ÇELİK LİF DONATILI KENDİLİĞİNDEN YERLEŞEN BETONLARIN REOLOJİK ÖZELLİKLERİ. Mert Yücel YARDIMCI * Bülent BARADAN **

Transkript

1 ÇELİK LİF DONATILI KENDİLİĞİNDEN YERLEŞEN BETONLARIN REOLOJİK ÖZELLİKLERİ Mert Yücel YARDIMCI * Bülent BARADAN ** * Arş. Gör., Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, Buca/İzmir ** Prof. Dr., Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, Buca/İzmir Özet Bu çalışmada çelik lif donatılı kendiliğinden yerleşen betonlarda (ÇLKYB) hamur hacmi reoloji ilişkisi incelenmiştir. Üretilen lifsiz ve lifli kendiliğinden yerleşen betonlarda hamur hacmi artışı, sabit çimento dozajı altında arttırılan uçucu kül miktarı ile sağlanmıştır. Serilerdeki reolojik parametreler, çökme yayılma deneyi, V kutusu ve L kutusu deneyleri ile EFNARC 2002 standardına göre belirlenmiştir. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre, kendiliğinden yerleşen betonda lif kullanımının betonun akıcılık özelliklerini olumsuz etkilediği, özellikle donatılar arasından geçiş yeteneğinin lif varlığından en fazla etkilenen parametre olduğu gözlenmiştir. Hamur hacminin arttırılması ile birlikte lifli taze betonun reolojik parametrelerinin lif katkısından daha az etkilenebileceği ve uçucu külün reolojik açıdan olumlu katkısı nedeniyle yüksek oranlarda kullanılabileceği sonucuna varılmıştır. Abstract In this study, paste volume rheology relationship was investigated on steel fiber selfcompacting concretes (SFSCC). Rheologic parameters of mixes have been determined by slump flow, V-box and L-box test procedures according to EFNARC 2002 standard. According to the test results, fiber incorporation to self compacting concretes has a negative effect on flow properties of concrete and the most affected parameter of SFSCC was the passing ability. It is possible to achieve stable mixes that are less affected by fiber addition in terms of rheological parameters by incorporation of fly ash at high volume ratios.

2 1. Giriş Kendiliğinden yerleşen beton (KYB), kendi ağırlığı altında, başka hiçbir sıkıştırma enerjisine gerek duymadan dar kesitlerden geçebilen ve kalıba kolayca yerleşip, sıkışabilen çok akıcı kıvamda bir beton türüdür. KYB nin geleneksel betona göre bu farklı özelliği, dizayn felsefesindeki farklılık ve yeni nesil hiperakışkanlaştırıcıların kullanımı ile sağlanmaktadır. KYB nin yüksek akıcılığa sahip olmasının yanında, ayrışmaya karşı direncinin de yüksek olması gerekir. Ayrışmaya karşı hamur viskozitesinin arttırılması amacı ile uçucu kül, taş tozu, silika dumanı ve quartz filleri gibi toz malzemeler kullanılmaktadır [1]. Mekanik olarak yarı gevrek bir karaktere sahip olan betonun mekanik ve bazı diğer özelliklerini geliştirebilmek amacıyla çeşitli tipte lifler kullanılmaktadır. Betona çelik lif ilavesi betonun çekme dayanımı, yorulma, darbe etkilerine karşı dayanımını geliştirdiği gibi, süneklik ve tokluk gibi mühendislik özelliklerini de geliştirir [2]. Ancak betona lif katkısının taze betonun işlenebilirliği ve akıcılığını olumsuz etkilediği bilinmektedir [2-4]. Kullanılan lifin miktarı, boyu, görünüm oranı ve şekli lifli taze betonun işlenebilirliğinin kontrolünde önemli rol oynar [5-8]. Lifli betonların işlenebilirliği lifsiz betonlara göre daha azdır ve dökümleri lifsiz betonlara göre daha iyi planlama ve işçilik gerektirir. Öte yandan, sertleşmiş lifli betonların davranışı işlenebilirliğine ve dolayısıyla boşluksuz bir şekilde kalıba yerleştirilebilme başarısına büyük ölçüde bağlıdır. Lifli betonlar etkili sıkıştırmanın, homojen lif dağılımının sağlanması, hapsolmuş hava boşukları riskinin azaltılması için, yerleştirmeyi kolaylaştıracak ve vibrasyon ihtiyacını azaltacak şekilde yeterince akıcı olarak dizayn edilmelidir [2]. Bu açıdan bakıldığında, kalıba kolayca yerleşebilen ve etkili sıkıştırmanın herhangi bir ek vibrasyon enerjisine gerek duyulmadan başarılabildiği kendiliğinden yerleşen betonların kullanımı, daha başarılı lifli kompozitlerin oluşturulması açısından yararlı olabilir. Lifli betonların lifsiz betonlara göre işlenebilirliklerinin düşüklüğü ve daha iyi işçilik gereksinimi, maliyetleri üzerinde dikkate alınmaya değer bir artışa neden olmaktadır. Kendiliğinden yerleşebilen lifli betonların kullanımı işçilikten sağlanacak kazanç ve döküm hızında yol açacağı artış ile toplam maliyette azalmaya neden olabilir. Fakat lifli KYB de tıpkı lifsiz KYB gibi sadece kendi ağırlığı altında, başka hiçbir sıkıştırma enerjisine ihtiyaç duymadan kalıba yerleşip sıkışabilmeli, dar kesitlerden geçebilmeli ve herhangi bir bloklanma ve segregasyona uğramadan kesitte homojen lif dağılımını sağlayabilmelidir. Kendiliğinden

