Aqrokimyəvi əhəmiyyətinə görə gübrələr birbaşa və dolayı gübrələrdən ibarətdir.

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Aqrokimyəvi əhəmiyyətinə görə gübrələr birbaşa və dolayı gübrələrdən ibarətdir."

Transkript

1 Mineral gübrələr Tərkibində bitkilər üçün qida elementləri olan və məhsulu yüksəltmək üçün torpağa verilən duzlara mineral gübrələr deyilir. Bitkinin tərkibinə 60-a qədər kimyəvi element daxil olur. Bunlardan karbon, oksigen, hidrogen, azot, fosfor, kalium, maqnezium, kükürd, kalsium, dəmir elementləri onun əsas kütləsini təşkil edir. Mineral maddələrdən azot, fosfor və kalium bitkilərin həyat fəaliyyəti üçün daha vacibdir. Bu elementlər bitki hüceyrələrində maddələr mübadiləsini yaxşılaşdırır. Onlar bitkilərin boyunu, məhsuldarlığını və onlarda qiymətli maddələrin miqdarını artırır. Göstərilən maddələr kartofda nişastanın, çuğundurda, meyvələrdə və moruqda şəkərin, taxılda zülalın və s. Çoxalmasına səbəb olur. Torpağı uzun müddət istismar etdikdə ondakı mineral maddələr tükənir, bitkinin məhsuldarlığı və məhsulun keyfiyyəti aşağı düşür. Ona görə də bitkilər üçün qida maddələri hesab edilən maddələrin miqdarını kompensasiya etmək lazımdır. Bu məqsədlə mineral gübrələrdən istifadə edilir. Mineral gübrələr aqrokimyəvi əhəmiyyətinə görə, tərkibinə, xassələrinə, qida maddələrinin növünə görə və s. Bir neçə növə bölünür. Aqrokimyəvi əhəmiyyətinə görə gübrələr birbaşa və dolayı gübrələrdən ibarətdir. Gübrənin tərkibindəki qida elementi birləşmə halında bitkillər tərəfindən birbaşa mənimsənilərsə, belə gübrələr birbaşa gübrələr adlanır. Dolayı gübrələr torpaqda olan qida maddələrini torpağın fiziki, kimyəvi və bioloji xassələrini yaxşılaşdırmağa yönəldilir. Məsələn, torpağa üyüdülmüş əhəngdaşı və ya dolomit əlavə etdikdə onun turşuluğu azalır. Birbaşa mineral gübrələr onun tərkibində olan qida elementlərinin növünə görə fosforlu, azotlu, kaliumlu, maqneziumlu və s. Olur.

2 Birbaşa gübrələr sadə və kompleks gübrələrə bölünür. Sadə gübrələrin tərkibində bir qida elementi, kompleks gübrələrin tərkibində isə iki, üç və daha çox qida elementi olur.belə gübrələrdə qida elementlərinin hamısı olduğundan onlara tam gübrələr də deyilir. Fosforlu və azotlu gübrələr daha çox yayılmışdır. Bunlardan superfosfatı, apatiti, ammonium şorasını, karbamidi, natrium şorasını, ammofoskanı və s. Göstərmək olar. Fosforlu gübrələr Fosforlu gübrələr kimyəvi tərkibinə və suda həll olmalarına görə bir-birindən fərqlənir. Suda həll olan gübrələr bitkilər tərəfindən daha yaxşı mənimsənilir. Suda və torpaqda həll olan fosforlu gübrələrdən sadə və ikiqat superfosfatları, presipitatı, termofosfatı və tomas-şlakı göstərmək olar. Suda həll olmayan fosforlu gübrələr yalnız qüvvətli turşularda həll olur. Belə gübrələrdən fosforit unu, apatitlər, sümük unu və s.daha çox tətbiq olunur. Fosforun və fosforlu gübrələrin istehsalı üçün fosforun təbii birləşmələri olan fosforitlər və apatitlərdən istifadə olunur. Bu məqsədlə flüorapatit Ca 5 F(PO 4 ) 3 və apatit-hidroksid Ca 5 OH(PO 4 ) 3 daha çox işlədilir. Fosforiti dəyirmanlarda üyütməklə fosforit unu alınır. Fosforit unu və flüorapatit torpaq sularında pis həll olduqları üçün bitkilər tərəfindən cox yavaş və uzun müddətə mənimsənilir. Həll olan fosforlu gubrələrə monokalsium fasfat Ca (H 2 PO 4 ) 2 ve dikalsium fasfat CaHPO 4 gübrelərni aid etmək olar. Monokalsium fasfat suda həll olduğu üçün bitkilər tərəfindən yaxşi mənimsənilir. Dikalsium fosfot

3 isə yalnız turş xassəli torpaq sularında həll olur və bitkilər tərəfindən belə torpaqlarda asan mənimsənilir. Sün i fosforlu gübrələr təbii fosfor filizlərindən alınır. Fosfor filizlərində fosfatlar bitkilər tərəfindən çətin mənimsənilən formada olur.ona görə də sün i gübrələri aldıqda fasfatlar həll olan və bitkilər tərəfindən asan mənimsənilən formaya salınır.bu zaman gübrədə fosforun qatılığı da artır. Hazırda təbii fosfor filizlərini sün i gübrələrə çevirmək üçün müxtəlif metodlar işlənib hazırlanmışdır.bunlardan aşağdakları göstərmək olar; 1.Təbii fasfatların turşularla (nitrat, sulfat, fasfat, bə zən də xlorid turşuları ilə)parçalanaraq suda həll olan gübrələrə çevrilməsi.bu zaman superfosfat Ca (H 2PO 4 ) 2 XX CaSO 4 və ikiqat superfosfat Ca (H 2 PO 4 ) 2 alınır. 2.Təbii fosfotların hidrotermiki parçalanaraq fluorsuz fasfatlara çevrilməsi. Bu məqsədlə təbii fasfatlara su buxarı ilə tə sir edilir və həll olan fluorsuz fosfatlar alınır. 3.Təbii fosfatların natrium, kalium,maqnezium və qələvi torpaq metallarının duzları iştirakında yüksək temeraturda bişirilməsi və ərimiş fosfatlar alinir. Hazırda əsas və ən çox yayılmış fosforlu gübrələr sadə superfosfat və ikiqat superfosfatdır.

4 Fosfat turşusu Sənayedə 2 üsulla alınır: 1.Termiki üsul 2.Ekstraksiya üsulu Bu üsullar müxtəlif olduqları kimi alınan tullantıların tərkibi də müxtəlif olur. 1.Termiki üsulla alınan fosfat turşusunun maya dəyəri sərf olunan fosfora görə hesablanır.bütün proseslərdə olduğu kimi bu prosesdə də bir beçə əlavə reaksiyalar baş verir.yəni məqsədli məhsuldan başqa əlavə məhsullar da alınır.bunun nəticəsində alınan məhsulun maya dəyəri yüksəlir.buzaman ətraf mühitə atılan zərərli maddələrin miqdarı çoxalır.termiki üsulda 1 ton fosfora görə hesablanmış əsas tullantılar və əsas məhsullar aşağıdakılardır: Qaz 3000m 3 Şlak 8-11 t Ferrofosfor 0,1-0,5t Toz qarışığı 0,05-0,35m 3 Şlam 0,1-0,15t Çirkab suyu 7m 3 Qazın tərkibinin 80-85%-ni karbon-2 oksid,8-10%-ni azot,2-3%- ni su buxarı,hidrogen,fosfid,karbon qazı,fosfor tə.kil edir.prosesdən

5 ayrılan qazın əsas tərkibini karbon-2 oksid təşkil etdiyinə görə qaz yandırılır.və onun istiliyindən istilikdəyişdirici aparatların işində və buxar almaq üçün istifadə edilir.ətraf mühiti tullantılarla çirkləndirməmək məqsədilə əlavə məhsullardan demək olar ki,tamamilə istifadə olunur.bu da tullantısız istehsal prosesinin prinsiplərindən istifadə edilməklə həyata keçirilir.alınan şlakdan kimyəvi aparatlar üçün hissələr,yol çəkilməsindən istifadə olunan plitələr hazırlanır.onun böyük bir qismi sement,kərpic,şlak pambığı və şlak pezması istilik aparatları və boruların izolə edilməsi üçün tətbiq olunur.ferrofosfor sobada şlak altında toplanır.və vaxtaşırı sobadan çıxarılır.onun tərkib hissəsini dəmirin müxtəlif fosfidləri dəmir-2 fosfor (Fe 5 P 2,FeP) təşkil edir.bu qarışıqda az da olsa, Mn-nın və xromun fosfidləri də olur.ferrofosfor 15-28% fosfordan,65-83%fe,az miqdarda C və si-dan ibarət olur.bu qarışıq başlıca olaraq,metalurgiyada tökmə işləri üçün aşqar kimi istifadə olunur.ondan elektrokimyəvi üsulla fosfor duzları almaq üçün xüsusi metodlar işlənib,hazırlanmışdır. Şlam çökdürücülərində maye fosfor altında toplanır.şlama çoxlu miqdar tor, silikat turşusu və s. qarışmış olur. Silikat turşusu qazların tərkibində olan SiF 4 ün hidrolizi nəticəsində alınır. Şlam çökdürücüdən su ilə əmələ gətirdiyi emulsiya kimi çıxarılır. Onun tərkibinin əsas hissəsini (65% P, 25% H 2 O, 10% toz ) təşkil edir. Şlamdan müxtəlif üsullarla fosfor və ya fosfat turşusu alınır.bəzən ondan ikinci xammal kimi istifadə edilir. Bu məqsədlə şlam elektirik sobasına qaytarılır. Fosfat turşusu istehsalının axırıncı mərhələsi turşudan əmələ gələn dumanı tutmaqdır. Dumanın ətraf mühitə

6 ötürülməməsi və itkinin qarşısının alınması məqsədi ilə yaş təmizləmə üsulundan istifadə edilir. 2.Ekstarksiya üsulu ilə fosfat turşusu alınan zaman əmələ gələn əsas tullantılar aşağıdakılardır. Ca 3 (PO 4 ) fosfo gibs Fosforlu birləşmələr,tərkibində P olan su və başqa tullantılar. Fosfogibsin geniş tətbiq sahələri məlumdur.ondan sement,istehsalat gibsi və sulfat turşusu istehsalında istifadə olunur.bəzi torpaqları meliprasiya etmək üçün və sement klinkeri almaq üçün xeyli miqdar fosfogibs sərf olunur.ətraf mühitin ekologiyasına böyük ziyan vuran maddələrdən ən çox zərərli sayılan komponent florlu birləşmələrdir.florlu birləşmələr xammalda həll olmayan duzların tərkibində də olsalar,xammalın emalından sonra flor həll olan birləşmələrin tərkibinə keçir.florlu birləşmələr biosferdə heyvan və bitki aləminə,bir sözlə bütün canlıların mənfi təsir göstərir.digər tərəfdən bu birləşmələr qiymətli xammal hesab olunur.ona görə də tullantı kimi ayrılan florlu birləşmələrdən üzvi sintezdə şüşə sənayesində və əlvan metallurgiyada bu birləşmələrdən müvəffəqiyyətlə istifadə edilir.tullantıların qaz fazasını SiF 4 və HF təşkil edir.bu fazanın 50-60% F-un payına düşür. Hər iki üsulla (termiki və eksraksiya) alınan fosfat turşusunun buxarlandıran zaman ayrılan SiF 4 və HF su ilə udulanda H 2 SİF 6 (florsilikat) turşusunun 10-15%-li məhlulu alınır.h 2 SİF 6 turşusunun duru məhlulu əsasən süzgəcləri yumaq,qatı məhlulu isə floridlər və silisium

