Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 47, Haziran 2017, s

Transkript

1 Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 47, Haziran 2017, s Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date Yayınlanma Tarihi / The Publication Date Mustafa Kemal ERÇEK Eğitim Yönetimi, Denetimi, Planlama ve Ekonomisi Doktora Programı Öğrencisi narmem@hotmail.com YENİ BİR KAVRAM OLARAK EĞİTİM TURİZMİNDE KÜRESEL ANLAMDA TÜRKİYE NİN DURUMUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ Son yılların popüler turizm dallarından biri olan eğitim turizmi, ağırlıklı olarak öğrencilerin belirli bir sahada kendilerini geliştirmek, meslek edinmek ve kariyer yapmak amacıyla belirli bir bölgeye ya da ülkeye gitmeleri ile gerçekleşen yeni bir turizm dalıdır. Bu da ülke ekonomilerine yeni bir iş alanı sağlamaktadır. Ulaşım, konaklama, beslenme, eğitim, eğlence, gezi, seyahat, sağlık gibi pek çok sektöre gelir sağlayabilecek bu iş alanı ülkemizde yeteri kadar diğer gelişmiş ülkelerdeki gibi üst seviyeye ulaşmamıştır. Hatta bu eğitim turizmi kavramı alanyazında ülkemizde üzerinde ciddi anlamda çalışma yapılmamış bir konudur. Bu çalışmada eğitim turizminin küresel boyutta ekonomik büyüklükleri ve gelecekteki durumu incelenmiş, giderek artan bir öneme sahip olduğu görülmüştür. Ülkemiz açısından yapılan değerlendirmede ise henüz eğitim turizmine yapılması gereken çalışmaların olumlu anlamda gerçekleşmediği belirlenmiştir. Öz Öğrenci. Anahtar kelimeler: Eğitim, Turizm, Eğitim Turizmi, Uluslararası

2 VIEWING SITUATION OF TURKEY IN EDUCATIONAL TOURISM AS A NEW CONCEPT BY GLOBAL SCALE Abstract Educational tourism, one of the most popular tourism branches in recent years, is a new tourism branch that takes place for students by travelling to a specific region or a country to develop themselves in a specific field, to have a job or to make a career. This provides their country s economy with a new business space. This business space that could provide lots of sectors such as transportation, accommodation, education, entertainment, travelling, health, nourishment and trip with income hasn t reached an upper level in our country compared to that in developed countries. Furthermore, this educational tourism concept is a topic that has not been well studied in our country in literature. In this study, economical size and status in future of educational tourism were viewed in global scale and it was seen it had a gradually increasing importance. On the other hand, it was found out that, in the evaluation in terms of our country, studies regarding with educational tourism has not positively been conducted. Student. Keywords: Education, Tourism, Educational Tourism, International 669 GİRİŞ Turizm, kavramı yolcuların evlerinden uzaklaşmalarını, onlara hizmet veren kişilerin ve iş kollarının söz konusu bu seyahatleri hem kolaylaştırmalarını hem de eğlenceli kılmalarını içerir. Turizm, konukseverlik içerisinde çeşitli iş olanakları ve cazibe unsurlarıyla kişileri etkileyerek gerçekleştirilen ilişki ve faaliyetler toplamıdır (Ünlüönen vd., 2011:18). Alanyazında turizm türleri olarak sağlık, sosyal/kitle, dağ ve kış, gençlik, üçüncü yaş, yat, inanç, bavul, av, eko, doğa ve rafting, eğlence ve buna benzer faaliyetler