BÖLGESEL YAPILANMA. Kamu Kurumlarının Hizmetleriyle İlgili Yönetim Bölgeleri Araştırma Raporu. Hazırlayanlar

Transkript

1 BÖLGESEL YAPILANMA Kamu Kurumlarının Hizmetleriyle İlgili Yönetim Bölgeleri Araştırma Raporu Hazırlayanlar Nazmi KÜÇÜKYAĞCI BaĢbakanlık Uzmanı Mesut BABUR BaĢbakanlık Uzman Yrd. Ankara-2014

2 ISBN: Bu çalıģmanın sorumluluğu yazarına aittir. Ġnternet adresi ve yazar adı belirtilmek kaydıyla yayın ve referans olarak kullanılabilir. Bu e-kitap resmi olarak adresinde yer almaktadır. 1

3 RAPORUN AMACI Bölgesel yapılanmaların ortaya çıktığı ilk yıllardan itibaren Türkiye de bölgesel örgütlenmeler hakkında pek çok Ģey söylenmiģ; ancak bu konu üzerine detaylı analiz içeren bir araģtırma yapılmamıģtır. Dolayısıyla ülkemizde hangi alanlarda ve kurumlarda bölgesel yapılanmaların olduğunu ve günümüzdeki mevcut yapı ve bunun yol açtığı sorunların neler olduğunun tespiti bu çalıģmanın temel amacı oluģturmakla birlikte çözüm önerilerini de içermesi bakımından önemli bir yere sahiptir. Rapor, bölge teģkilatlarının haritada iģaretlendiği tablolarla zenginleģtirilerek analiz edilmiģ ve baģta karar vericiler olmak üzere bu konuda araģtırma yapan akademisyenler ve bilgi sahibi olmak isteyen vatandaģlarımız için önemli bir kaynak niteliği taģımaktadır. Kamuoyuna arz ederiz. Nazmi KÜÇÜKYAĞCI BaĢbakanlık Uzmanı Mesut BABUR BaĢbakanlık Uzman Yardımcısı 2

4 ĠÇĠNDEKĠLER GİRİŞ BÖLGE KAVRAMI VE BÖLGE MÜDÜRLÜKLERİ Bölge Kavramı Bölge Müdürlükleri Tarihi ve Mevzuatı Bölge Müdürlükleri Kuruluş Gerekçeleri Bölge Kuruluşlarının Özellikleri ve Yarattıkları Sorunlar Kurumlar ve Bölge Müdürlükleri BÖLGE YAPILANMALARI ANALİZİ YARGI ÖRGÜTLENMESİNDE BÜYÜKŞEHİR BELEDİYELERİ VE GENEL DEĞERLENDİRME KAYNAKÇA

5 TABLO, ġekġl VE HARĠTALAR Tablo-1:Birden Fazla Coğrafi Bölgede Yer Alan Ġller Tablo-2: Türkiye de Bölge Yapılanması Bulunan Kurumlar ve Bölge TeĢkilatı Sayısı Tablo-3: Coğrafi Bölgeler Tablo-4:NUTS Ġstatistik Bölgeleri Tablo-5:BaĢbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü (Coğrafi Bölge Esaslı) Tablo-6:BaĢbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü (NUTS Esaslı) Tablo-7:BaĢbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü Bölgesel Yapılanma Analizi Tablo-8:BaĢbakanlık Anadolu Ajansı Genel Müdürlüğü (Coğrafi Bölge Esaslı) Tablo-9:BaĢbakanlık Anadolu Ajansı Genel Müdürlüğü (NUTS Esaslı) Tablo-10:BaĢbakanlık Anadolu Ajansı Genel Müdürlüğü Bölgesel Yapılanma Analizi Tabo-11:BaĢbakanlık Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Genel Müdürlüğü (Coğrafi Bölge Esaslı) Tabo-12:BaĢbakanlık Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Genel Müdürlüğü (NUTS Esaslı) Tabo-13:BaĢbakanlık Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Genel Müdürlüğü Bölgesel Yapılanma Analizi Tablo-14: BaĢbakanlık Halkbank A.ġ. Genel Müdürlüğü (Coğrafi Bölge Esaslı) Tablo-15: BaĢbakanlık Halkbank A.ġ. Genel Müdürlüğü (NUTS Esaslı) Tablo-16: BaĢbakanlık Halkbank A.ġ. Genel Müdürlüğü Bölgesel Yapılanma Analizi Tablo-17: BaĢbakanlık Ziraat Bankası A.ġ. Genel Müdürlüğü (Coğrafi Bölge Esaslı) Tablo-18: BaĢbakanlık Ziraat Bankası A.ġ. Genel Müdürlüğü (NUTS Esaslı) Tablo-19: BaĢbakanlık Ziraat Bankası A.ġ. Genel Müdürlüğü Bölgesel Yapılanma Analizi Tablo-20: BaĢbakanlık Vakıflar Bankası A.ġ. Genel Müdürlüğü (Coğrafi Bölge Esaslı) Tablo-21: BaĢbakanlık Vakıflar Bankası A.ġ. Genel Müdürlüğü (NUTS Esaslı) Tablo-22: BaĢbakanlık Vakıflar Bankası A.ġ. Genel Müdürlüğü Bölgesel Yapılanma Analizi Tablo-23: BaĢbakanlık Radyo ve Televizyon Üst Kurulu BaĢkanlığı (RTÜK) (Coğrafi Bölge Esaslı) Tablo-24: BaĢbakanlık Radyo ve Televizyon Üst Kurulu BaĢkanlığı (RTÜK) (NUTS Esaslı) Tablo-25: BaĢbakanlık Radyo ve Televizyon Üst Kurulu BaĢkanlığı (RTÜK) Bölgesel Yapılanma Analizi Tablo-26: BaĢbakanlık EXIMBANK A. ġ. Genel Müdürlüğü - Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) (Coğrafi Bölge Esaslı) Tablo-27: BaĢbakanlık EXIMBANK A. ġ. Genel Müdürlüğü - Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) (NUTS Esaslı) Tablo-28: BaĢbakanlık EXIMBANK A. ġ. Genel Müdürlüğü - Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Bölgesel Yapılanma Analizi Tablo-29: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Türk Standartları Enstitüsü BaĢkanlığı (Coğrafi Bölge Esaslı) Tablo-30: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Türk Standartları Enstitüsü BaĢkanlığı (NUTS Esaslı) Tablo-31: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Türk Standartları Enstitüsü BaĢkanlığı Bölgesel Yapılanma Analizi Tablo-32:ÇalıĢma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Sosyal Güvenlik Kurumu (Coğrafi Bölge Esaslı)

6 Tablo-33:ÇalıĢma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Sosyal Güvenlik Kurumu (NUTS Esaslı) Tablo-34:ÇalıĢma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Sosyal Güvenlik Kurumu Bölgesel Yapılanma Analizi Tablo-35:Çevre ve ġehircilik Bakanlığı Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü (Coğrafi Bölge Esaslı) Tablo-36:Çevre ve ġehircilik Bakanlığı Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü (NUTS Esaslı) Tablo-37:Çevre ve ġehircilik Bakanlığı Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Bölgesel Yapılanma Analizi Tablo-38:Çevre ve ġehircilik Bakanlığı Ġller Bankası(Coğrafi Bölge Esaslı) Tablo-39:Çevre ve ġehircilik Bakanlığı Ġller Bankası(NUTS Esaslı) Tablo-40:Çevre ve ġehircilik Bakanlığı Ġller Bankası Bölgesel Yapılanma Analizi Tablo-41:Ekonomi Bakanlığı (Coğrafi Bölge Esaslı) Tablo-42:Ekonomi Bakanlığı (NUTS Esaslı) Tablo-43:Ekonomi Bakanlığı-Serbest Bölge Müdürlükleri (Coğrafi Bölge Esaslı) Tablo-44:Ekonomi Bakanlığı-Serbest Bölge Müdürlükleri (NUTS Esaslı) Tablo-45:Ekonomi Bakanlığı Bölgesel Yapılanma Analizi Tablo-46:Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (Coğrafi Bölge Esaslı) Tablo-47:Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (NUTS Esaslı) Tablo-48:Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Bölgesel Yapılanma Analizi Tablo-49:Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Boru Hatları ile Petrol TaĢıma Anonim ġirketi Genel Müdürlüğü (BOTAġ) (Coğrafi Bölge Esaslı) Tablo-50:Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Boru Hatları ile Petrol TaĢıma Anonim ġirketi Genel Müdürlüğü (BOTAġ) (NUTS Esaslı) Tablo-51:Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Boru Hatları ile Petrol TaĢıma Anonim ġirketi Genel Müdürlüğü (BOTAġ) Bölgesel Yapılanma Analizi Tablo-52:Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Türkiye Elektrik Ġletim Anonim ġirketi Genel Müdürlüğü (TEĠAġ)- Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Genel Müdürlüğü (TPAO) (Coğrafi Bölge Esaslı) Tablo-53:Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Türkiye Elektrik Ġletim Anonim ġirketi Genel Müdürlüğü (TEĠAġ)- Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Genel Müdürlüğü (TPAO) (NUTS Esaslı) Tablo-54:Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Türkiye Elektrik Ġletim Anonim ġirketi Genel Müdürlüğü (TEĠAġ)- Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Genel Müdürlüğü (TPAO) Bölgesel Yapılanma Analizi Tablo-55:Gençlik ve Spor Bakanlığı Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü (YURTKUR) (Coğrafi Bölge Esaslı) Tablo-56:Gençlik ve Spor Bakanlığı Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü (YURTKUR) (NUTS Esaslı) Tablo-57:Gençlik ve Spor Bakanlığı Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü (YURTKUR) Bölgesel Yapılanma Analizi Tablo-58:Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Çay ĠĢletmeleri Genel Müdürlüğü (Coğrafi Bölge Esaslı)

7 Tablo-59:Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Çay ĠĢletmeleri Genel Müdürlüğü (NUTS Esaslı) Tablo-60:Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Çay ĠĢletmeleri Genel Müdürlüğü Bölgesel Yapılanma Analizi Tablo-61:Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Et ve Süt Kurumu Genel Müdürlüğü (Coğrafi Bölge Esaslı) Tablo-62:Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Et ve Süt Kurumu Genel Müdürlüğü (NUTS Esaslı) Tablo-63:Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Et ve Süt Genel Müdürlüğü Bölgesel Yapılanma Analizi Tablo-64:Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarım ĠĢletmeleri Kurumu Genel Müdürlüğü (Coğrafi Bölge Esaslı) Tablo-65:Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarım ĠĢletmeleri Kurumu Genel Müdürlüğü (NUTS Esaslı) Tablo-66:Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarım ĠĢletmeleri Genel Müdürlüğü Bölgesel Yapılanma Analizi Tablo-67:Gümrük ve Ticaret Bakanlığı (Coğrafi Bölge Esaslı) Tablo-68:Gümrük ve Ticaret Bakanlığı (NUTS Esaslı) Tablo-69:Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Bölgesel Yapılanma Analizi Tablo-70:ĠçiĢleri Bakanlığı Jandarma Genel Komutanlığı (Coğrafi Bölge Esaslı) Tablo-71:ĠçiĢleri Bakanlığı Jandarma Genel Komutanlığı (NUTS Esaslı) Tablo-72:ĠçiĢleri Bakanlığı Jandarma Genel Komutanlığı Bölgesel Yapılanma Analizi Tablo-73:ĠçiĢleri Bakanlığı Sahil Güvenlik Komutanlığı (Coğrafi Bölge Esaslı) Tablo-74:ĠçiĢleri Bakanlığı Sahil Güvenlik Komutanlığı (NUTS Esaslı) Tablo-75:ĠçiĢleri Bakanlığı Sahil Güvenlik Komutanlığı Bölgesel Yapılanma Analizi Tablo-76:Kalkınma Bakanlığı-Kalkınma Ajansları (Coğrafi Bölge Esaslı) Tablo-77:Kalkınma Bakanlığı-Kalkınma Ajansları (NUTS Esaslı) Tablo-78:Kalkınma Bakanlığı-Kalkınma Ajansları Bölgesel Yapılanma Analizi Tablo-79:Kalkınma Bakanlığı- Bölge Kalkınma Ġdareleri (Coğrafi Bölge Esaslı) Tablo-80:Kalkınma Bakanlığı- Bölge Kalkınma Ġdareleri(NUTS Esaslı) Tablo-81:Kalkınma Bakanlığı- Bölge Kalkınma Ġdareleri Bölgesel Yapılanma Analizi Tablo-82:Kalkınma Bakanlığı-Türkiye Ġstatistik Kurumu (TÜĠK) (Coğrafi Bölge Esaslı) Tablo-83:Kalkınma Bakanlığı-Türkiye Ġstatistik Kurumu (TÜĠK) (NUTS Esaslı) Tablo-84:Kalkınma Bakanlığı-Türkiye Ġstatistik Kurumu (TÜĠK)Bölgesel Yapılanma Analizi 110 Tablo-85:Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu Bölge Kurulu Müdürlükleri(Coğrafi Bölge Esaslı) Tablo-86:Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu Bölge Kurulu Müdürlükleri (NUTS Esaslı) Tablo-87:Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu Bölge Kurulu Müdürlükleri Bölgesel Yapılanma Analizi Tablo-88:Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıklarını Yenileme Alanlarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlükleri(Coğrafi Bölge Esaslı) Tablo-89:Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıklarını Yenileme Alanlarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlükleri (NUTS Esaslı)

8 Tablo-90:Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıklarını Yenileme Alanlarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlükleri Bölgesel Yapılanma Analizi Tablo-91:Kültür ve Turizm Bakanlığı Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü (Coğrafi Bölge Esaslı) Tablo-92:Kültür ve Turizm Bakanlığı Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü (NUTS Esaslı) Tablo-93:Kültür ve Turizm Bakanlığı Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü Bölgesel Yapılanma Analizi Tablo-94:Kültür ve Turizm Bakanlığı Türkiye Yazma Eserler Kurumu BaĢkanlığı (Coğrafi Bölge Esaslı) Tablo-95:Kültür ve Turizm Bakanlığı Türkiye Yazma Eserler Kurumu BaĢkanlığı (NUTS Esaslı) Tablo-96:Kültür ve Turizm Bakanlığı Türkiye Yazma Eserler Kurumu BaĢkanlığı Bölgesel Yapılanma Analizi Tablo-97:Maliye Bakanlığı Vergi Denetim Kurulu BaĢkanlığı (Coğrafi Bölge Esaslı) Tablo-98:Maliye Bakanlığı Vergi Denetim Kurulu BaĢkanlığı (NUTS Esaslı) Tablo-99:Maliye Bakanlığı Vergi Denetim Kurulu BaĢkanlığı Bölgesel Yapılanma Analizi Tablo-100:Maliye Bakanlığı Gelir Ġdaresi BaĢkanlığı (Coğrafi Bölge Esaslı) Tablo-101:Maliye Bakanlığı Gelir Ġdaresi BaĢkanlığı (NUTS Esaslı) Tablo-102:Maliye Bakanlığı Gelir Ġdaresi BaĢkanlığı Bölgesel Yapılanma Analizi Tablo-103:Maliye Bakanlığı Devlet Malzeme Ofisi Genel Müdürlüğü (DMO) (Coğrafi Bölge Esaslı) Tablo-104:Maliye Bakanlığı Devlet Malzeme Ofisi Genel Müdürlüğü (DMO) (NUTS Esaslı). 130 Tablo-105:Maliye Bakanlığı Devlet Malzeme Ofisi Genel Müdürlüğü (DMO) Bölgesel Yapılanma Analizi Tablo-106:Milli Savunma Bakanlığı (Coğrafi Bölge Esaslı) Tablo-107:Milli Savunma Bakanlığı (NUTS Esaslı) Tablo-108:Milli Savunma Bakanlığı Bölgesel Yapılanma Analizi Tablo-109: Milli Savunma Bakanlığı Akaryakıt Ġkmal ve NATO Pol Tesisleri ĠĢletme BaĢkanlığı (Coğrafi Bölge Esaslı) Tablo-110: Milli Savunma Bakanlığı Akaryakıt Ġkmal ve NATO Pol Tesisleri ĠĢletme BaĢkanlığı (NUTS Esaslı) Tablo-111: Milli Savunma Bakanlığı Akaryakıt Ġkmal ve NATO Pol Tesisleri ĠĢletme BaĢkanlığı Bölgesel Yapılanma Analizi Tablo-112:Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı (Coğrafi Bölge Esaslı) Tablo-113:Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı (NUTS Esaslı) Tablo-114:Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı Bölgesel Yapılanma Analizi Tablo-115:Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı Devlet Su ĠĢleri Genel Müdürlüğü (DSĠ) (Coğrafi Bölge Esaslı) Tablo-116:Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı Devlet Su ĠĢleri Genel Müdürlüğü (DSĠ) (NUTS Esaslı) Tablo-117:Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı Devlet Su ĠĢleri Genel Müdürlüğü (DSĠ) Bölgesel Yapılanma Analizi Tablo-118:Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı Meteoroloji Genel Müdürlüğü (MGM) (Coğrafi Bölge Esaslı)

