INSA100 İnşaat Mühendisliğine Giriş

Transkript

1 INSA100 İnşaat Mühendisliğine Giriş YAPIM YÖNETİMİ DOÇ.DR. İBRAHİM YİTMEN İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

2 Sunuş İçeriği Proje Yönetimi İhtiyacı İnşaat sektörü özellikleri İnşaat projeleri Yapımda Organizasyonlar Proje Teslim Süreci İnşaat Sözleşmeleri ve Sözleşme Dökümanları Keşif ve İhale Planlama ve İş Programı Kalite Yönetimi 2

3 Proje Yönetimi İhtiyacı İnşaat Sektörü Eski bir geçmiş tarihi olan Dağınık türde yapım işleri. Büyük Çok çeşitli Birörnek Karmaşık, çok katılımcıları olan, farklı rol ve sorumluluklarda, sürece katılma zamanları farklı Dinamik ve sürekli değişen Tekrarsız Veri eksikliği olan Standartlaşma problemi Düşük teknoloji kullanımı Yasa ve tüzük-yönetmeliklere olan ihtiyaç 3

4 İnşaat Mühendisliği Projeleri Bina İnşaatı İşleri Genel olarak konut, kurumsal, eğitim, hafif endüstriyel (depo v.b), ticari, sosyal ve eğlence amaçlı inşa edilen yapılardır. Ağır İnşaat İşleri Yol inşaatı, köprüler, arıtma tesisleri, barajlar, boru hatları, havalimanları ve su kanalları. Endüstriyel İnşaat İşleri İmalat ve Üretim tesisleri. Bazı durumlarda, özel yükleniciler, müşteri için tasarım ve yapım işlerini bir sözleşme altında üstlenirler. 4

5 İnşaat Mühendisliği Projeleri GÖKDELENLER 5

6 İnşaat Mühendisliği Projeleri HAVALİMANLARI 6

7 İnşaat Mühendisliği Projeleri ENDÜSTRİYEL YAPILAR 7

8 İnşaat Mühendisliği Projeleri ENDÜSTRİYEL YAPILAR 8

9 İnşaat Projesi Bir inşaat projesi, aşağıdaki özellikleri içeren bir dizi görevleri içerir: Belirli bir başlangıç ve bitiş tarihleri; Kapsam tanımı ve hedefleri; Bütçe ve İş Programı; Birörnek ve tekrarlanmayan (özellikle büyük ölçekli projeler); Kaynakların tüketilmesi (örn. para, malzeme, işgücü (insan), ekipman (makineler) ve zaman (dakikalar). 9

10 Proje Yönetimi Proje yönetimi, bir projenin başlangıcından bitişine kadar olan süreçte müşterinin ihtiyaçlarını karşılamak ve projenin planlanan zaman, bütçelenen maliyet ve gerekli kalite standartları içerisinde tamamlanmasını sağlamak için gerçekleştirilen planlama, kontrol, ve eşgüdümdür. 10

11 Proje Yönetimi İş Programı Bütçe Proje Yönetimi Kalite 11

12 Proje Yönetimi Unsurları HEDEFLER GOALS Zaman Time İşçilik Labor PROJECT PROJE MANAGEMENT YÖNETİMİ Ø Planning Ø Planlama Ø Executing Ø Yürütme Ø Controling Ø Kontrol Material Malzeme Fund Para Ekipman Equipment SON ÜRÜN END PRODUCT 12

13 SÖZLEŞME İLİŞKİLERİ TİPLERİ Organizasyonel sözleşme ilişkileri üç ana grupta sınıflandırılabilir: Geleneksel sözleşme organizasyonu Tasarım ve yapım organizasyonu (Anahtar Teslim) Profesyonel Yapım Yönetimi 13

14 PROFESYONEL YAPIM YÖNETİMİ MÜŞTERİ TASARIM VE MALİYET DANIŞMANI YÖNETİM YÜKLENİCİSİ ANA YÜKLENİCİ ALT-YÜKLENİCİLER VE MALZEME TEMİNCİLERİ 14

