böyle bir yap öngörüyorsa) zaten sizle ilgili bütün tedavi kay tlar n bu doktorda toplanmas gerekmektedir. Bu durumda edinmek görmek istedi iniz evrak ev doktorunuz arac yla da sa layabilirsiniz. 9

10 Hastane ya da doktor yanl tedavi uygularsa kinci dilekçenizde gerekti inde, hasta dosyan görme hakk zla ilgili kanun maddelerini ve hukuki düzenlemeleri de hat rlatabilirsiniz: Medeni Kanun un (Bürgerliches Gesetzbuch) 810. maddesi uyar nca (Almancas : nach 810 BGB) hastanede hakk zda tutulan sa k belgelerini (hasta dosyas ) görme hakk z vard r; kanun bu hakk öyle tan mlar: Sizinle ilgili ve sizin ad za ba kas n elinde tutulan belgeler. Pek çok mahkeme karar yla hastan n kendi tedavisiyle ilgili belgeleri görmek istemesi, bu evrak n kopyalar n ç kar lmas hasta haklar kapsam nda onaylanmr (örne in Yarg tay n (Bundesgerichtshof) tarihli karar, Hukuk Bülteni (NJW) 1983, S. 328 ve Anayasa Mahkemesi nin tarihli karar 1 BvR 1130/98). Hem Federal devlete hem de eyaletlere ait Ki isel Verilerin Korumas Kanunlar da, ilgili ki ilerin kendileri hakk nda tutulan kay tlar görme hakk düzenlemi tir. Röntgen filmlerinin verilmesi hakk da bir mahkeme karar yla teyit edilmi tir (Aachen Eyalet Mahkemesi nin tarih ve 7 S 90/85 say karar ). Doktorun çekti i röntgen filmleri doktora aittir. Mahkeme kararlar na göre filmleri görmenizin sizin için önemi oldu unu ortaya koyman z ve doktorun filmlerin size teslimini reddetmek için geçerli bir nedeni olmad taktirde, bu filmlerin as llar n size verilmesi gerekir. Doktorun röntgen filmlerini tedavide rol alan di er bir meslektana daha sonra kendisinin gönderece ini ileri sürmesi, filmlerin size verilmesini reddetmek için geçerli bir neden de ildir. Röntgen yönetmeli inde de hastaya ait röntgen kay tlar n, hastay daha sonra muayene ya da tedavi eden doktor yahut di hekimine gerekmesi durumunda fuzuli muayene tekrar na sebep olmamak için hastaya verilece i aç kça belirtilmi tir. Hasta dosyan görüp inceleme imkan na kavu tunuz diyelim, art k (gerekiyorsa avukat z ve t p konusunda bir bilirki iyle görü erek) hak talebinizin kabul edilebilir bir ekilde sunulup sunulamayaca yukar tahmin edebilirsiniz. Bazen karmak bir t bbi durumu aç kla kavu turabilmek üzere özel bir t bbi rapor al nmas gerekebilir (Aya bak n). Ayr ca fazla paran z olmad için uzmana danmaktan vazgeçmeniz gerekmez. Ya danmanl k yard çerçevesinde bir avukat arayabilir ya da e er varsa devlet hizmeti olan danma masalar ndan birine yahut da bir tüketici merkezinin hasta danma masas na ba vurabilirsiniz. Ancak her halükarda ba vuracaz ki inin hasta haklar alan nda hukuk formasyonundan geçmi birisi olmas gerekir. Sa k sigortas ndan bilgi edinme Söz konusu hak talebinizi sürdürmenin bir sonuç getirip getirmeyece ini tahmin edebilmek için t p konusunda uzman bilgisine ihtiyac z vard r; bu konuda size en faydal olacak kurumlar n banda sa k sigortan z gelir, çünkü sigortan n ve sizin hedefleriniz ayn r. Geçmi te sa k sigortalar genellikle haz ra konan pozisyonunda oluyorlard. Hasta daha önce kendi çabas yla ve masraf riskini göze alarak hak talebini sonuçland rd ktan sonra sa k sigortas devreye girip doktordan veya onun sigortas ndan ek 10

