DOĞU ANADOLU TAVUKÇULUĞUNUN SORUNLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA 1. Hüsrev DEMİRULUS 2

Transkript

1 I. Doğu Anadolu Kanatlı Yetiştiriciliği empozyumu, 1- Mayıs 001, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van 3 DOĞU ANADOLU TAVUKÇULUĞUNUN ORUNLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA 1 Hüsrev DEMİRULU ÖZET : Bu araştırma Doğu Anadolu tavukçuluğunun yapısını, sorunlarını ortaya koymak ve çözüm üretmek amacıyla yapılmıştır. Araştırmadaki bilgiler gözlem yoluyla elde edilmiştir. Elde edilen rakamlar, Khi-Kare yöntemine göre analiz edilmiştir. Araştırmada orta yaşlı üreticiler ile iyi eğitim ve kurs almış üreticilere ait işletmelerin daha verimli olduğu belirlenmiştir. Diğer taraftan, kümeslerinin doğal havalandırılmasına ilave olarak aspiratör ve fan kullanılmasının verim üzerine olumlu etkisi olduğu saptanmıştır. Yumurta işletmelerinde kullanılan genotiplerden Hy-Line işletmeler için daha verimli, olurken, kafes gözüne tavuk konulmasının daha olumlu etkisi olduğu gözlenmiştir. Etlik piliç kümeslerinde m ye 7,1-1,3 adet piliç yerleştirilmesi canlı ağırlık ve yemden yararlanmaya olumlu etki yaptığı belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Tavukçuluk işletmeleri, Verimlilik, Çevresel faktörler. A TUDY ON PROBLEM AND OLVING WAY OF EGG FARMING IN EAT ANATOLIA ABTRACT: This study was carried out to investigate general structure of farming and its problems in east anatolia and to offer ways to solve these problems. Middle aged producers are more productive in egg farm. The degree of education and attendance to short courses related to farming increased the productivity significantly. Beside the natural ventilation, using aspirator and fan affected productivity positively. The egg productivity of farms in which Hy-line genotype used was higher. It was observed that placing hens per cage affected this production positively. Housing broiler/m effected live weight and feed efficiency positively. Keywords: Poultry farm, Productivity, Environmental factors. GİRİŞ Tavukçuluk sektörü bugün bir endüstri dalı haline dönüşmüş olup, (1,,3) dünyada özellikle son elli yılda tavukçuluk endüstrisi hızlı bir gelişme göstermiş, bu gelişme günümüzde de devam etmektedir (). Türkiye de de tavukçuluk sektörü dünyadaki artışa paralel olarak gelişme göstermiştir. Önceleri köy ve aile tavukçuluğu şeklinde yürütülen tavukçuluk, yaklaşık son otuz yıl içinde özel sektörde çok hızlı bir gelişme kaydetmiş, 1980 yılından itibaren de dışsatım yapılabilecek düzeye erişmiştir (1,,6,). Dışsatım 1990 a kadar çeşitli dalgalanmalarla devam edegelmiştir (7). Bu arada tavukçuluk işletmelerinin sayısında, kapasitesinde ve üretim düzeylerinde de hızlı bir artış olmuştur (8,9,10,11). Ülkemizde tavukçuluğun yoğun olarak yapıldığı yerler genelde nüfusun yoğun olduğu Ege, Marmara ve Orta Anadolu bölgeleridir. Nüfus yoğunluğu düşük olan Doğu ve Güney Doğu vilayetlerinde yumurta tavukçuluğu çok geri durumdadır (1). Bu araştırmada, Doğu Anadolu tavukçuluğunun bu günkü durumu çeşitli yönlerden incelenerek sorunların belirlenmesi ve çözüm yollarının araştırılması yoluyla bölge tavukçuluğunun geliştirilmesinde başlangıç noktası oluşturulması amaçlanmıştır. 1 Bu çalışma, MPM tarafından desteklenmiş ve Y.Y.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü tarafından kabul edilen doktora tezinden özetlenmiştir. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü, Van-TÜRKİYE