7 floridlər istehsal etmək üçün işlədilir.ayrılan qazları atmosferə ötürməmək və itkiyə yol verməmək məqsədilə regenerasiya olunurlar. Sadə superfosfat gübrəsi istehsalı Sadə superfosfat fosforitlərin və ya flor apatitlərin sulfat turşusu iştirakı ilə parçalanma məhsuludur.bu parçalanmada əsas məqsəd suda həll olmayan təbii fosfor minerallarının suda həll olan birləşmələrə çevrilməsidir.təbii fosforidlərin və ya flor apatitlərin parçalanma reaksiyasını aşağıdakı tənliklə göstərmək olar: 2CaF(PO 4 ) 3 +7H 2 SO 4 +6,5H 2 O=3 (Ca(H 2 PO 4 ) 2.H 2 O)+3(CaSO H 2 O)+2HF Bu sadə superfosfat əsasən iki məhsulun qarışığından ibarət olur.suda yaxşı həll olan monokalsium fosfatdan və suda çətin həll olan gibsdən (CaSO 4.0,5H 2 O)bu qarışığın qatılığı 20-22% olur.alınan gübrə kütləsinin tərkibində olan gibs maddəsi bitkilər tərəfindən mənimsənilməyən maddə hesab edilir.lakin torpağın şoranlaşmasının qarşısını almağa kömək edir.parçalanma reaksiyası tənliyindən göründüyü kimi prosesdə su iştirak edir.ona görə də sadə superfosfat istehsalında monohidratdan deyil,68%-li H 2 SO 4 -dən istifadə edilir.təbii apatit və ya flor apatitləri H 2 SO 4 ilə parçalanması iki mərhələdə aparılır. Təbii xammal H 2 SO 4 ilə qarışaraq onun 70%-ni parçalayaraq aşağıdakı reaksiya tənliyi üzrə CaSO 4 və H 3 PO 4 -ə çevrilir.

8 +3H 3 PO 4 +HF Ca 5 F(PO 4 ) 3 +5H 2 SO 4 +2,5H 2 O=5(CaSO 4.0,5h 2 O) Bu mərhələ dəq. ərzində başa çatır.təbii fosfor xammalının qalan hissəsi təxminən 30%-i prosesin ikinci mərhələsindən H 3 PO 4 -ə parçalanır: Ca 5 F(PO 4 ) 3 +7H 5 PO 4 +5H 2 O=5(CaH 2 (PO 4 ) 2.H 2 O)+HF Bu mərhələ isə 5-20 gün ərzində anbarda başa çatır.bu mərhələyə gübrənin yetişməsi mərhələsi deyilir.bu prosesi tam başa çatdırmaq və prosesi sürətləndirmək məqsədilə aşağıdakı texnoloji tədbirlər həyata keçirilir: 1.Parçalanma prosesinə verilən H 2 SO 4 -ün miqdarı artıqlaması ilə verilir. 2.Parçalanma prosesində 60-70%-li H 2 SO 4 verilir ki,buda proses üçün optimal qatılıq sayılır. Sadə superfosfat istehsal edən zaman fosforit H 2 SO 4 -lə qarşılıqlı təsiri çox yavaş gedir.bu proses aşağıdakı mərhələlərdən ibarət olur: 1.Təbii fosforitlərin xırdalanması. 2.Təbii fosforitlərin H 2 SO 4 ilə qarışdırılması. 3.Superfosfatın yenilməsi. 4.Superfosfatın xırdalanması. 5.Superfosfatın anbarlarda saxlanması.(yəni Ca 5 (PO 4 ) 2 -ın H 2 SO 4 -ilə axıradək reaksiya daxil olması).

9 kimidir: Sadə superfosfat istehsal edən qurğunun texnoloji sxemi aşağıdakı Şəkil 1. Fasiləsiz metodla sadə superfosfat istehsal edən qurğunun sxemi:1- qarışdırıcı, 2- fosfatölçən dozator, 3,4- su və sulfat turşusu üçün basqı çənləri, 5- turşuölçən, 6- superfosfat kamerası, 7- superfosfat transportyoru, 8- tullayıcı. 70%-li H 2 SO 4 ilə su turşu ölçəndə (5) qarışdırılır.və su turşu basqı çənlərinə (3;4) doldurulur.turşu ilə su turşu ölçəndə qarışaraq 68%-li olur və qarışdırdıqda (1) fosforit ilə qarışdırılır. Reaksiya qismən qarışdırdıqda gedir.qarışıq sonra superfosfat kamerasına daxil olur.orada superfosfatın yeniləşməsi,sonra bərkiməsi və xırdalanması prosesi fasiləsiz olaraq başa çatır.kameranın aşağıda lentli transportyor (7) yerləşir.xırdalanmış superfosfat əvvəlcə lent üzərinə,oradan da xırdalayıcı üzərinə ötürülür.tullayıcı superfosfatı anbara göndərir.superfosfat anbarda axıradək yerləşir.fosforitlə sulfat

10 turşusu arasındakı reaksiya burada başa çatır.sadə superfosfat gübrəsinin yeganəı çatışmayan cəhəti onun tərkibində olan P 2 O 5 -in miqdarının az olmasıdır.(20%). İKİQAT SUPERFOSFAT GÜBRƏSİ İSTEHSALI Sadə superfosfatdan sonra ən çox istehsal olunan fosforlu gübrə ikiqat superfosfat gübrəsidir.ikiqat superfosfat almaq üçün təbii fosforları sulfat turşusu iştirakı ilə fosfat turşusuna və fasfatlara təsir edərək onları ikiqat superfosfata çevirirlər: Ca 3 (PO 4 ) 2 +3H 2 SO 4 =2H 3 PO 4 +3CaCO 4 Ca 3 (PO 4 ) 3 +4H 3 PO 4 =3Ca(H 2 PO 4 ) 2 İkiqat superfosfat fosforla zəngin gübrədir.bu gübrədə P 2 O 5 -in miqdarı sadə superfosfatla olduğundan 2-3 dəfə çoxdur.ikiqat superfosfat istehaslı texnologiyası sadə superfosfat istehsalı texnologiyası ilə təxminən eynidir.bu prosesdə əsas aparatdan fosfat turşusunu təbii fosforitlə qarışdıran qarışığı və fasıləsiz işləyən kameradır.alınan ikiqat superfosfat dənəvərləşmiş halda lentli transportyor vasıtəsilə xüsusi anbarlara göndərilir.

11 PPESİPİTAT Presipitatı almaq üçün əvvəlcə kalsium-fosfata sulfat turşusu ilə təsir edilir. Alınan fosfat turşusunu çöküntüdən ayırdıqdan sonra, ona sönmüş əhənglə təsir edirlər. H 3 PO 4 + Ca HPO 4 2H 2 O Əmələ gələn duz suda pis həll olduğu üçün kristalhidrat şəklində çökür. Buna görə də gübrəyə belə ad verilmişdir (latınca praecipitare çökdürmək deməkdir). Presipitatın tərkibində 30-35% P 2 O 5 olur. Presipitat torpaqda olan turşuların və bitki köklərinin buraxdığı turşu xassəli şirələrin təsiri nəticəsində həll olur. TOMAS-ŞLAK VƏ YA FOSFAT-ŞLAK Tomas-şlakın tərkibi Ca 3 (PO 4 ) 2 CaO formulu ilə ifadə olunur; fosfor 5-oksidin miqdarı 10-20%-ə qədərdir. Tərkibində fosfor olan çuqundan polad istehsal etdikdə fosforu ayırmaq lazm gəlir və bu zaman o, göstərilən tərkibli birləşmə şəklində əlavə məhsul kimi alınır. Tomasşlak əsasi xassəli olduğuna görə turş torpaqlara verilir. Göstərilən gübrələrə sadə gübrələr deyilir. Kənd təsərrüfatında mürəkkəb gübrələrdən istifadə etmək daha əlverişlidir. Bunlardan geniş tətbiq olunan aşağıdakılardır.

12 Ammofos. Ammofosun tərkibində 44% P 2 O 5 və 11% azot olur. Onu aşağıdakı reaksiya üzrə alırlar. H 3 PO 4 + NH 3 = NH 4 H 2 PO 4 Alınan duza monoammofos da deyilir. Neytrallaşma dərəcəsindən asılı olaraq diammofos da alınır və onun tərkibində 52% P 2 O 5, 20% azot olur. H 3 PO NH 3 = (NH 4 ) 2 H 2 PO 4 Nitrofoska. Nitrofoska üçqat gübrədir. Tərkibində azot, fosfor və kalium vardır. Nitrofoska (NH 4 ) 2 H 2 PO 4, NH 4 NO 3 və KCl (yaxud K 2 SO 4 ) duzlarının əridilmiş qarışığıdır. SUPERFOSFATIN DƏNƏVƏRLƏŞDİRİLMƏSİNİN MATERİAL HESABI Prosesin material hesabı 1 t superfosfata görə hesablanır və aşağıdakı göstəricilərə əsasən aparılır. 1. Dənəvərləşməyə verilən superfosfatın tərkibi: mənimsənilən P 2 O 5-16,5%, sərbəst P 2 O 5-3%, nəmlik-8%, flüor- 0,009%. 2. Əhəngdaşı: CaCO 3 -ün miqdarı- 85%, nəmlik 1%. 3. Dənəvərləşmə prosesində qaz fazasına keçən flüorun miqdarı 15,5%.

