T.C. PLATO MESLEK YÜKSEKOKULU MİMARİ RESTORASYON ÖN LİSANS PROGRAMI Güz Yarıyılı

Transkript

1 T.C. PLATO MESLEK YÜKSEKOKULU MİMARİ RESTORASYON ÖN LİSANS PROGRAMI Güz Yarıyılı Dersin adı: GELENEKSEL YAPI TÜRLERİ VE ELEMANLARI Dersin Kodu: MR103 Dersin Şubesi: STD201 AKTS Kredisi: 1. yıl 1. yarıyıl Ön Lisans Zorunlu 3 s/hafta Teorik: 3 s/hafta Dersin dili: Türkçe Dersi Veren Öğretim Elemanının Adı ve Soyadı, İletişim bilgileri: Öğr. Gör. Pelin Kotas, Mimari Restorasyon Bölümü Öğretim Üyesi e-posta: pelinkotas@gmail.com Görüşme Saatleri: Perşembe: 15:30-16:00 Dersin Amacı: Anadolu Selçuklu, Beylikler ve Osmanlı dönemlerindeki eğitim yapılarının, dini, sosyal, ticari, askeri yapıların, plan ve cephe özellikleri, strüktürel özellikler, yapım teknikleri, malzeme türleri ve bezeme özellikleri bakımından tanıtılması. Planlanan Öğrenme Çıktıları ve Alt Beceriler: Bu dersin sonunda öğrencilerin şu konularda yetkin olmaları beklenmektedir: 1. Farklı dönemlere ait geleneksel yapı türlerinin birbirinden ayırt edilmesi. 2. Geleneksel yapılara verilecek yeni işlevler üzerinde fikir üretilmesi. 3. Geleneksel yapı elemanlarının yapılardaki işlevlerine hâkimiyet, bugünkü ihtiyaçlar karşısında doğru çözümlerin tespiti. Genel Yeterlilikler: 1. Yeri geldikçe açıklanacak sanat tarihi terimlerine hâkimiyet Öğretim Yöntem ve Teknikleri: Anlatım, kavramlar ve örnekler üzerine tartışma, sorgulama, ödev projeler üzerinde değerlendirme Dersin veriliş şekli: Yüz-yüze. Varsa, Uygulamanın (staj) yapıldığı yer: Yok. Önkoşul: Yok. Eş dönemli koşul: Yok. Önerilen ilave dersler: Dersin içeriği: Ders kapsamında, Anadolu Selçuklu, Beylikler ve Osmanlı dönemlerine ait geleneksel yapı türleri tanıtılarak, yapılar mekân oluşum özellikleri, plan ve cephe özellikleri ile birlikte detaylı olarak incelenecektir. Geleneksel yapı türleri kendi dönemleri içerisinde; dini yapılar, sosyal yapılar, ticari yapılar, eğitim yapıları, askeri yapılar ve konutlar olarak sınıflandırılarak ayrı ayrı incelenecektir. Geleneksel yapı elamanları; temeller, beden duvarları, duvarlar, döşemeler, kemer, kapı pencere

2 olarak sınıflandırılacaktır. Ders kapsamında incelenecek mimari elemanlar, Türk sütun başlıkları, kemerler, pencereler, kubbe ve tonozlar, mukarnas, stalaktit, büyük kapılar (portaller), mihraplar vb. olarak sıralanabilir. Ders kategorisi: Ders Kitabı: YOK YARDIMCI OKUMALAR Genel: 1. Temel meslek dersleri X 2. Uzmanlık/alan dersleri 3. Destek dersleri 4. Aktarılabilir beceri dersleri 5. Beşeri, İletişim ve Yönetim Becerileri Dersleri Akurgal, E. (Ed.) Aslanapa, O. Aslanapa, O. The Art and Architecture of Turkey Oxford University Press 1980 Türk Sanatı, Remzi Kitabevi Anadolu'da İlk Türk Mimarisi Başlangıç ve Gelişmesi, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara, Aslanapa O., Osmanlı Mimarisi, T. İş Bankası Yayınları, Ankara, Gazzola, P. The Past in the Future, Rome 1975 Goodwin, G. A History of Ottoman Architecture, London 1971 Kuran, A. Mimar Sinan, İstanbul, 1986 Markus, T. A. (Ed.) Minissi, F. Building Conversion and Rehabilitation Designing for Change in Building Use, Butterworths London Boston 1979 Conservazione dei beni storici, artistici e ambientali- Restauro e muzealizzazione, Rome 1978 Pearce, D. Conservation Today, London 1989 Ronner, H., Kölliker, F., Rysler, E., Zahn der Zeit, Basel 1994 Tarih Vakfı İstanbul Ansiklopedisi, İstanbul W. Ünsal, B. Turkish Islamic Architecture, London 1959 Woodcock, D.G., Steward, W.C., Forrester, R.A.. (Ed.) Adaptive Re-Use, New York 1988.