2 MATERYAL VE METOD Araştırma materyalini Doğu Anadolu bölgesinin çeşitli illerinde bulunan adet yumurtacı ve 307 adet etlik piliç işletmesinden örnekleme yolu ile belirlenen 1 adet yumurtacı adet de etlik piliç işletmesinde de inceleme yapılmıştır. Çalışmada, amaca göre hazırlanmış anket formları kullanılmış, veriler anket yoluyla ve ölçüm yaparak elde edilmiştir. Elde edilen bilgiler, P istatistik programıyla hesaplanmıştır. Örnekleme yaparken aşağıdaki eşitlikten yararlanılmıştır. n = N ( N 1) x x = N = f i fi ( ) fi N = Populasyon sayısı (Toplam f i sayısı), x = tandart hata, fi 1 = Varyans, n = Örnek büyüklüğü, f i : İşletmelerin kapasitelerine göre frekans toplamı. İşletmelerin verim özellikleri, çevre etmenlerine göre varyans analizleri uygulanarak, F- testi ile karşılaştırılmış ve ikili karşılaştırmalar ise LD testine göre (0.0 ve 0.01) yapılmıştır (13). BULGULAR VE TARTIŞMA 1. İşletmelere İlişkin Genel Bilgiler Çizelge 1 e göre Doğu Anadolu daki yumurta ve etlik piliç işletmelerinin kapasitelerini tam olarak kullanmadıkları, bölgedeki işletmelerde yatırım ile ilgili savurganlık olduğu göze çarpmaktadır. Çizelge 1. İşletmelere İlişkin Genel Bilgiler Yumrta işletmeleri Özellikler % Bulgu Genel Ort. x ± x Etlik Piliç İşletmeleri % Bulgu Genel Ort. x ± x Işletmelerin Kuruluş ± ±1.0 Kapasiteler (Bin Tavuk) Işletmelerin Kullanma ± ±0.7 Kapasiteleri (Bin Tavuk) Işletmecilerin Yaşları Tavukçuluk Kursu 7.0 Görmemiş Görmemiş - Havalandırma 9.8 Doğal+Mekanik -. Doğal+Mekanik - Yerleşim ıklığı 70.0 Tavuk/göz adet/m 13.7±0.1 % ile gösterilen rakamlar, anket sonucunda en fazla işaretlenen seçenekleri göstermektedir. Araştırmada işletmecilerin çoğunlukla tavukçuluk konusunda bir kurs görmedikleri anlaşılmıştır. Bölgede ilgililerce yaygın ve periyodik olarak böyle bir kursun verilmemesi ve tavukçuluğa başlayacak kişilerden böyle bir sertifikanın istenmemesi bu sonucu doğurmuş olabilir. Literatür bildirişleri de bu saptamayı doğrulamaktadır (1,1). Kümeslerde tavukların yumurta verimini ve sağlığını etkileyen en önemli çevresel etmenlerden birisi de havalandırmadır. Havalandırma sadece doğal, sadece mekanik veya her ikisi birden kullanılarak da yapılabilmektedir (1). Doğal havalandırmanın yeterli olmadığı kümeslerde sıcaklığın kontrolü için mutlaka