sayılmıştır. Ancak son yıllarda küreselleşen dünyanın uluslararası ilişkileri kapsamında belirli bir alanda uzmanlaşmak için bir takım eğitim faaliyetleri bireylerin ülkeler arasında ve aynı ülkenin bölgeleri arasında seyahat ve konaklama ihtiyacını doğurmuştur. Bu da eğitim sürecinin kişinin mevcut yaşadığı yerde değil de başka bir bölge, kent ya da ülkeye gitme zorunluluğunu ortaya çıkarmıştır. Bunun yanında bu zorunluluk olmadan bireyin tercihleri doğrultusunda başka bir yere eğitim amaçlı gitmesi de bir turizm faaliyeti olarak karşımıza çıkmaktadır. Örneğin ülkemizden KKTC ye üniversite eğitimi amaçlı gidilmesi benzer bir faaliyettir. Literatür araştırmasında Türkiye deki çalışmalarda turizm türleri içerisinde eğitim turizmi gibi bir kavrama rastlanılmamış ya da bu kavramın küreselleşen dünyada uluslararası eğitim faaliyetleri içerisinde yeni bir olgu olarak kabul görmemiş veya üzerinde hassasiyetle durulmamıştır. Oysa eğitim faaliyetlerinde birçok çalışma günümüzde yeni projelerin de yapılması kapsamında uluslararası değişim sürecini göstermektedir. Örneğin ERASMUS, COMENNIUS gibi ülke içerisinde Farabi gibi öğrenci değişim programları, bunun yanı sıra dil öğrenimi, staj, yüksek öğrenim ve lisans üstü eğitim programları aynı zamanda birer turistik harekettirler. Çünkü turizmin içeriğini oluşturan seyahat, ulaşım, konaklama, beslenme ihtiyaçları ve eğlence aktivi-

3 teleri bu eğitim sürecinde bireylerin yapmakta oldukları eylemlerdir. Bu da eğitim turizminin diğer turizm sektörleri gibi başlı başına ekonomik değer oluşturan yeni bir iş koludur. Yeni bir iş kolu olmasının nedeni de bu eğitim sürecinin planlanması ve organizasyonu için bir takım ajans şirketleri günümüzde aktif olarak çalışmaktadır. Bu iş kolunun rehberlik ve danışmanlık boyutu da farklı bir önem arz etmektedir. Küreselleşen dünyada uluslararası öğrenciler, gelişmiş olan batılı ülkeler başta olmak üzere pek çok ülkede önemli bir insan kaynağı olarak ortaya çıkmakta, ekonomik kalkınma ve turizm rekabetinde önemli bir katkısı görülmektedir. Bu makalede küresel anlamda eğitim turizminde Türkiye nin mevcut durumunun değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla Türkiye deki ve uluslararası boyutta öğrenci hareketlerinin ne düzeyde olduğu ve ülkemizde eğitim turizminin gelişmesine katkıda bulunabilecek fikir ve önerilerin ortaya konulması düşünülmektedir. Küresel boyutta eğitim turizminin durumu Ülkeler arasında işbirliği ve etkileşimin artmasıyla birlikte üretim ilişkileri giderek değişmekte, ülkelerin kalkınma ve zenginleşme çabalarına paralel olarak ekonomilerin itici gücü olarak görülen nitelikli insan gücüne duyulan gereksinim daha da artmaktadır. İşgücü hareketliliğinin hızla arttığı günümüz dünyasında, uluslararası öğrenci ve akademisyen hareketliliği de önemli bir seviyeye ulaşmıştır. Bu bağlamda eğitim turizminin ana unsuru olan uluslararası öğrenci ya da yabancı öğrenci kavramı ön plana çıkmakta, turizm faaliyetini gerçekleştiren turist kavramının yerini almaktadır. 