- PDF Free Download

Transkript

1 DL-ALAN N, DL-MET YON N VE BUNLARIN KOMB NE KULLANILMASININ SAZAN (Cyprinus carpio L NNAEUS, 1758) F NGERL KLER N N BÜYÜMES ÜZER NE ETK LER ZEYNEP ERÇEN 1, NAZM TEKEL O LU 1 1 Çukurova Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Balcalı, ADANA zercen@cu.edu.tr ÖZET Bu çalı mada, farklı oranlarda DL-alanin ve DL-metiyonin içeren diyetlerle beslenen sazan (Cyprinus carpio Linnaeus, 1758) fingerliklerinin büyümesi üzerine etkileri ara tırılmı tır. Canlı a ırlık ortalamaları g olan balıklar materyal olarak kullanılmı tır. Besleme çalı maları 60 gün sürdürülmü tür. Ara tırma kontrol, %0.5, %1 ve %1.5 metiyonin, %0.5, %1 ve %1.5 alanin, %0.5, %1, %1.5 alanin+metiyonin içeren diyetle beslenen 10 gruptan olu turulmu tur. Deneme sonunda DL-alanin ve DL-metiyonin katkılı yemlerle beslenen gruplar, kontrol grubuna göre daha yüksek oranda boyca büyüme ve canlı a ırlık artı ı elde etmi tir (P<0.05). DL-alanin ve DL-metiyonin içeren diyetlerle beslenen gruplar, kendi aralarında benzer boyca büyüme ve canlı a ırlık artı ı gerçekle tirmi tir (P>0.05). Ya ama oranı, %1.5 metiyonin ve %0.5 alanin+metiyonin içeren diyetlerle beslenen gruplarda %95.23, di er gruplarda %100 olarak elde edilmi tir. Yem de erlendirme oranı ve günlük canlı a ırlık kazancı açısından, en iyi de er %0.5 metiyonin içeren diyetle beslenen gruptan sırasıyla 1,56 ve olarak elde edilmi tir. Anahtar Kelimeler: Sazan, DL-alanin, DL-metiyonin, Büyüme ABSTRACT In this study, the effects of diets including various DL-alanin and DL-methionine proportion on growth of the carp fingerling (Cyprinus carpio Linnaeus, 1758) were examined. The carps whose mean body weight were g were used as experimental material. Feeding study was conducted for 60 days. The research was composed of ten groups, consisting the artificial diet and the diets including %0.5 methionine, %1 methionine, %1.5 methionine, %0.5 alanine, %1 alanine, %1.5 alanine, %0.5 alanine+methionine, %1 alanine+methionine and %1.5 alanine+methionine. At the end of the trial, the groups fed diets including DL-alanine and DL-methionine showed more gain weight than the other group fed artificial diet (P<0.05). Among the groups fed diets including DL-alanine and DL-methionine similar growth rate and body weight gain was observed (P>0.05). Survive rate was %95.23 on the groups fed diets including %1.5 methionine and %0.5 alanine+methionine, whereas it was %100 on the other groups. In view of feed conversion and gain weight, the best results were obtained from the group fed on diet including %0.5 methionine, and results were 1,56 and , respectively Keywords: Carp, DL-alanine, DL-methionine, Growth G R Dünyada ve ülkemizde balık yeti tiricili inde sa lanan geli melerde, balıkların beslenmesi en önemli konulardan birisi olmu tur. Su ürünleri yeti tiricili inde verimi arttırıcı faaliyetlerin önemli bir belirleyici unsuru da beslenmedir. Beslenmenin temel amaçlarından birisi, canlı tarafından gereksinim duyulan en uygun besin maddelerinin hem nicelik hem de nitelik olarak bir araya getirilmesi, i lenmesi, uygun zaman ve ko ullarda sunulması, sonuçta da canlı verimlili inde en yüksek artı ın sa lanmasıdır (De Silva ve Anderson, 1995). Balık beslemede beklenen verimin alınabilmesi, rasyonel ve karlı bir üretimin gerçekle tirilebilmesi için balıkların gereksinim