TOPRAK VE SU KAYNAKLARI ARAŞTIRMALARI

Transkript

1 TOPRAK VE SU KAYNAKLARI ARAŞTIRMALARI TARIMSAL SULAMA VE ARAZİ ISLAHI ÇALIŞMALARI Şule KÜÇÜKCOŞKUN Koordinatör Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

2 Sunu İçeriği Türkiye de Su ve Ar-Ge Tarımsal Sulamalarda Ar-Ge Faaliyetleri Çalışma Grubu Görev Tanımı Proje Çalışmaları Genel Değerlendirme 2013 Yılı Faaliyetleri (Kurumsal/Kurumlararası) 2014 Yılı Faaliyetleri :Öncelik ve Hedefleri (Kurumsal/Kurumlararası) Sonuç

3 Türkiye de Su ve Ar-Ge Ülkemizin Vizyon 2023 ve Ulusal Bilim ve Yenilik Stratejisi Eylem Planında dönemi için enerji, su ve gıda öncelikli alanları olarak belirlenmiştir. Nüfus artışı, Hızlı kentleşme Artan su talebi Sanayileşme Su kaynaklarının etkin kullanılması ve korunması, Su temini, kullanımı ve artımında enerji tasarrufu sağlayan teknolojiler, Su kalitesinin korunması, iyileştirilmesi ve sürdürülebilir kullanımın sağlanması, Tarımda sulama yöntemlerinin iyileştirilmesi, Atık suyun geri kazanılıp tarımda ve endüstride kullanılması, Ar-Ge

4 BTYK nın 23. Toplantısında alınan kararlar gereğince Su alanında tematik ileri araştırma merkezlerinin kurulması stratejik eylemlerinde GTHB-TAGEM Sorumlu Kuruluş ve İlgili Kuruluş olarak görev almıştır.. Türkiye de Su Alanında Ar-Ge ve Yenilik Sistemi

5 Tarımsal Sulama ve Arazi Islahı Koordinatörlüğü Görev ve Çalışmaları Tarımda suyun etkin kullanımı için uygun yöntem ve teknolojilerin geliştirilmesi Kuraklık ve iklim değişikliğine bağlı su stresi veya kısıtlı su koşullarında uygun sulama programları ile tarımsal su kullanımında verimliliğin artırılması Tuzlu suların, drenaj sularının, düşük nitelikli suların sulamada kullanım olanaklarının araştırılması 5

6 Tarımsal Sulama ve Arazi Islahı Koordinatörlüğü Görev ve Çalışmaları Tuzluluk, çoraklık ve yetersiz drenajın olumsuz etkilerini gidermek için uygulanabilir arazi ıslah yöntemlerinin geliştirilmesi, Tarımsal politikaların oluşturulmasına esas olmak üzere, su kaynaklarının sürdürülebilir yönetimi için karar vericilere veri sağlanması kapsamında Uluslararası, Merkez, Bölgesel ve Konu bazlı olmak üzere 23 Araştırma Enstitü/İstasyonunda AR-GE çalışmaları yürütülmektedir. 6

7 Proje Durumları AFA ADI : Toprak Su Kaynakları ve Çevre (A-13) PROGRAM ADI : Su kullanım Etkinliğinin Artırılması (P-02) Yüksek Ö. Yıl Yayınlanacak Sonuç Devam Yeni Teklif Yıl Sulama Programları Sulama Suyu ve Kalitesi Drenaj ve Arazi Islahı Fertigasyon Yıl KKTC TUBİTAK DİĞER

8 Enstitü/İstasyon Tarımsal Sulama ve Arazi Islahı Grubu Yayın Durumları(2013) Enstitü/İstasyon Ulusal Uluslararası ATSTMAİ-Kırklareli 1 1 ABKAİ-Mersin 7 5 BATEM/Antalya 6 5 GAPTAEM-Şanlıurfa 3 1 GKTAE-Eskişehir 3 - MAIM-Eğirdir 3 3 KTAE-Samsun 3 1 KTÇMAİ-Konya 5 - OKGKTAİ-Tokat 5 - TGSKMAE - Ankara 4 6 UTAEM/İzmir 5 -