670 OECD nin tanımına göre uluslararası öğrenci (yabancı öğrenci), vize ya da özel izinler çerçevesinde kendi ülkesi dışında akredite bir kurumda belli bir öğrenim programına katılma hakkı verilen kişidir (OECD, Education at a Glance 2013: OECD Indicators, OECD Publishing, 2013, s ). UNESCO ise uluslararası (yabancı) öğrenciyi, eğitim amacıyla ulusal ya da bölgesel sınırların dışına çıkan ve uyruğu bulunduğu ülke dışında öğrenci olarak kayıtlı kişi olarak tanımlamaktadır (UNESCO Institute for Statistics (UIS), Global Education Digest 2009: Comparing Education Statistics Across the World, 2009, s. 250). Dünyada uluslararası öğrenci sayılarının her geçen gün arttığı görülmektedir. Bunun en belirgin örneği aşağıda Kalkınma Bakanlığının hazırlamış olduğu araştırma raporundaki istatistiksel veriler uluslararası öğrenci sayılarının arttığını desteklemektedir. Buna göre 1975 yılında 0,8 milyon olan uluslararası öğrenci sayısı, 2012 yılına gelindiğinde 4,5 milyona ulaşmıştır. Bu da eğitim turizminin ne denli büyük bir ölçeğe ulaştığını gösterir. Şekil 1: Dünya Genelinde Uluslararası Öğrenci Sayılarının Yıllara Göre Değişimi ( )

4 Kaynak: T.C. Kalkınma Bakanlığı, Yükseköğretimin Uluslararasılaştırılması Çerçevesinde Türk Üniversitelerinin Uluslararası Öğrencilerin Çekim Merkezi Haline Getirilmesi, Araştırma Raporu, Ankara, Uluslararası öğrencilerin eğitim gördükleri ülkelere göre dağılımları incelendiğinde en büyük paya sahip ilk üç ülkenin % 16,4 ile ABD, % 12,6 ile İngiltere ve % 6,4 ile Almanya olduğu görülmektedir. Türkiye ise bu ülkeler arasında en az uluslararası öğrenciye sahip olan ülkedir (% 0,9). 671 Şekil 2: Uluslararası Öğrencilerin Eğitim Gördükleri Ülkelere Göre Yüzde Dağılımı (2012) Kaynak: T.C. Kalkınma Bakanlığı, Yükseköğretimin Uluslararasılaştırılması Çerçevesinde Türk Üniversitelerinin Uluslararası Öğrencilerin Çekim Merkezi Haline Getirilmesi, Araştırma Raporu, Ankara, Aşağıdaki tabloda uluslararası öğrenciler tarafından en fazla tercih edilen ilk 20 ülke 2000 ve 2012 yılları karşılaştırmalı olarak verilmiştir. Tablo 1: Uluslararası Öğrenciler Tarafından En Fazla Tercih Edilen İlk Ülke ( )

5 Kaynak: T.C. Kalkınma Bakanlığı, Yükseköğretimin Uluslararasılaştırılması Çerçevesinde Türk Üniversitelerinin Uluslararası Öğrencilerin Çekim Merkezi Haline Getirilmesi, Araştırma Raporu, Ankara, Tablo 1 incelendiğinde ABD nin hem 2000 yılında hem de 2012 yılında diğer ülkelerden öğrenciler tarafından daha fazla tercih edildiği görülmektedir. Bunun nedenlerinin arasında ABD nin den fazla üniversiteye sahip olması, sunduğu imkanlar, % 28,2 oranında eğitim desteği vermesi, kaynaklarının ve öğretim kadrolarının kaliteli olması, eğitim sistemi içerisinde yer alan üniversite ve enstitüler, akademik ve sosyal çevreleri, kabul koşulları, eğitim programları ve seviyeleri gibi farklı konularda öğrencilere çeşitlilik sunması sayılabilir. Ayrıca yaşam ve eğitim masrafları üniversiteden üniversiteye, şehirden şehre farklılık gösterirken, üniversitelerin sağladıkları maddi destek imkânları yabancı öğrencilerin de bu çeşitlilikten faydalanmasına olanak tanır. Amerika daki üniversitelerin en önemli özelliklerinden biri de öğrencilere ders seçimi konusunda esneklik sağlamasıdır. Amerika daki eğitimlerine liseden sonra iki yıl eğitim veren Community College veya Junior College larda başlayan öğrenciler, iki yılı tamamladıktan sonra dört yıllık bir üniversiteye geçiş yapabilmektedirler. Bu, son yıllarda hem Amerikalı hem de uluslararası