MERS ÇEVRE. MERS Çevre Madencilik Mühendislik Proje Danışmanlık iş Sağ. Ve Güv. İnş.San. ve Tic. Ltd. Şti. ANKARA

Transkript

1 NECMİİ ALPAY KROMİİTAL MADENCİİLİİK VE PAZ.. MANGAN VE DEMİİR CEVHERİİ ZENGİİNLEŞTİİRME TESİİSİİ (KAPASİİTE ARTIIŞII) ÇEVRESEL ETKİİ DEĞERLENDİİRMESİİ RAPORU ADIIYAMAN İİLİİ,, GÖLBAŞII İİLÇESİİ,, ORGANİİZE SANAYİİ BÖLGESİİ,, 153 ADA,, 1 NOLU PARSEL ÇED RAPORU NİHAİ ÇED RAPORU MERS ÇEVRE MERS Çevre Madencilik Mühendislik Proje Danışmanlık iş Sağ. Ve Güv. İnş.San. ve Tic. Ltd. Şti. ANKARA 2014 i

2 PROJE SAHİBİNİN ADI NECMİ ALPAY KROMİTAL. MAD. VE PAZ. ADRESİ TELEFON VE FAKS NUMARALARI PROJENİN ADI PROJENİN BEDELİ PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN AÇIK ADRESİ (İLİ, İLÇESİ, BELDESİ, MEVKİİ) PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KOORDİNATLARI, ZONE Turan GÜNEŞ Bulvarı, Başkent Sitesi, B-1 Blok, No: 3 Çankaya/ANKARA TEL : FAKS: MANGAN VE DEMİR CEVHERİ ZENGİNLEŞTİRME TESİSİ (KAPASİTE ARTIŞI) ,86 TL ADIYAMAN İLİ, GÖLBAŞI İLÇESİ, ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ, 153 ADA 1 NO LU PARSEL Proje için seçilen alana ait koordinatlar Sayfa (b) de verilmiştir. PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDAKİ YERİ tarih ve sayılı ÇED Yönetmeliği ( tarih ve sayılı RG ile değişik) EK-I Listesi: 28 Madencilik projeleri; ç) Atık barajları ve/veya atık havuzları RAPORU HAZIRLAYAN KURULUŞUN ADI MERS ÇEVRE MADENCİLİK MÜH. PROJE DAN. İŞ SAĞ. VE GÜV. İNŞ. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. Yeterlik Belge No : 236 Yeterlik Belgesi Veriliş Tarihi : RAPORU HAZIRLAYAN KURULUŞUN ADRESİ Cevizlidere Mah. Cevizlidere Cad. No:80/20 Çankay /ANKARA RAPORU HAZIRLAYAN KURULUŞUN TELEFON VE FAKS NUMARALARI Tel : Faks : web: info@merscevre.com.tr Rapor Sunum Tarihi Karar No ve Tarihi Ocak 2014 a

3 PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KOORDİNATLARI Koor. Sırası: Sağa, Yukarı Koor. Sırası: Enlem, Boylam Datum: ED-50 Datum: WGS-84 Türü: UTM Türü: Coğrafik (Derece.kesir) D.O.M.: 39 D.O.M.: - Zon: 37 Zon: - Ölçek Fak.: 6 derecelik Ölçek Fak.: - NO SAĞA YUKARI NO ENLEM BOYLAM PROJE ALANI b

4 İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1-PROJENİN TANIMI, AMACI VE ÖZELLİKLERİ Tanımı, Hizmet Amaçları, Önem ve Gerekliliği BÖLÜM 2: PROJE ALANI VE ETKİ ALANINA AİT MEVCUT DURUMUN BELİRLENMESİ VE ÖZELLİKLERİ (***) (Proje Yeri Ve Etki Alanının Mevcut Durumu Ve Planlanan Durumu İle İlgili Olarak Çevresel Özelliklerin Belirtilmesi) Proje İçin Seçilen Yerin Konumu Faaliyet Yer seçimi (İlgili Valilik Veya Belediye Tarafından Doğruluğu Onanmış Olan Faaliyet Yerinin, Lejant Ve Plan Notlarının Da Yer Aldığı Onaylı Çevre Düzeni Planı Ve İmar Planları Üzerinde, Bu Planlar Yoksa Mevcut Arazi Kullanım Haritası Üzerinde Gösterimi, Projenin Kapladığı Alan ve Koordinatları) Genel Konum Proje Alanı Ve Yakın Çevresinin Tanımı Proje Kapsamındaki Faaliyet Ünitelerinin Konumu (Bütün İdari Ve Sosyal Ünitelerin, Teknik Altyapı Ünitelerinin Varsa Diğer Ünitelerin Proje Alanı İçindeki Konumlarının Vaziyet Planı Üzerinde Gösterimi, Bunlar İçin Belirlenen Kapalı Ve Açık Alan Büyüklükleri, Binaların Kat Adetleri Ve Yükseklikleri) Proje İçin ÇED Çalışması Yapılan Sahanın Sınırlarını Gösterir Topografik Harita Proje Kapsamındaki Üniteler Tüvenan Malzeme Depolama Alanı Bitkisel Toprak Depo Alanı Kırma-Eleme-Yıkama Tesisi Zenginleştirme Tesisi Havuzlar Sızıntı Toplama Ve Çökeltme Havuzları Atık Depolama Alanı Yağmur Suyu Toplama Havuzu Taşkın Havuzları Drenaj Kanalları Şantiye/İdari Bina Nakliye Güzergâhı Diğer Projenin Özellikleri Tesise Giren Madenin Nereden Temin Edileceği ve Tesise Giren-Çıkan Madenin Fiziksel, Kimyasal ve Mineralojik Özellikleri Proje Kapsamında Tesis Kapasitesi, Kapladığı Alan, Kullanılacak Kırma-Eleme- Yıkama ve Zenginleştirme Teknolojileri, İş Akım Şeması, Çalışacak Personel Sayısı, Ömrü Proje Kapsamında Kullanılan Ve Kullanılması Planlanan Makinelerin, Araçların Ve Aletlerin Miktar Ve Özellikleri, Proje Kapsamındaki Ünitelerin Mevcut Ve Planlanan Konumu Üretim Sırasında Kimyasalların ve/veya Tehlikeli, Toksik Vb. Maddelerin Kullanım Durumları, Taşınmaları ve Depolanmaları, Projeye İlişkin Zamanlama Tablosu Proje Kapsamındaki Ulaştırma Altyapısı (ulaştırma güzergahı, şekli, güzergah yollarının mevcut durumu ve kapasitesi, hangi amaçlar için kullanıldığı, mevcut trafik yoğunluğu, yerleşim yerlerine göre konumu, yapılması düşünülen tamir, bakım ve iyileştirme çalışmaları vb.) Proje Alanının Mevcut Durumu, Etki Alanın Belirlenmesi ve Etki Alanındaki Mevcut Durum Diğer Hususlar BÖLÜM 3: PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI Proje ve Etki Alanının Mevcut ve Planlanan Sosyo-Ekonomik Özellikleri Projeden Etkilenen Yerleşim Yerleri Projenin Fayda-Maliyet Analizi i