9 Tablo-119:Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı Meteoroloji Genel Müdürlüğü (MGM) (NUTS Esaslı) Tablo-120:Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı Meteoroloji Genel Müdürlüğü (MGM) Bölgesel Yapılanma Analizi Tablo-121:Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü (OGM) (Coğrafi Bölge Esaslı) Tablo-122:Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü (OGM) (NUTS Esaslı) Tablo-123:Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü (OGM) Bölgesel Yapılanma Analizi Tablo-124:Sağlık Bakanlığı Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü (Coğrafi Bölge Esaslı) Tablo-125:Sağlık Bakanlığı Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü (NUTS Esaslı) Tablo-126:Sağlık Bakanlığı Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü Bölgesel Yapılanma Analizi Tablo-127:UlaĢtırma, Denizcilik ve HaberleĢme Bakanlığı (Coğrafi Bölge Esaslı) Tablo-128:UlaĢtırma, Denizcilik ve HaberleĢme Bakanlığı (NUTS Esaslı) Tablo-129:UlaĢtırma, Denizcilik ve HaberleĢme Bakanlığı Bölgesel Yapılanma Analizi Tablo-130:UlaĢtırma, Denizcilik ve HaberleĢme Bakanlığı Devlet Demiryolları ĠĢletmesi Genel Müdürlüğü (TCDD) (Coğrafi Bölge Esaslı) Tablo-131:UlaĢtırma, Denizcilik ve HaberleĢme Bakanlığı Devlet Demiryolları ĠĢletmesi Genel Müdürlüğü (TCDD) (NUTS Esaslı) Tablo-132:UlaĢtırma, Denizcilik ve HaberleĢme Bakanlığı Devlet Demiryolları ĠĢletmesi Genel Müdürlüğü (TCDD) Bölgesel Yapılanma Analizi Tablo-133:UlaĢtırma, Denizcilik ve HaberleĢme Bakanlığı Karayolları Genel Müdürlüğü (Coğrafi Bölge Esaslı) Tablo-134:UlaĢtırma, Denizcilik ve HaberleĢme Bakanlığı Karayolları Genel Müdürlüğü (NUTS Esaslı) Tablo-135:UlaĢtırma, Denizcilik ve HaberleĢme Bakanlığı Karayolları Genel Müdürlüğü Bölgesel Yapılanma Analizi Tablo-136:UlaĢtırma, Denizcilik ve HaberleĢme Bakanlığı Bilgi Teknolojileri ve ĠletiĢim Kurumu BaĢkanlığı(BTK) (Coğrafi Bölge Esaslı) Tablo-137:UlaĢtırma, Denizcilik ve HaberleĢme Bakanlığı Bilgi Teknolojileri ve ĠletiĢim Kurumu BaĢkanlığı(BTK) (NUTS Esaslı) Tablo-138:UlaĢtırma, Denizcilik ve HaberleĢme Bakanlığı Bilgi Teknolojileri ve ĠletiĢim Kurumu BaĢkanlığı(BTK) Bölgesel Yapılanma Analizi Tablo-139:Adalet Bakanlığı Adli Tıp Kurumu (Coğrafi Bölge Esaslı) Tablo-140:Adalet Bakanlığı Adli Tıp Kurumu (NUTS Esaslı) Tablo-141: Adalet Bakanlığı Adli Tıp Kurumu Bölgesel Yapılanma Analizi Tablo-142:Bölge Adalet Mahkemeleri (Coğrafi Bölge Esaslı) Tablo-143:Bölge Adalet Mahkemeleri (NUTS Esaslı) Tablo-144:Bölge Adalet Mahkemeleri Bölgesel Yapılanma Analizi Tablo-145: Bölge Ġdare Mahkemeleri(Coğrafi Bölge Esaslı) Tablo-146: Bölge Ġdare Mahkemeleri(NUTS Esaslı) Tablo-147: Bölge Ġdare Mahkemeleri Bölgesel Yapılanma Analizi

10 Tablo-148:BüyükĢehir Belediyelerinin Dağılımı (Coğrafi Bölge Esaslı) Tablo-149:BüyükĢehir Belediyelerinin Dağılımı (NUTS Esaslı) Tablo-150:BüyükĢehir Belediyelerinin Dağılımı (NUTS Esaslı) Tablo-151: BüyükĢehir Belediyelerinin Dağılımı (Coğrafi Bölge Esaslı) Harita-1: Türkiye Ġl Haritası(Coğrafi Bölge Ayrımlı) KISALTMALAR A.Ş.: Anonim Şirketi BTK: Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Başkanlığı ÇAYKUR: Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü DMO: Devlet Malzeme Ofisi Genel Müdürlüğü DSİ: Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü G.M.: Genel Müdürlük MGM: Meteoroloji Genel Müdürlüğü NUTS: Avrupa Birliği Bölgesel İstatistik Sistemi OGM: Orman Genel Müdürlüğü SGK: Sosyal Güvenlik Kurumu TCDD: Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü TEİAŞ: Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi Genel Müdürlüğü TPAO: Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Genel Müdürlüğü TÜİK: Türkiye İstatistik Kurumu YURTKUR: Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü 9

11 GĠRĠġ Bu çalıģmada il sistemi ve fonksiyonel sistemin birlikte uygulanmasından kaynaklanan, mülki sistem ve bölge kuruluģları eksenli ikili yapılanmanın taģra yönetimindeki iliģkileri ele alınmıģtır. Temel sistem mülki yönetim olduğu için mülki yönetim ayrı bir baģlık olarak ele alınmamıģ, öncelikle bölge müdürlüklerinin mevzuat dayanakları, tarihi, kuruluģ gerekçeleri, özellik ve sorunları ile günümüzdeki bölge düzeyinde örgütlenen bakanlık, kurum ve kuruluģlar ele alınmıģtır. Ġlk olarak güvenlik sorunları nedeniyle bölge düzeyinde örgütlenme tercih edilirken özellikle 1950 sonrasında sosyal ve ekonomik geliģmeye paralel olarak bölge düzeyinde örgütlenmeye gidildiği görülmektedir. Ekonomik ve sosyal yapının ve bu yapıdaki değiģimin, ülke düzeyinde devletin toprak üzerindeki örgütlenmesinin ifadesini bulduğu taģra teģkilatını etkilememesi düģünülemez. Ancak aģağıda görüleceği üzere sadece bu sebeple bölge düzeyinde örgütlenmelere gidilmemiģ, mülki idarenin sıkı denetim ve kontrolünden kaçıģın bir yöntemi olarak görülmesi de bölgesel örgütlenmeyi tetiklemiģtir. Bölgesel örgütlenme kaynaklı mülki idare tahribatı valiyi koordinatör konumuna düģürmüģtür. Bu süreçte yerel yönetimlere devredilen görevlerin de etkili olduğu söylenebilirse de esas tahribatın bölgesel örgütlenmeden kaynaklandığını söyleyebiliriz. OluĢturulan bölgesel teģkilatların sınır olarak ve iç teģkilatlanma olarak birbirinden farklılıklar arz etmesi de ayrıca dikkat çekicidir. Bakanlık ve onun bağlı kuruluģu arasında bile bir tutarlılık sağlanamaması bölge düzeyinde teģkilatlanmada sınır tespitinde hangi faktörlerin temel alındığına dair soru iģaretleri oluģturmaktadır. Ġlk bölümde bölge düzeyinde örgütlenme tarihsel alt yapısıyla ele alınmıģ, tercih edilme sebepleri ve oluģturduğu sorunlar ve tutarsızlıklar il sistemi ekseninde incelenmiģtir. ÇalıĢmanın ikinci bölümünde bakanlıklarla birlikte diğer kamu kurum ve kuruluģlarının tüm bölgesel yapıları coğrafi bölge esasına ve NUTS istatistik bölgeleri esasına göre haritalar üzerinde ele alınarak incelenecektir. Bakanlıklar ve diğer kamu kurumlarının bölgesel yapılarının bu iki bölge esasına ne derecede uyumlu olduğu araģtırılacaktır. Üçüncü bölümde yargı örgütlenmesinde bölgesel yapılanma ve dördüncü bölümde büyükģehir belediyeleri ve bölgesel yapılanma analizi yapılacaktır. Son olarak genel değerlendirme bölümünde mevcut durum genel olarak değerlendirilecek ve konuya iliģkin çözüm önerileri ortaya konulacaktır. 10

12 1.1. Bölge Kavramı 1. BÖLGE KAVRAMI VE BÖLGE MÜDÜRLÜKLERĠ Bölge, bugün genel anlamda yaygın kullanılan bununla birlikte ne olduğu son derece belirsiz bir Ģekilde tanımlanmıģ kavramdır. Sosyal bilimler açısından bölge, seçilmiģ kimi tanımlayıcı ölçütler açısından türdeģ ve bütünlük taģıyan, bu ölçütler dolayısıyla çevresindeki diğer alanlardan ayırt edilebilen bir alan olarak ya da belli bir sorunla iliģkisi özelliklerin seçilmesi, iliģkisiz sayılan özelliklerin ise dıģarıda bırakılması ile elde edilen düģünsel ürün olarak tanımlanabilir (Anabritanica, C.4). Bu tanıma göre bölge kavramı belirli bir bütünlük arz eder. Bu bütünlük bölgelerde yer alan etkinlikler ve coğrafi koģullar çerçevesinde oluģmaktadır. Bölge aynı zamanda bir farklılığın ifadesidir. Bu farklılık ülkenin her tarafında, tarihi gelenekler, coğrafya durumu, ekonomik faaliyetler vs. gibi çeģitli bakımlardan göze çarpar. Böylece bir farklılığın ifadesi olan bölge, müģterek veya birbirlerini tamamlayan özelliklere sahip fonksiyon ve akımlar yönünden birbirine sıkı Ģekilde bağlı coğrafi alanlar olarak tanımlanır (Payaslıoğlu, 1966: 72). Kelimenin kökenine bakarsak regio kelimesinin Avrupa da çok geniģ bir kullanım alanına sahip olduğunu görürüz. Sözlüklerde her hangi bir tarafa giden yön, gözün alabildiği alanla sınırlı çizgi, arazi, havza, çevre, saha, mahalle, il, ilçe karģılığı olarak kullanıldığı belirtilmektedir (Özel, 2003: 99). Region idari bölge anlamına gelmekte olup Rusya, Ġtalya, Fransa ve BirleĢik Krallıktaki en büyük idari bölgeler region olarak adlandırılmaktadır (Özçağlar, 2011: s.31). Konumuz açısından Türkiye de bölge kavramını, merkezi hükümetin taģra örgütlenmesi çerçevesinde ele almak gerekmektedir. Bu çerçevede ele alındığında Türk kamu yönetimi literatüründe bölge, birkaç ilin kümelendirilmesi sonucu oluģturulan, ilden daha geniģ ölçekli bir coğrafi alandır (Polatoğlu, 1988: 9). Bu alan üzerinde örgütlenen bölgesel kuruluģlar, bakanlıklar, onlara bağlı ya da ilgili kamu kuruluģları ile baģbakanlık ve devlet bakanlıklarına bağlı ya da ilgili kamu kuruluģlarının bir kısmının hizmet alanlarının gereklerine göre mülki idare bölümlenmesinin dıģında bölgesel düzeyde örgütlenmesiyle ortaya çıkmıģtır (Özdinç, 2009: 1) Bölge Müdürlükleri Tarihi ve Mevzuatı 1876 Anayasasından beri Anayasalarımız mülki yönetim bölümlerine değinmiģtir tarihli Kanun-ı Esasi, mülki yönetim birimi olan il yönetimi sistemini benimsemiģ, bölge yönetimi ile ilgili düzenlemelere yer vermiģtir. Bu anayasa yetki geniģliği ilkesine dayalı il yönetimi sistemini benimsemiģtir. Bu anayasada bölge yönetimi ile ilgili herhangi bir düzenlemeye gidilmemiģtir. Ġlk bölge yönetimi, 1913 yılında çıkarılan Ġdare-i Umumiye-i Vilayat Kanun-u Mavakkatı nda yer almıģtır. Bu geçici kanun un birinci maddesinde Ģu kural yer almıģtır: iller ve nahiyelerin idaresi; kanunların süratle uygulanması, yönetimde ciddi bir örgütlenmeye ulaģılması ve güvenliğin,imarın, ulusal servetin elde edilmesi ve arttırılması için, Osmanlı ülkesi teftiģ bölgelerine bölünür ve her teftiģ bölgesi bir genel müfettiģe bağlanır

13 Anayasası da validen baģka, yerel yönetimler üzerinde yetkili bir merkezi görevlilik ve bu görevlinin yönetim çevresini de öngörmüģtü: Umumi MüfettiĢlik (m.22 ve 23). Umumi müfettiģlik bölgesi, vilayetlerin ekonomik ve toplumsal iliģkileri yönünden birleģtirilerek oluģturulan bir merkezi yönetim çevresidir ve bu bölgede Umumi MüfettiĢler genel güvenliğin sağlanması, devlete iliģkin iģlerin denetimi, bölge içindeki vilayetlerin ortak iģlerinde eģgüdüm ve uyumun sağlanması ile devletin genel iģleri ve yerel yönetimleri denetleme yetkisi vardır (Nalbant, 2012: 221). Umumi müfettiģlik düzenlemesiyle aynı zamanda, idari kademe sayısının azaltılıp illeri çoğaltmanın sakıncası giderilmek istenmiģtir (Türe, 1998: 64). Yasal düzeyde umumi müfettiģliğin öngörülmesi 1921 Anayasasının öncesine rastlar. Bu yönetim birimi ilk olarak 1900 lerin baģında görülür. Osmanlı Avrupa sının idari yapısında bir kısım değiģiklikler öngören tarihli Fermanla reformların uygulanması ve idarenin denetimi için umumi müfettiģlik kurulur ve Makedonya gibi sorunlu vilayetlere atanır. Daha sonra yukarıda bahsettiğimiz 18 Haziran 1913 tarihli, Umumi MüfettiĢlikle ilgili geçici kanunda yaygınlaģtırılmıģ ve Bakanlar Kurulu tarafından atanan bu görevlinin yetkileri düzenlenmiģtir. Türkiye Cumhuriyeti anayasaları merkezi yönetimin taģra örgütlenmesinde il sistemini benimsemiģtir. 1924, 1961 ve 1982 Anayasalarına göre merkezi yönetimin taģra örgütlenmesinde temel birim il olmaktadır. Merkezi yönetim kuruluģlarının bir bölümünün taģra örgütlerini kurdukları il çok iģlevli bir yönetsel birimdir. Bir baģka deyiģle birbirinden farklı hizmetler (adalet, bayındırlık, maliye, milli eğitim, tarım gibi) götüren merkezi yönetim kuruluģları aynı yönetsel birim çerçevesinde hizmetlerini sürdürmektedir. Bu çok iģlevli yönetsel birimin baģında vali bulunmaktadır. Ġl Ġdaresi Kanununa göre valiler ilde devletin ve hükümetin ve ayrı ayrı her bakanın temsilcisi ve bakanların idari ve siyasi yürütme vasıtasıdır. Vali, ilin genel yönetiminden her bakana karģı ayrı ayrı sorumludur ve bakanlar bakanlıklarına ait iģler için valilere doğrudan emir ve talimat verirler. Görüldüğü gibi bakanlıkların il düzeyindeki örgütleri doğrudan valinin hiyerarģik denetimi altındadır. Ġl idare müdürleri (bakanlıkların il düzeyindeki taģra örgütlerinin baģındaki yöneticiler) doğrudan valinin denetim ve gözetimi altındadır. Ancak istisnai olarak bazı kamu hizmetleri bölge örgütleri aracılığıyla da görülmektedir. Bu durumda Türkiye de merkezi yönetimin taģra örgütünün il ve bölge olmak üzere iki ayrı düzeyde örgütlendiğini söyleyebiliriz. Ġl sisteminin temel alınmıģ olmasına rağmen bugünkü biçimiyle merkezi yönetimin taģra örgütünün oldukça karıģık ve düzensiz olduğunu söyleyebiliriz (Polatoğlu, 1988: 7) Anayasasının yukarıda incelenen Umumi MüfettiĢlik düzenlemesi uygulamaya konulmamıģ, son olarak ise 25 Haziran 1927 tarihli ve 1164 sayılı Kanun ile vilayetler arasında eģgüdümü sağlamak ve denetim için, Bakanlar Kurulu tarafından atanan ve görevden alınan Umumi MüfettiĢlik kurumu öngörülmüģtür. Umumi MüfettiĢliklere gerek askeri, gerek güvenlikle ilgili, gerek toplumsal ve kültürel, gerek yerel yönetimler üzerinde denetime iliģkin yetkiler verilmiģtir. 28 ġubat 1945 tarihli ve 3/2222 sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesiyle yürürlüğe konan yönetmelikle ise, bu kurumun görev ve yetkilerinde bir takım değiģiklikler yapılmıģtır Anayasasında genel müfettiģliklere yer verilmemiģtir. Dolayısıyla bu Anayasada da il sistemi benimsenmiģ bölge kavramına yer verilmemiģtir. Bu Anayasa umumi 12