3 yerleşebilmenin yeterince sağlanamaması lifli kompozitte dayanım ve dayanıklılık açısından çok olumsuz durumlara yol açabilir. Kullanılan lifin tipi, boyu, narinliği (lif boyunun lif çapına oranı) ve miktarının yanında KYB karışımının dizaynı da lifli KYB nin işlenebilirliği için anahtar parametrelerdir. Lifler aynı hacimdeki agregalara göre daha uzun şekle ve daha yüksek yüzey alanına sahiptirler [4]. Bundan dolayı akış sırasında akışa karşı bir içsel sürtünme ile karşı koyarlar. Genel olarak lif boyu ve en büyük agrega boyutu ile agrega hacmindeki azalma akış sırasında içsel sürtünmeyi azaltır ve işlenebilirliği arttırır [2]. Ayrıca lifler akış sırasında engeller önünde takılarak akışın bloklanmasına neden olabilirler. Genel olarak lif narinliği ve miktarı arttıkça lifli kompozitin mekanik özellikleri iyileşmektedir. Bayramov vd. [3], lif narinliği ve miktarının artışı ile kırılma enerjisinin arttığını göstermişlerdir. Öte yandan, aynı lif miktarında, düşük narinliğe sahip karışımlarda daha iyi işlenebilirlik elde edilmektedir [4]. Bundan dolayı lif miktarı ve narinliğinin betonun hem taze hal hem de sertleşmiş haldeki mekanik performanslarında önemli bir parametre olmaktadır. Her iki parametrenin de arttırılması taze halde işlenebilir bir karışım elde edilmesini oldukça zorlaştıracaktır. Değişik özelliklerdeki lifli serilerin kolay karşılaştırılabilmesi açısından, literatürde hem lif narinliğini hem de lif miktarını içerisinde barındıran lif faktörü parametresi kullanılmaktadır. Lif faktörü (1) formülündeki gibi ifade edilir. Lif faktörü = V f.( l / d) (1) Bu ifadedev lif hacmi, ( l / d) ise lif boyunun lif çapına bölümünden elde edilen lif f narinliğidir. Lif faktörü, (1) ifadesinden de görüldüğü gibi lif hacmi ve lif narinliğinin (görünüm oranının) çarpımından oluşan boyutsuz bir parametredir. Lif faktörü parametresi boyutsuz bir parametre olduğundan, farklı dozajlarda ve farklı narinliklerdeki liflerin bir arada karşılaştırılabilmesi amacı ile literatürde sıkça kullanılmaktadır. Lifli KYB nin engeller karşısında bloklanmadan akışa devam edebilmesi için geçiş yeteneğinin geliştirilmesi gereklidir. Hamur hacminin arttırılması, lifli KYB nin geçiş yeteneğini geliştirir. Fakat hamur fazının viskozitesi de yeni nesil hiperakışkanlaştırıcıların kullanımı ile kontrol altına alınmalı, genel olarak parçacık