13 Sadə superfosfat dənəvərləşməyə verilmədən qabaq neytrallaşdırılmaqla onun tərkibindəki sərbəst fosfat turşusunun miqdarı 1-2% P 2 O 5 -ə qədər azalır. Şərtə görə 1 t ilkin superfosfatda sərbəst fosfat turşusu şəklində 1000 : 0,03 = 30 kq P 2 O 5 vardır. Bu miqdarın 70%-ni neytrallaşdırmaq üçün lazım olan turşunun miqdarı 30 0,7 = 21 kq təşkil edir. Bu məqsədlə neytrallaşmaya əhəng daşı da sərf olunur. Onun miqdarı (100%-li CaCO 3 üçün) : 21*100 = P 2 O 5 -in molekul kütləsidir. 85%-li əhəngdaşı üçün bu miqdar 14,8 : 0,85 = 17,4 kq təşkil edir. Neytrallaşdırma prosesi üçün üyüdülmüş, qurudulmuş və 1% nəmliyi olan əhəngdaşı işlədilir. Onun miqdarı: 17.4* =17.5 kq Əhəngdaşı parçalanan zaman ayrılan karbon qazının miqdarı : 21* 44 =6.5 kq karbon qazının molekul kütləsidir. 1 t ilkin superfosfatdan alınan neytrallaşmış superfosfatın miqdarı :

14 ,5 6,5 = 1011 kq Neytrallaşmış superfosfat qurudulduqda onun tərkibində olan flüor silisium 4-fluorid kimi ayrılır. Ayrılan flüorun miqdarı superfosfat tərkibində olan flüorun ümumi miqdarının 15,5% -ni təşkil etdiyini nəzərə alsaq, 1 t superfosfatdakı flüorun miqdarı : ,009 = 9 kq olar. Qaz fazasına keçən flüorun miqdarı : SiF 4 = 104 (4F= 4 19 = 76) 104*1.39 =1.9 kq 76 1,39-9 kq flüorun 15,5%-dir. (9 0,155 = 1,39). İlkin superfosfatda nəmliyin miqdarı : ,1 = 100 kq Əhəngdaşı ilə sistemə daxil olan nəmlik : 17,5 0,01 = 0,175 kq Neytrallaşmış superfosfatda nəmliyin miqdarı: ,175 = 100,175 kq Flüor ayrıldıqdan sonra neytrallaşmış nəm superfosfatın miqdarı : ,5 6,5 1,9 = 1009,1 kq

15 Neytrallaşmış superfosfatın quru maddəyə görə hesablanmış miqdarı: 1009,1 100,175 = 908,9 kq Qurudulmuş hazır dənələrin nəmliyini 3% qəbul etdikdə, 1t ilkin superfosfatdan alınan məhsulun miqdarı: 908,9 : 0,97 = 937 kq Hazır məhsuldakı nəmliyin miqdarı isə ,9 =28,1 kq olar. Məhsulun qranulometrik tərkibini bilməklə yenidən işlədilməyə qaytarılan narın fraksiyanın miqdarı hesablanır. Quruducu barabandan çıxan məhsul, orta hesabla aşağıdakı qranulometrik tərkibdə olur: 4 mm-dən böyük ölçülü hissəciklər 18% 1-4 mm ölçülü hissəciklər 56% 1 mm-dən kiçik ölçülü hissəciklər 16% Hissəciklərin ölçüsü 4 mm-dən böyük olan fraksiyanın xırdalanması nəticəsində alınan məhsulun qranulometrik tərkibi isə aşağıdakı kimidir: 4 mm-dən böyük ölçülü hissəciklər 42% 1-4 mm ölçülü hissəciklər 49% 1-4 mm ölçülü hissəciklər 49%

16 Quruducu barabandan çıxan dənələrin çəkisini x, xırdalanmaya verilən iri hissəcikllərin çəkisini y və 1 t ilkin superfosfatdan alınan məhsulun çəkisini z ilə işarə etsək, ölçülərinə görə ayrılmaya verilən məhsulun çəkisi (x+y) olur və qranulometrik tərkibi aşağıdakı kimi hesablanır. 4 mm-dən böyük ölçülü hissəciklər 0,18x + 0,42y 1-4 mm ölçülü hissəciklər 0,56x + 0,49y 1-4 mm ölçülü hissəciklər 0,16x+0,19y Xırdalanmaya verilən iri hissəciklərin çəkisi : y= 0,18x + 0,42y buradan x= 3,2y 1 t superfosfatdan alınan hazır məhsulun miqdarı z= 937 kq-dır. Eyni zamanda z= 0,56x + 0,49y 937= 0,56x + 0,49y Bu tənlikdə x= 3,2y qiymətini yerinə yazsaq, xırdalanmaya verilən iri fraksiyanın miqdarı : y= 410,9 kq olar. Quruducu barabandan sonra dənələrin çəkisi : x= 3 410,9= 1232,7 kq

17 Bu zaman hissəciklərin ölçüsü 1 mm-dən kiçik və nəmliyi 3% olan narın fraksiyanın miqdarı : 0,18x + 0,19y = 0, ,7 + 0,19 410,9 = 299,9 kq Bu qarışıqda quru maddənin miqdarı : 299,9 0,97 = 290,9 kq Xəlbirə daxil olan maddənin miqdarı : x+y= 410, ,7 = 1643,6 kq Xəlbirdən sonra fraksiyaların çıxımı : a) ölçüsü 4 mm dən böyük olan : 0, ,7 + 0,42 410,9 =394,4 b) ölçüsü 1-4 mm olan hazır məhsul : 0, ,7 + 0,49 410,9 = 891,6 kq c) ölçüsü 1 mm-dən kiçik olan və prosesə qaytarılan : 0, ,7 + 0,19 410,9 = 299,8 kq Dənəvərləşdirici barabana daxil olan quru maddələrin miqdarı : a) Neytrallaşmış superfosfat 908,9 kq b) Qaytarılan maddə - 290,9 kq Cəmi : 908,9+ 290,9 =1199,8 kq Dənəvərləşdirici barabanda kütlənin optimal nəmliyi 17,5% olduğu üçün, dənəvərləşdiricidə alınan xam dənələr :

18 = kq Dənəvərləşdiricidəki gübrəni 17,5%-ə qədər nəmləşdirmək üçün sərf olunan suyun miqdarı : 1454,3 290,9 1009,1 = 154,3 kq Burada : 1009,1 kq neytral nəm superfosfatın miqdarıdır. Superfosfatın qurudulması zamanı buraxılan suyun miqdarı: 1454,3 290,9 937= 226,4 kq 195*100 Mənimsənilən P 2 O 5 = =20.8% *100 Sərbəst P 2 O 5 = =1.59% *100 Su = =3% ( ) *100 Flüor = =0.77% 1 t dənəvər superfosfat istehsal etmək üçün: 1000 Sadə superfosfat = = 1.06 t 17.4*1000 Əhəngdaşı = = kq su: Dənəvərləşdiricidə superfosfatın nəmləşdirilməsi üçün lazım olan 154.3*1000 =164.6 l 937.0

19 Superfosfatın dənəvərləşdirilməsinin material balansı aşağıdakı cədvəldə verilir: Cədvəl Material balansı Material kq % Hazır məhsul kq % Sadə superfosfat Dənəvər superfosfat Əhəngdaşı Su buxarı Qaytarılan narın Qaytarılan fraksiya fraksiya Su (nəmləşdirmək üçün) Karbon qazı Flüorlu qazlar Cəmi: Cəmi: FOSFORLU GÜBRƏLƏR İSTEHSALINDA ƏTRAF MÜHİTİN QORUNMASI Fosforlu gübrələr istehsalında əsas tullantılar qaz və maye halında olur.qaz halında olan tulantıların tərkibinin əsas zəhərli maddələri floritlərdir.(h 2 SiF 6 ; HF).Maye tullantıları isə suda həl olmuş müxtəlif

20 duzlar CaF 2,fosfatlar və s. gelləri təşkil edir.çirkab sularda florun miqdarı 1,5mq/l olur.bu sular turş xassəli olur.onları neytrallaşdırmaq üçün təbaşir,əhəng südündən istifadə edilir.bu yolla flor bərk fazaya keçir.əmələ gələn CaF 2 suda həll olduğuna görə suda F-un miqdarı mq/l-ə yüksəlir.belə suyu su hövzələrinə yalnız durulaşdırdıqdan sonra ötürmək olar.bu isə əlavə təmiz su və xərc tələb edir.buna yol verməmək üçün bu cür proseslərdə işlənmiş sudan təkrar istifadə prinsipindən istifadə olunur.yəni çirkab tullantıları olmayan yeni texnoloji sistem yaradılmış olur.bu tip qapalı sıstem yaratmaqla çirkab suları azalır və istifadə olunan təmiz suya qənaət edilir. Amafos və aminium nitrofosfat yuma solarına qarışan ammonyakı tutmaq üçün ümumi qəbuledicidə suya fosfat turşusu əlavə olunur.alınan məhlul yenidən prosesə qaytarılır.fosforlu gübrələr istehsalında qapalı texnoloji proseslərdən istifadə olunsa tam qapalı sistem tətbiq etmək hələlik mümkün deyil.gübrə istehsalında alınan çirkab suları sanitariya normalarına görə iki üsulla təmizlənir: 1.İondəyişmə üsulu 2.Karbonat üsulu Çirkab suları ümumi təmizləmə mərhələsini keçdikdən sonra iondəyişmə üsulu ilə qalıq zərərverici madələrdən qalıq zərərverici maddələrdən azad olur.bu prosesdə xüsusi AB-17 tipli anionitdən istifadə olunur. Karbonat təmizlənməsində əsas məqsəd təmizlənmədən əvvəl və sonra bu üsul tətbiq olunur.bu prosesdə suyu qalıq floridlərdən

21 təmizləmək üçün ona əhəng südü əlavə edilir və karbon-4 oksidlə doydurulur. Alınan CaCO 3 flor ionlarının səthində adsorbsiya edir.caco 2 ilə birlikdə flor ionları da çökür.beləliklə,suda florun miqdarı 30mq/l-dən 1,5 mq/l-ə qədər azaldılır.bu isə sanitariya normalarına uyğun gəlir.florlu gübrələr kənd təsərrüfatında geniş tətbiq olunur.

TİTUL VƏRƏQİ MƏKTƏBLİLƏRİN KİMYA FƏNNİ ÜZRƏ RESPUBLİKA OLİMPİADASI FİNAL MƏRHƏLƏSİ IX SİNİF. İştirakçı S.A.A. Şəhər, məktəb

TİTUL VƏRƏQİ MƏKTƏBLİLƏRİN KİMYA FƏNNİ ÜZRƏ RESPUBLİKA OLİMPİADASI FİNAL MƏRHƏLƏSİ IX SİNİF. İştirakçı S.A.A. Şəhər, məktəb TİTUL VƏRƏQİ MƏKTƏBLİLƏRİN KİMYA FƏNNİ ÜZRƏ RESPUBLİKA OLİMPİADASI FİNAL MƏRHƏLƏSİ IX SİNİF İştirakçı S.A.A. Şəhər, məktəb Sinif Tapşırıq 1 2 3 4 5 Cəmi Ballar Münsiflər heyyəti tərəfindən doldurulur 1

Detaylı

RESPUBLİKA FƏNN OLİMPİADALARI

RESPUBLİKA FƏNN OLİMPİADALARI RESPUBLİKA FƏNN OLİMPİADALARI RESPUBLİKA MƏRHƏLƏSİ YARIMFİNAL TUR 11.03.2017 KİMYA 9-cu SİNİF 1. a,b və c-ni üəyyən edin. a b c I. 0 2 +2 II. +2 0 2 III. +4 +2 +6 A) II, III В) I, III C) I, II, III D)

Detaylı

11-ci sinif Kimya. Respublika Fənn Olimpiadaları. Rayon (Şəhər) mərhələsi. Soyad. Məktəb

11-ci sinif Kimya. Respublika Fənn Olimpiadaları. Rayon (Şəhər) mərhələsi. Soyad. Məktəb Respublika Fənn Olimpiadaları Rayon (Şəhər) mərhələsi Kimya Ad Soyad Məktəb 1. İmtahan müddəti 180 dəqiqədir. 2. 4 səhv cavab 1 düz cavabı aparır. 3. Hər sual 4 bal ilə qiymətləndirilir. 4. Nəzarətçilərə

Detaylı

Azərbaycan Dövlət İqtİsad Unİversİtetİ Qİda məhsullarının texnologiyası kafedrası Fənn: İaşə müəssisələrinin avadanlıqları

Azərbaycan Dövlət İqtİsad Unİversİtetİ Qİda məhsullarının texnologiyası kafedrası Fənn: İaşə müəssisələrinin avadanlıqları Azərbaycan Dövlət İqtİsad Unİversİtetİ Qİda məhsullarının texnologiyası kafedrası Fənn: İaşə müəssisələrinin avadanlıqları Tərtib etdi: b/m, i.e.d. Nəsrullayeva G.M. MÖVZU 13. ISTILIK AVADANLILQARI PLAN

Detaylı

Beləki bütün texnoloji proseslər müxtəlif üsullarla aparilsada, ümumi halda prosesi iki hissəyə ayirmaq olar :

Beləki bütün texnoloji proseslər müxtəlif üsullarla aparilsada, ümumi halda prosesi iki hissəyə ayirmaq olar : Mündəricat Giriş...3 Xammal və alınan məhsulun seçilib əsaslandırılması...5 Prosesin elmi əsasları 9 Texnoloji sxemin seçilib əsaslandırılması.16 Əsas aparatın izzahı 20 Ədəbiyyat. Giriş Xlorid turşusu

Detaylı

Tapşırıq 1. 1 xal. Nüvə reaksiyasında hansı hissəcik buraxılıb? Nəzərə alın: dörd ehtimal cavabdan yalnız biri düzdür.