11 tedavilerin masraflar talep etme yoluna gidiyordu tarihli sa k reformundan sonra durum de ti ve yanl tedaviden dolay sigorta hizmetlerini ilgilendiren bir hak talebinde bulunman z durumunda sa k sigortan n sizi destekleme imkan aç lm oldu. Sosyal Güvenlik Kanunu V (5. Sozialgesetzbuch) Madde 66: Yanl tedavi durumunda sigortal n desteklenmesi Yanl tedavi, sigorta hizmetlerinden yararlanarak tedavi görüldü ü bir durumda meydana geldiyse hastalar n hak taleplerinde onlara destek olabilir; Kanunun Onuncu Bölümünün 116. Maddesinde öngörüldü ü gibi sa k sigortas n karlamas gereken durumlar bunun d ndad r. Kanunun yükledi i bu görevi sa k sigortalar bugüne kadar çok farkl ekillerde yerine getirdi. Baz lar konuyu sadece yetkili bilirki i komisyonuna veya Tabipler Odas n n hakem kuruluna sevk etmekle yetindi (aya bak n); ba kalar yanl tedavi ve eksik bilgilendirme konusuna ve muhtemel maddi manevi tazminat taleplerinin ne olabilece ine katk da bulunacak kapsaml bilgiler verme yoluna gitti. Bu tür durumlarda yanl tedavi ve bilgilendirme eksikli iyle ilgili (hasta için ücretsiz) rapor yaz lmas amac yla Sa k Sigortas T bbi Servisi (Medizinische Dienst der Krankenversicherung MDK) giderek daha fazla devreye sokuluyor. Sa k sigortalar bugüne kadarki düzenlemelere göre size destek vermeye mecbur olmasa da, bu tür bir deste in verilmesi konusunda srarl olun. Size destek olmaya yana mamas halinde gerekirse sigortan de tirin. 11

12 Hastane ya da doktor yanl tedavi uygularsa 3. Taleplerinizi nas l kabul ettirebilirsiniz? Uzla ma yoluna gitmek Mahkemeye ba vurmadan önce doktorla veya hastanenin ba oldu u kurulu la veyahut zorunlu sa k sigortas yla mahkeme d yöntemle anla maya çalman z gerekmektedir. Baz eyaletlerde taraflar n anla mas konusunda devreye giren bir uzla ma masas (Gütestelle) vard r, e er yoksa sizin avukat z anla ma için bir teklif getirebilir. Dava aç lmadan sorunun çözülmesi için uzla ma çabas sonuç vermezse, son uzla ma denemesi birinci duru mada mahkeme huzurunda yap r. En iyi yol, yanl tedavi konusunda üphenizi ilgili doktora veya hastanenin ba oldu u kurulu a yaz olarak yöneltmeniz ve meslek risklerine kar doktoru sigortalayan kurulu un (Berufshaftpflichtversicherung) ö renmenizdir. Muhatab z bu bilgiyi size vermek istemezse görü meleri yine de önce sadece kendisiyle sürdürün. Doktorun, hastanenin ba oldu u kurulu un veya zorunlu sa k sigortas n size kulak vermesini sa lamak için doktor hatas ve buradan do acak talebinizi iyi bir ekilde ortaya koyman z ve belgelemeniz gerekir (Yukar ya bak z: spat Yükümlülü ü). Sigorta sizin tazminat talebinizi yerinde bulursa genellikle i birli i teklifinde bulunur ve masraf kendisine ait olmak üzere durumu raporland rma yoluna gider. Normalde sigorta ve hasta, rapor talebini birlikte olu turur ve bilirki iyi karkl danmayla seçer. Talebinizle ilgi zaman a süresi, muhtemelen talebinizi karlamas gereken tarafla sizin aran zdaki görü meler s ras nda durdurulur (beklemeye al r) (Yukar ya bak z: Zaman A). Önemli not: Görü melerin, tedavide rol alm tüm taraflar n kat yla sürdürülmesi gerekir. Diyelim ki görü melerin sonunda hatan n sorumlusunun operatör de il de anestezist oldu u ortaya ç karsa, bu ki i (anestezist) o ana kadar ki i görü melerin d nda kald için talep hakk n geçerlilik süresi bitmi olabilir. Bu nedenle görü melerde taraflar n kimler olaca konusu titizlikle belirlenmelidir. Görü melerin devam etmemesi durumunda, zaman a süresini tekrar durdurmak için zaman geçirmeden dava açma yoluna gidilmelidir. Karmak durumlarda, özellikle mesela sürekli