15 ORGANİZASYONEL ŞEMASI Organizasyonel Şema tüm pozisyonları gösteren bir görsel sunumdur: i) sorumluluk ii) tüm yönetim ve yetki bağlantıları iii) organizasyon içindeki iletişim bağlantıları Bir firmanın yapısını kısaca açıklamada etkin bir yöntemdir. Diyagram çalışanlar için faydalıdır. Diyagram çalışanların pozisyonlarını gösterir, yöneticileri tanımlar, kimleri idare ettiklerini ve görevlerinin özelliklerini açıklar. Çoğu organizasyon diyagramını iki ana özelliği dikey ve yatay uzmanlaşmayı göstermesidir. Dikey uzmanlaşma yetkilerin hiyerarşik yapısını gösterir. Yatay uzmanlaşma hiyerarşik bir düzeyde görevlerin farklılaşmasıdır. Yatay uzmanlaşma farklı yapılarda gerçekleşebilir. En yaygın yapılar: Fonksiyonel Proje bazlı Matriks 15

16 MATRİS ORGANİZASYON YAPISI FONKSİYONEL SORUMLULUKLAR GENEL MÜDÜR TASARIM MALİYET TAHMİNİ SATIN ALMA YAPIM PROJE MÜDÜRÜ PROJE SORUMLULUKLARI PROJE MÜDÜRÜ PROJE MÜDÜRÜ 16

17 YAPIMDA ORGANİZASYON EKİP ORGANİZASYONU Yönetimi Kurulu Direktör Proje Müdürü Proje Müdürü yardımcıları 17

18 YAPIMDA ORGANİZASYON EKİP ORGANİZASYONU Yüklenici anahtar anahtar personeli: Temsilci Saha mühendisi Ofis yöneticisi Genel ustabaşı Tesis müdürü 18

19 Proje Teslim Sistemleri Proje teslim yöntemleri Tasarla-İhale et-inşa et Aşamalı yapım Tasarla-İhale et-inşa et-garanti Tasarla-İnşa et Mühendislik-Temin-Yapım Belirsiz Teslim/Belirsiz Miktar 19

20 Proje Teslim Sistemleri Sözleşme türleri Götürü Bedel Maliyet+Ücret Birim Fiyat Alternatif Yöntemler A+B (Zaman + Maliyet, çoklu parametreler) En iyi değer(fiyat + Kalite) Teklif Ortalaması Yöntemi Seçmeli Birleştirilmiş Sözleşme Yöntemi 20

21 Maliyeti etkileme yeteneği Project Delivery Systems Yüksek %5-15 Planlama %2-20 Tasarım Yapım %65-93 Kabul & Devir %0.5-5 Sermaye yatırımı İşletme & Bakım Düşük 21 CIVL100 INTRODUCTION TO CIVIL ENGINEERING Time 21

22 Proje Katılımcıları Parties to a Project Sigortacılar İnşaat Malzeme Temincileri Mimarlar Mühendisler Danışmanlar PROJE Malsahibi Borç veren Devlet Kurumları Muhasebeciler Sendikalar Proje Yönetimi 22 Özel alt-yükleniciler Ana Yüklenici 22

23 Proje Teslim Süreci PAZAR TALEBİ PLANLAMA VE FİZİBİLİTE TASARIM VE MÜHENDİSLİK İHALE VE YAPIM KABUL VE DEVİR İŞLETME VE BAKIM RENOVASYON VEYA YIKIM

24 Çizimleri tekrar görebilir miyim?

