II. Ara tırmanın Amacı III. Ara tırmanın Önemi

Transkript

1 Uluslararası Sosyal Aratırmalar Dergisi The Journal of International Social Research Cilt: 7 Sayı: 34 Volume: 7 Issue: 34 Issn: ETKL OKUL-ÇEVRE LKSNDE ALENN KATKISINA LKNN OKUL YÖNETCLERNN GÖRÜLER* THE VIEWS OF SCHOOL ADMINISTRATORS IN THE CONTRIBUTIONS OF FAMILIES IN SCHOOL-ENVIRONMENT RELATIONSHIP Mahmut Sami ÇALIKAN** Mustafa GÜÇLÜ*** Öz Bu aratırmanın amacı, etkili okul-çere ilikisinde- aile katkısının okul yöneticileri açısından genel bir deerlendirmesini yapmaktır. Bu amaç çerçevesinde etkili okul- çevre ilikisinde ailenin katkısı okul yöneticilerinin; mesleki kıdem, eitim ve medeni durumları deikenlerine göre ele alınmıtır.aratırmanın evrenini eitim-öretim yılında Nevehir ilinde görev yapan okul yöneticileri oluturmaktadır. Tesadüfi örneklem ile seçilen 220 yönetici ise aratırmanın örneklemini oluturmaktadır. Aratırmada betimsel tarama yöntemi kullanılmı, veriler anket aracılııyla toplanmıtır. Bu çalımada okulu etkili kılacak unsurlardan biri olarak ailenin etkisi okul yöneticilerinin görülerine göre incelenmi, aratırma sonuçlarına göre okullarını etkili kılmak isteyen yönetici- öretmen-örenci ve velilere bazı öneriler getirilmitir. Ayrıca elde edilen sonuçlar ııında okul - aile ilikisinin gelitirilmesi için öneriler sunulmutur. Anahtar Kelimeler: Etkili Okul, Çevre, Aile, Okul Yöneticileri. Abstract The purpose of this research is to analyse in terms of school administrators of effective school-family relations. In this purpose, effectiveschool-family relationsare discussed according to the variables school administrators; professional seniority, education and marital status.the universe of study consisted of school administrators who work in the academic year in the province of Nevsehir. Total 220 managers who work in the 140 randomly selected schools in the province of Nevsehir were taken as sample. In this research, descriptive model was used. Datas were collected by questionnaire technique. In this study, according to the views of school administrators that one of the elements makes a school effective, the level of contribution was researched in the process of formation of an effective school and based on there search results, some recommendations were given to administrator-teacher-student andparents who wants to make their school effective. Keywords: Effective School, Environment, Family, School Administratories I. Giri nsanlıın varoluundan beri eitim bir ihtiyaç olarak hissedilmi ve eitim hizmeti farklı kanallar aracılııyla verilmeye çalıılmıtır. Tarih boyunca yaayan insanlar bulundukları ortama, yaadıkları yüzyıla, günün artlarına ve beklentilerine göre farklı eitim anlayıı benimsemilerdir. Aydoan ve Helvacı (2011) ya göre iletiimin, teknolojinin hızla ilerlemesi okullardan beklentiyi artırarak klasik okul kavramını ortadan kaldırmıtır. Hızla gelien teknolojiye ayak uydurmak, örencileri daha donanımlı hale getirmek ve okullardaki eitimin niteliini artırabilmek için yapılan aratırmalar etkili okul kavramını ortaya çıkarmıtır. Etkili * Bu makale, Erciyes Üniversitesi BAP Birimi tarafından SYL kodlu proje ile desteklenen Etkili Okul-Çevre ilikisinin Okul Yöneticileri Açısından Deerlendirilmesi (Nevehir li Örnei) isimli yüksek lisans tezinden üretilmitir. ** Eitim Uzmanı, Kayseri, msamicaliskan@hotmail.com *** Yrd. Doç. Dr., Erciyes Üniversitesi Eitim Fakültesi Eitim Bilimleri Bölümü B Melikgazi KAYSER, mguclu@erciyes.edu.tr