3 fanların kullanılması gerekmektedir. Bölgedeki yumurta kümeslerinin bazılarında sadece doğal havalandırma yapılmaktadır. Halbuki kümes havasındaki kirliliğin verim üzerindeki olumsuz etkisinin önemi bilindiğinden son yıllarda temiz hava miktarını ve sirkülasyonunu otomatik olarak ayarlamak amacı ile bilgisayar kullanımı önerilmektedir (16). Yerleşim sıklığı yumurta tavukçuluğunda işletme ekonomisini etkileyen önemli bir faktör olup yaşa, genotipe ve canlı ağırlığa göre değişmektedir (1,17). Bu araştırmada yumurta kümeslerin tamamında beyaz yumurtacı kullanıldığı ve çoğunda bir kafes gözüne tavuk yerleştirildiği belirlenmiştir. Şenköylü (18), kahverengi yumurtacılarda kafes gözüne en fazla, beyaz yumurtacılarda ise en fazla tavuk konulmasını önermektedir. Çünkü kahverengi yumurtacı tavuklar beyaz yumurtacı tavuklardan daha iri vücutludurlar. Kayhan ve Fidan (19), Doğu Anadolu daki kümeslerin %83. ünde bir kafes gözüne -6 tavuk konulduğunu belirlemişlerdir. Araştırmada gözlenen tavuk/göz sıklığı literatürle benzerlik göstermektedir. Bölgedeki etlik piliç kümeslerinde ise m ye 7.1 ile 1.3 adet tavuk yerleştirmenin daha yaygın olduğu gözlenmiştir. Yerleşim sıklığı arttıkça verimin azaldığı bildirilmektedir (16). Mutaf ve ark. (0) m ye ve 1 adet tavuk yerleştirmişler ve 8. hafta canlı ağırlığı üzerine yerleşim sıklığının önemli derecede etkilediğini belirlemişlerdir. Maus (1) a göre ise, m ye 18 ve 3 piliç yerleştirildiğinde daha düşük canlı ağırlıklar saptanmıştır. Grashorn ve Kurtriz () ise denemelerinde m ye 17., 1.0 ve piliç koymuşlardır. Doğu Anadolu da daha önce yapılan bir çalışmada bölgede etlik piliç kümeslerinin çoğunda m ye adet piliç yerleştirildiği belirlenmiştir (19). Demirulus ve ark. (3) ise yaptıkları bir çalışmada m ye adet piliç yerleştirmişler ve yerleşim sıklığının canlı ağırlık için önemli olduğunu saptanmışlardır. Araştırmada elde edilen yerleşim sıklığı değerleri çoğu literatürle benzerlik göstermektedir (,). Etmenler Işletmecinin Yaşı(yıl) Öğrenim Düzeyi Havalandırma Yöntemi Yerleşim ıklığı (T/Göz) Otom. Aydın. aati. Yumurta Işletmelerinde Verimliliği Etkileyen Etmenler Buna ilişkin bilgiler çizelge de sunulmuştur. Çizelge.Yumurta Işletmelerinin Verimliliğine Etki Eden Özellikler Gruplar Ilkokul Ortaokul-Lise Üniversite Doğal Mekanik Herikisi Var Yok Yumurta Verimi (Adet/Yıl/Tavuk) Çatlak Yumurta Oranı (%) Yumurtlama Randımanı (%) Tepe Yumurta Verimi (%) Yumurta Maliyeti (TL) n x ± x X ± x x ± x x ± x x ± x 7.00±7.89 a 3.0±.0 7.0±7.0 a 77.0± ± ±18.97 b.0±1.9.67±.3 b 80.83± ± ±1.3 c.8±1.8 a 0.00±.00 c 7.00±0.79 a ±3.7 c ±7.00 d.7±.7 a 81.00±7.1 d 83.33±06.67 ab ± d 1.0±30.0 c 0.0±0.00 b 8.0±8.0 c 90.00±00.00 b 97.0±006.0 cd 11.0±30.6 a 8.00±8. a 77.00± ± ±0.00 a 1.0±1.0 a 87.0± ± ± ± ±1.1 a 1.80±1.60 b 7.60±0.87 b 3.80±.19 a 0.33±7.7 a 1.9± ±6.3 b 1.1± ±.9 b.67± ± ±37.8 a 3.3±1.7 a 7.00±.66 c 88.33± ±.6 b.13±.9 b.67±6.7 d 7.17± ±00.00 c 31.67± ±0.77 d 09.33±339.9 a,b : P< 0.0. c,d : P< Etmen grupları içerisinde farklı harfi taşıyan ortalamalar arsındaki fark istatistik olarak önemlidir ±. a ±38. b İşletmecilerin genç olmaları (0-0 yaş), özellikle işletmedeki tavukların yumurta verimi ve yumurtlama randımanı bakımından avantajlı bulunurken; eğitim düzeyleri yeterli olan işletmecilerin elde