Tapşırıq 1. 1 xal. Nüvə reaksiyasında hansı hissəcik buraxılıb? Nəzərə alın: dörd ehtimal cavabdan yalnız biri düzdür. Tapşırıq 1. Nüvə reaksiyasında hansı hissəcik buraxılıb? 56 Mn 56 Fe + ა) α ბ) β გ) p დ) n Tapşırıq 2. Verilmiş turşulardan: I HNO 3 II HPO 3 III H 3 PO 3 hansında turşu əmələ gətirən qeyri-metalın valentliyi

Detaylı

Analitik Kimya Fənni Üzrə İmtahan Suallarının Cavabları

Analitik Kimya Fənni Üzrə İmtahan Suallarının Cavabları Analitik Kimya Fənni Üzrə İmtahan Suallarının Cavabları 1. Analitik kimyanın predmeti Analitik kimya kimyəvi analizin nəzəri əsaslarını və metodlarını öyrənən elmdir.analitik kimyanın praktiki vəzifəsi

Detaylı

Mövzu 21:Bioqaz istehsalı və tullantısız (aztullantılı) texnologiyaların kənd təsərrüfatında tətbiqi

Mövzu 21:Bioqaz istehsalı və tullantısız (aztullantılı) texnologiyaların kənd təsərrüfatında tətbiqi Mövzu 21:Bioqaz istehsalı və tullantısız (aztullantılı) texnologiyaların kənd təsərrüfatında tətbiqi Plan: 1.Bioqaz və onun növləri 2.Bioqazın istehsalı üçün xammal 3.Bioqaz alınması üçün qurğuların quruluşu

Detaylı

MÜHAZİRƏ 13: YEYİNTİ HEYVANİ YAĞLARIN İSTEHSAL TEXNOLOGİYASI Dos. NATƏVAN SƏFƏR QIZI

MÜHAZİRƏ 13: YEYİNTİ HEYVANİ YAĞLARIN İSTEHSAL TEXNOLOGİYASI Dos. NATƏVAN SƏFƏR QIZI MÜHAZİRƏ 13: YEYİNTİ HEYVANİ YAĞLARIN İSTEHSAL TEXNOLOGİYASI Dos. NATƏVAN SƏFƏR QIZI QƏDİMOVA Yeyinti heyvani yağların çeşidi, kimyəvi tərkibi və qidalılıq dəyəri Yeyinti heyvani yağların istehsal mərhələləri

Detaylı

PE 100 BORULARI. su və qaz xətləri üçün POLİETİLEN BORU (PE 100) Keyfiyyətə üstünlük ver!!!

PE 100 BORULARI. su və qaz xətləri üçün POLİETİLEN BORU (PE 100) Keyfiyyətə üstünlük ver!!! PE 0 BORULARI su və qaz xətləri üçün POLİETİLEN BORU (PE 0) Keyfiyyətə üstünlük ver!!! Su həyatdır onu birlikdə qoruyaq! PE 0 BORULARI BİZ KİMİK? POLİMER SƏNAYE PARKI MMC 12-ci ildən fəaliyyət göstərir.

Detaylı

AZƏRBAYCAN DÖVLƏT İQTİSAD UNİVERSİTETİ

AZƏRBAYCAN DÖVLƏT İQTİSAD UNİVERSİTETİ AZƏRBAYCAN DÖVLƏT İQTİSAD UNİVERSİTETİ KAFEDRA: QİDA MƏHSULLARININ TEXNOLOGİYASI FƏNN: BİOTEXNOLOGİYANIN ƏSASLARI GENETIK MÜHƏNDISLIK VƏ ONUN ƏSAS ANLAYIŞLARI Tərtib etdi: Dos.,t.e.n. Qədimova Natəvan

Detaylı

3. Mütəhərrik oyunlara fiziki tərbiyyə vasitəsi kimi nəzəri əsas verən kim olmuşdur (rus alimi)?

3. Mütəhərrik oyunlara fiziki tərbiyyə vasitəsi kimi nəzəri əsas verən kim olmuşdur (rus alimi)? s 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 sual 1. A.M.Qorki mütəhərrik oyun haqqında hansı fikri söyləmişdir? 2. Mütəhərrik oyunların təhsil sisteminə daxil olmasında, habelə oyunların nəzəri və praktiki

Detaylı

MÖVZU: Simsiz şəbəkələr. Plan: 1. WiMax tüxnologiyası 2. Digər simsiz texnologiyalar və onların xüsusiyyətləri

MÖVZU: Simsiz şəbəkələr. Plan: 1. WiMax tüxnologiyası 2. Digər simsiz texnologiyalar və onların xüsusiyyətləri MÖVZU: Simsiz şəbəkələr Plan: 1. WiMax tüxnologiyası 2. Digər simsiz texnologiyalar və onların xüsusiyyətləri Hal-hazırda simsiz lokal şəbəkələrdən istifadəyə ildən-ilə daha çox üstünlük verilir. Simsiz

Detaylı

İŞ YERİNƏ DAİR ARAYIŞ ELEKTRON XİDMƏTİNDƏN İSTİFADƏ ÜZRƏ MEDODİKİ GÖSTƏRİŞLƏR

İŞ YERİNƏ DAİR ARAYIŞ ELEKTRON XİDMƏTİNDƏN İSTİFADƏ ÜZRƏ MEDODİKİ GÖSTƏRİŞLƏR İŞ YERİNƏ DAİR ARAYIŞ ELEKTRON XİDMƏTİNDƏN İSTİFADƏ ÜZRƏ MEDODİKİ GÖSTƏRİŞLƏR Mündəricat 1. Elektron xidmətdən istifadə üçün sisteminə daxil olmaq.... 2 Şəkil 1. Sisteminə giriş... 2 Şəkil 2. Elektron

Detaylı

Fənn Ətraf mühitin mühafizəsinin texniki və texnoloji əsasları

Fənn Ətraf mühitin mühafizəsinin texniki və texnoloji əsasları Fənn 1212 - Ətraf mühitin mühafizəsinin texniki və texnoloji əsasları Bölmə: 0102 1. Sual: İnsanlar öz vaxtının neçə faizinin qədərini istehsalat şəraitində keçirir? (Çəki: 1) a) 20%-ə qədərəni b) 15%-ə

Detaylı

AZƏRBAYCANDA INNOVASIYA POTENSIALı. Mehdiyev Əkbər 1313A

AZƏRBAYCANDA INNOVASIYA POTENSIALı. Mehdiyev Əkbər 1313A AZƏRBAYCANDA INNOVASIYA POTENSIALı Mehdiyev Əkbər 1313A Dunya təcrubəsi gostərir ki, innovasiya texnologiyalarından geniş istifadə olunması olkənin hərtərəfli inkişafına xidmət edir. Bu texnologiyalar

Detaylı

KƏND TƏSƏRRÜFATI ÜZRƏ ELEKTRON QİYMƏT İNFORMASİYA PORTALININ STRUKTURUNA VƏ FƏALİYYƏTİNƏ DAİR TƏLİMAT. I. Ümumi bölmə

KƏND TƏSƏRRÜFATI ÜZRƏ ELEKTRON QİYMƏT İNFORMASİYA PORTALININ STRUKTURUNA VƏ FƏALİYYƏTİNƏ DAİR TƏLİMAT. I. Ümumi bölmə KƏND TƏSƏRRÜFATI ÜZRƏ ELEKTRON QİYMƏT İNFORMASİYA PORTALININ STRUKTURUNA VƏ FƏALİYYƏTİNƏ DAİR TƏLİMAT I. Ümumi bölmə 1. Bu Təlimat Kənd Təsərrüfatı üzrə Elektron İnformasiya Portalında (bundan sonra KEQİP)

Detaylı

Analoq siqnallar Rəqəmli siqnal Rəqəmli siqnal

Analoq siqnallar Rəqəmli siqnal Rəqəmli siqnal Modemlər Rəqəmli siqnal 101001101 Analoq siqnallar Rəqəmli siqnal 101001101 modem modem Modem telefon xəttinin köməyi ilə 2 kompüterin arasında əlaqə yaradan qurgudur. Modem (modulyator/ demodulyator)

Detaylı

Ana kart (Motherboard)

Ana kart (Motherboard) 1 Ana kart (Motherboard) 2 Ana lövhə və ya ana kart (ing. motherboard) mürəkkəb çoxqatlı çap lövhəsində fərdi kompüterin əsas komponentləri (mərkəzi prosessor, operativ yaddaşın kontrollerləri, operativ

Detaylı

MALIYYƏ VƏZIYYƏTI HAQQINDA HESABAT. 31 dekabr 2013-ci il tarixə

MALIYYƏ VƏZIYYƏTI HAQQINDA HESABAT. 31 dekabr 2013-ci il tarixə MALIYYƏ VƏZIYYƏTI HAQQINDA HESABAT "Qeyrihökumət təşkilatının forması, məzmunu və təqdim edilməsi Qaydası»na 1 nömrəli əlavə 31 dekabr 2013ci il tarixə FORMA 1 Müəssisə, təşkilat Vətəndaşların Əmək Hüquqlarını

Detaylı

Torpağın ağır metallarla çirklənməsi

Torpağın ağır metallarla çirklənməsi Torpağın ağır metallarla çirklənməsi Çirklənmə miqyasına və və bioloji obyektlərə təsirinə görə çirkləndirici maddələr arasında ağır metallar xüsusi yer tutur. Ağır metalların orqanizmdə böyük rolu vardır,

Detaylı

ÖDƏNİŞ KARTLARI ÜZRƏ TARİFLƏR

ÖDƏNİŞ KARTLARI ÜZRƏ TARİFLƏR ÖDƏNİŞ KARTLARI ÜZRƏ TARİFLƏR 1.1 Kartın növü İllik (əsas kart) İllik (əlavə kart) 1. ÖDƏNİŞ KARTLARI ÜZRƏ TARİFLƏR Gold Virtual* Gold Gold İnfinite 1 il 10 AZN 5 AZN 5 AZN 8 AZN 20 AZN 40 AZN 3 AZN 10