2 okul aratırmalarının bir baka çıkı noktası da bazı okulların, dierlerine göre daha baarılı olmasıdır. Baarılı okullar ve daha az baarılı olan okullarla ilgili yapılan aratırma sonuçlarında ortak bulguların saptanmı olması, okullarda verim ve baarının artırılabilmesine yönelik adımları ortaya koymutur (Aydoan ve Helvacı, 2011: 1). Arslan ve dierlerine (2006: 16) göre her örencinin örenebilecei inancına sahip olan ve onlara daha iyi örenme ortamı salayan okullar, etkili okullardır. Etkili okulların yönetici, örenci, öretmen, program, eitim-öretim süreci, okul kültürü ve iklimi, okul çevresi ve veli boyutları bakımından belirgin özelliklere sahip oldukları görülmektedir. Bu özellikler daha çok nitel özelliklerdir. Etkili okullarda bulunması gereken birçok özelliklerden birisi de, etkili bir ekilde yürütülen okul-çevre ilikileridir. ahin(2011: 19) e göre etkili okullarda, okul çevre ilikisine oldukça önem verilir. Okulun çevresiyle yakın temas oluturması, çevre olanaklarından faydalanması, iyerleriyle ve çeitli sosyal kurumlarla etkileimde bulunması ve salam ilikiler oluturması etkili okullar açısından oldukça önemlidir(ahin, 2011: 19). Etkili okulların üphesiz dikkate almak durumunda bulunduu çevre faktörlerinden birisi de ailedir. Çevresiyle ilikilerini salam oluturmu, ailevi destek ve katılıma sahip okulların akademik yönden daha baarılı oldukları görülmütür. Bu açıdan etkili okullarda; okul, çevre, veli ilikisi yönünden u özelliklerden bahsedilebilir (iman ve Turan, 2005: 130): Okul, toplumdan gelecek önerilere açıktır ve okulda ibirlii vardır. Veliler, okulla irtibat halindedirler, yönetici ve öretmenlerle rahatça görüebilirler. Okul, çevreyle ve ailelerle iletiim ve pozitif etkileim halindedir. Veliler, görüleriyle okula katkı salar. Veliler okulda toplantılara katılarak, ilgili kararlara katkı salarlar. Okulun amaçları ve örenci disiplin kuralları konusunda, velilerle uzlaı hâkimdir. Çevreyle iyi iletiim kurabilmek ve her anlamda çevrenin desteini alabilmek, okulları etkili kılmak için önemli bir faktördür. Çevrenin katkısının olumlu olduu okullar hiç üphesiz akademik, sosyal vb. her anlamda daha baarılı okullardır. Okullarda çevreyle iletiim kurup, çevre desteini salaması gerekenlerde, bata okul yöneticileri ile üzere öretmen ve dier çalıanlardır. Aynı zamanda çevrenin verecei destekten en çok etkilenecek olan yine okul yöneticileri, öretmen ve örencilerdir. Bu nedenle okulların çevresel faktörlerden birisi olan ailelerin etkisini olumlu yönde kullanması gerekmektedir. Yapılan bu aratırmada da etkili okul- çevre ilikisinde ailenin etkisi okul yöneticileri açısından deerlendirilmi, teori ve uygulama boyutunda bulunan eitimci ve ailelere katkı salanması amaçlanmıtır. II. Aratırmanın Amacı Bu aratırmada etkili okul- aile ilikisinin, okul yöneticilerinin görülerine göre incelenmesi amaçlanmıtır. Bu amaç çerçevesinde aaıdaki sorulara cevap aranmıtır: - Etkili okul ve çevre ilikisinde ailenin okula katkısına dair okul yöneticilerinin görüleri, kıdemlerine göre farklılamakta mıdır? - Etkili okul ve çevre ilikisinde ailenin okula katkısına dair okul yöneticilerinin görüleri, eitim durumlarına göre farklılamakta mıdır? - Etkili okul ve çevre ilikisinde ailenin okula katkısına dair okul yöneticilerinin görüleri, medeni durumlarına göre farklılamakta mıdır? III. Aratırmanın Önemi Her okul ele aldıı örencilerini yarına hazırlayabilmesi ancak kendi tür ve düzeyine uygun amaçları gerçekletirmesi ile mümkündür. Okulların etkililii de ancak bu amaçlara ulaılması ile mümkündür. Fakat okulun tek baına etkili bir okul olabilmesi mümkün deildir. Etkili okul olabilmek için takım çalıması gereklidir. Bu okulların en önemli unsurları, okul yöneticileri ve okul çevresinin önemli bir unsuru olan ailelerdir. Bu nedenle okul ve aile ilikilerine ilikin aratırmaların yapılması önem taımaktadır. Bu aratırma ile okul ve aile ilikisine katkı yapılması, teori ve uygulama aamasında çalıan eitimcilere öneriler getirilmesi hedeflenmektedir

