Beyin Temelli Öğrenmenin Akademik Başarıya Etkisi: Bir Meta-analiz Çalışması *

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Beyin Temelli Öğrenmenin Akademik Başarıya Etkisi: Bir Meta-analiz Çalışması *"

Transkript

1 Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Educational Sciences: Theory & Practice 14(2) Eğitim Danışmanlığı ve Araştırmaları İletişim Hizmetleri Tic. Ltd. Şti. DOI: /estp Beyin Temelli Öğrenmenin Akademik Başarıya Etkisi: Bir Meta-analiz Çalışması * Eda GÖZÜYEŞİL a Niğde Üniversitesi Ayhan DİKİCİ b Niğde Üniversitesi Öz Bu araştırmada beyin temelli öğrenmenin öğrencilerin akademik başarılarına etkisini deneysel yöntemlerle ortaya koyan çalışmaların etki büyüklüklerinin birleştirilmesi amaçlanmış ve elde edilecek etki büyüklüğünün öğrencilerin öğrenim düzeyleri, çalışmaların yapıldığı derslerin alanı, örneklem sayıları ve çalışmaların yapıldığı ülkelere göre farklılık gösterip göstermediğinin meta-analiz yöntemiyle araştırılması hedeflenmiştir. Meta-analiz, aynı konu üzerine yapılmış birbirinden bağımsız birçok çalışmadan elde edilmiş sayısal verileri istatistiksel olarak birleştirme ve bu çalışmaların sonuçları hakkında genel bir yargıya varma yöntemidir. Bu bağlamda, alan yazın taraması sonucu yılları arasında yapılmış beyin temelli öğrenmenin öğrencilerin akademik başarısı üzerindeki etkisini araştıran kodlama protokolüne uygun çeşitli ülkelerde İngilizce ve Türkçe dilinde yapılmış 31 adet çalışma (42 karşılaştırma) meta-analiz araştırmasına dâhil edilmiştir. Araştırma sonucunda, beyin temelli öğrenmenin öğrencilerin akademik başarısı üzerinde pozitif fakat orta düzeyde bir etkiye (d=0.640) sahip olduğunu ortaya konmuştur. Buna ek olarak, etki büyüklükleri öğrenim düzeyi, ders alanı, örneklem sayısına göre farklılaşmazken Türkiye ve ABD de yapılan çalışmalar karşılaştırıldığında, Türkiye lehinde anlamlı bir farklılık olduğu sonucuna varılmıştır. Anahtar Kelimeler Akademik Başarı, Beyin Temelli Öğrenme, Meta-analiz, Nörobilim, Nörofizyolojik Öğrenme. Son yıllarda beynin yapısal ve fonksiyonel işleyişine yönelik çalışmalarda araştırmacılara fırsatlar yaratan elektrofizyolojik çalışmalar, nöropsikolojik testler ve görüntüleme tekniklerinin kullanılması (Vaid ve Hall, 1991; Vigliocco, Vinson, Druks, Barber ve Cappa, 2011; Weintraub, 2000) eğitim alanında büyük değişmelerle sonuçlanan önemli bilgiler sağlamıştır. Bütün bunlarda temel gaye, birey için daha nitelikli, kalıcı ve yaşanabilir bir öğrenmenin gerçekleştirilmesini sağlamaktır. Bu amaçla geliştirilen ve yaygın olarak bilinen birçok öğrenme ve öğretme kuramı gibi beyin temelli öğrenme de öğrenmenin nasıl meydana geldiği ve hangi şartlarda daha etkili bir öğretim yapılabileceği üzerine odaklanmaktadır. Beyin temelli öğrenme, öğrenmeyi beynin yapısı ve fonksiyonları üzerine inşa eder ve öğretime yönelik çıkarımlarda bulunur (Caine ve Caine, 2002). Yani öğrencilerin bireysel özelliklerini dikkate alarak; Çevresel, duyusal, psikolojik ve benzeri faktörlerin öğrenme üzerindeki olumlu ve * Bu çalışma, Niğde Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Programları ve Öğretim Bilim Dalı nda Doç. Dr. Ayhan DİKİCİ danışmanlığında Eda GÖZÜYEŞİL tarafından hazırlanan yüksek lisans tezinden üretilmiştir. a b Sorumlu Yazar: Eda GÖZÜYEŞİL Eğitim Programları ve Öğretim alanında doktora öğrencisidir. Niğde Üniversitesi Yabancı Diller Yüksekokulu nda İngilizce okutmanı olarak görev yapmaktadır. Çalışma alanları arasında yabancı dil öğretimi, beyin temelli öğrenme ve meta-analiz yer almaktadır. İletişim: Niğde Üniversitesi, Yabancı Diller Yüksekokulu, Niğde. Elektronik posta: edagozuyesil@gmail.com Dr. Ayhan DİKİCİ Eğitim Programları ve Öğretim alanında doçenttir. İletişim: Niğde Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Eğitim Programları ve Öğretim ABD, Niğde. Elektronik posta: adikici@nigde.edu.tr

2 KURAM VE UYGULAMADA EĞİTİM BİLİMLERİ olumsuz etkileri nelerdir? Bunlar öğrenme ortamına nasıl organize edilebilir? gibi konularda eğitimcilere destek sağlamaktadır. Öğrenmede beyin ve fonksiyonları çok önemlidir. Bu yaklaşımda yer alan beyin temelli öğrenme ilkeleri beynin yapısı ve çalışmasıyla ilişkilendirilmiştir. Beyin temelli öğrenme beynin nasıl çalıştığını en iyi şekilde bilerek, maksimum öğrenmenin gerçekleşme yollarını keşfederek yapılan öğrenmeyi savunur (Carolyn, 1997). Bu yaklaşım, öğrenmeyi beyin ve beynin çalışma şekli ile ilişkilendirir ve beynin özelliklerinin ve çalışma performansının artırılmasının öğrenme üzerindeki olumlu etkilerinden bahseder. Bu nedenle temel olarak beyin gelişimiyle ilgilenir. Beyin ve sinir sistemi ile bilişsel davranışlarımız arasındaki ilişkiyi inceleyen nörobilim sayesinde ve özellikle MRI, PET ve MEG tarayıcılarının gelişmesiyle hız kazanan araştırmalarla, beyin temelli öğrenme yaklaşımı desteklenmektedir (Hansen ve Monk, 2002). Günümüzde bu yeni teknolojiler kullanılarak testler yürütülmekte, beyni çalışan bir kişinin beynindeki nöronların durumunu renkli olarak pozitron emisyonu tomografisi ve Nükleer Magnetik Rezonans Resimleyicisi (NMRI) gibi sistemlerle görüntülenebilmekte, böylece bellek, duygu, dikkat, örüntüleme gibi birçok değişken ve bunların öğrenmeye etkisi irdelenmektedir (Soylu, 2004; Taşçıoğlu, 1994; Thomas, 2001; Weiss, 2000). Dünyada ve ülkemizde yürütülen bu çalışmalar bize ilginç veriler sağlamaktadır. Örneğin görüntüleme teknikleri ile incelenen hücre kümelerinin sanıldığı gibi düzenli bir yapı sergilemediği ya da bir kişideki dil ile ilgili bölgenin konumunun diğer bir kişi ile uyuşmadığı görülmektedir (Ergenç, 1994). Beyin temelli öğrenmenin teorik temelleri olarak tanımlanan ve nörolojik olarak destek bulan bu ilkeler Caine ve Caine tarafından aşağıdaki gibi sıralanmaktadır (1990; 2002): 1- Beyin paralel bir işlemcidir. 2- Öğrenme tüm fizyolojiyle ilgilidir. 3- Anlam arayışı içseldir. 4- Anlam arayışı, örüntüleme (patterning) yoluyla olur. 5- Örüntülemede duygular önemli bir yer tutar. 6- Beyin, parçaları ve bütünü aynı anda algılar. 7- Öğrenme, hem odaklanmış dikkati hem de çevresel algıyı içerir. 8- Öğrenme her zaman bilinçli ve bilinçsiz süreçleri içerir. 9- İki farklı tür belleğimiz vardır: Uzamsal bellek sistemi ve mekanik öğrenme için bir sistemler dizisi. 10- Olgu ve beceriler doğal uzamsal bellekte yapılandırıldığı zaman beyin daha iyi anlar ve hatırlarız. 11- Öğrenme zihni zorlayan (challenging) etkinliklerle artar, tehditle engellenir. 12- Her beyin kendine özgüdür. Caine ve Caine e (2002) göre beyin araştırmaları, beyin temelli öğrenmenin asıl amaçlarından olan anlamlı öğrenme için karmaşık ve somut deneyimlerin can alıcı bir öneme sahip olduğunu gösterir. Beyin temelli öğrenmede asıl olan anlamlı öğrenmedir. Bu yaklaşıma göre, yüzeysel yani ezbere dayalı öğretim, her ne kadar eğitimin ayrılmaz bir parçası olarak kabul edilse bile, sonuç olarak kesinlikle amaçlanamaz. Anlamlı öğrenmenin sağlanması için ise haritalama (mapping) gereklidir. Haritalama, öğrenme sırasında nöronlar arasında meydana gelen örümcek ağını andıran bir yapının oluşması sürecidir. Öğrenilen yeni bilgi ile eski bilgiler arasında bağlantı kurulması ve yeni bilgilerin var olan bu ağ içerisinde yerini almasının sağlanması anlamına gelir (Keleş ve Çepni, 2006). Haritalama sırasında öğrencinin tehdit ortamı olarak adlandırabileceğimiz, öğrenciyi sıkıntıya sokan, çöküş (downshifting) durumundan uzak bulunması gerekir (Caine ve Caine, 2002). Çöküş durumu stres ve korku ortamlarında beynin yönlendirmesi sonucu öğrencinin kendini güvene almak için ezber yapmasıyla neticelenir (Keleş ve Çepni, 2006). Böyle bir durumda ise anlamlı öğrenmeden bahsetmek mümkün olmaz. Beyin temelli öğrenme kuramı, sadece bilişsel psikolojiye ya da sadece davranışçı psikolojiye dayandırılamaz. Çünkü beyin temelli öğrenme kuramına göre; öğrenme, her iki psikoloji kuramının bir sentezidir. Psikomotor davranışları sergileyen bir öğrenci bilişsel olarak da zihnini işletebilir. Buradan da beynin birden fazla işlevi aynı anda gerçekleştirebildiğini söyleyebiliriz. Beyin temelli öğrenmenin öğeleri olan rahatlatılmış uyanıklık (relaxed alertness), derinlemesine daldırma (orchestrated immersion) ve aktif süreçleme (active processing) öğrenmenin anlamlı ve kalıcı olmasını sağlayan etmenlerdir (Hasra, 2007, s. 40). Bu öğeleri Caine ve Caine (1990) aşağıdaki şekilde açıklamıştır: Rahatlatılmış Uyanıklık (Relaxed Alertness): Rahatlatılmış uyanıklık, öğrenme için optimal duygusal ve sosyal iklimi yaratmak demektir. Öğrenme için meydan okuyan ancak tehditkâr olmayan ve 2