3 Selçuk ve Beylikler Dönemi Medreseleri: Kuran, A. Anatolian-Seljuk Architecture, The Art and Architecture of Turkey, s Sözen, M. Anadolu Medreseleri, Ciltl.1, Ist.1970; Vol.II, Istanbul 1972 Osmanlı Medreseleri Ahunbay, Z. Mimar Sinan ın Eğitim Yapıları: Medreseler, Darülkuralar, Mektepler, Mimarbaşı Koca Sinan Yaşadığı Çağ ve Eserleri, Cilt.1, İstanbul 1988, pp Ayverdi, E. H. Osmanlı Mimarisinde Çelebi ve II. Sultan Murad Devri, İstanbul 1972 Ayverdi, E. H. İstanbul Mimari Çağının Menşei, İstanbul 1966 Ayverdi, E. H. Osmanlı Mimarisinde Fatih Devri, İstanbul 1973 Baltacı, C. XV-XVI. Asırlarda Osmanlı Medreseleri-Teşkilat Tarih, İstanbul 1976 Kapu Ağası Hüseyin Ağa nın Vakıfları In memoriam Prof. A. L. Gabriel Atatürk Üniv. Publications, Ankara, 1978, s Nayır, Z. Osmanlı Mimarlığında Sultan Ahmet Külliyesi ve Sonrası, İstanbul 1975 Nayır, Z. Yüksel, A. İstanbul Medreseleri-Koruma ve Çağdaş Kullanım Açısından Bir Değerlendirme, İstanbul 1980 (yayınlanmamış doçentlik tezi) Osmanlı Mimarisinde II. Bayezıd, Sultan Selim I Devri, İstanbul Tarikat Yapıları Doğan, A.I. Dündar, A. Osmanlı Mimarisindeki Tarikat Yapıları; Tekkeler, Zaviyeler ve Bu Nitelikteki Fütuvvet Yapıları, İTÜ Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi, Sultantepe Özbekler Tekkesi, ITU Institute for Social Sciences, (unpublished master s thesis), June, 1981 Kerametli, C. Galata Mevlevihanesi, TTOK İstanbul 1977 Mehmet, Z. Yenikapı Mevlevihanesi, Tercüman 1001 Eser, no:86 Türk Hamamları Aru, K. A. Türk Hamamları Etüdü, İstanbul 1949 İznik te Büyük Hamam ve Osmanlı Devri Hamamları Hakkında Bir Deneme, İ.Ü. Tarih Dergisi Cilt.IX, no:15 İstanbul 1960, s Glück, H. Die Baeder Konstantinopels Probleme des Wölbungbaues, Teil 1, Vienna 1921 Haskan, N. İstanbul Hamamları, İstanbul 1995 İşseven, İ.H. Haydar Hamamı Restorasyon Projesi Kadınlar Bölümü, İTÜ Mim. Fak. Bilim Uzmanlığı Tezi, February 1982 Önge, Y. Eski Türk Hamamlarında Aydınlatma Vakıflar Dergisi, no:12, Ankara 1978, s