5 Ekonomik Özellikler (Yörenin Ekonomik Yapisini Oluşturan Başlica Sektörler) Projenin Ekonomik Ömrü ve Ekonomiye Katacağı Katma Değer Nüfus (Yöredeki Kentsel ve Kırsal Nüfus, Nüfusun Yaş Sınıflarına Göre Dağılımı, Hane Halkı Yapısı) Sağlık (Bölgede Mevcut Endemik Hastalıklar (Özellikle Asbest Kaynaklı Hastalıkların Değerlendirilmesi) ) İnsan Sağlığı ve Çevre Açısından Riskli ve Tehlikeli Faaliyetler Gerçekleşmesi Beklenen Gelir Artışları; Yaratılacak İstihdam İmkânları, Nüfus Hareketleri Yöredeki Mevcut ve Planlanan Sosyal Altyapı Hizmetleri (Eğitim, Sağlık, Kültür Hizmetleri, Su Projeleri, Toplu Konut Projeleri) Çalışan ve Çalışacak Personelin ve Bu Personele Bağlı Nüfusun Konut ve Diğer Teknik / Sosyal Altyapı İhtiyaçları Diğer Hususlar BÖLÜM 4. FİZİKSEL VE BİYOLOJİK ÇEVRENİN ÖZELLİKLERİ, DOĞAL KAYNAKLARIN KULLANIMI, PROJENİN ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER (Bölgesel ve çalışma alanı baz alınarak mevcut ve planlanan durum verilmelidir) Arazi Kullanım ve Mülkiyet Durumu Tarım ve Hayvancılık a) Tarımsal Gelişim Proje Alanları b) Sulu ve Kuru Tarim Arazilerinin Büyüklüğü c) Ürün Desenleri ve Bunlarin Yıllık Üretim Miktarları d) Hayvancılık Türleri, Adetleri ve Beslenme Alanları Toprak Özellikleri a) Toprak Yapısı ve Arazi Kullanım Kabiliyeti Sınıflaması b) Yamaç Stabilitesi c) Erozyon d) Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Toprağa Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) Jeolojik Özellikler a) Bölge Jeolojisi b) Proje Alanı Jeolojisi c) Depremsellik ve Sismik Risk d) Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Jeolojik Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) Hidrolojik Özellikler a) Bölge ve Proje Alanı Hidrolojik Özellikleri b) Projenin Göl, Baraj, Gölet, Akarsu ve Diğer Sulak Alanlara Göre Konumu c) Yüzeysel Su Kaynaklarının Mevcut ve Planlanan Kullanımı (içme, kullanma, sulama suyu, su ürünleri istihsali, ulaşım, turizm, elektrik üretimi, diğer kullanımlar) d) Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Hidrolojik Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme Ve İşletme Sonrası) Hidrojeolojik Özellikler a) Bölge Ve Proje Alanın Hidrojeolojik Özellikleri b) Yüzeysel Su Kaynaklarinin Hidrojeolojik Özellikleri c) Yeraltı ve Termal Su Kaynaklarının Hidrojeolojik Özellikleri (Su Seviyeleri, Miktarları, Emniyetli Çekim Değerleri, Kaynakların Debileri, Mevcut Ve Planlanan Kullanımı) d) Proje Kapsamında Yapılacak İş Ve İşlemler Kapsamında Hidrojeolojik Etkiler Ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme Ve İşletme Sonrası) Meteorolojik ve İklimsel Özellikler a) Bölgenin Genel ve Lokal İklim Koşulları b) Bölgenin Basınç, Nem, Sıcaklık, ve Yağışın Sözel ve Grafiksel Dağılımı c) Bölgenin Sayılı Günler Dağılımı d) Bölgenin Buharlaşma Durumu e) Bölgenin Rüzgarın Sözel ve Grafiksel Dağılımı (aylık mevsimlik ve yıllık rüzgar diyagramları, hakim rüzgar yönleri, kuvvetli rüzgarlı ve fırtınalı günler) f) Standart Zamanlarda Gözlenen En Büyük Yağış Değerleri ii

6 g) Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Sırasında Yerel ve Bölgesel İklimde Oluşabilecek Meteorolojik ve İklimsel Etkiler İle Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) Orman Alanları a) Proje Etki Alanında Bulunan Orman Alanları b) Proje Kapsamında Yapılmış ve Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Orman Alanları Üzerine Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme Ve İşletme Sonrası) Flora-Fauna a) Proje Alanı Flora-Faunası b) Proje Etki Alanı Flora-Faunası c) Proje Kapsamında Yapılmış Ve Yapılacak İş Ve İşlemler Kapsamında Flora-Fauna Üzerine Etkiler Ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme Ve İşletme Sonrası) Koruma Alanları (Ek-V Deki Duyarlı Yöreler Listesi Kapsamında) a) Proje Alanı Koruma Alanları b) Proje Etki Alanı Koruma Alanları c) Proje Kapsamında Yapılacak İş Ve İşlemler Kapsamında Koruma Alanlarına Etkiler Ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme Ve İşletme Sonrası) Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Araziler (Askeri Yasak Bölgeler, Kamu Kurum Ve Kuruluşlarına Belirli Amaçlarla Tahsis Edilmiş Alanlar, 7/16349 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı İle Sınırlandırılmış Alanlar v.b.) a) Proje Alanı b) Proje Etki Alanı c) Proje Kapsamında Yapılacak İş Ve İşlemler Kapsamında Etkiler Ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme Ve İşletme Sonrası) Proje Yerinde Elden Çikarilacak Alanin Değerlendirilmesi a) Proje Sırasında Kesilecek Ağaçların Tür Ve Sayıları, Orman Yangınları Ve Alınacak Önlemler, b) Elden Çıkarılacak Tarım Alanlarının Büyüklüğü, Arazi Kullanım Kabiliyeti, c) Etkilenecek Tabii Bitki Türleri ve Ne Kadar Alanda Bu İşlerin Yapılacağı d) Proje Alanında Kültür ve Tabiat Varlıkları Durumu, e) Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) Diğer Hususlar BÖLÜM 5. PROJE KAPSAMINDAKİ FAALİYETLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ (ilgili yönetmelikler kapsamında gerekli değerlendirme yapılacaktır) Proje Kapsamındaki Faaliyetlerden Kaynakli Etkilerin Belirlenmesi Ve Değerlendirilmesi (değerlendirmenin ilgili yönetmeliklerle kıyaslanmasi ve alınacak tedbirlerin belirtilmesi) Emisyon (Toz Ve Gaz ) Hesaplamaları (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme Ve İşletme Sonrası) Su Kullanımı Ve Bertarafı (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme Ve İşletme Sonrası Olmak Üzere Temin Edileceği Kaynaklar, Su Miktarları, İçme Ve Kullanma Suyu Ve Diğer Kullanım Amaçlarına Göre Miktarları, Kullanımı Sonrası Oluşacak Atık Suların Miktarı Ve Bertarafı) Proje Sahasındaki Yüzeysel Suların Drenajı İle İlgili İşlemler Taşkın Riskine Karşı Alınacak Önlemler Atıklar (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme Ve İşletme Sonrası Olmak Üzere Atık Türleri, Miktarları, Bertarafı) Gürültü Kaynakları, Seviyeleri Ve Vibrasyon Sağlık Koruma Bandı Mesafesi Doğaya Yeniden Kazandırma Çalışmaları Risk Analizi a) Proje Alanı Analizi b) Proje Etki Alanı Analizi c) Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Risk Durumlarında Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) İnsan Sağlığı ve Çevre Açısından Riskli ve Tehlikeli Faaliyetler Projenin Sosyo-Ekonomik Çevre Üzerine Etkileri : iii

7 Gerçekleşmesi Beklenen Gelir Artışları; Yaratılacak İstihdam İmkanları, Nüfus Hareketleri Diğer Hususlar BÖLÜM 6 İŞLETME FAALİYETE KAPANDIKTAN SONRA OLABİLECEK VE SÜREN ETKİLER VE BU ETKİLERE KARŞI ALINACAK ÖNLEMLER: Reklamasyon Çalışmaları Arazi Islahı Mevcut Su Kaynaklarina Etkiler BÖLÜM 7- İZLEME PROGRAMI: Projenin İnşaati İçin Önerilen İzleme Programi, Projenin İşletmesi Ve İşletme Sonrasi İçin Önerilen İzleme Programi ve Acil Müdahale Plani Çed Olumlu Belgesinin Verilmesi Durumunda, Yeterlik Tebliği nde Yeterlik Belgesi Alan Kurum/Kuruluşlarin Yükümlülükleri Başliği 9.uncu Maddesi Kapsaminda Yer Alan Hususlarin Gerçekleştirilmesi İle İlgili Program BÖLÜM 8- HALKIN KATILIMI: BÖLÜM 9 - SONUÇLAR: NOTLAR VE KAYNAKLAR iv