3 Okul ve çevresi ile ilgili yapılan aratırmalar incelendiinde bu aratırmaların genellikle öretmen görülerine göre ele alındıı görülmektedir. Oysa okul ve çevre ilikilerinde okul yönetiminin de önemli bir aırlıı bulunmaktadır. Bu nedenle okul-çevre ilikilerine yönelik okul yöneticilerinin görüleri de önemlidir. Yapılan bu aratırma ile ortaya çıkan eksiliin giderilecei düünülmektedir. IV. Yöntem 4.1. Aratırmanın Modeli Aratırmanın yürütülmesinde genel tarama modeli kullanılmıtır. Genel tarama modelleri, çok sayıda elemandan oluan bir evrende, evren hakkında genel bir yargıya varmak amacıyla evrenin tümü ya da ondan alınacak bir grup, örnek ya da örneklem nde yapılan tarama düzenlemeleridir (Karasar, 1998: 79). Bu aratırmada da Nevehir linde görev yapan okul yöneticilerinden örneklem alınarak, bu yöneticilerin çevrenin okula olan katkılarına dair görüleri incelenmitir Evren ve Örneklem Aratırmanın evrenini eitim-öretim yılında Nevehir ilinde görev yapan okul yöneticileri oluturmaktadır. Tesadüfi örneklem ile seçilen 220 yönetici ise aratırmanın örneklemini oluturmaktadır. 5. Bulgular ve Yorum Aratırmanın amaçları çerçevesinde bulgular üç tablo halinde sunulmutur. lk olarak okul yöneticilerinin görüleri kıdem açısından ele alınırken daha sonra medeni durum ve eitim durumu açısından ele alınmıtır. Tablo 1: Etkili okul-çevre ilikisinde ailenin katkısına ilikisinin okul yöneticilerinin görülerinin kıdem açısından deerlendirilmesi Ailelerin Okula Katkısı Kıdem Katılmıyorum Kararsızım Katılıyorum X 2 N % 31,1% 17,8% 51,1% Okul-aile birliinin oluturulması ve N X ilerin yürütülmesinde aktif görev =2,010 % 33,3% 13,3% 53,3% alırlar. N % 28,6% 22,9% 48,6% N % 46,7% 26,7% 26,7% Okul geliim yönetim ekibinde N X 2 =6,871 (OGYE) görev almaya isteklidirler. % 50,0% 16,7% 33,3% N % 62,9% 14,3% 22,9% N % 35,6% 28,9% 35,6% Okulda önemli kararların alınma sürecinde katkıda bulunurlar. Okulda yapılan sosyal ve kültürel faaliyetlerin organizasyon ve hazırlık amasında etkin rol alırlar. Okula misyon kazandırmada ve okulun vizyonunun olumasında aktif rol alırlar. Okul etkililiini artırmak için yeni projeler üretirler. N % 53,3% 10,0% 36,7% N % 28,6% 25,7% 45,7% N % 46,7% 28,9% 24,4% N % 46,7% 16,7% 36,7% N % 22,9% 37,1% 40,0% N % 51,1% 24,4% 24,4% N % 43,3% 33,3% 23,3% N % 48,6% 20,0% 31,4% N % 57,8% 24,4% 17,8% N % 56,7% 26,7% 16,7% X 2 =12,681 X 2 =15,057 X 2 =3,789 X 2 =6,

4 Örencilerin baarılarını ödüllendirirler, baarısızlıklarında gerekli tedbirleri alırlar. Örencilerin okula devamının salanmasına özen gösterirler. Okul yöneticileri ve öretmenlerle iletiim içindedirler. Kurum kültürünün oluturulması ve devamının salanmasına katkı salarlar. N % 40,0% 31,4% 28,6% N % 42,2% 24,4% 33,3% N % 36,7% 36,7% 26,7% N % 25,7% 25,7% 48,6% N % 11,1% 26,7% 62,2% N % 30,0% 16,7% 53,3% N % 14,3% 11,4% 74,3% N % 22,2% 33,3% 44,4% N % 30,0% 20,0% 50,0% N % 14,3% 22,9% 62,9% N % 48,9% 15,6% 35,6% N % 36,7% 26,7% 36,7% N % 22,9% 40,0% 37,1% X 2 =9,838 X 2 =15,286 X 2 =9,203 X 2 =16,123 Tablo 1 incelendiinde okul yöneticilerinin kıdemlerine göre, etkili okulçevreilikisinde ailelerin okula katkısı boyutunda, ailelerin okul-aile birliinin oluturulması ve ilerin yürütülmesinde aktif görev alması, okul geliim yönetim ekibinde (OGYE) görev almaya istekli olması, okula misyon kazandırmada ve okulun vizyonunun olumasında aktif rol alması, okul etkililiini artırmak için yeni projeler üretmesi ve okul yöneticileri ve öretmenlerle iletiim içinde olması konusundagruplar arasında anlamlı bir farklılık olmadıı görülmektedir. Ailelerin, okulda önemli kararların alınma sürecinde katkıda bulunması konusunda 10 yıla kıdeme sahip olan okul yöneticilerinin 32 (%35,6) sinin katılmıyorum, 26 (%28,9) sının kararsızım ve 32 (%35,6) sinin katılıyorum dedii; kıdeme sahip olan okul yöneticilerinin 32 (%53,3) sinin katılmıyorum, 6 (%10) sının kararsızım ve 22 (%36,7) sinin katılıyorum; kıdeme sahip olan okul yöneticilerinin ise 20 (%28,6) sinin katılmıyorum, 18 (%25,7) inin karasızım ve 32 (%45,7) sinin katılıyorum dedii görülmektedir. Kıdeme göre gruplar arasında anlamlı fark olup olmadıını belirlemek amacıyla yapılan ki kare testi sonuçlarına göre, okul yöneticilerinin görüleri arasında istatistiksel olarak,05 düzeyinde