4 Şehsuvaroğlu, B. Anadolu Kaplıcaları ve Selçuklular, İstanbul 1957 Ülgen, A. S. Hamam, İstanbul Ansiklopedisi, Vol.5, İstanbul 1948, s Selçuk ve Beylikler Dönemi Kervansarayları: Akok, M. Baş, A. Binan, C. Konya da Üç Tarihi ve Mimari Eser: Altınapa Kervansarayı, Hasbey Darülhuffazı ve Selim II İmareti, Türk Arkeoloji Dergisi, Vilt. XX-1, Ankara TTK 1974 s.5-36 Beylikler Dönemi Hanlarında Uygulanan Plan Şemaları, IX. Milletlerarası Türk Sanatları Kongresi, Cilt 1, Ankara 1995, s Yüzyıl Anadolu Kervansarayları Koruma Ölçütleri Üzerine Bir Araştırma, ITU Institute for Science, Unpublished dissertation, 1990 Erdmann, K. Das Anatolische Karavansaray des 13. Jahrhunderts, I-II, Berlin 1961 Özergin, M. K. Rogers, J. M. Tükel, A. Yavuz, A. Anadolu da Selçuklu Kervansarayları İÜ Tarih Dergisi, sayı:20, İstanbul 1965, s Royal Caravansarays and Royal Inscriptions in Seljuk Anatolia, In memoriam Prof. A. L. Gabriel, Atatürk Üniversitesi Ed. Fak. Yayını, Ankara 1978, s Anadolu Eşodaklı Selçuklu Hanları, ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi, no:2, Güz 1976, Ankara, s Mirçinge Han ve Selçuklu Dönemi Eşodaklı Kervansarayları Arasındaki Yeri, METU Journal of the Faculty of Architecture,Vol 11, no:1-2, 1991, Ankara 1993, s Osmanlı Kervansarayları: Akozan, F. Türk Han ve Kervansarayları, Türk Sanat Tarihi Araştırma ve İncelemeleri, no:1, İstanbul 1963, s Berkol, F. Türk Vakıf Kervansarayları ve Bugünün Turizm Hizmetinde Kullanılmaları, Vakıflar Dergisi, Cilt:10, Ankara 1974, s Güran, C. Türk Hamamları Gelişimi ve İstanbul Hanları Mimarisi, İstanbul 1978 Nayır, Z. Osmanlı Mimarlığında Sultanahmet Külliyesi ve Sonrası, İstanbul 1975 Tuncer, O. Öküz Mehmet Paşa Kervansarayı Turistik Oteli-Kuşadası, Arkitekt, No:338, İstanbul, 1970, s Kapalı çarşılar: Özdeş, G. Türk Çarşıları, İstanbul 1953 Cezar, M. Typical Commercial Buildings of the Ottoman Classical Period and the Ottoman Construction System, İstanbul, Sağlık yapıları: Cantay, G. Tarihi Süre İçinde Sağlık Kuruluşlarının Gelişmesi, I. Uluslararası Türk-İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Kongresi, Bildiriler Cilt.1, İstanbul 1981, s