öğrenciler arasında tercih edilen bir yol olmuştur. Hem kampüste hem de kampüs dışında öğrencilerin katılabileceği geziler, seminerler, sosyal kulüpler, spor ve sanatla ilgili programlar, öğrencilerin yeni insanlarla tanışarak, farklı kültürler ve ülkeler hakkında bilgi sahibi olabileceği ortamlar olur ve bu ortamlar öğrencilerin kişisel gelişimlerine de katkı sağlar. Bu sağlanan imkanlar eğitim turizminin konusu içerisine girmektedir. Ek olarak, Amerika da eğitim alırken anadilin İngilizce olduğu bir ortamda yaşamak ve eğitim görmek, İngilizce dil becerilerinizin de hızlı bir şekilde ilerlemesine imkân sağlar. Amerika daki okullar ayrıca öğrencilere kendi okullarında verilmeyen bir dersi çevredeki bir okuldan alma imkânını da sağlamaktadır. Bütün bunlardan daha önemlisi ABD üniversitelerinden mezun olan uluslararası öğrenciler için kendi ülkelerinde veya başka ülkelerde diplomalarının denklik sorunu yaşanmamaktadır. Tüm bu yukarıda sayılan nedenlerden dolayı ABD, dünyadaki uluslararası öğrenci

6 pazarından en büyük pay alan ülkedir. Bu da eğitim turizminin ABD de ne denli büyük ölçüde olduğunun bir göstergesidir. ABD nin 2000 yılında öğrenci tarafından tercih edildiği, 2012 yılında ise bu rakamın ye ulaştığı görülmektedir. Buna göre ABD uluslararası öğrenciler tarafından en çok tercih edilen ülkedir. ABD yi hem 2010 hem de 2012 yılında İngiltere izlemektedir. İngiltere nin 2000 yılında uluslararası öğrenci tarafından tercih edildiği, bu tercihin giderek artarak 2012 yılında öğrenciye ulaştığı görülmektedir. ABD ve İngiltere yi 2012 yılında Fransa, Avusturalya ve Almanya izlemiştir. Dünyanın uluslararası öğrenci pazarından ikinci en yüksek payı alan ülke ise İngiltere dir. Uluslararası öğrencilerin İngiltere yi tercih etme nedenleri arasında ise, kültür çeşitliliği, hareketli ve öğrenmeye açık bir ortamının olması, yüksek öğrenim geleneğinin en eski sahipleri konumundaki dünya sıralamasında 4. sırada olan Oxford, 6. sırada olan Cambridge ve 8. sırada Londra İmparatorluk Koleji nin bulunması, kurumlar tarafından uluslararası öğrencilerin İngilizce konusunda ihtiyaç duydukları kadar destek verilmesi ve genellikle İngilizce dil eğitiminde ana merkez olması gibi faktörler sayılabilir. Bu durum da eğitim turizminin İngiltere de de önemli bir sektör olduğunu göstermektedir. Uluslararası öğrencilerin bir ülkede eğitim görmek üzere seyahat etmesi, ülke ekonomilerine önemli katkılar sağlamaktadır. Buna göre aşağıdaki tabloda uluslararası öğrencilerin ABD ekonomisine 2011 ve 2012 yıllarında sağladığı katkı verilmiştir. Tablo 2: Uluslararası Öğrencilerin ABD Ekonomisine Katkısı ( ) 673 (Milyon ABD Doları) Kaynak: T.C. Kalkınma Bakanlığı, Yükseköğretimin Uluslararasılaştırılması Çerçevesinde Türk Üniversitelerinin Uluslararası Öğrencilerin Çekim Merkezi Haline Getirilmesi, Araştırma Raporu, Ankara, Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı Eğitim ve Kültür Bürosu nun, Uluslararası Eğitim Enstitüsü (Institute of International Education) işbirliği ile her yıl yayınladığı Open Doors Raporu na göre, Amerika daki yabancı öğrenci sayısı akademik yılında ya ulaşmıştır. Türkiye, Amerika ya öğrenci gönderen ülkeler sıralamasında öğrenci ile tüm dünyada 13. sırada Avrupa da 2. sırada yer almaktadır ( ABD arasında uluslararası öğrenci kabul etmiştir. Öğrencilerin ABD ekonomisine ilgili dönemdeki katkısı toplamda milyon ABD Doları olmuştur. Bunun