25 Proje Teslim Süreci

26 SÖZLEŞME DOKÜMANLARI Bir yapım işleri sözleşmesi: a) Proje çizimleri: Yapım işlerinin ölçekli olarak boyutlarını, kotlarını gösterir. b) Şartnameler: Yapım işlerinin tarifidir. Malzemelerin ve işçiliklerin kalitesini ve test yöntemlerini açıklar. c) Metraj-Keşif; Çizimlere göre yapım işlerinin tahmini miktarlarını ve tutarlarını gösterir. İş kalemleri cinsine ve yerine göre sınıflandırılmıştır. d) Genel İdari Şartname; Mal sahibi, mühendis, yüklenicinin yükümlülüklerini ve sorumluluklarını tanımlar. Ödeme şartlarını, sigorta ve diğer konuları açıklar. e) Fiyat teklifi: Yapım işleri için yüklenicinin verdiği resmi fiyat teklifi. f) Niyet Mektupları; Tarafların niyetlerini ve kabul ettikleri konuları içeren yazılardır. g) Yasal Anlaşmalar; Her iki taraf (malsahibi ve yüklenici) tarafından imzalanan ve niyetlerini onayladıklarını gösteren anlaşmalardır.

27 YAPIM İŞLERİ SÖZLEŞMELERİ YÖNTEMLERİ Sözleşme Şartları İşin tanımı ve sözleşme bedeli İşin süresi Mal sahibi, mühendis ve yüklenicinin sorumlulukları Geri ödenebilir direkt maliyet ve genel giderlerin tanımı İşçilik ve malzemeler Tesis kiralama veya satın alma için temin işlemleri Alt yükleniciler Geri ödeme yöntemleri Değişiklikler Fesih Muhasebe sistemi ve kontrolü

28 ŞARTNAMELER Çizimler yapım işlerinin boyutlarını ve miktarlarını gösterirken, şartnameler kalite ve standartları tanımlar. Şartnameler mühendisler, sözleşmeler de hukukçular tarafından hazırlanır. Şartnamelerin belirli olması genel olmaması beklenir. Şartnamenin, aşağıdaki özellikleri içermesi gerekir:

29 METRAJ-KEŞİFLER Metraj-Keşifler, sözleşme kapsamındaki her tür aktivite için yapılacak iş miktarlarını tanımlayan bir belgedir. Miktarlar kesin olarak çizimlerden ölçülür İş yapıldığında, miktarlar gerçek miktarların ölçülmesi ile değiştirilir.

30 MALİYET TAHMİNİ Kesin maliyet tahmini hemen hemen imkansızdır. Maliyet sadece tahmin edilir. Maliyet tahmini, farklı sınıftaki işlerin örneğin tuğla serimi, kalıp işleri v.b maliyetini hesaplamaktır. Maliyet tahmini aşağıdaki harcamaların hesaplanmasını içerir. Ø İşçilik Ø malzeme Ø Tesis ve Ø Genel giderler

31 MALİYET TAHMİN SÜREÇLERİ Maliyet tahmini temel adımları: a) Teklif verme (İhaleye katılma) kararı b) Maliyet Tahmin sürecini programlama c) Maliyet bilgilerini toplama ve hesaplama d) Proje çalışması e) Maliyet tahminini hazırlama f) Şantiye genel giderleri g) Keşifçinin raporu

32 TEKLİF ÇAĞRISI (İHALEYE ÇIKMA) Genel olarak uygulanan üç ihale yöntemi vardır: Açık ihale (tüm ilgilenenler için ilan verilir) Seçici ihale (birkaç potansiyel yükleniciyle temasa geçilir) Müzakereli ihale (tercih edilen yüklenciye approaching the preferred contractor).

33 TEKLİFİN SEÇİMİ Detaylı inceleme ve karşılaştırmalardan sonra, mühendis bir veya iki en düşük teklifi veren yükleniciyi ofisine görüşmeye çağırır. Mühendis daha sonra yüklenicilerin yapım yöntemlerini, önerdikleri programı inceler. Yüklenicilerin arabulucuları ile temasa geçilir. Bir yüklenici seçilerek müşteriye önerilmek üzere karar verilir. Bu arada, mühendis herhangi bir yükleniciye diğer yüklenicilerin fiyatlarını açıklamaz.

