T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü

Transkript

1 T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü Tarih : 21/02/2013 Sayı : Konu : Kısa mesaj ile gelen kodu üye işyerlerinde kullanarak hediye ürünü alabilme imkanını sağlayan mobil hediye uygulamasında vergilendirme ve belge düzeni. İlgide kayıtlı özelge talep formunuzdan hediye yararlanıcısı kişilerin cep telefonlarına kısa mesaj ile gelen kodu üye işyerlerinde kullanarak hediye alabilme imkânını sağlayan mobil hediye uygulamasında vergilendirme ve belge düzeni hususlarında Başkanlığımız görüşünü talep ettiğiniz anlaşılmaktadır. I- KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun: 1 inci maddesinin birinci fıkrasında; Türkiye de yapılan ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin KDV ye tabi olduğu, 2 nci maddesinin birinci fıkrasında; teslimin bir mal üzerindeki tasarruf hakkının malik veya onun adına hareket edenlerce, alıcıya veya adına hareket edenlere devredilmesi olduğu, bir malın alıcı veya onun adına hareket edenlerin gösterdiği yere veya kişilere tevdiinin de teslim hükmünde olduğu, 4 üncü maddesinde, hizmetin, teslim ve teslim sayılan haller ile mal ithalatı dışında kalan işlemler olduğu, 10 uncu maddesinin (a) fıkrasında; mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde malın teslimi veya hizmetin yapılması, (b) fıkrasında; malın tesliminden veya hizmetin ifasından önce fatura veya benzeri belgelerin verilmesi hallerinde, bu belgelerde gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere fatura veya benzeri belgelerin düzenlenmesi, (d) fıkrasında; komisyoncular vasıtasıyla veya konsinyasyon suretiyle yapılan satışlarda, malların alıcıya teslimi anında vergiyi doğuran olayın meydana geldiği, 20 nci maddesinin birinci fıkrasında, teslim ve hizmet işlemlerinde matrahın, işlemlerin karşılığını teşkil eden bedel olduğu, hüküm altına alınmıştır. Aynı Kanunun 42 nci maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak Bakanlığımızca şekil ve muhteviyatı belirlenen 1 Nolu KDV Beyannamesinin 45 inci satırına (e- beyannamenin "Sonuç Hesapları" kulakçığının "Diğer Bilgiler" bölümünde yer alan "Kredi Kartı ile Tahsil Edilen Teslim ve Hizmetlerin KDV Dâhil Karşılığını Teşkil Eden Bedel" satırına) kredi kartı ile tahsilâtı yapılan mal ve hizmet bedelleri yazılmaktadır.

2 1 Nolu KDV Beyannamesinin 45 inci satırında istenen bilgi, verginin tarh ve tahakkuku ile ilgili olmayan denetim amaçlı bir bilgidir. Bu satırda vergiyi doğuran olayın gerçekleşip gerçekleşmediğine bakılmaksızın belirli bir dönemde kredi kartı ile yapılan tahsilâtlar gösterilmektedir. Buna göre, 1. Şirketiniz tarafından internet ortamında üye işyerlerinin belirli ürünleri ile hediye çeklerini temsil eden hediye kodlarının satılarak kısa mesaj ile hediye yararlanıcılarına gönderilmesi işleminde KDV yönünden vergiyi doğuran olay gerçekleşmemektedir. 2. Vergiyi doğuran olay söz konusu hediye kodlarının hediye yararlanıcıları tarafından üye işyerlerine ibraz edilerek kendilerine mal teslimi veya hizmet ifasında bulunulması durumunda gerçekleşeceğinden, üye işyerleri tarafından hediye yararlanıcılarına yapılan bu teslim ve hizmetler için KDV hesaplanması ve beyan edilmesi gerekmektedir. 3. Teslim ve hizmetin ifasından önce teslim ve hizmet bedeline mahsuben kredi kartı ile yapılan avans niteliğindeki ödemeler, bir teslim veya hizmetin karşılığını oluşturmadığından KDV ye tabi olmayacaktır. Avans mahiyetindeki söz konusu tahsilatın, yapıldığı dönem 1 Nolu KDV Beyannamesinin "Kredi Kartı ile Tahsil Edilen Teslim ve Hizmetlerin KDV Dahil Karşılığını Teşkil Eden Bedel " satırında gösterilmesi gerekmektedir. Ancak, bu satırda yer alan tutarların vergiye tabi KDV matrahıyla uyum göstermemesi ve bu hususun vergi dairesince sorulması durumunda, farklılığın avans mahiyetindeki tahsilâttan kaynaklandığının izah gerekçesi olarak belirtilmesi mümkün bulunmaktadır. 4. Kurumunuzca internet ortamında verilen söz konusu hizmetler karşılığında hediye gönderen kişilerden alınan işlem ücretleri ile üye işyerlerinden alınan komisyon tutarları üzerinden KDV hesaplanarak ait olduğu (internet ortamında hizmetin verildiği) dönemde beyan edileceği tabiidir. 5. Hediye gönderen kişiler tarafından satın alınan hediye kodlarının kullanım süresi içinde kullanılmaması ve bunun karşılığında ürün teslimi veya tahsil edilen bedellerin iade işleminin yapılmaması durumunda, tarafınızca herhangi bir mal teslimi veya hizmet ifası gerçekleştirilmediğinden katma değer vergisi doğmayacaktır. II- VERGİ USUL KANUNU YÖNÜNDEN 213 sayılı Vergi Usul Kanununun Faturanın Tarifi başlıklı 229 uncu maddesinde; "Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır." hükmü yer almaktadır. Mezkûr Kanunun 231 inci maddesinin birinci fıkrasının 5 inci bendinde ise "Fatura, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içinde düzenlenir. Bu süre içerisinde düzenlenmeyen faturalar hiç düzenlenmemiş sayılır." hükmüne yer verilmiştir. Bu itibarla; 1. Şirketiniz tarafından internet ortamında, üye işyerlerinin belirli ürünleri veya hediye çeklerini temsil eden hediye kodlarının satılarak SMS ile hediye yararlanıcılarına gönderilmesi işleminde, KDV

