0"' 0'""""-'" SAY! 16. e NEVHZ EFICNl e SB.MIN1IJFAN. e DEJIU ERTAN e WFITSEMiH BA'r'l.N' e SEV!LAY BAYLAN e A,AYOIN IUK

Transkript

1 MOziKVESANAT DERGlsl YlL:3 e TEMMUZ 1995 l tl. SAY! 16 0"' 5U SAYIDA 0'""""-'" e GERARD~ e KENAN SARIALIOGLIJ YlLMAZ!?ENOURIJfl e AYl1ANSARI e eu.~ e NEVHZ EFICNl e SB.MIN1IJFAN e DEJIU ERTAN e WFITSEMiH BA'r'l.N' e SEV!LAY BAYLAN e A,AYOIN IUK

2 Mavi Nota'dan

3 Mavl Nota'dan FEF Mllzik B_ ii 2. S,nlf 66r...ciIi Tnoml" Ilelduz,...,,~I $040 konl enna. " 1IIy 'nln ~ oic Oltii n"* tho..." oou YI koy<lu. r...kku'... Tn ""'n. a

4 Mavi Nota'dan

5 Mavi Nota'dan I Miillt S.mill B-r\IIn Gene! V. ylll VOnel...

6 Musiki Muallim Mektebi'nin Kurulusunun Yetmi~inci Ylhyla Devlet Sanatryisl Protesor Hikmet $im~ek'in Krrktnct Sanat Yrlmm Anlamll Bulusmasi Uzerine... Ali UCAN '. l kle kullarnak hepimi'a ayo bit' sevin;, ayr,,bit' ~. a yn bit' k,vant; "",meklodi., Be~la Rel<t6fUrrMl' P,ot Of, Envet' HesenoQlu ve Devlel &anal!;lm" PmI, H,k""'l i?lii' k oimak u, e,e. b'ze bu emeall sevinci, lm]""u va k,ve"'" b ~ "... I)o ~,!<,,, vepyonla'a...~ul Ga, i Un~ rsitesi Maf$,'mlIl vallp{ bkleleyip Universllemize erme!)a.n -.. DevIel &anali;,m,z Pro/. Hrkmet ~ k~n~ ''',):,k v.pm,m" e. ~$ ""JZlk k (ll~ va ~ ; """'ill e{ptjrnmil e oian ""lla bi\:ilme, l<allll kan va unull."""z I>il meiieri, y l l>erkesca ~ iyi bdimlekle. yapnrnakta "" Vaphlmektad". BlJf>iart bj. Ie, v_ vania,. va yeplanle,e de I'I"<JIluL ProlnOf Hikmot ~"'f"k 'i n my,;gmile ' gil< "~~I k a nlo-y';<". ~,m lzda oiu"-'p gel... modem my' iklarimil le s,n'li' oimayan, onia," bir1ikle. ash yap'en "" UsIupl.allyie ~"" sil IilkJp gale,a k ~O,m,... <.lep n 11"_ rr...ziklenmlti "'" kapseyan ' bijluncu..o<sa;hk anlay,;<'yia baode;i'. '1lUII:neU ~a;i' k anlav';<". u1uea l mol ii< kulk.<iimuliin. "ge lene l<sel va mo:le m OOBleriyle!;aQdej.. buiiin" oiafak!<on.tiup ge ll; tw erek, YO l l a;ma<!ani)'<>zl~l t " lrn eda n rooo'i v,lla,. t"ll,nme S1Mk,mn'Klan ca n. 10<:, b ~ 6n&m va ~e, 1~If, Bu deqe. ~ a ""'nlal ","arvna k, I>J dej}er...1y>de b'riel'"">k. I>J " deoe<'''' 6zinIe O<IaklaF"-k I>epim<zin onek ama<:', oila k. kesi. ortak gorfmdir. Ilugo}nkO Ml e ml, <or-... ~ gor... elan H.....e1Iepe!Jrivel$deSi'ne bloh I_ a l 0evIel Kot--.--'INan'm<lIn BU\'UI< 5en foni O.kesl,..,.. va Kc<osu'...,. ba~ ~ HiI<meI $imfek va Kor<> el i EIn.,. ~ "'mek ulera t..., ea na l!;' alernaniann, ve on len V e1~~,a nl en. deqer1i lio'avla'inden va ~ st ()n bafo-nle"ndan dole V'.yll ey" )'Weklen ""denm. G.O. Gazl EOilim r ekull<j", '-' uiik El)ilmi BOI...u m(i' ia '-'.U, Oevle1 Kot--.-al IN8fI...lIn or1ak lemel ini...an '-'IJP<; '-'uajl m Me-lt;, le1li'milin 1<urIIIu$Un"" 70, y,l, va,deylei aanali;'mll Prole-s6r Hikmel SlmGek'in ~O, ear>al yii', ba;ta,karldilerl oimall ;:;I e,e hepimlle, ~, e kyll(j olsun!,. DaIle nicb 70. va 40, y<iia'a... "MUSiki Muallim Mekle bl'nln K... ' Ulu, unun 70. Y" 'nd a ve 2000'11 V,lIann E,lglnde TOAKivE'Oe EGlTi... fak OLTEl ERI,-,OZIK EGITi...1BOLO '-'LEAIVE,-,OZiK OGRET'-'ENLiGi EGiTlllli-roplenlls, Oa.lne T;:;.I"ye'"", "mu, ik O(jrelmenli{ji e{;iimi...n I<OkIU 1)0. ~ va,d (1'Ie, TiJrI<iye'sintIe M...1lI...Um Me\rtel)i (MMMl'1'Ie b a~ybn bu ~. l\19olar T(rIt;iye'sinde U.-siIeIe'in E{jIIim f akiill_ Muzik EOmm ~Ie aurdiin:ilmekledir, GunUrnill de saylle", 1'a u1a;an bu "",...rsiter k",umla" n en e sl<.i'" en kokl()su GeIi Onl_l";; Gali E dim FaIlUn" ", '-' ul ill E ~ i l i mi BOl(j rno'dur. Musilll Mu a lhm "'ekleb, nin ' '00 Ga, i T"rbl)'* Ensl rtuau'ne ba h ' MOZik ~Lbesi... ~Uri.lfl'lll$iylol OUpn bu BOIum. he m MMM'nin de ifen ~Io.a gore ~n yapokanarbk geli;en~; va l:w deyam,. f>em de sonrelan ",'Ion ~ BOlUmIerin "a na kayj'bo" durumundadll, BOyIe<:e. 1W4 Turloya'sindeki Ioplam 11 MUl ill EOrtimi B61umu'niin 11 "do rl>den" va 10'u "dolayl'" oimell ul e, e lumu, 1<01<. k"ke n " a.all MMM'"" d ayanmakla. MMM 'nden kal"' ekle nmeklad ". Bu baoiamled" ki Musilll Mua ll'm '-'ak l!'b"",n k lu;unun 70. V,II. TUrkiye, Unive' SIIaleri EiJibm r al<oneleri MOZik E itimi El<'IlUmIemin l(;n>(.nijfi 80IUm 8a;kanlallflln ell<in ka!lhrnla" yla 01 Kes,m 1m '"" Anka' a'da Gazi E(;Iim'''''!1"~kIe;hrikln Ta ril>i Top IKnI,"y\lI e nlami, bir b~ IrYllarm,; bukj...ktad". Biiir>diOi git> Tiirl<iya'de "mode m 8Oi1im"le I)orl'k!e oi~!1"1i;&n "yeni 6r~ LJn my' ik aortimi"nin k61<le ri Tan z"",,1 OOnemi ( ) 6rt<:e6irle,!\aile ilk v_i'""> Ha'el<e1le-ri 06nernin'in ) oila av... 0ffIe0in 1790', y,lia.a kada. deve n.., Bu IlOlderin ba Il <lofiincel teo melleri ise _yl' oiarak LaIe Oevri_ ( 1718' 1730) baz' ISii$iinSel del) ~I_ i in1iler.ebdir. Bu baoiamda ad, m ed,m oiu$llp gelipn yani Orgiin mo' ik eo ~imiyle 'molik Ve1i;lirrne"nin ve yet'pn