duydukları protein, karbonhidrat, ya, vitamin ve mineral madde ile bazı besleyici elementlerin eksiksiz olarak ve ekonomik olacak biçimde balıklara sa lanmasıyla olanaklıdır. Bu nedenle, balıklar üzerine yapılmı ara tırma sonuçlarına paralel olarak, özellikle pahalı ve sınırlı yem maddeleri yerine alternatif ham maddeler kullanılarak, çok farklı içerikte yem rasyonları hazırlanabilmektedir. Bu hazırlanma i lemi sırasında, ço u kez bu rasyonlara kar ı balıkların verebilecekleri tepkiler göz ardı edilebilmektedir. Aslında ba arılı bir yeti tiricili in temeli, balıkların severek alabilece i nitelik ve nicelikte yemlerle beslenmesidir. Söylenenleri gerçekle tirebilmek için normal yeti tiricilik ko ullarında çok fazla gereksinim duyulmayan ancak, yemlere katıldıklarında yem alımını ve tüketimini olumlu yönde etkileyip yemden yararlanmayı arttıran, böylece daha fazla canlı a ırlık kazancı sa layan, dolaylı olarak ekonomik yarar sa layan yem katkı maddeleri kullanılabilmektedir. Cezbedici olarak tanımlanan bu maddeler, uygulamada son derece önem ta ımaktadır. Çünkü bu maddeler yemin balıklar tarafından sevilerek ve istenerek alınmasını, sonuç olarak sindirim ve metabolizma açısından da olumlu sonuçlar sa lamaktadır. 490

2 Balıkçılı ı geli mi ülkelerde son yıllarda kullanımı yaygınla an ve balık yemlerine katılan DL-alanin ve DL-metiyonin bu tip cezbedici yem katkı maddelerindendir. Genel anlamda, hem omurgalı hem de omurgasız, bütün hayvansal dokularda gördü ümüz serbest L-amino asitler, gökku a ı alabalı ı (Oncorhynchus mykiss) (Andron ve Mackie, 1978), Adi Sazan (Cyprinus carpio) (Saglio ve ark., 1990) ve Levrek (Dicentrarchus labrax) (Mackie ve Mitchell, 1982) için yem almayı uyaran maddelerdir. Uyarıcı olarak Trigoneiline, Adenosine Triphosphate (ATP) ve Pheromone gibi maddeler de kullanılmaktadır (Zimmer-Faust, 1993: Mendoza ve ark., 1997). Ancak, farklı uyarıcılara balıkların vermi oldu u tepkiler farklı olmaktadır. Bazı uyarıcılar olumsuz etki yapabilmektedir. Bu nedenle uyarıcıların do ru seçilmesi gerekmektedir. Alanin balıklar için esansiyel olmayan bir amino asit olup, özellikle enerji metabolizmasında son derece önemli bir role sahiptir. Balıklar üzerinde yapılan çalı malarda metiyoninin balıklar için esansiyel oldu u görülmü tür. Rasyon proteini içinde metiyonin eksikli i, büyüme gerilemesine ve büyümede durmaya, yem alımı ve i tahın azalmasına yol açmaktadır. En kısıtlı amino asitlerden olan DL-metiyonin dü ük maliyet ve de erli proteininden dolayı karma yemlerin içerisinde yer alması arzu edilmektedir. Türkiye de ticari olarak üretilen balık yemlerinde herhangi bir cezbedici madde kullanılmamaktadır. Bu çalı mada, dünyada ve ülkemizde yeti tiricili i en fazla yapılan tatlı su balı ı türlerinden sazan (Cyprinus carpio) fingerliklerinin yemlerine, cezbedici madde olarak DL-alanin ve DL-metiyonin ilavesinin, sazanların yem alımı, canlı a ırlık kazancı, ya ama gücü ve yem de erlendirme üzerine nasıl bir etki yaptı ının ara tırılması amaçlanmı tır. Sazanlar için daha önce yapılan çalı malarda bu maddelerin karı ımı kullanılmı ancak her biri ayrı olarak kullanılmamı tır. Özellikle yeti tiricili in en önemli a amalarından birisi olan fingerlik dönemindeki balıklarda bu yönde ve içerikte yapılmı bir çalı manın olmaması nedeni ile bu çalı madan elde edilen sonuçların, daha verimli ve