anlamlı farklılık vardır. Bu bulgudan hareketle ailelerin, okulda önemli kararların alınma sürecinde katkıda bulunması konusuna kıdeme sahip okul yöneticilerinin daha az katıldıı söylenebilir. Ailelerin, okulda yapılan sosyal ve kültürel faaliyetlerin organizasyon ve hazırlık amasında etkin rol alması konusunda kıdeme sahip olan okul yöneticilerinin 42 (%46,7) sinin katılmıyorum, 26 (%28,9) sının kararsızım ve 22 (%24,4) sinin katılıyorum dedii; yıl kıdeme sahip olan okul yöneticilerinin 28 (%46,7) inin katılmıyorum, 10 (%16,7) unun kararsızım ve 22 (%36,7) sinin katılıyorum; kıdeme sahip olan okul yöneticilerinin ise 16 (%22,9) sının katılmıyorum, 26 (%37,1) sının karasızım ve 28 (%40) inin katılıyorum dedii görülmektedir.kıdeme göre gruplar arasında anlamlı fark olup olmadıını belirlemek amacıyla yapılan ki kare testi sonuçlarına göre, okul yöneticilerinin görüleri arasında istatistiksel olarak, 05 düzeyinde anlamlı farklılık vardır. Bu bulgudan hareketle ailelerin, okulda yapılan sosyal ve kültürel faaliyetlerin organizasyon ve hazırlık amasında etkin rol alması konusuna kıdeme sahip okul yöneticilerinin daha çok katıldıı söylenebilir. Ailelerin, örencilerin baarılarını ödüllendirmesi ve baarısızlıklarında gerekli tedbirleri alması konusunda kıdeme sahip olan okul yöneticilerinin 38 (%42,2) inin katılmıyorum, 22 (%24,4) sinin kararsızım ve 30 (%33,3) ünün katılıyorum dedii; kıdeme sahip olan okul yöneticilerinin 22 (%36,7) sinin katılmıyorum, 22 (%36,7) sinin kararsızım

5 ve 16 (%26,7) sının katılıyorum; kıdeme sahip olan okul yöneticilerinin ise 18 (%25,7) inin katılmıyorum, 18 (%25,7) inin karasızım ve 34 (%48,6) ünün katılıyorum dedii görülmektedir. Kıdeme göre gruplar arasında anlamlı fark olup olmadıını belirlemek amacıyla yapılan ki kare testi sonuçlarına göre, okul yöneticilerinin görüleri arasında istatistiksel olarak,05 düzeyinde anlamlı farklılık vardır. Bu bulgudan hareketle ailelerin, örencilerin baarılarını ödüllendirmesi ve baarısızlıklarında gerekli tedbirleri alması konusuna kıdeme sahip okul yöneticilerinin daha çok katıldıı söylenebilir. Ailelerin, örencilerin okula devamının salanmasına özen göstermesi konusunda 10yıla kıdeme sahip olan okul yöneticilerinin 10 (%11,1) unun katılmıyorum, 24 (%26,7) ünün kararsızım ve 56 (%62,2) sının katılıyorum dedii; kıdeme sahip olan okul yöneticilerinin 18 (%30) inin katılmıyorum, 10 (%16,7) unun kararsızım ve 32 (%53,3) sinin katılıyorum; kıdeme sahip olan okul yöneticilerinin ise 10 (%14,3) unun katılmıyorum, 8 (%11,4) inin karasızım ve 52 (%74,3) sinin katılıyorum dedii görülmektedir.kıdeme göre gruplar arasında anlamlı fark olup olmadıını belirlemek amacıyla yapılan ki kare testi sonuçlarına göre, okul yöneticilerinin görüleri arasında istatistiksel olarak,05 düzeyinde anlamlı farklılık vardır. Bu bulgudan hareketle ailelerin, örencilerin okula devamının salanmasına özen göstermesi konusuna kıdeme sahip okul yöneticilerinin daha çok katıldıı söylenebilir. Ailelerin, kurum kültürünün oluturulması ve devamının salanmasına katkı salaması konusunda kıdeme sahip olan okul yöneticilerinin 44 (%48,9) ünün katılmıyorum, 14 (%15,6) ünün kararsızım ve 32 (%35,6) sının katılıyorum dedii; kıdeme sahip olan okul yöneticilerinin 22 (%36,7) sinin katılmıyorum, 16 (%26,7) sının kararsızım ve 22 (%36,7) sinin katılıyorum; kıdeme sahip olan okul yöneticilerinin ise 16 (%22,9) sının katılmıyorum, 28 (%40) inin karasızım ve 26 (%37,1) sının katılıyorum dedii görülmektedir.kıdeme göre gruplar arasında anlamlı fark olup olmadıını belirlemek amacıyla yapılan ki kare testi sonuçlarına göre, okul yöneticilerinin görüleri arasında istatistiksel olarak,05 düzeyinde anlamlı farklılık vardır. Bu bulgudan hareketle ailelerin, kurum kültürünün oluturulması ve devamının salanmasına katkı salaması konusuna kıdeme sahip okul yöneticilerinin daha az katıldıı söylenebilir. Tablo 2. Etkili okul-çevre