Detaylı

Marketinq. Mehdiyev Əkbər

Marketinq. Mehdiyev Əkbər Marketinq Mehdiyev Əkbər 1313A Marketinqin mahiyyəti Marketinq, planlaşdirma prosesidir; Bu proses, məhsulun yaradilması, qiymətləndirilməsi, təbliğatının aparılması və yayılmasından ibarətdir; Marketinqin

Detaylı

İllik maliyyə hesabatlarının tərtib olunması üzrə kommersiya təşkilatları üçün nümunəvi formalar. Bakı Çinar Soyuducuları ASC (Təşkilatın adı)

İllik maliyyə hesabatlarının tərtib olunması üzrə kommersiya təşkilatları üçün nümunəvi formalar. Bakı Çinar Soyuducuları ASC (Təşkilatın adı) İllik maliyyə hesabatlarının tərtib olunması kommersiya təşkilatları üçün nümunəvi formalar Bölmə/ Maddə -si Bölmə/Maddələrin adı Bakı Çinar Soyuducuları ASC (Təşkilatın adı) Mühasibat balansı 31 dekabr

Detaylı

Serbest iş 5. Azerbaycan Hava Yolları Qapalı Sehimdar Cemiyyeti. Milli Aviasiya Akademiyası

Serbest iş 5. Azerbaycan Hava Yolları Qapalı Sehimdar Cemiyyeti. Milli Aviasiya Akademiyası Azerbaycan Hava Yolları Qapalı Sehimdar Cemiyyeti Milli Aviasiya Akademiyası Serbest iş 5 Fenn: Fizika 2 Mövzu: Alternativ və bərpa olunan enerji mənbələri Kafedra: Aerokosmik Telebe: Memmedova Hemide

Detaylı

MALIYYƏ VƏZIYYƏTI HAQQINDA HESABAT VÖEN

MALIYYƏ VƏZIYYƏTI HAQQINDA HESABAT VÖEN MALIYYƏ VƏZIYYƏTI HAQQINDA HESABAT «Qeyri-hökumət təşkilatının illik maliyyə hesabatının forması, məzmunu və təqdim edilməsi Qaydası»na 1 nömrəli əlavə 31 dekabr 2009 il tarixə FORMA 1 VÖEN 1 3 0 0 1 2

Detaylı

III A yarımqrup elementlərinin ümumi xarakteristikası.

III A yarımqrup elementlərinin ümumi xarakteristikası. III A yarımqrup elemenlərinin ümumi xarakerisikası. Ümumi xarakerisika. III A Yarimqrupuna, Al, İn, Te daxildir np elemenləridir. Normal halda hamısı bir valenlidirlər ( bir ək cüləşməmiş elekronları var

Detaylı

Alimlərin fermerlərlə əlaqəsinə yardım ictimai birliyi Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Zoologiya institutu G.Ə.MUSTAFAYEVA, D. V.

Alimlərin fermerlərlə əlaqəsinə yardım ictimai birliyi Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Zoologiya institutu G.Ə.MUSTAFAYEVA, D. V. Alimlərin fermerlərlə əlaqəsinə yardım ictimai birliyi Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Zoologiya institutu G.Ə.MUSTAFAYEVA, D. V.MUSTAFAYEV BİLDİRÇİNÇİLİK GƏLİRLİ VƏ PERSPEKTİVLİ BİZNESDİR 2 Redaktor

Detaylı

TULLANTILARIN STATİSTİK TƏSNİFATI

TULLANTILARIN STATİSTİK TƏSNİFATI 01 Kimyəvi qarışıqların tullantıları 01.1 İşlənmiş həlledicilər TULLANTILARIN STATİSTİK TƏSNİFATI 01.11 Halogenləşdirmə zamanı işlənmiş həlledicilər 07 01 03* üzvi halogenləşmiş həlledicilər, yuyucu məhlullar

Detaylı

XƏYALLARINIZI İNŞA EDİRİK! Ünvan: Bakı şəhəri, 8-ci mikrorayon.

XƏYALLARINIZI İNŞA EDİRİK! Ünvan: Bakı şəhəri, 8-ci mikrorayon. XƏYALLARINIZI İNŞA EDİRİK! Ünvan: Bakı şəhəri, 8-ci mikrorayon. E-mail: office@kristalabsheron.az BAKI ŞƏHƏRİ 8-ci MİKRORAYON LAYİHƏSİ www.kristalabsheron.az HAQQIMIZDA 25 İLLİK İPOTEKA TAM TƏMİRLİ MƏNZİLLƏR!

Detaylı

BİOSFER

BİOSFER BİOSFER Yer kürəsinin səthi canlılar və cansızlar arasında bölünmüşdür. Yerin cansız aləminin yaşı 5 mlrd. il, canlı aləminin yaşı isə 3 mlrd. il olaraq qəbul edilmişdir. Məhz bu səbəbdən bəzi alimlərin

Detaylı

MÜTƏXXƏSSİSLƏR dünya standartları tələblərinə cavab verən, 6 ayından 6 yaşınadək uşaqlar üçün inkişafetdirici oyuncaqlar əsasında xüsusi olaraq bütöv

MÜTƏXXƏSSİSLƏR dünya standartları tələblərinə cavab verən, 6 ayından 6 yaşınadək uşaqlar üçün inkişafetdirici oyuncaqlar əsasında xüsusi olaraq bütöv MÜTƏXXƏSSİSLƏR dünya standartları tələblərinə cavab verən, 6 ayından 6 yaşınadək uşaqlar üçün inkişafetdirici oyuncaqlar əsasında xüsusi olaraq bütöv bir ERKƏN İNKİŞAF SİSTEMİ hazırlamışlar. Bizim SERTIFIKATLAŞDIRILMIŞ

Detaylı

G. Ə. Qurbanova ÜMUMİ.. Zn* 2 ~Zn +2

G. Ə. Qurbanova ÜMUMİ.. Zn* 2 ~Zn +2 G. Ə. Qurbanova ÜMUMİ. Zn* 2 ~Zn +2 Me H Azərbaycaıı Dövlət Dəniz AKademiyası G.Ə.Qurbanova ÜMUMİ KİMYA Dərs uəsaiti rsaycjn Dftrf t Ak«demiyfisf E'ml- TeKi».!«na '"\ Ojy -S7S' Bakı - "Elm" - 2003

Detaylı

B U R A X I L I Ş I Ş I

B U R A X I L I Ş I Ş I 1 AZƏRBAYCAN RESPUBLIKASI TƏHSIL NAZIRLIYI AZƏRBAYCAN DÖVLƏT IQTISAD UNIVERSITETI Fakultə : «Əmtəəşünaslıq» Ixtisas : Istehlak mallarının ekspertizası və marketinqi B U R A X I L I Ş I Ş I Mövzu: Пластик

Detaylı

b) Kişi cinsi hormonlar. (C 19 steroidlər). R=CH 3 androgen; c) C 18 steroidinə malik hormonlar. R=H estran.

b) Kişi cinsi hormonlar. (C 19 steroidlər). R=CH 3 androgen; c) C 18 steroidinə malik hormonlar. R=H estran. HİPOFİZİN ÖN PAYIN HORMONLARI HAQQINDA ƏTRAFLI MƏLUMAT Hormon sözü yunanca hərəkətə gətirmək deməkdir. Hormon termini 1905-ci ildə E. Starlinq tərəfindən elmə daxil edilmişdir. Xüsusi üzv və toxumalarda

Detaylı

Su duz mübadiləsinin endokrin tənzim mexanizmləri

Su duz mübadiləsinin endokrin tənzim mexanizmləri Su duz mübadiləsinin endokrin tənzim mexanizmləri Su-duz mübadiləsinin pozğunluğu onunla xarakterizə olunur ki, bu zaman natriumun hüceyrə daxilinə sorulması sürətləndiyi üçün kaliumun qatılığı hüceyrə

Detaylı

BAKI BEYNƏLXALQ DƏNİZ TİCARƏT LİMANI QSC AZƏRBAYCAN. Statistik İcmal

BAKI BEYNƏLXALQ DƏNİZ TİCARƏT LİMANI QSC AZƏRBAYCAN. Statistik İcmal BAKI BEYNƏLXALQ DƏNİZ TİCARƏT LİMANI QSC AZƏRBAYCAN Statistik İcmal 215 www.portofbaku.com Bakı 216 215 Statistik İcmal MÜNDƏRİCAT İcmal...2 Gəmilərin Hərəkəti...4 Yükaşırmanın Xülasəsi...4 Qalaq Səpkili

Detaylı

Mühazirə 6: Kation və Anion polimerləşmənin xüsusiyyətləri

Mühazirə 6: Kation və Anion polimerləşmənin xüsusiyyətləri Fənn: Yüksək molekullu birləşmələr kimyası Müəllim: Yavər Cəfər qızı Qasımova Fakültə: Kimya İxtisas: Kimya müəllimliyi Kafedra: Üzvi kimya və kimya texnologiyası Təhsil pilləsi: Bakalavr Mühazirə 6: Kation

Detaylı

Əlavə C3 ƏMSSTQ Əlavəsi Düzəlişlər Reyestri

Əlavə C3 ƏMSSTQ Əlavəsi Düzəlişlər Reyestri Əlavə C3 ƏMSSTQ Əlavəsi Düzəlişlər Reyestri QOŞMA C3 ƏMSSTQ SƏNƏDİNƏ ƏLAVƏYƏ DÜZƏLİŞLƏRİN REYESTRİ Qoşma C3: ƏMSSTQ sənədinə Əlavəyə Düzəlişlərin Reyestri i MÜNDƏRİCAT 1 MÜQƏDDİMƏ... I Cədvəllər Cədvəl

Detaylı

BİOSFER. Talıblı Pərviz Qrup: 400

BİOSFER. Talıblı Pərviz Qrup: 400 Talıblı Pərviz Qrup: 400 BİOSFER Yer kürəsinin səthi canlılar və cansızlar arasında bölünmüşdür. Yerin cansız aləminin yaşı 5 mlrd. il, canlı aləminin yaşı isə 3 mlrd. il olaraq qəbul edilmişdir. Məhz

Detaylı

Milli Aviasiya Akademiyası. Kafedra:"Aviasiya meteorologiyası" Fakültə: "HN" İxtisas: "Hidrometeorologiya" Fənn: "İqlimşünaslıq"

Milli Aviasiya Akademiyası. Kafedra:Aviasiya meteorologiyası Fakültə: HN İxtisas: Hidrometeorologiya Fənn: İqlimşünaslıq Milli Aviasiya Akademiyası Kafedra:"Aviasiya meteorologiyası" Fakültə: "HN" İxtisas: "Hidrometeorologiya" Fənn: "İqlimşünaslıq" Tələbə:Abdullayev Nemət Müəllim:Məmmədova Güllü Mövzu: "İqlim dəyişmələri