9 Tarımda Suyun Etkin Kullanımı Sulu tarım yapılan bölgelerimizde yetiştirilen başlıca bitkilerin su tüketimleri sulama programları ve kısıtlı su uygulama kriterleri belirlenmektedir. Maksimum verim yerine sulama suyunda bir miktar kısıntı yapılarak bir miktar verim azalmasına izin verilirken, aynı su ile daha fazla alanın sulanması ve daha fazla gelir elde edilmesine imkan sağlayan Kısıntılı Sulama çalışmaları yapılmaktadır. Ör.Pamuk bitkisinde Çukurova Bölgesinde sulama suyu ihtiyacında %30, Ege (Menemen) %40 oranında kısıntı yapıldığında verimde azalma görülmemiştir.

10 Yeni Teknolojilerin Uygulanması Modern sulama tekniklerinin yaygınlaşması ile daha çok düz alanlarda uygulamaya konan Merkezi Hareketli (Center Pivot) Doğrusal Hareketli (Linear) Sulama Sistemleri yaygınlaşmaktadır. Bu sistemler İşçilik tasarrufu ve su uygulama avantajları nedeniyle tercih edilmektedir.

11 Yeni Teknolojilerin Uygulanması UA toprak nem-sıcaklık takibi Uzaktan algılama,bitki su tüketiminin izlenmesi Kablosuz algılama ağları kullanılarak toprak nemi ve tuzluluğunun geniş alanlarda izlenmesi Güneş enerjisi destekli sulama sistemleri

12 CBS-UA Yeni Teknolojilerin Uygulanması Spektral Yansıma Nötron Prop Infrared Termometre Tansiyometre Enstitüler; Su, Toprak, Bitki ve Atmosfer ilişkilerini kullanan yeni ekipmanlar bilgisayar tabanlı modeller kullanmakta Yaprak Su Potansiyeli

13 Güneş Enerjisi Destekli Sulama Sistemleri Tarımsal sulamada enerji tasarrufu sağlayan seyyar mobil güneş pilli geliştirilmiştir. Seyyar güneş pili sulama sistemli prototip bir makinanın arazide kurulumu ile, sulamaya dönük olarak diğer enerji kaynaklı sulama sistemlerinde yaşanan sorunlara çözüm aranmaktadır..

14 Drenaj ve Tuzluluk Çalışmaları Bitkiye ihtiyacından fazla su kullanılması, bilinçsiz sulama Drenaj olanaklarının yetersizliği ve yüksek taban suyunun etkisi Sulama suyunun kalitesi

15 Tuzlu Toprakların Islahı Sulama projelerinde arazi tesviyesi, drenaj gibi tarla içi geliştirme hizmetleri sulama yatırımları ile paralel gerçekleştirilmelidir Aksi durumda topraklar tuzlulaştıktan sonra yapılacak ıslahın yatırım maliyeti oldukça fazla olacaktır. Bu tür toprakların ıslahı için;gerekli ıslah maddesi miktarı ve cinsi ile yıkama suyu ihtiyacının belirlenmesinde en güvenilir yol problemli alanda yapılacak deneme sonuçlarıdır.

16 Tuzlu Toprakların Islahı Toprak Su Kaynakları Araştırma Enstitüleri/İstasyonları tarafından Türkiye nin değişik bölgelerinde ve ovalarında yapılan tarla denemelerinin uygulamaya yönelik sonuçları Türkiye Çorak Islahı Rehberi ve Türkiye Çoraklık Kontrol Rehberi nde verilmiştir

17 Halofit (Tuzcul Bitkilerin Kullanımı) HALOFİTLER Halofitler tuzluluk sorununun teşhisinde indikatör bitkilerdir. Halofitlerin ekolojik özelliklerini tanımlamak ve mevcut çorak alanların ıslah çalışmalarına katkı sağlamak amacıyla araştırmalar yapılmıştır. Enstitülerimiz ile çeşitli kurumlar tarafından değişik bölgelerde yürütülmüş ve tamamlanmış olan Halofitik bitkiler vejetasyonu ve Ekolojisi ne ilişkin araştırmaları bir araya getirecek olan Teknik Yayın hazırlığı devam etmektedir..