3 GÖZÜYEŞİL, DİKİCİ / Beyin Temelli Öğrenmenin Akademik Başarıya Etkisi: Bir Meta-analiz Çalışması karmaşık sosyal etkileşimlerle beraber olan çevre sağlanmalıdır (Gülpınar, 2005). İnsan, bir şeye ilgi duyduğunda açılır, bir tehdit altında olunca da kapanır. Rahat ve açık olan beyin ise daha kolay öğrenmektedir. Elde edilen bulgular, bazı öğrenmelerin rahat bir ortamda olumlu yönde etkilendiği, tehdit ve yorgunluk algılandığında ise bastırıldığını ortaya çıkarmıştır (Combs ve Suygg, 1959 dan akt., Caine, Caine ve Crowel, 1999). Derinlemesine Daldırma (Orchestrated Immersion): Bireylerin karşı karşıya kaldığı içeriğe yoğunlaşmasıdır. Bütünlük ve birbirine bağlantılılık kaçınılmaz hâle geldiğinde bireyler içeriği keşfetmek için bellek sistemlerini kullanmak zorunda kalacaklardır (Caine ve Caine, 2002). Zengin öğrenme ortamları ile gerekli koşullar sağlanıp gerçekçi deneyimlerle bireyin anlamlı bağlantılar kurarak, yaşantılarının anlam ifade etmesi için gerekli zamanı ve fırsatları vermek amaçlanır (Gülpınar, 2005). Aktif Süreçleme (Active Processing): Beynin doğal kapasitesinde yoğunlaşma, onu arttırma ve ondan faydalanma sürecidir. Öğrenmeyi pekiştirmek için optimal yolları yaratmaktır (Gülpınar, 2005). Öğrenen bir beyin aktif süreçleme içerisindedir. Örneğin yaşantıyı anlamlandırmak için, bellek sistemi doğal olarak önceden oluşturulmuş haritalar ile uyuşmayan yeni nesnelere doğal olarak tepki gösterir. Böylece beyin hazırda bilinen şeylere karşı olan yaşantıları sürekli olarak test eder (Duman, 2007). Aktif süreçleme aşamasında, soru sorma ve üst düzey düşünme etkinlikleri yoluyla, öğrencilerin bilgiyi bütünleştirme ve içselleştirme sorumluluğu almaları sağlanır (Caine ve Caine, 1990). Beyin temelli öğrenme konusunda çok sayıda kitap ve makalesi bulunan eğitimciler Caine ve Caine (1990), beyin temelli öğrenmenin temel ilkelerini ortaya koymuşlardır. Bir eğitim danışmanı olan Wolfe (2001), beyin araştırmaları ve sınıf uygulamaları konusunda çalışmalar yapmıştır. Beyin temelli öğrenme, beyin uyumlu stratejiler ve süper öğrenme gibi konularda yoğun olarak çalışan Jensen (1998), yayınlarında beyin araştırmalarını göz önünde bulundurarak sınıf içinde uygulanabilecek faydalı strateji ve teknikler sunmaktadır. Biyoloji öğretmeni olan Nunly (2002), müfredat geliştirme çalışma1arı ve Utah Üniversitesi nde beyin temelli öğrenme araştırmaları yapmaktadır. Ancak beyin temelli öğrenmenin akademik başarıya olan etkililiğini geniş çerçevede ortaya çıkarmak için hem ülkemizde hem de yurt dışında yapılmış bir metaanaliz çalışmasına rastlanamamıştır. Öğrenme ve öğretme ile ilgili olarak beyin üzerinde yapılan araştırmaların daha kat edeceği çok uzun bir yol gözükmektedir. Bilginin beyinde nasıl düzenlendiği, nasıl yapılandığı, nasıl muhafaza edildiği ve nasıl kullanıldığı bilimsel olarak tam belirlendiği zaman, öğrenme ve öğretme ile ilgili köklü değişiklikler olacağı açıktır (Soylu, 2004, s. 175). Ancak günümüzde de beyin ve öğrenme ile ilgili oldukça kapsamlı ve derinlemesine çalışmaların devam etmekte olduğu görülmektedir. Yapılan çalışmalardan oluşan bilgi birikimini etkin olarak kullanmak, yorumlamak ve yeni çalışmalara yol açmak için daha geniş ve detaylı bir araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır (Demirel, 2005). Uygun yöntemlere göre planlanan ve düzenlenen geniş bir araştırma deseniyle başka araştırmalara gerek kalmadan sonuca ulaşılabilir. Meta-analiz yöntemi bu amaçla karşımıza çıkmaktadır. Meta-analizin amacı gerçekleri ortaya koyabilmek için farklı yer ve zamanlarda yapılan küçük ölçekli bireysel çalışmalardan elde edilen sonuçları birleştirmektir. Bu sayede örneklem sayısı genişleyecek ve farklı çalışmalardan niceliksel olarak doğruya ulaşılabilecektir (Yıldız, 2002). Bu çalışma, son yıllarda ülkemizde popülerliği gittikçe artan beyin temelli öğrenme ile ilgili alanyazını gözden geçirmek için planlanmıştır. Bireysel araştırmalardan elde edilen veriler ve bulguların meta-analiz yöntemiyle birleştirilmesi bu araştırmanın temelini oluşturmuştur. Bu sayede beyin temelli öğrenme ile işlenen derslerdeki akademik başarının etki büyüklüğüne ulaşarak büyük resim ortaya çıkarılarak, tartışma imkânı yaratılabilir. Beyin temelli öğrenmenin akademik başarı üzerindeki etkisini geniş kapsamlı ortaya çıkarmak amacıyla, ülkemizde ve dünyada gerçekleştirilmiş araştırmalar doğrultusunda bir meta-analitik etki analizine ihtiyaç vardır. Bu noktadan hareketle, beyin temelli öğrenme ile işlenen derslerdeki akademik başarının etki büyüklüğüne ulaşmak araştırmamızın temel amacını oluşturmaktadır. Beyin temelli öğrenmenin etkisini incelemek amacıyla 31 adet çalışma (42 karşılaştırma) ele alınmış ve araştırma kapsamında şu sorulara cevap aranmıştır: i. Beyin temelli öğrenmenin öğrencilerin akademik başarıları üzerindeki etkisi nedir? ii. Çalışmaların gerçekleştiği ders alanları (sayısal, sözel, eşit ağırlık, yabancı dil, yetenek) bakımından incelendiğinde, beyin temelli öğrenmenin etki büyüklükleri arasında anlamlı bir fark var mıdır? iii. Öğrencilerin öğrenim seviyeleri (ilköğretim, lise, lisans, yetişkin) açısından, beyin temelli öğrenmenin etki büyüklükleri arasında anlamlı bir fark var mıdır? 3

4 KURAM VE UYGULAMADA EĞİTİM BİLİMLERİ iv. Çalışmaların örneklem büyüklükleri (küçük, orta, büyük) incelendiğinde, beyin temelli öğrenmenin etki büyüklükleri arasında anlamlı bir fark var mıdır? v. Çalışmaların gerçekleştiği ülkeler incelendiğinde, beyin temelli öğrenmenin etki büyüklükleri arasında anlamlı bir fark var mıdır? Yöntem Dâhil Edilme Kriterleri, Alanyazın Tarama ve Kodlama Yöntemi Beyin temelli öğrenmenin akademik başarı üzerindeki etkisini tespit etmek amacıyla, yılları arasında beyin temelli öğrenme ile ilgili yapılmış nicel çalışmalar araştırma kapsamında incelenmiştir. Alanyazın tarama sürecinde beyin temelli öğrenmenin akademik başarı üzerindeki etkisini belirlemeye yönelik en erken tarihli çalışmanın 1999 yılında yapıldığı görülmüştür. Bu nedenle 1999 yılı ile bu araştırmanın yapıldığı yıl olan 2011 yılları arası kodlama kriterlerine uygun çalışmalar meta-analize dâhil edilmiştir. Alanyazın tarama, dâhil edilme süreci Şekil 1 de detaylı olarak sunulmuştur. Beyin temelli öğrenme hakkında; yayımlanmış ve yayımlanmamış tüm doktora tezlerinden, yüksek lisans tezlerinden, hakemli ve hakemsiz dergilerde yayımlanmış makalelerden, YÖK e ait tez kataloğundan, Türkiye deki üniversite kütüphanelerinin elektronik kataloglarından, konferans sunumlarından, Eric, Ebsco, Proquest Digital Dissertations gibi birçok uluslararası veri tabanlarından yararlanılmıştır. Veri toplamak amacıyla öncelikle internet ortamında beyin temelli öğrenme, brain-based learning, brain compatible instruction, brain-based strategies, brain compatible classrooms anahtar sözcükleri kullanılarak yayınlar taranmıştır. Açık ve detaylı bir kodlama formu geliştirilmiştir. Çalışmaların kodlandığı bu form üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm çalışma kimliği dir. Bu bölüm çalışmanın kimliğini tespit etmek amacıyla çalışmanın kimlik numarası, çalışmanın adı, yazar veya yazarların adı, çalışmanın yapıldığı yıl ve ülke, çalışmanın basım şekli gibi bilgileri içermektedir. İkinci bölüm çalışma içeriği dir. Bu bölümde beyin temelli öğrenmenin uygulandığı ders ve öğrenim düzeyi, deneyin süresi gibi bilgilere yer verilmiştir. Üçüncü bölüm çalışma verileri dir. Bu bölümde çalışmalarda deney ve kontrol gruplarından elde edilen örneklem büyüklüğü, ortalamaları ve standart sapma değerleri hakkındaki bilgiler belirlenmiştir. Meta-analiz araştırmalarına deneysel/yarı deneysel çalışmaların (Glass, McGaw ve Smith, 1981; Hunter ve Schmidt, 1990) seçilebileceği dikkate alınarak, çalışmaların bir kısmı deneysel araştırmalar olmadığından, etki büyüklüğü hesaplaması için gereken verilerin yetersizliğinden ya da beyin temelli öğrenmenin akademik başarı üzerindeki etkililiğini incelemediğinden bu araştırmadan çıkarılmıştır. Konu ile ilgili olarak 345 adet yüksek lisans ve doktora tezi, 108 adet makale ve bildiri tespit edilmiş; bu çalışmalardan sadece kontrol gruplu deneysel çalışmalar meta-analize dâhil edilmiştir. Bazı çalışmalar hem yüksek lisans/doktora tezi hem de bildiri olarak sunulduğundan bunlardan daha çok tezler dikkate alınarak analize dâhil edilip kodlanmıştır. Taranan bazı deneysel çalışmalar meta-analiz için gerekli sayısal verileri içermediğinden bu araştırmanın dışında bırakılmıştır. Sonuç olarak çalışmanın örneklemini yayımlanmış ve yayımlanmamış 31 araştırma (42 karşılaştırma) oluşturmuştur. Değişkenler Meta-analize dâhil edilen çalışmalarda kullanılan, beyin temelli öğrenmenin etkililiği ile ilgili etki büyüklükleri bağımlı değişkenler olacaktır. Etki büyüklükleri her çalışmayla ilgili değişik ölçme araçları için standartlaştırılmış değerlerdir (Tarım, 2003). Çalışma karakteristikleri (bağımsız değişkenler) ve etki büyüklükleri arasındaki ilişkileri değerlendirmek için bağımsız değişken olarak deneye katılan öğrencilerin öğrenim düzeyleri, deneyin yapıldığı derslerin alanı, çalışmalardaki örneklem sayıları, çalışmaların yapıldığı ülkeler forma kodlanmış ve veri analizinde açıklayıcı değişkenler olarak kullanılmıştır. Meta-analiz Süreci ve Değerlendiriciler Arası Güvenirlik Bir meta-analiz çalışmasında analize dâhil edilecek çalışmalar nitelik açısından incelenir ve elde edilen verilerle etki değerleri hesaplanır. Bu bulgularla uygun model seçilerek heterojenlik testi yapılır. Heterojenliğin kaynağını belirlemek için alt grup analizine geçilir. Buna moderatör analizi de denilir. Bu çalışmada istatistiksel analizin yapılmasında Comprehensive Meta Analysis (CMA) İstatistik Programı ve MetaWin programlarından yararlanılmıştır. Verilerin analizinde, İşlem Etkisi (Study Effect) Metaanalizi yöntemi kullanılmıştır. Bu yöntemde temel amaç, d=(xe-xc)/sd formülü ile gösterilen, deneysel çalışmalardaki kontrol ve deney gruplarının ortalamaları arasındaki farkları hesaplamaktır (Hunter 4

5 GÖZÜYEŞİL, DİKİCİ / Beyin Temelli Öğrenmenin Akademik Başarıya Etkisi: Bir Meta-analiz Çalışması Şekil 1. Alanyazın Tarama ve Ulaşılan Çalışmaların Meta-analize Dâhil Edilme Sürecini Gösteren Akış Diyagramı ve Schmidt, 2004). Bu çalışmada etki büyüklüğü hesaplamasında Hedges d kullanılmıştır. Etki büyüklüğü d, işlemler arası farkın iki grubun birleştirilmiş standart sapması ile bölünmesidir (Cooper, 1989). İstatistiksel analizlerin önemlilik düzeyi olarak.05 önemlilik düzeyi seçilmiştir. Çalışmalar arasında gerçek heterojenliğin olup olmadığını değerlendirmek için en basit ve en yaygın yaklaşım olan Cochran tarafından önerilen (k-1) serbestlik dereceli Ki-Kare heterojenlik testi (Q istatistiği) kullanılmıştır. Heterojenlik testi tüm çalışmaların aynı etkiyi değerlendirdiği sıfır hipotezini test eder (Higgins, Thompson, Deeks ve Altman, 2003). Farklı etki büyüklüklerinin meta-analizle bir araya getirilmesinde; kullanılacak meta-analiz modeli önemlidir. Bu noktada iki türlü meta-analiz modelinden bahsetmek mümkündür. Bunlardan birincisi sabit etki modeli, ikincisi ise rastgele etki modelidir. Sabit etki modeli, meta analize dâhil edilen çalışmalarda evren etki büyüklüklerin değişmediği varsayımına sahiptir. Bu nedenle, tüm çalışmalara ait evren etki büyüklükleri standart sapması sıfıra eşittir. Rastgele etki modelinde ise, evren etki büyüklüklerinin çalışmadan çalışmaya değiştiği varsayılır. Dolayısıyla tüm çalışmalara ait evren etki büyüklükleri standart sapması sıfırdan farklıdır (Ellis, 2010). Bu ifadeler Şekil 2 deki gibi özetlenebilir. 5

6 KURAM VE UYGULAMADA EĞİTİM BİLİMLERİ Şekil 2. Sabit ve Rastgele Etki Modelleri (Ellis, 2010) Meta-analiz sırasında hangi modelin seçileceğine karar verilirken etki büyüklüklerinin homojen dağılıp dağılmadığı test edilebilir. Bu test sonucuna göre, eğer etki büyüklükleri homojen dağılım gösteriyorsa, sabit etki modelinin kullanılabileceği söylenir. Etki büyüklükleri homojen dağılım göstermiyorsa rastgele etki modeli kullanılmalıdır (Ellis, 2010). Kodlama formunun güvenirlik hesaplaması için, incelenen makalelerin yaklaşık %25 i (n=7) yansız atama yolu ile seçilmiş, iyi düzeyde İngilizce bilen, bağımsız ikinci bir okuyucu tarafından okunarak makale değerlendirme formuna işlenmiştir. Ardından ilk okuyucu ile ikinci okuyucunun formları karşılaştırılmıştır. Değerlendiriciler Arası Güvenirlik (DAG) hesaplaması [görüş birliği / (görüş birliği + görüş ayrılığı) x 100] formülü (Miles ve Huberman, 1994) kullanılarak gerçekleştirilmiş ve güvenirlik %100 olarak belirlenmiştir. Bulgular Çalışma Karakteristikleri Beyin temelli öğrenmenin öğrencilerin akademik başarısı üzerindeki etkililiğinin araştırıldığı bu çalışmada, elde edilen 31 araştırmadan (42 karşılaştırma) örneklem sayısı, standart sapmaları ve aritmetik ortalamaları kullanılarak çalışmalara ait genel karakteristikler ve etki büyüklükleri belirlenmiştir. Araştırmaya dâhil edilen çalışmalardan Erland a (1999) ait olan uzamsal çalışmadaki örneklem gruplarının sadece anlık son-test (immediate post-test) sonuçları karşılaştırmaya dâhil edilmiştir. Deney grubunda 1473, kontrol grubunda 1721 olmak üzere toplam 3194 kişi üzerinde yapılan çalışmalardan elde edilen verilere ulaşılmıştır. Araştırmaya dâhil edilen çalışmaların yapıldığı ülkelerin frekansına, yayın türüne göre frekansına, yapıldığı derslerin alanına göre frekansına, çalışmaların örneklem eğitim düzeyine göre frekansına ait bilgiler Tablo 1 de gösterilmiştir. Tablo 1. Çalışmaların Değişkenlere Göre Frekans ve Yüzde Değerleri Değişken Frekans Yüzde (%) Yayın Türü Yüksek Lisans Tezi Doktora Tezi Makale Teknik Rapor Konferans Belgesi Ülke Türkiye Eğitim Düzeyi Amerika Birleşik Devletleri Tayvan Pakistan Malezya İlköğretim Lise Lisans Yetişkin Ders Alanı Sayısal Sözel Eşit Ağırlık Yabancı Dil Yetenek Araştırmaya dâhil edilen çalışmaların büyük çoğunluğunu yüksek lisans tezleri (%41,94) ve doktora tez- 6