7 milyon ABD Dolarlık kısmı öğrenim ücretlerinden, milyon ABD Dolarlık kısmı ise yaşam giderlerinden (konaklama, alışveriş, gıda, sağlık, ulaşım, eğlence vb.) oluşmaktadır. Uluslararası öğrencilerin aile fertlerinin ABD deki yaşam giderleri ise 397 milyon ABD Doları olmuştur. Görüldüğü gibi uluslararası öğrencilerin ABD ekonomisine katkıları, başlı başına bir sektör sayılabilecek büyüklükte gerçekleşmektedir. Uluslararası öğrenci kabulünün bu derece yüksek olması sadece ABD ekonomisine katkı sağlamakla kalmayıp, aynı zamanda nitelikli insan sermayesinin de artmasına ve dolayısıyla bilimsel çalışmaların, teknolojinin artmasına neden olmaktadır. Türkiye de eğitim turizminin durumu Türkiye de uluslararası öğrencilere ilişkin ilk düzenleme 14 Ekim 1983 tarihli ve 2922 sayılı Türkiye de Öğrenim Gören Yabancı Uyruklu Öğrencilere İlişkin Kanun ile mevzuatta yerini almıştır. Bu Kanun; ilgili kurum ve kuruluşlar ile çeşitli anlaşmalar çerçevesinde Hükümetimizce yabancı hükümetler emrine verilen burslardan yararlanmak suretiyle veya kendi imkânlarıyla Türkiye ye gelen yabancı uyruklu öğrencileri kapsar. Türk Silahlı Kuvvetlerine bağlı okullara kabul edilen yabancı uyruklu öğrenciler, bu Kanun un kapsamı dışındadır. açıklamasının geçtiği madde ile Kanun, uluslararası öğrenci tanımını doğrudan yapmasa da tanımlamayı yapar niteliktedir. Mevzuatta geçen ilk uluslararası öğrenci tanımı ise 30 Nisan 1985 tarihli Türkiye de Öğrenim Gören Yabancı Uyruklu Öğrencilere İlişkin Yönetmelik te ifade edilmektedir. Yabancı uyruklu öğrenci her derece ve daldaki eğitim kurumlarında öğrenim gören veya Türkçe kurslarına katılan T.C. uyruğunda bulunmayan kişi olarak tanımlanmaktadır. 24 Mart 2010 tarihli ve 5978 sayılı Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki Kanun da ise yabancı öğrenci, kamu kurum ve kuruluşlarınca ülkemizde eğitim görmesi uygun görülenler ile uluslararası anlaşmalar çerçevesinde eğitim amacıyla Türkiye ye gelen yabancı uyruklu öğrenci olarak tanımlanmaktadır. İlgili mevzuatların bu tarihe kadar ülkemizde düzenlenmemesi uluslararası öğrenci ve eğitim turizmi kavramlarının ne kadar geç fark edildiğinin bir göstergesidir. Çünkü dünyada uluslararası öğrenci ve eğitim turizmi olgusu 1983 yılından çok daha eski bir tarihte kabul görmüş ve ülkeler buna yatırım yapmışlardır. Eğitim turizmi ve uluslararası öğrenci kavramlarını kapsayan eğitim olgusunun ülkemizde geç farkedilmesi ülkemize gelen uluslararası öğrenci sayılarında yeteri kadar bir artış gösterememiştir. 674 Türkiye de uluslararası öğrencilerin sayıca en fazla bulunduğu ilk 20 üniversitenin 17 si devlet üniversitesidir. İlk 20 üniversite uluslararası öğrencilerin % 55 ine eğitim imkânı sağlamaktadır. YÖK verilerine göre eğitim-öğretim yılı itibarıyla, Türkiye de eğitim gören uluslararası öğrencilerin % 80 i devlet üniversitelerinde, % 20 si vakıf üniversitelerinde bulunmaktadır. Vakıf üniversitelerinin toplam uluslararası öğrenci pazarından aldıkları payın devlet üniversitelerinin aldığı paya oranla daha az olduğu görülmektedir. Uluslararası öğrencilere ev sahipliği yapma yönünde bugünkü duruma