ekonomik bir yeti tiricilik ile, özellikle sazan yemlerinde alternatif bitkisel protein kaynaklarının, hayvansal kaynaklı proteinlerin yerine kullanılabilmesine getirece i katkılar yönünden de önem ta ımaktadır. MATERYAL VE YÖNTEM Ara tırmanın yeti tiricilik çalı maları Çukurova Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Yeti tiricilik Bölümü Uygulama ve Ara tırma Laboratuarında yapılmı tır. Ara tırma, Temmuz 2003 Eylül 2003 tarihleri arasında 60 gün sürmü tür. Ara tırmada kullanılan Sazan (Cyprinus carpio) yavruları, Mayıs ayında DS 6. Bölge Müdürlü ünün Adana daki üretim tesisinden sa lanmı tır. Bu amaçla alınan 600 adet yavru balık Yeti tiricilik Uygulama Laboratuarına getirilmi ve 1 ton kapasiteli fiberglas tanklara adaptasyon amacıyla stoklanmı tır. Yavru balıklar burada 15 gün boyunca Pınar Yem Fabrikasının üretti i Sazan karma yem ile beslenmi lerdir. Adaptasyonu tamamlanmı balıklardan rastgele seçilen 210 balık, deneme materyali olarak kullanılmı tır. Deneme ba ında balıkların, yemleme deneylerine ba lamadan önce ortalama canlı a ırlıkları g olarak saptanmı tır. Üretim tesisinde kullanılan su, çe me suyu olup bina içerisinde bulunan fiberglas bir depoda dinlendirilmi ve burada depolanmı tır. Toplanan bu su, daha sonra denemede kullanılan ve boyutları 30x50x30 cm olan cam akvaryumlara verilmi tir. Kullanılan su ve deneme akvaryumları, merkezi havalandırma sistemi kullanılarak bir hava motoru ile sürekli havalandırılmı tır. Verilen hava, hava ta ları ile küçük zerreler halinde ortama verilerek suyun oksijen içeri inin arttırılmasına çalı ılmı tır. Bütün akvaryumlardaki su miktarının e it olmasına ve havalandırılmasına özen gösterilmi tir. Ayrıca akvaryumlar her iki günde bir mutlaka sifonlama yapılarak yem ve organik maddelerden temizlenmi tir. Balıkların stres vb. etkilerden ürküp atlamalarını önlemek amacıyla, akvaryumların üzeri ince gözlü bir a la sıkıca kapatılmı tır. Akvaryumların bulundu u ortam normal gün ı ı ına maruz kalmı ve geceleri ise ı ıklandırma yapılmamı tır. Denemede kullanılan suyun kalite parametreleri, Tekelio lu (1995) nun, Sazan (Cyprinus carpio) için önermi oldu u (su sıcaklı ı o C, çözünmü oksijen miktarı 7-8 mg/l ve ph 6,5-8,5) de erler ile benzerlik göstermektedir. Denemenin yürütüldü ü zamandaki su sıcaklıkları o C arasında, çözünmü oksijen miktarının 7-7,5 mg/l ve ph de erinin ise 6,5-7,5 arasında de i ti i saptanmı tır. Ara tırmada kullanılan 3 nolu Sazan karma yemi, Pınar A.. den temin edilmi tir. Deneme için gerekli olan yemler hazırlanırken, tüm gruplar için besin hammaddelerinde herhangi bir de i iklik yapılmamı tır. Yem katkı maddesi olarak kullanılan DL-metiyonin ve DL-alanin, sentetik formları satın alınarak yemlere eklenmi tir. Bu amino asitlerin belirli oranları bir miktar suda eritildikten sonra, yeme püskürtme yolu ile eklenmi tir. Daha sonra yemler gölge bir yerde kurutulmu tur. Tablo 1. Deneme Gruplarında Kullanılan Ticari Yemin Besin Madde Bile enleri Table 1. Proximate composition of the alfalfa 491