ilikisinde ailenin katkısına ilikisinin okul yöneticilerinin görülerinin eitim durumları açısından deerlendirilmesi Ailelerin Okula Katkısı Eitim Durumu Katılmıyorum Kararsızım Katılıyorum X 2 Okul-aile birliinin oluturulması ve ilerin yürütülmesinde aktif görev alırlar. N % 29,0% 9,7% 61,3% N % 33,7% 16,6% 49,7% N % 15,4% 38,5% 46,2% X 2 =10,654 N % 45,2% 22,6% 32,3% X Okul geliim yönetim ekibinde (OGYE) =1,152 N görev almaya isteklidirler. % 54,0% 19,0% 27,0% N % 53,8% 23,1% 23,1% N % 19,4% 12,9% 67,7% Okulda önemli kararların alınma N X 2 =14,873 sürecinde katkıda bulunurlar. % 39,3% 25,8% 35,0% N % 53,8% 15,4% 30,8% N % 19,4% 29,0% 51,6% Okulda yapılan sosyal ve kültürel N X faaliyetlerin organizasyon ve hazırlık =18,618 % 46,6% 27,6% 25,8% amasında etkin rol alırlar. N % 15,4% 30,8% 53,8% Okula misyon kazandırmada ve okulun N X 2 =9,

6 vizyonunun olumasında aktif rol alırlar. % 38,7% 22,6% 38,7% N % 51,5% 22,7% 25,8% N % 38,5% 46,2% 15,4% N Okul etkililiini artırmak için yeni projeler üretirler. Örencilerin baarılarını ödüllendirirler, baarısızlıklarında gerekli tedbirleri alırlar. Örencileri okula devamının salanmasına özen gösterirler. Okul yöneticileri ve öretmenlerle iletiim içindedirler. Kurum kültürünün oluturulması ve devamının salanmasına katkı salarlar. % 41,9% 29,0% 29,0% N % 52,1% 28,8% 19,0% N % 61,5% 15,4% 23,1% N % 19,4% 38,7% 41,9% N % 36,8% 28,2% 35,0% N % 46,2% 15,4% 38,5% N % 9,7% 22,6% 67,7% N % 16,6% 20,2% 63,2% N % 30,8% 7,7% 61,5% N % 9,7% 12,9% 77,4% N % 23,9% 29,4% 46,6% N % 23,1% 23,1% 53,8% N % 19,4% 19,4% 61,3% N % 42,9% 25,8% 31,3% N % 23,1% 38,5% 38,5% X 2 =3,905 X 2 =6,304 X 2 =6,011 X 2 =10,060 X 2 =14,009 Tablo 2 incelendiinde okul yöneticilerinin eitim durumlarına göre, etkili okul ve çevre ilikisinde ailelerin okula katkısı boyutunda, ailelerin okul geliim yönetim ekibinde (OGYE) görev almaya istekli olması, okula misyon kazandırmada ve okulun vizyonunun olumasında aktif rol alması, okul etkililiini artırmak için yeni projeler üretmesi, örencilerin baarılarını ödüllendirmesi, baarısızlıklarında gerekli tedbirleri alması ve örencilerin okula devamının salanmasına özen göstermesi konusunda gruplar arasında anlamlı bir farklılık olmadıı görülmektedir. Ailelerin,okul-aile birliinin oluturulması ve ilerin yürütülmesinde aktif görev almasıkonusunda ön lisans mezunu olan okul yöneticilerinin 9 (%29) unun katılmıyorum, 3 (%9,7) ünün kararsızım ve 19 (%61,3) unun katılıyorum dedii; lisans mezunu olan okul yöneticilerinin 55 (%33,7) inin katılmıyorum, 27 (%16,6) sinin kararsızım ve 81 (%36,7) inin katılıyorum; lisansüstü mezunu olan okul yöneticilerinin ise 4 (%15,4) ünün katılmıyorum, 10 (%38,5) unun karasızım ve 12 (%46,2) sinin katılıyorum dedii görülmektedir.eitim durumuna göre gruplar arasında anlamlı fark olup olmadıını belirlemek amacıyla yapılan ki kare testi sonuçlarına göre, okul yöneticilerinin görüleri arasında istatistiksel olarak,05 düzeyinde anlamlı farklılık vardır. Bu bulgudan hareketle ailelerin,okul-aile birliinin oluturulması ve ilerin yürütülmesinde aktif görev alması konusuna ön lisans mezunu olan okul yöneticilerinin daha çok katıldıı söylenebilir. Ailelerin, okulda önemli kararların alınma sürecinde katkıda bulunması konusunda önlisans mezunu olan okul yöneticilerinin 6 (%19,4) sının katılmıyorum, 4 (%12,9) ünün kararsızım ve 21 (%67,7) inin katılıyorum dedii; lisans mezunu olan okul yöneticilerinin 64 (%39,3)ünün katılmıyorum, 42 (%25,8) sinin kararsızım ve 57 (%35) sinin katılıyorum; lisansüstü