7 GÖZÜYEŞİL, DİKİCİ / Beyin Temelli Öğrenmenin Akademik Başarıya Etkisi: Bir Meta-analiz Çalışması leri (%25,80) oluşturmaktadır. Belirlenen ölçütlere uygun olan çalışmaların ülkelere göre dağılımına bakıldığında Türkiye 19 çalışmayla, Amerika Birleşik Devletleri 9 çalışma ile araştırmaya katkı sağlamaktadır. Ayrıca araştırmaya Tayvan, Pakistan ve Malezya dan da birer çalışmanın dâhil olduğu Tablo 1 de görülmektedir. Çalışmaların eğitim düzeyine ait frekans ve yüzde verilerine bakıldığında en çok ilköğretim öğrencilerinin (%58,07) örneklem olarak seçildiği görülmektedir. Bir çalışmada birden fazla ders alanına ait deneysel çalışmalar olduğu için ders alanına ait yüzde ve frekans hesaplaması 42 karşılaştırma esas alınarak yapılmıştır. Sayısal dersler matematik, biyoloji ve fizik gibi derslerdir. Sözel dersler sosyal bilgiler, Türkçe veya ana dil gibi derslerdir. Eşit ağırlık ders alanı sayısal ve sözel derslerin bir arada test edildiği (matematik ve okuma gibi) çalışmaları ifade etmektedir. Yetenek dersleri ise beden eğitimi ve müzik gibi derslerdir. Çalışmaların yapıldığı derslerin alanına bakıldığında en fazla çalışmanın gerçekleştirildiği alanın 18 çalışma ile (%42,86) sayısal dersler olduğu görülmektedir. Araştırmaya Dâhil Olan Çalışmaların Etki Büyüklüğü Analizinin Birleştirilmemiş Bulguları Araştırmaya dâhil olan çalışmalar standart hata ve varyans değerleriyle birlikte etki büyüklüğü ortak metriğinde birleştirilmiştir. Şekil 3 meta-analize dâhil edilmiş çalışmaların her birinin ayrı ayrı güven aralığını, etki büyüklüğünü ve toplam etki büyüklüğü üzerindeki ağırlığını göstermek amacıyla oluşturulmuştur. Meta-analize alınmış çalışmaların birleştirilmemiş etki büyüklüklerinin incelenmesi için meta-analiz diyagramı (forest plot) oluşturulmuştur. Meta-analiz diyagramında çalışmaların etki büyüklükleri siyah karelerle gösterilmekte ve her karenin içinden geçen yatay çizgiler o çalışmaya ait güven aralığını göstermektedir. Yatay çizgi ne kadar uzunsa güven aralığı da o kadar geniştir. Oklar grafiğe sığmayan güven aralığını göstermektedir. Ağırlık (%) çalışmanın ağırlığını yani meta-analiz sonucu üzerindeki etkisini göstermektedir. Yüzde ne kadar yüksekse çalışma toplam meta-analiz sonucu üzerinde o kadar etkilidir. Bir çalışmanın ağırlığı o çalışmanın örneklem büyüklüğü ve çalışma sonucunun doğruluğu ile belirlenir. Grafiğin en son satırında yer alan baklava biçimli şekil, meta-analizin toplam sonucunu göstermektedir. Şeklin ortası ortalama etkiyi, şeklin genişliği ortalama güven aralığını göstermektedir. Eğer bu şekil etki yok çizgisini yani 0 çizgisini geçmezse deney ve kontrol grubu arasında hesaplanan fark istatistiksel olarak anlamlı düşünülebilir (Ried, 2006). Şekil 3 te gösterilen diyagrama (forest plot) göre, en geniş güven aralığına sahip çalışma İnci (2010) iken en küçük güven aralığına sahip çalışmalar Pennigton (2010) ve Tremarche, Robinson ve Graham a (2007) ait çalışmalar olarak görülmektedir. Çalışmaların ağırlıklarına bakıldığında, İnci (2010) ve Griffee ye (2007) ait çalışmalar hariç diğer çalışmaların toplam etki büyüklüğü üzerinde yaklaşık eşit ağırlığa sahip oldukları görülmektedir. Metaanalize dâhil edilen çalışmaların 35 inin pozitif etki büyüklüğüne sahip olduğu göstermektedir. Etki büyüklüğü değerlerinin pozitif çıkması bu boyutlardaki performansın, etki büyüklüğü derecesince deney grubu lehine olduğunu gösterir. Eğer etki büyüklüğü değeri negatif çıkarsa incelenen boyutta performansın, etki büyüklüğü derecesince kontrol grubu lehine olduğunu gösterir (Wolf, 1986, s. 26). Bu sonuçla birlikte 42 çalışmanın 35 i yani %83,34 lük bölümü beyin temelli öğrenmenin etkililiğinin pozitif yönde olduğunu göstermektedir. Tablo 2. Çalışmaların Etki Büyüklüğünün Cohen in Sınıflandırmasına Ait Frekans ve Yüzde Tablosu Etki Büyüklüğü Düzeyi Frekans Yüzde (%) Küçük Orta Geniş ,43 42,86 35,71 Tablo 2 de çalışmaların etki büyüklükleri Cohen, Welkowitz ve Ewen (2000) tarafından yapılan sınıflandırmaya göre incelendiğinde 18 çalışmanın (%42,86) orta ölçekte etki büyüklüğüne sahip olduğu görülmektedir. Tablo 3. Çalışmaların Etki Büyüklüğünün Thalheimer ve Cook un Sınıflandırmasına Ait Frekans ve Yüzde Tablosu Etki Büyüklüğü Düzeyi Frekans Yüzde (%) Önemsiz Küçük Orta Geniş Çok Geniş Muazzam ,04 19,04 21,43 16,67 9,53 14,29 Thalheimer ve Cook un (2002) geliştirmiş olduğu etki büyüklüğü aralığına göre daha ayrıntılı bir sınıflandırılma yapıldığında en yüksek frekansın 9 çalışma ile (%21,43) orta ölçekte etki büyüklüğü olduğu Tablo 3 te görülmektedir. Beyin Temelli Öğrenmenin Etkililiğinin Etki Modellerine Göre İncelenmesi Sabit etki modeline göre yapılan analizler sonucunda (Tablo 4), standart hata 0.037, %95 lik güven ara- 7

8 KURAM VE UYGULAMADA EĞİTİM BİLİMLERİ Şekil 3. Çalışmaların Etki Yönünü Gösteren Meta-analiz Diyagramı (Forest Plot) lığının üst sınırı ve alt sınırı ile ortalama etki büyüklüğü olarak beyin temelli öğrenmenin lehine akademik başarının geleneksel öğretim yönteminden daha iyi olduğu hesaplanmıştır. Hesaplanan bu etki büyüklüğü gerek Thalheimer ve Cook (2002), gerekse Cohen ve arkadaşları (2000) tarafından yapılan sınıflandırmalara göre orta (medium) olarak kabul edilmiştir. İstatistiksel anlamlılık amacıyla gerçekleştirilen z-testi hesaplamaları sonunda z= bulunmuştur. Buna göre ulaşılan sonuç p=0.000 ile analizin istatistiksel anlamlılığa sahip olduğu söylenebilir. Homojenlik testi sonu- Tablo 4. Sabit Etki Modeline Göre Ortalama Etki Büyüklüğü ve Homojenlik Değerleri Model Türü Sabit Etki Rastgele Etkiler Ortalama Etki Büyüklüğü ES ES Serbestlik Derecesi Toplam Heterojenlik Değeri Q Ki-Kare Tablo Değeri (0.05) % Güven Aralığı Alt Üst

9 GÖZÜYEŞİL, DİKİCİ / Beyin Temelli Öğrenmenin Akademik Başarıya Etkisi: Bir Meta-analiz Çalışması Tablo 5. Meta-analize Dâhil Edilen Çalışmaların Etki Modellerine Göre Homojen Dağılım Değeri, Ortalama Etki Büyüklüğü ve Güven Aralıkları Tablosu Model Türü N Z Q ES 95% Güven Aralığı Alt Üst Sabit Etki Rastgele Etkiler cunda Q istatistiksel değeri olarak hesaplanmıştır. χ 2 tablosundan %95 anlamlılık düzeyinde, 41 serbestlik derecesi değeri bulunmuştur (Kmietowicz ve Yannoulis, 1988). Q istatistiksel değeri ile kırk bir serbestlik derecesindeki ki-kare dağılımının kritik değerini (χ 2 (0.95) =56.942) aştığı gözlenmiştir. Bu değerler ışığında, çalışmaların etki büyüklükleri dağılımlarının, sabit etki modeline göre heterojen özellikte olduğu belirlenmiştir. Q istatistik değeri sonucunda çalışmaların heterojen özellikte olması, etki büyüklükleri değişiminin örneklem hatasından dolayı oluşan bir değişimden bekleneceğinden büyük olduğu anlamına gelmektedir (Özcan, 2008). Sabit etki modeli yani ayrı çalışmalardaki bulgulardan tahmin edilebilen altta yatan bir tek gerçek etkinin var olduğu varsayımı savunulamaz olur (Akgöz, Ercan ve Kan, 2004). Bu nedenle rastgele etkiler modeline uygun analizler yapılarak, örneklemin heterojen olmasından kaynaklanan yanılsamalar ortadan kaldırılabilir (Demirel, 2005; Yıldız, 2002). Bu noktadan hareketle, beyin temelli öğrenmenin etkililiği rastgele etkiler modeline göre de karşılaştırılmıştır. Rastgele etkiler modeline göre yapılan analizler sonucunda; standart hata 0.110; %95 lik güven aralığının üst sınırı ve alt sınırı ile ortalama etki büyüklüğü olarak beyin temelli öğrenme lehine akademik başarının geleneksel öğretim yönteminden daha iyi olduğu hesaplanmıştır. Bulunan etki büyüklüğüne bakıldığında bu değer gerek Thalheimer ve Cook (2002), gerekse Cohen ve arkadaşları (2000) tarafından yapılan sınıflandırmalara göre orta (medium) olarak kabul edilmiştir. İstatistiksel anlamlılık amacıyla gerçekleştirilen z- testi hesaplamaları sonunda z= bulunmuştur. Buna göre ulaşılan sonuç p=0.000 ile analizin istatistiksel anlamlılığa sahip olduğu söylenebilir. Homojenlik testi sonucunda Q istatistiksel değeri olarak hesaplanmıştır. χ 2 tablosundan %95 anlamlılık düzeyinde, 41 serbestlik derecesi değeri bulunmuştur (Kmietowicz ve Yannoulis, 1988). Q istatistiksel değeri ile 41 serbestlik derecesindeki ki-kare dağılımının kritik değerini (χ 2 =56.942) aştığı görülmüştür. (0.95) Tablo 5 te meta-analize dâhil edilen 42 çalışmanın etki modellerine göre ortalama etki büyüklükleri sunulmuştur. Beyin temelli öğrenmenin akademik başarıya etkisi sabit etki modelinde değerini alarak akademik başarının beyin temelli öğrenme lehine olduğu görülmektedir; rastgele etkiler modelinde değerini alarak sabit etki modelindeki gibi akademik başarının beyin temelli öğrenme lehine olduğu görülmektedir. Homojenlik değeri ile sabit etki modelinde kritik değeri aşmaktadır. Rastgele etkiler modelinde de homojenlik değerinin kritik değeri aştığı görülmektedir. Homojenlik değerinin rastgele etkiler modelinde de kritik değeri aşması nedeniyle, etki büyüklüğü dağılımının heterojen olduğu söylenebilir. Heterojenlik çıkma nedeninin örnekleme hatasından veya örnekleme hatasından farklı değişkenliğe sahip olup olmadığını anlamak amacıyla çalışmalar gruplara ayrılarak değerlendirmeler yapılmıştır. Beyin Temelli Öğrenmenin Etkililiğinin Ders Alanlarına Göre İncelenmesi Çalışmaların yapıldığı derslerin toplam etki büyüklüğü üzerindeki etkisini belirlemek amacıyla dersler; sayısal, sözel, eşit ağırlık, yabancı dil ve yetenek olarak 5 farklı gruba ayrılmıştır. Bu gruplara göre analiz sonuçlarına Tablo 6 da yer verilmiştir. Çalışmaların yapıldığı derslerin alanlarına göre; en yüksek etki büyüklüğü ile yabancı dil, en düşük etki büyüklüğü ise ile yetenek alanında görülmüştür. Bununla birlikte sınıflar arası homojenlik testi değeri Q B =2.757 bulunmuştur. χ 2 tablosundan %95 anlamlılık düzeyinde ve 4 serbestlik derecesi değeri olarak bulunmuştur (χ 2 =9.488). Q istatistik değeri (Q =2.757, (0.95) B B p=0.599) 4 serbestlik derecesi ile χ 2 dağılımının kritik değerinden (χ 2 =9.488) küçük olduğu için (0.95) etki büyüklüklerinin dağılımına ait homojenlik hipotezi Sabit Etki Modeli nde kabul edilmiştir. Buna göre, meta-analize dâhil edilen çalışmaların ders alanlarına göre gruplandırılıp etki büyüklüklerine bakıldığında ders alanlarına göre anlamlı bir farklılık olmadığı söylenebilir. Eşit ağırlık ve yetenek alanında kriterlere uygun az sayıda çalışma bulunması nedeniyle kesin yargıya ulaşmak yerine, mevcut durum hakkında bilgi verdiğini söylemek daha uygun olmaktadır. 9