3 Kuru Madde Min) % 88 Kalsiyum (Min) % 1.5 Ham Proteim (Min) % 32 Fosfor (Min) % 1.5 Ham Selüloz (Max) % 5 Ham Ya (Min) % 6.0 Ham Kül (Max) % 10 a ırlıkları g olarak ölçülmü tür. Yeni ortamlarına adaptasyonları sa lanan sazan yavruları, 55 l hacimli akvaryumlara 7 adet balık konarak 3 yinelemeli 10 deneme grubu olu turulmu tur. Denemede kullanılan balıkların total boyu cm ve ortalama canlı Deneme süresince balıklara verilecek günlük yem miktarı balı ın canlı a ırlı ının %3 ü olacak ekilde verilmi tir. Yemleme sabah, ö le ve ak am olmak üzere yapılmı tır. Akvaryumlar her iki günde bir sifonlanmı ve ayrıca her ölçüm döneminde akvaryumlar fırçayla ve tuzla iyice temizlenmi tir. Su sıcaklı ı her gün sabah saatlerinde ölçülmü tür. Deneme dönemine ait su sıcaklık ortalaması oc arasında bulunmu tur. Deneme süresince ara tırma akvaryumlarından haftada bir çözünmü oksijen ve ph de erleri alınmı tır. PH 320/ Set/1 WTH marka mikroprocessor ph metre ile ölçülmü tür. PH de erleri 6,5-7,5 arasında de i im göstermi tir. Çözünmü oksijen ölçümünde OxyGuard marka oksijen metre kullanılmı tır. Çözünmü oksijen de erleri 7-7,5 mg/l arasında de i im göstermi tir. Deneme süresince ölçümler sabah saatlerinde ve balıklara yem verilmeden önce, her 15 günde bir yapılmı tır. Her periyodik ölçümde deneme akvaryumlarında bulunan bütün balıklar alınarak bu balıklara ili kin de erler elde edilmi tir. Boy uzunlukları ölçekli cetvelle cm olarak, a ırlık ölçümleri ise Scallet marka (SBA-53) 0.01 grama duyarlı hassas terazi ile gram olarak ölçülmü tür. Deneme sonunda elde edilen verilerin istatistiksel olarak de erlendirilmesinde 10.0 Windows paket programı kullanılmı, analizde ise One-way Anova (Tek Yönlü Varyans Analizi) uygulanmı ve ortalamalar arasındaki fark Duncan Çoklu Kar ıla tırma Testi ile p < 0.05 önem düzeyinde de erlendirilmi tir. BULGULAR Boyca Büyüme Ara tırma süresince elde edilen gözlem dönemlerine ait diyet gruplarının toplam boy ortalamaları Tablo 2. de, bu de erlerle ilgili grafik ise ekil 1. de verilmi tir. Tablo 2. de görüldü ü gibi, 60 gün süren ara tırma süresince gruplardan elde edilen verilere bakıldı ında 15., 30. ve 45. gözlem dönemlerinde grupların ortalama boy de erleri bakımından herhangi bir fark ortaya çıkmamı tır (P>0.05). Ara tırmanın 60. gününde grupların ortalama boy de erlerine bakıldı ında, gruplar arasında istatistiksel olarak fark oldu u saptanmı tır (P<0.05). Alanin ve metiyonin katkılı yemlerle beslenen gruplar, kontrol grubuna oranla boyca daha iyi bir geli im göstermi tir. Tablo 2. Farklı Diyetlerle Beslenen Balıkların Toplam Boy Ortalamaları (cm) Table 2. Lenght of the fish fed various diets (cm) Gözlem Dönemleri Diyet Grupları 0. gün 15. gün 30. gün 45. gün 60.gün Kontrol a a a a a %0.5 M a a a a b %1 M a a a a b %1.5 M a a a a b %0.5 A a a a a b %1 A a a a a b %1.5 A a a a a b %0.5M+A a a a a b %1 M+A a a a a b %1.5M+A a a a a b 492

4 12,5 12 Toplam Boy (cm) 11, ,5 10 9, Süre (Gün) Kontrol %0,5 Metionin %1 Metionin %1,5 Metionin %0,5 Alanin %1 Alanin %1,5 Alanin %0,5 Alanin+Metionin %1 Alanin+Metionin %1,5 Alanin+Metionin ekil 1. Farklı Diyetlerle Beslenen Balıkların Toplam Boy Ortalamaları (cm) Figure 1. Lenght of the fish fed various diets (cm) A ırlıkça Büyüme Ara tırma süresince elde edilen, gözlem dönemlerine ait diyet gruplarının toplam a ırlık ortalamaları Tablo 3. de, bu de erlerle ilgili grafik ise 2. de verilmi tir. Tablo 3. den de görülece i gibi 15. ve 30. gün sonunda yapılan tartımdan elde edilen canlı a ırlık de erlerine göre, gruplar arasında istatistiksel olarak fark saptanmamı tır (P>0.05). 