34 YÜKLENİCİ TEKLİFİNDE BULUNMASI GEREKLİ DOKÜMANLAR 1. İhaleye Kayıt olma 2. Teminatlar 3. Müteahhitlik Karnesi 4. İhalelere katılabilme izin belgesi 5. Firmanın aktif olduğunu gösteren belge 6. İmzalar

35 PROJE PLANLAMA VE İŞ PROGRAMININ AMAÇLARI Planlama ve İş Programı bir projenin idari bir sürecidir. Amaçları şöyledir: İşgücü, malzeme ve ekipmana ilişkin kaynak gereksinimlerimi tahmin etme. Finansal gereksinimleri tahmin etme. Proje ilerlemelerinin ölçülebilmesi için uygun bir kontrol aracı temin etme. Verimsiz işgücü ve makineleri saatlerini en aza indirme. Proje tamamlamak için gerekli sürenin tahmini. Gerekli malzemelerin temini için sürenin belirlenmesi

36 PLANLAMA VE İŞ PROGRAMI TEKNİKLERİ En yaygın olarak kullanılan planlama ve iş programı teknikleri: 1. Çubuk diyagramları ve ilişkili çubuk diyagramları 2. Ağ analizi, ok diyagramları, kutu diyagramları. 3. Denge diyagramı, tekrar eden inşaat işleri için.

37 Aktivite Tanımı Süre (hafta) Şekil 5.1- Tipik Çubuk Diyagramı ZAMAN ÖLÇEĞİ (hafta) Temel ve bodrum kazısı 2 Temel Kalıp-Demir- İşleri 6 Temel izolasyon işleri 1 Temel Beton İşleri 1 Bodrum Perde Duvar Kalıp-Demir 3 Bodrum Perde Duvar Beton 1 Bodrum Perde Duvar İzolasyon 2 Bugünkü tarih

38 Kod A1 A2 A3 A4 B11 B12 B13 B21 B22 C1 C2 AKTİVİTE TANIMI Aktivite Açıklama Kazı Temel altı kum Sand under Footing Sıkıştırılmış toprak Blokaj Temel grobeton Döşeme üzeri grobeton Çatı seviyesi için grobeton Temel B/ARME betonu Bağlantı kirişleri B/ARME betonu Temel donatısı Kolon donatısı

39 AKTİVİTE SÜRE TAHMİNİ Eğer iş miktar cinsinden (m2 kalıp, ton çelik, m3 beton v.b) belirtilmişse, aktivite süresi aşağıdaki gibi hesaplanır: D ij = Aktivite süresi (zaman birimi cinsinden, gün v.b) Q ij = Miktar (m2, m3, ton, adet v.b) P ij = Standart Ekip ortalama verimliliği N ij = Aktiviteye atanan Standart Ekip sayısı

40 İLİŞKİ TÜRLERİ A aktivitesi tamamlandıktan sonra B aktivitesi başlar. Örneğin beton döküm işi, kalıp ve demir donatı işleri tamamlandıktan sonra başlar. A aktivitesi ve B aktivitesi birlikte başlar. Örneğin beton döküm işi ve beton düzeltme işi birlikte başlar. A aktivitesi ve B aktivitesi birlikte tamamlanır. Örneğin asma tavan içi elek. kablolama ve data kablolama işleri birlikte tamamlanır. B aktivitesi, A aktivitesi başlamadan önce tamamlanamaz. Örneğin çatı montajı, taşıyıcı çerçevenin sahaya getirilmesinden önce tamamlanamaz.

41 Kalite Yönetimi Kalite Kontrol/Kalite Güvencesi Malsahibi ihtiyaçları Tasarım Kriterleri Tasarım Süreci Teknik Şartnameler Yapım Yöntemleri İnşa edilen yapının kalitesi Yönetim ve kontrol Şartnamelere olan uygunluk Denetim

42 Kalite Yönetimi Kalite Kontrol : Genellikle planlar ve şartnameler ile inşaat performansı için belirli standartların belirlenmesi Standartlara göre sapmaların ölçülmesi Sapmaları düzeltmek veya en aza indirmek için önlem almak Standartları geliştirme için planlama yapılmasını içerir. Mimarlar ve mühendisler inşaat için kriterleri belirler ve Kalite kontrol fiziksel işlerin standartlara uygunluğunu temin eder.

43 TEŞEKKÜRLER SORULAR???