4 ettikleri tüm verimlilik ölçütleri daha avantajlı bulunmuştur. Genç ve eğitimli işletmeciler daha atak, cesur ve yeniliklere açık olmalarından dolayı bu sonuç çıkmıştır. Nitekim literatür bildirişleri de bu yöndedir (1,19). Araştırmada, hem mekanik hem de doğal havalandırmanın kullanıldığı kümeslerin yumurta verimi ve yumurtlama randımanları daha yüksek bulunmuştur. Mohammed ve Carpenter () ise, çalışmalarında doğal havalandırmada tutulan sürülerin yumurta verimlerinin, yapay havalandırmada tutulanlardan % daha fazla olduğunu saptamışlardır. Kafes gözüne yerine tavuk konulması da tavuk başına yumurta verimini arttırmış ve yumurta verimi ortalamaları arasındaki fark istatistiki olarak önemli bulunmuştur. Bu sonuç hayvanların birbirini yumurtlamaya teşvik ettikleri şeklinde açıklanabilir. Nitekim bu düşünce birçok araştırıcılar tarafından da paylaşılmıştır (18,6,7). Ancak yerleşim sıklığı arttıkça yumurta veriminin azalacağını bildiren araştırıcılar da vardır (16). Özellikle yumurtacı işletmelerde aydınlatma programlarının uygulanmasının kolaylığı bakımından otomatik aydınlatma saatlerinin kullanılması verimleri önemli oranda artırmaktadır. Bu bağlamda incelenen işetmelerde otomatik aydınlatma saatlerinin kullanılması yumurta verimi, yumurta maliyeti ve yumurtlama randımanı üzerinde olumlu bir etki meydana getirmiştir. Literatürde de buna benzer bildirişler vardır (1,18,8).. Etlik Piliç İşletmelerinde Verimliliği Etkileyen Etmenler Buna ait değerler çizelge 3 de sunulmuştur. Çizelge3. Etlik Piliç İşletmelerinin Verimliliğine Etki Eden Özellikler Etmenler Gruplar Ortalama Kesim Ağırlığı (kg) Kuruluş Kap (Bin tavuk) İşlet. Yaşları (Yıl) İşlet. Öğrenim Düzeyleri Kesim Yaşı (gün) ıklık (tavuk/m ) İlkokul Orta-Lise Üniversite Kümes Randımanı. (%) Yemden Yararlanma Ölüm Oranı (%) Üretici Endeksi Birim Gelir (BinTL) n x ± x x ± x x ± x x ± x x ± x x ± x 0.00± ± ±0.0 a.8±0.1 a 6.6±3.61 c 11.±0. a.07± ± ±0.0 b.7±0.7 b 68.06±7.37 d 1.39±0.69 b 7.0±0.0 a 9.0± ± ±0.6 a 36.39±8.0 a 1.68±0.8 a.10±0.0 b 9.7± ± ±1.0 a.36±6.08 a 1.3±1.0 a ±0.01 a 9.38± ± ±0.8 a 1.7±.1 b 10.01±1.8 b 3 1.9±0.0 a 9.06± ±0.0.80±0.69 a 1.6±.8 b 10.78±1.18 b ±0.07 a.00± ±0.0.0± ±0.01 a.01±0.0 a.0±0.0 ab.0±0.0 b 9.3± ±0. 9.8± ± ±1. a 93.±1.8 b 9.3±0.70 ab 9.83±0.6 ab.01±0.0 a 9.1± ±0.0 b 96.1± ±0.0.0±0.0 a 1.89±0.03 b 1.8±0.08 b 1.76±0.03 a 1.88±0.0 b 1.86±0.0 b 1.9±0.0 c 7.0±1.77 b.6±0.9.19±0.86.0± ±1.00 a 6.1±1.19 b.1±0.68 b.±0.3 b 7.1±18.0 b.3± ± ± ±7.66 c 6.63±10. d 31.63±.86 cd.1±.6 d 1.03±1.19 a 10.8±0.8 c 13.39±0. d 10.37±3.33 c 1.7±0.3 a 1.0±0. ab 11.0±1.09 b 10.7±0.86 b 1.79±0.01 a.0±0. a 7.96±3.81 a 1.63± ±0.08 b 3.69±0.7 b 0.99±6.33 b 11.09±1.93 a,b : P<0.0 c,d : P<0.01 Etmen grupları içerisinde farklı harfi taşıyan ortalamalar arasındaki fark Istatistik olarak nemlidir. Araştırmada etlik piliç işletmelerinin kuruluş kapasitesinin 9 binden az olmamasının özellikle piliçlerin yemden yaralanması, üretici endeksi, birim gelir ve ölüm oranları bakımından yararlı olacağı sonucu ortaya çıkmıştır. İşletmelerde yem giderleri dışındaki çoğu giderler sabit kalmaktadır. Bundan dolayı kapasite düştükçe verimlilik ve karlılık da düşmektedir.