3 yönünden vergiyi doğuran olay gerçekleşmediğinden fatura düzenleme zorunluluğunuz bulunmamaktadır. 2. Söz konusu hediye kodlarının üye işyerlerine ibraz edilmesi neticesinde, üye işyerinde ürün teslimi veya hizmet ifasında bulunulması durumunda vergiyi doğuran olay gerçekleştiğinden, üye işyerleri tarafından, bu teslim ve hizmetler için hediye yararlanıcıları adına fatura veya ödeme kaydedici cihaz fişi düzenlenmesi gerekmektedir. 3. Şirketiniz tarafından internet ortamında verilen söz konusu hizmetler karşılığında hediye gönderen kişilerden alınan işlem ücretleri ile üye işyerlerinden alınan komisyon tutarları üzerinden, Şirketinizce hizmetin yapıldığı tarihten itibaren yedi gün içinde, hediye kodlarının kullanılıp kullanılmadığına bakılmaksızın, hediye gönderen kişiler veya üye işyerleri adına fatura düzenlemeniz gerekmektedir. Yedi günlük dönemler dâhilinde aynı üye işyerine yapılan hizmet ifaları için birinci günden itibaren yedi günü aşmamak kaydıyla toplu fatura düzenlemeniz de mümkün bulunmaktadır. 4. Hediye gönderen kişiler tarafından satın alınan hediye kodlarının veya çeklerinin kullanım süresi içinde kullanılmaması ve bunun karşılığında ürün teslimi veya tahsil edilen bedellerin iade işleminin yapılmaması durumunda, hediye kodlarının veya çeklerinin geçerlilik süresinin sonunda şirketiniz tarafından tahsil edilen tutarın gelir hesaplarına intikal ettirilmesi gerekmekte olup, gelir yazılacak bu tutarlar için hediye gönderen kişiler adına fatura düzenlemeniz mümkündür. 5. Hediye yararlanıcısının kendisine gönderilen hediye çekinden daha fazla tutarda ürün veya hizmet seçerek hediye çeki fark bedeli ödemesi durumunda ise, üye işyeri tarafından toplam tutar üzerinden hediye yararlanıcısı adına fatura veya ödeme kaydedici cihaz fişi düzenlemesi gerekmektedir. Öte yandan, 28/08/2010 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Mükelleflerin İzahat Taleplerinin Cevaplandırılmasına Dair Yönetmeliğin "8.Özelge Talebinin Kapsamı " başlıklı bölümünde; "... (2) Mükelleflerin aşağıdaki başvuruları özelge kapsamında değerlendirilmez:... d) Mücbir sebep hâli ilanı, vergi borçlarının terkini, belge düzenine ilişkin yetkilerin kullanılması gibi kanunlarla uygulamanın tespitine dair Maliye Bakanlığına yetki verilen konulara ilişkin talepler...." düzenlemesine yer verilmiştir. Buna göre, hediye göndericilerine internet ortamında verilen hizmetler karşılığında tahsil edilen 1 TL tutarındaki hizmet bedelleri için "muhtelif müşteriler" ibareli tek bir fatura düzenlenmesine izin verilmesine ilişkin yetkinin Maliye Bakanlığına ait olması nedeniyle, bu hususa ilişkin talebiniz için Maliye Bakanlığına (Gelir İdaresi Başkanlığı) müracaat etmeniz gerekmektedir. Bilgi edinilmesini rica ederim.

4 T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI ANKARA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI (Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü) Tarih : 13/02/2013 Sayı : / Konu : Havayolu şirketlerine ait uçak biletlerinin satışının yapılması halinde alınan komisyon bedeli için fatura düzenlenmesi ile bedelin şirkete ait post cihazı kullanılarak tahsil edilmesi hk. İlgi dilekçenizde;... Vergi Dairesi Müdürlüğünün... vergi numaralı mükellefi olduğunuz, havayolu şirketlerine ait biletlerin satışıyla iştigal ettiğiniz ve bazı hallerde satış bedelinin, müşterinin kartının mail ordera kapalı olması veya bankamatik kartının kullanılması sebepleriyle firmanızın pos cihazı kullanılarak tahsil edildiği ve tahsil edilen bu bedelin firmanızın geliri olarak gözüktüğü, havayolu firmasının tarafınıza elektronik fatura göndermediği ve gönderdiği yolcu seyahat belgesinin kaşe basmak suretiyle fatura yerine kullanılacağının bildirildiği belirtilerek, bu belgenin hem geliriniz hem de giderinize dayanak olarak kullanılıp kullanılamayacağı hususunda Başkanlığımızdan görüş verilmesi talep edilmiştir. 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 227 nci maddesinde, bu Kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsikinin mecburi olduğu belirtilmiş, mezkur Kanunun 229 uncu maddesinde faturanın, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari bir vesika olduğu, 232 nci maddesinde ise, birinci ve ikinci sınıf tüccarlarla kazancı basit usulde tespit edilenler ve defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerin; sattıkları emtia veya yaptıkları işler için fatura vermek ve satın aldıkları emtia ve hizmetler için de fatura istemek ve almak mecburiyetinde oldukları hükme bağlanmıştır. Aynı Kanunun 233 üncü maddesinde de birinci ve ikinci sınıf tüccarlarla kazancı basit usulde tespit edilenler ve defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerin, fatura vermek mecburiyetinde olmadıkları mal satışları veya hizmet bedellerini perakende satış fişi, makineli kasaların kayıt ruloları veya giriş ve yolcu taşıma biletleri ile tevsik edecekleri belirtilmiştir. Öte yandan; 334 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde, havayolu taşımacılığı yapanların gerek yurt dışı gerekse de yurt içi uçuşlarına ilişkin Uluslararası Hava Taşıyıcıları Birliği (IATA) kuralları çerçevesinde satış işlemlerine ait kayıtlarının dayanağı olarak elektronik ortamda veya elektronik ortam dışında tanzim edilen yolcu biletlerinin, Tebliğin devamında belirlenen esaslar dahilinde düzenlenmesi halinde Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre fatura yerine kullanılabileceği açıklanmıştır. Söz konusu Tebliğin, "1.1. Elektronik Ortamda Düzenlenecek Yolcu Biletleri" başlıklı bölümünde, "Hava yolu taşımacılığı yapan IATA üyesi şirketler tarafından, aşağıdaki asgari bilgileri içeren ve fatura yerine geçen "Elektronik Yolcu Bileti" düzenlenebilecektir.