4 boyutu 0.125mm den küçük, viskozite arttırıcı toz malzemeler kullanılarak viskozitede aşırı kayıp olmadan, betonun işlenebilirliği arttırılmalıdır. Bu çalışmada sabit çimento dozajı altında, uçucu kül kullanılarak artan hamur hacmine sahip kendiliğinden yerleşen betonlar üretilmiş ve çeşitli miktar ve tiplerde çelik liflerin taze betonun reolojik parametreleri üzerine etkileri araştırılmıştır. 2. Kullanılan Malzemeler ve Karışımlar: 2.1. Çimento ve uçucu kül Çalışmada kullanılan çimento normal Portland çimentosu CEM I-42,5 dur. Kullanılan uçucu kül Soma Termik Santralinden elde edilmiş, seperatörden geçirilmiş C tipi bir uçucu kül olarak alınmıştır. Uçucu külün kimyasal ve fiziksel analizi incelendiğinde, külün F sınıfına dahil edilebileceği görülmektedir. Çimento ve uçucu külün özgül ağırlıkları sırasıyla 3.11 ve 2.20; incelikleri ise sırasıyla ve m 2 /kg dır. Çimento ve uçucu külün kimyasal özellikleri çizelge 1 de sunulmuştur. Çizelge 1: Çimento ve uçucu külün kimyasal özellikleri (%) SiO 2 Al 2 O 3 Fe 2 O 3 CaO MgO Na 2 O K 2 O SO 3 Cl Çimento Uçucu kül Serb. CaO Kız. Kay Agregalar Çalışmada ince agrega olarak kırma taş tesisinden elde edilmiş (0-3mm) kırma kum kullanılmıştır. Kırma kumun özgül ağırlığı 2.65 ve su emme kapasitesi %1, incelik modülü 2.45 dir mm lik elekten geçen malzeme miktarı %10 olarak belirlenmiştir. Çalışmada kullanılan kaba agrega kırma taş tesisinden elde edilmiş (5-15mm) kırma taştır. Özgül ağırlığı 2.70, su emme kapasitesi %0.4 ve incelik modülü 5.26 olarak elde edilmiştir. Karışım granülometrisi ve referans eğrileri Şekil 1 de sunulmuştur.

5 % Geçen ,125 0,25 0, Elek açıklığı (mm) Karışım ince ideal kalın Şekil 1: Karışım granülometrisi ve referans eğriler 2.3 Su ve kimyasal katkı Çalışmada içme suyu niteliğinde çeşme suyu kullanılmıştır. Polikarboksilat eter bazlı yeni nesil bir hiperakışkanlaştırıcı kullanılmıştır. Kullanılan kimyasal katkının ph ı 6.5 ve katı madde miktarı % 35 dir. Katkı, ASTM C 494 e göre F tipidir. 2.4 Çelik Lif Çalışmada uçları kıvrımlı kısa kesilmiş çelik teller kullanılmıştır. Kullanılan çelik liflerin kimi özellikleri çizelge 2 de sunulmuştur. Çizelge 2: Kullanılan çelik liflerin fiziksel özellikleri Tel Tipi Tel Boyu (mm) Tel Çapı (mm) Narinlik (l/d) Çekme Dayanımı (MPa) ZP , RC 65 / 60 BN 60 0, Beton Karışımları Çalışmada 50 dm 3 kapasiteli düşey eksenli bir mikser kullanılmıştır. Miksere önce agregalar konmuş ve 30 sn kuru karışım uygulanmıştır. Daha sonra çimento ve uçucu kül konularak 30 sn kuru karışım uygulanmış, su ve katkının eklenmesinin ardından tüm karışım 2 dakika karıştırılmıştır. Daha sonra lifler eklenerek homojen bir lif dağılımının sağlanması amacı ile 3 dakikalık ek karıştırma süresi uygulanmıştır. Taze beton deneyleri 10 dakika içerisinde tamamlanmıştır.