10 KURAM VE UYGULAMADA EĞİTİM BİLİMLERİ Tablo 6. Çalışmaların Yapıldığı Derslerin Alanlarına Ait Heterojenlik Testi Değişken Q B Çalışma Adedi Ortalama Etki Büyüklüğü %95 Güven Aralığı Alt Üst Alan Sayısal Sözel Eşit Ağırlık Yabancı Dil Yetenek Beyin Temelli Öğrenmenin Etkililiğinin Örneklemin Öğrenim Seviyesine Göre İncelenmesi Çalışmalardaki örneklemlerin öğrenim seviyelerinin toplam etki büyüklüğün üzerindeki etkisini belirlemek amacıyla çalışmalar; ilköğretim, lise, lisans ve yetişkin olarak 4 farklı gruba ayrılmıştır. Yetişkin grubu devlet destekli ya da özel bilgi/beceri gelişim kurslarında beyin temelli öğretim almış belli bir yaş üstü grupları kastetmektedir. Bu gruplara göre analiz sonuçları Tablo 7 de verilmiştir. Bulgular ışığında beyin temelli öğrenme ile yapılan derslerdeki akademik başarı öğrencilerin öğrenim seviyesine bağlı olarak değişmemektedir. Beyin Temelli Öğrenmenin Etkililiğinin Örneklem Büyüklüğüne Göre İncelenmesi Çalışmalardaki örneklem büyüklüğünün toplam etki büyüklüğü üzerindeki etkisini belirlemek amacıyla çalışmalar; küçük (1-49 arası), orta (50-99 Tablo 7. Çalışmaların Öğrenim Seviyelerine Ait Heterojenlik Testi Değişken Q B Çalışma Adedi Ortalama Etki Büyüklüğü %95Güven Aralığı Alt Üst Öğrenim Seviyesi İlköğretim Lise Lisans Yetişkin Tablo 7 de verilen analiz sonuçlarına göre; en yüksek etki büyüklüğü ile lise grubunda, en düşük etki büyüklüğü ise ile yetişkin grubunda görülmüştür. Bununla birlikte gruplar arası homojenlik testine bakıldığında Q B = değeri bulunmuştur. χ 2 tablosundan %95 anlamlılık düzeyinde ve 3 serbestlik derecesi değeri olarak bulunmuştur (χ 2 =7.815). Q istatistik değeri (0.95) B (Q B =6.568 ve p=0.087) 3 serbestlik derecesi ile χ 2 dağılımının kritik değerinden (χ 2 =7.815) küçük olduğu için etki büyüklüklerinin dağılımına (0.95) ait homojenlik hipotezi Sabit Etki Modeli nde kabul edilmiştir. Buna göre, meta-analize dâhil edilen çalışmaların öğrenim seviyelerine göre gruplandırılıp etki büyüklüklerine bakıldığında öğrenim seviyelerine göre anlamlı bir farklılık olmadığı söylenebilir. arası) ve büyük (100 ve üzeri) olmak üzere 3 farklı gruba ayrılmıştır. Bu gruplara göre analiz sonuçları Tablo 8 de verilmiştir. Tablo 8 de verilen analiz sonuçlarına göre; örneklem büyüklüğü küçük olan çalışma gruplarının ortalama etki büyüklüğü 0.688, orta büyüklükte örnekleme sahip çalışmaların ortalama etki büyüklüğü 0.603, büyük örnekleme sahip çalışmaların ortalama etki büyüklüğü ise olarak belirlenmiştir. Gruplar arası homojenlik testine bakıldığında Q B =0.139 değeri bulunmuştur. χ 2 tablosundan %95 anlamlılık düzeyinde ve 2 serbestlik derecesi değeri olarak bulunmuştur (χ 2 (0,95) =5.991). Q B istatistik değeri (Q B =0.139) 2 serbestlik derecesi ile χ 2 dağılımının kritik değerinden (χ 2 (0,95) =5.991) Tablo 8. Çalışmaların Örneklem Büyüklüğüne Ait Heterojenlik Testi Değişken Q B Çalışma Adedi Ortalama Etki Büyüklüğü %95 Güven Aralığı Alt Üst Örneklem Büyüklüğü Küçük (1-49 arası) Orta (50-99 arası) Büyük (100 ve üzeri)

11 GÖZÜYEŞİL, DİKİCİ / Beyin Temelli Öğrenmenin Akademik Başarıya Etkisi: Bir Meta-analiz Çalışması küçük olduğu için etki büyüklüklerinin dağılımına ait homojenlik hipotezi Sabit Etkiler Modeli nde kabul edilmiştir. Buna göre, meta-analize dâhil edilen çalışmaların örneklem büyüklüğüne göre gruplandırılıp etki büyüklüklerine bakıldığında örneklem büyüklüğüne göre anlamlı bir farklılık olmadığı söylenebilir. Beyin Temelli Öğrenmenin Etkililiğinin Ülkelere Göre İncelenmesi Belirlenen ölçütlere göre 5 ülkeden çalışma meta-analize dâhil edilmiştir. Ancak etki büyüklüğü hesaplanmasında oluşturulan her bir grup için en az iki çalışma gerekli olduğundan, ulaşılabilen çalışmalar arasından 2 den az çalışmaya sahip olan ülkeler çıkarılmıştır. Böylece sadece 2 ülke arasında karşılaştırma yapılabilmiştir: ABD ve Türkiye. Tablo 9 çalışmaların yapıldığı ülkelerin toplam etki büyüklüğü üzerindeki etkisini göstermek amacıyla oluşturulmuştur. Tablo 9 da verilen analiz sonuçlarına göre; Türkiye de yapılan çalışmaların ortalama etki büyüklüğü iken ABD de yapılan çalışmaların ortalama etki büyüklüğü olarak gösterilmektedir. Bununla birlikte gruplar arası homojenlik testine bakıldığında Q B = değeri bulunmuştur. Ki-kare dağılımının 0.05 anlamlılık düzeyi ve 1 serbestlik derecesi değeri olarak görülür. Hesaplanan homojenlik değeri (Q B =17.986), bulunan kritik değer olan den büyük olduğu için heterojen dağılıma sahip olduğu söylenebilir. Buna göre, meta-analize dâhil edilen çalışmaların ülkelere göre gruplandırılıp gruplar arası etki büyüklüğüne bakıldığında (Q B =17.986, p=0.000) oluşan gruplar arasında anlamlı bir farklılık olduğu söylenebilir. Tartışma ve Sonuç Belirlenen kriterlere göre 31 çalışmanın dâhil edildiği bu meta-analizin verileri ile sabit etki modeline göre yapılan analizler doğrultusunda etki büyüklüğü, beyin temelli öğrenmenin lehine ES=0.487 olarak bulunmuştur. Ancak homojenlik testi sonrasında çalışmaların heterojen çıkması verilerin tüm evrene genellenemeyeceğini göstermiştir. Bu nedenle sabit etki modeli yerine rastgele etkiler modeline göre hesaplamalar tekrar yapılmıştır. Rastgele etkiler modeline göre yapılan analizler doğrultusunda; standart hata ve %95 lik güven aralığının üst sınırı ve alt sınırı ile etki büyüklüğü değeri ES= olarak hesaplanmıştır. Bu değer, Cohen ve arkadaşlarının (2000) sınıflandırmasına göre orta düzeyde, pozitif ve anlamlı bir etki büyüklüğüdür. Mevcut araştırmanın bulguları, beyin temelli öğrenmenin öğrencilerin akademik başarısı açısından geleneksel öğretim yöntemine oranla daha başarılı olduğunu göstermiştir. Bu sonuç, yurt içi ve yurt dışında farklı yıllarda yapılan bireysel araştırmalar ile tutarlılık göstermektedir (Ali, Hukammad, Ghazi, Shahzad ve Khan, 2010; Aydın, 2008; Baş, 2010; Baştuğ, 2007; Çelebi, 2008; Çengelci, 2005; Demirel, Erdem, Koç, Köksal ve Şendoğdu, 2002; Erland, 1999; Griffee, 2007; Hasra, 2007; İnci, 2010; Özden, 2005; Peder, 2009; Sünbül, Arslantaş, Keskinkılıç ve Yağız, 2004; Tüfekçi, 2005). Meta-analize dâhil edilmiş olan 31 çalışmanın 42 karşılaştırması bağımsız değişkenlere göre analiz edildiğinde elde edilen verilere göre; çalışmaların yapıldığı ders alanlarına göre en yüksek etki büyüklüğü ile yabancı dil, en düşük etki büyüklüğü ise ile yetenek alanında görülmüştür. Meta-analize dâhil edilen çalışmaların ders alanlarına göre gruplandırılıp etki büyüklüklerine bakıldığında (Q B =2.757, p=0.599) oluşan sınıflar arasında anlamlı bir farklılık olmadığı söylenebilir. Dolayısıyla elde edilen bulgular tüm ders alanlarına genellenebilir. Örneklemlerinin öğrenim seviyelerine göre analizler yapıldığında, varılan sonuçlara göre; en yüksek etki büyüklüğü ile lise grubunda, en düşük etki büyüklüğü ise ile yetişkin grubunda görülmüştür. Meta-analize dâhil edilen çalışmaların öğrenim seviyelerine göre gruplandırılıp etki büyüklüklerine bakıldığında (Q B =6.568, p=0.087) öğrenim seviyelerine göre anlamlı bir farklılık olmadığı söylenebilir. Beyin temelli öğrenme ile yapılan derslerdeki akademik başarı öğrencilerin öğrenim seviyesine bağlı olarak değişmemektedir. Yetişkin grupları hariç diğer tüm öğrenim seviyelerine ait etki büyüklükleri pozitif değerler almıştır. Yetişkin grubuna ait veriler sadece 2 karşılaşmadan elde edilen veriler olması sebebiyle bu etki büyüklüğünü yetişkin gruplarına genellemek doğru olamayacağından sadece mevcut durum hakkında bilgi verdiğini söylemek daha uygun olacaktır. Tablo 9. Türkiye ve ABD ye Ait Heterojenlik Testi Değişken Q B Çalışma Adedi Ortalama Etki Büyüklüğü %95 Güven Aralığı Alt Üst Ülke Türkiye ABD

12 KURAM VE UYGULAMADA EĞİTİM BİLİMLERİ Bu araştırma için belirlenen ölçütlere göre Türkiye, ABD, Pakistan, Tayvan ve Malezya olmak üzere 5 ülkeden çalışma meta-analize dâhil edilmiştir. Ancak etki büyüklüğü hesaplanmasında oluşturulan her bir grup için en az iki çalışma gerekli olduğundan, 2 den az çalışmaya sahip olan ülkeler çıkarılmıştır. Böylece ABD ve Türkiye arasında karşılaştırma yapılabilmiştir. Ülkelere göre analizler yapıldığında elde edilen sonuçlara göre; Türkiye de yapılan çalışmaların ortalama etki büyüklüğü iken ABD de yapılan çalışmaların ortalama etki büyüklüğü olarak gösterilmektedir. Buna göre, meta-analize dâhil edilen çalışmaların ülkelere göre gruplandırılıp gruplar arası etki büyüklüğüne bakıldığında (Q B =17.986, p=0.000) oluşan gruplar arasında anlamlı bir farklılık olduğu söylenebilir. Sosyal bilimlerdeki araştırmalarda yer, zaman ve uygulamalardaki farklılıklardan kaynaklı olarak her zaman elde edilen verilerin uygunluğu hakkında şüpheler oluşmaktadır. Bu araştırmada meta-analize dâhil edilmiş çalışmaların örneklemin eğitim düzeyine, deneylerin yapıldığı derslerin alanlarına göre elde edilen verilerin sınıflandırılmasında homojen yapının bozulmadığı görülmüştür. Dolayısıyla bu kategorilerde meta-analize dâhil edilmiş çalışmaların tutarlı olduğu görülmüştür. Ancak çalışmaların yapıldığı ülkelere ait veriler sınıflandırıldığında, Türkiye ve ABD de yapılmış çalışmalara ait homojenlik değerinin kritik değeri aştığı bulunmuş ve aradaki farkın istatistiksel anlamlılığa sahip olduğu görülmüştür. Bu farklılığın altında yatan birçok neden olabileceği gibi en önemlilerinden biri de çalışmalarda son-test sonuçlarının elde edildiği akademik başarıyı ölçen test türleri olabilir. Türkiye de yapılan çalışmaların nerdeyse tamamında araştırmacı tarafından geliştirilmiş başarı testleri kullanılmışken ABD de yapılan çalışmalarda ise genellikle ulusal geçerliliği ve güvenirliği olan standart testlerin kullanılmış olması göze çarpmaktadır. Bir meta-analizden elde edilecek genellemelerin kalitesi, meta-analize dâhil edilecek uygun çalışmaların nasıl sunulduğuna bağlıdır. Uygun çalışma, hem araştırma çevresinin kapsamına hem de araştırma içeriğinin sunusuyla ilgilidir (Rust, 1990). Bu araştırmaya dâhil edilen çalışmaların bir kısmında deney süresi, deneyin uygulanma aşamaları gibi bilgilerin belirtilmemiş olması meta-analiz sonucunda ortaya çıkan heterojenlik değerinin kaynağını belirlemeye engel olmaktadır. Yine de Türkiye de yapılan çalışmaların etki büyüklüğünün büyük derecede önemli çıkması ve ABD de yapılan çalışmaların etki büyüklüğünün küçük derecede önemli çıkması manidardır. Aynı oranda da güven aralıklarındaki değişim yadsınamaz. Beyin görüntüleme teknolojilerinin hızlı gelişimi tıp dünyasına ve dolayısıyla eğitimcilere önemli ipuçları sunmaktadır. Elde edilen bu bilgilerin beynin çalışmasını ne oranda yansıttığı ya da bunların eğitimcilerin ne işine yarayacağı konusunda henüz çok sayıda bilinmeyen olmasına karşın bu verileri tamamıyla göz ardı etmemiz de mümkün değildir. Ancak beyin temelli öğrenme yaklaşımının akademik başarı üzerindeki etkisini araştıran bu meta-analiz çalışmasıyla bu yaklaşımın daha çok lise düzeyinde ve yabancı dil derslerinde daha etkili olduğunu söylemek mümkün olsa da bu etkinin orta düzeyde olduğunu unutmamak gerekir. Rust (1990) meta-analiz alanında en büyük problemin basılmış yayınların hep güçlü bir etki ya da istatistiksel anlamlılığa sahipse basılmaya uygun görüldüğünü söyler. Yapılan çalışmalar güçlü bir etki ya da istatistiksel anlamlılığa sahip değil ise birçoğu basılmaya uygun görülmemektedir. Bu durumda meta-analize dâhil edilecek olan çalışmalar arasında zıt yönlü ya da etkisi sıfır olan çalışma sonuçları pek nadir bulunmaktadır. Yüksek lisans ve doktora çalışmaları hem bu araştırmanın içeriğine uygun hem de gerekli veri yapısına sahip şekilde sunulduğu için araştırmanın sınırları çerçevesinde uygun olan ve ulaşılabilinen tüm yüksek lisans ve doktora çalışmaları alınmıştır. Bu durum meta-analiz araştırmamızdan elde edilmiş sonuçlardan genellemeler yapılma kalitesini de yüksek tutmuştur. Bu meta-analiz çalışmasında beyin temelli öğrenmenin öğrencilerin akademik başarısına olan etkisi incelenmiş ve bunun dışında kalan etkileri çalışma kapsamı dışında tutulmuştur. Bu konularda çalışma yapacak araştırmacıların beyin temelli öğrenmenin tutum, motivasyon gibi faktörler üzerine etkisi; cinsiyet, sosyo-ekonomik farklıların beyin temelli öğrenme üzerine etkisi gibi farklı konularda metaanaliz çalışması gerçekleştirebilirler. Araştırmacılar nitel çalışmaların da dâhil edildiği daha geniş kapsamlı meta değerlendirmeler gerçekleştirebilirler. Benzer yöntemle yapılabilecek bu çalışmalarda uygulanan anketlerdeki madde analizleri ve açık uçlu cevapların analizleri sonucunda beyin temelli öğrenmenin etki büyüklüğü haricinde, etki nedeni üzerinde analizler yapmak mümkün olabilir. Beyin temelli öğrenmenin öğrencilerin akademik başarısı üzerindeki etkililiğini araştıracak gelecekteki çalışmaların araştırmacı tarafından geliştirilen başarı testleri yerine ülke genelinde uygulanan standart testleri kullanması da önerilebilir. Ülke genelinde uygulanan standart testler araştırmalar arasında birlik ve bütünlük sağlayabilmektedir. Yurt dışında yapılan çalışmalarda genellikle ülke 12