5 Bu biletlerde; a)- Düzenleyenin adı-soyadı/unvanı, adresi, bağlı olduğu vergi dairesi, vergi kimlik numarası, - Yolcunun adı-soyadı, varsa vergi dairesi ve vergi kimlik numarası, T.C. Kimlik numarası, - Düzenlenme tarihi, - Seri ve sıra numarası (seri no olarak bileti düzenleyen her müstakil şube veya acentenin harf veya rakamlardan oluşan kod numarası, sıra numarası olarak da havayolu şirketinin IATA nezdindeki kod numarası ile başlayan toplam 13 haneli bilet numarası) - Yapılan hizmetin nevi ve tutarı yer alacaktır. b) Havayolu şirketleri yukarıdaki bilgileri içerir basılı kağıt kullanmak veya kaşe ya da damga tatbik etmek, acenteler de kaşe basmak ve imza atmak suretiyle bilet düzenleyeceklerdir. c) Seri ve sıra numaralarının matbaa baskılı olması zorunlu olmayıp, bu numaralar bilgisayar kullanılarak biletin düzenlenmesi esnasında kaydedilebilecektir. d) Biletler bir örnek düzenlenebilecek, bilet bilgileri elektronik ortamda saklanacaktır.", "1.2. Elektronik Ortam Dışında Düzenlenecek Yolcu Biletleri" başlıklı bölümünde ise, "IATA üyesi olup hava yolu taşımacılığı yapan mükellefler, elektronik ortamda bilet düzenleyebilecekleri gibi mevcut uygulamada düzenlenen, IATA kuralları çerçevesinde tanzim edilen yolcu biletlerini de kullanabileceklerdir. Vergi Usul Kanununun 227 ve mükerrer 257 nci maddelerinin vermiş olduğu yetkilere istinaden bu biletlerin fatura yerine geçen belge olabilmesi için, biletlerde düzenleyenin adı- soyadı/unvanı, yolcunun adı-soyadı, düzenlenme tarihi, seri ve sıra numarası (seri no olarak bileti düzenleyen her müstakil şube veya acentenin harf veya rakamlardan oluşan kod numarası, sıra numarası olarak da havayolu şirketinin IATA nezdindeki kod numarası ile başlayan toplam 13 haneli bilet numarası), yapılan hizmetin nevi ve tutarının bulunması zorunludur. Söz konusu biletler en az iki örnek olarak düzenlenecek, ikinci örnekleri saklanacaktır." denilmektedir. Buna göre, - Hava yolu taşımacılığı yapanlar, mezkûr Tebliğde belirlenen esaslar dahilinde gerek yurt dışı gerekse yurt içi uçuşlarına ilişkin olarak IATA kuralları çerçevesinde satış işlemlerine ait kayıtlarının dayanağı olarak elektronik ortamda veya elektronik ortam dışında yolcu bileti düzenlemeleri halinde bu biletler Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre fatura yerine geçen "Elektronik Yolcu Bileti" olarak kabul edilecek ve ayrıca fatura düzenlenmeyecektir. - Havayolu şirketlerinin acenteleri aracılığıyla yaptıkları bilet satışlarında, bilet bedeline acentenin komisyon bedeli dahil ise acente bu bedel için havayolu şirketine fatura düzenleyecektir.

6 - Havayolu şirketlerinin acenteleri aracılığıyla yaptıkları bilet satışlarında, bilet bedeline acentenin komisyon bedeli dahil değil ise acente, müşteriden alacağı komisyon bedeli için müşterinin vergi mükellefi ya da fatura düzenleme limiti altında kalmakla beraber fatura isteyenlerden olması durumunda fatura, bunlar dışında kalanlar için ödeme kaydedici cihaz fişi düzenleyecektir. - Bir kişi veya kuruma katma değer vergisi hariç TL ve üzerindeki mal ve/veya hizmet satışlarının 396 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde yer alan açıklamalar doğrultusunda Bs bildirim formuna dahil edilmesi gerekmektedir sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 42 nci maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak Bakanlığımızca şekil ve muhteviyatı belirlenen 1 no.lu KDV Beyannamesinde beyannameye eklenecek belgeler sayılmış, Beyannamenin 6 ncı tablosunun 45 inci satırına "Kredi Kartı ile Tahsil Edilen Teslim ve Hizmet Bedelleri"nin (Bu dönemde gerçekleştirilen teslim ve hizmetlere ait bedelin, kredi kartı ile tahsil edilen kısmı) (e- Beyannamenin Sonuç Hesapları Diğer Bilgiler - Kredi Kartı ile Tahsil Edilen Teslim ve Hizmetlerin KDV Dahil Karşılığını Teşkil Eden Bedel) yazılacağı açıklanmıştır. KDV beyannamesinin 45 inci satırında istenilen bilgi, verginin tarh ve tahakkuku ile ilgili olmayan denetim amaçlı bir bilgidir. Bu satırda vergiyi doğuran olayın gerçekleşip gerçekleşmediğine bakılmaksızın belirli bir dönemde kredi kartı ile yapılan tahsilâtlar gösterilecektir. Bu itibarla, uçak bileti bedelinin şirketinize ait pos cihazı ile tahsil edilmesi karşılığında düzenlenen harcama belgesinin yolcu taşıma hizmetine ilişkin olarak havayolu şirketi tarafından düzenlenen Elektronik Yolcu Bileti ile ilişkili olduğunun ispatı ve iddia edilen hususların tespitine ilişkin belgelerin gerektiğinde vergi dairesine ibraz edilmesi şartıyla kredi kartı ile yaptığınız tahsilatlar için şirketinizce ayrıca belge düzenlenmeyecektir. Bilgi edinilmesini rica ederim.