7 mezunu olan okul yöneticilerinin ise 14 (%53,8) ünün katılmıyorum, 4 (%15,4) ünün karasızım ve 8 (%30,8) inin katılıyorum dedii görülmektedir.eitim durumuna göre gruplar arasında anlamlı fark olup olmadıını belirlemek amacıyla yapılan ki kare testi sonuçlarına göre, okul yöneticilerinin görüleri arasında istatistiksel olarak,05 düzeyinde anlamlı farklılık vardır. Bu bulgudan hareketle ailelerin, okulda önemli kararların alınma sürecinde katkıda bulunması konusuna önlisans mezunu olan okul yöneticilerinin daha az katıldıı söylenebilir. Ailelerin, okulda yapılan sosyal ve kültürel faaliyetlerin organizasyon ve hazırlık amasında etkin rol alması konusunda önlisans mezunu olan okul yöneticilerinin 6 (%19,4) sının katılmıyorum, 9 (%29) unun kararsızım ve 16 (%51,6) sının katılıyorum dedii; lisans mezunu olan okul yöneticilerinin 76 (%46,6) sının katılmıyorum, 45 (%27,6) inin kararsızım ve 42 (%25,8) sinin katılıyorum; lisansüstü mezunu olan okul yöneticilerinin ise 4 (%15,4) ünün katılmıyorum, 8 (%30,8) inin karasızım ve 14 (%53,8) ünün katılıyorum dedii görülmektedir.eitim durumuna göre gruplar arasında anlamlı fark olup olmadıını belirlemek amacıyla yapılan ki kare testi sonuçlarına göre, okul yöneticilerinin görüleri arasında istatistiksel olarak,05 düzeyinde anlamlı farklılık vardır. Bu bulgudan hareketle ailelerin, okulda yapılan sosyal ve kültürel faaliyetlerin organizasyon ve hazırlık amasında etkin rol alması konusuna lisans mezunu olan okul yöneticilerinin daha az katıldıı söylenebilir. Ailelerin, okul yöneticileri ve öretmenlerle iletiim içinde olması konusunda önlisans mezunu olan okul yöneticilerinin 3 (%9,7) ünün katılmıyorum, 4 (%12,9) ünün kararsızım ve 24 (%77,4) ünün katılıyorum dedii; lisans mezunu olan okul yöneticilerinin 39 (%23,9) unun katılmıyorum, 48 (%29,4) inin kararsızım ve 76 (%46,6) sının katılıyorum; lisansüstü mezunu olan okul yöneticilerinin ise 6 (%23,1) sının katılmıyorum, 6 (%23,1)sının karasızım ve 14 (%53,8) ünün katılıyorum dedii görülmektedir.eitim durumuna göre gruplar arasında anlamlı fark olup olmadıını belirlemek amacıyla yapılan ki kare testi sonuçlarına göre, okul yöneticilerinin görüleri arasında istatistiksel olarak,05 düzeyinde anlamlı farklılık vardır. Bu bulgudan hareketle ailelerin, okul yöneticileri ve öretmenlerle iletiim içinde olması konusuna önlisans mezunu olan okul yöneticilerinin daha çok katıldıı söylenebilir. Ailelerin, kurum kültürünün oluturulması ve devamının salanmasına katkı salaması konusunda önlisans mezunu olan okul yöneticilerinin 6 (%19,4) sının katılmıyorum, 6 (%19,4) sının kararsızım ve 19 (%61,3) unun katılıyorum dedii; lisans mezunu olan okul yöneticilerinin 70 (%42,9) inin katılmıyorum, 42 (%25,8) sinin kararsızım ve 51 (%31,3) inin katılıyorum; lisansüstü mezunu olan okul yöneticilerinin ise 6 (%23,1) sının katılmıyorum, 10 (%38,5) unun karasızım ve 10 (%38,5) unun katılıyorum dedii görülmektedir.eitim durumuna göre gruplar arasında anlamlı fark olup olmadıını belirlemek amacıyla yapılan ki kare testi sonuçlarına göre, okul yöneticilerinin görüleri arasında istatistiksel olarak,05 düzeyinde anlamlı farklılık vardır. Bu bulgudan hareketleailelerin, kurum kültürünün oluturulması ve devamının salanmasına katkı salaması konusuna önlisans mezunu olan okul yöneticilerinin daha çok katıldıı söylenebilir

8 Tablo 3: Etkili okul-çevre ilikisinde ailenin katkısına ilikisinin okul yöneticilerinin görülerinin medeni durumlarına göre deerlendirilmesi Ailelerin Okula Katkısı Medeni Durum Katılmıyorum Kararsızım Katılıyorum X 2 Okul-aile birliinin oluturulması ve ilerin yürütülmesinde aktif görev alırlar. Okul geliim yönetim ekibinde (OGYE) görev almaya isteklidirler. Okulda önemli kararların alınma sürecinde katkıda bulunurlar. Okulda yapılan sosyal ve kültürel faaliyetlerin organizasyon ve hazırlık amasında etkin rol alırlar. Okula misyon kazandırmada ve okulun vizyonunun olumasında aktif rol alırlar. Okul etkililiini artırmak için yeni projeler üretirler. Örencilerin baarılarını ödüllendirirler, baarısızlıklarında gerekli tedbirleri alırlar. Örencilerin okula devamının salanmasına özen gösterirler. Okul yöneticileri ve öretmenlerle iletiim içindedirler. Kurum kültürünün oluturulması ve devamının salanmasına katkı salarlar. N % 