14 müfettiģliğe iliģkin herhangi bir düzenleme içermemesine karģın, 1927 tarihli 1164 sayılı Kanunla aynı yıl sekiz ili kapsamak üzere Diyarbakır, 1934 yılında 4 ili kapsamak üzere Edirne, 1935 yılında 7 ili kapsamak üzere Erzurum ve 1936 yılında 4 ili kapsamak ve Elazığ merkez olmak üzere dört umumi müfettiģlik bölgesi kurulmuģtur yılında bu uygulamaya son verilirken, 1952 yılında bu bölgesel merkezi yönetim birimi hukuken sona ermiģtir. Umumi MüfettiĢlik mıntıkası dahilinde hükümetin vekili ve umum vekillerin mümessili olmakla, hatta bölgesi dahilindeki valilerle umum memurların amiri olmakla birlikte, geçici bir zaman için kurulmuģ olup, amaçları güvenlik eksenlidir ve il idaresi arasındaki iliģki belirli konu ile sınırlanmıģtır Anayasası 115. maddesinde il sisteminin genel çerçevesini korumuģtur. Ancak bu maddenin son paragrafında belli kamu hizmetlerinin görülmesi amacıyla, birden çok ili içine alan çevrede, bu hizmetler için, yetki geniģliğine sahip kuruluģlar meydana getirilebilir hükmüne yer verilerek bölgesel kuruluģların yolu açılmıģtır Anayasası da 126. maddesinde, kamu hizmetlerinin görülmesinde verim ve uyum sağlamak amacıyla, birden çok ili içine alan, merkezi yönetim örgütü kurulabilir. Bu teģkilatın görev ve yetkileri kanunla düzenlenir hükmüne yer verilmiģtir. Dolayısıyla 1961 ve 1982 Anayasaları, merkezi yönetimin bölgesel düzeyde örgütlenebilmesine imkan tanımıģtır. Ancak bu istisnai bir örgütlenmedir. Esas olan il sistemidir. Bu anayasal hükümlerden yararlanarak çeģitli kuruluģlar, çoğu kez gerçek bir gereksinme olmamasına karģılık taģrada bölgesel örgütlenmeye yönelmiģlerdir lerden itibaren gerçek bir gereksinmeyi karģılayan ve amaca uygun olarak kurulmuģ olan bölge örgütleri yanında gereksiz bölge örgütleri de ortaya çıkmıģ bulunmaktadır yılında yapılan KAYA Projesi de bu sava aynen yer vermiģtir (KAYA Projesi, 1991: 168). ĠçiĢleri Bakanlığının 1970 li yılların baģında yaptığı bir araģtırmada, bölgesel kuruluģların %55.8 ini kalkınma amaçlarına dönük teknik nitelikli, %44.2 si ise il dıģına çıkmayı haklı gösterecek nedeni bulunmayan yapıda değerlendirilmiģtir. AraĢtırmada eğer bir hizmetin il sistemi içinde yürütülmesi mümkün değilse, rasyonel olmuyor ve ili aģıyorsa, istisnai olarak bölge kuruluģu oluģturulabileceği; ancak hizmetin sadece teknik nitelikli ve kalkınma amacına dönük olmasının bölgesel düzeyde örgütlenme için yeterli sayılmaması gerektiği sonucuna varılmıģtır. Dolayısıyla, bölge kuruluģlarının üzerinde inceleme yapılarak, gördükleri hizmetlerin il sistemi içine alınması ya da birleģtirilmesi, buna bağlı olarak kaldırılmaları ya da birleģtirilmeleri tavsiye edilmiģtir (ĠçiĢleri Bakanlığı, 1972: ). Ancak günümüze kadar böyle bir çalıģmanın yapılmıģ olduğunu söylemek mümkün değildir. Bölge müdürlüklerinin sayıları ilgili bazı kurum ve kuruluģlarının kaldırılması nedeniyle azalırken yeni kurulan kurum ve kuruluģların bölgesel düzeyde örgütlenmeye gitmeleri bu azalıģı dengelemiģtir. Bunların güncel sayısına ve gerekçelerine aģağıda ayrıntısıyla değinilecektir yılında çıkarılan 3046 sayılı Bakanlıkların KuruluĢ Esasları Hakkında Kanuna göre bakanlıkların taģrada üç türlü teģkilat kurabilecekleri öngörülmüģtür. Bunlar; il valisine bağlı il kuruluģları, kaymakama bağlı ilçe kuruluģları, doğrudan merkeze bağlı taģra kuruluģlarıdır. 13

15 Merkezi yönetimin bölge örgütlenmesi, genel ve soyut biçimde kurala bağlanmıģtır. Söz konusu yasaya göre, Bakanlıklarda ve bağlı kuruluģlarda bölge örgütleri oluģturulabilir. Ancak bunun kuruluģ yasasında öngörülmüģ olması gerekir (Günday, 2011: 468). Bu kanuna göre bölge kuruluģları, görev ve hizmet alanlarının sosyal, ekonomik özelliklerine, nüfus ve coğrafya durumuna, görev ve hizmetlerin niteliklerine, ihtiyaca göre farklı tip ve statüde kurulabilir ve bunlara farklı yetkiler verilebilir. Bu yasa ayrıca ülke düzeyinde yerine getirilmesi gereken hizmetler için, taģra örgütünün il ve ilçe biçiminde örgütlenmesinin esas olduğunu, ancak istisnai olarak bölgenin bütün illerinde veya birkaç ilinde hizmet ve görev yapacak Ģekilde de bölge kuruluģları kurulabileceği düzenlenmiģtir. Bölge kuruluģlarının kurulması, kaldırılması, merkezleri ile bölge müdürlüklerine dahil olacak iller, Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenmektedir Bölge Müdürlükleri KuruluĢ Gerekçeleri Türkiye de Osmanlı döneminden 1940 lı yıllara kadar var olan iģletme türü, küçük ve verimsiz aile iģletmeleriydi. UlaĢım ve haberleģme ağı yetersiz, ticaret ve sanayi kesimi zayıf bir sosyo-ekonomik yapı söz konusuydu. Buna bağlı olarak da kamu hizmetleri, bazı sanayi dallarında devletin öncülüğünde sürdürülen giriģimlerin dıģında, büyük ölçüde asayiģ ve güvenliğin sağlanması, kamu düzeninin sağlanması gibi geleneksel görevlerle sınırlıydı (Türe, 1998: 66). Osmanlı miri toprak rejiminin bozulmasından sonra, toprağa özel mülkiyet gelmiģtir. Toprağa özel mülkiyet gelmesiyle beraber esas olarak Türkiye de küçük mülkiyet bazı etkili olmuģtur. Küçük mülkiyetin yönetim tarzı da gökten bereket yağdıracak, küçük üreticiyi koruyacak, küçük üreticiye destek olacak, fakat küçük üreticiden yönetime katılmasını istemeyecek merkeziyetçi bir yönetim tarzıdır. Bu merkziyetçi, yönetim tarzının en somut örneği de 1804 de Fransa da oluģan Bonapartist devlet geleneğidir. Zaman içinde Fransa daki geliģmeyle Türkiye deki geliģme önemli ölçüde aynı olmuģtur. Türkiye de 1847 yılında benimsenen Vilayet Nizamnamesi ile Türkiye Fransa dan doğrudan doğruya il idaresi sistemini almıģtır. Fransa dan aldığı il idaresi sistemi, esas itibariyle Bonapartist geleneğin devamı olarak küçük üretici temeli üzerine oturtulmuģ bir yönetim biçimidir. Türkiye de tarımın kapitalistleģmesi normal seyrine bırakılsaydı mülkiyetin temerküzü süreçleri içinde küçük üretici birimlerin büyük birimlere entegre olması, büyük birimler tarafından mas olunması, dolayısıyla mülki idare sisteminin üzerine oturacağı mülkiyet tabanının giderek geniģlemesi gerekecekti. Bu giderek geniģlemenin, sistemin ulusal Pazar etrafında örgütlenmesinin sonucu, idari birimlerin giderek büyümesi gerekirdi. Nitekim Fransa da seyir bu yönde olmuģtur. Fransa daki bu seyir sonucunda en azından iktisadi koordinasyonu sağlamak için Bölge Valiliği sistemine geçilmiģtir. Türkiye de bunun gerçekleģmeme nedeni uygulanmakta olan miras sistemidir. Toprak mülkiyeti parçalanmakta ve küçük birimlere ayrılmakta, dolayısıyla tam bir bölge valiliği sisteminin maddi temelleri oluģurken, o maddi temeller de parçalanmaktadır. Türkiye de küçük iģletme tipinin yaygın olduğu dönemlerde il bazlı mülki idare sistemi de çok etkin olmuģtur. Çünkü küçük aile iģletmeleri örgütsüz oldukları için, kendi kendilerine yettikleri için, desteklenmek için hükümete bakmıģlardır, üst yönetime bakmıģlardır. Algılanan üst yönetim ise bulunulan yere göre ya kaymakam ya da vali olmuģtur. Çünkü vali devletin ve hükümetin temsilcisi olarak cumhuriyetin 14

16 ilk yıllarında bugünkü vilayet sistemine en uygun ekonomik baz üzerinde ve maddi temeller üzerine de örgütlenmiģti. Cumhuriyetten sonra bunun giderek gerilemesinin sebebi; esas itibariyle Türkiye de belli süreçler içinde küçük mülkiyetin orta mülkiyete, orta mülkiyetin büyük mülkiyete dönüģmesidir. Türkiye de idari faaliyet il bazında örgütlenirken iktisadi faaliyet de il bazında yönetiliyordu. Cumhuriyetin geliģmesi ile birlikte özellikle 1932 den itibaren devletçi politikaların uygulanması ile beraber, idari sistem de bu bedene dar gelmeye baģlamıģtır. Bakanlık dıģında özerk kurumlar oluģturulmuģ ve bunlar taģrada il sınırlarını aģan boyutlarda, birkaç ili içine alacak Ģekilde örgütlenmeye baģlamıģtır (ġaylan, 1988: 12, 13). Bu ise mülki idare amirinin idari yetkilerini ve özellikle iktisadi yetkilerini önemli ölçüde kısıtlayan bir unsur olarak ortaya çıkmıģtır. Ġller yönetim maksadı ile kurulmuģ olmasına rağmen iktisadi sorunların çözümüne zorlanması, iktisadi sistemin iller arası bir görünüm arz etmesine rağmen idari sistemin il düzeyinde kalması mülki idare amirini zora sokmuģtur (Özdinç, 2007: 101). Dünyada mülkiyet yapısına paralel olarak, mülkiyetin temerküzüne bağlı olarak, illerin azaltılması veya en azından birkaç ili koordine edecek, o illerin üstünde ve o bölge merkezinde faaliyet gösterecek bir bölge valiliğine gidilmiģtir. Türkiye de ise bölge tartıģmaları genelde asayiģ, güvenlik ve ülke bütünlüğü bağlamında tartıģılmıģtır. ĠĢin iktisadi boyutu ihmal edilmiģtir. iktisadi boyut yansımasını ise bölge kuruluģlarında bulmuģtur. Bölge ayrı bir mülki idare kademesi olarak kabul edilmezken, il sistemi kadar yaygın hale gelmiģtir. Bu alandaki ĢiĢkinliğe, karıģık ve çeliģik taģra örgütlenmesine rağmen bölge hala federatif bir modelin öncüsü olarak algılanmaktadır. Cumhuriyetin kuruluģ yıllarından itibaren merkezi yönetim kuruluģlarının çoğunluğu Anayasanın gösterdiği ilkeler doğrultusunda taģra örgütlerini il düzeyinde kurmuģlardır. Yıkıntı üzerine kurulan cumhuriyet, kalkınmak ve hızla geliģen teknolojiye ayak uydurmak için değiģen koģulların gerektirdiği kamu hizmetinin devlet tarafından yerine getirilmesi yeni örgütlenmeleri zorunlu kılmıģtır. Kamu hizmetinin gerektirdiği teknik zorunluluklar ve diğer nedenlerle merkezi yönetim kuruluģu il sınırlarına uymayan ya da il sınırlarını aģan bölge örgütleri kurma yoluna gitmiģtir (Polatoğlu, 1988: 7). Ġl sistemine ve 1961 den önceki Anayasalarımıza aykırı bir biçimde ortaya çıkan bölgesel kuruluģlar aslında bir zorunluluğun sonucudur (Demiröz, 1990: 60) da Ġl Ġdaresi Kanununun yürürlüğe girmesinden sonra yatırımcı kamu kuruluģlarının il sistemi dıģında hareket edebilmesi için bölge kuruluģları oluģturulmaya baģlanmıģtır. Bölge bazlı örgütlenmeye daha önceki senelerde Umumi MüfettiĢlik deneyimi ve Maarif Eminlikleri Ģeklinde geçildiği görülmektedir. Eğitim hizmetlerinin görülmesi için 1926 tarih ve 789 sayılı yasa ile bütün ülke 13 Maarif Eminliğine ayrılmıģ, ancak bu uygulama beģ yıl sonra 1874 sayılı yasa ile yürürlükten kaldırılmıģtır (Özdinç, 2007: 100). Ancak 1950 li yıllardan baģlamak üzere günümüze kadar bölge bazlı kuruluģların büyük artıģ gösterdiği görülmektedir. Bunların temel sebebi yukarıda bahsettiğimiz gibi sosyo ekonomik sebepler olmasına rağmen değiģik faktörlerin de etkili olduğunu söyleyebiliriz. Bu dönemde, ilk olarak Karayolları Genel Müdürlüğü 11 ilde bölge müdürlüğü kurmuģ, bunu 1951 de Orman Bakanlığı, 1952 de Vakıflar 15

17 Genel Müdürlüğü, 1953 de Devlet Su ĠĢleri Genel Müdürlüğü, 1962 yılında Devlet Meteoroloji ĠĢleri Genel Müdürlüğü gibi kuruluģların bölge örgütlenmesine gitmesi izlemiģtir (Tamer, 2001: 74). Bu yol dönemin ekonomi politikalarıyla daha uyumludur. Bu dönemde kamu yatırımlarının ve devlet iģletmeciliğinin özel sermaye birikimi lehine ne kadar hayati bir rol oynayacağı keģfedilmiģtir. Bu çerçevede bölgesel düzeyde örgütlenmeye baģlayan ilk kamu kuruluģlarının hizmet alanlarının dönemin politikalarıyla ne kadar uyumlu olduğu görülebilir. Yukarıda sözü edilen karayolu yapımı buna örnektir. Karayolları Türkiye nin geliģmesinden önce Pax Americana nın gereği olarak, Türkiye karayollarının Amerikan askeri gücüne ulaģım kolaylığı sağlaması için Sovyet sınırına uzanması gibi bir noktadan hareket edecektir. Böylece Amerikan Askeri Yardım TeĢkilatının 1947 deki tavsiyeleri üzerine hazırlanan bir karayolu yatırım programı US Public Road Administration ın öncülüğünde kurulan Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından ele alınmıģtır (Özdinç, 2007: 98). Su temini ve sulama doğrudan tarım ve karayolları yapımını etkilemektedir, DSĠ kurulmuģ ve bölge müdürlükleri örgütlenmiģtir. Ormanlar doğrudan tarım ve altyapı politikalarının ilgi alanıdır, bakanlık bölge müdürlüklerini oluģturmuģtur (Özdinç, 2002: 4,5). Devletin iģlevlerinin yeni boyutlar kazanması, kağıt üzerindeki yetki ve görevleri, halkın gözündeki tarihsel konumları ne olursa olsun valilerin, kaymakamların ekonomik yaģama, üretime doğrudan etkili iģlerdeki, özellikle yatırımcı daireler üzerindeki etkilerinin, denetimlerinin giderek azalmasına yol açmıģtır. Karayolları, tarımsal altyapı konularında çalıģan yatırımcı-yapımcı kamu kuruluģları, ilin sınırlarını aģan, birden çok ili kapsayan bölgeler ölçeğinde örgütlenmek yoluna gitmiģler, böylece il yönetim yasasının dıģına çıkmıģlar, daha doğrusu kaçmıģlardır (Geray, 1988: 4). Devlet hizmetlerinin nitelik ve kapsam açısından çeģitlenerek artıģı, bu hizmetlerin yerine getirilebilmesi için yeni tekniklere, uzmanlık alanlarına gerek duyulmasını beraberinde getirmiģtir. Bu durum uygulamada, bir taraftan yeni bakanlıkların kurulmasına yol açarken, diğer taraftan mevcut bakanlıklar içinde özerk eğilimli yeni birimlerin oluģmasına neden olmuģtur. Bu örgütlenme çabasının taģradaki uzantısı, illerin fiziksel sınırlarını aģan, bölgesel örgütlenmelere gidilmesi olmuģtur. Böylece taģrada bir yandan geleneksel hizmetlerin görülmesiyle görevli mülki yönetim, diğer yanda sosyo-ekonomik görevler üstlenmiģ bölgesel kuruluģlar yer almıģtır. Bunlara yerel yönetimler de eklenirse, taģrada üçlü bir yönetim yapısı olduğu söylenebilir (Türe, 1998:66). Bölgesel örgütlenmeye gidilmesinin sebepleri konusunda çeģitli görüģler ileri sürülmüģtür. Bunların baģlıcaları Ģöyle sıralanabilir: Politik baģarı yönünden parlamentoya karģı sorumlu olan bir bakan, taģrada kendi icraatını yürütecek kiģiyle doğrudan doğruya iliģki kurmayı tercih etmiģ ve çok kudretli, kendi programını yapabilen ve kısmen bağımsız yöneticileri devre dıģında tutmak istemiģtir. 16