7 , I

8

9 Ba~nla"na "il;iari gor... Ode<'oolOi' 00'''''''; ahm,y!oo. iigiii. ~ 6derImes;... Klan yolk nodenfy\e "<lers hukiimiei1,ie mjzol<sel ~el "" VUku im~ imj ' uygulanmasl. PfOlIIam.. uyulamala"..n... ~. z. ~e!"" "n'n. ayllk ge~ Inm.."... y," ",m, "".lei< VOl g6s1e'gelerinin na baoi' 01- kalln ~MI8SI _ maksl2,n, y....~mo. cle<ece 6.4. (AnacIokJ) OOret"..n Liseleri """ani"" "" oio.nlj otsun. "bono'd <Ie- MQz;k KoIu' I'II. ifl8<1ii< Ye "'kj:1~ k *,...,.'Y" kada' yokseimelerinin l.ll nd"'~1 yonunde ""iii EO ~im B... s&ola"mas<,...",,'0'''' yard'mc,oiunmasi 4.3. Milz il< E ~ i t i mi 801""", O()rel,m 65. MOlik [!)dun; 66I(;mu IOiemanlann,n, MUl i. EO"imi Ana - Ill),o<ltilel'rinin B6lUme en yak." \'UIIsa""t Dall"n:;ta!ilrevli old"..." do< lard. kalma.",,,,,, "'OIa..., ~. kale al,na,a k. DII>1el ~. l u kald'kison yurllar(lf. mijl il<sel ",,1If"". a,,""". ; " eo&rl&'i gibi "&anal\;' ~. ksir> imle,,",n <>abildioince en ;y; Oo'.lI m E.,manl'O'" I laliisunden ya- bici mdo ka' $llanmas ',n, &aojay.el rarland",lmaso, dg.e... mal&'. gid..m Oo,."m,,'emanl"" "'n ayl" 6.6.,,",Ozik EOi!i"" 6OIumie""" '<Ok ""'ellerinin goo"" ~u ll. ",'. u\";lun iyr ya da "ii 'tun ba$<11lyla" ba"e" ~md. yol<...~ ~meai "" b W>Jn doh" \'Uk...k du zeyde yet"",,"...zunla"n, S8~l am "" g()ve<iceli esasla'a kar>dilarirxltln <laha 'I" "" 0;01< yorliu l>e~larvnas' ~ a, arla n l"b 'mesl amac,y1o Muzik 5. Muzik Eiiilimi B(iliimla, ine E~~I/TII IlOIiimlen. Ana<lQju Guz'" sa O~ellm Elem.n, Ahm",,,, va G61'av nail'" L_ri "" {AI\lI<lOIul OQ<aln'loln Su...i U""lIm,n,n, Ah<lemik Liselari'nin bulundulda" me' kalleta Vl:ikHllilmenln I At. ma n,n v. ldatl veya ya k,n ~..elollf'lll. tanmaw,n,n G~Iar. Geli.il_nln v.,..inc. saqlanma... BelI'gin.!'lesnal Tul I, Ese. la.. 7. Usans. vuksak Usans. doll Bagl.nmas, I"". V. I.rlik p,og mlann,n 5.1. Muzik EOil'mi BOIUn"Ierine Bal uml a,as, T. m. I'O k Noll OOo'''hm e1ernan, allm" 60telim ele- lal." i~...n Bi. Ge C ~...e mania'ln ln p"" suntlo>rjn", uzoi,m,. P.og,am ". Olurtu lmaa, ol<adamok ~ Uks9l me "" kad 'oyo. to". 7.1, BOIOmIerin Liuna, VUI<... U- rna "". l>e~ i yo<>etimsel \IOt_. \18" sa"". DoO;t",o ve Yete,ik Prog" tki me ~rinon BOI()mUn yap ls,na "" ramlam on la""'" ill<. let. ZONIu <!ers" ala non. OrWan,n "" I/Ot...in lo., 6nkCltUlluluk... kre<i,ler la ~lellikl..rir>e ljyiioo b~ nd.. yet"'ince """'alin kuramsal". "ku'amsala bel ~gin. """rw va lut.,11 e""slera a$d. uygulamal'". "kuramsav ba~" nmas l. ul'9ularnall" "" ' UYI/Ulamalo" nllell"en 5.2. Ba~ la nan esasla"n ba klm,ndan BOIOmIararas, 1emei-orlak yone'\i<' le~i' ilme" ve (lzan", uy nolda l. " """en bot 'G.""I C.~ ~. gulanmas,. oiur1umas, ~nn <">\)ret""... man' 7,2, OQronc;"'rin BOIumletara.. ", ~ "' n ", n,,*et,m. "'m.n, l>e~na Pf09r.m'",o.a.. yotoy... d""y hall_ orialama 15 ual def$ yilku ~let.-.;le l>ncelr"'" dgih Genel d~k b~imde belir"' nmesl. aka c... ~.."" Pro9 m1a,,n _ al<miils'. <!emok ""'d,oi8"n buna f. sap- 8. BOIum"',.,. " Iialif/ m- tanma.. pa yla$l'fllmas, "" Elkil., i.m. Day. n'l"'" i, bi. lliil 6. ~ a nc ; A II ~. p'. ' Ogre nci EKludumu n Gell,. limesi. Ahm, "" Oii' a nci Vurtlann"" 8.1. BOIiimI.... 'lis' iiel~. al 5aghkh C.I"... on.m, I;' II/i ii ki"'ti m. yord'mia'ltna, da yan,'itna, Of yap'i. "m. "" [)U. en lama l de kl k- blrllqo.""...~ l.odum iliflcilerin" hllia. ikilk... V. I... lzlikla, in Gi. ge l ~l"_" "" bu yoy,n de,lime s l. dan''ltnant'k el kintokl4lri"" daha guoyiii 5.1. MUl lk E~ I!imi B<lliimIe<'r>e yons llilma"'. C$1lf>C1 allm,nl" IW4 MOZYES (Mer B('Num Ba$""'nla", Baf kon kel 0..., ele ne k 5,n",,) aonuc;la" VardlfI\C'lall, " nabillml...",,""1 0,,1, (I... yap 1 laca ~ i S la li s l i ~ Boflconla", grup (lum,a) baf kanlan, <;6zumiame"",e " de ad,l/tcek ~, I I~ 6<lr.hm elema nlan "" 6Q,e r>ci lambullju'a"n va soz ko<1usu Slll8vla..leile'; a,os, Ma yall "a. gonl,me. 6O;Irencl alan "" W um'iin bu buk4ma y<>i uyla elk., ""be'i4i~ 6Q,enc." e 11'$lon go>:lem """""Io"n", onom,n,n s o ~ l a nm as,. b...,un..in bl,l"le degerland'"lmes... ooqii ~a - uyg"" me~anilmola r oiu$iurui"", s",a ~ belir\efvllesi 8.3. He< MUZlk E O ~ ' mo BOj" mu'nun 6.2. Anadolu Gu.el Sa""t... l i ken<\i OI8l18kla"noa" d~ kar<le$...a" d ljlmaki._,den \l<'1en i1gli. BOIumlefi an g an~ IlI<,XJ<!e ya islel<ji... ye!a"" k~ lakal. rnijz11<soel.a~and,rmasl "" 6..",,,,,, y... "I"lan hal.. loq' yelersl!" ogrencile'..in bot ""'..., ll(miunia,e 0;01< yoriiu. et l<on 6<I'ebm yoll ""reh "MUZik H"Z1 ~, k y"rd,m "" <IeslaMe b\iiun... S,n,h" "1" 1"",..... ' BOIOm"',a.a", ea", He, Mu..k E~l!Imi BOOm(f r>.in ~o k y6n IO A""'demlk oegl,im P~ bui~ u ~ me''''',ind<> b...e-sinde,. mlan Uy<;lul"nmaso. Ort. k K on~ MUZ ik B6K'''' 018" bit Anaoolu GUl.. '. Sempo lyum, P. nal. Semine. 5aM11a. LOses; "I',lmas' g i 'i~"n.,.b. Top1. nl,l a' d\izenlen","i, <Iesta klene,e k ol,,",l u son""l"n 9.'- SOlum"" a'm,nd.?j9r.llm d "~ mas, : bu Loselerin 6Qrelme n "" el4lrnan>. iisa"suslu 6Q'''''''', -- a$l" ma", va ul man ~,m;n; ice'''' k... oria "" Ul un... aka demil< <leo""" programla" olufllnllup 9,2, --'-.ra.. bllgi, irin, tal. ""'I""'k..<lerVollu. dokuman. male<yal ~"'"'" (IngOten eti<in rna ""'nrzmalar olu~ up uygulanmasl. 9,3. llolumle,a' l.$,nda y(lnebcilar. ~a l... almaria". e OOtenciler duzeyirde oriok...i I~. ~ " " $1 "ma.u \1-'Iema. ya'llma I:i' alm& va (l"'j1lirma prq.14iri <>Iuf!urulup y(uululmasi. g,., BOIi)mIa,a.as l, Call l\ll y!a yoreset bolgesel. ulullli. uiusiar a,as,. e kllala' a'as' oriak I<ongre. $empozyum. Panal. $a",;_ "b, Top lanhla, <!ii.enlenmesl, 10. BOIOmt.<-.... o.t. k Muzik To plulukl.n Ku. ul"",.,. Orta k,""\maiar OOzenle...l. ONk EI' klnli I'" Ptanlan,p GafCekla,. 11, ,1. COratim elemanlan "" liz' manla' <!ii..~.-.;ie MUzik E~ inmi ElOlUmle<I...as, Akadamrk 00. 0<. _ "..." _ 00. KcI<ooou...._. dalla kli>"" OI.JI'unIu Akadefn;k Oda MUZiQI ~ okj$l...-.-r 10,2. l.iaarra ve l isare\llu duzayin<le M()zik Eg;bmi 1lOICo:nIar ",... C>orond Koro su. OOrond Or ""SI' M' va dalla kl:icuk. 6O:e ~ 1iI otuf\jmlu OQraneo Ode l.1uzy Topl ul u ~ l a " ""' ~.! u ru l ma... 1_ O(j,ehm alemanla" "" O?!'encile, duz"yletin<le Muzik E ~ i ~ mi BOIiJmklrl..ras, EQlllm Mun g; Bea EI)I... MiJZil) $esl/tndlrma yonllnl_ "" E~im MLlziOi ~ Banl'CO Ha,,""ma V~n",,"I ~" dul_mesi, 11. Muz ik Ellilimi KOfH.Isundll Mill' Eiiillm Bakanl,g",. 0- elkin v d,,,,,,, Ol"",ma", "" ~~~~~~== programlar,n,n oelo$!~ ' '''''"'... elk.. bii'inw:le uygobnma8l... MEB'nin ilgilo _ dalla alkili yar<l,m sa ~," rma Sl, 11.2 M()z,k 6{lrllmenlerinin U sa"" Tarnan-"oma... Hizme!.'Ci EOinm prog,amia"nln li"~..klef llril_ ga,e k. soru rniulukl.,.,n iisdenllmesl, MO z i ~ 6Qrelmenl4lMnin da"" sagllkll. atkli ifnii C811't" biimeleri.." ge r...,; """""fin ~U\l t un.ol maslnda "" iylefl1mlrn..s,,>:le M,li E~ il... Bakonli\'l,na da lla col< ~a'd,rn:, <dunma ~. C.I'ifIIA.,., ""!luna ba9i' (lzl(ikl>aklar, b 'm'n<lan mu" k og,"' men ~nin _ eiii lomi 0<)"a1' moonleli iia ayn' vera ~ 018 nald.,. kavu",""ul... y6nuride elkin ' g~mlefda buu>l.*flasl. 12. AI, ~.n K arlan n v. Olu, lu rul. n On",I""ln 11g111 K"",,,,., Ku. ulu,... Ki, U",e Sun ulmas, v. Kamuoyu n. DuY\l.ulmu, 'Nn ka' a""" "" oiu$lexulan One rilert ~e,e n 6zIii "",