8 TABLOLAR DİZİNİ Sayfa No Tablo 1.1. Kapasite bilgileri... 2 Tablo 1.2.Hammadde bilgileri... 3 Tablo 2.1. Proje Alanına Ait Koordinatlar... 5 Tablo 2.2. Proje alanının Yerleşim Yerlerine Mesafeleri... 7 Tablo 2.3. Kapasite bilgileri Tablo 2.4 Hammadde bilgileri Tablo 2.5 Makine-Ekipman Bilgileri Tablo 2.6 Zamanlama Tablosu Tablo 3.1. Toplam Makine ve Donanım Tutarı Tablo 3.2. Personel Gideri Tablo 3.3. Adıyaman İli, 2011 Yılı Nüfus Dağılımı Tablo 3.4. Adıyaman İli, Gölbaşı İlçesi Nüfusun Yaş Sınıfına Göre Dağılım Tablo 3.5. Adıyaman İli, Gölbaşı İlçesi Nüfusun Yaş Sınıfına Göre Dağılımı Tablo 3.6. Hanehalkı Nüfusu, Hanehalkı Sayısı ve Ortalama Hanehalkı Büyüklüğü Tablo 4.1 Adıyaman İli Sulu ve Kuru Arazi Kullanım Durumu Tablo 4.2 Gölbaşı İlçesi Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürün Üretimi Tablo 4.3 Gölbaşı İlçesi Sebze Üretimi Tablo 4.4 Gölbaşı İlçesi Meyveler, İçecek ve Baharat Bitkileri Üretimi Tablo 4.5 Gölbaşı İlçesi Hayvan VarlığıDurumu Tablo 4.6 Adıyaman İlindeki Başlıca Akarsular Tablo Yılları İçin Aylık Ortalama Basınç Değerleri Tablosu Tablo Yılları İçin Aylık Ortalam Sıcaklık Değerleri Tablosu Tablo Yılları İçin Aylık Ortalama Yağış Değerleri Tablosu Tablo Yılları İçin Ortalama Nem Değerleri Tablosu Tablo Yılları İçin Sayılı Günler Dağılımı Tablosu Tablo Yılları İçin Maksimum Kar KalınlığıTablosu Tablo Yılları için Buharlaşma Değerleri Dağılımı Tablosu Tablo Yılları Yönlere Göre Rüzgarın Esme Sayıları Değerleri Tablo Yılları Yönlere Göre Rüzgârın Mevsimsel Esme Sayıları Değerleri Tablo Yılları Yönlere Göre Rüzgarın Ortalama Hız Değeri (m/sn) Tablo Yılları için Ortalama Rüzgar Hızı Tablo Yılları Ortalama ve Maksimum Rüzgâr Hızı Tablosu Tablo Yılları Fırtınalı Günler Sayısı Ortalaması Tablosu Tablo Yılları Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Tablosu Tablo.4.21 Prof. Dr. Ali Demirsoy a (1996) Göre Red Data Book Kategorileri Tablo.4.22 Adıyaman İli, Gölbaşı ilçesi,osb'nde planlanan Mangan ve Demir Cevheri Zenginleştirme Tesisi ve çevresinde bulunma olasılığı yüksek olan flora türleri, Türkçe ve Yöresel İsimleri, Fitocoğrafik Bölgeleri, Habitatları, Nispi Bolluğu, Endemizm Durumu, IUCN Red Data Book ve Bern Ek-I Kategorileri Tablo.4.23 Adıyaman İli, Gölbaşı ilçesi, OSB ve çevresinde bulunma olasılığı yüksek olan sürüngen türleri, Latince ve Türkçe Adları, Habitatları, Bern, IUCN Red Data Book ve MAK Kategorileri Tablo.4.24 Tablo 4.24 Adıyaman İli, Gölbaşı ilçesi OSB ve ve çevresinde bulunma olasılığı yüksek olan kuş türleri, Latince ve Türkçe Adları, Bern, IUCN Red Data Book ve Korunma Statüleri ve MAK Kategorileri Tablo.4.25 Adıyaman İli, Gölbaşı ilçesi, OSB ve çevresinde bulunma olasılığı yüksek olan memeli türleri, Latince ve Türkçe Adları, Habitatları, Bern, IUCN Red Data Book ve MAK Kategorileri Tablo.5.1 Kırıcı Ünitelerinde Toz Emisyon Faktörleri Tablo.5.2 Etkin Baca Yüksekliğine Göre F,f,G,g Parametrelerinin Belirlenmesi Tablo.5.3 Etkin Baca Yüksekliğine Göre F,f,G,g Parametrelerinin Belirlenmesi Tablo.5.4 Rüzgar Hızları Tespiti Tablo. 5.5 Yayılma Sınıfları Tablo. 5.6 Yayılma Sınıfları ve Uh Değerleri v

9 Tablo.5.7 Çöken Toz Dağılımı (mg/m 2 -saat) Tablo.5.8 Havada Asılı Partiküllerin Dağılımı (μg/m3) Tablo.5.9 HKDYY Geçiş Dönemi Uzun Vadeli ve Kısa Vadeli Sınır Değerleri ve Uyarı Eşikleri Tablo.5.10 Dizel Araçlardan Yayılan Kirlenmenin Faktörleri Tablo.5.11 Hesaplanan Emisyon Miktarları ve Sınır Değerler Tablo.5.12 Tesiste Oluşması Muhtemel Ambalaj Atıklar ve Miktarları Tablo.5.13 Tesiste Oluşması Muhtemel Tehlikeli Atıklar ve Miktarları Tablo.5.14 Üretim Esnasında Kullanılacak Makine Ve Ekipmanların Miktar ve Özellikleri, Tablo.5.15 Mangan ve Demir Cevheri Zenginleştirme Tesisi işletilmesi sırasında Tüm Kaynaklardan Oluşacak Ortalama Ses Basınç Seviyelerinin Mesafelere Göre Dağılımı, Tablo.5.16 Endüstri Tesisleri İçin Çevresel Gürültü Sınır Değeri Tablo.5.17 Gürültüye Maruz Kalma Süreleri Tablo.5.18 Risk Analizinde Kullanılan Değerlendirme Verileri Tablo.5.19 Proje Etki Alanı Olası Tehlikelerin Değerlendirilmesi vi

10 ŞEKİLLER DİZİNİ Sayfa No Şekil.2.1 Proje Alanı Mevcut Arazi Kullanımlarını Gösterir Harita... 6 Şekil.2.2 Proje Alanı Mevcut Arazi Kullanımlarını Gösterir Uydu Görüntüsü... 6 Şekil.2.3 Proje Alanına Ait Vaziyet Planı... 8 Şekil.2.4 İş Akım Şeması Şekil.3.1 Proje Alanının Çevre Düzeni Planı Üzerinde Gösterimi Şekil.3.2 Adıyaman İli, Gölbaşı İlçesi Nüfusun Yaş Sınıfına Göre Dağılımı Şekil.4.1 Proje Alanını Gösterir Arazi Varlığı Haritası Şekil.4.2 Adiyaman İli Deprem Haritası Şekil Yılları Ortalaması Aylık Basınç Değerleri Grafiği Şekil Yılları İçin Aylık Ortalama Sıcaklık Değerleri Grafiği Şekil Yılları Ortalaması Aylık Yağış Değerleri Grafiği Şekil Yılları için Aylık Ortalama Nem Değerleri Grafiği Şekil Yılları Ortalaması Sayılı Günler Değerleri Grafiği Şekil Yılları Ortalaması Maksimum Kar KalınlığıGrafiği Şekil Yılları Ortalama Açık Yüzey Buharlaşması ve Günlük Maksimum Açık Yüzey Buharlaşması Değerleri Grafikleri Şekil Yılları Rüzgar Esme Sayılarına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramı Şekil Yılları Rüzgar Esme Sayılarına Göre Mevsimsel Rüzgar Dağılımı Şekil Yılları Rüzgar Esme Sayılarına Göre Aylık Rüzgar Diyagramları Şekil Yılları Rüzgar Hızlarına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramı Şekil Yılları için Ortalama Rüzgar Hızı Diyagramı Şekil Yılları Ortalaması Aylık Ortalama ve Maksimum Rüzgar Hızı Değerleri Grafiği Şekil Yılları İçin Fırtınalı Günler Sayısı Ortalaması Grafiği Şekil Yılları İçin Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Grafiği Şekil.4.18 IUCN Red List Kategorileri Şekil.4.19 P. H Davis Grid Kareleme Sistemi Şekil.4.20 Türkiye Fitocoğrafik Bölgeleri Şekil.4.21 Fitocagrafik Bölgelere Göre Dağılım Şekil.5.1 Çöken Tozların Rüzgâr Yönlerine Göre Dağılım Grafiği Şekil.5.2 Havada Asılı Partiküllerin Rüzgâr Yönlerine Göre Dağılım Grafiği Şekil.5.3 Kamyona Ait Gürültü Düzeyinin Frekans Analizi Şekil.5.4 Beton Mikserine Ait Gürültü Düzeyinin Frekans Analizi Şekil.5.5 A, B ve C Ağırlıklı Ses (Gürültü) Düzeyleri için Çevirim Eğrileri Kaynak: Özgüven, N. (Prof. Dr.), Endüstriyel Gürültü Kontrolü Şekil.5.6 Mangan ve Demir Cevheri Zenginleştirme Tesisi işletme Aşamasında Tüm Kaynaklardan Oluşacak Ortalama Ses Basınç Seviyelerinin Mesafelere Göre Dağılımı Grafiği Şekil.5.8 Risk Analizi ve Değerlendirme Tablosu Şekil 7.1. Acil Eylem Planı Koordinasyon Yapısı Şekil 7.2. Koruma Ekibinin Görev ve Sorumlulukları Şekil 7.3. Kurtarma Ekibinin Görev ve Sorumlulukları Şekil 7.4. İlk Yardım Ekibinin Görev ve Sorumlulukları Şekil 7.5. Yangın Ekibinin Görev ve Sorumlulukları vii