18 Valilerin rutin ve yürütmeye ait bazı iģlerin dıģında büyük ve önemli kararlar verecek vakitleri bulunmamaktadır. Aynı zamanda valiler, politik yönleri de olan görevlilerdir. Oysa iģler tekniktir; verimlilik ve etkinlik esas alınmalıdır. Valinin vakti dar olduğundan buna daha fazla zaman ayıramayacaktır. Bazı teknokratlar, demokratik zihniyetin geliģmesine paralel olarak ülkemizde devlet yönetimi zihniyetinin de değiģtiği; devletin artık ekonomik ve kalkınma hamlesi yapan devlet olduğu; bu yüzden bayındırlık, milli eğitim ve sağlık hizmetleri gibi eskiden yerel yönetimlerin sorumlulukları altında bulunan birçok konunun merkezi yönetimce ele alındıkları ve böylece bölge kuruluģlarının ilk adımlarının atıldığını belirtmektedir. Ġllerin gittikçe küçülme eğilimine girmesi de bölgesel kuruluģların oluģumuna yön veren nedenlerdendir (Kubilay, 1999: 122). Valilerin yaygın olarak, bölge örgütlerinin kuruluģunun teknik zorunluluklardan çok hissi nedenlere, bir hevese, bir özentiye dayanmakta olduğunu ya da birtakım kimselerin, birtakım meslek zümresine yeni yeni mevki ve rütbeler kazandırma amaçlarının bir sonucu olduğunu ileri sürmektedirler. Bazı valiler ise bölgesel örgütlenmeye gidilmesinde iki faktörün önemli rol oynadığını belirtmiģlerdir. Bu faktörlerden birincisi, valilerin kontrol ve otoritesinden kaçmak veya bakanların mensuplarına taģrada geniģ imkanlar hazırlamak, unvan ve mevkiler sağlamak, lojmanlar, istirahat yerleri temin etmek; diğeri de, hizmetlerin gerçekten gerektirdiği zorunluluklardır. KAYA Projesine göre bölge kuruluģları uygulamada eģgüdüm bozukluklarına, planlama aksaklıklarına ve en önemlisi de valilerin denetiminden ve hiyerarģisinden çıkarak yönetsel yapıda ve merkez-taģra iliģkilerinde türlü sürtüģme ve sorunlara yol açmaktadırlar. Özellikle yılları arasında kurulan bölge örgütlerinden önemli kesiminin, hizmetin gerektirdiği yönetsel, teknik ve ekonomik zorunluluklardan çok; örgütsel büyüme, yöneticiliklere yükselme, yeni parasal olanaklar sağlama ve valilerin denetiminden çıkma istek ve eğilimleri sonucu doğduğunu söylemek yanlıģ olmayacaktır (KAYA, 1991: 168) lerden baģlayarak hızla artan bölgesel kuruluģların mülki idareden özerk olması, üçlü bir sevinç uyandırmıģ, uygulama, hem bakanlık üst bürokrasisi ile taģra bürokrasisini, hem de politikacıları sevindirmiģtir. Bakanlık, hükümet-vali hiyerarģisini aģarak, bakanlık-bölge müdürü hiyerarģisini kurmuģ, taģra bürokrasisi vali ile bakanlık arasında bocalamaktan kurtulmuģ, merkez politikacıları da, o görevlere getirilmesinde etkin olduğu bakan ve üst bürokratlarla, iģini daha kolay yürütme olanağına kavuģmuģtur (Çoker, 1995: 20). Bu üçlü hoģnutluk, dayandığı gerçek nedenler bir tarafa bırakılarak, bölgesel örgütlenmeyi abartılı bir biçimde artırmaya yönelmiģtir. Bölgesel örgütlenmenin abartıldığına dair Ziya Çoker in verdiği örneğe bakmak açıklayıcı olacaktır: İl içi yollarla köy yolları, köy imarı, gölet yapımı, küçük sulama işleri, köy içme suları, belde dışı kanalizasyon yapımı gibi hizmetler Karayolları ve Köy Hizmetleri Genel 17

19 Müdürlüklerin sorumlulukları altındadır ve bölgesel düzeyde yürütülmektedir. Bu hizmetler ne mülki idare sistemine, ne de daha önceki sahibi olan, yerel yönetimlere (il özel idaresine) bırakılmıştır. Merkez politikacıları, bu hizmetlerin, yerel politikacılara (il ya da ilçe meclislerine), hatta merkeze göre halka daha yakın çalışan il sistemindeki bürokratlara verilmesine razı olmamışlar, doğrudan merkeze bağlı bürokratlar eliyle yürütülmesini yeğlemişlerdir. Bu seçimde, alan küçüklüğü, uzmanlık ve teknolojik gelişme gibi teknik nedenlerin göz önünde bulundurulduğunu söylemek olanaksızdır. Her bir il çevresinde, ortalama 400 köyü ve 10 ilçeyi ilgilendiren bu hizmetler için, il alanının çok küçük olduğu söylenemez. Uzmanlık konusundaki kuşku ise, bugünkü gelişmişlik düzeyinde, ilin uzman personel potansiyelini bilmemek ve bunu yersiz küçümsemek anlamına gelmektedir. Yine bu seçimin, ülke kaynaklarının akılcı kullanımı ile açıklanması da olanaksızdır. 35 bin köyle ilgili bu hizmetlerin Ankara dan tek bir merkezden yönetilmesi akılcılıkla ve verimlilikle bağdaştırılamaz (Çoker, 1995: 20) Bölge KuruluĢlarının Özellikleri ve Yarattıkları Sorunlar Bölge kuruluģları sayıları çoğalıp hizmet alanları geniģledikçe yarattıkları sorunlar açısından çeģitli tartıģmalara ve çözüm arayıģlarına konu olmuģlardır. Bu bağlamda, 1960 lı yıllarda idarede reform amacıyla yapılan araģtırmaların temel baģlıklarından biri daima bölgesel kuruluģlar olacaktır. Bu kuruluģların özelliklerine ve yarattıkları sorunlara aģağıda maddeler halinde yer verilmiģtir. Bölge örgütlerinin oluģturulma amacı, Anayasa da birkaç ili içine alan çevrede kalkınmaya dönük hizmetler olarak belirtilmiģtir. Oysa var olan bölge örgütlerinin çoğunluğu bu amaçla kurulmamıģtır. Bazı bölgesel örgütler tüm ülkeyi kapsarken, bazıları yalnızca belirli illerde ve bu illerin sınırları dahilinde yer almakta ve buna rağmen bölge örgütü adını taģımaktadır. Günümüzde bölge uygulaması çok dağınık bir durumdadır. Aynı bakanlığın birden çok sayıda bölge örgütü, genel yönetimden ve birbirinden bağımsız ve ilgisiz bulunan bir yapı içinde yer almaktadır. Bölge örgütlerinin sayıları merkezler ve hizmet alanları arasında büyük farklılıklar yer almaktadır. Bölge sınırları tespit edilirken il sınırlarının Ģart koģulmadığı, merkezi kuruluģlara bölge düzeyinde örgütlenmeye gitme yönünde sınırsız bir serbestlik tanındığı, bu arada örneğin, çalıģma alanı yalnız bir ilden ibaret bulunan bölgesel kuruluģlar bile oluģturulduğu görülmektedir. Bu da yönetimin bütünlüğünü geniģ ölçüde zedelemektedir. Bölge örgütlerinin kuruluģlarında uygulanan usul ve yöntem, uygulamada benzerlik gösterdiği halde, kuruluģ kanunlarında bu konuyu düzenleyen hükümlerde bir beraberlik mevcut değildir. Bir kısım kuruluģ kanunları ilave bölgesel nitelikte olacağı belirtilmediği halde, kanunun örgüt kurma hususunda bakanlık ya da genel müdürlüğe genel yetkiye dayanarak bölgesel nitelikte örgüt kurulması yoluna gidilmiģtir. Hukuki dayanağın çeģitliliği ve örgütlenmede 18

20 merkezi kuruluģlara tanınan serbestlik, bölgesel birim kurulmasını kolaylaģtırmıģtır. Mevzuattaki gereken örgütü kurma gibi deyimler, bakanlıklara ve diğer kamu kuruluģlarına mevcut sistemden taģma ve diledikleri örgütü kurma serbestisini sağlamıģtır. Ġl sisteminden olabildiğince sıyrılma, uzaklaģma ve doğrudan doğruya merkeze bağlanma eğilimleri de, bölge düzeyinde örgütlenmede önemli birer faktör olmuģtur. Bu da bölgesel örgütlerin ildeki valinin yetki, görev ve sorumluluğun dıģında kalmasına neden olmaktadır. Bölgesel örgütlerin bazılarının aynı veya benzer amaçlı olduğu halde ayrı ayrı bakanlıklara bağlı olarak düzenlendikleri görülmektedir. Bu durum merkezi hükümet kuruluģları arasında görev karıģımının taģraya yansımasının doğal bir sonucudur. Dolayısıyla bu durum iģbirliği ve koordinasyonu etkilemekte ve kaynak israfına neden olmaktadır. Sürekli olarak bir alan ve merkezi esas alan bölgesel örgütler olduğu gibi, geçici bir süre ve belli bir hizmetin görülmesi amacıyla oluģturulmuģ bölgesel örgütler de mevcuttur. Bunlar üstlendikleri görevin tamamlanması üzerine kaldırılmaktadır. Örneğin DSĠ Kesikköprü Baraj Müdürlüğü, inģaatın bitimi medeniyle kaldırılmıģtır (Türe, 1998: 68). Bazı bölgesel örgütler, kuruluģlarını numaralandırmakta, bazısı kod numarası vermekte, bir kısmı da yalnızca bölge merkezi ilin adı ile ayırmaktadır. Örneğin Karayolları 10. Bölge Müdürlüğü, Ankara Vakıflar Bölge Müdürlüğü gibi. Bölgesel örgütlerin alt birimlerinin isimleri de değiģiklik göstermektedir. Örneğin Karayolları Bölge Müdürlüğü nün alt birimi Ģube Ģeflikleri, DSĠ Bölge Müdürlüğü nün alt birimi Ģube mühendisliği adını almaktadır. Ġl ve ilçeler itibariyle alt birimlerin bölgesel örgütlere göre dağılıģı da farklıdır. Bazı bölgesel örgütlerin alt birimi yoktur. Bazısının yalnızca illerde, bir kısmının ise il ve ilçelerde hatta daha alt kademelerde birimleri bulunmaktadır. Bölgesel örgüt merkezlerinin nüfus dağılımı ile de yakından iliģkisi bulunmaktadır. Nüfus bakımından yoğun olan iller daha çok bölgesel örgüt tarafından bölge merkezi olarak alınmaktadır (Türe, 1998: 69). Bölgesel düzeyde örgütlenmeye imkan sağlayan çeģitli hukuki metinlerin büyük çoğunluğunda amaçlar açık olarak belirtilmemektedir. Bu nedenle her kuruluģun amacı, ancak görevleri incelenerek belirlenebilir. Yatırımların programa alınmasından önceki planlama aģamasında il ve yerel yönetim kuruluģlarıyla gerekli iģbirliği ve iliģkinin sağlanamaması, bölgesel eģgüdümü sağlayacak bir sistemin kurulamamıģ olmasından dolayı yerel sorunlar halkın istekleri doğrultusunda çözülememektedir (Türe, 1998: 69). 19

21 1.5. Kurumlar ve Bölge Müdürlükleri Bölge müdürlüklerinin 1950 li yıllardan itibaren kurulmaya baģlandığını yukarıda belirtmiģtik. Yıllara göre bölge müdürlüklerinin sayılarını çeģitli araģtırmaları dayanak alarak belirtebiliriz yılında yapılan araģtırmaya göre 45 bakanlık ve daireden 21 tanesinin bölge kuruluģları mevcuttur (Payaslıoğlu, 1966: 67). KAYA Projesine göre 1983 yılında yapılan yeni düzenleme çalıģmaları sırasında gereksiz ve yararsız bulunan birçok bölge örgütü kaldırılmıģtır. Aynı proje çerçevesinde 1989 yılında yapılan araģtırma sonunda; 40 il ve 2 ilçede, 2 bakanlığın ve 12 bağlı kuruluģun toplam 215 bölge örgütü olduğu anlaģılmıģtır (KAYA, 1991: 168) yılında 3849 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla Bölge KuruluĢlarının sayılarının azaltılacağı belirtilmesine rağmen son kurulan bakanlıklar da bile bu yönde bir teģkilatlanmaya gidilmesi ĢaĢırtıcıdır. AĢağıda 2014 güncel verilerine baktığımızda bölge düzeyinde teģkilatlanan bakanlıkların sayısının 7 ye çıktığını açıkça görmekteyiz. Bakanlıklar dıģında 47 kamu kurum ve kuruluģu da taģra teģkilatını bölge düzeyinde kurmuģtur. GeçmiĢten günümüze gerek mülki idare sisteminde yaratmıģ olduğu tahribat, vali ve kaymakamlarla yaģanılan sürtüģmeler gerekse de dağınık ve çapraģık yapısına rağmen bölge düzeyinde örgütlenmeden vazgeçilmemiģ aksine buna olan rağbet sürekli artmıģtır. Yukarıda belirtilen özelliklerine baktığımızda tekdüze bir yönetim yapısını parçalayan, idarenin bütünlüğüne aykırı bu örgütlenmenin tercih sebebini sadece ekonomik ve sosyal geliģmeye bağlamak imkansızdır. Yukarıda da belirtildiği gibi bir kısım hizmetler için zorunlu olan bu yapılanma keyfi bir Ģekilde uygulama alanı bulmuģtur. Gümrük ve Ticaret bakanlığı hem il düzeyinde hem de bölge düzeyinde örgütlenmiģtir. Orman ve Su ĠĢleri bakanlığı ise kendisine bağlı Orman Genel Müdürlüğünün bölge teģkilatı bulunmasına rağmen bölge düzeyinde örgütlenmeye gitmiģtir. Bu geliģmelerin en temel sebebin mülki yönetimden kaçıģ olduğunu söylemek yanlıģ olmasa gerektir. Bölge müdürlükleri bulunan kurum ve kuruluģlar aģağıda sıralanmıģtır (DPB, 2013: 18;Devlet TeĢkilatı Veri Tabanı,2014: A) Bakanlıklar 1. Ekonomi Bakanlığı 2. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı 3. Kültür ve Turizm Bakanlığı 4. Maliye Bakanlığı 5. Milli Savunma Bakanlığı 6. Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı 7. UlaĢtırma, Denizcilik ve HaberleĢme Bakanlığı B) Bağlı KuruluĢlar 8. Adli Tıp Kurumu BaĢkanlığı (Adalet Bakanlığı) 9. Milli Ġstihbarat TeĢkilatı MüsteĢarlığı (BaĢbakanlık) 10. Vakıflar Genel Müdürlüğü(BaĢbakanlık) 11. Türk Standartları Enstitüsü BaĢkanlığı (Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı) 12. Sosyal Güvenlik Kurumu(ÇalıĢma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı) 20

22 13. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü(Çevre ve ġehircilik Bakanlığı) 14. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü(Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı) 15. Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü(Gençlik ve Spor Bakanlığı) 16. Jandarma Genel Komutanlığı (ĠçiĢleri Bakanlığı) 17. Sahil Güvenlik Komutanlığı (ĠçiĢleri Bakanlığı) 18. Türkiye Ġstatistik Kurumu BaĢkanlığı(Kalkınma Bakanlığı) 19. Bölge Kalkınma Ġdaresi BaĢkanlıkları(GAP, DOKAP, DAP, KOP) (Kalkınma Bakanlığı) 20. Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü(Kültür ve Turizm Bakanlığı) 21. Türkiye Yazma Eserler Kurumu BaĢkanlığı(Kültür ve Turizm Bakanlığı) 22. Gelir Ġdaresi BaĢkanlığı(Maliye Bakanlığı) 23. Akaryakıt Ġkmal ve NATO POL Tesisleri ĠĢletme BaĢkanlığı (Milli Savunma Bakanlığı) 24. Devlet Su ĠĢleri Genel Müdürlüğü (Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı) 25. Meteoroloji Genel Müdürlüğü(Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı) 26. Orman Genel Müdürlüğü(Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı) 27. Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü (Sağlık Bakanlığı) 28. Karayolları Genel Müdürlüğü (UlaĢtırma, Denizcilik ve HaberleĢme Bakanlığı) C) Ġlgili KuruluĢlar 29. Kalkınma Ajansları (Kalkınma Bakanlığı) 30. Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Genel Müdürlüğü (BaĢbakanlık) 31. Türkiye Ġhracat Kredi Bankası Anonim ġirketi Genel Müdürlüğü (Exımbank) (BaĢbakanlık) 32. Türkiye Halk Bankası Anonim ġirketi Genel Müdürlüğü (BaĢbakanlık) 33. Türkiye Vakıflar Bankası Türk Anonim Ortaklığı Genel Müdürlüğü (BaĢbakanlık) 34. Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası Anonim ġirketi Genel Müdürlüğü(BaĢbakanlık) 35. Ġller Bankası A.ġ. Genel Müdürlüğü(Ġl Bank) (Çevre ve ġehircilik Bakanlığı) 36. Boru Hatları ile Petrol TaĢıma A.ġ. Genel Müdürlüğü(Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı) 37. Çay ĠĢletmeleri Genel Müdürlüğü (Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı) 38. Et ve Süt Kurumu (Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı) 39. Tarım ĠĢletmeleri Genel Müdürlüğü (Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı) 40. Devlet Malzeme Ofisi Genel Müdürlüğü (Maliye Bakanlığı) 41. T.C. Devlet Demiryolları ĠĢletmesi Genel Müdürlüğü (UlaĢtırma, Denizcilik ve HaberleĢme Bakanlığı) 42. Türkiye Elektrik Ġletim Anonim ġirketi Genel Müdürlüğü(Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı) 43. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Genel Müdürlüğü(Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı) D) ĠliĢkili KuruluĢlar 44. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu BaĢkanlığı (RTÜK) (BaĢbakanlık) 45. Sermaye Piyasası Kurulu BaĢkanlığı (SPK) (BaĢbakanlık) 46. Bilgi Teknolojileri ĠletiĢim Kurumu BaĢkanlığı (UlaĢtırma, Denizcilik ve HaberleĢme Bakanlığı) E) Gözetim ve Denetim Altındaki KuruluĢlar 47. Anadolu Ajansı T.A.ġ. Genel Müdürlüğü (BaĢbakanlık) 21