10 Unl..._ g;i... El)/bmt B6lUn'a,o 000; 1IIa1'1mu1 s... Oolw" EyIOl UnlY&rSll_ Buca ElJ'lun Fa'u"es; III..:.. E(Iit",. IlOIUmU BqUn..lznw 000; AbduIah U, IA.otIIO 0...,. ' Egilim F 'Ev-n~~,... "'*-a. 0 1~ 1\19-1 TURK!'!:E UNi veasi]l:leaj!'oiti'" f' AK ULTELER! MUZIK EGITIIIII BOLUIIILEAAR ASI KURUL BOLUM BA$K ANUIlI TOPUNTI$I ElA~K AN VI' UYELERI... P.ol. 01',... Ul;A/'l UYElER P.ol.Or... ~ Gali u--- Gazi E6oI",:, F-..o Mullk E~"", Il6IiJmu Bafk""', Ankafa Ynl, 000;. CMnaI Y"'O" inonu 0..., E(litom MlIz,. E~"" B61umu liiaia lyl E_ ~,Glw. E" AkblU ollaulo 0ni'''.1 KazJm~_ EQillm F_ r.iu:r* B6IL...,;; 8afkano.,~..

11 Cagda~ Muzik Egitim inde Turk ve Batl Muziginin Veri ate AKBULUT Bi",y1eri va toplumls.",b'simlendirme. y6nlend i,me, deq l~' i me, yapl l a~l, rma, g eli ~fi rm e VI! yetkinl& tirmede en elkin.. sur"" ll1 itimdir. Sa{jl,kh bir e9!,m b'. raylerl b&d.e ns ~. davranl sal, duy': gusal'fflb'h sel yapllanyla dengeh bi' ef bil!un oiarak ilgi VI! yetenekleri oognj ~ us u nd a en UYlIun VI! (lst duulyde yeti hrmeyi am a ~l a r, MO zik Egi\im;; bireye Kendi Y8 antllan yojuyla ama~i' olarak muziksel davran, deg, ikligi ka ;rnnd,rma su reeidir, Bu lan,mla,dan yale ~I ka ra k ~ail da milzik e{jitimini "'bireylere VI! toplumlara call,n yap's,,,,, VI! geli imioo uygun olarak miiziksel dav'a n, de{ji lkj'oi kazand,rma sii reddlr diye tan,mlama k m umkijndor, Muzik. insanl'k kollorunun temel ~I!letindefl bif idi,. Bu nade nla, hem k ii~ (j re l yap,ya baol' kallp b;';;mlenir. hem de kgllural oiu uma katk,da buiunul. Top. lumsal yap'da var alan surek!1 de~ i ~elel, toplumun gerek. simmlan ve beldl!<1tilen, sanatsal atk i n li ~ i n vap's'nl d~i~im uora lm l ~ va bun.. paralel orarak ca teolumda va~ nt l bulan muzik tunerinl olu ~ t urrn u~ tu r, Bu tuner, ~a~ d'~' Ioplumun va~am bl~ im,ne ve dollva goru~ le r i n a uygun oiarak ge l i~ l ler, Turk loplumununya ran,o', geli~i " d ioi, e tk i l en d l ~ i muzik lunenni,<lyle a"a lamak mumkundur. - Turk Halk Mil zioi - G~eneksel Turk Sanat MuziOl. Hafil Muzik - Bal' Mu z i~ i B<,z ~il i mc i ler in kayg'sl, bu tunenn eg,limde kullanllabllin,k derecelerinl, usneneceaen lonk s'yonla,,", saplamak V<l bu alanda Varananmakill. Ben da konu b a ~ l a O, nd a n da a n l a~ IIacaO' uzera m od~ olarak a1d'o,m ' Cagda, Muzik EOitiminda TUrk va Batl muzio inin yerme deginecegim, Turk "" Batl muziginin bugunku Vap,SI ve mozik egltimindeki yen ve g/)funumune g~ eden CaOd..O Muzik EOitimi' nasll ofmalld"? konusu uzarinde duro mak Istiyorum. Milzik EOil imi bllimsal temellare ol U rl u l m u~ olmal,d". Bu G &n~ yap, i~e r is'nd e nota vaz'slnln IlQ lk va an ra~, hr oimas" Va z~ I ' V<l aesle n d inli~ araslnda IUlan,llk t"",vabllme"'. ",stam'n ~ru kurulmas, gereklidir, Bu sistamin in sana ka~ 1 1 hale gelmemeai gareldidir. Muzik egltiminde amllqlar. hedeller 'ill Ilkeler '{llk iyi be l i rlenmi~ clmahdrr. BueOilimle hedanenen davra n,~ deoijikllldennln, b{lrenemin y a~c, g, zaman dilimi '~ e n s i n da va ~a n t il " "v l.. Ozdeomeal ve aom u ~a, mas ' ~ e re k l ld ir, Bu ama~i a r hedatlar ve Ilkeler uzak 01 mamal'd1r, e n ~abl i i r olmahd1r, Muzik eoitimi i ~in garekli l iziki ona m VfI jaraldi her til nu a ra ~ gerer;ler sa lanmal'd", Sagllkh blr egitimln vap,labilmesi, her alanda Vapllan ogretim ~ i n gerekli olan Ii z,ki ortamln ve ders ",n gerakli her runil ara9ilerer;lerin saolanmas,yla mumkundur. Aksi Iakdirde moz,k egitimi dersinde vap,lan egitim, maternalik va. de"'i olur. Muzik eo iliminde ""ilici, b{lrenc;;, aile va ~ av r\l baglam,m ve bu dort laktoio ~ O k ')'1 kurmak "" d.,gertendirmak garakir. Egitimda en Onemli laktor1er egilimci lie O!)rarICidir. EOilimcilar. alanlannda yelarii, iiratken ve ba, a"l, <:H mak durumundad lnar. k;:inde bulundukla" ko, ullan ve olmas, garakll durumu 1'01< iyi sapla y,p la ~Iiya t g6starme durumundad lnar, 09rerIClnin geldlgi ~ewav " allanln sosyo-ekonomik vap,sm, b{lrenci kapasitesinin gozard, edilmesi, hed e~ e nma va n krllik davranl,lara gol urecekllr. TURk MOZl{;ININ BUGONk O YAPISI VE EGiTiMDEkl DU RUMU G el &n e k s~ miiziklarimlzin davandlnld,g, nola sislami, dizilarin olujumunda kullan,lan korne daganari araslnda ~e l i~k i la r vardtr. Bu elanda ~ I',a n \Ie g010~ belirlilen k i ~ ; le r la rkl' sislamlan kuf lanmaktad,rtar. AV" ca ana dizi oia rak Cargah" One"""ler, HOaeyoi'yi One ranlar, Rasl ', Onerenler vard lr, Bu konudaki anla,ma halen sao lanama m' ~ t,r, Turk Halk MOzig;'n;n ~u an kul lan,lan nola vaz,m, ria ;eras, aras,nda Ia.-klrllklar vardrr. Teon, pratlk, ~ e li, k i s i davam almakledir. Ornegln ba~ larna '~ i n avn bir parhsvon kullanrlmamaktad lr. San ve bao lama partis' her nas,rsa e, dozavde tul ulmakladlr, Tii rk Halk va Sanal MOzigi ~a li, k is i ve kavgas, gerakslzca hala sorrnekled". Ik,si de dogru ststem olarak vuriir1iikla alma va lanrnma gavrelindedirler. Evrensel diizevde nola 'Yallrll bile <:H mavan bir ~ ol< ~a lg, n l n hir meloda sahlp oim u ~l u O u. va da bu a,amadan 9'l~meden <:Habllecei\inin do~ jj rlljl mesi hayretlar ver"'dlr. (loun ;YIn &Q.tim usia ~ "a k i l l ~ ki s' bazlnda siinjp git mekledir. Miizigimiz, lamamen bas - makallp blhmsei bir de!)en, akadamik luia nlhgl <:H mavan gonj,ler nezdir>de ala ahnmaklad" Gen" muzik egilim varl!<1 ku rumlarda b{lrenci sevivesinde na v a p il m~~, ve na.,1 bir egilim \Ie. l ilmesi e ~, ;'-I!k kaz~ "",a m'~ tlf, Bir' taklm kuramsai bligilara ~ bir1<a~ dizir,e byleslne yer va'ilmi, til. Bu dizi enn sesiend,nli'ol ve o kunu~ u da bu alanda valani olmavan egitimcilere zoriuklar geti, mekledir, Galanaksel moziklerimiz, Kendi ~ag l a nna alt olduklan i ~ i n ga reneks"diner. YOzv, llar toplumumut laral lndan boyunca urahlmi,. oo{jeni sil zgecinden ge«i r ilmi~, va~ h lm l ~ va giiniimoze k ed ~ ' gelm i~la r d i r, OzgOndiir1ar va ken dina Qzgii nilaliklan vardl(. Bir muzioin ulusal olabilmesi i ~ l n, ulus i<;:inde halan "