13 GÖZÜYEŞİL, DİKİCİ / Beyin Temelli Öğrenmenin Akademik Başarıya Etkisi: Bir Meta-analiz Çalışması genelinde uygulanan standart testler kullanılmıştır. Ülkemizde ise genellikle testler araştırmacılar tarafından geliştirilmiş ve her biri birbirinden farklılık göstermektedir. Buna ek olarak, beyin temelli öğrenme yaklaşımının etkililiğini araştıracak gelecekteki deneysel çalışmalarda daha büyük örneklem grupları (100 ve üzeri) üzerinde çalışma yapılması önerilebilir. Okul öncesi düzeyinde beyin temelli öğrenme üzerine yapılmış araştırmaya alan yazında rastlanmadığı için bu eğitim kademesinde de araştırmalar yapılması önerilebilir. Ayrıca, araştırmalarda beyin temelli öğrenme uygulama çalışmalarının deney süresinin mümkün olduğunca uzun tutulması da önerilebilir. 13

14 Educational Sciences: Theory & Practice 14(2) Educational Consultancy and Research Center DOI: /estp The Effect of Brain Based Learning on Academic Achievement: A Meta-analytical Study * Eda GÖZÜYEŞİL a Niğde University Ayhan DİKİCİ b Niğde University Abstract This study s aim is to measure the effect sizes of the quantitative studies that examined the effectiveness of brain-based learning on students academic achievement and to examine with the meta-analytical method if there is a significant difference in effect in terms of the factors of education level, subject matter, sampling size, and the countries where the studies were carried out. Meta-analysis is the method employed in order to statistically combine the quantitative data collected from many studies of the same topic, and to reach a general conclusion from the results. In this respect, following the literature research, 31 studies (42 effects) which investigated the effectiveness of brain-based learning on students academic achievement between the years met the inclusion criteria, were reported in English and Turkish, and were included in the metaanalytical research. The findings indicate that 35 out of 42 comparisons had positive effect sizes. It revealed that brain-based learning has a positive but medium effect (d=.640) on students academic achievement. In addition, when compared with the studies conducted in Turkey and the USA, it drew the conclusion that there is a significant difference between the groups while there is no difference in any effect sizes in terms of education level, subject matter and sampling size. Key Words Academic Achievement, Brain-Based Learning, Meta-analysis, Neuroscience, Neurophysiologic Learning. In recent years, electrophysiological studies, neuropsychological tests and the use of imaging techniques (Vaid & Hall, 1991; Vigliocco, Vinson, Druks, Barber, & Cappa, 2011; Weintraub, 2000) have created opportunities for researchers in the structural and functional studies of the human brain which have provided clues resulting in big changes for the field of education. By knowing how the brain works, brain-based learning supports learning by discovering the ways of maximum learning (Carolyn, 1997). This approach associates learning with the brain and the way it works, and mentions the positive effects of the brain s features and its enhancing performance on learning. Therefore, it is mainly interested in the development of the brain. Through neuroscience, investigating the relationship between the brain, the neural system and our cognitive behaviors, brain-based learning is increasingly supported by studies, especially with the improvement of MRI, PET and MEG technologies (Hansen & Monk, 2002). Today, tests are carried out with the use of these new technologies. The position of neurons in a living human brain can be color-imaged by * This study was produced from a master thesis prepared by Eda GÖZÜYEŞİL and adviser Associate Professor Ayhan DİKİCİ at Niğde University Institute of Educational Sciences Division of Curriculum and Instruction. a b Eda GÖZÜYEŞİL is a Ph.D. candidate of Curriculum and Instruction. She is working as an English instructor at Niğde University School of Foreign Languages. Her research interests include foreign language teaching, brain-based learning and meta-analysis. Correspondence: Niğde University, School of Foreign Languages, 51200, Niğde, Turkey. egozuyesil@hotmail.com Ayhan DİKİCİ, Ph.D., is currently an associate professor of Curriculum & Instruction. Contact: Niğde University, Faculty of Education, Department of Curriculum & Instruction, Niğde, Turkey. adikici@nigde.edu.tr

Beyin Temelli Öğrenmenin Akademik Başarıya Etkisi: Bir Meta-analiz Çalışması *

Beyin Temelli Öğrenmenin Akademik Başarıya Etkisi: Bir Meta-analiz Çalışması * Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Educational Sciences: Theory & Practice 14(2) 629-648 2014 Eğitim Danışmanlığı ve Araştırmaları İletişim Hizmetleri Tic. Ltd. Şti. www.edam.com.tr/kuyeb DOI: 10.12738/estp.2014.2.2103

Detaylı

daha çok göz önünde bulundurulabilir. Öğrencilerin dile karşı daha olumlu bir tutum geliştirmeleri ve daha homojen gruplar ile dersler yürütülebilir.

daha çok göz önünde bulundurulabilir. Öğrencilerin dile karşı daha olumlu bir tutum geliştirmeleri ve daha homojen gruplar ile dersler yürütülebilir. ÖZET Üniversite Öğrencilerinin Yabancı Dil Seviyelerinin ve Yabancı Dil Eğitim Programına Karşı Tutumlarının İncelenmesi (Aksaray Üniversitesi Örneği) Çağan YILDIRAN Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler

Detaylı

The Effect of Brain Based Learning on Academic Achievement: A Meta-analytical Study *

The Effect of Brain Based Learning on Academic Achievement: A Meta-analytical Study * Educational Sciences: Theory & Practice 14(2) 642-648 2014 Educational Consultancy and Research Center www.edam.com.tr/estp DOI: 10.12738/estp.2014.2.2103 The Effect of Brain Based Learning on Academic

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Memet Karakuş - Onur Yalçın

Yrd. Doç. Dr. Memet Karakuş - Onur Yalçın Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Anadolu University Journal of Social Sciences Fen Eğitiminde Argümantasyon Temelli Öğrenmenin Akademik Başarıya ve Bilimsel Süreç Becerilerine Etkisi: Bir Meta-Analiz

Detaylı

BÖLÜM 13 HİPOTEZ TESTİ

BÖLÜM 13 HİPOTEZ TESTİ 1 BÖLÜM 13 HİPOTEZ TESTİ Bilimsel yöntem aşamalarıyla tanımlanmış sistematik bir bilgi üretme biçimidir. Bilimsel yöntemin aşamaları aşağıdaki gibi sıralanabilmektedir (Karasar, 2012): 1. Bir problemin

Detaylı

SAKARYA ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ DÖRDÜNCÜ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNE KARŞI TUTUMLARI

SAKARYA ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ DÖRDÜNCÜ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNE KARŞI TUTUMLARI SAKARYA ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ DÖRDÜNCÜ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNE KARŞI TUTUMLARI Arş.Gör. Duygu GÜR ERDOĞAN Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi dgur@sakarya.edu.tr Arş.Gör. Demet

Detaylı

EPİSTEMOLOJİK İNANÇLAR ÜZERİNE BİR DERLEME

EPİSTEMOLOJİK İNANÇLAR ÜZERİNE BİR DERLEME EPİSTEMOLOJİK İNANÇLAR ÜZERİNE BİR DERLEME Fatih KALECİ 1, Ersen YAZICI 2 1 Konya Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Matematik Eğitimi 2 Adnan Menderes Üniversitesi, Eğitim Fakültesi,

Detaylı

Türkiye de Biyoloji Eğitimi. Türkiye de Biyoloji Eğitimi İÇERİK

Türkiye de Biyoloji Eğitimi. Türkiye de Biyoloji Eğitimi İÇERİK 24.3.215 TÜRKİYE DE BİYOLOJİ EĞİTİMİ ALANINDA YAPILAN ARAŞTIRMALARA YÖNELİK BİR İÇERİK ANALİZİ ÇALIŞMASI İÇERİK Biyoloji Eğitimi ŞEYDA GÜL Atatürk Üniversitesi K.K. Eğitim Fak. Biyoloji Eği t i m i MUSTAFA

Detaylı

Geçmişten Günümüze Kastamonu Üniversitesi Dergisi: Yayımlanan Çalışmalar Üzerine Bir Araştırma 1

Geçmişten Günümüze Kastamonu Üniversitesi Dergisi: Yayımlanan Çalışmalar Üzerine Bir Araştırma 1 Mart 2017 Cilt:25 No:2 Kastamonu Eğitim Dergisi xii-xxi Geçmişten Günümüze Kastamonu Üniversitesi Dergisi: Yayımlanan Çalışmalar Üzerine Bir Araştırma 1 Lütfi İNCİKABI, Samet KORKMAZ, Perihan AYANOĞLU,

Detaylı

Available online at

Available online at Available online at www.sciencedirect.com Procedia - Social and Behavioral Sciences 55 ( 2012 ) 1079 1088 *English Instructor, Abant Izzet Baysal University, Golkoy Campus, 14100, Bolu, Turkey (karakis_o@ibu.edu.tr)

Detaylı

THE IMPACT OF AUTONOMOUS LEARNING ON GRADUATE STUDENTS PROFICIENCY LEVEL IN FOREIGN LANGUAGE LEARNING ABSTRACT

THE IMPACT OF AUTONOMOUS LEARNING ON GRADUATE STUDENTS PROFICIENCY LEVEL IN FOREIGN LANGUAGE LEARNING ABSTRACT THE IMPACT OF AUTONOMOUS LEARNING ON GRADUATE STUDENTS PROFICIENCY LEVEL IN FOREIGN LANGUAGE LEARNING ABSTRACT The purpose of the study is to investigate the impact of autonomous learning on graduate students

Detaylı

BĠYOLOJĠ EĞĠTĠMĠ LĠSANSÜSTÜ ÖĞRENCĠLERĠNĠN LĠSANSÜSTÜ YETERLĠKLERĠNE ĠLĠġKĠN GÖRÜġLERĠ

BĠYOLOJĠ EĞĠTĠMĠ LĠSANSÜSTÜ ÖĞRENCĠLERĠNĠN LĠSANSÜSTÜ YETERLĠKLERĠNE ĠLĠġKĠN GÖRÜġLERĠ 359 BĠYOLOJĠ EĞĠTĠMĠ LĠSANSÜSTÜ ÖĞRENCĠLERĠNĠN LĠSANSÜSTÜ YETERLĠKLERĠNE ĠLĠġKĠN GÖRÜġLERĠ Osman ÇİMEN, Gazi Üniversitesi, Biyoloji Eğitimi Anabilim Dalı, Ankara, osman.cimen@gmail.com Gonca ÇİMEN, Milli

Detaylı

BKİ farkı Standart Sapması (kg/m 2 ) A B BKİ farkı Ortalaması (kg/m 2 )

BKİ farkı Standart Sapması (kg/m 2 ) A B BKİ farkı Ortalaması (kg/m 2 ) 4. SUNUM 1 Gözlem ya da deneme sonucu elde edilmiş sonuçların, rastlantıya bağlı olup olmadığının incelenmesinde kullanılan istatistiksel yöntemlere HİPOTEZ TESTLERİ denir. Sonuçların rastlantıya bağlı

Detaylı

PROJE TABANLI ÖĞRENMEDE ÇOKLU ZEKÂ YAKLAŞIMININ MATEMATİK ÖĞRENME BAŞARISINA VE MATEMATİĞE KARŞI TUTUMA ETKİSİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

PROJE TABANLI ÖĞRENMEDE ÇOKLU ZEKÂ YAKLAŞIMININ MATEMATİK ÖĞRENME BAŞARISINA VE MATEMATİĞE KARŞI TUTUMA ETKİSİNİN KARŞILAŞTIRILMASI PROJE TABANLI ÖĞRENMEDE ÇOKLU ZEKÂ YAKLAŞIMININ MATEMATİK ÖĞRENME BAŞARISINA VE MATEMATİĞE KARŞI TUTUMA ETKİSİNİN KARŞILAŞTIRILMASI Mesut TABUK1 Ahmet Şükrü ÖZDEMİR2 Özet Matematik, diğer soyut bilimler

Detaylı

The Study of Relationship Between the Variables Influencing The Success of the Students of Music Educational Department

The Study of Relationship Between the Variables Influencing The Success of the Students of Music Educational Department 71 Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Yıl 9, Sayı 17, Haziran 2009, 71-76 Müzik Eğitimi Anabilim Dalı Öğrencilerinin Başarılarına Etki Eden Değişkenler Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Detaylı

Sınavlı ve Sınavsız Geçiş İçin Akademik Bir Karşılaştırma

Sınavlı ve Sınavsız Geçiş İçin Akademik Bir Karşılaştırma Sınavlı ve Sınavsız Geçiş İçin Akademik Bir Karşılaştırma Öğr. Gör. Kenan KARAGÜL, Öğr. Gör. Nigar KARAGÜL, Murat DOĞAN 3 Pamukkale Üniversitesi, Honaz Meslek Yüksek Okulu, Lojistik Programı, kkaragul@pau.edu.tr