6 Üretilen referans betonların karışım oranları ve lifli serilerde kullanılan lif miktarları sırasıyla çizelge 3 ve 4 de görülmektedir. Çizelge 3 den de görüldüğü gibi karışımların hamur hacimleri, çimento dozajı ve gradasyon sabit tutularak uçucu kül eklenmesi ile 0.38 den 0.44 e kadar arttırılmıştır. Buna paralel olarak uçucu kül ilavesi ile hamur hacminin aşırı viskozite artışını kontrol altına alabilmek amacı ile kullanılan kimyasal katkı miktarı da arttırılmıştır. C ve D karışımlarına değişen miktarlarda ZP305 (lif boyu 30mm) ve RC 65/60 (lif boyu 60mm) kodlu uçları kıvrılmış çelik lifler çizelge 4 deki oranlarda eklenerek betonlar üretilmiştir. Çizelge 3: Lifsiz referans serilerin gerçek karışım oranları (kg/m 3 ) A B C D Çimento Uçucu Kül Su Kırma kum (KYD) Kırmataş (KYD) Kimyasal Katkı 6.9 (1.6) * 7.4 (1.6) * 9 (1.7) * 12.9 (2.1) * O r a n s a l D e ğ e r l e r Su / çimento 0.49 Su / bağlayıcı 0,40 0,38 0,33 0,30 Uç.kül / bağlayıcı 0,20 0,24 0,33 0,40 Toplam bağlayıcı (kg) Hamur hacmi ** ince / kaba agrega 1.80 *** * Ağırlıkça toplam bağlayıcının yüzdesi ** 0-3mm kırma kumun 0,125mm elekten geçen kısmı dahildir KYD : Kuru yüzey doygun. ***Ağırlıkça Lifli serilerde, eklenen lif hacmi kadar toplam agrega hacminden (ince agrega / kaba agrega oranı değişmeyecek şekilde) düşürülmüş, serilere ait diğer bileşenler aynen korunmuştur. Çizelge 4: Lif eklenen seriler ve lif miktarları C C C C D D ZP305 (l/d=55) kg/m RC65/60 (l/d=65) kg/m Deneysel yöntem Çalışmada yalnızca reolojik parametreler göz önüne alınmış, mekanik performans çalışmanın kapsamı dışında tutulmuştur. Taze beton reolojik parametreleri Efnarc [6] standardında öngörülen taze beton deneylerine uygun olacak şekilde yapılmıştır.

7 Uygulanan taze beton deneyleri, ölçülen parametreler ve donatısız yalın beton için önerilen sınır değerler çizelge 5 de görülmektedir. Deneylerin yapılış prosedürleri ile ilgili daha geniş bilgi Efnarc [6] standardında bulunabilir. Çizelge 5: KYB reolojisine yönelik bazı deney yöntemleri ve önerilen değerler [6] Deney Adı Ölçülen Özellik Önerilen Değerler Çökme yayılma (halkalı) Doldurma yeteneği / Geçiş yeteneği L kutusu bloklanma oranı Geçiş yeteneği, bloklanma riski V kutusu akış süresi Doldurma yeteneği / Segregasyon direnci 6 12 (sn) (mm) Literatürde lifli betonların işlenebilirliği ile ilgili standart deney yöntemi henüz geliştirilmiş değildir. Donatısız betonlar için geliştirilmiş olan VeBe testi gibi bazı deney yöntemlerinin, lifli kompozitlerin işlenebilirliği hakkında daha gerçeğe yakın sonuçlar verdiği bildirilmiştir [7]. Yapılan çalışmada donatısız KYB ler için geliştirilmiş olan halkalı çökme yayılma, L kutusu bloklanma oranı deneyleri lifli KYB ler için de uygulanmıştır. Şekil 2 de uygulanan taze beton deney aparatları görülmektedir. Çalışmada kullanılan en küçük lif boyu 30mm olduğundan dolayı serilerin engeller arasından geçiş yeteneğini ve bloklanma riskini ölçmeye yarayan L kutusu deneyi lifli seriler için şekil 2-d de görüldüğü gibi ortada tek donatı kalacak şekilde revize edilerek uygulanmıştır. (a) Halkalı çökme yayılma (c) L kutusu deneyi donatı engelleri (b) V-kutusu akış süresi (d) Lifli seriler için L kutusu donatı engelleri Şekil 2: Kendiliğinden yerleşebilirlik deney aparatları