hasarlar varsa veya olaca görülüyorsa, sigortan zdan sizin talebinizi ilk ad m olarak ilkece kabul etmesini isteyin. Bu durumda bir yanl tedavinin söz konusu oldu u ve sigortan n sonuçta size bir tazminat ödeyece i netle tirilmi olur. kinci ad m olarak yap lacak ey (art k sadece) tazminat n miktar n belirlenmesidir. Talebinizin ilkece kabul edilmesi zaman a süresinin tekrar s rdan ba lamas sa lar. Sigortalar talebinizi ilkece kabul ettiklerinde genellikle kendilerine göre uygun dü ecek bir tazminat öderler; buna ek olarak avukatl k masraflar da üstlenmeleri gerekir. Bu nedenle avukatl k masraflar n miktar konusunda görü meleri hasta haklar konusunda deneyimli bir avukata b rak n. 12

13 Mahkeme d yollarda görü meler genellikle karkl tekliflerin orta yolunun bulunmas yla tamamlan r. Gerçi taraflar kendi pozisyonlar nda srar ederler, ama sonunda bir ekilde uzla ma yoluna girerler ve orta bir yerde bulu urlar, böylece kimse kaybeden durumuna dü mez. Baz durumlarda, gerçek hasar n düzeyi, uzla ma an nda henüz tam belli olmamr. Bu nedenle uzla maya var rken, o an için belli olmayan hasarlar için, uzla maya ileride ortaya ç kmas mümkün ek taleplerin de dahil edilmesine dikkat edin! Tabip odalar n bilirki i komisyonlar ve hakem kurullar Kar taraflarla do rudan görü meler sonuç vermezse yetkili kurulu lar n hakemli ine ba vurulabilir. Yanl tedavi üphesi durumunda konuyu t bbi olarak rapor etmek üzere eyalet tabip odalar n görevlendirdi i bilirki i komisyonlar (Gutachterkommissionen) ve hakem kurullar (Schlichtungsstellen) vard r; bu birimler k smen doktorlar n zorunlu sigortalar taraf ndan finanse edilirler. Hakemli e ba vurman z, bilirki i raporu da dahil olmak üzere sizin için ücretsizdir. E er siz kendiniz avukat görü üne ba vurursan z veya sizi bir avukat n temsil etmesini isterseniz avukat n ve hukuk danman n ücretini kendiniz ödersiniz. Hakemlik i leminin esas, hasta belgelerinin incelenerek t bbi rapor yaz lmas olu turur. lgili doktor hangi tabip odas na üyeyse, o odan n bilirki i komisyonu ve hakem kurulu yetkili birimdir. Farkl eyaletlerdeki komisyonlar n ve kurullar n yerel farklar burada ele alam yoruz. lemin biçimine ili kin buradaki aç klamalar z hepsi için geçerli ortak ilkelerdir: Bilirki i komisyonlar ve hakem kurullar n n üyeleri farkl mesleklerden olabilir, ama genellikle hukukçular ve t pç lardan olu ur. lemin ba lat lmas için gerekli dilekçe, yanl tedavi yap ld iddias nda bulunan hasta taraf ndan veya kendisine böyle bir suçlama yöneltilen doktor veya hastane taraf ndan verilebilir. Hakemlik i lemi iste e ba r. Bu nedenle ancak iddia taraflar n onay yla yürütülebilir. Burada taraflar, sizi tedavi eden doktor veya hastane, ya da onlar n zorunlu sigortalar veya onlar finanse eden kurumlard r (eyalet, il yönetimi, belediye v.s.). Taraflar isterlerse kendileri ad na temsilci atayabilirler, örne in avukat tutarak veya hasta masas na ba vurarak (Patientenstelle). Konunun ele al nmas için ayn konuda daha önce bir ceza veya hukuk mahkemesinde dava aç lm veya karara ba lanm olmamas gerekir. ddia edilen yanl tedavi olay n genelde be y ldan eski olmamas gerekir. Zaman a süresi, i lem süresince durdurulur (beklemeye al r) ve i lemin kesintiye u ramas ndan veya bitmesinden alt ay sonra tekrar i lemeye ba lar. Bilirki i komisyonlar n ve hakem kurullar n kararlar ba lay de ildir, sadece tavsiye karar niteli indedir; ama yine de daha sonraki bir dava için büyük önemi olabilir! 13