7 T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI ANKARA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI (Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü) Tarih : 10/09/2012 Sayı : B.07.1.GİB [30-11/3]-909 Konu : Yurtdışından alınan danışmanlık hizmetleri için düzenlenen fatura bedelleri üzerinden kurumlar ve katma değer vergisi tevkifatı yapılıp yapılmayacağı İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda;... Vergi Dairesi Müdürlüğünün... vergi kimlik numaralı mükellefi olduğunuz, ihraç kayıtlı satış yaptığınız ülkelere televizyon ve radyo reklamı verdiğiniz, ayrıca söz konusu ülkelerden pazar araştırması ve benzeri konularda danışmanlık hizmeti aldığınız belirtilerek alınan bu hizmetler için düzenlenen fatura bedelleri üzerinden kurumlar vergisi ile katma değer vergisi tevkifatı yapılıp yapılmayacağı hususunda Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir. KURUMLAR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN: 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 3 üncü maddesinin ikinci fıkrasında; Kanunun 1 inci maddesinde sayılan kurumlardan, kanuni ve iş merkezlerinden her ikisi de Türkiye'de bulunmayanların, dar mükellefiyet esasında sadece Türkiye'de elde ettikleri kazançlar üzerinden vergilendirileceği hükme bağlanmış olup, üçüncü fıkrasında ise dar mükellefiyet mevzuuna giren kurum kazancının hangi kazanç ve iratlardan oluştuğu belirtilmiştir. Öte yandan, aynı Kanunun 30 uncu maddesinde, dar mükellefiyete tabi kurumların maddede sayılan kazanç ve iratları üzerinden, bu kazanç ve iratları avanslar da dahil olmak üzere nakden veya hesaben ödeyen veya tahakkuk ettirenler tarafından kurumlar vergisi kesintisi yapılacağı hükme bağlanmış; bu maddenin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca dar mükellefiyete tabi kurumların serbest meslek kazançları üzerinden kurumlar vergisi tevkifatı yapılması öngörülmüş olup, tarihli ve 2009/14593 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile serbest meslek kazançlarından yapılacak tevkifat oranı petrol arama faaliyeti dolayısıyla sağlanacak serbest meslek kazançlarından % 5, diğer serbest meslek kazançlarından % 20 olarak belirlenmiştir. Buna göre, ihraç kayıtlı satış yaptığınız ülkelerde verdiğiniz televizyon ve radyo reklamları dolayısıyla alınan hizmetler ticari faaliyet kapsamında bulunmakta olup Kurumlar Vergisi Kanununun 30 uncu maddesinde sayılan tevkifata tabi ödemeler arasında dar mükellefiyete tabi kurumlara ticari faaliyet kapsamında yapılan ödemeler yer almadığından, yurt dışında mukim firmalara televizyon ve radyo reklamları için yapacağınız ödemeler üzerinden vergi tevkifatı yapılmasına gerek bulunmamaktadır. Diğer taraftan, yurtdışında mukim yabancı firmalardan pazar araştırması ve benzeri konularda danışmanlık hizmeti alınması dolayısıyla söz konusu firmalarca verilen hizmetlerin Gelir Vergisi Kanununun 65 inci maddesi çerçevesinde serbest meslek kazancı niteliğinde değerlendirilmesi ve bu hizmet karşılığında ilgili firmalara yapılan ödemeler üzerinden Kurumlar Vergisi Kanununun 30 uncu maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca % 20 oranında vergi kesintisi yapılması gerekmektedir.

8 Ancak, yurtdışındaki firmaların mukimi olduğu ülkeler ile ülkemiz arasında çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmasının bulunması ve bu anlaşmalarda söz konusu ödemelere ilişkin bir hüküm bulunması durumunda, öncelikle bu hükümlerin dikkate alınacağı tabiidir. KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN: 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 1/1 maddesinde; ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde Türkiye'de yapılan teslim ve hizmetlerin katma değer vergisine tabi olduğu hükme bağlanmıştır. Aynı Kanunun 6 ncı maddesinin (b) bendinde ise; işlemlerin Türkiye'de yapılmasının, hizmetin Türkiye'de yapılmasını veya hizmetten Türkiye'de faydalanılmasını ifade ettiği belirtilmiştir. Buna göre; şirketinizce gerçekleştirilen ihracat ve ihraç kayıtlı satışlar ile ilgili olarak, satış yapılan ülkelerde verilen televizyon ve radyo reklamları ile yine aynı ülkeler için yurt dışında yaptırılan pazar araştırması ve benzer konularda alınan danışmanlık hizmetleri; hizmetin yurt dışında ifa ediliyor olması ve hizmetten, yurt dışında tüketilecek ihraç malına yönelik yurt dışı talebi arttırmak suretiyle, yine yurt dışında faydalanılacak olması nedeniyle katma değer vergisine tabi bulunmamaktadır. Bilgi edinilmesini rica ederim.

9 T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI ANKARA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI (Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü) Tarih : 27/12/2012 Sayı : [ ]-1365 Konu : Serbest Meslek erbabının web sitesi üzerinden elde ettiği kazancın ne şekilde belgelendirileceği İlgi özelge talep formunuzda;... vergi numaralı mükellefi olarak serbest... hekimliği faaliyetinde bulunduğunuz ve bu faaliyetinize ek olarak internet ortamında bir web sitesi hazırlayıp, site üzerinden... hekimliği ile ilgili mesleki bilgi, fotoğraf ve videoları sanal ortamda satarak ek ticari kazanç elde etmek istediğiniz, elde edilen kazançların serbest meslek makbuzu ile belgelendirilerek aylık beyanlarınıza eklemek istediğiniz, web sitesinin hazırlanması ve yayınlanması için yapılan harcamalar ve domain, hosting, alan kiralama, aylık data transferleri vb. gibi web sitesi harcamalarının gider olarak kaydedilip kaydedilemeyeceği hususlarında Başkanlığımızdan görüş talebinde bulunulmuştur. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 37'nci maddesinde her türlü ticari ve sınai faaliyetlerden doğan kazançların ticari kazanç olduğu belirtilmiştir. Ticari faaliyet, bir tür emek-sermaye organizasyonuna dayanmakta olup, kazanç sağlama niyet ve kastının bulunup bulunmaması böyle bir organizasyon tarafından icra edilen faaliyetin "ticari faaliyet" olma niteliğine etki etmemektedir. Bir faaliyetin "ticari faaliyet" sayılabilmesi için kazanç sağlama niyet ve kastı gerekmemekle birlikte, faaliyeti icra eden organizasyonun bütün unsurlarıyla birlikte değerlendirildiğinde kazanç sağlama potansiyeline sahip olması gerektiği ortaya çıkmaktadır. Diğer taraftan, aynı kanunun 40'ıncı maddesinde safi kazancın tespitinde indirim konusu yapılabilecek giderler, 41'inci maddesinde ise gider olarak kabul edilmeyen ödemeler bentler halinde sayılmış olup, 40'ıncı maddesinin 1 numaralı bendinde ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderlerin indirim konusu yapılabileceği hükme bağlanmıştır. Bu hükme göre, kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderlerin matrahtan indirilebilmesi için giderlerle kazancın elde edilmesi ve idamesi arasında illiyet bağının bulunması, giderin keyfi olmaması, yani kazancın elde edilmesi için mecburi olarak yapılması, yapılan gider karşılığında gayri maddi bir kıymet iktisap edilmemiş olması gerekir. Diğer taraftan; 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 172'nci maddesinde; serbest meslek erbabına defter tutma mecburiyeti getirilmiş, 210'uncu maddesinde de serbest meslek erbabının serbest meslek kazanç defteri tutacağı hüküm altına alınmış, 236'ıncı maddesinde ise "Serbest meslek erbabı, mesleki faaliyetlerine ilişkin her türlü tahsilatı için iki nüsha serbest meslek makbuzu tanzim etmek ve bir nüshasını müşteriye vermek, müşteride bu makbuzu istemek ve almak mecburiyetindedir." hükmü bulunmaktadır.