23 2.BÖLGE YAPILANMALARI ANALĠZĠ Bölge kavramı yaygın olarak farklı nitelikteki alanları belirlemek ve birbirinden ayırt etmek amacıyla kullanılmaktadır. Serbest bölge, seçim bölgesi, nüfus /yerleģim bölgesi, endüstri bölgesi, tarım bölgesi, askeri bölge, idare/yönetim bölgesi, vb. ifadeler, bölge sözcüğünün geniģ anlamda kullanımına birer örnektirler. Bu bölge türleri belirli ve sınırlı bir alanı kapsayan ve tamamen yönetim ya da hizmet kolaylığı sağlamak amacına yönelik olarak ayrılmıģ olan birimlerdir. Devletin ülke arazisini kolay bir biçimde yönetmek, hizmetlerin yurt sathında yayılıģını sağlamak ve denetimini yapmak için yasalara bağlı kalarak oluģturduğu yönetim bölgelerine mülki idare bölgeleri denilmektedir. Coğrafi bölge ise doğal, beģeri ve ekonomik nitelikler bakımından benzerlik gösteren alanlardır.( Karagel, Ekim 2010:41-42) Coğrafi bölge tasnifinde diğer bölge tasnif zihniyetlerinin sahip olduğu ayırmak /ayırt etmek fiilinden ziyade birleģtirmek /bir araya getirmek, benzerliklerin bir araya toplanması, bütünü görme amacı ve gayreti bulunmaktadır. Gaye, nihayetinde aynı eylemi gerçekleģtirmek gibi görünse de, önemli yapılandırma farklılıkları vardır. Esas olan niyet, yapılandırmacı zihniyet, coğrafya ilke ve prensiplere olan bağlılıktır. Bu yüzden coğrafi bölge tasnifinde alan büyüklünün ekstrem değerleri olmadığı gibi mevcut durum üzerindeki göstergelerden baģka bir değer gözetilmezken; diğer bölge tasniflerinde önceden belirlenen amaçlar ve parametrelere göre alan büyüklükleri tercihen belirlenebilmekte ve yapılan iģten üst düzeyde ekonomik yarar sağlanması amacı güdülmektedir.( Karagel, Ekim 2010: 42) Bir ülkenin milli sınırları içinde kalan her bir ilin, ilçenin, bucağın, köyün ya da baģka parametrelere göre sınırlandırılan diğer planlama sahalarının bölge olarak nitelendirilmesi bu yüzdendir. Ancak, yapılan bu bölge ayrımlarının planlama kapsamında belirli bir amaca yönelik olarak yapılmıģ olması birtakım tutarsızlıkları da beraberinde getirmekte ve bölge kimliğini belirsiz hale sokmaktadır. Oysa bölge planlama çalıģmalarında görev alan coğrafyacılar öncelikli olarak planlaması yapılacak bölgenin ne tür bir bölge olduğunu ortaya koyduktan sonra, coğrafi konumunu, sınırlarını, bu sınırlar içinde yer alan bölgenin kendi içindeki alt bölümlerini belirleyerek iģe baģlamaktadırlar. Bu nedenle planlama çalıģmalarına mekân olan bölgelerin sahip oldukları niteliklerinin öne çıkarılması ve buna göre adlandırılmaları daha uygun olacaktır (Özçağlar, 2003: 4). Bunun için, tarihinde toplanan ve tarihine kadar devam eden I. Türk Coğrafya Kongresi nde ele alınan konulardan biri Türkiye nin coğrafi bölgelerinin belirli amaçlara göre değil, tamamen coğrafi amillere göre tespit ve tasnif edilmesi gerektiği meselesi olmuģtur. Kongre de alınan kararlara göre ülkemizde farklı coğrafi özelliklere sahip 7 bölge, 22 bölüm ve çok sayıda yöre tespit edilmiģtir.(özçağlar, 2003: 13) 1941 yılından beri belirlenmiģ olan coğrafi bölgelerde, birçok il birden fazla coğrafi bölgenin veya bölümün içinde yer almaktadır. 22

24 İl Tablo-1:Birden Fazla Coğrafi Bölgede Yer Alan Ġller İl Merkezinin Ve İl İdari Alanının Büyük Bir Kısmının İçinde Yer Aldığı Coğrafi Bölge İl İdari Alanının Bir Kısmının Yer Aldığı Diğer Coğrafi Bölge 1 Erzincan Doğu Anadolu Bölgesi Karadeniz Bölgesi 2 Erzurum Doğu Anadolu Bölgesi Karadeniz Bölgesi 3 Şırnak Doğu Anadolu Bölgesi Güney Doğu Anadolu Bölgesi 4 Siirt Güney Doğu Anadolu Bölgesi Doğu Anadolu Bölgesi 5 Batman Güney Doğu Anadolu Bölgesi Doğu Anadolu Bölgesi 6 Diyarbakır Güney Doğu Anadolu Bölgesi Doğu Anadolu Bölgesi 7 Gaziantep Güney Doğu Anadolu Bölgesi Akdeniz Bölgesi 8 Adıyaman Güney Doğu Anadolu Bölgesi Doğu Anadolu Bölgesi 9 Eskişehir İç Anadolu Bölgesi Karadeniz Bölgesi 10 Ankara İç Anadolu Bölgesi Karadeniz Bölgesi 11 Çankırı İç Anadolu Bölgesi Karadeniz Bölgesi 12 Yozgat İç Anadolu Bölgesi Karadeniz Bölgesi 13 Konya İç Anadolu Bölgesi Akdeniz Bölgesi 14 Karaman İç Anadolu Bölgesi Akdeniz Bölgesi 15 Niğde İç Anadolu Bölgesi Akdeniz Bölgesi 16 Kayseri İç Anadolu Bölgesi 17 Sivas İç Anadolu Bölgesi Akdeniz Bölgesi Doğu Anadolu Bölgesi Doğu Anadolu Bölgesi Karadeniz Bölgesi 18 Çorum Karadeniz Bölgesi İç Anadolu Bölgesi 19 Tokat Karadeniz Bölgesi İç Anadolu Bölgesi 20 Kahramanmaraş Akdeniz Bölgesi Doğu Anadolu Bölgesi 21 Muğla Ege Bölgesi Akdeniz Bölgesi 22 Denizli Ege Bölgesi Akdeniz Bölgesi 23 Afyonkarahisar Ege Bölgesi Akdeniz Bölgesi İç Anadolu Bölgesi 24 Çanakkale Marmara Bölgesi Ege Bölgesi 25 Balıkesir Marmara Bölgesi Ege Bölgesi 26 Bursa Marmara Bölgesi Ege Bölgesi 27 Bilecik Marmara Bölgesi Ege Bölgesi Karadeniz Bölgesi İç Anadolu Bölgesi 28 Sakarya Marmara Bölgesi Karadeniz Bölgesi Ülkemizin sosyo-ekonomik yapısıyla ilgili her türlü istatistik veriyi elde etme iģi kanunla kendisine verilen Türkiye Ġstatistik Kurumu, bölgesel istatistiklerin toplanması, geliģtirilmesi, bölgelerin sosyoekonomik analizlerinin yapılması, bölgesel politikaların çerçevesinin belirlenmesi ve Avrupa Birliği Bölgesel Ġstatistik Sistemine uygun karģılaģtırılabilir istatistiki veri tabanı oluģturulması amacıyla ülke çapında Ġstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması yapmıģtır tarihli 2002/4720 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile Avrupa Birliği 23

25 Bölgesel Ġstatistik Sistemi-NUTS adıyla yürürlüğe koyulan Ġstatistikî Bölge Birimleri Sınıflandırmasında iller tek baģlarına Düzey 3 olarak tanımlanmıģ; ekonomik, sosyal ve coğrafi yönden benzerlik gösteren komģu iller ise bölgesel kalkınma planları ve nüfus büyüklükleri dikkate alınarak Düzey 2 ve Düzey 1 olarak gruplandırılmak suretiyle hiyerarģik Ġstatistikî Bölge Birimleri Sınıflandırması yapılmıģtır. Ġstatistiki bölge birimlerinin kolay kavranması için sistemin tabandan baģlayarak ele alınması daha doğru olacaktır. Düzey 3, mevcut mülki idari bölünüģ içindeki 81 adet ili kapsamaktadır. Her ilin idari alanı içindeki saha bir Ġstatistikî Bölge Birimi kabul edilmiģtir. Alt istatistik bölgeler Ģeklinde isimlendirdiğimiz Düzey 2 ler, merkez seçilen ilin adı altında birbirine komģu değiģik sayıdaki il alanının (Düzey 3 ün) gruplanmasıyla oluģturulmuģtur. Bu sisteme göre Türkiye 26 alt bölgeye ayrılmıģtır. Büyük Ġstatistik Bölgeler olarak nitelendirdiğimiz Düzey 1 ler, alt istatistik bölgelerinin (Düzey 2 lerin) gruplandırılması sonucu belirlenmiģ olup, toplam 12 adettir. (Özçağlar, 2011: ) Coğrafi esasa göre bölgeler ve NUTS a uygun Ġstatistik Bölgeleri aģağıdaki tablo-3 ve tablo-4 te yer almaktadır. ÇalıĢmanın bu bölümünde bakanlıklarla birlikte diğer kamu kurum ve kuruluģlarının tüm bölgesel yapıları coğrafi bölge esasına ve NUTS istatistik bölgeleri esasına göre haritalar üzerinde ele alınarak incelenecektir. Bakanlıklar ve diğer kamu kurumlarının bölgesel yapılarının bu iki bölge esasına ne derecede uyumlu olduğu araģtırılacaktır. Bu noktada öncelikli olarak tablo-3 te coğrafi bölgeler ve tablo-4 te NUTS Ġstatistik Bölgeleri farklı renklerle gösterilmiģtir. Bu tablolar esas alınarak sırasıyla Bakanlık, Bakanlığın Bağlı KuruluĢu, Bakanlığın Ġlgili KuruluĢu, Bakanlığın ĠliĢkili KuruluĢlarının bölgesel yapılanmaları ele alınmıģtır. Analiz tabloları önce coğrafi esaslı sonra NUTS esaslı bölgesel yapıya göre oluģturulmuģtur. Son olarak coğrafi bölge esasına uygunluğu da içeren bölgesel yapıların NUTS-1 ve NUTS-2 düzeyiyle ne denli örtüģtüğünü kısa bir Ģekilde özetleyen bölgesel yapılanma analiz tablosuyla ortaya koyulmuģtur lı yıllardan beri bölgesel örgütlerin kurulmaya baģlamasıyla birlikte ülkemizde bölgeselleģmeye gidildiği yönünde bir kanı yerleģmiģtir. Mevcut duruma bakılınca ülkemizin hizmet sunumunda alan olarak bölgesel örgütlenmeye gidildiği görülmektedir. Bu noktada yapılan incelemede ülkemizde 7 si Bakanlık,21 i bağlı kuruluģ,15 i ilgili kuruluģ, 3 ü iliģkili kuruluģ ve 1 i gözetim ve denetim altındaki kuruluģ olmak üzere toplam 47 kamu kuruluģunun bölgesel yapılanmaya sahip olduğu tespit edilmiģtir. Tablo-2 de yer alan bu 47 kamu kuruluģunun toplamdaki bölge teģkilatı sayısı 695 tir. 24

26 Tablo-2:Türkiye de Bölge Yapılanması Bulunan Kurumlar ve Bölge TeĢkilatı Sayısı BÖLGE BÖLGE YAPILANMASI BULUNAN KURUMLAR TEŞKİLATI SAYISI A) Bakanlıklar Ekonomi Bakanlığı Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Maliye Bakanlığı Kültür ve Turizm Bakanlığı Milli Savunma Bakanlığı Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı UlaĢtırma, Denizcilik ve HaberleĢme Bakanlığı 16 B) Bağlı KuruluĢlar Adli Tıp Kurumu BaĢkanlığı (Adalet Bakanlığı) Milli Ġstihbarat TeĢkilatı MüsteĢarlığı (BaĢbakanlık) * 10. Vakıflar Genel Müdürlüğü(BaĢbakanlık) Türk Standartları Enstitüsü BaĢkanlığı (Bilim, Sanayi ve 5 Teknoloji Bakanlığı) 12. Sosyal Güvenlik Kurumu(ÇalıĢma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı) Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü(Çevre ve ġehircilik 22 Bakanlığı) 14. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü(Enerji ve Tabii 12 Kaynaklar Bakanlığı) 15. Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel 20 Müdürlüğü(Gençlik ve Spor Bakanlığı) 16. Jandarma Genel Komutanlığı (ĠçiĢleri Bakanlığı) Sahil Güvenlik Komutanlığı (ĠçiĢleri Bakanlığı) Türkiye Ġstatistik Kurumu BaĢkanlığı(Kalkınma Bakanlığı) Bölge Kalkınma Ġdaresi BaĢkanlıkları(GAP, DOKAP, DAP, 4 KOP) (Kalkınma Bakanlığı) 20. Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü(Kültür ve Turizm 9 Bakanlığı) 21. Türkiye Yazma Eserler Kurumu BaĢkanlığı(Kültür ve Turizm 3 Bakanlığı ) 22. Gelir Ġdaresi BaĢkanlığı(Maliye Bakanlığı) Akaryakıt Ġkmal ve NATO POL Tesisleri ĠĢletme BaĢkanlığı 2 (Milli Savunma Bakanlığı) 24. Devlet Su ĠĢleri Genel Müdürlüğü (Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı) Meteoroloji Genel Müdürlüğü(Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı) Orman Genel Müdürlüğü(Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı) Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü (Sağlık 8 Bakanlığı) 28. Karayolları Genel Müdürlüğü (UlaĢtırma, Denizcilik ve 18 HaberleĢme Bakanlığı) 25

27 C) Ġlgili KuruluĢlar Kalkınma Ajansları (Kalkınma Bakanlığı) Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Genel Müdürlüğü 7 (BaĢbakanlık) 31. Türkiye Ġhracat Kredi Bankası Anonim ġirketi Genel Müdürlüğü 1 (Exımbank) (BaĢbakanlık) 32. Türkiye Halk Bankası Anonim ġirketi Genel Müdürlüğü 25 (BaĢbakanlık) 33. Türkiye Vakıflar Bankası Türk Anonim Ortaklığı Genel 15 Müdürlüğü (BaĢbakanlık) 34. Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası Anonim ġirketi Genel 24 Müdürlüğü(BaĢbakanlık) 35. Ġller Bankası A.ġ. Genel Müdürlüğü(Ġl Bank) (Çevre ve ġehircilik 18 Bakanlığı) 36. Boru Hatları ile Petrol TaĢıma A.ġ. Genel Müdürlüğü(Enerji ve 11 Tabii Kaynaklar Bakanlığı) 37. Çay ĠĢletmeleri Genel Müdürlüğü (Gıda Tarım ve Hayvancılık 9 Bakanlığı) 38. Et ve Süt Kurumu (Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı) Tarım ĠĢletmeleri Genel Müdürlüğü (Gıda, Tarım ve Hayvancılık 18 Bakanlığı) 40. Devlet Malzeme Ofisi Genel Müdürlüğü (Maliye Bakanlığı) T.C. Devlet Demiryolları ĠĢletmesi Genel Müdürlüğü (UlaĢtırma, 8 Denizcilik ve HaberleĢme Bakanlığı) 42. Türkiye Elektrik Ġletim Anonim ġirketi Genel Müdürlüğü(Enerji 22 ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı) 43. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Genel Müdürlüğü(Enerji ve 3 Tabii Kaynaklar Bakanlığı) D) ĠliĢkili KuruluĢlar Radyo ve Televizyon Üst Kurulu BaĢkanlığı (RTÜK) 3 (BaĢbakanlık) 45. Sermaye Piyasası Kurulu BaĢkanlığı (SPK) (BaĢbakanlık) Bilgi Teknolojileri ĠletiĢim Kurumu BaĢkanlığı (UlaĢtırma, 7 Denizcilik ve HaberleĢme Bakanlığı) E) Gözetim ve Denetim Altındaki KuruluĢlar Anadolu Ajansı T.A.ġ. Genel Müdürlüğü (BaĢbakanlık) 18 GENEL TOPLAM 695 *Ulusal güvenlik gereği bölge analizine tabi tutulmamıģtır. Bu nedenle bu kurumun bölge yapılanma sayısı verilmemiģ ve bağlı kuruluģ sayısına ile genel toplam içerisine dâhil edilmemiģtir. 26

28 Bölge analizine geçmeden önce tabloların anlaģılması açısından bazı açıklanmaların yapılması önem taģımaktadır. Bölgesel analizde öncelikle üzerinde coğrafi bölge ve bölümlerin iģaretlendiği Türkiye mülki idare haritası gösterilmiģtir. Ġkinci olarak coğrafi bölge analiz haritasında her bölge farklı renklerle gösterilmiģtir. Son olarak NUTS-2 düzeyinde NUTS esasına göre her bölge farklı renklerle gösterilmiģtir. Daha sonra her kurum tek tek ele alınarak bu renklendirilmiģ haritalarda gösterilmiģtir. Bu sayede her kurumun bölgesel yapılanması hem NUTS hem de coğrafi esaslı bölge ayrımına uyumlu olup olmadığı net bir Ģekilde incelenebilmektedir. Son olarak Bölgesel yapılanma analiz tablolarında kurumların idari kimlik kodları ile özet analizi gerçekleģtirilmiģtir. Bölgesel yapılanma analiz tablolarında NUTS-1 düzeyinde bir bölge + veya - olarak iģaretlenmemiģse boģ bırakılmıģsa bu bölgede söz konusu kurumun herhangi bir bölgesel teģkilatının bulunmadığı anlamına gelmektedir. Bölgesel yapılanma analiz tablolarında NUTS-1 düzeyinde bir bölge + olarak iģaretlenmiģse söz konusu kurumun o bölgede bölge teģkilatının olduğunu ve bu bölge ile uyumlu olduğunu, - olarak iģaretlenmiģse söz konusu kurumun o bölgede bölge teģkilatının olduğunu ancak bu bölge ile uyumlu olmadığını göstermektedir. NUTS-2 düzeyinde ise hangi illerde bölge teģkilatının yer aldığı tespit edilmeye çalıģılmıģtır. Bu kapsamda bölge teģkilatının yer aldığı iller +, bulunmadığı iller - olarak iģaretlenmiģtir. NUTS-1 düzeyinde bölge teģkilatı bulunmayan NUTS bölgelerdeki iller boģ bırakılmıģtır. Ayrıca coğrafi esaslı ve NUTS esaslı tablolarda bir ilde birden fazla bölge teģkilatı yer almıģsa bu iller kırmızı yazı rengi ile iģaretlenerek gösterilmiģtir. 27