18 2013 Faaliyetler (Kurumsal) Tarımsal Sulama Eğitim Çalışması ŞANLIURFA TSKAD İstatistik Eğitimi ANKARA Tarımsal Sulama ve Arazi Islahında Ar-Ge Çalışmaları (Sunulu katılım) Bakü/AZERBAYCAN 3. Toprak ve Su Kaynakları Kongresi(Sunulu katılım)-tokat

19 2013 Faaliyetler (Kurumlararası) (Komite Üyelikleri) Ulusal Su Bilgi Sistemi (OSİB) TAGEM/TRGM/BSGM Havza Bazlı Sektörel Su Tahsisi (OSİB) TAGEM/TRGM/BSGM Su Kalitesi İzleme Projesi (OSİB) TAGEM/TRGM/BSGM 10.Kalkınma Planı (Su Yönetimi Özel İhtisas Komisyonu) TAGEM/TRGM Orman-Su Şurası (OSİB) TAGEM/TRGM/BSGM Su Kaçak ve Kayıpları (OSİB) TAGEM/TRGM TAIEX Katılımcı Sulama Yönetimi (TRGM) TAGEM Su Ayak İzi (WWF) TAGEM/TRGM

20 2013 Faaliyetler (Kurumlararası) TUBİTAK BYTK (GTHB/TAGEM-2 Alt Eylemde Sorumlu & 6 aylık dönemlerde raporlama yapılıyor.) DSİ-TAGEM Bitki Su Tüketim Rehberi Protokol yapıldı. İşbirliği TRGM-Üniversiteler 10. Kalkınma Planı Tarımda Su Kullanımının Etkinleştirilmesi Programı (OSİB-Kalkınma Bakanlığı)

21 Kurumlararası Çalışmalar Türkiye de Sulanan Bitkilerin Su Tüketimleri ve Sulama Suyu İhtiyaçlarına Yönelik Rehber Ulusal Su AR-GE Yenilik Stratejisi ( ) İklim Değişikliği Ulusal Eylem Planı Entegre Havza Su Yönetimi Ulusal Su Bilgi Sistemi

22 10. Kalkınma Planı Tarımda Su Kullanımının Etkinleştirilmesi Programı Bileşenler 1)Mevcut Sulama Altyapısının Modernizasyonu ve Etkinliğinin Artırılması, 2)Suyun Bilinçli Kullanımı İçin Tarım Üreticilerine Yönelik Eğitim ve Yayımın Artırılması 3)Destekleme Politikalarının Su Kısıtı Esas Alınarak Gözden Geçirilmesi, 4)Su Havzaları Bazında Su Bütçesi Çalışmaları Yapılması, 5)Sulamada Kurumsal Yapıların Etkinleştirilmesi.

23 10.Kalkınma Planı Tarımda Su Kullanımının Etkinleştirilmesi Programı 1.Bileşen: Mevcut Sulama Altyapısının Modernizasyonu ve Etkinliğin Artırılması (OSİB /DSİ) Politika 3: Sulamada yeni tekniklere ilişkin Ar-Ge Çalışmalarının ve yeni uygulamaların artırılması ( TAGEM) 2 Eylem Sorumlu Kuruluş 2.Bileşen: Suyun Bilinçli Kullanımı İçin Tarım Üreticilerine Yönelik Eğitim ve Yayımın Artırılması GTHB (EYYDB- TAGEM-TRGM)/ 5 Eylem İlgili Kuruluş 3.Bileşen: Destekleme Politikalarının Su Kısıtı Esas Alınarak Gözden Geçirilmesi (TRGM-TAGEM-BÜGEM)/ 3 Eylem Sorumlu ve 6 Eylemde İlgili Kuruluş