5 Diğer yandan etlik piliç üreticilerinin genç olmaları (31-0 yaş) kesim çağındaki piliçlerin canlı ağırlığının ve üretici endeksinin yüksek olmasını sağlamıştır. İşletmecilerin eğitimli olmaması ise, piliçlerin yemden yaralanmalarının ve işletmenin birim gelirinin kötüleşmesine sebep olmuştur. İşletmecilerin hem genç hem de eğitimli olmaları; yenilikleri çabuk algılayıp uygulama ve girişimciliklerinin daha iyi olmasından dolayı işletmeleri daha verimli olmuştur. Nitekim Erensayın (1) da yaptığı bir çalışmada, etlik piliç yetiştiricilerinin eğitim düzeylerinin artmasıyla, piliçlerin yemde yararlanmalarının iyileştiğini saptaması bulgularımızı doğrulamaktadır. Bölgedeki kümeslerde piliçlerin gün ve daha geç yaşlarda kesilmeleri; ortalama kesim ağırlığı, kümes randımanı ve yemden yararlanma açısından olumlu sonuç verirken, günde kesim yapan işletmelerin üretici endeksi ve birim geliri yüksek olmuş, ölüm oranları daha düşük çıkmıştır. Birçok araştırmacı da bu bulguları doğrulamaktadır (0,9,30). Bölgedeki etlik piliç kümeslerinde uygulanan yerleşim sıklığı m ye ile piliç şeklinde gruplandırılarak incelenmiştir. M ye piliç yerleştirilmesi kesim ağırlığı ve yemden yararlanma bakımından avantajlı olurken, m ye piliç yerleştirmek üretici endeksi ve sürünün ölüm oranının düşmesi bakımından avantajlı olmuştur. Birim alana daha az hayvan koymak hayvanların konforunu artırdığından bu sonuçların çıkması normaldir. Ancak hayvan sayısı azaldıkça elde edilen toplam et miktarı düşmektedir. ıklığın artmasıyla yemden yararlanmanın gerilemesi bazı araştırmacı tarafından doğrulanırken (1,); bu sonuçlar Şahan ve İpek (31) in bulgularıyla ters düşmektedir. Diğer yandan Doğan ve aylam (3) ise, çalışmalarında m² ye 1 den 1 e kadar artan sıklıklarda hayvan yerleştirmişler ve en az ölüm oranını, 18 tavuk/m² lik sıklıkta elde etmişlerdir. Başka bir çalışmada ise 16.1 tavuk/m² lik sıklıkta ölüm oranı %1.7 gibi çok düşük bir oranda kalmıştır (33). Halbuki Grashorn ve Kurtritz () ise yerleşim sıklığının ölüm oranı üzerine önemli bir etki yapmadığını bildirmektedirler. ONUÇ VE ÖNERİLER Bölgede, etlik piliç üretiminde gözlenen organizasyon yumurta üreticileri arasında bulunmamakta ve bunun sonucu olarak işletmelerden beklenen performans elde edilememektedir. Çorum ve Afyon tavukçuluğuna benzer birlikler kurularak Doğu Anadolu yumurta üreticileri de sorunlarına ortak çözüm aramalı ve ürünlerini hak ettikleri değere satabilmelidirler. İşletmecilerin eğitim düzeyleri yükseltilmeli yada bu konuda kurs