29 Harita-1: Türkiye Ġl Haritası(Coğrafi Bölge Ayrımlı) 28

30 Tablo-3: Coğrafi Bölgeler COĞRAFĠ BÖLGE COĞRAFĠ BÖLÜM KAPSAMINDAKĠ ĠLLER* 7 BÖLGE 22 BÖLÜM 81 ĠL Marmara Ege Akdeniz Ġç Anadolu Karadeniz Doğu Anadolu Güneydoğu Anadolu Yıldız(Istranca) Bölümü Ergene Bölümü Çatalca-Kocaeli Bölümü Güney Marmara Bölümü İç Batı Anadolu Bölümü Ege Bölümü Antalya Bölümü Adana Bölümü Yukarı Sakarya Bölümü Konya Bölümü Orta Kızılırmak Bölümü Yukarı Kızılırmak Bölümü Doğu Karadeniz Bölümü Orta Karadeniz Bölümü Batı Karadeniz Bölümü Erzurum-Kars Bölümü Yukarı Murat Bölümü Van Bölümü Yukarı Fırat Bölümü Hakkâri Bölümü Dicle Bölümü Orta Fırat Bölümü Ġstanbul, Edirne, Kırklareli, Tekirdağ, Kocaeli, Yalova, Sakarya, Bilecik, Bursa, Balıkesir, Çanakkale. Ġzmir, Manisa, Aydın, Denizli, Kütahya, Afyonkarahisar, UĢak, Muğla. Adana, Osmaniye, Antalya, Burdur, Hatay, Isparta, Mersin, KahramanmaraĢ. Ankara, Aksaray, Çankırı, EskiĢehir, Karaman, Kırıkkale, KırĢehir, Konya, NevĢehir, Niğde, Sivas, Yozgat, Kayseri. Düzce, Bolu, Zonguldak, Karabük, Rize, Trabzon, Artvin, Sinop, Tokat, Çorum, Amasya, Samsun, Kastamonu, Bayburt, Giresun, GümüĢhane, Ordu. Ağrı, Ardahan, Bingöl, Bitlis, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Hakkâri, Iğdır, Kars, Malatya, MuĢ, Tunceli, ġırnak, Van. Adıyaman, Batman, Kilis, Diyarbakır, Gaziantep, Mardin, Siirt, ġanlıurfa. *Türkiye'nin coğrafi bölgeleri ve bölümlerinin sınırları illerin idari sınırları doğrultusunda belirlenmemiģtir. Bu nedenle birçok il birden fazla coğrafi bölgenin veya bölümün içinde olabilir. 29

31 Tablo-4:NUTS Ġstatistik Bölgeleri DÜZEY-I: DÜZEY-II: DÜZEY-III: BÜYÜK ĠSTATĠSTĠK BÖLGELER ALT ĠSTATĠSTĠK BÖLGELER ALT ĠSTATĠSTĠK BÖLGELERĠ OLUġTURAN ĠLLER 12 BÖLGE 26 ALT BÖLGE 81 ĠL İstanbul Batı Marmara Ege Doğu Marmara Batı Anadolu Akdeniz Orta Anadolu Batı Karadeniz Doğu Karadeniz Kuzeydoğu Anadolu Ortadoğu Anadolu Ġstanbul Tekirdağ, Balıkesir Ġzmir, Aydın, Manisa Bursa, Kocaeli Ankara, Konya Antalya, Adana, Hatay Kırıkkale, Kayseri Zonguldak, Kastamonu, Samsun Trabzon Erzurum, Ağrı Malatya, Van Güneydoğu Anadolu Gaziantep, ġanlıurfa, Mardin 30

32 Tablo-5:BaĢbakanlıkVakıflar Genel Müdürlüğü (Coğrafi Bölge Esaslı) BÖLGE MÜDÜRLÜKLERİ Adana Ankara Antalya Aydın Balıkesir Bitlis Bursa Denizli Diyarbakır Edirne Erzurum Gaziantep Hatay İstanbul 1. İstanbul 2. İzmir Kastamonu Kayseri Konya Kütahya Malatya Samsun Sivas Tokat Trabzon Şanlıurfa KAPSAMINDAKİ İLLER Adana, Mersin, Osmaniye Ankara, Bolu, Çankırı, Düzce, Kırıkkale Antalya, Burdur, Isparta Aydın, Denizli, Muğla Balıkesir, Çanakkale Bitlis, Hakkâri, Muş, Siirt, Şırnak, Van Bilecik, Bursa, Sakarya, Yalova Denizli, Aydın, Muğla, Uşak Batman, Bingöl, Diyarbakır, Mardin Edirne, Kırklareli Ağrı, Ardahan, Bayburt, Erzincan, Erzurum, Iğdır, Kars Gaziantep, Kilis Hatay, Kahramanmaraş İstanbul Avrupa, Tekirdağ İstanbul Anadolu, Kocaeli İzmir, Manisa Bartın, Karabük, Kastamonu, Zonguldak Kayseri, Kırşehir, Nevşehir, Niğde Konya, Aksaray, Karaman Afyon, Eskişehir, Kütahya, Uşak Elazığ, Malatya, Tunceli Ordu, Samsun, Sinop Sivas, Yozgat Amasya, Çorum, Tokat Artvin, Giresun, Gümüşhane, Rize, Trabzon Adıyaman, Şanlıurfa *Kırmızı işaretli illerin ilçeleri bölge müdürlükleri tarafından bölünmüştür. Bu nedenle haritada bu illerin iki bölge müdürlüğü kapsamı içerisinde yer aldığı düşünülmemelidir. 31

33 Tablo-6:BaĢbakanlıkVakıflar Genel Müdürlüğü (NUTS Esaslı) BÖLGE MÜDÜRLÜKLERİ Adana Ankara Antalya Aydın Balıkesir Bitlis Bursa Denizli Diyarbakır Edirne Erzurum Gaziantep Hatay İstanbul 1. İstanbul 2. İzmir Kastamonu Kayseri Konya Kütahya Malatya Samsun Sivas Tokat Trabzon Şanlıurfa KAPSAMINDAKİ İLLER Adana, Mersin, Osmaniye Ankara, Bolu, Çankırı, Düzce, Kırıkkale Antalya, Burdur, Isparta Aydın, Denizli, Muğla Balıkesir, Çanakkale Bitlis, Hakkâri, Muş, Siirt, Şırnak, Van Bilecik, Bursa, Sakarya, Yalova Denizli, Aydın, Muğla, Uşak Batman, Bingöl, Diyarbakır, Mardin Edirne, Kırklareli Ağrı, Ardahan, Bayburt, Erzincan, Erzurum, Iğdır, Kars Gaziantep, Kilis Hatay, Kahramanmaraş İstanbul Avrupa, Tekirdağ İstanbul Anadolu, Kocaeli İzmir, Manisa Bartın, Karabük, Kastamonu, Zonguldak Kayseri, Kırşehir, Nevşehir, Niğde Konya, Aksaray, Karaman Afyon, Eskişehir, Kütahya, Uşak Elazığ, Malatya, Tunceli Ordu, Samsun, Sinop Sivas, Yozgat Amasya, Çorum, Tokat Artvin, Giresun, Gümüşhane, Rize, Trabzon Adıyaman, Şanlıurfa *Kırmızı işaretli illerin ilçeleri bölge müdürlükleri tarafından bölünmüştür. Bu nedenle haritada bu illerin iki bölge müdürlüğü kapsamı içerisinde yer aldığı düşünülmemelidir. 32

34 Tablo-7: BaĢbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü Bölgesel Yapılanma Analizi SAYISI 26 Bölge Müdürlüğü ĠDARĠ BĠRĠM KĠMLĠK KODU: Bölgesel yapılanmada BaĢbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü hizmet sunum bölgeleri incelendiğinde toplam 26 bölge müdürlüğü yer almaktadır. Vakıflar Genel Müdürlüğü bölge müdürlükleri coğrafi esasa göre incelendiğinde Marmara ve Akdeniz bölgelerinin uyumlu olduğu görülmektedir. Ayrıca EskiĢehir ili dıģarıda bırakılacak olursa Ege bölgesi de coğrafi esasa dayalı ANALĠZ bölge yapılanmasıyla örtüģmektedir. Vakıflar Genel Müdürlüğü bölge müdürlükleri NUTS esaslı incelendiğinde sadece Akdeniz bölgesinin uyumlu olduğu görülmektedir. NUTS DÜZEY-I 12 BÖLGE NUTS Düzey-II de sadece 19 ilde Bölge Müdürlüğü kurulmuģtur. 26 ALT BÖLGE ĠSTATĠSTĠK NUTS DÜZEY-II MÜDÜRLÜKLERĠNĠN BÖLGESĠ KURULAN BÖLGE NUTS DÜZEY-I ĠLE (NUTS MÜDÜRLÜKLERĠ UYUMU DÜZEY-II) Ġstanbul - Ġstanbul ++ Batı Marmara - Tekirdağ - Balıkesir + - Ġzmir + Ege Manisa - Aydın + Doğu Marmara Batı Anadolu Akdeniz - Bursa + Kocaeli - - Ankara + Konya + + Antalya + Adana + Hatay + Orta Anadolu - Kırıkkale - Kayseri + - Zonguldak - Batı Karadeniz Kastamonu + Samsun + Doğu Karadeniz - Trabzon + Kuzeydoğu Anadolu Ortadoğu Anadolu Güneydoğu Anadolu - Erzurum + Ağrı - - Malatya + Van - - Gaziantep + ġanlıurfa + Mardin - 33

35 Tablo-8:BaĢbakanlık Anadolu Ajansı Genel Müdürlüğü (Coğrafi Bölge Esaslı) BÖLGE MÜDÜRLÜKLERİ KAPSAMINDAKİ İLLER İstanbul Bölge Müdürlüğü İzmir Bölge Müdürlüğü Konya Bölge Müdürlüğü Eskişehir Bölge Müdürlüğü Adana Bölge Müdürlüğü Kayseri Bölge Müdürlüğü Samsun Bölge Müdürlüğü Gaziantep Bölge Müdürlüğü Diyarbakır Bölge Müdürlüğü Trabzon Bölge Müdürlüğü Van Bölge Müdürlüğü Erzurum Bölge Müdürlüğü Antalya Bölge Müdürlüğü Bursa Bölge Müdürlüğü Kastamonu Bölge Müdürlüğü Sivas Bölge Müdürlüğü Sakarya Bölge Müdürlüğü Edirne Bölge Müdürlüğü İstanbul, İzmir, Manisa, Uşak, Aydın, Denizli Konya, Karaman, Aksaray Eskişehir, Afyonkarahisar, Bilecik, Kütahya Adana, Hatay, Mersin, Osmaniye, Kayseri, Niğde, Nevşehir, Kırşehir, Kırıkkale, Yozgat, Samsun Amasya, Çorum, Sinop, Ordu, Giresun, Gaziantep, Kilis, Kahramanmaraş, Şanlıurfa, Adıyaman Diyarbakır, Batman, Bingöl, Siirt, Mardin, Şırnak Trabzon, Rize, Artvin, Gümüşhane, Bayburt Van, Bitlis, Hakkâri, Muş Erzurum, Ağrı, Iğdır, Kars, Ardahan Antalya, Burdur, Muğla, Isparta Bursa, Balıkesir, Çanakkale, Yalova Kastamonu, Bartın, Çankırı, Zonguldak, Karabük Sivas, Malatya, Tunceli, Erzincan, Elazığ, Tokat Sakarya, Kocaeli, Bolu, Düzce Edirne, Tekirdağ, Kırklareli M:Ankara herhangi bir bölge müdürlüğünün kapsamında olmayıp Genel Müdürlüğün sorumluluğuna dâhildir. 34

36 Tablo-9:BaĢbakanlık Anadolu Ajansı Genel Müdürlüğü (NUTS Esaslı) BÖLGE MÜDÜRLÜKLERİ KAPSAMINDAKİ İLLER İstanbul Bölge Müdürlüğü İzmir Bölge Müdürlüğü Konya Bölge Müdürlüğü Eskişehir Bölge Müdürlüğü Adana Bölge Müdürlüğü Kayseri Bölge Müdürlüğü Samsun Bölge Müdürlüğü Gaziantep Bölge Müdürlüğü Diyarbakır Bölge Müdürlüğü Trabzon Bölge Müdürlüğü Van Bölge Müdürlüğü Erzurum Bölge Müdürlüğü Antalya Bölge Müdürlüğü Bursa Bölge Müdürlüğü Kastamonu Bölge Müdürlüğü Sivas Bölge Müdürlüğü Sakarya Bölge Müdürlüğü Edirne Bölge Müdürlüğü İstanbul, İzmir, Manisa, Uşak, Aydın, Denizli Konya, Karaman, Aksaray Eskişehir, Afyonkarahisar, Bilecik, Kütahya Adana, Hatay, Mersin, Osmaniye, Kayseri, Niğde, Nevşehir, Kırşehir, Kırıkkale, Yozgat, Samsun Amasya, Çorum, Sinop, Ordu, Giresun, Gaziantep, Kilis, Kahramanmaraş, Şanlıurfa, Adıyaman Diyarbakır, Batman, Bingöl, Siirt, Mardin, Şırnak Trabzon, Rize, Artvin, Gümüşhane, Bayburt Van, Bitlis, Hakkâri, Muş Erzurum, Ağrı, Iğdır, Kars, Ardahan Antalya, Burdur, Muğla, Isparta Bursa, Balıkesir, Çanakkale, Yalova Kastamonu, Bartın, Çankırı, Zonguldak, Karabük Sivas, Malatya, Tunceli, Erzincan, Elazığ, Tokat Sakarya, Kocaeli, Bolu, Düzce Edirne, Tekirdağ, Kırklareli M:Ankara herhangi bir bölge müdürlüğünün kapsamında olmayıp Genel Müdürlüğün sorumluluğuna dâhildir. 35

37 Tablo-10:BaĢbakanlık Anadolu Ajansı Genel Müdürlüğü Bölgesel Yapılanma Analizi SAYISI 18 Bölge Müdürlüğü ĠDARĠ BĠRĠM KĠMLĠK KODU: Bölgesel yapılanmada BaĢbakanlığın ilgili kuruluģu olan Anadolu Ajansı Genel Müdürlüğünün hizmet sunum bölgeleri incelendiğinde toplam 18 bölge müdürlüğü yer aldığı görülmektedir. Anadolu Ajansı Genel ANALĠZ Müdürlüğünün bölgesel yapılanması hem NUTS esaslı hem de coğrafi esaslı bölgesel yapılanma ayrımına uygun değildir. NUTS DÜZEY-I 12 BÖLGE NUTS Düzey-II de 13 ilde Bölge Müdürlüğü kurulmuģtur. 26 ALT BÖLGE NUTS DÜZEY-II ĠSTATĠSTĠK MÜDÜRLÜKLERĠNĠN KURULAN BÖLGE BÖLGESĠ NUTS DÜZEY-I ĠLE MÜDÜRLÜKLERĠ (NUTS UYUMU DÜZEY-II) Ġstanbul - Ġstanbul + Batı Marmara - Tekirdağ - Balıkesir - Ġzmir + Ege - Manisa - Aydın - Doğu Marmara - Batı Anadolu - Akdeniz - Bursa + Kocaeli - Ankara - Konya + Antalya + Adana + Hatay - Orta Anadolu - Kırıkkale - Kayseri + Zonguldak - Batı Karadeniz - Kastamonu + Samsun + Doğu Karadeniz - Trabzon + Kuzeydoğu Anadolu - Ortadoğu Anadolu - Güneydoğu Anadolu - Erzurum + Ağrı - Malatya - Van + Gaziantep + ġanlıurfa - Mardin - 36

38 Tabo-11:BaĢbakanlık Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Genel Müdürlüğü (TRT) (Coğrafi Bölge Esaslı) MÜDÜRLÜKLER KAPSAMINDAKİ İLLER İstanbul Müdürlüğü İstanbul, Edirne, Kırklareli, Tekirdağ, Çanakkale, Kocaeli, Sakarya ve Yalova İzmir Müdürlüğü İzmir, Aydın, Balıkesir, Denizli, Manisa, Muğla ve Uşak Diyarbakır Müdürlüğü Diyarbakır, Adıyaman, Batman, Bingöl, Bitlis, Elazığ, Hakkâri, Malatya, Mardin, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak, Van Antalya Müdürlüğü Trabzon Müdürlüğü Erzurum Müdürlüğü Çukurova Müdürlüğü Antalya, Afyonkarahisar, Burdur ve Isparta Trabzon, Rize, Samsun, Giresun, Ordu, Gümüşhane ve Artvin Erzurum, Erzincan, Kars, Ağrı, Muş, Ardahan, Bayburt, Artvin, Tunceli ve Iğdır Adana, Gaziantep, Hatay, Mersin, Niğde, Karaman, Osmaniye, Niğde ve Kilis, Konya, KahramanmaraĢ ve Aksaray, Adıyaman, ġanlıurfa ve Kayseri Açıklamalar: 1 TRT Genel müdürlüğünün taşra teşkilatı müdürlük ismini taşımasına rağmen bölge müdürlüğü yapılanmasına uygun şekilde yapılandırıldığı için bölgesel yapılanmaya sahip kurumlar arasında bu çalışmada yer verilmiştir. 2 TRT Müdürlükleri görev alanları yukarıda belirtilmiş olmakla birlikte, Verici, Radyo ve Haber görev alanları kısmen değişkenlik göstermektedir. 3 Kırmızı işaretli illerin ilçeleri TRT müdürlükleri tarafından bölünmüştür. Bu nedenle haritada bu illerin iki bölge müdürlüğü kapsamı içerisinde yer aldığı düşünülmemelidir. 37