24 Ulusal ve Uluslararası Faaliyetler TAGEM/Enstitü/İstasyon Sulama Yönetimi ve Gıda Güvenliği Yan Etkinlik Uluslar arası Sulama ve Drenaj Konferansı MARDİN Ekim 2013 (TAGEM,TRGM) 3. Ulusal Toprak ve Su Kaynakları Kongresi TOKAT; Ekim 2013 (TAGEM,Ankara, Kırklareli,Samsun,Eğirdir,UTAEM,GAP- Şanlıurfa) 7.Uluslararası Su Teknolojisi ve Çevresel Kontrol Fuar, Konferans, İsrail, Ekim 2013 (Eğirdir MAİ) Tuz Gölü Havzasında Tarımsal Altyapı Hizmetlerinin Çevre Etkilerinin Değerlendirilmesi Çalıştayı, ANKARA Kasım 2013 (TAGEM,Ankara,Konya)

25 Ulusal ve Uluslararası Eğitimler Haziran 2013 Sulama Metot Seçiminin Önemi, Damla Sulamanın Önemi ve Uygulama Metotları Eğitimi (Eskişehir) Temmuz Uluslararası Sürdürülebilir Toprak ve Su Kaynakları Eğitimi (UTAEM- İzmir) Temmuz 2013 Meyve Bahçelerinde Sulama Eğitimi (Eğirdir) Ekim 2013 Uluslararası Tarımsal Sulama Kursu (UTAEM-İzmir) Kasım 2013 Çevre Amaçlı Tarım Arazilerinin Korunması (ÇATAK) Programı kapsamında Sulama ve Sulama Yöntemleri Eğitimi (BATEM)

26 Ulusal ve Uluslararası Eğitimler/Faaliyetler Avrupa Birliği Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA II) Kırsal Kalkınma (IPARD II) Programı çalışmaları (BATEM) TAKEP (Tarımsal Kuraklık ve Eylem Planı ) kapsamında yapılan faaliyetler (Konya, Eskişehir) Havza Koruma Eylem Planları (UTAEM,Eskişehir,Konya,Ankara)

27 Ulusal ve Uluslararası Eğitimler Tarımsal Sulama Eğitimi (Libya ve Irak) GAP- Şanlıurfa Ekim 2013, Sürdürülebilir Tarım için Etkili Su Yönetimi MASHAV CINADCO,Israil.(Eğirdir MAİ) Ekim 2013 Tamamlayıcı Sulama Amman/ ÜRDÜN (GAP- Şanlıurfa)

28 İşbirlikleri KKTC PROJELERİ 2012 KKTC de Modern Sulama Sistemlerinde Filtre ve Damlatıcılarda Tıkanmalara Neden Olan Aerobik ve Anaeorobik Etmenlerin Araştırılması Danışman: Alata Bahçe Kültürleri A.İ ve TGMAE 2013 Güzelyurt Bölgesinde Damla Sulama Yöntemi İle Sulanan Portakal (Citrus cinensis cv. Valencia Late) ın Sulama Programının Oluşturulması Danışman:BATEM/ANTALYA

29 İşbirlikleri TKİ PROJELERİ Hümik Asit Türevi Maddelerin Düşük Kaliteli Suların Sulamada Kullanılabilirliğine Etkisinin Araştırılması Humik asidin tuzlu ve sodyumlu sulama suları ile sulanan bitkilerin verimine ve bazı toprak özelliklerine etkilerinin araştırılması Humik asidin tuzlu ve alkali topraklarda bitki yetiştirme ve bazı toprak özellikleri üzerine etkilerinin araştırılması (Toprak Gübre ve Su Kaynakları MAE/ANKARA)

30 Uluslararası Projeler AB 7 Çerçeve Projesi Kapsamında ERA-ARD II Alt Projesine İlişkin Türkiye- Almanya-Afrika Ülkeleri İşbirliği Projesi (Ocak İZMİR) Afrika Ülkelerinde Toprak Altı Sulama Sistemlerinin Kullanımı 2014 yılında (24-30 Mart) Kenya da proje toplantısı yapılacaktır.