verilmelidir. Kümeslerde doğal havalandırmaya ek olarak mekanik havalandırma da yapılmalıdır. Kafes gözlerine tavuk konulmalı ve kümeslerde mutlaka otomatik aydınlatma saatleri kullanılmalıdır. Bölgede gerek etlik piliç yetiştiriciliği olsun gerekse yumurta tavukçuluğu Batı bölgelerimize göre oldukça geri durumdadır. Bölgenin Orta Asya ve Orta Doğu ülkelerine yakınlığı göz önüne alınırsa üretimin arttırılması durumunda dışsatım olanağı bile vardır. Ayrıca işsizliğe de önemli ölçüde çözüm olacağı söylenebilir. KAYNAKLAR 1. Testik, A.. Türkiye Tavukçuluğunun Temel orunları ve Organizasyonu. Uluslararası Tavukçuluk empozyumu Mayıs. Adana, : 18, Akbay, R. ve Güneş, T.. Türkiye de Tavukçuluğun Geliştirilmesinde Izlenecek Temel Yaklaşımlar. YUTAV 93, : 1-7. Istanbul Koçak, Ç., Ege Bölgesinde Kanatlı Hayvan Yetiştiriciliğinin Durumuna Ilişkin Rapor. Ege Bölgesi Tarımın Bugünü ve Yarını EIAD Ekonomik ve osyal Araştırmalar Yayın No. 9/EA (6-67), İzmir. 199.

6 . ugiyama, M.,. Poultry Industry In The World and Japan. Ofprint From Farming Japan.,.7, (1): Perek,T. Uygulamada Tavuk Ürünlerinin Pazarlanmasında Karşılaşılan orunlar. Ulusal Tavukçuluk empozyumu 8 Ç.Ü. Ziraat Fak. Yay. Adana, 83s Türkoğlu, M.. Optimum Büyüklükte Bir Yumurtacı Işletmenin Planlanması ve Kurulması ırasında Dikkate Alınması Gerekli Hususlar. ivas Yöresinde Tarımın Gelitirilmesi emp. 30 Mayıs - 3 Haziran, ivas.: Tatlıdil, F., Gülçubuk, B. ve Çelik, H.. Gelişme Doğrultusunda Türkiye de Tavukçuluk Politikası. Çiftlik Derg., 131: Güneş, T.,. Türkiye Tavukçuluğunda Pazarlanma, Örgütlenme. Batı Anadolu 1. Tavukçuluk emineri, M.P.M. No. 0: Ankara Gürsoy, O. Kasaplık Piliç Üretiminde verimlilik Ölçümü. Işletmeler Iller ve Bölgeler Arası Karşılaştırmalar. M.P.M. Ankara, Yay No. 0,, 9 s Anonim,.Who s Who International in the Egg and Poultry Int., 1, 10, : Aral,.. Türkiye Tavukçuluğunun Ekonomik Gelişimi ve Finansman orunları. Türkiye IV. Hay Kong. Tav. Derneği yay., : Ankara Erensayın, C.. Türkiye Ticari Tavukçuluk Işletmelerinin Teknik Yapısı ve Uygulamaları Üzerinde Bir Araştırma. C. Ü. Tokat Ziraat Fak. (Yayınlanmamış), Tokat., 130 s Düzgüneş, O., Kesici, T., Kavuncu, O. ve Gürbüz, F.. Araştırma ve Deneme Metodları. Ank. Üniv. Ziraat F. yay. No. 101,, : Talim, M., Çakır, C. ve Elbek, A.G.,. Ege Bölgesinde Izgaralık (Kasaplık) Piliç ve Yumurta Üreten Işletmelerin Yapısal Özellikleri ve Ekonomik orunları. TÜBITAK. Proje No. VHAG -9, Kesin Rapor,,9 s Akbay, R. ve Şenocak,C. Etlik Piliç Yetiştiriciliği. Türkiye Iş Bankası Yay. s Murray, Pirior, R.B. ve Lessr, W.H. Computerised Environment Control for Egg Production Poultry Int. October, : Elverdi, R. Tavukçulukta tresin Kontrolü. Çiftlik Derg. 13, : Şenköylü, N. Modern Tavuk Üretimi.