12 fjayyam'dan QUBAILEQ 1lJRK<;MI man &\QIALloCLu ta KA r NAK'" I... ~. "Tiirkiye'de ~ 11< AIlrnot v_ ~ EO*t_de P'Dgi"" C t r II. ( l!1e8) $ """ki Kodal1l, 0Go:.ono:mUzde MoIi ""'* ~ pniz" (~ 1988) 1. ~ KongrMi $-1 14 Y 3-~OVU:;~~ ~ NonTW ~srdan r _ lie 01 AnaIizi" (~ 188 " MUzik Koiy"""""ll. I18-12O of. M... Swl. ~'nin...-enuz*.~ ~ v.,..,. 5 22'9-231 Sonriatl" ~ ~ ~. "Sana! Kavl Glnt" BoN. Basim. v.,.n. IatarlbuI s. 7'9 &- Paul 1"""""ilI'. "TUrI< ~ V...- K. I""ml $l j,;ii Onilrier A. Adnan s.y<)uil, ~ten Gel, eeoe TUrk MualkiIi" KUIIUr &kani'i)' Y~""''' '...r S- A. Adnan s.ygun, "Ataliirlc lie MusIki" 5evdlI-Cenap And Vakh V.f1...".4ncaI<JI. 9- H. s.deddln #ni. "Tiir1< MuIiloIi I<JrTwlcV KUIliM BakanloO' y~. Ankara 1988 fl;ev. Yolmaz O l1l.o'la) 10. Ibrahim "...j.n. sanal Topl ullot*" j", """ Kitab<l"<i. l:vnrr loll. 11- "MUZik Ooretimi ve SorunI.,, TEO Yaylrla". ankara, May Y. I~, n Tur l, "Tiirle Mulll". lnin Mes'eIe+efi" Pa n Vaytrw;"'k, Ankara. I. 6 1-&01. KOCIS dun)'3 li'iollyds bir tee ll::iten_ ~nn lii. biui~ri ~ klerd::n i=l Y~.~, yedi ; k ~.,*"'" """ "'poi!brl ~leca:ti -.".!\icc: imiii ~nk:r. 00::~ branl.ba "'- _.~.~ ~ ~ip 81"'... """" ~uybl]odo~ V.-lddia:: bir~... ""'" <!\onu bel bir 0}'\Ill' Aa.YC om! ~kil. '*'lpjl'! (jjn Olen o;ocuk! tb; ciot-n- en gu7.e1i! l,al'll!b kii QlIllUru. onu JOtunm 9OlIde~ye ne dyor. dinlc: Dillil et, ben de ~nin &byim! limen. limen ceme )'likldftl

13 GORME OZORLO OGRENClLERiN KEMAN EGiTiMiNDE KAR~ ILA~TIGI SORUNLAR Yrlmaz \>ENDURUR GiRiS Toplumlan ve onlan ol u ~t u ran bireyleri bi"imlendirme, yen I'lndirme ve geli~1irm e y e ili~ in en elkili siireo;:lerden bin ku~k u suz e{lrtimdir. Dunya'ca ve Turkiye'oo? 1id a ~ bilim va teknolojinin gehflnllsi giln ge <;1 ik"e egi tilmi ; ve inetken insan goeune olan gereksioimi artrrmaktad n. G enelde <'IlurlO b ireyle rin aile va iil ke ekonomisine iiretken kat' hmlan. k.a~m llmaz boyu flara u Ja ~ml ~tl r. l;:a{jlar, "bi. ulusun uygarllk va duyari'k diizeyi 0 ulusun Ozel e{jrtime mutua.. t;l)cuklar ili" sagladl{jl ei'liljm otanakran lie 610;:010,.. demakledir. Gerr;elcterlde 6zurjO jnsa oa saygl, uy!lar bir loplum olmanm qere!lldir. Bizler kabul ecesm ki "karanllk yakhz bilgisizli kte vard,, va yine insam g~u krlan ~ z de{jil aklldlr. Bu nedenle!j6rme OzOrlil OQrenCilenn egiliml, loplumsal, ek onomik ve insarlcll bir g ar~ kt ir. Ulkaden l'lkeye biiyiik de{ji ~i kli kle r goste! en germe Ozii rlii O{j randlerin egitimi sorununun ilk kez 1784 da Frarlsa'da, Paris'te Valentino Heouy'un bir okut aormasl ile dizgesel b~ ba~dl gl konusunda; Lasky, Pul herford, Rodenberg. En" ve diger yazartar bi~ fl"ii'ookted ir. )Ik Kez Fransa'(Ja baslayan g6rme O z u ~ ii l e r i n e{j~im i konusu. AImanya, Ingill ere, Ameri ka Bi~e ~ik Do v l e~ eri gibi ii lkelerde geli ~ im g6 s terml~lir. Daha sonra Polonya, Japonya, y in, Israil. Tii rkiye, Latin Amerika, Filipin ~I er, Bahama, Jamaika, EI Salvaoor, Kenya, Hindis1an, ll atya, Ispanya gibi bi!,.ak ii lkede 6 nemli geli'iffifller oiml/ljlur. Eno< ve a rkada~lan g6rme 6 ziirtii ler egitiminin Tiirkiye'de ilk kez 1669'da tstanbul'cia Gral i Elendi'nin ao;:llgl tearer mektabinin bir boiiimiiniin de ba~l ad' {j Im belil1me kledir. Bugiin ii lkerruzde Ankara'cIa iki, Istanbul, lz mir, aeae ntec, Kah!amanmares. Gellbo/u, Ni!'lde ve Tokat'l a birel olmak ceere tccta m dokuz tane g6fme 6zii~ ii l erin e{jitimi i9n okul bulunmakladlf. Bu 0 kullardan 'te~itli ogretmenler tarallndan gcirme oziirfiiler ~in ce ~ li l i yontem ve ara"lann kullanlldlgl bilinmekledir. Bunlar i"inde en yaygln etan,n Braille" sistemi oklugll gozle nm ektedir. Braill e Sistem;; Tl'rkiye'da ve bi!!(ok Avrupa ill kesi ile ABD 'de gbrme o zii~iile rin egrtiminde Braille ajtaoesr kli llanoimaklad", Braille yaz, s;stemi 1829 y,linda louise Braille taranrcan Fransa'ca icad edilmi~ tir. Bu sis1em allabede kullanllan harf1erin yams"a miizikte gerekli olan i~rettert de kapsamaklaydl, yilian arasmda luis Braille milzik i ~ r e tle! i sisteminde bu. yii k d eg i~ imler yaptr. Bunun sonuct< ooa bugii n kullanmakl a oldugumuz lemel i~ret leri mey dana getirdi. Bugiin Braille eretemi ile yaz,hp "allnmayan h~ i:lir nola ve muzik i~loti yoklur. Ulkemizde Braille yaz,s, 1925 y,lrnda buyarla kullan,lmaktad", Ba~lang'o;:ta Braille yansuun Tii rk"e ve matematik yazlmmda daha duzerlli olarak kullamldrgrm, Turk"e k'sall malannm yaprlm l~ oldugurlu g6rmekteyiz, Nitekim 1961 ve 1975 yrllarrnda yaylmlanan kabarlma yazl el kilaplannde yalmzca Tiirk"e va matematik yazlm kurallan (Ie il gill hertlangi bir bolume bu kitapta rast~nmama klad", Muzik alamnda b-u konuda hertlangi bir resmi " a li ~ma da yapllmaml~t", BaZI kmer okuttanrrazda bu nedenle uzmanhk egi1imi goren muzik ogretmenlerimizin olma YI~I ve kabarlma muzik i~ale tle rinin eksikli!'li, kabarlma muzik sisteminin tamame n ihmal eonrnesine neden oenustur. Bu ploblemin oroziimu ~in bi! oyall~ ma yapilmasl ihtiyacml duyan M E B Ozel E!'lrllm ve Rehberi lk Dairesi Ba ~ kanhgl 'nln emri ile olu~lurulan Braille Dam~a Kurulu 1986 yueoan liibaren urusiararasr Braille muzik i~ retleri'" belirleyerek, Ozel Ogre1im Kureman ~in Braile muzik rsarenen sislemi klavuzunu crka r m' ~I ". Fakal bu klavuz henuz g6rmeye nler I"in, kabal1ma bir kilap haline gelirilememi~ti r. VOKSEK Oo,RETiM QNCESI KCRlER 0E~~~~ DA MOziK Yapllan ara~lirmalar,.. 9Oz, terraee ve neien ogrenim gor mekte alan ogrencile~e yapll an, gorli"meler sonecu. benren d() ~ Q nce genelde bu okonama mu zik egitiminin yeterl i olmad'!'l' yolundad lr, Egitim Fakultelerinin Mli zlk Egilimi B6lumlerinde. mu' zik O!'lretmeni adaylallna Bla ille sisleminden bahsed ilmemekle. boyle b'r cers oklulmamakla ve kisa scren kurslar da onzenjenrnemektedlr. E!'lil im Fakulteieri nin Muzik Egitimi BOIu mlerinden mezun olan muzik ogrelmenleri, (g6rme 6zi,i rlii olmayan) Braille sistemi bilmedikleri i"in, kori er okulunda g6rev almaktan ka" ln makta ve gofeviendirdilderi za' man da ba~ anya ula~a k i"in a~ 1II derecede zaman ve enerji halcadlklan giizlenmektedir. Bilindi!'li glbl iil kemizde g6fme ozorlu muzlk ogretmenleri' nin say,sl oidukoya azdtr, Bu a landa garme 6z(j~(j O{jrencilerin "