11 EKLER DİZİNİ Ek-1 Ek-2 Ek-3 Ek-4 Ek-5 Ek-6 Ek-7 Ek-8 Ek-9 Ek-10 Ek-11 Ek-12 Yer Bulduru Haritası ve Proje Alanına Ait Uydu Görüntüleri Proje Alanını Gösterir 1/ Ölçekli Topoğrafik Harita Arsa Tahsis Yazısı Vaziyet Planı ÇED Gerekli Değildir Belgesi Proje Alanını Gösterir Fotoğraflar 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planı Jeoloji Haritası Meteorolojik Bülten Atık Analiz Raporu Su Temini İle İlgili Alınmış yazı İl Müdürlüğü Uygunluk Yazısı viii

12 BÖLÜM 1 PROJENİN TANIMI, AMACI VE ÖZELLİKLERİ 1

13 BÖLÜM 1-PROJENİN TANIMI, AMACI VE ÖZELLİKLERİ 1.1.Tanımı, Hizmet Amaçları, Önem ve Gerekliliği. Proje Konusu Yatırımın Tanımı 2 Proje kapsamında, Adıyaman İli, Gölbaşı İlçesi, Organize Sanayi Bölgesi, 153 ada, 1 no lu parselde NECMİ ALPAY KROM İTAL. MAD. VE PAZ. ŞTİ. tarafından Mangan ve Demir Cevheri Zenginleştirme Tesisi (Kapasite Artışı) işletilmesi planlanmaktadır. Söz konusu tesis mevcut durumda faaliyet göstermekte olup, mevcut tesis ile ilgili olarak Adıyaman il Çevre ve Orman Müdürlüğü tarafından tarih ve 111 karar no ile ÇED Gerekli Değildir kararı verilmiştir (Bkz. Ek.5). NECMİ ALPAY KROMİTAL. MAD. VE PAZ şirketi bu kapsamda üretim faaliyetlerine devam etmektedir. Ayrıca tesis tarih ve sayılı Resmi Gazetede Yayımlanarak Yürürlüğe giren Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmeliğin Ek-2 Listesi 2.21 maddesi kapsamında değerlendirilmektedir. ÇED sürecinin ardında Çevre İzni alınması için Adıyaman İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü ne başvuruda bulunulacaktır. Proje kapsamında, civar maden ocaklarından tenörü düşük demir madeni çıkması nedeniyle faaliyet sahibi tarafından kapasite artışına gidilmesine karar verilmiştir. Tesisin ömrü, bölgede mevcut olan maden ocakları ile doğrudan bağlantılıdır. Maden üretimi devam ettiği sürece tesiste teknolojik gelişmeler takip edilerek üretime devam edilecektir. Tesiste tüvenan cevherden üretilecek olan demir ve manganın ülke ekonomisine kazandırılması sağlanacaktır. Ayrıca yörede istihdam olanağı sağlanacaktır. Proje konusu faaliyet; tarih ve sayılı Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği ( tarih ve sayılı RG ile değişik), Ek-I Çevresel Etki Değerlendirmesi Uygulanacak Projeler Listesi Madde 28.madde (ç) bendi Atık barajları ve/veya atık havuzları kapsamında yer almaktadır Projenin gerçekleştiği parselin toplam alanı ,5 m 2 olup kapasite artışı ile birlikte alan ile ilgili herhangi bir değişiklik öngörülmemektedir. Projenin gerçekleştiği alan ile ilgili olarak Adıyaman-Gölbaşı Organize Sanayi Bölge Müdürlüğünden arsa tahsis yazısı alınmıştır (Bkz. Ek.3). Mevcut durumda yılda ton tüvenan cevher (mangan), mangan zenginleştirme tesisine beslenmekte olup yılda 500 ton nihai ürün elde edilmektedir. Söz konusu mevcut tesiste ilave olarak demir zenginleştirme işlemi de yapılacaktır. Tüvenan halde bulunan ton demir cevheri zenginleştirme işlemine tabii tutularak 500 ton nihai ürün elde edilmesi beklenmektedir. Tesiste mevcut durumda üretilen ürün miktarı ile kapasite artışının gerçeklemesinin ardından planlanan kapasite miktarlarına ait bilgiler Tablo 1.1. verilmiştir. Tablo 1.1. Kapasite bilgileri Mevcut durum (ton/yıl) Kapasite Artışı ile birlikte planlanan (ton/yıl) Mangan Cevheri Demir Cevheri Mevcut tesiste günde 50 ton hammadde işlenerek 16,67 ton zenginleştirilmiş mangan cevheri elde edilmektedir. Kapasite artışı ile birlikte mangan cevherinin yanında günde 50 ton demir cevheri içeren hammadde işlenerek 16,67 ton demir cevheri elde edilmesi planlanmaktadır.