45. gün sonunda yapılan tartımdan elde edilen canlı a ırlık de erlerine göre, gruplar bütün olarak ele alındı ında DL-metiyonin Tablo 3. Farklı Diyetlerle Beslenen Balıkların Toplam A ırlık Ortalamaları (g) Table 3. Weight of the fish fed various diets (g). Gözlem Dönemleri Diyet Grupları 0. gün 15. gün 30. gün 45. gün 60.gün a a a a a Kontrol %0.5 M a a a b b %1 M a a a ab b %1.5 M a a a b b %0.5 A a a a ab b %1 A a a a ab b %1.5 A a a a ab b %0.5M+A a a a b b %1 M+A a a a ab b %1.5M+A a a a b b ve DL-alanin içeren diyetlerle beslenen deneme grupları kendi aralarında benzerdir (p>0.05). ancak %0.5 metiyonin ve %1.5 alanin+metiyonin içeren yemlerle beslenen gruplar ile kontrol grubu istatistiksel olarak fark bulunmu tur (P<0.05). Buna göre en iyi büyüme, %0.5 metiyonin içeren diyetle beslenen grupta olmu ( ), bu grubu, %1.5 alanin+metiyonin içeren diyetle beslenen grup izlemi tir ( ). Ara tırmanın 60. gününde gruplardan elde edilen canlı a ırlık ortalamaları arasında yapılan istatistiki kar ıla tırmalara göre, en dü ük geli me kontrol grubunda olmu tur. Di er gruplarda kontrol grubuna göre daha iyi bir büyüme gerçekle mi ve kendi aralarındaki farkın istatistiksel olarak önemli olmadı ı belirlenmi tir (P>0.05). 493

5 A ırlık (g) Süre (Gün) Kontrol %0,5 Metionin %1 Metionin %1,5 Metionin %0,5 Alanin %1 Alanin %1,5 Alanin %0,5 Alanin+Metionin %1 Alanin+Metionin %1,5 Alanin+Metionin ekil 2. Gözlem Dönemlerine Ait Diyet Gruplarının Toplam A ırlık Ortalamaları (g) Figure 2. Lenght of the fish fed various diets (g) Yem De erlendirme Oranı (YDO), Günlük Canlı A ırlık Kazancı (GCAK) ve Spesifik Büyüme Oranı (SBO) Deneme sonunda ara tırma gruplarından elde edilen günlük canlı a ırlık kazançları (GCAK, g/gün), spesifik büyüme oranları (SBO, %/gün) ve yem de erlendirme oranları (YDO) Çizelge Tablo 4. de verilmi tir. Çizelge 4. Deneme sonunda saptanan GCAK, SBO ve YDO De erleri Table 4. DGR, SGO and FCR value determined at the and of the trial Diyet Grupları GCAK (G/GÜN) SBO (%/GÜN) YDO YO (%) KONTROL a a a a %0.5 M b b b a %1 M ab b b a %1.5 M b b b a %0.5 A ab b b a %1 A ab b b a %1.5 A ab b b a %0.5 M+A ab b b a %1 M+A ab b b a %1.5 M+A ab b b a Tablo 4. de de görüldü ü gibi GCAK en yüksek de er, %0.5 metiyonin içeren diyetle beslenen grupta ( ) saptanmı tır. Bu grubu, %1.5 metiyonin içeren diyetle beslenen grup ( ) izlemi tir. Bu iki grup arasında istatistiki olarak fark saptanmamı tır (P>0.05). En dü ük GCAK ise kontrol grubunda belirlenmi tir. Kontrol grubu ile %0.5 ve %1.5 metiyonin içeren diyetle beslenen gruplar arasındaki farkın istatistiki açıdan önemli oldu u saptanmı tır (P<0.05). Ara tırma sonunda kontrol grubunun en dü ük SBO de erine sahip oldu u belirlenmi tir ( ). SBO de erleri, DL-metiyonin ve DL-alanin içeren diyetlerle beslenen gruplarla kontrol grubu arasında istatistiki olarak farklı bulunmu tur (P<0.05). DL-metiyonin ve DL-alanin içeren diyetlerle beslenen gruplara ait SBO de erleri kendi aralarında benzer bulunmu tur (P>0.05). Bu gruplar arasındaki SBO de erleri ile arasında de i im göstermi tir. En dü ük yem de erlendirme oranı %0.5 metiyonin içeren diyetle beslenen grupta ( ) gerçekle mi tir. Daha sonra en iyi yem de erlendirme oranı sırasıyla, %1.5 metiyonin ( ), %1 alanin ( ), %1.5 alanin+metiyonin ( ), %1 metiyonin ( ), %1.5 alanin ( ), %0.5 alanin+metiyonin ( ), %1 alanin+ metiyonin ( ), %0.5 alanin ( ) ve kontrol grubunda ( ) belirlenmi tir. Deneme süresince %1.5 metiyonin ve % 0.5 alanin+ metiyonin gruplarında, ya ama oranı % , di er gruplarda % olarak belirlenmi tir. Bu durumun, ölçümler sırasındaki muamelelerden kaynaklandı ı dü ünülmektedir. 494