14 " mijzik e{liti minde Slkmt' yasanma klad,,_ eoeme ozurlii ogrencilerin muzik e~rtiminde kar~, laiill kla" diger bil sorun da ara~ ve gem.. sorunucu r. Gbrme ozurlther ilj:in y az,lml~ kabartma oers krtabl bulunmamaktadrr. Qevre okullarda yap,lan ar a,?ilrtnalarda rnuzik og,elmenle,inin Kendi ve her smrt i<;in btr kabartma oers krtab. yazd,{j, g6zl e n m i ~ l i r. Ancak bu yete. 1 olmuyof. Bir kilap krsa bi. oers siires; io;e,isinde bolon simla tek tek cotastmp. dokunma yo luyla oku nmaklad,r. Bu sownlardan ~ay I, ogretmenrer buyok ceca harcamalanna ragmen Ortaogre\llnde mozik e{jit iminde buyuk s, kll'll,lar yai?<'d ' klanm bel irtme k tedir~r. I';eman Egit imi ve Go rme OZiirliilerin Ka ",laft'9' Sotunta, Kernan Egitimi. "Kernan 09 rel imi yolu y1a bireyleri n ve onlann oluf l urdugu lopt"l" klann devinl~sel, b i l i ~ sel ve duyu ~ sal d a vran l~la nnda, kendl yajanll Ian yoluyla ve kasltll ola rak istendlk de(ll'jiklikler olu~ tu rma k ya da onlara bu niteli kte yenl davranl'jlar kazandum a siireci diye tanimianablilr. Keman egl. timi hem okul io;:l, hem de okuld'~1 <;:alg, egitiminde onemll bir yer tutar. Keman Egrliml Tii rt<iye'de 0 zelilkle kcnservatuvanaroa. egllim. lakiiltelerinin miizik egillmi boiiimlerlnde ve AMdoIu Giizel Sanallar useenom biinyesinde butunan miillk boiiimlerinde genl,? bir uygulama alamn bulmu~ lur. Tii rt<rye'de keman egitlmln,n genl~ bir uygulama alam ve Cumhunyel bncesl donemlere dek uzanan bir geo;:mi~1 olmas, na ka r~, n. sa~l l kl, blr yap'ya kavu~ turulmadlgl ve yete rince gel i ~ t i ri lemedi~ soy lenebilir. Keman Egrllminln uzun bir geo;:miyi olmas lna ragmen, bugiin Tiirkiyede, egilim lakiillelerlnln miizl ", egltimi lxilumlellnde gorme oziillii ogrenciler Io;:in kabartma metod lara rastlanmamaktad". Gorme Oz urlii ogren eller,o;:ln keman metodian bul u nma y '~ ' en buyii k problemlerden biridlr. Kabartma metodlar olmadlg' jo;:ln, b(jrenci b(jretmenlnden ve a rkada~lanndan nota yenrru ~In yard,m isteme curumunda kalmaktadlr. 09,,,~men taraftndan venen etiidlerln veya eserterln yaz,m" o;:ok zaman ve insan giic\l kaybma neden oldugu glbl bir ba,? ka k '~ e muhtaf oldugu ~Inde. g&me Oziirlll ogrenciyi psikoloj,k s,k lntwa sokmaktadlr. Muzik Egrl'mi BOliimlerinde okuyan ogrencherin, di~r boliimlerde okuyan oglencilere nezaran daha o;:ok zamana ihliyao;:lan oidugu jo;:in, bazen g&me Ozurlu ogrercuenn kendllerine yardlm e dilme~ isteglnl red eltilderi goz lanmektedir. Ayn ca arl<.ada!jlan tere uncen yazdmlan o;:oqu za man yalm~ yazlld lgma da rastla nmaktadtr. Bu yii zden keman OQrelmeni, garme ozurtulere verd'gl ecevlerl o;:oqu zaman OQ rencinln kencerne yazdtrmaya tereih etmekledlrler. B raille miilik i ~ a r e t l e r l sistemi klavuzu kltabm, geneide nctalar ve degerler, oktav i'?3 retleri. enanta r I ~ a re t l eri. sus l:?llretleri. senkop I~a r e tl eri, bag l~are ll er i, parmak i!jaretleri, a rallk i ~ al e t l e ri suslemelert, lekrar l'?3reheri, niians Iljaratleri va teili. nefesji, vurmalo, klavyeli ve yayll <;:algolar io;:ln tiim iljaretleri kapsamakladtr. Ancak ogrenci b-unlardan ilk ve orta O(J renlmde kullamlan genel muzik bilgilerlni I<;eren yuzeysal Braille sisteml n den haberdar 01..." keman e{jltl Olinde kullanllan parmak pozisyonlan. polisyonlar ve yay lekmkleri ~r(ltlerinl bhmemekteouter. Bu yuld8l1 yazd,rma i!jlemi_ <;ok uzun siirmelde olup. hem Clg,etmenln!lem de oglenelnln o;:ol< fazla zaman,n, almaklad," Keman egltimind(l l(lknlk belceriyi ~.a l a nd lrma, boi eser tanl rna.ve miizikal dii ljunceyi g e l '~ t,rm en in yan,s lra d e~lme egihmine de yel venlmektedjr. Bununla berabelr bu O{lrencller il;in yeterti ara<; ve gereo;: oimad,go i<;ln, 6gr etmenlerln yazdtrdlklan eliidlerin ve eserierin dr Ijlnda ba~ k a kuo;:uk veya biiyiik OIo;:ekll ewd veya. eserter <;:alamamalda ve dlll,me eoot lmlnden yararlanamamaklad"iar. SONUC VE 6 NERiLER Son"" oiarak. g6.m e w (irk:i (jqrenciler dl~ r normal ogre n cllere gare daha lazla za man ve enerj, harcamaiarma ragmen aralanncla. egrtimde e ~ llsi Zlik dogmaldadlr, G6rme wurlii ogrenerlenn egilimlnde beklenllen duleyde ve iiretken blclmde yurill tiilmesinde olel ara<; va gereo;:ler zoruntud ur. Bu konudakl bezr oneriler: 1. GOnne Ol urlii ogrencller io;:in yaz,lml'j metodlann k,sa va dede yurtd,~rndan allmp, muzik e{j~lml boiiirnu kutaphanelerine kazandmlrnasr, 2. Yakm gelecekte "lkemlzde bu e ks l kli k~ri n gklerilmesi glderilmesl yoiuna gidilmesi. 3, f(onu'?3n metodlar temln. edllmest. 4, Yu rtd' ~ l ndakl jlgljl univer_ sitaler lie I l i ~ k l kurulmasr 5. G& me 6tur!u ogrenciler_ In bran'jlannda aka-demlsyen olmalan I<;in gareken olanaklarm saglanmast, olarak s"aland",labihr.. KAYNAK IY A Uf;AN Ali, "f;evreden Evrene Kaman Egilimi tjzerine.f;a{jda~ Egilim, Agustos 199Q. Ankard, GUL EROOLU, Siileyman,. SOMER- Alii/a, Diinyar!ii ve TiJrkiye 'OO K(Jrler;n Eg jl,ftli, M,E.B. yaymla", OZe( Egitim Kurum/fm 'po ' Brailli M uzik l!jaretleli Sistemi Klavu.u KItabl M,E.B. Yaymlarl, Oxel Egilim Kurum/a" ii;in "Brailli Ka bartma Yall Klavuxu Kilab,, K E Baslmevi, Istanbul M.E.8, I. Oxel Eg itim Koo seyi, MaYls Ankalil,