5 Yetkin, Ş. Yavuz, Y. Anadolu daki Selçuklu Şifahaneleri Türk Kültürü, August 1963, Ankara, s Batılılaşma Döneminde Osmanlı Sağlık Kuruluşları METU Journal of the Faculty of Architecture, Cilt 8, no:2, 1988, Ankara 1989, s İmaretler: Avan, Ö. Reyhanlı, T. Kütüphaneler: İmaret, Türk Ansiklopedisi, Cilt:XX, 1971, s İstanbul daki Aşhaneler, İÜ. Ed. Fak. Sanat Tarihi Bölümü, yayınlanmamış tez 1973 Bursa Yenişehrinde Koca Sinan Paşa Camii ve İmareti, In memoriam Prof. A. L. Gabriel. Atatürk Univ. Publications, Ankara 1978, s Eski Kütüphane Binaları Hakkında, Türk Yurdu, no:126, 1967, s Öztürkmen, N. M. İstanbul ve Ankara Kütüphaneleri, Ankara 1957 Ünsal, B. Türk Vakfı İstanbul Kütüphanelerinin Mimari Yönetimi Vakıflar Dergisi, Cilt 18, Ankara 1984, s Mektepler: Aksoy, Ö. Osmanlı Devri Sıbyan Mektepleri Üzerine Bir İnceleme, İstanbul 1968 Diğer yapı tipleri: Batur, A. Doruk, M. Ganeva, Z. Göletli, G. Bir Tarihçi Mimar Gözüyle Harikzedegan dan Ramada ya, Tasarım, Eylül/Ekim 1990, s Muğla da Şaraphane Binası Restorasyonu, İTÜ Mim. Fak. Bilim Uzmanlığı Tezi, June 1981 Adaptation of the Rhodope House for Modern Usage, Monumentum, C. XV- XVI, 1977, s Boğaziçi İskele Yapıları ve Özellikleri, İTÜ Mim. Fak. Bilim Uzmanlığı Tezi, September 1979 İlter, F. Anadolu nun Erken Devir Türk Köprüleri ile İran Köprü Mimarlığı İlişkileri (1), In memoriam Prof. A. L. Gabriel, Atatürk Ün. Ed. Fak. Yayını, Ankara 1978, s Kumbaracılar, İ. İstanbul Sebilleri, İstanbul 1938 Tanyeli, G. Rahmi Koç Sanayi Müzesi, Arredamento-Dekorasyon, no:66, İstanbul, January 1995,s

6 Haftalar İşlenecek Konular/Yapılacak Faaliyetler 1. Hafta (10 Ekim) Tanışma- İşlenecek konulara genel bakış- Mimari elemanların sınıflandırılması 2. Hafta (17 Ekim) Resmi tatil (Kurban Bayramı) 3. Hafta (24 Ekim) Eğitim yapıları: Medreseler-Kütüphaneler- Sübyan mektepleri 4. Hafta (31 Ekim) Eğitim yapıları: Medreseler-Kütüphaneler- Sübyan mektepleri 5. Hafta (07 Kasım) Su yapıları: Hamamlar-çeşmeler-sebiller-su kemerleri-sarnıçlar 6. Hafta (14 Kasım) Su yapıları: Hamamlar-çeşmeler-sebiller-su kemerleri-sarnıçlar 7. Hafta (21 Kasım) Dini yapılar: Camiler-tekkeler-türbeler 8. Hafta (28 Kasım) Vize Haftası 9. Hafta (05 Aralık) Dini yapılar: Camiler-tekkeler-türbeler 10. Hafta (12 Aralık) Ticari yapılar: Hanlar-bedestenler-kapalı çarşılar 11. Hafta (19 Aralık) Ticari yapılar: Hanlar-bedestenler-kapalı çarşılar 12. Hafta (26 Aralık) Askeri yapılar: Surlar-kışlalar 13. Hafta (02 Ocak) Konutlar; Geleneksel yapı elemanlarının sınıflandırılması 14. Hafta (09 Ocak) Ödev sunumları Değerlendirme Sistemi Yarıyıl içi Çalışmaları Sayısı Katkı Payı Devam 14 hafta 10 Laboratuvar - - Uygulama - - Alan Çalışması - - Derse Özgü Staj (Varsa) - - Ödev 1 20 Sunum 1 20 Projeler - - Seminer - - Kısa Sınav (Quiz) - - Ara Sınavlar - 20 Final 1 30 Toplam Yarıyıl İçi Çalışmalarının Başarı Notuna Katkısı 60 Yarıyıl Sonu Sınavının Başarı Notuna Katkısı 40 Toplam 100 AKTS (Öğrenci İş Yükü Tablosu) Etkinlikler Sayısı Süresi (Saat) Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 14x haftalık ders saati) Laboratuvar Uygulama Derse Özgü Staj (varsa) Alan Çalışması Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi (Ön çalışma, pekiştirme, vb) Sunum / Seminer Hazırlama Proje Ödevler Ara sınavlar Yarıyıl Sonu Sınavı Toplam İş Yükü 183 Toplam İş Yükü

7