Detaylı

Xammal və enerji daşıyıcı problemlərinin həll edilməsi yolları Müasir beynəlxalq münasibətlərin ən aktual məsələləri sırasına qloballaşan dünyanın

Xammal və enerji daşıyıcı problemlərinin həll edilməsi yolları Müasir beynəlxalq münasibətlərin ən aktual məsələləri sırasına qloballaşan dünyanın Xammal və enerji daşıyıcı problemlərinin həll edilməsi yolları Müasir beynəlxalq münasibətlərin ən aktual məsələləri sırasına qloballaşan dünyanın əsas geosiyasi problemlərindən biri olan istehsalat tələbləri

Detaylı

ARİF HÜSEYNOV NAMİQ HÜSEYNOV

ARİF HÜSEYNOV NAMİQ HÜSEYNOV ARİF HÜSEYNOV NAMİQ HÜSEYNOV TORPAQ KİMYASI Ali məktəblər üçün dərslik Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirinin 23 may 2012-ci il tarixli 902 saylı əmri ilə ali məktəb tələbələri üçün dərslik kimi təsdiq

Detaylı

10-cu sinif Kimya. Respublika Fənn Olimpiadaları. Rayon (Şəhər) mərhələsi. Soyad. Məktəb

10-cu sinif Kimya. Respublika Fənn Olimpiadaları. Rayon (Şəhər) mərhələsi. Soyad. Məktəb Respublik Fənn Olimpidlrı Ryon (Şəhər) mərhələsi Kimy Ad Soyd Məktəb 1. İmthn müddəti 180 dəqiqədir. 2. 4 səhv cvb 1 düz cvbı prır. 3. Hər sul 4 bl ilə qiymətləndirilir. 4. Nəzrətçilərə ylnız cvb krtlrı

Detaylı

ÜMUMĠ SINAQ ĠMTAHANI 6. Kimya ixtisası üzrə SUAL KĠTABÇASI

ÜMUMĠ SINAQ ĠMTAHANI 6. Kimya ixtisası üzrə SUAL KĠTABÇASI ÜMUMĠ SINAQ ĠMTAHANI 6 Kimya ixtisası üzrə SUAL KĠTABÇASI Ġmtahan müddəti 90 dəqiqədir. SUAL KĠTABÇASINDA 60 ədəd sual var. 1-40 a qədər Ġxtisas: 41-50-ə qədər Məntiq 51-60- a qədər Kurikulum sualları

Detaylı

2015-ci ildə ali təhsil müəssisələrinə qəbul imtahanlarında Biologiya fənni üzrə istifadə olunmuş test tapşırıqları

2015-ci ildə ali təhsil müəssisələrinə qəbul imtahanlarında Biologiya fənni üzrə istifadə olunmuş test tapşırıqları 2015-ci ildə ali təhsil müəssisələrinə qəbul imtahanlarında Biologiya fənni üzrə istifadə olunmuş test tapşırıqları İXTİSAS QRUPU IV TEST TAPŞIRIĞI 25 QAPALI 21 AÇIQ HESABLAMA 1 SEÇİM 2 UYĞUNLUĞU MÜƏYYƏN

Detaylı

Su həyatın əsasıdır. Əsas fikir

Su həyatın əsasıdır. Əsas fikir Müəlliflər: Kliment Mindjov, Fikrəd Cəfərov Əsas fikir Müddət Êlin fəsli Yer Tədris vasitələri Tədris fənləri Biz hamımız sudan istifadə edirik və buna görə də onun qarşısında məsuliyyət daşıyırıq. Bu

Detaylı

Mən hansı ədədəm? Mən hansı ədədəm? İN S I V SİNİF

Mən hansı ədədəm? Mən hansı ədədəm? İN S I V SİNİF 1 Mən hansı ədədəm? Mən hansı ədədəm? 1 Altından xətt çəkilmiş rəqəm hansı ədədi göstərir? 9802 Altından xətt çəkilmiş rəqəm hansı ədədi göstərir? 846513 2 3 Ədədin yazılışının mövqeli sistemi 93765 Yüzlük

Detaylı

AZƏRBAYCAN DÖVLƏT NEFT VƏ SƏNAYE UNİVERSİTETİ. Kafedra: Metrologiya, standartlaşdırma və keyfiyyətin idarəə olunması

AZƏRBAYCAN DÖVLƏT NEFT VƏ SƏNAYE UNİVERSİTETİ. Kafedra: Metrologiya, standartlaşdırma və keyfiyyətin idarəə olunması AZƏRBAYCAN DÖVLƏT NEFT VƏ SƏNAYE UNİVERSİTETİ Fakültə: İqtisadiyyatt və menecment Kafedra: Metrologiya, standartlaşdırma və keyfiyyətin idarəə olunması Fənn: Standartlaşdırma və sertifikasiya SƏRBƏST İŞ

Detaylı

Corabların qarışdırılması. Üç müxtəlif corab cütünü bir biri ilə elə qarışdırın ki, heç bir cütdə eyni rəngli corab olmasın.

Corabların qarışdırılması. Üç müxtəlif corab cütünü bir biri ilə elə qarışdırın ki, heç bir cütdə eyni rəngli corab olmasın. Corabların qarışdırılması Üç müxtəlif corab cütünü bir biri ilə elə qarışdırın ki, heç bir cütdə eyni rəngli corab olmasın. 1 2 Neçə kvadrat görürsünüz? Neçə üçbucaq görürsünüz? 2 Batuminin gəmi dayanacağında

Detaylı

Qida fiziologiyası. müəl., b.ü.f.d. BABAŞLI A.Ə.

Qida fiziologiyası. müəl., b.ü.f.d. BABAŞLI A.Ə. Fənn: Qida fiziologiyası Tərtib etdi: müəl., b.ü.f.d. BABAŞLI A.Ə. Mühazirə 7. QİDA RASİONLARINDA NORMALLAŞDIRILMASININ ELMİ ƏSASLARI YAĞLARIN Plan: 1) Lipidlərin orqanizm üçün fizioloji əhəmiyyəti. 2)

Detaylı

Keyfiyyətə üstünlük ver!!! Suvarma Sistemləri

Keyfiyyətə üstünlük ver!!! Suvarma Sistemləri Keyfiyyətə üstünlük ver!!! Suvarma Sistemləri Su həyatdır onu birlikdə qoruyaq! Biz kimik? Məqsədimiz Ölkə iq sadiyya na önəmli töhfələr verməklə daxili bazarın polimer məhsullarına olan tələba nı keyfiyyətli

Detaylı

Fərdi ev və kottec qəsəbələri üçün IP həllər

Fərdi ev və kottec qəsəbələri üçün IP həllər Fərdi ev və kottec qəsəbələri üçün IP həllər sayta keçid www.grandstream.az Rəsmi nümayəndə Pronet şirkəti Fərdi ev və kottec qəsəbələri üçün IP həllər Grandstream avadanlığının bazası əsasında fərdi ev

Detaylı

AZƏRBAYCAN BANKLAR ASSOSİASİYASI BANK SEKTORU TRENDLƏRİ 2016 /12/

AZƏRBAYCAN BANKLAR ASSOSİASİYASI BANK SEKTORU TRENDLƏRİ 2016 /12/ AZƏRBAYCAN BANKLAR ASSOSİASİYASI BANK SEKTORU TRENDLƏRİ 2016 /12/ BAKI - 2017 1 MÜNDƏRİCAT BANKLARIN SAYI, XİDMƏT ŞƏBƏKƏSİ VƏ HEYƏTİ HAQQINDA 3 BANK SEKTORUNUN İCMAL BALANSI 4 BANK SEKTORUNUN MƏNFƏƏT (ZƏRƏR)

Detaylı

ƏVVƏLKİ VƏ YENİ BEYNƏLXALQ TERMİNALDA REKLAM MƏKANLARI. Brendlərin Uçuş Zolağı

ƏVVƏLKİ VƏ YENİ BEYNƏLXALQ TERMİNALDA REKLAM MƏKANLARI. Brendlərin Uçuş Zolağı ƏVVƏLKİ VƏ YENİ BEYNƏLXALQ TERMİNALDA REKLAM MƏKANLARI Brendlərin Uçuş Zolağı MÜNDƏRİCAT BİZ KİMİK? VİZYONUMUZ YENİ TERMİNALA BİR NƏZƏR NİYƏ BEYNƏLXALQ TERMİNALDA REKLAM? HƏDƏF KÜTLƏMİZ MƏHSULLARIMIZ BİZ

Detaylı

Qidaya həssaslıq ya allergiya? Food test nədir?

Qidaya həssaslıq ya allergiya? Food test nədir? Qidaya həssaslıq ya allergiya? Food test nədir? Qidaların səbəb olduğu hər cür mənfi təsirlər cəmiyyətdə qida allergiyası düşüncəsi olaraq olduqca məşhurdur amma döğru olmayan bir fikirdir. Qida və qida

Detaylı

İmtahan kitabçasını oxumaq:

İmtahan kitabçasını oxumaq: İmtahan kitabçasını oxumaq: Sizə imtahan tapşırıqları təqdim edildikdən sonra suallarla tanış olmaq üçün əlavə 15 dəqiqə vaxt veriləcəkdir. Bu vaxt ərzində yazmaq, qeydlər və ya hesablamalar aparmaq qəti

Detaylı

Azər-Türk Bank Açıq Səhmdar Cəmiyyəti üzrə xidmət haqqı tarifləri. Ödəniş kartları və onlarla aparılan əməliyyatlar üzrə tariflər cədvəli

Azər-Türk Bank Açıq Səhmdar Cəmiyyəti üzrə xidmət haqqı tarifləri. Ödəniş kartları və onlarla aparılan əməliyyatlar üzrə tariflər cədvəli Azər-Türk Bank Açıq Səhmdar Cəmiyyəti üzrə xidmət haqqı tarifləri Ödəniş kartları və onlarla aparılan əməliyyatlar üzrə tariflər cədvəli Xidmət növü MasterCard Debet (yalnız ə/h layihəsi üçün) VISA Electron

Detaylı

MobilBank. Mobil telefon vasitəsilə kart hesabının idarə olunması

MobilBank. Mobil telefon vasitəsilə kart hesabının idarə olunması MobilBank Mobil telefon vasitəsilə kart hesabının idarə olunması Xidmət siyahısı Kommunal xidmətlərin ödənişi Mobil operator xidmətlərinin ödənişi İnternet provayderlər xidmətlərinin ödənişi Pulun kartdan

Detaylı

Şəkil 2. Qrafendə karbon atomlarının düzülüşü

Şəkil 2. Qrafendə karbon atomlarının düzülüşü MÜHAZİRƏ 15. Karbon nanoboruları, alınması və tətbiq sahələri Karbon nanoboruları kovalent rabitəyə malik karbon atomlarından ibarət, özü təşkil olunmuş, boru şəkilli nanoquruluşlardır. Onlar əsasən iki

Detaylı

Təcrübəçi və Yeni Məzunların işə qəbulu

Təcrübəçi və Yeni Məzunların işə qəbulu Təcrübəçi və Yeni Məzunların işə qəbulu 2013 Məzmun Nə etməli Texniki müsahibəyə dair məsləhətlər Seçim prosesinə ümumi baxış Gənc mütəxəssis (Challenge) proqramı Nə etməli Müsahibədə uğur qazanmaq üçün