15 CUMHURIYETiMiZ ve... "" GELENEKSEL TURK SANAT MUZIGI Ayhan SARI CumhuriyetimiZin kurutcsuncan bugline. 1923'den 1994'e yetmi::;bir YII get;:1i sorenf c ensmoe degi::;meyen nemen hio;:bir olgu yok gibi. $Oyle bir baklldlgmda, krsa gibi gi:\rlinen bu slirecin it;:erigi ve uygulamalan drkkate almdlgmda, hir;: de krsa ormac nqmm Iarkma vanvor insan. eecen bu krsa zamana slgd lrllan uygulamalar, labii ki beraberde tartl!;'malan da gelirdi. Ama geli::;im ufuklan ulu Onder ATATOAK'On r;:lzdi!)i yol dogrultusunda kend ini!;joslermeya ba::;laml~lt. Tlpkl ' su zaman da ger;:mek bilmiyo," denrcasme. ATATUR K A lman Ga zeteci ve yazar Emil Ludwig'e (') verdigi cernecte mlizikle ilglll etarak suntan soyloyordu: Montesqieu'nun "Bir mille lin musiklc li lkleki mevune ehemniyet veril mezse, c millel i iler lelmek mum kun olmaz" sozunu okudum. Tasdik ederim. Bizim muzig lmlzi geli,lirmede Ball gibi 400 VII bekle meye tahammul umuz ycktur : (2) Bugiine degin yasaoan htzh degi!iimden nasjb.m alan kii llii rel de{jerlerimizden biri de. hilt ku!ikusuz perenekser Tiir k sanat miizigi (GTSM)dir. Bu degi~ im Bantuasma dogrunusonoa. 19,yy ortalanndan rtrbaren kendini gostermeye bastermsu. Cumhuriyet yrllanrmzm baemca mozigimizde iki ana tor varllgtnl surduruyordu. Tii rk ve Bah mozlkleri. Ama etk i le ~ im le r i 0 kadar lazla degildi. yiinko] ikisi de 1980'lere degin sii recek olan ' blr blrlnl kabul etmeme ' rroziimsiizliigiine g irmi~lerdi. Halktn ise boyle bir olaydan haberi bile yoktu. a varolan mii zikler arastndan kendine uygun olantnl serrme!ianstna sahipti. Uygulamalara Tiirk miizigi ai;'lstndan baktlglmlzda sonurrta eroe edilen zaman kaybl VII verimsizlik olmu~tu.jki grubun likirleri genel olarak ~yleydi: Geleneksel Tii rk miizikrrisine gore: "Ball mozigi bizi m degild i. Bu mozikje ugr8!imak kendi kultiirilnli, miizigin l Inkar atmektl." Bazt mo]zikrrisina gore tee: "Geleneksel TOrk muzigi lek sesl i, r;:agln garl sln da kal ml', hh;;blr ev rensalllgi 01 mayan bir muz lk Idi". Bu iki tar varhgtnl siirdiirdrken Zi ya Gokalp'in de etkisiyle Tiirk Halk miizigi (THM) Onem kazanmaya ba!iladl. Anadolu'ya der 'erne gezilerine gidiliyor. yurdun dm bir l"anlndaki halk ezqileri nolaya ahmyordu. Bu gorii~iin yrna r suecek uygulanmaslnda etkili olan Ziya Gokalp cic mcnoen (1924) biryll once yaytnladlgl, "Turkr;: lugun asaeren' kitabtnda geleneksel Tiirk miizigi (GTSM) ne ilgili olarak yelerli arastnmaya dayanmayan Ii kirler one siiriiyordu n. On'a gore ycr-. dumuzda iir;: tiirlo mozik vardr. Kendi deyimiyle "Oogu miizigi. Bal l milzig l ve Halk muz lgl " miizikle dinleyici otmaktan cteye ilgisi olmayan Gokalp miizik gorii~ le ri ni ~oy le tamemnyorou: "Acaba bunlardan hangisi bizim irrin mil Iidir? Dogu moziginin hem haste. hem de gayr-i milli oldugunu gordii k. Halk mii zigi kii llii rdmii ziin, Ball miiz igi de medeniyetimizin miizikleri oldugu irrin, her ikisi dll bize yabanci degildir... Halk miizigimiz bize birrro k ezgiler ve rmi~tir. Bunlafl loplar ve Ball Miiz;gi (21_ Do... """'".,.. _",,"". K"" _,Jzow. '... rje_l_...",.z_ _...'...,...,.2'-z. '"" r... _."" r_.50,. 11,...".'""'... "

16 usujmce armonrze eoersek, hem mllll, hem de Avrupai bir mozige kavu~mu;; cluruz." Ilk uygulamalar da bu vonoe cld u. GTSM'nin ilk Yillarda resmi uygulamalardan crstenmasmm l emelinde, metodsuzjuqu, ootayr kabul etmemesi ve ge<;en 100 yrrm da etkisiyle gerek seslendirtmce gerekse yeni beurtemeve bastayan mo zikle populertesmer un krsrnen de olsa getirdigi bozulmanrn yanmda, Osmanh'nm reddi yanyor cu. Ataturk hemen bown ozel toplannlannda GTSM'yi eksik etnuycrou. Ama vine de GTSM'nin ve THM'nin bir boion oldugu l ikri ilk zamanlannda resmi uyguiama larmda r~ g be l gormii yordu. Ulu onder AtaWrk, Turk mozigindeki se nl ez do~ O nce s i n i ve mozikte de bilimselligin gereklil;gini, hemen her mozikli loplanllda vurguluyor, sanatcuara yepuklan muzikle ve calgllanyla ilgili sorutar soruyordu. Saadettin Kaynak ( 1895, 1961) dokuz saat soren bir mii zikli tcotennca Ala'nln: Musi ki nedir? $a rk ve Garp mus ikilerinin hangisi bize bu dckuz saal i doyumsuz klldl?' ~e kl inde bir konu ar;:liglnl ve konuoun birtoplantl navesmoa gtir O~u ldugono belirterek diger smerm ~o yle anfatryor. Ball ka blr ge ce Dolmabance sarayl'nda yapllan in etlln Pasa'nm klzlnln dclgclncinde AtatCirk alaturka saz heyeti i le orkestrayi imtihana cektt, AYni eserin her Ikl heyet ta raf mdan cannmasu u emreltl. Fakat bu kabll o lmadl. Daha sonra or kestranl n blr zeybek ~a l mas lm Ist edt Lakin on lan n bunu yap ama yacagl anlalljldl. En so nuda saza zeybek, orkeslraya da da ns havalan ~a l d l ra rak d ii gonun ne lle it;: inde devam lnl buyurdular. Selahaddin Pmar ile Saflye Hanlm da orada IdUer." (1) Cemal Re ~ i t Rey ( ) 22 EylOI 1925 tarihindeki Al alork'le ilgili bir anlsml lloyle anlal lyor:... Bizlere gelince; ben piyanonun, arkada\llan m da hazlrlanml ll olan nola sehpa larlnln onone online oturduk. Cesar Fr.:n ck m "Qulntet"l nl t;:al maya ba llladlk. Ba, ta kl 'mtrocllcb on' bitmillti kl Atalurk 'lln misartirleriylesohbete dalmasl Ozerine ko n- ser imizi kesm en ln monasip oldugunu hi s sellik. Klasik ball mlizigine kar\ll alakaslnln taata o lmadrglnl 0 gon anladrm. i ~ le bu eebeble dlr kl ~o kse s li miizig in memlekel e glrm esl konusu ndakl gayrel ler l ke ndisine karlll o lan hayr an llglm l bus butu n attrrd r... Kend isinde hissiyala kaptlmadan teretsu gorulllerin ne dere ce kuvvetli o ldugunu gordu m.{1" Bu yill arda resmi uygulamalar so rerken arayrslar da oevam ed iyordu. GTSM rse varllglnl demek ve cemtyetle rde sordoroyordu. Suralarda GTSM'nin unlu isim leri dersler venyor. yeni eserler Oreliliyor, kimisinde arastumalar yapillyordu. yoqu Isl anbul'da olmak nzere yurdun r;:e~itl i y6relerinde 3O'u askrn demek ve cemiyel lao aliyel gosleriyordu. Bu arada GTSM'nin belli bir sisteme ctcrtu'masr cansmaran H. Saacettm Arel ( ) ve eekacestan tareunoan siirdorulilyor, denemeter yapllryordu yrlmda oaenemen'e (") ednun ist anbul Beledi ye gcn ser vatu an'na dono~ turu l m es i y le birlikte GTSM egitiminin yasakianmasi. hem GTSM hem de GTSM ugra~anl arr i"in ag lf bir karer olmu stu, Bu olayl Cemal Re~id Rey'in agzlnda n aklarryoruz: Sene Vaz aylarrnda Anka ra'da n blr dave t geldi Darulelhan mu diirii Musa Sureyy a Bey'e ve bana. Davel i Maari l Veklli NecaU Bey yapl yordu. Maarit Veka leti bi r encomen kurmu ~, Sanay ii Nellse EncOmen i ('0), Sanat meseleleri gorii!iiilecekt i. Bu enc iimende kimler vard l: Rei s olarak rahmetll ressa m, Giizel Sanallar Akademisi miidiirii Namlk Ismail ve burada hoca olan Call i i brahim, ist an bul MOzeleri modorii Halil El em Bey. Ismail Hakkl Bey. Mirnar Kemalettln Bey. Biz Musa Silreyya Bey'le bir layl ha (tasan) hazlrladlk ve enciimene sunduk. Bu larihi bi r layihadlr. DarOlelhan Ismi ni n kald lrllmasl ve onun veri ne Kon servaluar Ismlnin kull amlmasml, ayrlca Maar if'e b agh bown me lcteplerde muzlk l ahsl1inln es kl "

17 " ",.,,"., 1'_" h..",..'",i. larz usuheri yle yani yega h, dugah. segah ve dum tek labirlerlyle de ii, solmlzasyon deni len ueuue yanl do, re, mi, Ia, sol tabi rleriyle yapllmaslnl leklif ellik, Bu leklilimiz kabul edildi ve 0 gonden ilibaren DarOlelhan Isml kalktl ve verine ken servatuar Isml atmdr. TOrk Miizigi t edrlse tma son verlldi. Onu n verine eski TOrk sanat mus i kimizi nolaya alma k ve dogru olarek lera etmek iizere bir lera heyeti kuru ldu. Bu t opluluqun Isml de Tiirk Miizig i iere Heyel i olou. (2)" TOrk mo zigl egitiminin yasaktanmasr Karan birovok resmi ve eeer mo zik ogretim kur ulu~ un u - el kiliyor; Mildan Niyazi Ayomak ( ) izmir Musiki Meklebi'nde GTSM egitimini kaldlrarak yalnl zca keman, man' dolin, piyano gibi Ball mozigi dersleriyle yeo tinmek zorunda kallyordu. Tekkeler, Ozellikle Mevlevi VB Bektasi Tekkeleri GTSM'nin vasemeeooa yuzyillardir etken olmuslannr. 30 Kas un 1925'de kapammatanna ragmen bu liirden yeni omeuer bestelendi ve 6zel loplanlilarda, 1950'den soma ise halka ao;:lk eonserlerde seslendirilmeye devam edildi ('). oartnenemo Istanbul Belediye Konservatuan'na donusturulmesi sonucunda ku rulan Tasrnt ve Tesbit Heyeli. Maaril Vekaletinin 9 Arall k 1926 gonlo yaztsryla belki de GTSM'nin bugon bile en onemj eksigi alan mozik a ra ~ to rma ci li g i da kurumtasrms oluvordu.once Raul Yekta Bey ( ), Mu allim isma il Hakkr Bey (1866'1927) ve Zekaizade Ahmed rrsovun ( ) gorev aldlgl heyete. ismail Hakkl Bey'in 1927'de veten uzenne Ali Ailal Cagatay ( ) gelirildi. t935'de heyete giren Mesud Cemil ( ) 00;: YII gorev vapu 1950'de Relik Fersan'm baskan oldugu never kurulusundan O'n un vetanna dek 43 defter ve 250'yi askm yapra k nola yay,n ladl. Buna benzer o;: a l l ~ma la( dana sonra Ankara ve istanbul Radyolarmda "Reperl uar Kurutu" ve Milli Egitim Bakanllgl bo nyesinde "TOr k Mu sikisi Are smma ve Degerlendirme «emrevc nu' gibi kurumlarca surdurufdu. Bu kurullarda GTSM'ye isim vermi$ bir\xjk OnlO isim gorev atdr. i lk Radyo yavrnten islanbut'da 1927, Ankara'da 1928'de bastarmsn. 0 d6nemleri ausen sent Karn ( ) ~ yle antatryor: istanbul Radyosu ilk kuruldugu zaman (1926) yay m veri Osma nbeydeydi. Olobiislerle giderek o;:o k l ptlda! tnr st Odyoda yayln yapardlk, Ancak burada o;:ok kalmadlk. Kisa bir sure sonra istanbul BiiyOk Pcstene'nin en 051 katmda l,e ba$ladlk. Canll yayln yaplllrdr. Her program arasmda sp iker 'bes daki ka ist ir ah at' der VB bi r melronom o;:almaya baslardt. Bu arada i$i bilen sanalkarlar crsan O;: lka r, dl$arda bexreyenter io;:erl glrerd l. En o;:ok yanm saauik programlar duzenler ve bir sanatka ra relakat ederdik, Aynca Mesud Cemi l'in yoncliminde haltada iki kere 'Klasik Koro' yaylnlarr yapardlk. Bu koro programmda Saz olarak Retik Fersan, Kemani