39 Tabo-12:BaĢbakanlık Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Genel Müdürlüğü (TRT) (NUTS Esaslı) MÜDÜRLÜKLER KAPSAMINDAKİ İLLER İstanbul Müdürlüğü İstanbul, Edirne, Kırklareli, Tekirdağ, Çanakkale, Kocaeli, Sakarya ve Yalova İzmir Müdürlüğü İzmir, Aydın, Balıkesir, Denizli, Manisa, Muğla ve Uşak Diyarbakır Müdürlüğü Antalya Müdürlüğü Trabzon Müdürlüğü Erzurum Müdürlüğü Çukurova Müdürlüğü Diyarbakır, Adıyaman, Batman, Bingöl, Bitlis, Elazığ, Hakkâri, Malatya, Mardin, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak, Van Antalya, Afyonkarahisar, Burdur ve Isparta Trabzon, Rize, Samsun, Giresun, Ordu, Gümüşhane ve Artvin Erzurum, Erzincan, Kars, Ağrı, Muş, Ardahan, Bayburt, Artvin, Tunceli ve Iğdır Adana, Gaziantep, Hatay, Mersin, Niğde, Karaman, Osmaniye, Niğde ve Kilis, Konya, KahramanmaraĢ ve Aksaray, Adıyaman, ġanlıurfa ve Kayseri Açıklamalar: 1 TRT Genel müdürlüğünün taşra teşkilatı müdürlük ismini taşımasına rağmen bölge müdürlüğü yapılanmasına uygun şekilde yapılandırıldığı için bölgesel yapılanmaya sahip kurumlar arasında bu çalışmada yer verilmiştir. 2 TRT Müdürlükleri görev alanları yukarıda belirtilmiş olmakla birlikte, Verici, Radyo ve Haber görev alanları kısmen değişkenlik göstermektedir. 3 Kırmızı işaretli illerin ilçeleri TRT müdürlükleri tarafından bölünmüştür. Bu nedenle haritada bu illerin iki bölge müdürlüğü kapsamı içerisinde yer aldığı düşünülmemelidir. 38

40 Tabo-13:BaĢbakanlık Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Genel Müdürlüğü (TRT) Bölgesel Yapılanma Analizi SAYISI 7 Müdürlük ĠDARĠ BĠRĠM KĠMLĠK KODU: Bölgesel yapılanmada BaĢbakanlığın ilgili kuruluģu olan Türkiye Radyo- Televizyon Kurumu Genel Müdürlüğünün (TRT) hizmet sunum bölgeleri incelendiğinde toplam 7 müdürlüğü bulunmaktadır. Türkiye Radyo- Televizyon Kurumu Genel Müdürlüğünün (TRT) bölgesel yapılanması hem ANALĠZ NUTS esaslı hem de coğrafi esaslı bölgesel yapılanma ayrımına uygun değildir. NUTS DÜZEY-I 12 BÖLGE NUTS Düzey-II de 6 ilde TRT Müdürlüğü kurulmuģtur. 26 ALT TRT NUTS DÜZEY-II ĠSTATĠSTĠK MÜDÜRLÜKLERĠNĠN KURULAN TRT BÖLGESĠ NUTS DÜZEY-I ĠLE MÜDÜRLÜKLERĠ (NUTS UYUMU DÜZEY-II) Ġstanbul - Ġstanbul + Batı Marmara - Tekirdağ - Balıkesir - Ġzmir + Ege - Manisa - Aydın - Doğu Marmara - Batı Anadolu - Akdeniz - Bursa - Kocaeli - Ankara - Konya - Antalya + Adana + Hatay - Orta Anadolu - Kırıkkale - Kayseri - Zonguldak - Batı Karadeniz - Kastamonu - Samsun - Doğu Karadeniz - Trabzon + Kuzeydoğu Anadolu - Ortadoğu Anadolu - Güneydoğu Anadolu - Erzurum + Ağrı - Malatya - Van - Gaziantep - ġanlıurfa - Mardin - 39

41 Tabo-14:BaĢbakanlık Halkbank A.ġ. Genel Müdürlüğü (Coğrafi Bölge Esaslı) Adana BÖLGE KOORDİNATÖRLÜKLERİ Ankara 1. Bölge Koordinatörlüğü Ankara 2. Bölge Koordinatörlüğü Ankara 3. Bölge Koordinatörlüğü Antalya Balıkesir Bursa Denizli Diyarbakır Erzurum Eskişehir Gaziantep İstanbul 1. Koordinatörlüğü İstanbul 2. Koordinatörlüğü İstanbul 3. Koordinatörlüğü İstanbul Anadolu 1. Bölge Koordinatörlüğü İstanbul Anadolu1. Bölge Koordinatörlüğü İzmir 1. Bölge Koordinatörlüğü İzmir 2. Bölge Koordinatörlüğü Kayseri Kocaeli Konya Samsun Trabzon Trakya (Tekirdağ) 40

42 Tabo-15: BaĢbakanlık Halkbank A.ġ. Genel Müdürlüğü (NUTS Esaslı) Adana BÖLGE KOORDİNATÖRLÜKLERİ Ankara 1. Bölge Koordinatörlüğü Ankara 2. Bölge Koordinatörlüğü Ankara 3. Bölge Koordinatörlüğü Antalya Balıkesir Bursa Denizli Diyarbakır Erzurum Eskişehir Gaziantep İstanbul 1. Koordinatörlüğü İstanbul 2. Koordinatörlüğü İstanbul 3. Koordinatörlüğü İstanbul Anadolu 1. Bölge Koordinatörlüğü İstanbul Anadolu1. Bölge Koordinatörlüğü İzmir 1. Bölge Koordinatörlüğü İzmir 2. Bölge Koordinatörlüğü Kayseri Kocaeli Konya Samsun Trabzon Trakya (Tekirdağ) 41

43 Tabo-16: BaĢbakanlık Halkbank A.ġ. Genel Müdürlüğü Bölgesel Yapılanma Analizi SAYISI 25 Bölge Koordinatörlüğü ĠDARĠ BĠRĠM KĠMLĠK KODU: Bölgesel yapılanmada BaĢbakanlığın ilgili kuruluģu olan Halkbank A.ġ. Genel Müdürlüğünün hizmet sunum bölgeleri incelendiğinde toplam 25 Bölge Koordinatörlüğü bulunmaktadır. Halkbank ın bölgesel yapılanması hem NUTS esaslı hem de coğrafi esaslı ANALĠZ bölgesel yapılanma ayrımına uygun olmakla birlikte NUTS bölgesinde Ortadoğu Anadolu bölgesinde bölge koordinatörlüğü kurulmamıģtır. NUTS DÜZEY-I 12 BÖLGE NUTS Düzey-II de 15 ilde Bölge Koordinatörlüğü kurulmuģtur. 26 ALT NUTS DÜZEY-II KURULAN BÖLGE ĠSTATĠSTĠK BÖLGE KOORDĠNATÖRLÜKLERĠNĠN BÖLGESĠ KOORDĠNATÖRLÜKLERĠNĠN NUTS DÜZEY-I ĠLE UYUMU (NUTS DÜZEY-II) Ġstanbul + Ġstanbul Batı Tekirdağ + + Marmara Balıkesir + Ġzmir ++ Ege + Manisa - Aydın - Doğu Marmara Batı Anadolu Akdeniz + Orta Anadolu Batı Karadeniz Doğu Karadeniz Kuzeydoğu Anadolu Ortadoğu Anadolu Güneydoğu Anadolu Bursa + Kocaeli + Ankara +++ Konya + Antalya + Adana + Hatay - Kırıkkale - Kayseri + Zonguldak - Kastamonu - Samsun + + Trabzon Erzurum + Ağrı - Malatya Van Gaziantep + ġanlıurfa - Mardin - 42

44 Tabo-17: BaĢbakanlık Ziraat Bankası A.ġ. Genel Müdürlüğü (Coğrafi Esaslı) BÖLGE BAŞKANLIKLARI Adana Ankara 1. Bölge Başkanlığı Ankara 2. Bölge Başkanlığı Antalya Bursa Denizli Diyarbakır Elazığ Erzurum Eskişehir Gaziantep İstanbul 1. Bölge Başkanlığı İstanbul 2. Bölge Başkanlığı İstanbul 3. Bölge Başkanlığı İzmir 1. Bölge Başkanlığı İzmir 2. Bölge Başkanlığı Kayseri Kocaeli Konya Sivas Samsun Trabzon Van Zonguldak 43

45 Tabo-18: BaĢbakanlık Ziraat Bankası A.ġ. Genel Müdürlüğü (NUTS Esaslı) BÖLGE BAŞKANLIKLARI Adana Ankara 1. Bölge Başkanlığı Ankara 2. Bölge Başkanlığı Antalya Bursa Denizli Diyarbakır Elazığ Erzurum Eskişehir Gaziantep İstanbul 1. Bölge Başkanlığı İstanbul 2. Bölge Başkanlığı İstanbul 3. Bölge Başkanlığı İzmir 1. Bölge Başkanlığı İzmir 2. Bölge Başkanlığı Kayseri Kocaeli Konya Sivas Samsun Trabzon Van Zonguldak 44

46 Tabo-19: BaĢbakanlık Ziraat Bankası A.ġ. Genel Müdürlüğü Bölgesel Yapılanma Analizi SAYISI 24 bölge baģkanlığı ĠDARĠ BĠRĠM KĠMLĠK KODU: Bölgesel yapılanmada BaĢbakanlığın ilgili kuruluģu olan Ziraat Bankası A.ġ. Genel Müdürlüğünün hizmet sunum bölgeleri incelendiğinde toplam 24 Bölge BaĢkanlığı bulunmaktadır. Ziraat Bankası nın bölgesel yapılanması hem NUTS esaslı hem de coğrafi esaslı bölgesel yapılanma ayrımına uygun olmakla ANALĠZ birlikte NUTS esaslı bölge ayrımında Batı Marmara bölgesinde bölge koordinatörlüğü kurulmamıģtır. NUTS DÜZEY-I 12 BÖLGE NUTS Düzey-II de 15 ilde Bölge BaĢkanlığı kurulmuģtur. 26 ALT BÖLGE ĠSTATĠSTĠK NUTS DÜZEY-II BAġKANLIKLARININ BÖLGESĠ KURULAN BÖLGE NUTS DÜZEY-I ĠLE (NUTS BAġKANLIKLARI UYUMU DÜZEY-II) Ġstanbul + Ġstanbul +++ Batı Marmara Tekirdağ Balıkesir Ġzmir ++ Ege + Manisa - Aydın - Doğu Marmara + Batı Anadolu + Akdeniz + Bursa + Kocaeli + Ankara ++ Konya + Antalya + Adana + Hatay - Orta Anadolu + Kırıkkale - Kayseri + Zonguldak + Batı Karadeniz + Kastamonu - Samsun + Doğu Karadeniz + Trabzon + Kuzeydoğu Anadolu + Ortadoğu Anadolu + Güneydoğu Anadolu + Erzurum + Ağrı - Malatya - Van + Gaziantep + ġanlıurfa - Mardin - 45

47 Tabo-20: BaĢbakanlık Vakıflar Bankası A.ġ. Genel Müdürlüğü (Coğrafi Esaslı) BÖLGE MÜDÜRLÜKLERİ Çukurova(Adana) Ankara 1. Bölge Müdürlüğü Ankara 2. Bölge Müdürlüğü Akdeniz(Antalya) Marmara (Bursa) Güneydoğu Anadolu(Diyarbakır) Doğu Anadolu(Erzurum) İstanbul Avrupa 1. Bölge Müdürlüğü İstanbul Avrupa 2. Bölge Müdürlüğü İstanbul Anadolu 3. Bölge Müdürlüğü İstanbul Anadolu 4. Bölge Müdürlüğü Ege (İzmir) 1. Bölge Müdürlüğü Ege (İzmir) 2. Bölge Müdürlüğü İç Anadolu (Konya) Karadeniz (Samsun) 46

48 Tabo-21: BaĢbakanlık Vakıflar Bankası A.ġ. Genel Müdürlüğü (NUTS Esaslı) BÖLGE MÜDÜRLÜKLERİ Çukurova(Adana) Ankara 1. Bölge Müdürlüğü Ankara 2. Bölge Müdürlüğü Akdeniz(Antalya) Marmara (Bursa) Güneydoğu Anadolu(Diyarbakır) Doğu Anadolu(Erzurum) İstanbul Avrupa 1. Bölge Müdürlüğü İstanbul Avrupa 2. Bölge Müdürlüğü İstanbul Anadolu 3. Bölge Müdürlüğü İstanbul Anadolu 4. Bölge Müdürlüğü Ege (İzmir) 1. Bölge Müdürlüğü Ege (İzmir) 2. Bölge Müdürlüğü İç Anadolu (Konya) Karadeniz (Samsun) 47

49 Tabo-22: BaĢbakanlık Vakıflar Bankası A.ġ. Genel Müdürlüğü Bölgesel Yapılanma Analizi SAYISI 15 Bölge Müdürlüğü ĠDARĠ BĠRĠM KĠMLĠK KODU: Bölgesel yapılanmada BaĢbakanlığın ilgili kuruluģu olan Vakıflar Bankası A.ġ. Genel Müdürlüğünün hizmet sunum bölgeleri incelendiğinde toplam 15 Bölge müdürlüğü bulunmaktadır. Vakıflar Bankası nın bölgesel yapılanması hem NUTS esaslı hem de coğrafi esaslı bölgesel yapılanma ayrımına uygun olmakla ANALĠZ birlikte NUTS esaslı Batı Marmara, Orta Anadolu ve Ortadoğu Anadolu bölgesinde bölge müdürlüğü kurulmamıģtır. NUTS DÜZEY-I 12 BÖLGE NUTS Düzey-II de 9 ilde Bölge Müdürlüğü kurulmuģtur. BÖLGE MÜDÜRLÜKLERĠNĠN NUTS DÜZEY-I ĠLE UYUMU 26 ALT ĠSTATĠSTĠK BÖLGESĠ (NUTS DÜZEY-II) NUTS DÜZEY-II KURULAN BÖLGE MÜDÜRLÜKLERĠ Ġstanbul + Ġstanbul ++++ Batı Marmara Tekirdağ Balıkesir Ġzmir + Ege + Manisa - Aydın - Doğu Marmara + Bursa + Kocaeli - Batı Anadolu + Ankara ++ Konya + Antalya + Akdeniz + Adana + Hatay - Orta Anadolu Kırıkkale Kayseri Zonguldak - Batı Karadeniz + Kastamonu - Samsun + Doğu Karadeniz Trabzon Kuzeydoğu Anadolu + Erzurum + Ağrı - Ortadoğu Anadolu Malatya Van Gaziantep - Güneydoğu Anadolu + ġanlıurfa - Mardin - 48

50 Tabo-23: BaĢbakanlık Radyo ve Televizyon Üst Kurulu BaĢkanlığı (RTÜK) (Coğrafi Esaslı) BÖLGE TEMSİLCİLİĞİ İLLER İstanbul İzmir Bölge Temsilcilikleri Diyarbakır 49

51 Tabo-24: BaĢbakanlık Radyo ve Televizyon Üst Kurulu BaĢkanlığı (RTÜK) (NUTS Esaslı) BÖLGE TEMSİLCİLİĞİ KAPSAMINDAKİ İLLER İstanbul Bölge Temsilcilikleri İzmir Diyarbakır 50

52 Tabo-25: BaĢbakanlık Radyo ve Televizyon Üst Kurulu BaĢkanlığı (RTÜK) Bölgesel Yapılanma Analizi SAYISI 3 Bölge Temsilciliği ĠDARĠ BĠRĠM KĠMLĠK KODU: Bölgesel yapılanmada BaĢbakanlığın ĠliĢkili kuruluģu olan Radyo Ve Televizyon Üst Kurulu BaĢkanlığının (RTÜK)hizmet sunum bölgeleri incelendiğinde toplam 3 Bölge Temsilciliği bulunmaktadır. RTÜK ün bölgesel yapılanması hem NUTS esaslı hem de coğrafi esaslı bölgesel yapılanma ayrımına uygun olmakla birlikte NUTS esaslı Ġstanbul, Ege ve Güneydoğu ANALĠZ Anadolu bölgesinde; coğrafi esaslı bölgelerde sadece Marmara, Ege ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde bölge Temsilciliği kurulmuģken diğer bölgelerde kurulmamıģtır. NUTS DÜZEY-I 12 BÖLGE NUTS Düzey-II de 2 ilde Bölge Temsilciliği kurulmuģtur. 26 ALT BÖLGE ĠSTATĠSTĠK NUTS DÜZEY-II TEMSĠLCĠLĠKLERĠNĠN BÖLGESĠ KURULAN BÖLGE NUTS DÜZEY-I ĠLE (NUTS TEMSĠLCĠLĠKLERĠ UYUMU DÜZEY-II) Ġstanbul + Ġstanbul + Batı Marmara Tekirdağ - Balıkesir - Ġzmir + Ege + Manisa - Aydın - Doğu Marmara Batı Anadolu Akdeniz Orta Anadolu Batı Karadeniz Doğu Karadeniz Kuzeydoğu Anadolu Ortadoğu Anadolu Güneydoğu Anadolu + Bursa Kocaeli Ankara Konya Antalya Adana Hatay Kırıkkale Kayseri Zonguldak Kastamonu Samsun Trabzon Erzurum Ağrı Malatya Van Gaziantep - ġanlıurfa - Mardin - 51

53 Tabo-26: BaĢbakanlık EXIMBANK Anonim ġirketi Genel Müdürlüğü - Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) (Coğrafi Esaslı) BÖLGE YAPILANMASI İLLER Bölge Temsilciliği(SPK) İstanbul Bölge Müdürlüğü(EXIMBANK) Ankara 52