bakıldığında Türkiye de en çok yabancı öğrencinin eğitim gördüğü üniversitenin Anadolu Üniversitesi olduğu görülmektedir. AÜ de eğitim gören 4 binin üzerinde uluslararası öğrencinin yoğunlaştığı branşlar ise Açıköğretim ve İşletmedir. Uluslararası öğrencilerin tercihinde ikinci sırada bulunan İstanbul Üniversitesi nde okuyan 2 bin 718 öğrenci ise en çok Edebiyat Fakültesi ni tercih etmiştir. Ülkemizdeki uluslararası öğrenci sayılarını gösteren Tablo 3 incelendiğinde eğitim döneminde olan uluslararası öğrenci sayısı, döneminde e,

8 döneminde ise e ulaşmıştır. Ülkemizde de giderek uluslararası öğrenci sayılarının arttığı görülebilmektedir. Ancak bu sayı yeterli görülmemektedir. Çünkü Türkiye uluslararası öğrencilerin tercih ettiği ülkeler arasında bir hayli geride kalmaktadır. Bunun nedenini aşağıdaki yapılan araştırmadan şöyle özetleyebiliriz: Tablo 3: Türkiye ye Gelen Uluslararası Öğrenci Sayıları ( ) Eğitim Dönemi Öğrenci Sayısı Kaynak: ( ). Tekelioğlu vd. (2017) nin yapmış oldukları araştırma sonuçlarına göre sosyal, kültürel, etnik yapı, din, dil ve ortak coğrafyalardan ve ortak paydası olan ülkelerden gelen öğrenciler, ülkemiz üniversitelerinin tanıtım broşürlerine, kılavuz ve kitapçıklarına kendi ülkelerinde yeterince rastlanılmadığını, ülkemize gelmeden önce mevcut akademik program, kampüs ortamı, günlük yaşantı, şehir hayatı, sosyal, kültürel ve akademik hayat hakkında daha detaylı bilgiler sunulmasının eksikliğini, vize, ikamet tezkeresi ve denklik gibi konularda bürokrasinin fazla olduğunu, uluslararası irtibat ofislerinin yetersizlikleri gibi ciddi anlamda eksiklikler olduğunu ifade etmişlerdir. Sonuç olarak uluslararası öğrencilerin eğitim için ülke tercihlerini etkileyen faktörler arasında, üniversitelerin tanıtım broşürünün, kılavuz ve kitapçıklarının, mevcut akademik programların, kampüs ortamının, günlük yaşantının, şehir hayatının, sosyal, kültürel ve akademik hayatın, vize, ikamet tezkeresi ve denklik gibi konuların etkili olduğu görülmektedir. Bütün bu faktörler eğitim faaliyetlerinin turizm boyutunu kapsayan ve etkileyen öğelerdir. Çünkü ülkemize turistik amaçla gelen insanların gelmeden önceki ülkemiz hakkındaki mevcut bilgileri ile eğitim amaçlı gelen uluslararası öğrencilerin sahip oldukları bilgiler aynı paralelliktedir. 675 SONUÇ ve ÖNERİLER Sürdürülebilir turizmin on iki temel hedefi vardır; ekonomik süreklilik, yerel refah, istihdam kalitesi, sosyal eşitlik, ziyaretçi memnuniyeti, yerel kontrol, toplumsal refah, kültürel zenginlik, fiziki bütünlük, biyolojik çeşitlilik, kaynak verimliliği ve çevresel saflıktır (Kutluay Tutar, 2015:332). Eğitim turizmi kavramı da sürdürülebilir turizme eşdeğer faktörleri içerisinde barındıran farklı bir turizm koludur. Eğitim turizmi savaş, terör gibi sıkıntılı durumlar oluşmadığı sürece ekonomilere çok ciddi katkılar sağlarken, turizmin diğer alanlarında olduğu gibi mevsimsellik şartı ile bu alan sınırlanmamaktadır. En yalın haliyle, eğitim amaçlı gelen bu turistler bulundukları şehrin esnafına, ev sahiplerine, devletine eğitim dönemleri boyunca ekonomik girdi sağlamaktadırlar. Eğitim Turizmi son yıllarda pazarda payını ciddi boyutlarda artıran turizm alanlarından biri olmuş-