14 Hastane ya da doktor yanl tedavi uygularsa Hakemlik i leminde muhtemel bir maddi ve manevi tazminat n miktar belirlenmez; bu konuda kar tarafla uzla man z veya mahkeme yoluna ba vurman z gerekir. Ço u bilirki i komisyonunda ve hakem kurulunda, hastan n yetersiz bilgilendirilmesi ve belgeleme eksikli i hususlar incelemeye dahil edilmez ve ispat yükümlülü ünü kolayla rma yoluna gidilmez. Hakemlik i leminde bir yanl tedavi durumu belirlenmi olmasa da mahkemeye ba vurma yolu aç kt r. Belki de mahkemenin atayaca bilirki i hakem kurulunun vard ndan ba ka bir sonuca varabilir. Kuzey Almaya Tabip Odalar Zorunlu Doktor Sigortas na Ba Hakem Komisyonu (Hamburg, Schleswig-Holstein, Niedersachsen, Bremen, Mecklenburg- Vorpommern, Brandenburg, Berlin, Sachsen-Anhalt ve Thüringen eyaletleri için yetkili kurul) Hans-Böckler-Allee Hannover Di er eyaletlerin bilirki i komisyonlar n ve hakem kurullar n adreslerini Federal Tabipler odas n n (Bundesärztekammer) internet sayfas nda ( Hasta bilgilendirme/yanl Tedavi ba alt nda (Patienteninformationen / Behandlungsfehler) bulabilirsiniz. Hukuk mahkemesinde dava Maddi ve manevi tazminat talebinizi, bir bilirki i komisyonu ve hakem kurulu arac yla mahkeme d yola ba vurarak elde etmek yerine (ama bu yola ba vurduktan sonra da) mahkeme yoluna ba vurarak da uygulamaya sokabilirsiniz. Tazminat miktar (bu miktar maddi ve manevi tazminat olarak sizin kar taraftan talep etti iniz rakamd r) ve alt ndaysa davaya bakmaya bir alt mahkeme olan Amtsgericht, daha yüksek rakamlarda bir üst mahkeme olan Landgericht yetkilidir. Davaya bakmaya yetkili mahkeme, suçlanan doktorun veya hastanenin ba oldu u kurulu un ba oldu u ilçenin (Bezirk) mahkemesidir. Alt mahkeme Amtsgericht in kararlar Landgericht te temyize götürebilirsiniz (verilen karar üst mahkemenin gözden geçirmesini isteyebilirsiniz). Landgericht te sizi bir avukat n temsil etmesi artt r. Ama Amtsgericht te de, hukuki konuda kendinizi yeterli ve güvende görmüyorsan z avukat tutman z do ru olur. Ortada bir yanl tedavi oldu unu ve bedensel hasar n bu yanl tedaviye ba olu tu unu ispat etmesi gereken taraf genelde sizsiniz. Sizin veya suçlanan doktorun elindeki (henüz dava aç lmadan önce al nm) özel bilirki i raporlar davada ancak dayanak olabilir, kesin delil say lmaz. Bu tür raporlar n esas yarar, davan n nas l sonuçlanabilece i konusunda iyi kötü bir tahmin yapmay sa lamas r. Mahkeme her halukarda bir bilirki i atayacakt r ve tereddüt durumunda karar bu bilirki inin raporuna dayand racakt r. Ama e er siz mahkeme öncesinde kendi giri iminizle delil tespit yoluna gittiyseniz ( Selbstständiges Beweisverfahren denen durum) oradaki rapor da daha sonraki hukuk mahkemesi için ba lay r. 14

15 Bilirki i komisyonlar ve hakem kurullar n kararlar sizin lehinize sonuçlansa bile birçok durumda yine de mahkeme yoluna ba vurman z gerekebilir, çünkü doktorun veya hastanenin sigortas var lan sonucu kabul etmek ve buna ba do acak maddi tazminat talebini karlamak istemeyebilir veya çok dü ük bir manevi tazminat teklifinde bulunabilir. Hukuk mahkemesinin masraflar Genelde tüm mahkeme masraflar, davay kaybeden tarafa yüklenir. ki taraf n avukatlar n ücretleri de dava konusu parasal meblan yüksekli ine göre de ir. Talep edilen miktar yüksekse ücretler de yüksektir. Tan klara