54 Tabo-27: BaĢbakanlık EXIMBANK Anonim ġirketi Genel Müdürlüğü - Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) (NUTS Esaslı) BÖLGE YAPILANMASI İLLER Bölge Temsilciliği(SPK) İstanbul Bölge Müdürlüğü(EXIMBANK) Ankara 53

55 Tabo-28: BaĢbakanlık EXIMBANK A. ġ. Genel Müdürlüğü - Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Bölgesel Yapılanma Analizi SAYISI ANALĠZ NUTS DÜZEY-I 12 BÖLGE 1 Bölge Temsilciliği(SPK) 1BölgeMüdürlüğü (EXIMBANK) ĠDARĠ BĠRĠM KĠMLĠK KODU: (SPK) (EXIMBANK) Her iki kurumunda tek bir bölgesel teģkilatı bulunmaktadır. Tüm ülkeyi kapsayacak ölçüde bir bölge yapılanmasına gidilmediği görülmektedir. 26 ALT BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ/ NUTS DÜZEY-II ĠSTATĠSTĠK TEMSĠLCĠLĠKLERĠNĠN KURULAN BÖLGE BÖLGESĠ NUTS DÜZEY-I ĠLE MÜDÜRLÜĞÜ/ (NUTS UYUMU TEMSĠLCĠLĠKLERĠ DÜZEY-II) Ġstanbul + Ġstanbul +(SPK) Batı Marmara Tekirdağ Balıkesir Ege Ġzmir Manisa Aydın Doğu Marmara Batı Anadolu + Akdeniz Orta Anadolu Batı Karadeniz Doğu Karadeniz Kuzeydoğu Anadolu Ortadoğu Anadolu Güneydoğu Anadolu Bursa Kocaeli Ankara +(EXIMBANK) Konya - Antalya Adana Hatay Kırıkkale Kayseri Zonguldak Kastamonu Samsun Trabzon Erzurum Ağrı Malatya Van Gaziantep ġanlıurfa Mardin 54

56 Tablo-29: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Türk Standartları Enstitüsü BaĢkanlığı (TSE) (Coğrafi Bölge Esaslı) BÖLGE KOORDİNATÖRLÜKLERİ Marmara Bölge Koordinatörlüğü KAPSAMINDAKİ İLLER İstanbul, Edirne, Tekirdağ, Kırklareli, Sakarya, Kocaeli, Yalova Ege Bölge Koordinatörlüğü İzmir, Uşak, Aydın, Muğla, Manisa Akdeniz Bölge Koordinatörlüğü Antalya, Burdur, Isparta Çukurova Bölge Koordinatörlüğü Adana, Mersin, Hatay, Osmaniye Güneydoğu Bölge Koordinatörlüğü Kahramanmaraş, Batman Diyarbakır, Adıyaman, Şanlıurfa, Mardin,, Şırnak, Siirt, Kilis, Gaziantep 55

57 Tablo-30: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Türk Standartları Enstitüsü BaĢkanlığı (TSE) (NUTS Esaslı) BÖLGE KOORDİNATÖRLÜKLERİ Marmara Bölge Koordinatörlüğü KAPSAMINDAKİ İLLER İstanbul, Edirne, Tekirdağ, Kırklareli, Sakarya, Kocaeli, Yalova Ege Bölge Koordinatörlüğü İzmir, Uşak, Aydın, Muğla, Manisa Akdeniz Bölge Koordinatörlüğü Antalya, Burdur, Isparta Çukurova Bölge Koordinatörlüğü Adana, Mersin, Hatay, Osmaniye Güneydoğu Bölge Koordinatörlüğü Kahramanmaraş, Batman, Diyarbakır, Adıyaman, Şanlıurfa, Mardin, Şırnak, Siirt, Kilis, Gaziantep 56

58 Tablo-31: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Türk Standartları Enstitüsü BaĢkanlığı Bölgesel Yapılanma Analizi SAYISI 5 Bölge Koordinatörlüğü ĠDARĠ BĠRĠM KĠMLĠK KODU: Bölgesel yapılanmada TSE hizmet sunum bölgelerinde bakıldığında toplam 5 bölge koordinatörlüğü yer almaktadır. TSE coğrafi esasa dayalı haritası ele alındığında Ġç Anadolu, Doğu Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde herhangi bir bölgesel yapılanmaya gidilmediği görülmektedir. Kalan bölgelerdeki yapılanması değerlendirildiğinde Marmara ve Ege bölgesindeki bölgesel yapılanmasının coğrafi esasa uygun olmakla birlikte Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde KahramanmaraĢ ın Güneydoğu bölge koordinatörlüğüne alınmıģ olması bir kenara bırakılacak olursa coğrafi esaslı ANALĠZ bölge ayrımıyla uyumludur. TSE Nuts esasına dayalı haritası ele alındığında sadece Ege bölgesi NUTS esaslı bölgesel yapılanmaya uygundur. Doğu ve Batı Marmara ve Ġstanbul un aynı bölgesel yapılanma kapsamında olması nedeniyle uyumsuzdur. Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde yine KahramanmaraĢ ın Güneydoğu bölge koordinatörlüğüne alınmıģ olması bir kenara bırakılacak olursa NUTS esaslı bölge ayrımıyla uyumludur. NUTS DÜZEY-I 12 BÖLGE NUTS Düzey-II de sadece 5 ilde Bölge Koordinatörlüğü kurulmuģtur. 26 ALT BÖLGE ĠSTATĠSTĠK KOORDĠNATÖRLÜKLERĠNĠN BÖLGESĠ NUTS DÜZEY-I ĠLE UYUMU (NUTS DÜZEY-II) 26 ALT ĠSTATĠSTĠK BÖLGESĠNDE(NUTS DÜZEY-II) KURULAN BÖLGE KOORDĠNATÖRLÜKLERĠ Ġstanbul - Ġstanbul + Batı - Tekirdağ - Marmara Balıkesir - + Ġzmir + Ege Manisa - Aydın - Doğu Marmara Batı Anadolu Akdeniz - Orta Anadolu Batı Karadeniz Doğu Karadeniz Kuzeydoğu Anadolu Ortadoğu Anadolu Güneydoğu Anadolu Trabzon Bursa - Kocaeli - Ankara - Konya - Antalya + Adana + Hatay - Kırıkkale - Kayseri - Zonguldak - Kastamonu - Samsun - Erzurum - Ağrı - Malatya - Van - Gaziantep + ġanlıurfa - Mardin

59 Tablo-32:ÇalıĢma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Sosyal Güvenlik Kurumu (Coğrafi Bölge Esaslı) BÖLGE SAĞLIK KURULLARI Adana Ankara Antalya Bursa Eskişehir Gaziantep İstanbul İzmir Kayseri Kocaeli Konya Samsun Trabzon KAPSAMINDAKİ İLLER Adana, Hatay, Mersin, Osmaniye Ankara, Kırıkkale, Çankırı, Kastamonu, Kırşehir, Zonguldak, Karabük, Yozgat, Elazığ, Kars, Ağrı, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Hakkâri, Mardin, Muş, Siirt, Tunceli, Van, Batman, Şırnak, Bartın, Iğdır, Ardahan Antalya, Isparta, Burdur Bursa, Yalova, Balıkesir, Çanakkale Eskişehir, Bilecik, Kütahya, Afyonkarahisar Gaziantep, Kahramanmaraş, Kilis, Şanlıurfa, Adıyaman İstanbul, Edirne, Tekirdağ, Kırklareli İzmir, Aydın, Manisa, Uşak, Muğla, Denizli Kayseri, Nevşehir, Sivas, Malatya Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu Konya, Niğde, Aksaray, Karaman Samsun, Ordu, Sinop, Amasya, Tokat, Çorum Trabzon, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane, Bayburt, Erzurum, Erzincan 58

60 Tablo-33:ÇalıĢma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Sosyal Güvenlik Kurumu (NUTS Esaslı) BÖLGE SAĞLIK KURULLARI Adana Ankara Antalya Bursa Eskişehir Gaziantep İstanbul İzmir Kayseri Kocaeli Konya Samsun Trabzon KAPSAMINDAKİ İLLER Adana, Hatay, Mersin, Osmaniye Ankara, Kırıkkale, Çankırı, Kastamonu, Kırşehir, Zonguldak, Karabük, Yozgat, Elazığ, Kars, Ağrı, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Hakkâri, Mardin, Muş, Siirt, Tunceli, Van, Batman, Şırnak, Bartın, Iğdır, Ardahan Antalya, Isparta, Burdur Bursa, Yalova, Balıkesir, Çanakkale Eskişehir, Bilecik, Kütahya, Afyonkarahisar Gaziantep, Kahramanmaraş, Kilis, Şanlıurfa, Adıyaman İstanbul, Edirne, Tekirdağ, Kırklareli İzmir, Aydın, Manisa, Uşak, Muğla, Denizli Kayseri, Nevşehir, Sivas, Malatya Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu Konya, Niğde, Aksaray, Karaman Samsun, Ordu, Sinop, Amasya, Tokat, Çorum Trabzon, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane, Bayburt, Erzurum, Erzincan 59

61 Tablo-34:ÇalıĢma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Sosyal Güvenlik Kurumu Bölgesel Yapılanma Analizi SAYISI 13 Bölge Sağlık Kurulu ĠDARĠ BĠRĠM KĠMLĠK KODU: Bölgesel yapılanmada SGK hizmet sunum bölgelerinde bakıldığında toplam 13 bölge sağlık kurulu yer almaktadır. SGK nın bölge sağlık kurulu yapılanması gerek Nuts esasına gerekse de coğrafi esasa dayalı bölgesel ayrımlardaki bölge ANALĠZ ayrımına uymamaktadır. NUTS DÜZEY-I 12 BÖLGE NUTS Düzey-II de sadece 11 ilde Bölge Sağlık Kurulu kurulmuģtur. 26 ALT BÖLGE SAĞLIK ĠSTATĠSTĠK NUTS DÜZEY-II KURULLARININ BÖLGESĠ KURULAN BÖLGE NUTS DÜZEY-I ĠLE (NUTS SAĞLIK KURULLARI UYUMU DÜZEY-II) Ġstanbul - Ġstanbul + Batı Marmara - Tekirdağ - Balıkesir - Ġzmir + Ege - Manisa - Aydın - Doğu Marmara - Batı Anadolu - Akdeniz - Bursa + Kocaeli + Ankara + Konya + Antalya + Adana - Hatay - Orta Anadolu - Kırıkkale - Kayseri + Zonguldak - Batı Karadeniz - Kastamonu - Samsun + Doğu Karadeniz - Trabzon + Kuzeydoğu Anadolu Ortadoğu Anadolu Güneydoğu Anadolu Erzurum - Ağrı - Malatya - Van - Gaziantep + ġanlıurfa - Mardin - 60

62 Tablo-35:Çevre ve ġehircilik Bakanlığı Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü (Coğrafi Bölge Esaslı) BÖLGE MÜDÜRLÜKLERİ Ankara Antalya Bursa Denizli Diyarbakır Edirne Elazığ Erzurum Eskişehir Gaziantep Hatay İstanbul İzmir Kastamonu Kayseri Konya Samsun Sivas Trabzon Şanlıurfa Van Yozgat KAPSAMINDAKİ İLLER Ankara, Bolu, Çankırı, Kırıkkale, Düzce Antalya, Burdur, Isparta Balıkesir, Bursa, Çanakkale, Yalova Denizli, Muğla, Uşak Diyarbakır, Siirt, Batman, Şırnak Edirne, Kırklareli, Tekirdağ Bingöl, Elazığ, Malatya, Tunceli Ağrı, Erzincan, Erzurum, Kars, Ardahan, Iğdır Afyon, Bilecik, Eskişehir, Kütahya Gaziantep, Kahramanmaraş, Kilis Adana, Hatay, Mersin, Osmaniye İstanbul, Kocaeli, Sakarya Aydın, İzmir, Manisa Kastamonu, Zonguldak, Bartın, Karabük Kayseri, Kırşehir, Nevşehir, Niğde Aksaray, Karaman, Konya Amasya, Ordu, Samsun, Sinop Sivas, Tokat Artvin, Giresun, Gümüşhane, Rize, Trabzon, Bayburt Adıyaman, Mardin, Şanlıurfa Bitlis, Hakkâri, Muş, Van Çorum, Yozgat 61

63 Tablo-36:Çevre ve ġehircilik Bakanlığı Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü (NUTS Esaslı) BÖLGE MÜDÜRLÜKLERİ Ankara Antalya Bursa Denizli Diyarbakır Edirne Elazığ Erzurum Eskişehir Gaziantep Hatay İstanbul İzmir Kastamonu Kayseri Konya Samsun Sivas Trabzon Şanlıurfa Van Yozgat KAPSAMINDAKİ İLLER Ankara, Bolu, Çankırı, Kırıkkale, Düzce Antalya, Burdur, Isparta Balıkesir, Bursa, Çanakkale, Yalova Denizli, Muğla, Uşak Diyarbakır, Siirt, Batman, Şırnak Edirne, Kırklareli, Tekirdağ Bingöl, Elazığ, Malatya, Tunceli Ağrı, Erzincan, Erzurum, Kars, Ardahan, Iğdır Afyon, Bilecik, Eskişehir, Kütahya Gaziantep, Kahramanmaraş, Kilis Adana, Hatay, Mersin, Osmaniye İstanbul, Kocaeli, Sakarya Aydın, İzmir, Manisa Kastamonu, Zonguldak, Bartın, Karabük Kayseri, Kırşehir, Nevşehir, Niğde Aksaray, Karaman, Konya Amasya, Ordu, Samsun, Sinop Sivas, Tokat Artvin, Giresun, Gümüşhane, Rize, Trabzon, Bayburt Adıyaman, Mardin, Şanlıurfa Bitlis, Hakkâri, Muş, Van Çorum, Yozgat 62

64 Tablo-37:Çevre ve ġehircilik Bakanlığı Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Bölgesel Yapılanma Analizi SAYISI 22 Bölge Müdürlüğü ĠDARĠ BĠRĠM KĠMLĠK KODU: Bölgesel yapılanmada Tapu Genel Müdürlüğü hizmet sunum bölgeleri incelendiğinde toplam 22 bölge müdürlüğü yer almaktadır. Tapu Genel Müdürlüğü coğrafi esasa dayalı harita ele alındığında Doğu Anadolu bölgesindeki bölgesel yapılanmanın coğrafi bölünme ölçeğine uygun olduğu görülmektedir. Karadeniz bölgesinde ise Doğu Karadeniz bölümünün coğrafi bölünme ölçeğine uygunluk taģımaktadır. Diğer bölgelerdeki bölgesel ANALĠZ yapılanmanın coğrafi ölçütlere uygun olmadığı görülmektedir. Tapu Genel Müdürlüğünün bölgesel yapılanmasında NUTS esaslı harita incelendiğinde Ortadoğu Anadolu bölgesi NUTS ölçeğine uygun olduğu görülmektedir. Diğer bölgelerdeki bölgesel yapılanmanın NUTS ölçütlere uygun olmadığı görülmektedir. NUTS DÜZEY-I 12 BÖLGE NUTS Düzey-II de sadece 15 ilde Bölge Müdürlüğü kurulmuģtur. 26 ALT BÖLGE ĠSTATĠSTĠK NUTS DÜZEY-II MÜDÜRLÜKLERĠNĠN BÖLGESĠ KURULAN BÖLGE NUTS DÜZEY-I ĠLE (NUTS MÜDÜRLÜKLERĠ UYUMU DÜZEY-II) Ġstanbul - Ġstanbul + Batı Marmara - Tekirdağ - Balıkesir - Ġzmir + Ege - Manisa - Aydın - Doğu Marmara - Batı Anadolu - Akdeniz - Bursa + Kocaeli - Ankara + Konya + Antalya + Adana - Hatay + Orta Anadolu - Kırıkkale - Kayseri + Zonguldak - Batı Karadeniz - Kastamonu + Samsun + Doğu Karadeniz - Trabzon + Kuzeydoğu Anadolu Ortadoğu Anadolu + Güneydoğu Anadolu - - Erzurum + Ağrı - Malatya - Van + Gaziantep + ġanlıurfa + Mardin - 63

65 Tablo-38:Çevre ve ġehircilik Bakanlığı Ġller Bankası (Coğrafi Bölge Esaslı) BÖLGE MÜDÜRLÜKLERİ Adana Ankara Antalya Bursa Diyarbakır Elazığ Erzurum Eskişehir Gaziantep İstanbul İzmir Kastamonu Kayseri Konya Samsun Sivas Trabzon Van KAPSAMINDAKİ İLLER Adana, Hatay, Mersin, Osmaniye Ankara, Bolu, Çankırı, Çorum, Düzce, Kırıkkale Antalya, Burdur, Isparta Balıkesir, Bursa, Çanakkale, Yalova Diyarbakır, Siirt, Batman, Şırnak, Mardin Bingöl, Elazığ, Malatya, Tunceli Ağrı, Erzincan, Erzurum, Kars, Ardahan, Iğdır Afyon, Bilecik, Eskişehir, Kütahya Adıyaman, Gaziantep, Kahramanmaraş, Kilis, Şanlıurfa Edirne, İstanbul, Kocaeli, Kırklareli, Sakarya, Tekirdağ Aydın, Denizli, İzmir, Manisa, Muğla, Uşak Kastamonu, Zonguldak, Bartın, Karabük Kayseri, Kırşehir, Nevşehir, Niğde, Yozgat Aksaray, Karaman, Konya Amasya, Ordu, Samsun, Sinop Sivas, Tokat Artvin, Giresun, Gümüşhane, Rize, Trabzon, Bayburt Bitlis, Hakkâri, Muş, Van 64