14 Mevcut durumda bulunan jig üniteleri ve kapasite artışı ile birlikte kurulacak sarsıntılı masalar ve manyetik seperatörün kapasitesi düşünüldüğünde tesiste günde 100 ton malzeme işlenmesi konusunda herhangi bir problem bulunmamaktadır. Tesis yılda 300 gün faaliyet göstermekte olup kapasite artışı ile birlikte bu konu ile ilgili herhangi bir değişiklik öngörülmemektedir. Yukarda belirtilen kapasitede üretim yapabilmek için gerekli olacak hammadde miktarlarına ait bilgiler Tablo 1.2 de verilmiştir. Tablo 1.2.Hammadde bilgileri Mevcut durum (ton/yıl) Kapasite Artışı ile birlikte planlanan (ton/yıl) Mangan Cevheri Demir Cevheri Projenin Ömrü, Hizmet Maksatları, Önem ve Gerekliliği Ülkemizde yeterince zengin demir ve mangan yatakları az miktarda bulunmaktadır. Diğer yandan demir ve manganın cevherden elde edilmesinde kullanılan prosesin uygulama ve ekonomik güçlüğü göz önüne alındığında demir ve manganın geri kazanımı faaliyetinin daha çok uzun yıllar önceliğini koruyacağı anlaşılmaktadır. Günümüzde demir, sanayinin temel hammaddesini oluşturmakta ve ülkelerin ekonomik kalkınmasında önemli bir rol oynamaktadır. Ülkelerin ekonomik gelişmişlik göstergeleri kişi başına düşen gayri safi milli hasıla yanı sıra kişi başına düşen demir-çelik tüketimi ile de ölçülebilmektedir. Demir, tüm metaller içinde en çok kullanılandır ve tüm dünyada üretilen metallerin ağırlıkça %95'ini oluşturur. Düşük fiyatı ve yüksek mukavemet özellikleri demiri, otomotiv, gemi gövdesi yapımı, ve binaların yapısal bileşeni olarak kullanımında vazgeçilmez kılmaktadır. Genel olarak manganez cevherinin en çok kullanıldığı sektör % e yaklaşan bir oranla demir ve çelik endüstrisidir. Geri kalan % 5-10, kimya ve batarya endüstrisine düşmektedir. Manganez ithal ürünlerine yapılan ödemeler ve uç ürünlere demir-çelik endüstrisinde artan talep gözönüne alındığında yurt içinde çıkarılıp işlenen mangan cevherinin önemi bir kez daha ortaya çıkmaktadır. El fenerleri için pil yapımında kullanılan manganez dioksit ile her ikisi de birer mikrop öldürücü olan sodyum permanganat ve potasyum permanganat, yararlı manganez bileşiklerinden bazılarıdır. Manganez dioksit ayrıca, çabuk kurumalarını sağlamak amacıyla boya ve cilalara katılmaktadır. Ayrıca tesisin ömrü, bölgede mevcut olan maden ocakları ile doğrudan bağlantılıdır. Maden üretimi devam ettiği sürece tesiste teknolojik gelişmeler takip edilerek üretime devam edilecektir. Tesiste tüvenan cevherden üretilecek olan demir ve manganın ülke ekonomisine kazandırılması sağlanacaktır. Ayrıca yörede istihdam olanağı sağlanacaktır. Söz konusu faaliyetin bölgede istihdam oluşturması ve ülke kaynaklarının verimli kullanılmasına olanak sağlaması ve proje kapsamında çalışacak personelle birlikte bölgede sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyinin artmasına katkı sağlayacağı düşünüldüğünde projenin önemi ve gerekliliği ortaya çıkmaktadır. 3

15 BÖLÜM 2 PROJE ALANI VE ETKİ ALANINA AİT MEVCUT DURUMUN BELİRLENMESİ VE ÖZELLİKLERİ 4

16 BÖLÜM 2: PROJE ALANI VE ETKİ ALANINA AİT MEVCUT DURUMUN BELİRLENMESİ VE ÖZELLİKLERİ (***) (Proje Yeri Ve Etki Alanının Mevcut Durumu Ve Planlanan Durumu İle İlgili Olarak Çevresel Özelliklerin Belirtilmesi) 2.1 PROJE İÇIN SEÇILEN YERIN KONUMU Projenin gerçekleştiği alan Adıyaman İli, Gölbaşı İlçesi, Gölbaşı Organize Sanayi Bölgesi içinde, Gölbaşı ilçesine 11 km ve Adıyaman iline 60 km uzaklıkta yer almaktadır. Proje konusu faaliyetin gerçekleştirildiği 153 ada, 1 no lu parselin büyüklüğü 35,714,5 m 2 olup kapasite artışı ile birlikte alan ile ilgili herhangi bir değişiklik öngörülmemektedir. 153 ada 1 no lu parselin NECMİ ALPAY KROMİTAL. MAD. ve PAZ. şirketine tahsis edildiğine dair Gölbaşı Organize Sanayi Bölgesi Yönetim Kurulu başkanlığından alınan arsa tahsis yazısı Ek.3 de sunulmuştur Faaliyet Yer seçimi (İlgili Valilik Veya Belediye Tarafından Doğruluğu Onanmış Olan Faaliyet Yerinin, Lejant Ve Plan Notlarının Da Yer Aldığı Onaylı Çevre Düzeni Planı Ve İmar Planları Üzerinde, Bu Planlar Yoksa Mevcut Arazi Kullanım Haritası Üzerinde Gösterimi, Projenin Kapladığı Alan ve Koordinatları) Proje alanını da içine alan Adıyaman-Şanlıurfa-Diyarbakır Planlama Bölgesi 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planında Organize Sanayi Bölgesi Alanı içinde kalmaktadır. Çevre Düzeni Planı plan hükümleri incelendiğinde ve 5.15 kapsamında yer aldığı görülmektedir. Proje alanına ait koordinatları Tablo 2.1 de sunulmuştur. Tablo 2.1. Proje Alanına Ait Koordinatlar PROJE ALANI Koor. Sırası: Sağa, Yukarı Koor. Sırası: Enlem, Boylam Datum: ED-50 Datum: WGS-84 Türü: UTM Türü: Coğrafik (Derece.kesir) D.O.M.: 39 D.O.M.: - Zon: 37 Zon: - Ölçek Fak.: 6 derecelik Ölçek Fak.: - NO SAĞA YUKARI NO ENLEM BOYLAM

17 Proje alanı mevcut arazi kullanımlarını gösterir harita Şekil 2.1 de sunulmuştur. Proje Alanı Şekil 2.1. Proje Alanı Mevcut Arazi Kullanımlarını Gösterir Harita Şekil 2.1 den de anlaşılacağı üzere projenin gerçekleştirileceği alan düz, taşlık olmayan, ve marjinal arazi üzerinde yer almaktadır. Ayrıca projenin yer aldığı Gölbaşı OSB alanı belirlenirken konu ile ilgili tüm kurumlardan gerekli görüş ve izinler alınmıştır Genel Konum Proje alanının yer aldığı bölgenin genel konumunu gösterir Yer Bulduru Haritası Şekil 2.2 de sunulmuştur. Proje Alanı Şekil 2.2. Proje Alanı Mevcut Arazi Kullanımlarını Gösterir Uydu Görüntüsü 6

18 Bahse konu tesise en yakın yerleşim birimi, tesisin yaklaşık 1300 metre güneydoğusunda yer alan Çelik köyüdür. Ayrıca proje alanına yaklaşık 1900 m mesafede Balkar Beldesi yer almaktadır. Proje alanın yerleşim yerlerine mesafelerini ve yönlerini bilgiler Tablo 2.2 de sunulmuştur. Tablo 2.2. Proje alanının Yerleşim Yerlerine Mesafeleri Yerleşim Yeri Mesafe (km) ÇED Alanına Göre Yönü Çelik Köyü 1,3 Güneydoğu Balkar Köyü 1,9 Kuzey Gölbaşı İlçesi 11 Kuzeydoğu Adıyaman İli 60 Doğu *Uzaklıklar, Ek-2 de sunulan 1/ ölçekli topoğrafik harita referans alınarak hazırlanmıştır Proje Alanı ve Yakın Çevresinin Tanımı Projenin gerçekleştiği alan Adıyaman İli, Gölbaşı İlçesi, Gölbaşı Organize Sanayi Bölgesi sınırları içinde yer almaktadır. Gölbaşı OSB: 2005 yılında kuruluşu yapılmış 110 ha. alanda 37 parselden oluşmuştur. 5 işletme faaliyette olup bu işletmelerde 40 kişi istihdam edilmekte, 3 işyerinin inşaatı tamamlanmış su ve doğalgaz sorunu nedeniyle üretime geçememektedir. Altyapı inşaatı tamamlanmış olup; elektrik şebeke inşaatı devam etmektedir. Toplam Proje bedeli 6 Milyon TL dir Bu güne kader yapılan harcama 3 Milyon TL olup, 2010 yılı ödeneği 3 Milyon TL dir. Ayrıca 1. Etap 50 Ha alanın kamulaştırma çalışmaları tamamlanmıştır. Mangan ve Demir Cevheri Zenginleştirme Tesisi (Kapasite Artışı) nın bulunduğu Gölbaşı Organize Sanayi Bölgesine belediye niteliği taşıyan en yakın yerleşim birimi olan Balkar Beldesinin denizden yüksekliği 862 metredir. Balkar beldesi Adıyaman İlinin batısında bulunan gölbaşı ilçesine bağlı ve gölbaşı ilçesinin batısında ve K. Maraş Malatya karayolu üzerine yer alan şirin bir beldedir. Balkar ın Kuzeydoğusunda Gölbaşı İlçesi, Güneyinde Besni İlçesi, batısında K. Maraş a bağlı Pazarcık ilçesi yer almaktadır. Balkar beldesi Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri arasında köprü vazifesi gören bir beldedir. Kısmen Akdeniz bölgesinin özelliklerini taşır bu nedenle bitki örtüsüde bu iki bölgenin özelliklerini taşır Yüksek rakımlı yerler meşe ağaçları ile kaplanmış olmakla birlikte Su ve toprak erozyonu nedeni ile çıplak hale gelmiş arazilerde mevcuttur. Yaz mevsimi sıcak ve kurak geçmesi nedeniyle orman içi bitkisi yok denecek durumdadır. Azaplı gölünden su motorları ile su alınarak arazilerin bir kısmında sulu tarım yapılmaktadır. Sanayi: Balkarda sanayi 1999 yılında özel kuruluş olan Tüp Dolum Tesisi ile başlamıştır. Daha sonra yine özel kuruluş olan Mutlu yağ A.Ş. ile devam etmiştir. Beldemiz sınırları içerisinde yer alan bir bölgede organize sanayi bölgesi için yer tahsis edilerek bu bölgede fabrika kurma çalışmalarına başlanmış ve çalışmalar devam etmektedir. Bu organize sanayi bölgesi faaliyete geçtiğinde beldemizde ve çevre illerdeki insanların işşizlik oranını düşürecek ve refah düzeyini artıracaktır. Tarım: Balkarda tarım geçmiş yıllardan beri süregelen ve Balkar halkının temel geçim kaynağından biridir. Arazilerin büyük kısmı sulu arazi olmadığından, Buğday, Arpa, ayçekirdeği yetiştirildiği, sulu tarım olarak Domates, Mısır, şeker Pancarı, Fasulye gibi ürünler yetiştirilmektedir. Balkarın arazilerinin büyük kısmının sulu tarıma elverişli olduğundan Azaplı gölünden yapılacak bir motopompla su pompalanması neticesinde yüzde 50 ürün artışı olacağından projesi yapılan Elktropompaj tesinin kurulması büyük önem arz etmektedir. Beldemizde ayrıca Bağcılık ve Antep Fıstığı üretimi yapılmaktadır. 7