23,8% 19,0% 57,1% N % 32,6% 18,0% 49,4% N % 52,4% 23,8% 23,8% N % 52,8% 19,1% 28,1% N % 42,9% 19,0% 38,1% N % 37,1% 23,6% 39,3% N % 47,6% 19,0% 33,3% N % 37,1% 30,3% 32,6% N % 47,6% 28,6% 23,8% N % 48,3% 24,7% 27,0% N % 52,4% 33,3% 14,3% N % 51,7% 25,8% 22,5% N % 42,9% 28,6% 28,6% N % 33,7% 28,1% 38,2% N % 38,1% 23,8% 38,1% N % 12,4% 18,0% 69,7% N % 28,6% 38,1% 33,3% N % 20,2% 23,6% 56,2% N % 33,3% 52,4% 14,3% N % 38,2% 20,2% 41,6% X 2 =1,264 X 2 =,606 X 2 =,620 X 2 =2,508 X 2 =,330 X 2 =1,791 X 2 =1,672 X 2 =18,957 X 2 =7,218 X 2 =20,503 Tablo 3 incelendiinde okul yöneticilerinin medeni durumlarına göre, etkili okul ve çevre ilikisinde ailelerin okula katkısı boyutunda, ailelerin okul-aile birliinin oluturulması ve ilerin yürütülmesinde aktif görev alması, okul geliim yönetim ekibinde (OGYE) görev almaya istekli olması, okulda önemli kararların alınma sürecinde katkıda bulunması, okulda yapılan sosyal ve kültürel faaliyetlerin organizasyon ve hazırlık amasında etkin rol alması, okula misyon kazandırmada ve okulun vizyonunun olumasında aktif rol alması, okul etkililiini arttırmak için yeni projeler üretmesi ve örencilerin baarılarını ödüllendirmesi, baarısızlıklarında gerekli tedbirleri alması konusunda gruplar arasında anlamlı bir farklılık olmadıı görülmektedir. Ailelerin, örencilerin okula devamının salanmasına özen göstermesi konusunda bekar olan okul yöneticilerinin 16 (%38,1) sının katılmıyorum, 10 (%23,8) unun kararsızım ve 16 (%38,1) sının katılıyorum dedii; evli olan okul yöneticilerinin ise 22 (%12,4) sinin katılmıyorum, 32 (%18) sinin karasızım ve 124 (%69,7) ünün katılıyorum dedii görülmektedir. Medeni duruma göre gruplar arasında anlamlı fark olup olmadıını belirlemek amacıyla yapılan ki kare testi sonuçlarına göre, okul yöneticilerinin görüleri arasında istatistiksel olarak, 05 düzeyinde

9 anlamlı farklılık vardır. Bu bulgudan hareketle ailelerin,örencilerin okula devamının salanmasına özen göstermesi konusuna evli okul yöneticilerinin daha çok katıldıı söylenebilir. Ailelerin,okul yöneticileri ve öretmenlerle iletiim içinde olmasıkonusundabekar olan okul yöneticilerinin 12 (%28,6) sinin katılmıyorum, 16 (%38,1) sının kararsızım ve 14 (%33,3) ünün katılıyorum dedii; evli olan okul yöneticilerinin ise 36 (%20,2) sının katılmıyorum, 42 (%23,6) sinin karasızım ve 100 (%56,2) ünün katılıyorum dedii görülmektedir. Medeni duruma göre gruplar arasında anlamlı fark olup olmadıını belirlemek amacıyla yapılan ki kare testi sonuçlarına göre, okul yöneticilerinin görüleri arasında istatistiksel olarak,05 düzeyinde anlamlı farklılık vardır. Bu bulgudan hareketleailelerin, okul yöneticileri ve öretmenlerle iletiim içinde olması konusunaevli okul yöneticilerinin daha çok katıldıı söylenebilir. Ailelerin, kurum kültürünün oluturulması ve devamının salanmasına katkı salamasıkonusundabekar olan okul yöneticilerinin 14 (%33,3) ünün katılmıyorum, 22 (%52,4) sinin kararsızım ve 6 (%14,3) sının katılıyorum dedii; evli olan okul yöneticilerinin ise 68 (%38,2) inin katılmıyorum, 36 (%20,2) sının karasızım ve 74 (%41,6) ünün katılıyorum dedii görülmektedir. Medeni duruma göre gruplar arasında anlamlı fark olup olmadıını belirlemek amacıyla yapılan ki kare testi sonuçlarına göre, okul yöneticilerinin görüleri arasında istatistiksel olarak,05 düzeyinde anlamlı farklılık vardır. Bu bulgudan hareketleailelerin, kurum kültürünün oluturulması ve devamının salanmasına katkı salamasıkonusuna evli okul yöneticilerinin daha çok katıldıı söylenebilir. 