ve bilirki ilere ödenecek ücretler ve huzur hakk da dava masraflar içinde yer al r. er taraflar aras bir uzla maya gidilirse herkes kendi masraf karlar ve dava masraflar ikiye bölünür. E er dava k smen sizin lehinize k smen de aleyhinize sonuçlan rsa genel dava masraflar da orant olarak payla r. Dava temyize (üst mahkemeye) götürüldü ünde masraflar genelde daha yüksektir. Yukar da belirtilen masraflar d nda yol ve tekrar bilirki i masraflar eklenebilir, ayr ca er mahkeme i lemleri d nda bir avukat tuttuysan z harçlar n bir sm sizin ödemeniz gerekir. Sizin hukuk sigortan z (Rechtsschutzversicherung) masraflar ancak daha önceden bu konuda onay verilmi se üstlenir. Kendi giri iminizle delil tespit yoluna gittiyseniz (selbstständiges Beweisverfahren) o zaman da ayn ey geçerlidir ve ard ndan bir dava aç p aç lmamas durumu etkilemez. Örnek: Diyelim ki miktar nda bir talebiniz var; ilk mahkemede iki taraf için de en az ndan iki buçuk kat avukatl k harc ve duruma göre uzla rma için de bir kat harç ödenir. Her harç birimi bu durumda 85 dur; buna genel masraflar ve KDV eklenir. Mahkeme her biri 55 tutan üç kat harç ister. Davay tamamen kaybederseniz kendi avukat za, kar taraf n avukat na ve mahkemeye toplam 704,40 ödemeniz gerekir. Talep seviyesindeyse avukatl k harc birimi her avukat için 301 ya ç kar, mahkeme harc birimi de 121 ya. Kaybederseniz bu durumda avukatlara ve mahkemeye 2.155,20 ödemek zorundas z. Dava masraflar yard er geliriniz azsa ve davay kazanma ans z yüksek görünüyorsa, dava masraflar yard (Prozesskostenhilfe) alma imkan z var; ba vuruyu hem ki isel delil tespit yolu (bak z bir sonraki bölüm) için, hem de as l dava süreci için yapabilirsiniz. Dilekçeyi siz veya sizin ad za avukat z yetkili mahkemeye verebilir. Dilekçeye ek olarak ekonomik durumunuzla ilgili ki isel bir beyanda bulunman z ve ilgili belgeleri vermeniz gerekir. Bundan sonra dava masraflar yard m alacaza, yoksa sadece ödeme kolayl tan p masraflar n sizden taksitler halinde mi talep edilece ine karar verilecektir. Dava masraflar yard verilmeden önce mahkeme, taleple ilgili ba ar ans gerçek ve hukuki ko ullara bakarak de erlendirir. Ba ar z olaca ba tan belli olan bir davada masraf yard onaylanmaz. Bilmeniz gereken bir di er nokta, dava masraflar yard, mahkeme masraflar, bilirki i ve sizin avukat n ücretini Hamburg un ilçelerindeki (Bezirk) alt mahkemeler (Amtsgericht) Ana merkez + Mitte: Sievekingplatz 1 (Ziviljustizgebäude), Hamburg (040) (Santral ), (040) /-4319 Altona: Max-Brauer-Allee 91, Hamburg (040) , (040) Barmbek: Spohrstraße 6, Hamburg (040) Bergedorf: Ernst-Mantius-Str. 8, Hamburg oder: Postfach , Hamburg (040) Blankenese: Dormienstraße 7, Hamburg oder. Postfach , Hamburg 040 / Harburg: Buxtehuder Straße 9, Hamburg oder: Postfach , Hamburg St.Georg: Haus der Gerichte, Lübeckertordamm 4, Hamburg oder: Postfach , Hamburg Wandsbek: Schädlerstraße 28, Hamburg ( , (040) Landgericht Hamburg (Hamburg üst mahkemesi)m Sievekingplatz 1 (Ziviljustizgebäude), Hamburg (040) , (040) /