19 Hayvancılık: Balkar beldesinin bir diğer geçim kaynağıda hayvancılıktır. Hayvancılık sektörü belde ekonomisine büyük ölçüde katkıda bulunmaktadır, hem büyükbaş hemde küçükbaş hayvancılığı yapılmaktadır. Ayrıca proje alanının yaklaşık 3,8 km kuzeyinde Azaplı gölü bulunmaktadır. Azaplı Gölü Gölbaşı Gölü nün bir kanalla bağlandığı Azaplı Gölü, 3 km kare alanlı, deniz seviyesinden 840 metre yüksekliği olan, kıyıları girintili-çıkıntılı olmayıp, etrafı sazlık ve kamışlıklarla kaplıdır. Suları tatlı fakat içmeye elverişli değildir. Oluşumu karstik bir yapıya sahiptir. Sazan ve yayın balığı yetiştirmek için müsaittir. Yılda, yaklaşık 20 ton sazan ve ton yayın balığı elde edilir. Tarım için sulamadan faydalanılmaktadır. Proje kapsamında yapılacak çalışmalarda göle zarar vermeden çalışılacaktır Proje Kapsamındaki Faaliyet Ünitelerinin Konumu (Bütün İdari Ve Sosyal Ünitelerin, Teknik Altyapı Ünitelerinin Varsa Diğer Ünitelerin Proje Alanı İçindeki Konumlarının Vaziyet Planı Üzerinde Gösterimi, Bunlar İçin Belirlenen Kapalı Ve Açık Alan Büyüklükleri, Binaların Kat Adetleri Ve Yükseklikleri) 153 ada, 1 no lu parselin büyüklüğü ,5 m 2 olup bu alanın yaklaşık m 2 si beton zeminle kaplıdır. Şekil 2.3. Proje Alanına Ait Vaziyet Planı Proje alanına ait Vaziyet Planı ayrıca Ek.4 te sunulmuştur. 8

20 Proje İçin ÇED Çalışması Yapılan Sahanın Sınırlarını Gösterir Topografik Harita Proje alanı ve çevresini gösterir 1/ ölçekli topoğrafik harita Ek.2 de sunulmuştur Proje Kapsamındaki Üniteler Proje kapsamında yer alacak üniteler aşağıda sunulmuştur. Jig Ünitesi : Cevher ile yan kayacı birbirinden ayırmaktadır. Cevher ile yan kayacın özgül ağırlık farkından dolayı su içinde farklı hareket etmesi prensibine dayanarak çalışmaktadır. Bu ünitede 4-15 mm (mıcır) boyutlarında ve 2-4 mm boyutlarında olmak üzere iki farklı boyut aralığında ürün alınması planlanmaktadır. 60 lık (Sekonder Kırıcı) : İri boyutlu malzemeyi darbelerle kırmak amacıyla kullanılmaktadır. Tesise gelen malzemeyi mm arası boyutta kırmak için kullanılmaktadır. Vals (Tanbur kırıcı) : Zıt yönlü hareket ettirilen iki tanbur arasında malzemenin sıkıştırılarak kırılması esasına göre çalışmaktadır. Bu ünite 0-10 mm arası malzemeyi kırmak için kullanılacaktır. Konik Kırıcı : Malzemenin sıkıştırılarak öğütülmesi hedeflenmektedir. Bu ünite 0-8 mm arası malzemeyi kırmak için kullanılacaktır. Dikimli kırıcı : Darbelerle malzemenin birbirini ezerek öğütülmesi prensibiyle çalışmaktadır. Bu ünitede malzeme 0-4 mm boyutuna indirgenecektir. Manyetik Seperatör : 0-8 mm boyut aralığında ki cevher ile yan kayacın farklı manyetik özelliklerine göre zenginleştirme işlemi yapmaktadır. Sallantılı masa : 0-4 mm boyutlu cevherin yüksek özgül ağırlığı göz önüne alınarak su yardımı ile masalar üzerinden geçilmesi şeklinde kullanılarak zenginleştirme işlemi gerçekleştirilecektir Tüvenan Malzeme Depolama Alanı Proje alanına işlenmek üzere getirilen tüvenan malzeme öncelikle tesis içinde ayrılmış tüvenan malzeme depolama alanına depolanmaktadır. Depolama alanının büyüklüğü yaklaşık m 2 civarında olup 153 no lu parselin kuzeyinde yer almaktadır. Tüvenan cevherin yer aldığı alanın zemini beton yapıda olup özellikle yağmur suları ile birlikte yer altına sızmalar ve yer altı suyu kirlenmesine karşı önlemler alınmış durumdadır Bitkisel Toprak Depo Alanı Söz konusu proje kapsamında kullanılacak demir ve mangan cevheri bölgede bulunan gerekli izinleri alınmış sahalarda üretilip tesise getirildiğinden ÇED alanı içerisinde herhangi bir maden üretimi söz konusu değildir. Dolayısıyla bitkisel toprak oluşumu da söz konusu olmayacaktır. Bu yüzden 153 ada 1 no lu parsel içerisinde bitkisel toprak depolama alanı yer almamaktadır Kırma-Eleme-Yıkama Tesisi Demir ve Mangan cevherinden stok sahasına gelecek malzeme öncelikle besleme bunkerleri vasıtasıyla kırma-eleme ünitesine beslenecektir. Boyutu 800 mm den büyük olan