10 Öte yandan; anılan Kanununun 227'nci maddesi gereğince, bu Kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsiki mecburi olduğundan, ticaret erbabınca 229'uncu maddesine göre satılan emtia veya yapılan iş karşılığında, müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere müşteriye ticari bir vesika olarak fatura düzenlenmesi, 177'nci maddede 6 bent halinde sayılan şartlardan birini taşıması halinde bilanço esasına göre, aksi takdirde işletme hesabı esasına göre defter tutulması gerekmektedir. Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalardan da anlaşılacağı üzere,... hekimliği faaliyetinize ek olarak internet ortamında bir web sitesi hazırlayıp, site üzerinden... hekimliği ile ilgili mesleki bilgi, fotoğraf ve videoları sanal ortamda satarak elde edilecek kazancın ticari kazanç olarak vergilendirilmesi gerektiğinden, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 177'nci maddede 6 bent halinde sayılan şartlardan birini taşımanız halinde bilanço esasına göre, aksi takdirde işletme hesabı esasına göre defter tutulması ve fatura düzenlenmesi gerekmektedir. Ayrıca,... hekimliği faaliyetinden elde edilen gelirin serbest meslek faaliyeti olarak vergilendirilmesi nedeniyle bu faaliyetinize ilişkin serbest meslek kazanç defteri tutulması ve elde edilen gelirin serbest meslek makbuzu ile belgelendirilmesi gerektiği tabiidir. Bilgi edinilmesi rica ederim.

11 T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI İZMİR VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü Tarih : 05/09/2012 Sayı : Konu : sanal mağazacılık İlgide kayıtlı dilekçenizde, firmanızın internet üzerinden alıcı ve satıcıyı buluşturmak suretiyle sanal mağaza işlemleri yapacağı belirtilerek, satışı yapılan ürün bedelinin bankaya yatırılan tutarı kadar mı yoksa alınan komisyon tutarı kadar mı fatura düzenleneceği ile satış komisyonuna konu olan satış ürününün sahibinin vergi mükellefi olmaması durumunda belge düzeninin nasıl olacağı hususunda görüş talep edilmektedir. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 9 uncu maddesinde vergiden muaf esnafa ilişkin düzenlemelere yer verilmiş, kimlerin esnaf muaflığından faydalanacakları da maddede bentler halinde sayılmıştır. Söz konusu maddenin birinci bendinde, motorlu nakil vasıtaları kullanmamak şartı ile gezici olarak veya bir işyeri açmaksızın perakende ticaret ile iştigal edenlerin (Giyim eşyalarıyla zati ve süs eşyaları, değeri yüksek olan ev eşyaları ile pazar takibi suretiyle gıda, bakkaliye ve temizlik maddelerini ve sabit işyerlerinin önünde sergi açmak suretiyle o işyerlerinde satışı yapılan aynı neviden malları satanlar hariç.) esnaf muaflığından yararlanacakları belirtilmiştir. Mezkûr Kanunun 37 nci maddesinde, her türlü ticari ve sınaî faaliyetlerden doğan kazançların ticari kazanç olduğu belirtildikten sonra, ticari kazancın, Vergi Usul Kanunu hükümlerine ve Gelir Vergisi Kanununda yazılı gerçek (bilânço veya işletme hesabı esası) veya basit usullere göre tespit edileceği hükme bağlanmıştır. Diğer taraftan, aynı Kanunun 46 ncı maddesinde, 47 ve 48 inci maddelerde yazılı şartları topluca haiz olanların ticari kazançlarının basit usulde tespit olunacağı belirtilmiş, anılan maddelerde de basit usule tabi olmanın genel ve özel şartları açıklanmıştır. Kanunun 51 inci maddesinde de basit usulün hududu gösterilmiş olup, söz konusu maddenin verdiği yetkiye dayanılarak çıkartılan 12/01/1995 tarih ve 95/6430 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Büyükşehir belediyesi olan illerin (Erzurum, Diyarbakır, Sakarya ile 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunuyla Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisine alınan yerlerden, yeni bağlanan mahallelerle birlikte 2000 yılı genel nüfus sayımındaki nüfusu 'den az olan yerler hariç) mücavir alan sınırları dâhil olmak üzere büyükşehir belediye sınırları dâhilinde her türlü emtia alım satımı ile uğraşan mükellefler, tarihinden itibaren gerçek usulde vergilendirme kapsamına alınmıştır. Aynı Kanunun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasında ise, vergi tevkifatı yapmak zorunda olanlar ile tevkifata tabi tutulacak ödemeler belirtilmiştir. Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalar uyarınca, ticari faaliyet kapsamında internet üzerinden alım satım faaliyetinde bulunan kişilerin alım satım faaliyetinin yapıldığı internet ortamının işyeri

12 kapsamında değerlendirilmesi nedeniyle esnaf muaflığından faydalanmaları mümkün bulunmamaktadır. Bu şekilde faaliyette bulunan kişilerin, faaliyetlerinin Büyükşehir belediye sınırları içerisine de taşması nedeniyle basit usulden de faydalanmaları mümkün olmayıp yukarıda belirtilen Bakanlar Kurulu Kararına göre gerçek usulde vergilendirilmesi gerekmektedir. Diğer taraftan, Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının alt bentlerinde tevkifata tabi tutulacak ödemeler belirtilmiştir. Bu bentlerde yer almayan ödemeler için gelir vergisi tevkifatının yapılmaması gerekir. Öte yandan, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 229 uncu maddesinde; faturanın, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesika olduğu hüküm altına alınmıştır. Aynı Kanunun 231 inci maddesinin beşinci fıkrasında ise; faturanın, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içinde düzenlenmesi gerektiği, bu süre içerisinde düzenlenmeyen faturaların hiç düzenlenmemiş sayılacağı hükmü yer almaktadır. Ayrıca, mezkûr Kanunun 234 üncü maddesinde; birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan serbest meslek erbabının ve çiftçilerin vergiden muaf esnafa yaptırdıkları işler veya onlardan satın aldıkları emtia için tanzim edip işi yapana veya emtiayı satana imza ettirecekleri gider pusulasının vergiden muaf esnaf tarafından verilmiş fatura hükmünde olduğu, bu belgenin, birinci ve ikinci sınıf tüccarların, zati eşyalarını satan kimselerden satın aldıkları altın, mücevher gibi kıymetli eşya için de tanzim edileceği hükme bağlanmıştır. Bu itibarla, - İnternet üzerinden satışa aracılık hizmetleri karşılığında hizmetin gerçekleştiği tarihten itibaren yedi gün içerisinde komisyon bedeli tutarında ürün satışına aracılık ettiğiniz kişiler adına fatura düzenlemeniz, - Satışı gerçekleştirilen ürün sahibinin vergi mükellefiyetinin bulunması halinde ürüne ilişkin faturanın ürün sahibi tarafından satış bedeli üzerinden satış tarihinden itibaren yedi gün içerisinde alıcı adına düzenlenmesi, - Satışı gerçekleştirilen ürün sahibinin vergi mükellefiyetinin bulunmaması ancak alıcının mükellefiyetinin bulunması durumunda alıcı tarafından satış tarihinden itibaren yedi gün içerisinde ürün sahibi adına satış bedeli üzerinden gider pusulası düzenlenmesi, - Satışı gerçekleştirilen ürün sahibinin ve alıcının mükellefiyetinin bulunmaması halinde ise herhangi bir belge düzenlenmemesi gerekmektedir. Bilgi edinilmesini rica ederim.