6 TARTI MA VE SONUÇ Deneme sonunda, cezbedici madde içeren diyetlerle beslenen bütün gruplar kontrol grubuna göre daha iyi bir canlı a ırlık artı ı kazanmı tır. DL-metiyonin ve DL-alanin içeren diyetlerle beslenen grupların her biri benzer etki sa lamı lardır. Benzer ekilde, DL-alanin ve DL-metiyonin karı ımı içeren diyetlerle beslenen gruplar da aynı etkiyi sa lamı lardır. Bu ara tırmanın sonucuna benzer bulgular, birçok ara tırmacı tarafından bazı balık türleri için ortaya konmu tur. Mackie ve Mitchell (1985) in belirtti ine göre Lindstedt (1971), kimyasal olarak yem almaya te vik eden aktivatörlerin, terminolojisini yapmı tır. Bu çalı mada kullanılan kimyasal maddenin niteli ine göre genelle tirildi inde, bir cezbedici madde hayvanın yem kayna ına yönelmesine neden olur, yem alma olayını te vik eder ve daha sonra yemlerin mideye indirilmesi ve yem alımının devam etmesini sa lar. Bununla birlikte negatif etkideki bir kimyasal madde (caydırıcı madde) canlının yem kayna ından uzakla masına, yem alımının durmasına neden olur. Rosenthal ve Jansen (1979), balıklar için yem alımı caydırıcılarının büyük bir kısmını karasal bitkilerin içerdi ini, Carr. ve ark. (1996), yem alımını uyardı ı bilinen cezbedici maddelerden 5 tanesinin (glisin, alanin, prolin, arjinin ve betain) yumu akça ve kabukluların temel doku bile eni oldu unu saptamı lardır. Bazı kimyasallar balıklar için besleme açısından uyarıcı maddelerdir. Fakat bu durum türden türe farklılık gösterir. Farklı türler için caydırıcı etkiye sahip olabilirler. Örne in; L-prolin ve L- alanin kahverengi alabalıklar için uyarıcı etkiye sahiptir (Mearns, 1986), fakat bu maddeler gökku a ı alabalı ı üzerinde caydırıcı etkiye sahiptir (Andron ve Mackie, 1978). Mackie ve ark. (1980), dil balıkları üzerinde yaptıkları çalı malarda betain, glisin ve do al aminoasitlerin, Person-le Ruyet ve ark. (1983), kalkan larvaları için kimyasal cezbedici karı ımların (glisin, inosin, betain, L-alanin, Lglutamik asit, L-arjinin) ve inosinin, Virtanen (1990), salmonlar için betain ve aminoasit karı ımlarının, Steele ve ark. (1991), zebra balıkları için alaninin, Ward (1991), salmonlar için baz aminoasit ve betainin, Kyuzhalov (1996), sazanlar için 13 amino asitin (özellikle sistin, asparajin, glutamik asit, treonin ve alanin) yem alımını uyarıcı etkiye sahip olduklarını saptamı lardır. L-aminoasit karı ımlarının yem alımını uyarıcı etkileri üzerine yapılan çalı malar sonucunda; Andron ve Mackie, (1978) gökku a ı alabalı ı için, Mackie (1981), yassı balıklar için, Saglio ve ark. (1990) adi sazan için yem alımını olumlu yönde etkiledi ini saptamı lardır. Xue ve Cui (2001), yaptıkları çalı mada balık unuyla beslenen sazanların et ve kemik unuyla beslenenlere göre daha yüksek oranda yem aldıklarını, fakat bu farklılı ın sadece betain, glisin ve L-metiyonin içeren diyetlerde oldu unu belirlemi lerdir. Bu çalı mada da, diyete cezbedici madde olarak DL-metiyonin ve DL-alanin ilave edilmesinin, sazan fingerliklerinin yem alımlarını olumlu yönde uyardı ı ve sonuçta kontrol grubuna göre, daha yüksek boyca büyüme ve a ırlık artı ı ile sonuçlandı ı bulunmu tur. Bu çalı mada alanin ve metiyoninin