18 Re!ilad Erer, Kemal Niyazi Seyhun, Veclhe Daryal glbl se~ k i n isim ler vardl (1)." Burada ~ unu rahatca soyleyebtlirlz ki radyore r lie sonra TRT geleneksel TOrk miiziqinin yasamasmoa lie bu alanda sanaicuann y e ti~mesi konusunda aceta bir oku! gorevi gormo~tiir. Ulu Onder Atatiirk'iin aramuoan ay rlh~m a dek sorekli yakmmca bulunan lie Dell1etimizln en Ost katmca GT$M'ni sssienereree bu konuda katkrlar saglayan Riyasel-l Cumhur Fasll Heyel l 1925 yrrmoa 13 k i ~ ide n Heyefte Rel ik Fer san(lanbur lie ~ I) MOnir Nureddin Sekj:uk (ses), Hatrz Ya,ar Okur (ses), ~evkl Alg m (ud) lie ZLihtLi Bardakoglu (santur) gibi Onl0 Isimler goreli alml ~ la rdl. Riyaset-l Cumhur Fastl Hayeli goreliini siirdororken Alatiirk'iin TBMM'nin 4. dorl9m, 4. Toplanma ylhoi 1 Kaslm 1934 gono yaptlqi a~ l~ kon u ~ma s mdan esorenen Malboal Umum modoro ve cat Nedim TOr(On, bagh bulundugu Dahiliya Vekili $ ii krokaya'ya radyolardan geleneksel Turk moziginin (GTM) yasaktanmasun Onermesi uzeone QTM 2 Kasun 1934'de radyo yaymlarmdan kaldlrlidl. 1 YII, 6 ev, 4 gon screcek olan kararla i1gili olarak Anadolu AjanSI 3 Kasun 1934'de ~ u haberi g~iyo r d u: Ankara (AA) Dahiliye Vekaletinin bugcin TBMM'de Gazl Hazretlerlnln alaturka muslkl hakkmdakl Ir!iladlannda n liham alarak, bu ek!ilamdan Itiba ren alaturka musiklnln radyo pr ogramlarl ndan tamamen kaldltllmasml Garp teknigine vakil lanatkarlar tarallodan ~a hnma lm l ala kadarlara bildirml,tir (1).- Atatiirk'On lieralma dek Riyaset-i Cumhur Fasll Heyeti'nde gorell yapan lie hala Ala'nm yaolba~mda oluran ve kendi deyimiyle 'Ata'yl bekleyen' Santur! ZOhtii Bardakoglu (1903) ile Ayhan San'nm 26 Nisan 1989, Ankara'da yaptlgl gbro~ede, Bardakoglu yasagln ka ldm l l ~ 1 hakkmdaki anlsloi ~y le a nl a tm l ~ tl r:... Bu yasak ~ I k l nca biz Radyo'ya (Ankara) gidemez olduk. Buraa Milletvekill Raslm Ferld Bey Ataturk'Qn yak ln arkada!illydl. MOzlgl seven Insanlardl, Hanlml plya no klzi tanbur ve vlyotonlel ~a lard l. Bu slralarda ben Rasim Be ~"in kmne ders l~ in evre liren gidiyordum ve ekserl yemege de kahrdlm. Bu slralarda Raslm Bey bana dedi kl:.... Bana bando feltl Veil Bey'l (Kamk) getlrir misiniz? Biz Turk muslklsl sazlanyla Garp mcizlgl seztarmdan blr le, me blr grupla biraz da armoni ve konlrpuanla be s telenml!il eserlerl Oratmek ve o;almak ve bunu da AtatOrk'e dinletmek Istiyoruz. Bunu yapar mlsmlz? CunkO slz her ikl tarall da biliyorsunuz. Veil bey hem TOrk mqziglnl hem de Garp moziginl Iyi biliyordu. Veil Kamk once kabul etmedl. Ondan som a orkestramn maeslrosuna takllt atllk. Kabul etll ve geldi. Halil bir armonl uygulamaslyla Garp mozlgl sazlarl ndan keman, vlyolonsel ve bizim sazlarla Benll Hasan Aga'nlO Ra sl peerev ve Saz semalslnl adapte e«lk. Biz orada cumartell gonlerl ~a h ' lrdlk, Mesal bltllkten sona da isteyen gide r, Isteye n kallrdl. Ak,am OltO sotra lar kurutur, Turk mozlgl sazlarl ~a ll nmaya ba,,lanlrdl. Ylne blr hafta aonu o;ah!ilma esna sloda Ata turk blrde nbl re te!ilrlf buyurdular:... G~ lyo rd um, evlnlzde saz sesl duydum da blr bakayl m dedim. 'Raslm Bey ne yaply or' diye. Tabli kl Ala bulno;ti gelmlfu. Blze esprl yaptllar, Raslm Bey de ~a h,m a la r l anlatll 'karma bir mozik ~ I ka rmaya ~all ~ ly oruz pa.-m' dlye. AtatOrk 'gozel ~all'ln ' dedi ve blr kahve ~ tl kten loma 'ak.-mlarl ne yaplyors unuz7' dlye so rdu. Biz de Isteyenl.rle yemeqe kaldlgtmlzi, ~a llp s6yledlglmlzl belirttik. Ala, hanaya geleceginis6yleyip gitll.ertesl hafta cu martesl gondiiz ~all,bk. Bu meyanda Tanburaci Osman Pehllvan da gelml,u. Ak,ama dogru Atatiirk te,rit etliler. Muttaglnl a,o;i,lm he,.,eylnl beraberlnde gatlrml, araba. Biz Ata'nln ho!illanacagl,arkllar ~a l maya ba,ladlk. 0 sirada Alatork Tanbu raci Osman Pehllvan'l din lemek Is ledl. COnkQ Osman Peh llvan'l n sazl blzlrn sazlarla ~almaya miisall degll. Tek ba'108 ~. Ia r va okur. Tiirklye'de yay an gezmek su "