16 Hastane ya da doktor yanl tedavi uygularsa kapsayabilir, ama kar taraf n avukat n ücretini kapsamaz. Davay sonunda her eye ra men kaybedecek olursan z, masraf yard alm olmas z bile, kar taraf n avukat n ücretini tamamen sizin ödemeniz gerekir. Doktorla, hastaneyle veya meslek riski zorunlu sigortas yla yap lan do rudan görü meler sonuç vermezse, konunun nas l devam edece ine karar verme ihtiyac do ar. Yukar da anlat lan yollardan her birinin avantajlar ve dezavantajlar var. Avukat zla ve hasta danma masas yla yapacaz görü mede, hangi yolun sizin durumunuzda en iyisi oldu unu belirlemeniz gerekir. Ki isel delil tespit yolu Çekti iniz a lardan dolay veya yeni bir tedaviye ihtiyaç duydu unuz için dava aç lmas veya mahkemenin atad bilirki inin raporunu bekleyecek durumda de ilseniz, tedavinizin devam ndan önce durumunuzu, mahkemenin de tan yaca bir bilirki i raporuyla tespit ettirmelisiniz. Bu amaçla Amtsgericht te (daha dava dilekçesini vermeden önce) delil tespiti talebinde bulunabilirsiniz. Delilleri ki isel karar zla tespit yolu, hukuk mahkemesi i lemlerini bir bak ma öne alm olur. Zaman a süresi verdi iniz dilekçeyle birlikte ask ya al r. Bu yöntem iki taraf için de zaman ve para tasarrufu sa layabilir, çünkü dava açmaktan daha az masrafl r. Ayr ca ço u durumda bu lemden sonra gerçek bir dava aç lmas yoluna gidilmedi i bilinmektedir: er mahkemenin atad bilirki i sizin talepleriniz do rultusunda rapor vermezse, daha sonraki bir davada kazanma ans n az oldu unu da anlars z. Bu durumda bir de dava açmak anlams z olur, çünkü talep için gerekli ko ullar n varoldu unu u anda bile kan tlayam yor durumdas zd r. Taleplerinizde daha fazla srar etmezseniz bo una zaman, para ve emek harcamaktan kurtulursunuz. Öte yandan e er yanl tedaviye delil olu turacak bir bilirki i görü ü elde etmi seniz, bu durumda dava aç lmas göze almak, kar taraf için maddi aç dan mant kl de ildir. 16

17 Hangisi uygun yol: Hakem kuruluna m, mahkemeye ba vuru mu? Bir bilirki i komisyonuna veya hakem kuruluna ba vurman n birçok bak mdan dezavantaj vard r; avantaj olarak ise tek pratik neden gösterilebilir. Avantaj: üphelenilen yanl tedaviyle ilgili olarak, ücret ödemeyece iniz bir t bbi bilirki i raporu elde etmi olursunuz. Dezavantajlar : Bilirki i komisyonlar, kurumsal ve personel bak ndan parasal yönden tabip odalar na ve doktorlar n zorunlu sigortalar na baml r ve bu nedenle tarafs z olmayabilirler. Bu komisyonlar n üyeleri aras nda, istisnalar hariç hastalar n veya sa k sigortalar n temsilcileri bulunmaz. lem sadece yaz sürdürülür, konu genelde tan klar ve taraflar n kat laca sözlü bir görü meyle ele al nmaz. Genellikle belgelerin durumuna göre karar verilir, hastan n muayenesi, istisnalar d nda öngörülmez. Hastan n ispat yükümlü ünü kolayla rma veya tersini ispat yükümlülü ü yoluna (hastay yetersiz bilgilendirme veya belgeleme eksikleri gibi durumlar söz konusu olsa bile) hemen hemen hiç gidilmez. Bilirki i komisyonlar n ve hakem kurullar n yapt m gücü yoktur, örne in hasta kay tlar n gönderilmesini zorunlu tutamazlar. Bilirki i komisyonlar ve hakem kurullar, hukuk mahkemelerinden farkl olarak hukuki hüküm veremezler ve taraflar n durumu farkl sergilemeleri halinde kimi daha fazla inand bulduklar yönünde bir karar veremezler. Konu tartmal olabilir, hatta sadece bir konunun bbi aç dan de erlendirmesi de il, o konunun kendisi bile tartmal olabilir; özellikle de böyle durumlarda hakemlik yoluna gidilmesi anlaml de ildir. öyle örnekleyelim: Sorun hastaya bir i nenin yap lmas n do ru olup olmad ndan ibaret de ilse, o i nenin yap p yap lmad bile tartma konusuysa hakemli e ba vuru, hastay memnun edecek bir sonucu genelde vermeyecektir. Buna kark bir hukuk mahkemesi davas, konunun mahkeme taraf ndan etrafl ca incelenmesine imkan verir. Ama tabii hukuk mahkemesinde her zaman dava masraflar yüklenme riski vard r. 17