8 Lifsiz serilerde L kutusu deney aparatının kapak kısmında bulunan donatılar 14 mm çapında olmak üzere, net geçiş boşluğu 40mm dir. Lifli seriler için şekil 2-d de gösterildiği gibi geçiş boşluğu kapak önünde tek donatı bırakılarak 94mm ye çıkarılmıştır. Serilerin performanslarının karşılaştırılmasında kolaylık olması açısından, (1) ifadesi ile verilen, lif faktörü parametresi kullanılmıştır. 4. Deneysel sonuçların değerlendirilmesi 75 cm hedef yayılma çapı için, kullanılan katkı dozajı (karışımlardaki su miktarı sabit olmak üzere) artan toz madde miktarına paralel olarak giderek artmıştır. Özellikle en fazla toz madde içeren D serisinde kullanılan katkı dozajı oldukça fazla artmıştır. D serisinde her ne kadar buna yönelik düzenli bir deney yapılmamış olsa da gözlemsel olarak, betonun işlenebilirliğini sadece dakika koruyabildiği gözlenmiştir. Bu nedenle tüm deneysel çalışmalarda, bu durum göz önüne alınarak tüm taze hal deneyleri, yeniden katkı eklenmesine meydan vermemek için seri bir şekilde 10 dakika içerisinde tamamlanmıştır. Toplam bağlayıcı (kg/m3) Yayılma çapı (cm) Yayılma çapı (cm) t50 süresi (sn) 0,20 0,24 0,33 0,40 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 t50 süresi (sn) Uçucu kül / toplam bağlayıcı Şekil 3: Lifsiz serilerin yayılma çapı, 50 cm çapa yayılma süresi ilişkisi Tüm lifsiz seriler hem taze hal deneylerinin sonuçlarına göre, hem de gözlemsel olarak kendiliğinden yerleşebilirliği sağlamaktadır. 75 cm lik yayılma çapı hedefi tüm lifsiz serilerde yaklaşık olarak sağlanmıştır.

9 Lifsiz hiçbir seride ayrışma gözlenmemiştir. Uçucu kül miktarı en fazla olan D serisinde yayılma çapı 78 cm olarak elde edilmiştir. Lifsiz serilere ait yayılma çapı, 50 cm çapa ulaşma süresi (t 50 ), bloklanma oranı (h 2 /h 1 ) ve V-kutusu akış süreleri şekil 3 ve 4 te görülmektedir. Hamur hacimleri 0.38 ve 0.39 olan A ve B serilerinde 0.80 civarında elde edilen bloklanma oranı, hamur hacmi sırası ile 0.42 ve 0.44 olan C ve D serilerinde 0.94 düzeyine ulaşmıştır. Bu durum hamur hacmi artışının beklendiği gibi, betona daha iyi bir geçiş yeteneği kazandırdığının bir göstergesidir. Ancak V kutusu akış sürelerinde; yayılma deneyinde 50 cm çapa yayılma süresinde ve L kutusu deneyinde 20 cm mesafeye (T 20 ) ve 40 cm mesafeye (T 40 ) ulaşma süreleri de artış eğilimi kaydedilmiştir. Bu durum hamur viskozitesindeki artış ile açıklanabilir. Diğer bir deyişle sabit çimento dozajında, uçucu kül miktarının arttırılması ile artan hamur hacmi ile beton engeller arasından bloklanma olmadan geçebilmekte, fakat akış daha uzun sürede tamamlanmaktadır. Şekil 4 de lifsiz referans serilerin bloklanma oranı V kutusu akış süresi ilişkisi görülmektedir. Bloklanma oranı (h2/h1) 1 0,95 0,9 0,85 0,8 0,75 0,7 Toplam bağlayıcı (kg/m3) ,20 0,24 0,33 0,40 Uçucu kül / toplam bağlayıcı V kutusu akış süresi (sn) Bloklanma oranı (h2/h1) V kutusu akış süresi (sn) Şekil 4: Lifsiz serilerin bloklanma oranı ve V kutusu akış süresi ilişkisi Lif eklenmesi kendiliğinden yerleşen betonun akıcılık özelliğini etkilemektedir. Şekil 5 de C referans serisinde ZP305 çelik lifinin 40, 60, 80 ve 94 kg/m 3 dozajlarında kullanılması ile, taze beton yayılma çapı ve 50 cm çapa yayılma süresinde (t 50 süresi) meydana getirdiği değişiklikler görülmektedir. Artan lif miktarına karşılık yayılma çapında ani düşüşler gözlenmekte ve ayrıca t 50 süresinde artış meydana gelmektedir.