13 T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü Tarih : 29/08/2012 Sayı : B.07.1.GİB [ /VUK-1-...]-2702 Konu : Yurt dışında mukim şirketten tahsil edilemeyen alacakların değersiz alacak olarak değerlendirip değerlendirilmeyeceği. İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda, Kurumunuz tarafından...'da mukim... şirketine teslim edilen... Euro tutarındaki mallara ait belgeyi ibraz edemediğinizden dolayı dava açma hakkınız bulunmayan ve dolayısıyla karşılık da ayıramadığınız alacaklarınız için.../2006 tarihinde anılan ülkede faaliyette bulunan avukatlar aracılığıyla yapmış olduğunuz müracaatlara ilişkin belgelerin kanaat verici vesika olarak değerlendirilip değerlendirilemeyeceği hususunda görüş talep edilmektedir. 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 3 üncü maddesinde, İspat: Vergilendirmede vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyeti esastır şeklinde tarif edilmiş ve iktisadi, ticari ve teknik icaplara uymayan veya olayın özelliğine göre normal ve mutad olmayan bir durumun iddia olunması halinde ispat külfetinin bunu iddia eden tarafa ait olduğu hükmü yer almaktadır. Aynı Kanunun 322 nci maddesinde, kazai bir hükme veya kanaat verici bir vesikaya göre tahsiline artık imkan kalmayan alacakların değersiz alacak olacağı, değersiz alacakların, bu mahiyete girdikleri tarihte tasarruf değerlerini kaybedecekleri ve mukayyet kıymetleriyle zarara geçirilerek yok edileceği ile işletme hesabı esasına göre defter tutan mükelleflerin bu madde hükmüne giren değersiz alacakları, gider kaydedilmek suretiyle yok edileceği hüküm altına alınmıştır. Anılan madde uyarınca, kazai bir hükme veya kanaat verici bir vesikaya göre tahsiline artık imkan kalmayan alacaklar değersiz alacak olarak nitelendirilmiştir. Görüldüğü gibi değersiz alacak; kaybedilmiş, tahsiline artık imkan kalmamış, değeri sıfıra inmiş bir alacaktır. Kanuni düzenlemeye göre alacağın tahsil imkanının kalmadığının, kazai bir hükümle veya kanaat verici bir vesika ile tevsik edilmesi icap etmektedir. Kazai bir hükümden anlaşılması gereken, alacağın tahsili için kanun yollarına başvurulmuş olması, icra takibinin yapılmış bulunması, bu müracaatlar ve takipler sonunda, alacağın ödenmeyeceğine hakim tarafından hükmedilmiş olması; kanaat verici vesika teriminden ise ödemeyi imkansız hale getirmiş hal ve sebepler sonucu ortaya çıkmış belgeler anlaşılmalıdır. Alacağın tahsil güçlüğünün objektif ve inandırıcı belgelerle ortaya konması değersiz alacak uygulaması bakımından büyük önem taşımaktadır. Aksi takdirde alacakların tahsilinin mümkün olmadığının takdiri mükellefe bırakılmış olur. Böyle bir boşluk bırakmamak amacıyla kanun koyucu değersiz hale geldiği ileri sürülen alacağın ciddi olarak takip edildiğine ilişkin çabaların kazai bir hüküm veya kanaat verici bir vesika ile tevsikini öngörmüştür. Ayrıca, alacağın değersiz hale geldiği yıl hesaplarına zarar olarak yazılması gerekmekte olup, ilgili olduğu yılda zarar yazılmayan alacağın sonraki yıllarda dikkate alınması da mümkün bulunmamaktadır.

14 Vergi hukuku uygulaması bakımından kanaat verici vesikalara örnek olarak aşağıdaki belgeler sayılabilir. -Borçlunun herhangi bir mal varlığı bırakmadan ölümü veya Medeni Kanunun 31 ve izleyen maddelerine göre mahkemelerce borçlu hakkında verilen gaiplik kararı ve mirasçılarında mirası reddettiklerine dair sulh hukuk mahkemelerince verilmiş bulunan mirası red kararı, -Borçlu aleyhine alacaklı tarafından açılan davayı borçlunun kazandığına dair mahkeme kararı, -Mahkeme huzurunda alacaktan vazgeçildiğine ilişkin olarak düzenlenmiş belgeler, -Alacaktan vazgeçildiğine dair konkordato anlaşması, -Borçlunun dolandırıcılıktan mahkum olması ve herhangi bir malvarlığı bulunmadığını belgeleyen resmi evrak, -Borçlunun adresinin saptanamaması nedeniyle icra takibat dosyasının kaldırıldığını ve yasal süresi içerisinde yenileme talebinde de bulunulmadığını gösteren icra memurluğu yazısı, -Gerek doğuşu gerekse vazgeçilmesi bakımından belli ve inandırıcı sebepleri olmak şartıyla alacaktan vazgeçildiğini gösteren anlaşmalar, (Alacaklının tek taraflı irade beyanı ile alınmasından vazgeçilen alacakların, değersiz alacak olarak zarar kaydı mümkün değildir.) -Ticaret mahkemesince borçlu hakkında verilmiş ve ilgili masa tarafından tasfiyeye tabi tutulmuş bulunan iflas kararına ilişkin belgeler. Anılan Kanunun 323 üncü maddesinde; "Ticari ve zirai kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi ile ilgili olmak şartıyla; 1- Dava veya icra safhasında bulunan alacaklar; 2-Yapılan protestoya veya yazı ile bir defadan fazla istenilmesine rağmen borçlu tarafından ödenmemiş bulunan dava ve icra takibine değmeyecek derecede küçük alacaklar; şüpheli alacak sayılır. Yukarıda yazılı şüpheli alacaklar için değerleme gününün tasarruf değerine göre pasifte karşılık ayrılabilir. Bu karşılığın hangi alacaklara ait olduğu karşılık hesabında gösterilir. Teminatlı alacaklarda bu karşılık teminattan geri kalan miktara inhisar eder. Şüpheli alacakların sonradan tahsil edilen miktarları tahsil edildikleri dönemde kar zarar hesabına intikal ettirilir." hükmü yer almaktadır. Bu hükme göre, ticari kazancın elde edilmesi veya idame ettirilmesi ile ilgili olarak dava veya icra safhasında bulunan alacaklarla, yapılan protestoya veya yazı ile bir defadan fazla istenilmesine rağmen borçlu tarafından ödenmemiş olan dava ve icra takibine değmeyecek derecedeki küçük