Detaylı

BÖLÜM 6 MERKEZDEN DAĞILMA ÖLÇÜLERİ

BÖLÜM 6 MERKEZDEN DAĞILMA ÖLÇÜLERİ 1 BÖLÜM 6 MERKEZDEN DAĞILMA ÖLÇÜLERİ Gözlenen belli bir özelliği, bu özelliğe ilişkin ölçme sonuçlarını yani verileri kullanarak betimleme, istatistiksel işlemlerin bir boyutunu oluşturmaktadır. Temel

Detaylı

BİR ÖRNEKLEM İÇİN T TESTİ İLİŞKİSİZ ÖRNEKLEMLER İÇİN T-TESTİ

BİR ÖRNEKLEM İÇİN T TESTİ İLİŞKİSİZ ÖRNEKLEMLER İÇİN T-TESTİ 1 BİR ÖRNEKLEM İÇİN T TESTİ İLİŞKİSİZ ÖRNEKLEMLER İÇİN T-TESTİ 2 BİR ÖRNEKLEM İÇİN T TESTİ 3 Ölçüm ortalamasını bir norm değer ile karşılaştırma (BİR ÖRNEKLEM İÇİN T TESTİ) Bir çocuk bakımevinde barındırılan

Detaylı

İstatistik ve Olasılık

İstatistik ve Olasılık İstatistik ve Olasılık Ders 8: Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Tanım Tahmin (kestirim veya öngörü): Mevcut bilgi ve deneylere dayanarak olayın bütünü hakkında bir yargıya varmaktır. Bu anlamda, anakütleden çekilen

Detaylı

BÖLÜM 12 STUDENT T DAĞILIMI

BÖLÜM 12 STUDENT T DAĞILIMI 1 BÖLÜM 12 STUDENT T DAĞILIMI 'Student t dağılımı' ya da kısaca 't dağılımı'; normal dağılım ve Z dağılımının da içerisinde bulunduğu 'sürekli olasılık dağılımları' ailesinde yer alan dağılımlardan bir

Detaylı

FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ FEN BRANŞLARINA KARŞI TUTUMLARININ İNCELENMESİ

FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ FEN BRANŞLARINA KARŞI TUTUMLARININ İNCELENMESİ FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ FEN BRANŞLARINA KARŞI TUTUMLARININ İNCELENMESİ Sibel AÇIŞLI 1 Ali KOLOMUÇ 1 1 Artvin Çoruh Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü Özet: Araştırmada fen bilgisi

Detaylı

Öğretmen Adaylarının Eğitim Teknolojisi Standartları Açısından Öz-Yeterlik Durumlarının Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi

Öğretmen Adaylarının Eğitim Teknolojisi Standartları Açısından Öz-Yeterlik Durumlarının Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi Öğretmen Adaylarının Eğitim Teknolojisi Standartları Açısından Öz-Yeterlik Durumlarının Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi Yahya İLTÜZER Prof. Dr. Süleyman Sadi SEFEROĞLU Hacettepe Üniversitesi, Eğitim

Detaylı

Buse Erturan Gökhan Doğruyürür Ömer Faruk Gök Pınar Akyol Doç. Dr. Altan Doğan

Buse Erturan Gökhan Doğruyürür Ömer Faruk Gök Pınar Akyol Doç. Dr. Altan Doğan Buse Erturan Gökhan Doğruyürür Ömer Faruk Gök Pınar Akyol Doç. Dr. Altan Doğan Psikososyal Güvenlik İklimi Psikososyal güvenlik iklimi, örgütsel iklimin spesifik bir boyutu olup, çalışanların psikolojik

Detaylı

ÖRNEK BULGULAR. Tablo 1: Tanımlayıcı özelliklerin dağılımı

ÖRNEK BULGULAR. Tablo 1: Tanımlayıcı özelliklerin dağılımı BULGULAR Çalışma tarihleri arasında Hastanesi Kliniği nde toplam 512 olgu ile gerçekleştirilmiştir. Olguların yaşları 18 ile 28 arasında değişmekte olup ortalama 21,10±1,61 yıldır. Olguların %66,4 ü (n=340)

Detaylı

A. BIÇIME İLIŞKIN ANALIZ VE DEĞERLENDIRME

A. BIÇIME İLIŞKIN ANALIZ VE DEĞERLENDIRME Y. Mimar Işılay TEKÇE nin Doktora Tez Çalışmasına İlişkin Rapor 18 Ocak 2010 A. BIÇIME İLIŞKIN ANALIZ VE DEĞERLENDIRME 1. Çalışmanın Bölümleri Aday tarafından hazırlanarak değerlendirmeye sunulan doktora

Detaylı

İstatistik. Temel Kavramlar Dr. Seher Yalçın 1

İstatistik. Temel Kavramlar Dr. Seher Yalçın 1 İstatistik Temel Kavramlar 26.12.2016 Dr. Seher Yalçın 1 Evren (Kitle/Yığın/Popülasyon) Herhangi bir gözlem ya da inceleme kapsamına giren obje ya da bireylerin oluşturduğu bütüne ya da gruba Evren veya

Detaylı

PROBLEM BELİRLEME ve LİTERATÜR (ALANYAZIN) TARAMA

PROBLEM BELİRLEME ve LİTERATÜR (ALANYAZIN) TARAMA PROBLEM BELİRLEME ve LİTERATÜR (ALANYAZIN) TARAMA Araştırma Problemi Araştırma problem çözmeye yönelik bir süreçtir. Bu kapsamda Araştırmaya başlamak için ortaya bir problem konulması gerekir. Öncelikle,

Detaylı

Eğitim Bağlamında Oyunlaştırma Çalışmaları: Sistematik Bir Alanyazın Taraması

Eğitim Bağlamında Oyunlaştırma Çalışmaları: Sistematik Bir Alanyazın Taraması Eğitim Bağlamında Oyunlaştırma Çalışmaları: Sistematik Bir Alanyazın Taraması Meryem Fulya GÖRHAN Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Anabilim

Detaylı

İLKÖĞRETİM 6. ve 7. SINIF FEN ve TEKNOLOJİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ İÇERİĞİNE VE ÖĞRENME- ÖĞRETME SÜRECİNE İLİŞKİN ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİ

İLKÖĞRETİM 6. ve 7. SINIF FEN ve TEKNOLOJİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ İÇERİĞİNE VE ÖĞRENME- ÖĞRETME SÜRECİNE İLİŞKİN ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİ İLKÖĞRETİM 6. ve 7. SINIF FEN ve TEKNOLOJİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ İÇERİĞİNE VE ÖĞRENME- ÖĞRETME SÜRECİNE İLİŞKİN ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİ Yrd.Doç.Dr.Cavide DEMİRCİ Uzman Esra ÇENGELCİ ESOGÜ Eğitim Fakültesi

Detaylı

DENEYSEL DESENLER GERÇEK DENEYSEL DESENLER YARI DENEYSEL DESENLER FAKTÖRYEL DESENLER ZAYIF DENEYSEL DESENLER

DENEYSEL DESENLER GERÇEK DENEYSEL DESENLER YARI DENEYSEL DESENLER FAKTÖRYEL DESENLER ZAYIF DENEYSEL DESENLER DENEYSEL DESENLER ZAYIF DENEYSEL DESENLER GERÇEK DENEYSEL DESENLER YARI DENEYSEL DESENLER FAKTÖRYEL DESENLER YARI DENEYSEL DESENLER Hazır gruplar üzerinde ancak grup eşleştirmenin olduğu seçkisiz atamanın

Detaylı

Beyin Temelli ve Basamaklı Öğrenme S

Beyin Temelli ve Basamaklı Öğrenme S Beyin Temelli ve Basamaklı Öğrenme S.240-247 Kaynak II; Eğitimde Program Geliştirme Yazar;Ö.DEMİREL Hazırlayan; Abdurrahman İNAN 2005-2006 Ders Sor.; Doç. Dr. Nasip DEMİRKUŞ, 1-Önce Soruları Tıklayın Yanıtlamaya

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Celal Deha DOĞAN. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Ölçme ve Değerlendirme Bilim Dalı- Doktora

Yrd. Doç. Dr. Celal Deha DOĞAN. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Ölçme ve Değerlendirme Bilim Dalı- Doktora Yrd. Doç. Dr. Celal Deha DOĞAN Öğrenim Durumu Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Ölçme ve Değerlendirme Bilim Dalı- Doktora- 2005-2011 Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Ölçme ve

Detaylı

ÖZGEÇMĐŞ. Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Lisans

ÖZGEÇMĐŞ. Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Lisans ÖZGEÇMĐŞ Adı Soyadı: Yeşim Özek Kaloti Doğum Tarihi: 1969 Öğrenim Durumu: Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Lisans Đngilizce DĐCLE ÜNĐVERSĐTESĐ 1988-1992 Öğretmenliği Y. Lisans TESOL University of Stirling

Detaylı

Siirt Üniversitesi Eğitim Fakültesi. Halil Coşkun ÇELİK

Siirt Üniversitesi Eğitim Fakültesi. Halil Coşkun ÇELİK Siirt Üniversitesi Eğitim Fakültesi Halil Coşkun ÇELİK 15 Mayıs 2008 Hemen hemen her bilim alanındaki gelişmeler, yapılmış sistematik araştırmaların katkılarına bağlıdır. Bu yüzden genel olarak araştırma,

Detaylı

Oluşturulan evren listesinden örnekleme birimlerinin seçkisiz olarak çekilmesidir

Oluşturulan evren listesinden örnekleme birimlerinin seçkisiz olarak çekilmesidir Bilimsel Araştırma Yöntemleri Prof. Dr. Şener Büyüköztürk Doç. Dr. Ebru Kılıç Çakmak Yrd. Doç. Dr. Özcan Erkan Akgün Doç. Dr. Şirin Karadeniz Dr. Funda Demirel Örnekleme Yöntemleri Evren Evren, araştırma

Detaylı

İÇİNDEKİLER ÖN SÖZ...III

İÇİNDEKİLER ÖN SÖZ...III İÇİNDEKİLER ÖN SÖZ...III Ünite:I Eğitim Psikolojisinde Bilimsel Araştırma Yöntem ve Teknikleri 13 Psikoloji ve Eğitim Psikolojisi 15 Eğitim Psikolojisi ve Bilim 17 Eğitim Psikolojisi ve Bilimsel Araştırma

Detaylı

İki Ortalama Arasındaki Farkın Önemlilik Testi (Student s t Test) Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyoistatistik Anabilim Dalı

İki Ortalama Arasındaki Farkın Önemlilik Testi (Student s t Test) Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyoistatistik Anabilim Dalı İki Ortalama Arasındaki Farkın Önemlilik Testi (Student s t Test) Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyoistatistik Anabilim Dalı İki Ortalama Arasındaki Farkın Önemlilik Testi (Student s t test) Ölçümle

Detaylı

ÖĞRETMEN ADAYLARININ PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ

ÖĞRETMEN ADAYLARININ PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ Doç. Dr. Deniz Beste Çevik Balıkesir Üniversitesi Necatibey Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Eğitimi Anabilim Dalı beste@balikesir.edu.tr

Detaylı

Arş. Gör. Dr. Mücahit KÖSE

Arş. Gör. Dr. Mücahit KÖSE Arş. Gör. Dr. Mücahit KÖSE Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Evliya Çelebi Yerleşkesi (3100) KÜTAHYA Doğum Yeri ve Yılı: Isparta/Yalvaç Cep Telefonu: Telefon:765031-58 E-posta:

Detaylı

Temel İstatistik. Y.Doç.Dr. İbrahim Turan Mart Tanımlayıcı İstatistik. Dağılımları Tanımlayıcı Ölçüler Dağılış Ölçüleri

Temel İstatistik. Y.Doç.Dr. İbrahim Turan Mart Tanımlayıcı İstatistik. Dağılımları Tanımlayıcı Ölçüler Dağılış Ölçüleri Temel İstatistik Tanımlayıcı İstatistik Dağılımları Tanımlayıcı Ölçüler Dağılış Ölçüleri Y.Doç.Dr. İbrahim Turan Mart 2011 DAĞILIM / YAYGINLIK ÖLÇÜLERİ Verilerin değişkenlik durumu ve dağılışın şeklini

Detaylı

TANIMLAYICI İSTATİSTİKLER

TANIMLAYICI İSTATİSTİKLER TANIMLAYICI İSTATİSTİKLER Tanımlayıcı İstatistikler ve Grafikle Gösterim Grafik ve bir ölçüde tablolar değişkenlerin görsel bir özetini verirler. İdeal olarak burada değişkenlerin merkezi (ortalama) değerlerinin

Detaylı

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ BEDEN EĞİTİMİ ve SPOR BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN ÖSS ve ÖZEL YETENEK SINAVI PUANLARINA GÖRE GENEL AKADEMİK BAŞARILARI

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ BEDEN EĞİTİMİ ve SPOR BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN ÖSS ve ÖZEL YETENEK SINAVI PUANLARINA GÖRE GENEL AKADEMİK BAŞARILARI Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt: XVII, Sayı: 1, 2003 ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ BEDEN EĞİTİMİ ve SPOR BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN ÖSS ve ÖZEL YETENEK SINAVI PUANLARINA GÖRE GENEL

Detaylı

Nitel Araştırmada Geçerlik ve Güvenirlik

Nitel Araştırmada Geçerlik ve Güvenirlik Nitel Araştırmada Geçerlik ve Bilimsel araştırmanın en önemli ölçütlerinden biri olarak kabul edilen geçerlik ve güvenirlik araştırmalarda en yaygın olarak kullanılan iki en önemli ölçüttür. Araştırmalarda

Detaylı

Eğitim Fakültesi Dergisi. Endüstri Meslek Lisesi Öğrencilerinin Yetenek İlgi ve Değerleri İle Okudukları Bölümler Arasındaki İlişki

Eğitim Fakültesi Dergisi. Endüstri Meslek Lisesi Öğrencilerinin Yetenek İlgi ve Değerleri İle Okudukları Bölümler Arasındaki İlişki Eğitim Fakültesi Dergisi http://kutuphane.uludag.edu.tr/univder/uufader.htm Endüstri Meslek Lisesi Öğrencilerinin Yetenek İlgi ve Değerleri İle Okudukları Bölümler Arasındaki İlişki Salih Bağatır *, Reşat