Detaylı

B) Riyaziyyat C) ) Ekologiya D) Cografiya E) Fizika

B) Riyaziyyat C) ) Ekologiya D) Cografiya E) Fizika EKOLOGİYA fənni Bölmə: 01-01 1. Sual: Ekologiya kim tərəfindən neçənci ildə elmə daxil edilmişdir? A)) E.Hekkel tərəfindən, 1866-cı ildə B) C.Darvin tərəfindən, 1860-cı ildə C) V.Vernadski tərəfindən,

Detaylı

Biznes əməliyyatları hesabatı 2015-ci ilin 1-ci yarısının nəticələri

Biznes əməliyyatları hesabatı 2015-ci ilin 1-ci yarısının nəticələri Biznes əməliyyatları hesabatı 2015-ci ilin 1-ci yarısının nəticələri Əsas göstəricilər Hasilat AÇG neft (min barel/gün) neft (milyon ton) Sahdəniz qaz (milyard kubmetr) kondensat (milyon ton) Əməliyyat

Detaylı

BÖYÜK BRİTANİYANIN VERGİ SİSTEMİ

BÖYÜK BRİTANİYANIN VERGİ SİSTEMİ 58 MART 2013 BÖYÜK BRİTANİYANIN VERGİ SİSTEMİ Böyük Britaniya Qərbi Avropanın ən yüksək inkişaf ölkələrindən biridir. Bu ölkə vergi elminin vətəni hesab edilir. Böyük Britaniyanın vergi sahəsində olan

Detaylı

Bank sistemində pulların ekspertizasının təşkili və aparılması Q A Y D A L A R I

Bank sistemində pulların ekspertizasının təşkili və aparılması Q A Y D A L A R I Dövlət qeydiyyatına alınmışdır Təsdiq edilmişdir Azərbaycan Respublikasının Azərbaycan Respublikası Ədliyyə Nazirliyi Mərkəzi Bankının İdarə Heyəti Qeydiyyat 3118 Protokol 05 18 mart 2005-ci il 03 mart

Detaylı

1. ƏDƏDİ BƏRABƏRSIZLİKLƏR VƏ ONLAR ÜZƏRİNDƏ ƏMƏLLƏRİN YERİNƏ YETİRİLMƏSI METODİKASI

1. ƏDƏDİ BƏRABƏRSIZLİKLƏR VƏ ONLAR ÜZƏRİNDƏ ƏMƏLLƏRİN YERİNƏ YETİRİLMƏSI METODİKASI . ƏDƏDİ BƏRABƏRSIZLİKLƏR VƏ ONLAR ÜZƏRİNDƏ ƏMƏLLƏRİN YERİNƏ YETİRİLMƏSI METODİKASI Hal-hazırda ümumtəhsil məktəblərinin tədris proqramında bərabərsizliklərin təliminə geniş yer verilmişdir. Hələ ibtidai

Detaylı

Azərbaycan Respublikasının bank sistemində ödəniş vasitələrinin maliyyə hesabatlarında uçotu Qaydaları

Azərbaycan Respublikasının bank sistemində ödəniş vasitələrinin maliyyə hesabatlarında uçotu Qaydaları Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankı İdarə Heyəti 18 yanvar 2003-ci il tarixli qərarı ilə təsdiq edilmişdir. Protokol N 01 Reyestr N 32 İdarə Heyətinin Sədri Elman Rüstəmov Azərbaycan Respublikasının

Detaylı

EFİOPİYA VƏ SOMALİNİN KƏND TƏSƏRRÜFATININ MÜQAYİSƏLİ SƏCİYYƏSİ

EFİOPİYA VƏ SOMALİNİN KƏND TƏSƏRRÜFATININ MÜQAYİSƏLİ SƏCİYYƏSİ EFİOPİYA VƏ SOMALİNİN KƏND TƏSƏRRÜFATININ MÜQAYİSƏLİ SƏCİYYƏSİ Efiopiyanın kənd təsərrüfatı. İqtisadiyyatının əsasını kənd təsərrüfatı təşkil edir.belə ki,üdm-un 50%-i, ixracatın isə 85%-i,ümumi məşğulluğun

Detaylı

M Ü H A Z İ R Ə

M Ü H A Z İ R Ə 93 M Ü H A Z İ R Ə - 14-15 Nanotexnologiyalar əsasında bionanosensorların, intellektual sensorların, süni nanotellərin və bioçiplərin yaradılması. Bakteriyalar və viruslardan nanotexnologiyalarda istifadə

Detaylı

MobilBank. Mobil telefon vasitəsilə kart hesabının idarə olunması

MobilBank. Mobil telefon vasitəsilə kart hesabının idarə olunması MobilBank Mobil telefon vasitəsilə kart hesabının idarə olunması Xidmət siyahısı Kommunal xidmətlərin ödənişi Mobil operator xidmətlərinin ödənişi İnternet provayderlər xidmətlərinin ödənişi Card-to-card

Detaylı

AZƏRBAYCAN İQTİSADİYYATININ SEKTORLAR ÜZRƏ TƏHLİLİ. Elşən Bağırzadə iqtisad üzrə fəlsəfə doktoru

AZƏRBAYCAN İQTİSADİYYATININ SEKTORLAR ÜZRƏ TƏHLİLİ. Elşən Bağırzadə iqtisad üzrə fəlsəfə doktoru AZƏRBAYCAN İQTİSADİYYATININ SEKTORLAR ÜZRƏ TƏHLİLİ Elşən Bağırzadə iqtisad üzrə fəlsəfə doktoru Bakı - 2018 ÜDM İSTEHSALINDA SEKTORLARIN PAYI (2017) 40.1% 54.3% Sənaye Kənd təsərrüfatı Xidmətlər 5.6% ÜDM

Detaylı

QARADAĞ SEMENT LAYİHƏSİ 6 SAYLI YENİ QURU ÜSULLA YANDIRMA SOBASI

QARADAĞ SEMENT LAYİHƏSİ 6 SAYLI YENİ QURU ÜSULLA YANDIRMA SOBASI QARADAĞ SEMENT LAYİHƏSİ 6 SAYLI YENİ QURU ÜSULLA YANDIRMA SOBASI QARADAĞ SEMENT ASC Sahil qəsəbəsi Səlyan şossesi Bakı AZ1083 LAYİHƏ HAQQINDA MƏLUMAT (ƏMSSTQ-si Prosesinin Əhatə Dairəsi Sənədi) Yeni 6

Detaylı

Ümumi təhsil müəssisələri üzrə rəsmi hesabatların formalaşdırılması, təqdim və qəbul edilməsi Q A Y D A L A R I. I.

Ümumi təhsil müəssisələri üzrə rəsmi hesabatların formalaşdırılması, təqdim və qəbul edilməsi Q A Y D A L A R I. I. Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin 2 sentyabr 2013-cü il tarixli 791 saylı əmri ilə təsdiq edilmişdir. Ümumi təhsil müəssisələri üzrə rəsmi hesabatların formalaşdırılması, təqdim və qəbul edilməsi

Detaylı

Azərbaycanda Nəzərdə tutulan milli səviyyədə müəyyən edilmiş töhfələrin hazırlanası üzrə Milli Seminar/ İşçi Qrupunun 3-cü iclası

Azərbaycanda Nəzərdə tutulan milli səviyyədə müəyyən edilmiş töhfələrin hazırlanası üzrə Milli Seminar/ İşçi Qrupunun 3-cü iclası Clima East: Avropa Qonşuluq Siyasəti Çərçivəsində Rusiya və Şərq Ölkələrində İqlim Dəyişmələrinin Təsirinin Yumşaldılması və Adaptasiyaya Dəstək Layihəsi Azərbaycanda Nəzərdə tutulan milli səviyyədə müəyyən

Detaylı

AZƏRBAYCANDA İSTEHSAL OLUNAN VƏRƏMUMUN BAŞLICA KEYFİYYƏT GÖSTƏRİCİLƏRİ. Doc. Dr. ELSEVƏR ƏSƏDOV

AZƏRBAYCANDA İSTEHSAL OLUNAN VƏRƏMUMUN BAŞLICA KEYFİYYƏT GÖSTƏRİCİLƏRİ. Doc. Dr. ELSEVƏR ƏSƏDOV AZƏRBAYCANDA İSTEHSAL OLUNAN VƏRƏMUMUN BAŞLICA KEYFİYYƏT GÖSTƏRİCİLƏRİ Doc. Dr. ELSEVƏR ƏSƏDOV asadoves@mail.ru elseveresedov@ndu.edu.az VƏRƏMUM (PROPOLİS) Vərəmum (Propolis) nədir? Niyə «vərəmum» deyirik?

Detaylı

Firmanız üçün LOQOLU KONFETLƏR. hazırlayaqmı?

Firmanız üçün LOQOLU KONFETLƏR. hazırlayaqmı? Firmanız üçün LOQOLU KONFETLƏR hazırlayaqmı? Loqo Çaplı Konfetlər Meyvəli konfet Meyvəli konfetlərin çəkisi 3,2 qr. Min.Sifariş miqdarı 25 kq.dır. Xüsusilə fırmanızın loqosuna uyğun olaraq hazırlanır və

Detaylı

H E S A B A T Q E Y D Ə A L I N D I!

H E S A B A T Q E Y D Ə A L I N D I! R Ə S M İ S T A T İ S T İ K A H E S A B A T I 1-İstehsal -li forma Hesabatı təqdim edən müəssisənin adı: Bazarstore Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti Müəssisənin kodu: 1173024 Hesabat dövrü: 2016 -ci il 9

Detaylı

Azərbaycan Texniki Universiteti. Maşınqayırma texnologiyası kafedrası

Azərbaycan Texniki Universiteti. Maşınqayırma texnologiyası kafedrası Azərbaycan Texniki Universiteti Maşınqayırma texnologiyası kafedrası KAFEDRA ELMİ-TƏDQİQAT İŞLƏRİNİN TƏŞKİLİ VƏ PLANLAŞDIRILMASI HAQQINDA ƏSASNAMƏ 1.Ümumi müddəalar 2. Kafedranın elm-tədqiqat fəaliyyəti

Detaylı

Biznes əməliyyatları hesabatı 2015-ci ilin ilk üç rübünün nəticələri

Biznes əməliyyatları hesabatı 2015-ci ilin ilk üç rübünün nəticələri Biznes əməliyyatları hesabatı 2015-ci ilin ilk üç rübünün nəticələri Əsas göstəricilər Hasilat AÇG neft (min barel/gün) neft (milyon ton) Sahdəniz qaz (milyard kubmetr) kondensat (milyon ton) Əməliyyat

Detaylı

Əlavə D Ətraf Mühitin və Sosial Sahənin İdarə Edilməsi və Monitorinqi Planı

Əlavə D Ətraf Mühitin və Sosial Sahənin İdarə Edilməsi və Monitorinqi Planı Əlavə D Ətraf Mühitin və Sosial Sahənin İdarə Edilməsi və Monitorinqi Planı MÜNDƏRİCAT 1 GİRİŞ... 1 2 İDARƏETMƏ PLANLARINA DÜZƏLİŞLƏR... 2 Cədvəl Cədvəl 1: -ə düzəlişlərin siyahısı... 3 Ətraf Mühitin və