15 alacaklar şüpheli alacak sayıldığından yukarıda belirtilen şartları taşıyan alacaklar için karşılık ayrılması mümkün bulunmakta olup, bu şartlardan herhangi birisinin mevcut olmaması halinde ise şüpheli alacak kaydına imkan bulunmamaktadır. Alacağın yurt içinden veya yurt dışından olması bir önem taşımadığından yurt dışından olan alacaklar için de bu madde hükümleri geçerlidir. Şüpheli alacak karşılığı ayrılmasında temel unsur, ortada bir alacağın söz konusu olması ve bu alacağın tahsilinin şüpheli hale gelmiş bulunmasıdır. Kanunun 323 üncü maddesinde bir ayrım yapılmaksızın ticari ve zirai kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi ile ilgili olmak şartıyla dava ve icra safhasında bulunan bütün alacaklar için karşılık ayrılabileceği hüküm altına alınmıştır. İflas halinde, alacaklının borçluyu dava etmesi veya icra yoluyla takip edebilmesi yasal olarak mümkün bulunmamaktadır. İcra ve İflas Kanunu bu takip yollarını kapatarak sadece iflas masasına kayıt olma hakkını verdiğinden, cebri icra ve külli tasfiye yolu olan iflas halinde bütün alacaklılar eşit şekilde işlem görmekte ve bu nedenle ferdi icra takiplerine izin verilmemektedir. İflas bir icra yolu olup alacaklı yönünden normal icradaki gibi amaç alacağa kavuşmak olduğundan iflas masasına kaydı yaptırılan alacaklar icra safhasına intikal edilmiş sayılmaktadır. Mükellefler borçlu müşterilerinin iflas etmesi halinde, şüpheli alacak karşılığı ayırabilirler. Ancak, karşılık alacağın masaya kaydının yapıldığı, diğer bir deyişle icra safhasına intikal ettiği hesap döneminde ayrılmalıdır. İflas halinde de ayrılan şüpheli alacakların sonradan tahsil edilen miktarları tahsil edildikleri dönemde kar-zarar hesabına intikal ettirilir. Buna göre, dava açma hakkınız bulunmadığından dolayı şüpheli alacak karşılığı ayıramadığınız...'da mukim... şirketinden olan alacaklarınız için avukatlar aracılığıyla yapmış olduğunuz müracaatlara ilişkin belgelerin kanaat verici vesika olarak değerlendirilmesi mümkün bulunmamaktadır. Ancak, söz konusu belgelerde iflas ettiği belirtilen müşterinizin iflas ettiğinin ve bu müşteriden alacaklı olduğunuzun o ülkede geçerli bir belgeyle ispat edilmesi halinde bahsi geçen alacaklarınızın Vergi Usul Kanununun 323 üncü maddesi kapsamında şüpheli alacak olarak dikkate alınması mümkün olabilecektir. Bilgi edinilmesini rica ederim.

16 T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü Tarih : 17/08/2012 Sayı : B.07.1.GİB Konu : Kira bedelinin, elektrik, su, doğalgaz bedeli ve ortak giderler adı altında kesilen faturaların bayilere yansıtılmasında KDV uygulanıp uygulanmayacağı. İlgi özelge talep formunuz ve eklerinin incelenmesinden, şirketinizin iştigal konusu kapsamında franchise olarak adlandırılan alt lisansör (isim hakkını kullanan) kişi veya firmaların hizmet verdikleri işyerlerinin mülk sahiplerinden şirketiniz adına kiralandığı ve ödediğiniz kira giderlerinin aynen franchise alanlara yansıtıldığı, kira ödemeleri dışında alışveriş merkezlerinde ayrıca, elektrik, su, doğalgaz ve ortak giderlere ilişkin belgelerin de şirketiniz adına düzenlendiği, şirketinizce de ödenerek franchise alanlara yansıtıldığı ve söz konusu giderlerin yansıtılmasında uygulanacak yönteme ilişkin görüş talebinde bulunulduğu anlaşılmaktadır. 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 229 uncu maddesinde fatura tanımlanmış, 230 uncu maddesinde faturada bulunması gereken asgari bilgiler düzenlenmiştir. Mezkur Kanunun 232 nci maddesinde ise, fatura kullanmak mecburiyetinde olan mükellefler sayılmıştır sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 6 ncı maddesinde; kurumlar vergisinin, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı, safi kurum kazancının tespitinde 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hüküm altına alınmış olup Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesinde de safi kazancın tespit edilmesinde indirilecek giderler sayılmıştır. Ticari kazancın tespitinde iki temel ilke geçerlidir. Bunlar "dönemsellik" ve "tahakkuk esası" ilkeleridir. Tahakkuk esası ilkesinde, gelir veya giderin miktar ve mahiyet itibariyle kesinleşmiş olması, yani geliri veya gideri doğuran işlemin tekemmül etmesinin yanı sıra, miktarının ve işlemden kaynaklanan alacağın veya borcun ödeme şartlarının da belirlenmiş olması gereklidir. Bu esas dikkate alındığında bir gelir unsurunun, özel bir düzenleme bulunmadığı sürece, mahiyet ve tutar itibariyle kesinleştiği dönem kazancının tespitinde dikkate alınması gerekmektedir. Diğer yandan, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 1/1 inci maddesinde; Türkiye'de ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin katma değer vergisine tabi olduğu, 20 nci maddesinde ise teslim ve hizmet işlemlerinde matrahın, bu işlemlerin karşılığını teşkil eden bedel olduğu ve bu bedel deyiminin, malı teslim alan veya kendisine hizmet yapılan veyahut bunlar adına hareket edenlerden bu işlemler karşılığında her ne suretle olursa olsun alınan veya bunlarca borçlanılan para, mal ve diğer suretlerde sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaat, hizmet ve değerler toplamını ifade ettiği hükme bağlanmıştır. Bu hükümler çerçevesinde, şirketinize kiralanan işyerleri nedeniyle mülk sahibi/avm yönetimi tarafından tahsil edilen kira ve diğer ödemeler katma değer vergisine tabidir. Şirketinizin bu bedelleri kendi kiracılarına yansıtması da aynı şekilde katma değer vergisine tabi bulunmaktadır.