10 Lifler taze beton içerisinde katı katı sürtünmesine bağlı olarak akışa karşı iç direnci arttırmakta ve bundan dolayı hem yayılma çapı düşmekte hem de belirli bir çapa ulaşma süresi artmakta, betonun akış hızı yavaşlamaktadır. Yayılma çapı (cm) Lif dozajı (kg/m3) t50 süresi (sn) Yayılma çapı (cm) t50 süresi (sn) Şekil 5: C referans serisinde artan lif dozajına karşılık yayılma çapı 50cm çapa yayılma süresi ilişkisi Şekil 6 da C referans serisinde artan lif dozajına karşılık L kutusu bloklanma oranı ilişkisi verilmiştir. Şekil 6, yayılma çapı açısından Efnarc [6] standardına göre kendiliğinden yerleşebilir kabul edilebilecek olan ZP305 lifli serilerin, bloklanma oranı açısından ne derecede riskli olabileceğini göstermektedir. KYB karışımlarına çeşitli oranlarda lif eklenmesi ile birlikte karışımların lifsiz haline göre kendiliğinden yerleşebilirlik özelliklerinde düşüşler göze çarpmaktadır. Ancak yalnız yayılma çapı değerine göre karışımın tüm performansını yorumlamak son derece yanlış olacaktır. Çünkü çelik liflerin eklenmesi betonun şekil alabilme yeteneğini olumsuz etkilemekte ve yayılma çapı değerleri düşmektedir. Fakat asıl etki betonun geçiş yeteneğinde ortaya çıkmaktadır.

11 Bloklanma oranı (h2/h1) 1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 BLOKLANDI BLOKLANDI Lif dozajı (kg/m3) Şekil 6: C referans serisinde artan lif dozajına karşılık bloklanma eğilimi Özellikle, bu çalışmadaki gibi ortada tek donatı ile yapılan L kutusu deneyinde 94 mm lik açıklıktan çelik lifli seriler geçmekte oldukça zorlanmaktadırlar. Hamur hacminin 0.42 olduğu C serisinde %1 (80 kg/m 3 ) ve %1.2 (94 kg/m 3 ) lif oranında yayılma tablası üzerinde ortada liflerin kümelenme eğilimi gösterdiği gözlenmiştir. Ayrıca, bu seriler L kutusu deneyinde donatı önünde bloklanarak akışı tamamlayamamışlardır. Deneysel çalışmadaki serilere (1) ifadesi ile verilen, değişik tip ve dozajlardaki liflerin bir arada değerlendirilmesine olanak tanıyan, boyutsuz lif faktörü parametresi açısından bakıldığında serilerin performansları daha net bir şekilde ortaya çıkmaktadır. Şekil 7 ve 8 de lifli serilerin yayılma çapı ve bloklanma oranı performansları görülmektedir Yayılma Çapı (cm) ,2 0,4 0,6 0,8 1 Lif Faktörü (Vf.l/d) C serisi (Vhamur=0,42) D serisi (Vhamur=0,44) Şekil 7: Lif faktörü artışına göre serilerin yayılma çaplarındaki değişim Yayılma çapı açısından, hamur hacmi 0.44 olan D serisi boyutsuz lif faktörü parametresinin artışından hamur hacminin 0.42 olduğu C serisine göre daha az