cezbedici özelli e sahip oldukları ortaya çıkmı tır. Yem de erlendirme oranının kontrol grubuna göre cezbedici madde ilaveli rasyonlarla beslenen gruplarda daha iyi olması, aynı ekilde GCAK ve SBO yönünden de cezbedici madde ilaveli rasyonlarla beslenen gruplardan elde edilen de erlerin kontrol grubuna göre daha iyi bulunması bu diyetlerde yer alan cezbedici madde olarak bilinen tatlandırıcıların, balıkların tat alma duyularını uyarmalarından ve sevilerek alınan besinlerin daha iyi bir sindirim ve de erlendirmeye u ramasından kaynaklandı ı dü ünülmektedir. Bu bulgular üphesiz sazan yeti tiricili inde dikkatle üzerinde durulması gereken hususlardır. KAYNAKLAR Andron, J.W., Mackie, A.M., Studies on the Chemical Nature of Feeding Stimulants for Rainbow Trout Salmo gairdneri Richardson. J. Fish Biol., 12, Carr, W.E.S., Netherton, J.C., Gleeson, R.A., Derby, C.D., Stimulants of Feeding Behavior in Fish. Analyses of Tissues of Diverse Marine Organisms. Biol.-Bull.-Mar.-Biol.-Lab.-Woods-Hole, 190 (2): De Silva, S.S., Anderson, T.A., Fish Nutrition in Aquaculture, Chapman & Hall Series, London, 319 p Mackie, A.M., Idendification of the Gustatory Feeding Stimulants. (Hara, T.S., Editor), Chemoreception in Fishes, Elsevier Scientific Publication Co., Amsterdam, Mackie, A.M., Adron, J.W., Grant, P.T., Chemical Nature of Feeding Stimulants for the Juvenile Dover Sale (Solea solea L.) Journal of Fish Biology, 16: Mackie, A.M., Mitchell, A.I., Further Studies on the Chemical Control of Feeding Behaviour in the Dover Sole Solea solea. Comp. Biochem. Physiol. 73A, Mackie, A.M., Mitchell, A.I., Identification of Gustotary Feeding Stimulants for Fish Applications in Aquaculture. In: C.B. Cowey, A.M. Mackie and J.G. Bell (Editors), Nutrition and Feeding in Fish. Academic Press, Toronto, Mearns, K.J., Sensitivity of Brown Trout (Salmo trutta L.) and Atlantic Salmon (Salmo salar L.) Fry to Amino Acids at the Start of Exogenous Feeding. Aquaculture, 55: Mendoza, R., Montemayor, J., Verde, J., Biogenic Amines and Pheromones as Feed Attractants for the Freshwater Prawn Macrobrachium rosenbergii. Aquacult. Nutr. 3,

7 Person-le Ruyet, J., Menu, B., Cadena-Roa, M., Metaıller, R., Use of Expanded Pellets Supplemented with Attractive Chemical Substance for the Weaning of Turbot (Schopthalmus maximus). Journal of World Mariculture Society, 14: Rosenthal, G.A., Jansen, D.H., Herbivores. Their Interaction with Secondary Plant Metobolites. Acedemic Press, New York and London. Saglio, P., Fauconneau, B., Blanc, J.M., Orientation of Carp, Cyprinus carpio L., to Free Amino Acids from Tubifex Extract in an Olfactometer. J. Fish. Biol. 37, Tekelio lu, N., ç Su Balıkları Yeti tiricili i (So uk ve Sıcak klim Balıkları). Çukurova Üniversitesi Su Ürünleri Yüksekokulu Yayınları No:2, Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Basımevi, Adana. Virtanen, E., Betaine and Amino Acids in Fish Diets. Fish Farming International, March Ward, N.E., Chemoattractants for Trout and Salmon. Feed Management, 42/3 (6-9): Xue, M., and Cuı, Y., Effect of Several Feeding Stimulants on Diet Preference by Juvenile Gibel Carp (Carassius auratus gibelio), Fed Diets with or without Partial Replacement of Fish Meal by Meat and Bone Meal. Aquaculture, 198: Zımmer-Faust, R.K., A Potent Prey Attractant Evoking Carnivory. Limnol. Oceonogr. 38,