17 Ayrıca, kiralanan taşınmazlar için ödenen kira bedelleri ve bu taşınmazlar için şirketiniz adına düzenlenen belgelere istinaden ödediğiniz elektrik, su, doğalgaz kullanım bedelleri ile ortak giderlerin gider olarak; şirketinizce franchise alanlar adına düzenlenen yansıtma faturası bedellerinin ise gelir olarak kayıtlara alınması gerekmektedir. Öte yandan, şirketinizce düzenlenecek faturalarda Vergi Usul Kanununun 230 uncu maddesine göre malın veya işin nevi, miktarı, fiyatı ve tutarına ilişkin bilgilerin gösterilmesi zorunlu olup, söz konusu bilgilerin muhteviyatının ise iktisadi, ticari ve teknik icaplara göre, şirketinizce belirleneceği tabiidir. Bu itibarla, satışa konu malın veya hizmetin faturaya yazılacak nevine ilişkin görüş verilmesi mümkün bulunmamaktadır. Bilgi edinilmesini rica ederim.

18 T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI BÜYÜK MÜKELLEFLER VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü Tarih : 14/08/2012 Sayı : B.07.1.GİB vuk Konu : Yurt dışında mukim firma tarafından düzenlenen alacak ve borç notunun 'credit note-edit note' ispat edici belge olarak kabul edilip edilmeyeceği. İlgide kayıtlı dilekçeniz ile yurtdışı, yurtiçi taşımacılık ve lojistik hizmetleri verilmesi ile iştigal etmekte olduğunuz, ticari faaliyetiniz kapsamında yapmış olduğunuz mal ve hizmet teslimleri için yurtdışındaki firmalarla karşılıklı olarak fatura düzenlediğiniz, ancak yurt dışında mukim olan müşteri ve tedarikçilerinizin zaman zaman ticari, lojistik, teknik talepler, fiyat düzeltmeleri, komisyon ve indirim gibi nedenlerle, şirketinizden karşılıklı olarak credit note (alacak notu) ve debit note (borç notu) düzenleme taleplerinde bulundukları belirtilerek; Yurt dışında mukim olan müşteri ve tedarikçilerinizin çeşitli nedenlerle yapılan iadeler için fatura düzenleme imkânı bulunmadığında müşterinin şirketinize debit note düzenleyip düzenleyemeyeceği veya şirketinizce iade edilen emtia için düzenlenen iade faturasını kabul etme imkânı bulunmadığında şirketinize credit note düzenlenip düzenlenemeyeceği ile bu belgelerin Vergi Usul Kanunu uyarınca ispat edici vesika olarak kabul edilip edilmeyeceği hususlarında Başkanlığımızdan görüş talep edilmektedir. 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 227 nci maddesinin birinci fıkrasında, "Bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça bu Kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsiki mecburidir." hükmü yer almaktadır. Söz konusu kayıtların ise mezkûr Kanunun 229 ve müteakip maddelerinde yer alan, fatura, gider pusulası, müstahsil makbuzu şeklindeki belgelerden herhangi birisi ile tevsik edilmesi gerekmektedir. Buna göre, üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait kayıtlar vesikalara dayanılarak tevsik edilecektir. Diğer taraftan, 253 Sıra Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin "Yurt Dışında Faaliyette Bulunan Mükelleflere Yaptırılan İş ve Hizmetler Karşılığında Alınan Bedellerle İlgili İşlemler" başlıklı bölümünde, yurt dışında mukim kişi veya kuruluşlara yaptırılan iş veya hizmetler karşılığında ödemede bulunan gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinin, yurt dışında mukim kişi veya kuruluşlardan aldıkları muteber belgeleri gider olarak defterlerine kaydedebildikleri belirtilerek, yurt dışındaki kişi veya firmalardan belge alan mükelleflerin, bu belgeleri defter kayıtlarında gider olarak göstermeleri sırasında belgelerde yazılı bedelleri, belgelerin düzenlendiği günde Merkez Bankasınca belirlenen döviz alış kuru üzerinden Türk Lirasına çevirerek kayıtlarında gösterecekleri, ancak inceleme sırasında inceleme elemanınca lüzum görülmesi halinde, mükelleflerin bu belgelerini tercüme ettirmek zorunda oldukları açıklanmış bulunmaktadır. Alacak ve borç notu "credit note-debit note" uluslararası ticaret yapan şirketlerce ticarette öngörülmeyecek şekilde ortaya çıkan maliyete ilişkin unsurları karşılıklı olarak dengelemek amacıyla kullanılan notlardır. Bu notlar, genellikle firmalar tarafından fiyat farklılıklarına ilişkin birer düzeltme

19 aracı olarak kullanıldığı gibi, satıcı tarafından alıcıya ticari, lojistik, teknik talepler, komisyon ve indirim gibi nedenlerle de gönderilir. Buna göre, bir mal veya hizmetin fiyatı azalmış veya mal kısmen veya tamamen iade edilmişse, alıcının borcu azalacak olup geliri artmış olacaktır. Bu durumda yurt dışındaki alıcı firma iade etmiş olduğu mal için yurt içindeki satıcıya fatura düzenlemesi gerekmektedir. Ancak, yurt dışındaki firmanın ülkesi mevzuatına göre fatura düzenlemesi mümkün değilse, ilgili ülke mevzuatına göre geçerli bir belge olması ve bu durumun gerektiğinde ispatı şartıyla, bu firmanın düzenleyeceği "debit note"un kayıtların tevsiki açısından ispat edici belge olarak kullanılması mümkündür. Yurt içindeki alıcının mal iade etmesi durumunda ise alıcının yurt dışındaki satıcı adına fatura düzenlemesi zorunludur. Bu durumda yurt dışındaki müşterinin credit note düzenlemesi mümkün olmakla beraber kayıtların vergi mevzuatına göre tevsiki açısından faturanın düzenlenmesi zorunluluğu ortadan kalkmamaktadır. Öte yandan, tüm tevsik edici belge ve yazışmaların muhafazasının ve gerektiğinde ibraz edilmesinin şart olduğu tabiidir. Bilgi edinilmesini ve gereğini rica ederim.