12 etkilenmektedir. Lifsiz halde hemen hemen aynı bloklanma oranına sahip C ve D karışımlarında, boyutsuz lif faktörü parametresinin artışından yine D serisi daha az etkilenmekte, en yüksek lif faktörü oranında D serisinde 0.70 bloklanma oranı elde edilmektedir. Bloklanma Oranı (h2/h1) 1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0, ,2 0,4 0,6 0,8 1 Lif Faktörü (Vf.l/d) C serisi (V hamur=0,42) D serisi (V hamur=0,44) Şekil 8: Lif faktörü artışına göre serilerin bloklanma oranlarındaki değişim 5. Sonuç ve öneriler 1- Kendiliğinden yerleşme özelliğine sahip betonlarda lif kullanımı taze halde reolojik parametreleri etkilemektedir. 2- Lif katkısı kendiliğinden yerleşen betonlarda karışımın özellikle geçiş yeteneğini olumsuz etkilemektedir. Hamur hacmi artışı lifli kendiliğinden yerleşen betonların geçiş yeteneğinde önemli düzeyde iyileşme sağlamaktadır. 3- Uçucu kül kullanılarak hamur hacminde sağlanan artış, kendiliğinden yerleşen lifli betonlarda reolojik açıdan iyileşme sağlamaktadır. Uçucu külün yüksek oranda kullanımı ile meydana gelen viskozite artışı kimyasal katkı kullanımı ile kontrol altına alınmalıdır. Ayrıca, yüksek oranda uçucu kül kullanımının özellikle erken yaştaki mekanik özellikleri ne şekilde etkilediği de araştırılmalıdır. 4- Lifli kendiliğinden yerleşen betonlarda işlenebilirlik, önemli bir tasarım parametresidir ve akış özellikleri sadece yayılma çapı kontrolü ile değerlendirilmemelidir. Değiştirilmiş L-kutusu testi, lifli karışımların geçiş yeteneklerinin göreceli kontrolünde kullanılabilir.

13 Teşekkür Yazarlar deneysel çalışmalara verdikleri destekten dolayı Sn. İrfan Kadiroğlu ve Batıbeton A.Ş. laboratuvar personeline, çelik lifleri ve kimyasal katkıyı sağlayan Beksa A.Ş den Sn. Mehmet Yerlikaya ve Konsan Bilgi Tek. A.Ş. ye teşekkür eder. Kaynaklar [1] B. Persson, (2001), A comparision between mechanical properties of self compacting concrete and the correponding properties of normal concrete, Cement and Concrete Research, 31, [2] K.H. Kyahat and Y. Roussel, (2000), Testing and performance of fiber reinforced, self consolidating concrete, Materials and Structures, Vol. 33, pp [3] F. Bayramov, C. Taşdemir, M.A. Taşdemir, (2004), Cement and concrete composites, Vol. 26-6, pp [4] S. Grünewald, J. C. Walraven, (2001), Parameter study on the influence of steel fibers and coarse aggregate content on the fresh properties of self compacting concrete, Cement and Concrete Research 31, [5] P. Balaguru and S. Shah, (1991), Fiber reinforced cement composites, Mc. Graw Hill Inc. [6] EFNARC, Specification and Guidelines for Self Compacting Concrete, February [7] RILEM, Workability of rheology of fresh concrete: Compendium of tests, Report of RILEM technical committee TC145-WSM workability of special concrete mixes, [8] M.Z. Bayasi and P. Soroushian, (1992), Effect of steel fiber reinforcement on fresh mix properties of concrete, ACI Materials Journal, V.89, No.4 pp