18 Hastane ya da doktor yanl tedavi uygularsa 4. Doktora kar önlemler Ceza hukuku Ceza mahkemesinde görülecek bir davan n esas konusu, mahkemenin isminden de anlalaca üzere doktorun devlet kurumlar taraf ndan cezaland lmas r. Bu davada hastan n yanl tedavi suçlamas kendisinin kan tlamas gerekmez. Ceza mahkemesine verilecek bir dilekçe üzerine, görevi gere i savc k konuyu devral r ve gerekli incelemeleri yapar. Burada savc n elinde geni imkanlar vard r: Tan klar dinler, t bbi bilirki i raporu yaz lmas sa lar ve gerek gördü ünde belgelere (mesela tedaviyle ilgili kay tlara veya doktorun kendi zorunlu sigortas na kar verdi i beyana) el koyar. Hukuk mahkemesinden farkl olarak burada siz davan n taraflar ndan biri de ilsiniz. Ama e er savc k dava açmaya gerek görürse ve esas dava görülmeye ba lan rsa siz tan k olarak mahkemeye ça labilirsiniz. Ayr ca davaya müdahil olarak (ma dur ikayetçi olarak) kat labilirsiniz. Bu s fat sizin davan n seyrine etki etmenize imkan tan r. er dava konusu sa k sisteminin genel bir sorunuyla ilgiliyse o zaman konu bas n ilgisini çekmeye yeter ve konu kamuoyuna mal olaca için ortaya ç kacak de erlendirme, ele tiriler, hatta artlardaki de iklikler, davan n sonuçlanmas ndan önce konuyla ilgili olumlu geli melere yol açabilir. Ceza mahkemesinin konusu ma durun maddi ve manevi tazminat elde etmesi de ildir. Ama e er mahkeme karar ortaya ç p yürürlü e girmi se, bu sonuç hukuk mahkemesinde takip edilecek bir tazminat davas için de bir tür ön karar etkisi yapar. Ceza davas, suçlanan taraf n belli sorumluluklar ve talimatlar yerine getirmesi kayd yla dü ürüldü ü zaman da (davan n görülmesine son verilmesi durumu) ayn ey geçerlidir. Ama birçok olayda i bu noktalara kadar gelmez (bu durumlarda kullan lan ifade daval n suçunun sabit olmamas eklindedir). Çok az durumda doktorlar n ceza almas, birçok ma durun gözünde bir haks zl kt r, çünkü ceza mahkemesine ba vururken adaletin yerini bulaca umudunu ta lard r. Ama davan n dü ürülmesinin birçok durumda nedeni, burada hukuk davalar ndakinden farkl kurallar n geçerli olmas r. Elbette hukuk sistemimiz bir doktorun tedavi ras nda hata yapmas na göz yummaz. Ama çok az durumda bu hatalar n bedeli para, hatta hapis cezas olacakt r. Belki ancak ilgili doktor bu tür hatalar sistemli bir ekilde veya özellikle suçlu duruma dü erek yap yorsa veya çok vahim bir hataya yol açmsa söz konusu olabilir. Tabii e er hata, deneyim yetersizli i veya beceriksizlik yüzünden yap lmsa, hastay ma dur eden taraf tazminat ödemek durumundad r, ama ceza mahkemelik bir durum yoktur. lke olarak doktorlar n hastalar n iyile mesi için hizmet etmeye çalklar dü üncesi geçerlidir. Bu nedenle ceza almalar oldukça az durumda söz konusu olur. 18

19 Örnekler: Hamburg son 20 y lda birçok t bbi skandal ya ad. ki ba hekimin yanl tedavileri ve hatalar dizisinden dolay Hamburg yönetimi, doktorlar n sigortalar yla birlikte ma dur hastalara 40 milyon Euro dan fazla maddi ve manevi tazminat ödemek zorunda kald. Ama iki doktor sadece birer vakadan dolay ceza mahkemesinden mahkumiyet ald lar ve verilen ceza iki doktor için de dü üktü (5.000 dan az ikinci bir davada ise, aradan geçen 12 y ll k süreye ra men yürürlü e girmi bir karar hala yok). Konu hesap hatalar