21 malzeme titreşimli besleyici ile birincil kırıcıya beslenecek ve boyutu 200 mm nin altına düşürülecektir. Daha sonra bant konveyör ile eleğe beslenecek malzeme elek altı ve elek üstü olarak, sırasıyla besleme bunkerine, titreşimli eleğe ve standart konik kırıcıya gönderilecektir. Elek altında kalacak boyutu 10 mm den küçük malzeme, bant sistemi ile cevher stok sahasına gönderilerek zenginleştirme işlemi için hazır hale getirilecektir. Kırma eleme tesisi zenginleştirme ünitelerinin güneybatı istikametinde yer almakta olup yaklaşık 500 m 2 lik alanı kapsamaktadır. Kırma eleme tesisinde toz kaynağı olabilecek her bir ünite (bunker, kırıcılar, elekler, bantlar) kapalı ortama alınacak ve kapalı ortama alınan ünitelere toz indirgeme sistemi (torbalı filtreler, sulu sistemler, pulvarize v.b.) kurulacaktır Zenginleştirme Tesisi Tesiste kırma-eleme tesisinden gelecek malzeme zenginleştirme işlemleri için 3 ayrı yönteme tabi tutulacaktır. Bunlar; Jig Ünitesi Sarsıntılı Masa Manyetik Seperatör Zenginleştirme işlemi kapsamında yer alacak üç farklı ünite tesis alanı içinde yaklaşık 3000 m 2 lik alanı kapsayacak olup kullanım özelliklerine göre sıralanmıştır. Bahse konu üç yöntemin çalışma prensipleri ile ilgili detaylı bilgi ilgili başlıklar altında sunulmuştur Havuzlar Projeye konu faaliyet, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik EK 2 (Çevreye Kirletici Etkisi Olan Faaliyet veya Tesisler) de 2.21 maddesi kapsamında değerlendirilmektedir. Konu ile ilgili Adıyaman Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne Uygunluk Yazısı müracaatında bulunulmuştur. Adıyaman Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün yerinde yaptığı incelemenin ardından yazdığı tarih ve 5686 sayılı yazısında tesisin işletmede alınması gereken tedbirleri ve fiziksel şartlar sağladığı belirtilmiştir (Ek-12 / İl Müdürlüğü Uygunluk yazısı) Tesis kapsamında bulunan havuzlar sızdırmasız betonarme havuzlar haline getirilecektir Sızıntı Toplama Ve Çökeltme Havuzları Cevher zenginleştirme tesisi prosesi kapalı sistem çalışacağından su devir daimle sağlanacaktır. Cevher zenginleştirme tesisinde sistem ilk çalıştırıldığında sisteme alınacak suyun % 75 inin geri kazanıldığı öngörülmektedir. Tesiste her gün kaybolacak yaklaşık %25 lik su, sisteme ilave edilecektir. Filtre preslerden süzülen filtre suyu ise fiziksel arıtıma tabii tutulmak üzere dinlendirme havuzlarına alınacaktır. Havuzlar kademeli yapılacaktır. Havuzların alt kısımlarında 1. kademeden 2. kademeye geçişler bulunacak olup, çöken katı kısım havuzların alt tarafında bulunan geçişler vasıtasıyla 2 kademeye geçiş yapacaktır. Çöktürme havuzlarının ön tarafı yükleyici kepçenin havuza girebileceği şekilde açık ve rampalı olacak, dolayısıyla bu havuzların tabanına çöken katılar yükleyici yardımıyla düzenli 10

22 olarak alınarak filtre preslere gönderilecektir. 3. ve diğer kademeler ise çok temiz su elde edilecek şekilde dizayn edilecektir. Havuzların 7 kademeden oluşması planlanmaktadır. Tesisin kapalı sistem çalışması nedeniyle faaliyet kapsamında proses kaynaklı herhangi bir atık su deşarjı olmayacaktır. Bu durum hem işletme maliyeti açısından hem de doğal kaynak olarak su kullanımını minimize ederek çevresel anlamda atık su oluşumunun önlenmesi ile önemli avantajlar sağlamaktadır Atık Depolama Alanı Havuzun tabanında biriken çamur ise çamur pompalarıyla çekilerek öncelikle atık (pasa) depo alanına gönderilecektir. Bu havuzların sızdırmazlığını sağlamak için havuzlar betonarme yapı olarak inşa edileceklerdir. Havuzların tabanında biriken çamur ise çamur pompalarıyla çekilerek atık depo alanında depolanacaktır. Atık depolama alanı tabanı düzeltilerek sıkıştırılacak ve en az 0,50 m kalınlığında kil tabakası serilerek yapay olarak bir tabaka oluşturulacaktır. Geçirimsiz mineral (kil) malzeme ile yapay olarak oluşturulacak geçirimsizlik tabakasının toplam kalınlığı 0,50 m. den az olmayacaktır. Jeolojik geçirimsizlik tabakasının Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmeliğin, 16. Maddenin 2. Fırkasına ikinci fıkrasında verilen koşulları doğal olarak sağlayamaması halinde; bu tabaka yapay olarak oluşturulacak ve jeomembran kullanılarak güçlendirilecektir. Daha sonra bu çamur firmaya ait veya faaliyetine son verilen maden ocaklarının rehabilitasyonu çalışmalarında kullanılacaktır. Atık depolama alanında depolanan malzemenin Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik Ek II kapsamında analizi yaptırılmıştır. TÜRKAK tarafından akredite laboratuvara yaptırılan analiz sonuçlarına göre; Arsenik, Kadminyum, toplam Krom, Bakır, Civa, Molibden, Nikel, Antimon, Selenyum, Çinko, Florür, Klorür, Çözünmüş Organik Karbon, Toplam Çözünen Katı, Fenol İndeksi, Toplam Organik Karbon, BTEX ve PCB parametreleri inert atık sınıfına girmektedir. Baryum, Kurşun ve Sülfat parametreleri tehlikesiz atık sınıfına girmektedir. Tehlikeli atık sınıfına giren parametre bulunmamaktadır. Bahse konu Atık Analiz Raporu Ek.10 da sunulmuştur Yağmur Suyu Toplama Havuzu Proje alanı içerisinde yağmur suyu drenaj kanalları inşa edilip söz konusu yağmur suları tesisin kuzeybatı istikametinden başlayarak güneybatı sınırına doğru akan Kayaçemçi Deresine deşarj edileceğinden ilave olarak yağmur suyu toplama havuzu yapılmasına ihtiyaç duyulmayacaktır Taşkın Havuzları Proje alanı ve yakın çevresinde sürekli akış gösteren su yüzeyi bulunmamaktadır. Ancak proje kapsamında olası bir taşkın riskine karşı gerekli görülmesi durumunda yağmur suyu toplama kanalları oluşturularak, yağmur sularının birikmesi ve taşkına sebep olması engellenecek, yağmur sularının kolayca akışını sağlamak için drenaj kanalları oluşturulmak suretiyle taşkın önleme ve drenaj çalışmaları gerçekleştirilecektir. 11

23 Drenaj Kanalları Faaliyet kapsamında yağış sularından ve yüzeysel sulardan kaynaklanabilecek olumsuzlukları önlemek amacıyla düzenli atık depolama alanında yağmur suyu drenaj kanalları inşa edilecek ve bu kanallar dere yataklarına bağlanacaktır. Böylelikle yağmur sularının atık havuzlarına ulaşması önlenmiş olacaktır. Ancak Bakanlıkça gerekli görülmesi halinde; Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmeliğin, 16. Maddenin 4. Fırkasına uygun şekilde, doğal geçirimsizlik tabakasına (geçirimsiz mineral malzeme (kil)) ilave olarak sızıntı suyu toplama ve drenaj sistemi inşa edilecektir Şantiye/İdari Bina Proje kapsamında idari bina ve sosyal tesis olarak iki prefabrik yapı kullanılmaktadır. Bahse konu yapıların toplam büyüklükleri yaklaşık olarak 50 m 2 dir. İdari ve sosyal binada personelin yemek ve gerekli durumlarda konaklama ihtiyacı karşılanmaktadır Nakliye Güzergâhı Söz konusu proje için gerekli olan tüvenan cevher bölgede bulunan ve gerekli izinleri alınmış maden ocaklarından temin edilecektir. Projenin işletme aşamasında hem tesise getirilen tüvenan cevherin hemde üretim sonucu elde edilen Mangan ve Demir cevherinin nakliyesi esnasında Adıyaman OSB sınırlarından çıktıktan sonra Kahramanmaraş-Gaziantep yolu kullanılacaktır Diğer Bu aşamada belirtilecek başka bir husus bulunmamaktadır Projenin Özellikleri Mangan ve Demir Cevheri Zenginleştirme Tesisi (Kapasite Artışı) ile ilgili proje özellikleri aşağıdaki başlıkta detaylandırılmıştır Tesise Giren Madenin Nereden Temin Edileceği ve Tesise Giren-Çıkan Madenin Fiziksel, Kimyasal ve Mineralojik Özellikleri. Proje kapsamında gerekli olan Mangan ve Demir Cevheri proje alanı çevresinde bulunan ruhsatlı maden ocaklarından getirilecektir. Demir ve Mangan cevherinin fiziksel kimyasal ve mineralojik özellikleri ile ilgili genel bilgiler aşağıda sunulmuştur. Demir Cevheri Demir, modern endüstrinin temel hammaddesini oluşturmakta olup, yerkabuğunun % 5.1'ini teşkil ederek, oksijen, silisyum ve alüminyumdan sonra en çok bulunan dördüncü element durumundadır. Ancak, çok değişik bileşikler halinde mevcut olan demirin ekonomik olarak başlıca manyetit ve hematit, daha az oranda da limonit ve siderit cevherlerinden üretimi mümkün olabilmektedir. Günümüzde demir, sanayinin temel hammaddesini oluşturmakta ve ülkelerin ekonomik kalkınmasında önemli bir rol oynamaktadır. Ülkelerin ekonomik gelişmişlik göstergeleri kişi başına düşen gayri safi milli hasıla yanı sıra kişi başına düşen demir-çelik tüketimi ile de ölçülebilmektedir. Geçmişte, yüksek fırında aranan özelliklere sahip demir cevheri doğrudan maden ocaklarında yapılan üretimle karşılanmıştır. Ancak sanayide demire olan gereksinimin hızla 12