9 tur. UNESCO verilerine göre 1975 te dünya genelinde 800 bin öğrenci eğitim turizmi kapsamında ülkelerinin dışına seyahat ederken günümüzde 4 milyon öğrenci eğitim amaçlı seyahat etmektedir. Uluslararası öğrenci pazarında dönen miktarın ise 2020 de 280 milyar doları bulacağı öngörülmektedir. Uluslararası düzeyde eğitim veren ve buna uygun uluslararası nitelikte öğretim üyelerinden oluşan cazibe merkezli yeni üniversitelerin kurulması ve okul ücretlerinin diğer ülkelere nazaran daha uygun fiyatlarda tutulması için politikalar geliştirilmelidir. Üniversitelerin web sayfaları daha interaktif ve yabancı dillerde bilgi sunan hale getirilerek hızla güncellenmelidir. Bünyesinde uluslararası ofis bulundurmayan üniversitelerde bu eksiklik giderilmeli, daha öğrenci yurtdışından gelmeden yeterince bilgilendirme ile rehberlik ve danışmanlık yapılabilmelidir. Daha önce aynı şehir ve üniversitede bulunmuş uluslararası öğrencilerin bilgi ve tecrübeleri, tavsiyeleri paylaşılmalı, tanıtımlarda kullanılmalıdır. Eğitimsel pazarlama stratejilerinin geliştirilerek bu alanda ulusal düzeyde YÖK e bağlı ajanslar kurularak çeşitli sempozyum, fuar ve kongreler gibi etkinliklerde stand açılması, gerekli reklamların yapılması düşünülebilir. Yeni branşları kapsayan üniversite ve fakülteler kurularak bunların uluslararası nitelikte eğitim vermesi için girişimlerde bulunulması, örneğin üç tarafı denizlerle kaplı ülkemizde denizcilik, tersane, balıkçılık, deniz ekolojisi, su ürünleri gibi branşların hem eğitimleri hem de staj faaliyetleri bu yeni üniversitelerde uygulanabilir. 676 Diplomatik anlamda yapılan devlet yetkilileri düzeyindeki yurt dışı gezilerine muhakkak suretle eğitim camiasından uzmanlar, yetkililer ve özel öğretim kurumlarından girişimciler bu temaslarda bulundurulmalıdır. Konaklama işletmeleri, insanların seyahatleri esnasındaki geçici konaklamalarını sağlayan, yeme-içme, eğlenme ve diğer sosyal ihtiyaçlar için yardımcı ve tamamlayıcı birimleri bünyesinde bulunduran ticari işletmelerdir (Türk ve Harbalıoğlu, 2015). Konaklama ile ilgili yabancı öğrencilerin kalabilecekleri uluslararası standartlarda yurt otel tarzlı işletmelerin kurulması için harekete geçilmeli ve gerekli teşvikler sağlanmalıdır. KAYNAKLAR Kutluay Tutar, F. Yeşil Ekonomi, Yeşil Turizm: Türkiye de Turizm Sektöründe Yeni Trend Yeşillenen Oteller Projesi, Asos Journal, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 3, Sayı: 13, Haziran 2015, s Neden Amerika da Eğitim? ( ). T.C. Kalkınma Bakanlığı, Yükseköğretimin Uluslararasılaştırılması Çerçevesinde Türk Üniversitelerinin Uluslararası Öğrencilerin Çekim Merkezi Haline Getirilmesi, Araştırma Raporu, Ankara, 2015.

10 Tekelioğlu, S., Başer, H. ve Aydınlı, C. Uluslararası Öğrencilerin Ülke ve Üniversite Seçiminde Etkili Faktörler: Vakıf Üniversitesi Örneği, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi Cilt 4, Sayı 2, Türk, M. ve Harbalıoğlu, M., Konaklama İşletmelerinde Çevreye Duyarlılık, Asos Journal, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 3, Sayı: 14, Haziran 2015, ss UNESCO Institute for Statistics (UIS), Global Education Digest 2009: Comparing Education Statistics Across the World, 2009, Ünlüönen, K.-Tayfun, A.-Kılıçlar, A., Turizm Ekonomisi, Ankara, Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi, ( ). 677