yla ilgili olunca durum de ir. E er savc k bir kerelik bir hesap hatas yap lmad, bir hesap hilesinin söz konusu oldu unu ve doktorun hastas na veya sa k sigortalar na maddi zarar verme kast yla hareket etti ini belirlerse doktor hakk nda ceza davas aç r. Dü ürülen bir ceza davas, belli durumlarda hastan n açaca hukuk davas üzerinde olumsuz etki yapabilir. Ceza mahkemesinin dosyalar hukuk davas nda da dikkate al nabilir ve orada bilirki ilik yapan ayn uzmandan rapor istenebilir. Ceza ve hukuk davalar ayn zamanda ba latman n fazla bir yarar olmaz. Böyle bir durumda ya hukuk mahkemesi ceza davas n sonucunu dikkate almak üzere davay ask ya al r, ya da ceza mahkemesi, hukuk davas na masrafs z bir bilirki i raporu sunmamak için davaya ara verir. Böylece y llar geçebilir. Alt düzey mahkemelerde bile bir davan n be y l sürmesi az rastlanm bir durum de ildir. Ard ndan yine y llar alabilecek bir temyiz davas, hukuk mahkemesindeki dava ve son olarak da tazminatla ilgili i lem gündeme gelebilir. er bir bedensel yaralama nedeniyle ikayette bulunacaksan z ya polise ya da do rudan savca gidin. Dilekçe verme süresi üç ayd r, sürenin ba lama tarihi sizin olay ve faili ö rendi iniz günden itibaren ba lar. E er dilekçe hakk, yaralanan n ölümü üzerine yak nlar na geçmi se, dilekçe süresi, ölüm olay ndan sonra en erken üç, en fazla alt ay içinde sona erer. Meslek hukuku Hukuk ve ceza davalar na paralel olarak doktorlar n meslek organizasyonlar disiplin soru turmas açabilir. Disiplin soru turmas n sizin aç zdan özelli i ceza davas ndakine benzer. Yani siz burada bilgi verici durumda olursunuz, en fazla tan k olarak dinlenirsiniz, dolay yla disiplin soru turmas üzerinde yönlendirici bir etkiniz olmaz. Belgeleri görme hakk z da yoktur ve soru turman n sonucu da genellikle size bildirilmez. Meslek mahkemesinin amac sizin haklar korumak de il, mesle in sayg nl korumakt r. Doktor taraf ndan yap lan her hata, size (ve sa za) zarar vermi olsun olmas n meslek sorumluluklar na ayk dü mek anlam na gelir. er doktorunuzun görevine uygun davranmad kan ndaysan z (örne in yanl tedavi uygulad, s r saklama ilkesine uymad veya hatal hesap ç kard ) yetkili tabip odas na ba vurun. Tabip odas do rudan kendisi soru turma yoluna gidebilir veya konuyu meslek 19

20 Hastane ya da doktor yanl tedavi uygularsa mahkemesine iletebilir. Doktora kar ba vurulabilecek yapt mlar unlard r: K nama, uyar, para cezas, en kötü durumda meslek ahlak na ayk hareket edildi inin tespiti ve son olarak da meslekten men. Bu bilgilendirme k lavuzu almanca ve rusça dillerinde de mevcuttur. Die Übersetzungen wurden finanziert mit Unterstützung der Hamburgischen Arbeitsgemeinschaft für Gesundheitsförderung (HAG), Repsoldstr. 4, Hamburg, Tel. (040) , Fax (040) , buero@hag-gesundheit.de, Für die Übersetzungen sorgte das Ethnomedizinische Zentrum Hannover, Königstraße 6, Hannover, Tel.: 0511/ , Fax: 0511/457215, ethno@onlinehome.de, Fiyat (Preis): 2,50 Impressum 2. Auflage, September 2006 Verbraucherzentrale Hamburg Kirchenallee 22, Hamburg Tel. 040/ Internet: info@vzhh.de Patientenberatung: telefonisch: (040) (Mo-Fr 10-13, Mi 17-19) persönlich: nach Vereinbarung patientenschutz@vzhh.de Die Arbeit der Patientenberatung der Verbraucherzentrale wird unterstützt aus Mitteln der Freien und Hansestadt Hamburg, Behörde für Soziales, Familie, Gesundheit und Verbraucherschutz. 20