24 artması ve yüksek fırına doğrudan yüklenebilir özellikteki cevherin giderek azalması, düşük tenörlü cevherlerin de değerlendirilmesini zorunlu kılmıştır. Demir, tüm metaller içinde en çok kullanılandır ve tüm dünyada üretilen metallerin ağırlıkça %95'ini oluşturur. Düşük fiyatı ve yüksek mukavemet özellikleri demiri, otomotiv, gemi gövdesi yapımı ve binaların yapısal bileşeni olarak kullanımında vazgeçilmez kılmaktadır. Demir çelik sektörünün ana hammaddesi demir cevheridir. Bir madenin cevher olarak değerlendirilebilmesi için işletilmesi ve kullanılmasının ekonomik olması gerekmektedir. Çelik sanayiinde kullanılan demir cevherlerinin harman tenörünün en az %57 Fe olması arzu edilmektedir. Demir cevherleri doğada Manyetit (Fe304), Hematit (Fe203), Limonit (2Fe203. 2H20), Götit (Fe203. H20), Siderit (FeCO3) ve Pirit (FeS2) mineralleri şeklinde bulunmaktadır. Kimyasal Bileşimi : Fe Kristal Sistemi : Kübik Kristal Biçimi : Kristalleri nadir, genellikle masif taneler Sertlik : Özgül Ağırlık : Dilinim : {001} yüzeyinde zayıf Çizgi Rengi : Siyah Renk ve Şeffaflık : Çelik grisi-siyah; opak Parlaklık : Metalik Ayırıcı Özellikleri : Kuvvetli manyetik, kolay ezilebilir. Bulunuşu :Saf demir oluşumlarına sıkça rastlanmaz, ancak volkanik kayaların kömür damarlarını kestiği yerlerde oluşabilir 1. Mangan Cevheri Genellikle doğada demir elementi ve daha birçok elementle bağlı biçimde bulunmaktadır. Genellikle metal endüstrisinde alaşımlarda kullanılır özellikle paslanmaz çelik yapımında alaşımda gerekli bir hammaddedir. Üretilen manganez cevheri kullanım alanlarına göre sınıflandırılmaktadır. Manganez cevheri ayrıca manganez miktarına göre de sınıflandırılır. Bunlar, manganez cevheri, demirli manganez ve manganezli demir cevheri şeklinde isimlendirilir. "U. S. Bureau of Mines" a göre en az % 35 manganez içeren cevhere Manganez Cevheri denir. % arasında manganez içerenlere Demirli Manganez ve % 5-10 arasında manganez içeren cevhere Manganezli Demir Cevheri adı verilmektedir. Bugün endüstride % 2 alt sınır tenörlü manganezli demir cevheri kullanılmaktadır 2 Kullanma alanlarına göre manganez cevheri 4 gruba ayrılır. - Metalurjik manganez cevheri % Mn içerir. - Batarya sanayii manganez cevheri % MnO 2 içerir. - Kimya sanayii manganez cevheri % MnO 2 içerir. - Diğer amaçlarda kullanılan manganez cevheri. Manganez cevheri parça halinde veya öğütülmüş olarak, konsantre olmuş, kalsine edilmiş, sinterlenmiş veya peletlenmiş şekillerde satılır. Ülkelere göre satılan manganez cevherinin yüzdelerinde farklılıklar gözlenmektedir. Demir-Çelik Endüstrisi, Kimya Sanayi, Pil VII.Beş Yıllık Kalkınma Planı ÖİK Raporu 13

25 Sanayi, Elektrot (kaynak) Sanayi, Tarım Sektörü, Elektrolitik Çinko Üretiminde yaygın olarak kullanıldığı görülür. Sembolü : Mn Atom Numarası : 25 AtomAğırlığı : Elemet serisi : Geçiş Metali Maddenin Hali : Katı Görünümü : Gümüşü metalik Yoğunluğu : 7.21 g/cm³ Mohs sertliği : 6 Kristal Yapısı : Hacim Merkezli Kübik Kafes Proje Kapsamında Tesis Kapasitesi, Kapladığı Alan, Kullanılacak Kırma- Eleme-Yıkama ve Zenginleştirme Teknolojileri, İş Akım Şeması, Çalışacak Personel Sayısı, Ömrü. Tesis Kapasitesi Mevcut durumda yılda ton tüvenan cevher (mangan), mangan zenginleştirme tesisine beslenmekte olup yılda 500 ton nihai ürün elde edilmektedir. Söz konusu mevcut tesiste ilave olarak demir zenginleştirme işlemi de yapılacaktır. Tüvenan halde bulunan ton demir cevheri zenginleştirme işlemine tabii tutularak 500 ton nihai ürün elde edilmesi beklenmektedir. Tesiste mevcut durumda üretilen ürün miktarı ile kapasite artışının gerçeklemesinin ardından planlanan kapasite miktarlarına ait bilgiler Tablo 2.3 te verilmiştir. Tablo 2.3. Kapasite bilgileri Mevcut durum (ton/yıl) Kapasite Artışı ile birlikte planlanan (ton/yıl) Mangan Cevheri Demir Cevheri Mevcut tesiste günde 50 ton hammadde işlenerek 16,67 ton zenginleştirilmiş mangan cevheri elde edilmektedir. Kapasite artışı ile birlikte mangan cevherinin yanında günde 50 ton demir cevheri içeren hammadde işlenerek 16,67 ton demir cevheri elde edilmesi planlanmaktadır. Mevcut durumda bulunan jig üniteleri ve kapasite artışı ile birlikte kurulacak sarsıntılı masalar ve manyetik seperatörün kapasitesi düşünüldüğünde tesiste günde 100 ton malzeme işlenmesi konusunda herhangi bir problem bulunmamaktadır. Söz konusu proje için Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmeliğin Ek-2 Listesi 2.21 maddesinde yer alan faaliyet için Emisyon konusunda yapılan çevre izin/lisansı başvurusuna esas olmak üzere İl Müdürlüğü Uygunluk Yazısı tarih 5686 sayısı ile Adıyaman Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünden alınmıştır. Bu kapsamda işletmede yapılan incelemede; Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinde belirtilen hüküm ve esasların (ölçüm ve analiz sonuçları dışındaki işletmede alınması gereken tedbirler ve fiziksel şartlar) sağlandığı belirtilmiştir (Ek-12/İl Müdürlüğü Uygunluk Yazısı). Tesis yılda 300 gün faaliyet göstermekte olup kapasite artışı ile birlikte bu konu ile ilgili herhangi bir değişiklik öngörülmemektedir. Yukarda belirtilen kapasitede üretim yapabilmek için gerekli olacak hammadde miktarlarına ait bilgiler Tablo 2.4 te verilmiştir