Detaylı

Eğitim ve Bilim. Cilt 42 (2017) Sayı

Eğitim ve Bilim. Cilt 42 (2017) Sayı Eğitim ve Bilim Cilt 42 (2017) Sayı 191 165-183 Cinsiyetin Okul Yöneticilerinin ve Öğretmenlerin Öğrenen Örgüt Algıları Üzerine Etkisi: Bir Meta-Analiz Çalışması Fatma Kalkan 1 Öz Bu araştırmanın amacı,

Detaylı

Parametrik İstatistiksel Yöntemler (t testi ve F testi)

Parametrik İstatistiksel Yöntemler (t testi ve F testi) Parametrik İstatistiksel Yöntemler (t testi ve F testi) Dr. Seher Yalçın 27.12.2016 1 İstatistiksel testler parametrik ve parametrik olmayan testler olmak üzere iki gruba ayrılır. Parametrik testler, ilgilenen

Detaylı

ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ÖZEL EĞİTİM ANABİLİM DALI

ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ÖZEL EĞİTİM ANABİLİM DALI ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ÖZEL EĞİTİM ANABİLİM DALI EĞİTİMDE BÜTÜNLEŞTİRME UYGULAMALARI TEZSİZ II. ÖĞRETİM YÜKSEK LİSANS PROGRAMINA İLİŞKİN BİLGİLER Özel gereksinimli

Detaylı

Veri Toplama Teknikleri

Veri Toplama Teknikleri A. Gözlem Yoluyla Veri Toplama Teknikleri B. Soruşturma Yoluyla Nicel Veri Toplama Teknikleri Yazılı Soruşturma Tekniği Anket, Başarı Testi Yapılandırılmış Gözlem Önceden hazırlanmış göstergeler ve semboller

Detaylı

BÖLÜM 14 BİLGİSAYAR UYGULAMALARI - 3 (ORTALAMALARIN KARŞILAŞTIRILMASI)

BÖLÜM 14 BİLGİSAYAR UYGULAMALARI - 3 (ORTALAMALARIN KARŞILAŞTIRILMASI) 1 BÖLÜM 14 BİLGİSAYAR UYGULAMALARI - 3 (ORTALAMALARIN KARŞILAŞTIRILMASI) Hipotez testi konusunda görüldüğü üzere temel betimleme, sayma ve sınıflama işlemlerine dayalı yöntemlerin ötesinde normal dağılım

Detaylı

BİYOLOJİ ÖĞRETMENLERİNİN LABORATUVAR DERSİNE YÖNELİK TUTUMLARININ FARKLI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

BİYOLOJİ ÖĞRETMENLERİNİN LABORATUVAR DERSİNE YÖNELİK TUTUMLARININ FARKLI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ BİYOLOJİ ÖĞRETMENLERİNİN LABORATUVAR DERSİNE YÖNELİK TUTUMLARININ FARKLI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ Gülay EKİCİ Gazi Üniversitesi, Teknik Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, ANKARA Özet Bu

Detaylı

ÖĞRETMENLER, ÖĞRETMEN ADAYLARI VE ÖĞRETMEN YETERLĠKLERĠ

ÖĞRETMENLER, ÖĞRETMEN ADAYLARI VE ÖĞRETMEN YETERLĠKLERĠ ÖĞRETMENLER, ÖĞRETMEN ADAYLARI VE ÖĞRETMEN YETERLĠKLERĠ Yrd. Doç. Dr. Sevinç MERT UYANGÖR ArĢ. Gör. Mevhibe KOBAK Balıkesir Üniversitesi Necatibey Eğitim Fakültesi OFMAE-Matematik Eğitimi Özet: Bu çalışmada

Detaylı

İÇİNDEKİLER. Gelişim Kuramları 22 Eylem Kuramı ve Toplumsal Yapılandırmacılık 28

İÇİNDEKİLER. Gelişim Kuramları 22 Eylem Kuramı ve Toplumsal Yapılandırmacılık 28 İÇİNDEKİLER Önsöz/ Ahmet Yıldız 5 Giriş 11 Psikoloji kökenli modeller 15 Davranışçılık 15 Bilişselcilik 17 Bilişsel Yapılandırmacılık 20 Gelişim Kuramları 22 Eylem Kuramı ve Toplumsal Yapılandırmacılık

Detaylı

K BAĞIMSIZ ÖRNEKLEM HİPOTEZ TESTLERİ

K BAĞIMSIZ ÖRNEKLEM HİPOTEZ TESTLERİ K BAĞIMSIZ ÖRNEKLEM HİPOTEZ TESTLERİ Yrd.Doç.Dr. Selçuk Korkmaz Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyoistatistik Anabilim Dalı Turcosa Analitik Çözümlemeler selcukorkmaz@gmail.com TÜRKİYE EKMUD BİYOİSTATİSTİK

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. Kişisel Bilgiler: Eğitim Durumu: Emine BALCI. Doğum Tarihi 1985 Telefon 0(242)

ÖZGEÇMİŞ. Kişisel Bilgiler: Eğitim Durumu: Emine BALCI. Doğum Tarihi 1985 Telefon 0(242) ÖZGEÇMİŞ Kişisel Bilgiler: Unvanı/ Adı Soyadı Doktor Öğretim Üyesi Emine BALCI Uyruğu T.C. Medeni Durumu Evli ve 1 çocuk Doğum Tarihi 1985 Telefon 0(242) 510 60 60 E-posta emine.balci@alanya.edu.tr Eğitim

Detaylı

TEMEL İSTATİSTİKİ KAVRAMLAR YRD. DOÇ. DR. İBRAHİM ÇÜTCÜ

TEMEL İSTATİSTİKİ KAVRAMLAR YRD. DOÇ. DR. İBRAHİM ÇÜTCÜ TEMEL İSTATİSTİKİ KAVRAMLAR YRD. DOÇ. DR. İBRAHİM ÇÜTCÜ 1 İstatistik İstatistik, belirsizliğin veya eksik bilginin söz konusu olduğu durumlarda çıkarımlar yapmak ve karar vermek için sayısal verilerin

Detaylı

GİRİŞ. Bilimsel Araştırma: Bilimsel bilgi elde etme süreci olarak tanımlanabilir.

GİRİŞ. Bilimsel Araştırma: Bilimsel bilgi elde etme süreci olarak tanımlanabilir. VERİ ANALİZİ GİRİŞ Bilimsel Araştırma: Bilimsel bilgi elde etme süreci olarak tanımlanabilir. Bilimsel Bilgi: Kaynağı ve elde edilme süreçleri belli olan bilgidir. Sosyal İlişkiler Görgül Bulgular İşlevsel

Detaylı

TÜRKİYE DE FEN BİLİMLERİ EĞİTİMİ TEZLERİ

TÜRKİYE DE FEN BİLİMLERİ EĞİTİMİ TEZLERİ XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6-9 Temmuz 2004 İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya TÜRKİYE DE FEN BİLİMLERİ EĞİTİMİ TEZLERİ Sibel BALCI Rtb Eğitim Çözümleri sibel.balci@sbs.com.tr ÖZET

Detaylı

Uygulamalı Meta-Analiz

Uygulamalı Meta-Analiz Eğitim Bilimlerinde Uygulamalı Meta-Analiz Serkan DİNÇER Serkan Dinçer EĞİTİM BİLİMLERİNDE UYGULAMALI META-ANALİZ ISBN 978-605-364-844-4 Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir.

Detaylı

Örnek 4.1: Tablo 2 de verilen ham verilerin aritmetik ortalamasını hesaplayınız.

Örnek 4.1: Tablo 2 de verilen ham verilerin aritmetik ortalamasını hesaplayınız. .4. Merkezi Eğilim ve Dağılım Ölçüleri Merkezi eğilim ölçüleri kitleye ilişkin bir değişkenin bütün farklı değerlerinin çevresinde toplandığı merkezi bir değeri gösterirler. Dağılım ölçüleri ise değişkenin

Detaylı

1. GİRİŞ Yapısalcı (constructivism) yaklaşım, bilginin öğrenme sürecinde öğrenciler tarafından yeniden yapılandırılmasıdır. Biz bilginin yapısını

1. GİRİŞ Yapısalcı (constructivism) yaklaşım, bilginin öğrenme sürecinde öğrenciler tarafından yeniden yapılandırılmasıdır. Biz bilginin yapısını uygulanmıştır. Ayrıca her iki gruptan 6 şar öğrenci ile görüşme yapılmıştır. Elde edilen veriler istatistiksel yöntemlerle değerlendirilerek deneme ve kontrol grupları arasında anlamlı farklar olup olmadığı

Detaylı

Ceyhan Çiğdemoğlu, PhD Flipped Classroom (FC) çalışmalarını incelemek, Hangi alanlarda çalışılmış Nasıl çalışmalar yapılmış Durumu değerlendirip Üniversitemizde yapılmakta olan ya da yapılacak çalışmalara

Detaylı

BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR DERSLERİNDE ALTERNATİF ÖLÇME-DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ KULLANILMASINA İLİŞKİN ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİNİN İNCELENMESİ

BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR DERSLERİNDE ALTERNATİF ÖLÇME-DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ KULLANILMASINA İLİŞKİN ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİNİN İNCELENMESİ BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR DERSLERİNDE ALTERNATİF ÖLÇME-DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ KULLANILMASINA İLİŞKİN ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİNİN İNCELENMESİ Onur ÖZKOPARAN MEB Gümüşhacıköy Anadolu Lisesi, Amasya ozkoparanonur@hotmail.com

Detaylı

Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımını Temel Alan Çalışmaların Değerlendirilmesi: Türkiye Örneği

Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımını Temel Alan Çalışmaların Değerlendirilmesi: Türkiye Örneği 8. Ulusal Eğitim Yönetimi Kongresi Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımını Temel Alan Çalışmaların Değerlendirilmesi: Türkiye Örneği H. Coşkun ÇELİK a,samet GÜNDÜZ b (a) Siirt Üniversitesi, Eğitim Fakültesi,

Detaylı

Eğitim ve Bilim. Cilt 43 (2018) Sayı

Eğitim ve Bilim. Cilt 43 (2018) Sayı Eğitim ve Bilim Cilt 43 (2018) Sayı 194 185-205 İş Birlikli Öğrenme Yaklaşımının Türkiye deki Öğrencilerin Türkçe Derslerindeki Akademik Başarılarına Etkisi: Bir Meta-Analiz Çalışması * Abdullah Kaldırım

Detaylı

Eğitim ve Bilim. Cilt 40 (2015) Sayı 178 255-283

Eğitim ve Bilim. Cilt 40 (2015) Sayı 178 255-283 Eğitim ve Bilim Cilt 40 (2015) Sayı 178 255-283 Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımının Türkiye deki Öğrencilerin Fen Derslerindeki Akademik Başarılarına Etkisi: Bir Meta-Analiz Çalışması * Mehmet Fatih Ayaz

Detaylı

1.Hafta. Arş. Gör.Canan SOLA

1.Hafta. Arş. Gör.Canan SOLA 1.Hafta Arş. Gör.Canan SOLA csola@sakarya.edu.tr GÜNDEM Ölçme Değerlendirme Eğitsel Değerlendirme Tıbbi Tanılama ve Eğitsel Tanılama Modelleri Eğitsel Tanılama Süreci Arş.Gör.Dr.Canan SOLA DERSİN İLK ETKİNLİĞİ

Detaylı

DANIŞMAN ÖĞRETMEN MENTORLUK FONKSİYONLARI İLE ADAY ÖĞRETMENLERİN ÖZNEL MUTLULUK DÜZEYİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

DANIŞMAN ÖĞRETMEN MENTORLUK FONKSİYONLARI İLE ADAY ÖĞRETMENLERİN ÖZNEL MUTLULUK DÜZEYİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ DANIŞMAN ÖĞRETMEN MENTORLUK FONKSİYONLARI İLE ADAY ÖĞRETMENLERİN ÖZNEL MUTLULUK DÜZEYİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ Yrd. Doç. Dr. Ramazan YİRCİ Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Uğur ÖZALP Millî

Detaylı

İstatistik ve Olasılık

İstatistik ve Olasılık İstatistik ve Olasılık KORELASYON ve REGRESYON ANALİZİ Doç. Dr. İrfan KAYMAZ Tanım Bir değişkenin değerinin diğer değişkendeki veya değişkenlerdeki değişimlere bağlı olarak nasıl etkilendiğinin istatistiksel

Detaylı

RADEP ÇALIŞAN DESTEK PROGRAMI (RASYONEL DESTEK PROGRAMI)

RADEP ÇALIŞAN DESTEK PROGRAMI (RASYONEL DESTEK PROGRAMI) ALBERT ELLİS ENSTİTÜSÜ TÜRKİYE MERKEZİ RASYONEL PSİKOLOJİ RADEP ÇALIŞAN DESTEK PROGRAMI (RASYONEL DESTEK PROGRAMI) RATİONAL EMPLOYEE ASİSTANT PROGRAM RADEP-E Kimiz Biz? Albert Ellis Enstitüsü Türkiye Merkezi

Detaylı

Tekrarlı Ölçümler ANOVA

Tekrarlı Ölçümler ANOVA Tekrarlı Ölçümler ANOVA Repeated Measures ANOVA Aynı veya ilişkili örneklemlerin tekrarlı ölçümlerinin ortalamalarının aynı olup olmadığını test eder. Farklı zamanlardaki ölçümlerde aynı (ilişkili) kişiler

Detaylı

OYUN TEMELLİ BİLİŞSEL GELİŞİM PROGRAMININ 60-72 AYLIK ÇOCUKLARIN BİLİŞSEL GELİŞİMİNE ETKİSİ

OYUN TEMELLİ BİLİŞSEL GELİŞİM PROGRAMININ 60-72 AYLIK ÇOCUKLARIN BİLİŞSEL GELİŞİMİNE ETKİSİ T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ÇOCUK GELİŞİMİ VE EV YÖNETİMİ EĞİTİMİ ANABİLİM DALI ÇOCUK GELİŞİMİ VE EĞİTİMİ BİLİM DALI OYUN TEMELLİ BİLİŞSEL GELİŞİM PROGRAMININ 60-72 AYLIK ÇOCUKLARIN

Detaylı

İkiden Çok Grup Karşılaştırmaları

İkiden Çok Grup Karşılaştırmaları İkiden Çok Grup Karşılaştırmaları Bir onkoloji kliniğinde göğüs kanseri tanısı almış kadınlar arasından histolojik evrelerine göre 17 şer kadın seçilerek sağkalım süreleri (ay) alınmıştır. HİSTLOJİK EVRE