19 reuyte mahall i ve Aumeli turkol erl toplaml!i. Sermayesl bundan ibaret. AtatOrk O'nu yamna c tc rttu ve 'had! ~a l bakatrm' dedi, 0 da ba~ l adl catmaya. Sir ~a l d l, Ikl ~a ld l va blr sure sonra Ala vecce geldi, Gozler i dclu dol u cnnustu 'sen bana bu l urkulerle anneml hatirtattm' dedi. Osman Pehlivan da bunun uzer ine:... Pasem, ben sizin annenizin okudugu to rkuleri ~ a l d l m. Siz annenlzl hattrladuuz. Musaade bu yrun, eu vasll ayi (radyoyu) aem da Turk milleline oradan sesleneylm. Onlar da annelerinl haurlasmlar." deyin ee Al alork: "..Yann Aadyoya gil ve tork iilerini orada ~al may a basta. Eger bi r!iey derlerse 'burasr stzln rnennu degi l, TOrk milieunln mahdrr' dersin. Annesin l hallrlamak Turk millelinin de hakkl." cavabn«verdi. Ertesi gon (") Osman Pehlivan Radyoya gi t mi~ ve AtatO rk'on emriyle mozigini iera etmistir. (") Boylece geleneksel TOrk mo zlgi yaymlarl yeniden bastarr us oluyc rdu. ZOhtii BardakoQlu c zamanrar yeprtan bir arasurmanm scovcianna gore Turk moziginin yasak oldugu zaman Iyinde Philips Iirmasmm radyo ancrs: cjhazlanmn sat.stannm d O~t OgOnOn belirlendigini ve bu firrnar un da yasagrn kalkmasl iyin moracaatta bulundugunu s{lylemektedir. 1934'On sontarrna dogru opera, sintoni gibi mozik tii rlerinin TOrk kimligine uygun olarak bestelenmesinin ve sestendirilmesinin 0 zaman iyin kolliirel yapl ve ge rye k le~m esl istenen sentez iyin Olkede ya\>ayan moziklerin liimonon dikkate alinmasl gerektigi go ro~o Atatii ti< tarallndan yakrn yevres lne aktanlmaya ba~ la nml\>li. Bu goro\>o Burhan Beige, Alatii rk'e dayandlrarak 30 Aralik 1934 gono ulus gazetesinde "Van Siyasal" ba\>llkll ko\>esinde yayrn ladl. Bundan ba~ ka Falih Rllkl Atay ve Ahmet Ceval Emre de bu goro \>e yazllarrn da yer verdiler. F. Rlfkl Atay 1969'da yaymlanan yazislnda ~oy le diyordu: "1934 yllinda YoQ unla~an ve birer alilim nlteligine bunmen dil ve mozik yah ~ m alan, birkay ayhk krsa bir sere sonunda bu konuda yeterli on bilgi ve becerilerin b iri kmemi~. yeterti uzrnantann ye t i\>mem i~ ve on hazrmklann ya p l lmam l ~ oldugu, aynca her iki konudaki devrimlerin takvtrn ve hart devrimi gibi bir ylrprda yapllamayacagl; basanyta yo ro rloge konduktan scnra altsrhp sindlrilmeleri icin Yi llaria olr,:0lecek bir sure gerekligi gero;:eklerini crtaya koydu. Bu goro \> 1934'On son gonlerinden baslayarak Ataturkun de uygun gormesiyle uygulanmaya ba\> landl (1)." Atalurk'un ozel tcplannlannda butcnrnus Ali mel Ceval Emre ise 1956'da yazdlgl kitabmda bu du\>unceleri ~oyle dile geliriyordu: "-Ata'mn- 'Ikl \>eyde inkilap olmaz, Dilde ve mu sikide: diyecegi zaman o;:ok uzak degildi. Muslk lmlzj de Avrupa hla ~l lrmak Isledlgl ve sonra vazgeo;:ligl malumdur {2)." istanbul Balediye Konservatua'nnca 1926'dan beri egili mi vaoumayan GTSM, 1943'de HOseyin Saadettin Arel'in ( ) baskan omasrvra yeniden baslacr. Metodlar. yazma konusunda ogreliciier isleklendiriliyor, G$ M ezgisel yap.sma uygun Hiti< o;:algllannm da kullanlldlgl cok sesli denemeler yapillyordu. nazariyat derslerinde Arel Ezgi-Uzdilek ses steternt ogretiliyordu. GSTM konusunda ilk kez atuan bilimsel adlmlar Vi ne tutucular ve piyasacllar taral lndan engellenmeye lf a l l~ l ld l. Her konuda ' biryok yenilik r,: a lr~ ma l a n tam olarak uygulanamadan Arel be\> yllhk s{lzle\> mesinin billm l arill i olan 1948'den sonra gorev kabul etmedi. Ardlndan ogrencileri tarahndan kurulan ileli Turk Musikisi Konservatuarl Dernegi'nde yall\>malan yorolen Arel burada, ilelide GTSM konusunda s{lz sahibi olacak biryok degerli ogrenci yeti\>tirdi. Bu dernek GT5 M la rihinde ilk olmak uzere 24 perdel! ses sistemine gore beslelenmi\> o;:ok sesli parlfalar seslandirmi\>li (') ve ileriki Yillarda bu du\>unceyle eserler urel ecek olan ogreneilara de bu yolu a"m l\> oldu. Arel'in vefatmdan sonra buradan yeli\>m i\> birkay degerli muzik adamlmrz bu konuda yall\>malar yapl rlarsa da "

20 buntarm extn orarak sesienmmmesmr va GTSM cevrelerlnce kabul adildigini g6rmek i<;:in 1980'Ii yilian beklemek gerekecekti. Cumhuriyelim izin Ieomoen sonra GTSM acrsmdan onemj bir olay ca yrllan arasmoa goslerimde kalan MISlr ve Hinl kckenlt filmlerin ve miiziklerinin Anadolu'nun her yamnda izlenrne sidir. G9{:en bu 12 yrllrk sure i<;:inde Mlslr Hlmi oyneujmsnr Matbual ve Umum miidiirliigiiniin ' Mlslr IlImler inln mozlklerl nln Ara~a olmasmm yasaklanma!!u' Karan bu miiziklera TOrk<;:e soz adaplasyonu modastm b a~ l a tt l. 0 zamana degin sozleri yabencr oldugu i<;:in tekrarlanamayan bu miizikler, sozlerin TOrk<;:ele~m e s iy le g eni~ bir kesime yayllma olanagl buldu. Hatla ilnlil GTSM bestecilerimizden birka<;:i, para kazanma amacryla boyle cansmatar yaptnar. Bu da GTSM ilzerinde yozjastmc bir elkinin clusmasma neden oldu. Bunlardan ' Avll re" ve ' A,kln Gazyll,lan' isimli filmlerin ezgileri hala kulaklardan silinme m i~ ti r. 1948'de bu tilmlerin ltnan yasaklandl ama bu kez de laklitleri ortaya <;:Ikmaya b a~laml~ tl. GTSM'de 'bir topluluqun sef tareunoan yonelimi denemesi ilk olarak 1921'de cazeoreoen ' c emn Konserl'nde Ali Rital (: agatay ( ) taratmdan qercekle ~ti rilm i~ti r. Koro yonelimi i~ in i prolesyonel anlamda ilk uygulayan ki~ i ise Almanya'da miizik egrtimi g orm ii ~ Mesud Cemil ( ) olmu~lur. $elli gl, kurdugu -KllIslk Koro'da uygulamaya ba~ layan Mesud Cemll 0 zamana degin dejenere o l mu ~ GT$ M ierasma modem, ciddi bir muzikal bir II n la Y I ~ getirm i~h r. Mesud Cemil'den On ce bir me~k havasmda suren iera larzl bundan soma -Ium lopluluklan, tek bir sesin <;:Ikmasl, isleyenin, isledigi sekizliden okuyamayacagl ve uzun seslerin, islendigi gibi doldurulamayacagl esasma dayanan bugilnkil yonelim bi<;:iminin lemellari alllm l~ oldu. Bu arada GT5M'de ~ele gerek olmadlgl lartl~ma lan da sil rmesine kar~m, yorum,lavlf, balans, entonasyon gibi Ozeliiklerin nasll saglanacagl. bu savi ortaya alanlar larat lndan dikkate almmlyordu. Tabii ki kurumlarm yapacaklan ~e l s9{:imlerinde bu Ozellikleri uygulamasml bilen, yeterli egilimi alml~ ki ~ileri " tercm etmeien bu tartrsmelann aza indirgenmesi konusunda elkhi ctacaxnr. Tanzimala degin geleneksellikle ku ~ ak lan k u ~aga aktantan toner ilzerinde yenilikler ya ~lilmaya <;:a ll~ l ldlysa de, bu yeniliklerin bu yeniliklerin hep daha basile kecan yantan benimsendi. Bunda GTSM'nin oldugu gibl korunmas: gerekligini savunan likirlerin de biiy iik elkisi oldu. Bu tikirlerde amac sadece korumaydr. Uretlme, i ~le vse li ige yonelik, ge n i~ kitlalera seslenebilen ve toplumun kiiltiirel d e gi~ imine cevap verebilen diizeyli esener gorii lmilyordu artrk. e eueen leknoloji ve i l eli ~ i m otanaua n sayssmde populer miizik IOrleri gittik<;:e goz dele~iyo rd u. AraYI~ lar tesremsn. GTSM ve THM'de dahil olmak uzere turn muzik IOrlerinde gerek ezgi, gerak rttrn, gerekse <;:algi kullanlmlan acrsmcan yaxmrasmatar son zamanlarda bel i rg in le~m eye ba ~ la ml~11. Once "<;:ok sese mi, <;:ok sazn mr ternsmatan duyulur oldu. Kendine T5M'ci (I) diyen sonsuer ve cesiecner balerili orglu, gitartl yeni parcerar yapmaya bastaduar. Neyin TSM oldugu. neyin olmadlgl konusunda bellrsizkk'er bastarmsn. Yeni bir tur belmycrdu. Ozel radyo ve TV'i engelleyen Anayasa maddesinin 1993'de de gi ~li r ilme siyle yurdun her varunda 800'0 eskm radyo kurvldu. Hepsi popoler mozik yaylrl1 yaprycrlardr. Bunun Ozerine arayl!?lara giren ve 0 zamana degin geleneksel Tiirk Muziginin ya ~a l l l m a 6 lrl d a biiyiik kati(llarl olan TRT Ozel radyolara serbsellik getiren yasanm <;:Ikmasmdan soma, sadece GTM yaylrll yapan R4 kanallrll tiimiiyle populer mozige, R2 kanallrll da eylul 1993'dan ilibaren haber kanallna donil~liirmes iyle GTM radyolardanbirkez daha silinmi~ oldu. GTM'ne biiyiik emekleri g 9{:m i ~ bir kurumda gorii ien bu durumun bir gel,':ii? evresi olduguna inanmak isliyoruz. Halkrn mozik diizeyini belirteyen ve cna gore yaplmlar iirelen Unkapanl kasel ve disk yaplmcllarma akernatit olarak sanal degeri olan ve miizigimiz aclsmdan belli kaygllan duyan nitelikli miizi k yaplmlan yillardif Orelilemedi, Devlal mozik kurumlarlmlzda bir<;:ok nilelikli mii zik sanal<;:lsl gorev yapmaslrla kaflln bu sanalcllar yonlendi rilemedi. (:Onkii her mozik kurumunda varolmasl ge-.