6. Sonuç ve Öneriler Etkili okulların görevlerini baarılı bir ekilde yerine getirebilmesi için çevre ile olumlu bir etkileim içine girmesi gerekmektedir. Çevresel faktörlerin baında da aileler gelmektedir. Etkili okul ve aile arasında gerçekleen etkileimin olumlu yönde seyredebilmesi için özellikle okul yöneticilerine önemli görevler dümektedir. Yapılan aratırmada okul yöneticilerinin etkili okul-çevre ilikisinde ailenin katkısına ilikin okul yöneticilerinin görüleri alınmı, eitim alanında çalıan teorisyen ve uygulayıcılara bilgi salanması hedeflenmitir. Fakat aratırmada okul yöneticilerinin ailelerin okula olan katkıları konusunda farklı düündükleri görülmektedir. Okul yöneticilerinin kıdemlerine göre, etkili okul ve çevre ilikisinde ailelerin okula katkısı boyutunda, ailelerin okul-aile birliinin oluturulması ve ilerin yürütülmesinde aktif görev alması, okul geliim yönetim ekibinde (OGYE) görev almaya istekli olması, okula misyon kazandırmada ve okulun vizyonunun olumasında aktif rol alması, okul etkililiini artırmak için yeni projeler üretmesi ve okul yöneticileri ve öretmenlerle iletiim içinde olması konusunda gruplar arasında anlamlı farklılıklar bulunmazken, okulda önemli kararların alınma sürecinde katkıda bulunması konusuna kıdeme sahip okul yöneticilerinin daha az katıldıı ortaya konmutur. Ailelerin, okulda yapılan sosyal ve kültürel faaliyetlerin organizasyon ve hazırlık amasında etkin rol alması, örencilerin baarılarını ödüllendirmesi ve baarısızlıklarında gerekli tedbirleri alması, örencilerin okula devamının salanmasına özen göstermesi, konularında kıdeme sahip okul yöneticilerinin daha çok katıldıı görülürken, kurum kültürünün oluturulması ve devamının salanmasına katkı salaması konusuna kıdeme sahip okul yöneticilerinin daha az katıldıı tespit edilmitir. Okul-çevre ilikisinde ailelerin katkısına ilikin okul yöneticilerinin görüleri medeni durumlara göre de deiiklik göstermektedir. Buna göre etkili okul ve çevre ilikisinde ailelerin okula katkısı boyutunda; ailelerin okul-aile birliinin oluturulması ve ilerin yürütülmesinde aktif görev alması, okul geliim yönetim ekibinde (OGYE) görev almaya istekli olması, okulda önemli kararların alınma sürecine katkıda bulunması, okulda yapılan sosyal ve kültürel faaliyetlerin organizasyon ve hazırlık amasında etkin rol alması, okula misyon kazandırmada ve okulun vizyonunun olumasında aktif rol alması, okul etkililiini artırmak için yeni projeler üretmesi ve örencilerin baarılarını ödüllendirmesi, baarısızlıklarında gerekli tedbirleri alması konusunda gruplar arasında anlamlı farklılıklar bulunmazken, ailelerin örencilerin okula devamının salanmasına özen göstermesi, yöneticileri ve öretmenlerle iletiim içinde olması, kurum kültürünün oluturulması ve devamının salanmasına katkı salaması konularında evli okul yöneticilerinin daha çok katıldıı söylenebilir

10 Tüm bu sonuçlar dikkate alındıında uygulayıcılar için bazı öneriler getirilebilir. Her eyden önce okul yöneticilerin etkili okul-çevre ilikisinde aile katkısına inanmı olması gerekmektedir. Fakat aratırmada okul yöneticilerinin tamamı aile katkısına yeterince inanmamaktadır. Ayrıca Milli Eitim Bakanlıı da okul yöneticilerinin iletiim becerilerini gelitirmek için hizmet içi eitim çalımaları planlamalıdır. Etkili okul-çevre ilikisinde ailenin katkısına ilikin sadece okul yönetiminin deil aynı zamanda ailelerin çalımaları da önemlidir. Bu nedenle ailelerin okula yaptıkları katılar mutlaka ödüllendirilmelidir. Bu aratırma sadece okul yöneticileri nde gerçekletirilmitir. Bunun yanında örenci, öretmen ve veliler nde gerçekletirilecek olan çalımalar da yapılmalıdır. Elde edilen bu sonuçlar karılatırılmalı, etkili okul-aile ilikisi gelitirilmelidir. KAYNAKÇA ARSLAN, H.; SATICI, A. ve KURU, M. (2006). Devlet ve Özel lköretim Okullarının Etkililiinin Aratırılması, Eitim ve Bilim Dergisi, S. 31(42), s AYDOAN,. ve HELVACI, M.A.(2011). Etkili Okul ve Etkili Okul Müdürüne likin Öretmen Görüleri. Uak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.4 (2), s AHN, M.(2011).Etkili Okul ve Aile likisine Dair Öretmen Algıları(stanbul li Anadolu Yakası Örnei), Yayınlanmamı Yüksek Tezi,.Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, stanbul. MAN, M. ve TURAN, S. (2005). Eitim ve Okul Yönetimi. Ankara: Pegem A. Yayıncılık