Detaylı

TEMEL EĞİTİMDEN ORTAÖĞRETİME GEÇİŞ ORTAK SINAV BAŞARISININ ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

TEMEL EĞİTİMDEN ORTAÖĞRETİME GEÇİŞ ORTAK SINAV BAŞARISININ ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI ÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE SINAV HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ VERİ ANALİZİ, İZLEME VE DEĞERLENDİRME DAİRE BAŞKANLIĞI TEMEL EĞİTİMDEN ORTAÖĞRETİME GEÇİŞ ORTAK SINAV BAŞARISININ ÇEŞİTLİ

Detaylı

T.C. DÜZCE ÜNİVERSİTESİ Sosyal Bilimler Enstitüsü. Eğitim Bilimleri Tezli Yüksek Lisans Programı Öğretim Planı. Ders Kodları AKTS

T.C. DÜZCE ÜNİVERSİTESİ Sosyal Bilimler Enstitüsü. Eğitim Bilimleri Tezli Yüksek Lisans Programı Öğretim Planı. Ders Kodları AKTS Ders T.C. DÜZCE ÜNİVERSİTESİ Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Tezli Yüksek Lisans Programı Öğretim Planı Tablo 1. ve Kredi Sayıları I. Yarıyıl Ders EPO501 Eğitimde Program Geliştirme 3 0 3 8

Detaylı

BİLİŞSEL NÖROBİLİM BİLGİ İŞLEME SÜREÇ VE YAKLAŞIMLARI

BİLİŞSEL NÖROBİLİM BİLGİ İŞLEME SÜREÇ VE YAKLAŞIMLARI BİLİŞSEL NÖROBİLİM BİLGİ İŞLEME SÜREÇ VE YAKLAŞIMLARI Beyni Keşfetme Dünya üzerinde keşifler genelde coğrafi keşiflerle başlamıştır. Ortalama 1120 gr ağırlığındaki jelatinimsi yapısıyla beyni keşfetme

Detaylı

χ 2 Testi Mühendislikte İstatistik Yöntemler Bağımsızlık Testi Homojenlik Testi Uygunluk Testi

χ 2 Testi Mühendislikte İstatistik Yöntemler Bağımsızlık Testi Homojenlik Testi Uygunluk Testi χ Testi Mühendislikte İstatistik Yöntemler χ Testi Bağımsızlık Testi Homojenlik Testi Uygunluk Testi χ Testi Sayısal olmayan değişkenler arasındaki ilişkinin testi (Bağımsızlık) Farklı örnek kütlelerin

Detaylı

Matematik Başarısı ve Anne Baba Eğitim Düzeyi 1 - doi: 10.17932/ IAU.IAUD.m.13091352.2015.7/25.19-36

Matematik Başarısı ve Anne Baba Eğitim Düzeyi 1 - doi: 10.17932/ IAU.IAUD.m.13091352.2015.7/25.19-36 Matematik Başarısı ve Anne Baba Eğitim Düzeyi 1 - doi: 10.17932/ IAU.IAUD.m.13091352.2015.7/25.19-36 Orhan ÇANAKÇI 2 Ahmet Ş. ÖZDEMİR 3 Özet Bu çalışmanın amacı; öğrencilerin matematik başarısı ve matematik

Detaylı

Üniversite Öğrencilerinin Akademik Başarılarını Etkileyen Faktörler Bahman Alp RENÇBER 1

Üniversite Öğrencilerinin Akademik Başarılarını Etkileyen Faktörler Bahman Alp RENÇBER 1 Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 3(1): 191-198 Üniversite Öğrencilerinin Akademik Başarılarını Etkileyen Faktörler Bahman Alp RENÇBER 1 Özet Bu çalışmanın amacı, üniversite

Detaylı

İstatistik ve Olasılık

İstatistik ve Olasılık İstatistik ve Olasılık - I Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Tanım Tahmin (kes1rim veya öngörü): Mevcut bilgi ve deneylere dayanarak olayın bütünü hakkında bir yargıya varmak7r. ü Bu anlamda, anakütleden çekilen

Detaylı

EĞİTİM FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRETMENLİK MESLEK BİLGİSİ DERSLERİNE YÖNELİK TUTUMLARI Filiz ÇETİN 1

EĞİTİM FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRETMENLİK MESLEK BİLGİSİ DERSLERİNE YÖNELİK TUTUMLARI Filiz ÇETİN 1 58 2009 Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi Sayı:25, s.58-64 ÖZET EĞİTİM FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRETMENLİK MESLEK BİLGİSİ DERSLERİNE YÖNELİK TUTUMLARI Filiz ÇETİN 1 Bu çalışmanın

Detaylı

Araştırma Yöntem ve Teknikleri

Araştırma Yöntem ve Teknikleri Araştırma Yöntem ve Teknikleri Araştırmada Yöntem ve Teknik Bilimsel Araştırmada Kullanılan Teknikler Veri Türleri Verilerin araştırmacının aradığı nitelikte olabilmesi, önemli ölçüde elde edildiği yöntem

Detaylı

İÇİNDEKİLER. BÖLÜM 1 Değişkenler ve Grafikler 1. BÖLÜM 2 Frekans Dağılımları 37

İÇİNDEKİLER. BÖLÜM 1 Değişkenler ve Grafikler 1. BÖLÜM 2 Frekans Dağılımları 37 İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 Değişkenler ve Grafikler 1 İstatistik 1 Yığın ve Örnek; Tümevarımcı ve Betimleyici İstatistik 1 Değişkenler: Kesikli ve Sürekli 1 Verilerin Yuvarlanması Bilimsel Gösterim Anlamlı Rakamlar

Detaylı

T TESTİ: ORTALAMALAR ARASI FARKLARIN TEST EDİLMESİ. Yrd. Doç. Dr. C. Deha DOĞAN

T TESTİ: ORTALAMALAR ARASI FARKLARIN TEST EDİLMESİ. Yrd. Doç. Dr. C. Deha DOĞAN T TESTİ: ORTALAMALAR ARASI FARKLARIN TEST EDİLMESİ Yrd. Doç. Dr. C. Deha DOĞAN Gruplara ait ortalamalar elde edildiğinde, farklı olup olmadıkları ilk bakışta belirlenemez. Ortalamalar arsında bulunan

Detaylı

Örnekleme Yöntemleri

Örnekleme Yöntemleri Örnekleme Yöntemleri Evren & Örneklem (Fraenkel & Wallen, 1990) Evren & Örneklem 2 Evren Evren, araştırma sonuçlarının genelleneceği (geçerli olacağı) büyük grup. Hedef evren, araştırmacının ulaşmak istediği,

Detaylı

SPSS E GİRİŞ SPSS TE TEMEL İŞLEMLER. Abdullah Can

SPSS E GİRİŞ SPSS TE TEMEL İŞLEMLER. Abdullah Can SPSS E GİRİŞ SPSS TE TEMEL İŞLEMLER SPSS in üzerinde işlem yapılabilecek iki ana ekran görünümü vardır. DATA VIEW (VERİ görünümü) VARIABLE VIEW (DEĞİŞKEN görünümü) 1 DATA VIEW (VERİ görünümü) İstatistiksel

Detaylı

Araştırma Yöntem ve Teknikleri

Araştırma Yöntem ve Teknikleri Araştırma Yöntem ve Teknikleri Veri Kaynakları Verilerin Toplanmasında Kullanılan Teknikler Veri Kaynakları İnsanlar, araştırmalarda çoğu kez bilginin toplandığı kaynaktır. Bu çalışmalarda insanların çeşitli

Detaylı

GİRİŞ. Eğitsel Tanım. Eğitsel Tanım Dünyadaki Engelli İstatistikleri

GİRİŞ. Eğitsel Tanım. Eğitsel Tanım Dünyadaki Engelli İstatistikleri .6.16 TÜRKİYE VE DÜNYADA GÖRME ENGELLİLERE FEN ÖĞRETİMİNE YÖNELİK YAPILAN ARAŞTIRMALARIN İÇERİK ANALİZİ Mustafa SÖZBİLİR, Şeyda GÜL, Fatih YAZICI, S. Levent ZORLUOĞLU, Aydın KIZILASLAN, Betül OKCU, Gülşah

Detaylı

KIMYA BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN ENDÜSTRİYEL KİMYAYA YÖNELİK TUTUMLARI VE ÖZYETERLİLİK İNANÇLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ; CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ

KIMYA BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN ENDÜSTRİYEL KİMYAYA YÖNELİK TUTUMLARI VE ÖZYETERLİLİK İNANÇLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ; CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ KIMYA BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN ENDÜSTRİYEL KİMYAYA YÖNELİK TUTUMLARI VE ÖZYETERLİLİK İNANÇLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ; CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ Öğr. Gör. Gülbin KIYICI Arş.Gör.Dr. Nurcan KAHRAMAN Prof.

Detaylı

EĞİTİM ÖĞRETİM YILI II. DÖNEM ORTAK SINAV TEST VE MADDE İSTATİSTİKLERİ

EĞİTİM ÖĞRETİM YILI II. DÖNEM ORTAK SINAV TEST VE MADDE İSTATİSTİKLERİ T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI ÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE SINAV HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ VERİ ANALİZİ, İZLEME VE DEĞERLENDİRME DAİRE BAŞKANLIĞI 2015-2016 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI II. DÖNEM ORTAK SINAV TEST VE MADDE

Detaylı

Tam Öğrenme Yaklaşımının Öğrencilerin Akademik Başarıları Üzerindeki Etkisi: Bir Meta-Analiz Çalışması

Tam Öğrenme Yaklaşımının Öğrencilerin Akademik Başarıları Üzerindeki Etkisi: Bir Meta-Analiz Çalışması ISSN: 1309 6575 Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi 2016; 7(2);355-371 Tam Öğrenme Yaklaşımının Öğrencilerin Akademik Başarıları Üzerindeki Etkisi: Bir Meta-Analiz Çalışması The Effect

Detaylı

Sunuş yoluyla öğretimin aşamaları:

Sunuş yoluyla öğretimin aşamaları: ÖĞRETĠM STRATEJĠLERĠ Öğretim stratejisi, belirlenmiş hedeflere ulaşmak için seçilen genel yoldur. Öğretim stratejileri; sunuş yoluyla öğretim, buluş yoluyla öğretim, araştırma ve inceleme yoluyla öğretim

Detaylı

TÜRKÇE ANABİLİM DALI TÜRKÇE EĞİTİMİ BİLİM DALI YÜKSEK LİSANS PROGRAMI 2011 2012 EĞİTİM ÖĞRETİM PLANI

TÜRKÇE ANABİLİM DALI TÜRKÇE EĞİTİMİ BİLİM DALI YÜKSEK LİSANS PROGRAMI 2011 2012 EĞİTİM ÖĞRETİM PLANI TÜRKÇE ANABİLİM DALI TÜRKÇE EĞİTİMİ BİLİM DALI YÜKSEK LİSANS PROGRAMI 2011 2012 EĞİTİM ÖĞRETİM PLANI GÜZ YARIYILI DERSLERİ Dersin Kodu Dersin Adı T U K Dersin Türü TEA 500* Seminer 020 Zorunlu TEA 501

Detaylı

MEÜ. SAĞLIK BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ DERS TANIMI FORMU

MEÜ. SAĞLIK BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ DERS TANIMI FORMU MEÜ. SAĞLIK BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ DERS TANIMI FORMU Dersin Adı-Kodu: BİS 601 Örnek Genişliği ve Güç Programın Adı: Biyoistatistik Dersin düzeyi Doktora Ders saatleri ve Teori Uyg. Lab. Proje/Alan Çalışması

Detaylı

İLKÖĞRETİM 8.SINIF ÖĞRENCİLERİNİN HAVA KİRLİLİĞİ KONUSUNDAKİ BİLGİ DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ

İLKÖĞRETİM 8.SINIF ÖĞRENCİLERİNİN HAVA KİRLİLİĞİ KONUSUNDAKİ BİLGİ DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ İLKÖĞRETİM 8.SINIF ÖĞRENCİLERİNİN HAVA KİRLİLİĞİ KONUSUNDAKİ BİLGİ DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ Geleceğimizi tehdit eden çevre problemlerinin özellikle çocuklara erken yaşlarda verilmesi ve böylece çevre duyarlılığı,

Detaylı

KAMU PERSONELÝ SEÇME SINAVI PUANLARI ÝLE LÝSANS DÝPLOMA NOTU ARASINDAKÝ ÝLÝÞKÝLERÝN ÇEÞÝTLÝ DEÐÝÞKENLERE GÖRE ÝNCELENMESÝ *

KAMU PERSONELÝ SEÇME SINAVI PUANLARI ÝLE LÝSANS DÝPLOMA NOTU ARASINDAKÝ ÝLÝÞKÝLERÝN ÇEÞÝTLÝ DEÐÝÞKENLERE GÖRE ÝNCELENMESÝ * Abant Ýzzet Baysal Üniversitesi Eðitim Fakültesi Dergisi Cilt: 8, Sayý: 1, Yýl: 8, Haziran 2008 KAMU PERSONELÝ SEÇME SINAVI PUANLARI ÝLE LÝSANS DÝPLOMA NOTU ARASINDAKÝ ÝLÝÞKÝLERÝN ÇEÞÝTLÝ DEÐÝÞKENLERE

Detaylı

TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU

TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU iii TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Eğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Ekonomisi Bilim Dalı öğrencisi Rabia HOŞ tarafından hazırlanan " Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında

Detaylı

Üniversite Öğrencilerinin Eleştirel Düşünmeye Bakışlarıyla İlgili Bir Değerlendirme

Üniversite Öğrencilerinin Eleştirel Düşünmeye Bakışlarıyla İlgili Bir Değerlendirme Üniversite Öğrencilerinin Eleştirel Düşünmeye Bakışlarıyla İlgili Bir Değerlendirme Buket TAŞKIN & Süleyman Sadi SEFEROĞLU Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri

Detaylı

Prof. Dr. Serap NAZLI

Prof. Dr. Serap NAZLI Prof. Dr. Serap NAZLI Eserler Listesi (2014) A. Uluslararası hakemli dergilerde yayımlanan makaleler: A1. Nazlı, S. (2006). Comprehensive Guidance and Counselling Programme Practices in Turkey. Mediterranean

Detaylı