Detaylı

Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı yanında Maliyyə Monitorinqi Xidmətində daxili proseduralarla bağlı qəbul edilmiş qaydalar

Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı yanında Maliyyə Monitorinqi Xidmətində daxili proseduralarla bağlı qəbul edilmiş qaydalar Monitorinqi Xidmətində daxili proseduralarla bağlı qəbul edilmiş qaydalar Qaydanın adı «Azərbaycan Respublikasnın Mərkəzi Bankı yanında Maliyyə Monitorinqi Xidmətində protokol işinin təşkili üzrə Qaydalar»

Detaylı

xazarinshaat.az Ünvan: Nizami Rayonu, Özbəkistan küçəsi 23/34

xazarinshaat.az Ünvan: Nizami Rayonu, Özbəkistan küçəsi 23/34 xazarinshaat.az Ünvan: Nizami Rayonu, Özbəkistan küçəsi 3/34 E-Mail office@kristalabsheron.az YAŞAYIŞA HAZIR TƏMİRLİ MƏNZİLLƏR QARAYEV LAYİHƏSİ xazarinshaat.az QARA QARAYEVDƏ 3 NÖMRƏLİ MƏKTƏBİN YAXINLIĞINDA

Detaylı

VRF KONDİSİONER SİSTEMLERİNƏDİR

VRF KONDİSİONER SİSTEMLERİNƏDİR VRF KONDİSİONER SİSTEMLERİNƏDİR VRF NƏDİR? VRF (Variable Refrigerant Flow), Dəyişkən soyuducu Freon axımı deməkdir. Bir VRF kondisioner sistemi, binanın dəyişən hava ehtiyaclarına bağlı olaraq soyuducu

Detaylı

BAROKKO ÜSLUBUNDA PREMİUM YAŞAYIŞ KOMPLEKSİ

BAROKKO ÜSLUBUNDA PREMİUM YAŞAYIŞ KOMPLEKSİ XƏYALLARINIZI İNŞA EDİRİK! 01 510 81 81 050 880 81 81 Ünvan: Bakı şəhəri, Hüseyn Cavid prospekti E-mail: office@kristalabsheron.az MERİDA PREMİUM BAROKKO ÜSLUBUNDA PREMİUM YAŞAYIŞ KOMPLEKSİ NİYƏ MERİDA

Detaylı

Yeyinti məhsulları haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu

Yeyinti məhsulları haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu Yeyinti məhsulları haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu Bu Qanun Azərbaycan Respublikasında yeyinti məhsullarının keyfiyyətinin idarə edilməsinin, istehsalının və bazarının təşkilinin, əhalinin ərzaq

Detaylı

May 2017 AZƏRBAYCAN İQTİSADİ İSLAHATLAR İCMALI

May 2017 AZƏRBAYCAN İQTİSADİ İSLAHATLAR İCMALI May 2017 AZƏRBAYCAN İQTİSADİ İSLAHATLAR İCMALI 2017-Cİ İLDƏ AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI DÖVLƏT NEFT FONDUNUN VƏSAİTİNDƏN İSTİFADƏNİN ƏSAS İSTİQAMƏTLƏRİ (PROQRAMI) VƏ İNVESTİSİYA SİYASƏTİ Azərbaycan Respublikası

Detaylı

ndüz Hava Proqnozu +11 C, Gecə +7 C Lənkəran Gündüz +11 C, Gecə +7 C Lerik Gündüz +5 C, Ge

ndüz Hava Proqnozu +11 C, Gecə +7 C Lənkəran Gündüz +11 C, Gecə +7 C Lerik Gündüz +5 C, Ge AZ (/az/370-azerbaycan-respublikasinda-ekoloji-cehetden-dayaniqli-sosial-iqtisadi-inkisafa-dair-milli-proqram) EN (/en/370-azerbaycan-respublikasinda-ekoloji-cehetden-dayaniqli-sosial-iqtisadi-inkisafa-dair-milli-proqram)

Detaylı

Elektron Təhlükəsizlik Mərkəzi. Qaynar xətt: Ünvan: Azərbaycan, Bakı, Droqal döngəsi, 702-ci məhəllə

Elektron Təhlükəsizlik Mərkəzi. Qaynar xətt: Ünvan: Azərbaycan, Bakı, Droqal döngəsi, 702-ci məhəllə Qaynar xətt: 1654 Email: reports@cert.az Ünvan: Azərbaycan, Bakı, Droqal döngəsi, 702-ci məhəllə Elektron Təhlükəsizlik Mərkəzi, 2014 İnformasiya təhlükəsizliyi insidentlərinin qarşısının alınması və nəticələrinin

Detaylı

Aprel 2017 AZƏRBAYCAN İQTİSADİ İSLAHATLAR İCMALI

Aprel 2017 AZƏRBAYCAN İQTİSADİ İSLAHATLAR İCMALI Aprel 2017 AZƏRBAYCAN İQTİSADİ İSLAHATLAR İCMALI İCTIMAI İAŞƏ FƏALİYYƏTİ SAHƏSİNDƏ VERGİTUTMA MƏQSƏDLƏRİ ÜÇÜN GƏLİRLƏRİN VƏ XƏRCLƏRİN UÇOTUNUN APARILMASI QAYDASI Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham

Detaylı

Respublikanın ümumtəhsil məktəblərinin 10-cu sinifləri üçün Ümumi biologiya dərsliyi

Respublikanın ümumtəhsil məktəblərinin 10-cu sinifləri üçün Ümumi biologiya dərsliyi Respublikanın ümumtəhsil məktəblərinin 10-cu sinifləri üçün Ümumi biologiya dərsliyi Müəlliflər: Məcnun Babayev Əli Hüseynov Nüşabə Məmmədova Bakı: Çaşıoğlu, 2012. Dərsliklə bağlı TQDK-ya daxil olmuş və

Detaylı

Bakı Dövlət Universiteti. Mühazirəçi: dosent Lalə İslam qızı Vəliyeva

Bakı Dövlət Universiteti. Mühazirəçi: dosent Lalə İslam qızı Vəliyeva Bakı Dövlət Universiteti Nanomaterialların n kimyəvi ə ifizikası ikas kafedrası Mühazirəçi: dosent Lalə İslam qızı Vəliyeva 1 NANOTEXNOLOGİYALARIN TƏDBİQ SAHƏLƏRİ. BİO- VƏ TİBBİ NANOTEXNOLOGİYALAR (ardı)

Detaylı

9-cu sinif Biologiya. Respublika Fənn Olimpiadaları. Rayon (Şəhər) mərhələsi. Soyad. Məktəb

9-cu sinif Biologiya. Respublika Fənn Olimpiadaları. Rayon (Şəhər) mərhələsi. Soyad. Məktəb Respublika Fənn Olimpiadaları Rayon (Şəhər) mərhələsi Biologiya Ad Soyad Məktəb 1. İmtahan müddəti 90 dəqiqədir. 2. 4 səhv cavab 1 düz cavabı aparır. 3. Hər sual 4 bal ilə qiymətləndirilir. 4. Nəzarətçilərə

Detaylı

UNEC. Universitet Daxili İki Diplom Proqramı (UDİD)

UNEC. Universitet Daxili İki Diplom Proqramı (UDİD) Əlavə 1 UNEC Universitet Daxili İki Diplom Proqramı (UDİD) Bakı - 2017 1. ÜMUMİ MÜDDƏALAR 1.1. Bu Qaydalar "Təhsil haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununa, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin

Detaylı

Vergi Məcəlləsinə ci il tarixinə edilmiş son dəyişikliklərin müzakirəsi

Vergi Məcəlləsinə ci il tarixinə edilmiş son dəyişikliklərin müzakirəsi Vergi Məcəlləsinə 01.01.2017-ci il tarixinə edilmiş son dəyişikliklərin müzakirəsi Qalib Toğrul 18 yanvar 2017, Bakı Azərbaycan Respublikası Sahibkarlar (İşəgötürənlər) Təşkilatları Milli Konfederasiyası

Detaylı

"Birləşmiş Millətlər Təşkilatının "İqlim Dəyişmələri haqqında" Çərçivə Konvensiyasına dair" Kioto Protokoluna qoşulmaq barədə

Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İqlim Dəyişmələri haqqında Çərçivə Konvensiyasına dair Kioto Protokoluna qoşulmaq barədə "Birləşmiş Millətlər Təşkilatının "İqlim Dəyişmələri haqqında" Çərçivə Konvensiyasına dair" Kioto Protokoluna qoşulmaq barədə AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ QANUNU Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi

Detaylı

2014-cü ilin üçüncü rübünün nəticələri

2014-cü ilin üçüncü rübünün nəticələri 2014-cü ilin üçüncü rübünün nəticələri Əsas göstəricilər Hasilat AÇG neft (min barel/gündə) neft (milyon ton) ŞD qaz (milyard kubmetr) kondensat (milyon ton) Əməliyyat məsrəfləri, $milyon AÇG BTC ŞD CQBK

Detaylı

1 xal. arasında yerləşən neçə ixtisara düşməyən kəsr vardır? Məxrəci 24-ə bərabər olan və 1 5 -lə 3 4 ა) 3 ბ) 4 გ) 5 დ) 6

1 xal. arasında yerləşən neçə ixtisara düşməyən kəsr vardır? Məxrəci 24-ə bərabər olan və 1 5 -lə 3 4 ა) 3 ბ) 4 გ) 5 დ) 6 Məsələ 1 Məxrəci 24-ə bərabər olan və 1 5 -lə 3 4 arasında yerləşən neçə ixtisara düşməyən kəsr vardır? ა) 3 ბ) 4 გ) 5 დ) 6 2 Məsələ 2 İki avtomobil sabit sürətlə hərəkət edirdi və eyni məsafəni qət etdi.

Detaylı

Orta Kür Hövzə rayonu

Orta Kür Hövzə rayonu A Z Ə R B A Y C A N Orta Kür Hövzə rayonu ƏSAS SU PROBLEMLƏRİ Layihə Avropa İttifaqı tərəfindən maliyyələşdirilir. Bu layihə Hulla & Co. Human Dynamics KG Şirkətinin rəhbərlik etdiyi konsorsium tərəfindən

Detaylı

BİOLOGİYA YEKUN IMT( AZ)

BİOLOGİYA YEKUN IMT( AZ) BİOLOGİYA YEKUN IMT( AZ) 1. Biosferin quruluşu və sərhədləri. Biosfer Yer kürəsində canlıların yaşadığı mühitdir. Biosferin sərhədləri aşağıdakılardır. A) Bütün hidrosfer. Məlumdur ki, su olan yerdə həyat

Detaylı

BÖYÜK DƏCCAL Amerika

BÖYÜK DƏCCAL Amerika BÖYÜK DƏCCAL Amerika 2 0 1 6 BÖYÜK DƏCCAL Amerika Müəllif: Seyyid Əhməd Əl Həsən (ə.s) Ansarullah Production 2016 Böyük Dəccal Kimdir? Rəhman və Rəhim olan Allahın adı ilə. Həmd olsun Aləmlərin Rəbbi olan

Detaylı