Çiftlik yayıncılık,tekirdağ., 67 s Kayhan, F. H. ve Fidan, B., Doğu Anadolu Bölgesinde Etlik Piliç ve Yumurta Tavukçuluğu Yapan İşletmelerin Yapısal Özellikleri ve orunları. T.O.K.B. Doğu Anadolu Tarımsal Araş. Enst. Md. Ülkesel Proje Raporu, Kod No. IV , Erzurum Mutaf,., Gönül, T., Altan, A. ve Yavaş, Ö., Etlik Piliç Üretiminde Isıtma istemlerinin, Yerleşim ıklığı Erkek ve Dişilerin Ayrı Yetiştirilesinin Verim Özelliklerine Etkileri. E.Ü. Ziraat Fak. Derg. 1 (),: Maus, F. Effect of Vitamin C an tress in Broiler Flocks. Poultry Abst.., 1: Grashorn, M. ve Kurtriz, B. Effect of Housing Densitiy on the Performance of Modern Broiler trains. Poultry Abst. 18, : Demirulus, H., Kara, K., Eratak, ve A., Temur, C. Yerleşim ıklığı ve Atlığın Etlik Piliçlerde Gelişme Performansına Etkisi. Doğu Anadolu Hay. Kong Eylül,: : Çıkın, A., Ege Bölgesi Tavukçuluk İşletmelerinin Yapısal Özellikleri ve orunları. TÜBITAK, Batı Anadolu Tavuk Yetiştiriciliği ve orunları empozyumu. 6-7 Ekim, : İzmir Mohammed, H.O. ve Carpenter, T.C. Use of a Multivariable Indezing core for Hygenie Varranler in relation to Egg Production. American J. of Vet. Research, ; 6: Roland, D.A. The Ability of Young and Hens to Chance hell Depozition With udden Natural Drasting Changes in Egg ize. Poultry ci. 9 : Jerable,. ve Machal, L. Factors Effecting Performance of Caged Layers in the Course of Breeding. Animal Breed. Abs., : Özen, N., Tavukçuluk Yetiştirme, Islah, Besleme, Hastalıklar Et ve Yumurta Teknolojisi. O.M.Ü. amsun. Yay. No. 8, 3 s Mutaf,. Gönül, T. ve Yavaş, Ö. Etlik Piliç Üretiminde Çeşitli Yataklık Materyali ile Bunların Karışımlarının ve Izgaranın verim Özelliklerine Etkileri. E.Ü. Ziraat Fak. yay. No. 36, : Şengül, T., Yıldız, A. ve Konca, Y. Broiler Üretiminde Farklı Altlık Materyalinin Verim Performansına Etkileri. Teknik Tav. Derg. 83: Şahan, Ü. ve İpek, A. Yaz Mevsiminde Farklı Yerleşim ıklığı ve Cinsiyetin Etlik Piliç Performansı ile Ilgili Çeşitli Özelliklere Etkisi. Trakya Bölgesi II. Hayvancılık senpozyumu 9-10 Ocak, : Doğan, M. ve aylam,.k. Etlik Piliç Yetişticiliğinde Yerleşim ıklığının Performansa Etkileri Üzerinde Bir Araştırma. O.M. Ü. Ziraat F. Derg. 10 () : Qinones, R., Polanco, G. ve Morenjon, O. A Comparison of Three Housing Densities for Broilers Reared on the Floor. Poultry Abst. 1 :