31 Projelerin Uygulamaya Aktarılması YAYIM PROJELERİ (Tarımsal Yeniliklerin Yaygınlaştırılması Projesi) OKTAM/TOKAT ( ) Bütçe TL Tokat Niksar Yöresinde Damla Sulama Sistemiyle Sulanan Sanayi Domatesinde Farklı Sulama Aralığı Ve Düzeylerinin Verim Ve Kalite Üzerine Etkilerinin Çiftçilere Benimsetilmesi Bu kapsamda 2013 yılı içerisinde hedef bölgede konu ile ilgili 1 panel, 1 tarla günü ve 13 köyü içeren gece eğitimleri tamamlanmıştır.

32 2013 Faaliyetler (Yayım) GAP İdaresi Başkanlığınca Yürütülen TEYAP projesi kapsamında Demo Sistemin kurulması Modern Sulama Sistemleri Eğitimi (GAP UTAEM/Diyarbakır ) Türkiye'de ve Trakya Bölgesinde Tarımsal Su Kullanım Durumu, Tarımda Suyun Etkin Kullanımı, Su Kalitesinin Önemi (Atatürk MAİ/Kırklareli)

33 Bölgesel ve Ülkesel Projeler (2014) Bölgesel Proje Su Stresi Altındaki Bölgelerde Suyun Verimliliğinin Artırılması (3 Alt Proje hazırlandı Ankara,Konya ve Eskişehir) Ülkesel Proje Türkiye de Bölgeler İtibariyle Kısıntılı Sulama Programlarının Ürün Verimi ve Sulama Verimliliğine Etkisi Orta Anadolu Bölgesi, Akdeniz Bölgesi, Ege Bölgesi, Güneydoğu Anadolu Bölgesi

34 Bölgesel Projeler - Su Veri Tabanı Trakya Bölgesi Su Kaynakları Kalitesinin ve Tarımsal Açıdan Kullanılabilirliğinin Belirlenmesi Dicle - PROJE ÇIKTILARI a)sulama suyu kalitesi parametreleri b)tarımsal kaynaklı kirliliğin önlenmesine katkı sağlanması c)ulusal Su Bilgi Sistemine veri sağlama 22

35 2014 Faaliyetleri (Kurumsal) Eğitimler Tarımsal Sulama II (UTAEM-Menemen) İstatistik II (TAGEM-Ankara) Arazi Islahı ve Drenaj (GAP- Şanlıurfa) /TRGM-TAGEM Sulama Sistemleri Demonstrasyon Tesisi (Ankara-Şanlıurfa-Menemen-Tarsus) Sulama suyu tasarrufunu sağlayan modern sulama sistemlerinin küçük alanlarda uygulamalı olarak dizayn edildiği demonstrasyon alanının kurulumu sağlanacaktır. Eğitim, Demostrasyon

36 Teknik Yayınlar TAGEM Damla Sulamada Bitki Su Tüketimi Ve Sulama Suyu Hesabına İlişkin Temel Yaklaşımlar TAGEM 2014 Halofitik Bitkiler Vejetasyonu ve Ekolojisi TAGEM 2014 GAP Sulamaları ile ilgili Teknik Raporun hazırlanması planlanmaktadır. Türkiye de Sulanan Bitkilerin Sulama Teknikleri (Güncelleme)

37 SON SÖZ Gıda güvenliği ve tarımda suyun yönetimi açısından; TAGEM olarak; Ulusal Su AR-GE ve Yenilik Stratejisi( ), İklim Değişikliği Ulusal Eylem Planı Ulusal Su Kalitesi Yönetimi Stratejisi ( ) SUEN (Türkiye Su Yönetimi Koordinasyon Kurulu) Entegre Havza Yönetim Planları Çalışmaları Su Kanunu çalışmalarında kurum ve kuruluşlar koordinasyonu ve işbirliği içerisinde, ortak bir strateji çerçevesinde Bakanlığımızı temsil etmekteyiz.

38 YAŞANACAK BAŞKA BİR DÜNYAMIZ YOK.. ONU TÜKETMEDEN KORUYALIM Teşekkürler Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü