TÜRKİYE CUMHURİYETİ ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ANABİLİM DALI

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "TÜRKİYE CUMHURİYETİ ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ANABİLİM DALI"

Berker Altın
6 yıl önce
İzleme sayısı:

1 TÜRKİYE CUMHURİYETİ ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ANABİLİM DALI ÇUKUROVA ANONİM HALK EDEBİYATI VE ÂŞIK EDEBİYATINDA SÖZLÜ TARİH Esra ÖZKAYA YÜKSEK LİSANS TEZİ ADANA / 2014

2 vi İÇİNDEKİLER Sayfa ÖZET... iii ABSTRACT... iv ÖNSÖZ... v KISALTMALAR LİSTESİ... xiv BÖLÜM I GİRİŞ 1.1. Tezin Tanıtılması, Tezde Kullanılan Yöntem ve Teknikler Konu Amaç Kapsam ve Sınırlar Yöntem ve Teknikler Araştırma Alanı Çukurova İle İlgili Bilgiler Araştırma Alanının Coğrafi Yapısı Araştırma Alanının Nüfus Durumu Araştırma Alanının Ekonomik Yapısı Araştırma Alanının Tarihi Yapısı... 5 BÖLÜM II SÖZLÜ TARİH KAVRAMI VE SÖZLÜ TARİH-HALK EDEBİYATI İLİŞKİSİ 2.1. Sözlü Tarih Nedir? Sözlü Tarihin Dünyadaki ve Türkiye deki Gelişim Sürecine Genel Bir Bakış Sözlü Tarih-Sözlü Kültür İlişkisi Sözlü Ortam Kaynaklarının Tarih Yazımındaki İşlevi ve Önemi Tarihi Kaynak Olarak Sözlü Kültür Ürünlerinin Yapısı ve İçeriği Sözlü Tarih-Halk Edebiyatı İlişkisi Folklor ve Sözlü Tarih Bağlamında Disiplinlerarasılık Sözlü Tarihe Kaynaklık Eden Halk Edebiyatı Ürünleri Türküler... 23

3 vii Türkü Kavramı ve Türkü Söyleme Geleneği Türkülerin Oluşması ve Yayılması Asıl Türküler (Yakıcısı Belli Olmayan) Âşık Türküleri Türkülerde Sözlü Tarih Ağıtlar Ağıt Kavramı ve Ağıt Yakma Geleneği Ağıtların Doğuş ve Yayılışları Anonim Ağıtlar (Yakıcısı Belli Olmayan) Âşık Ağıtları Ağıtlarda Sözlü Tarih Ağıtların Belleklerde Yaşaması ve Tarihi Ağıt-Toplumsal Bellek İlişkisi Âşık Destanları Âşıklık Geleneğinde Destan Kavramı ve Âşık Destanı Söyleme Geleneği Âşık Destanlarında Sözlü Tarih Kültürel Belleğin Taşıyıcıları: Âşıklar BÖLÜM III ÇUKUROVA DA SÖZLÜ TARİHE KAYNAKLIK EDEN ANONİM HALK EDEBİYATI VE ÂŞIK EDEBİYATI METİNLERİNDE FOLKLORİK UNSURLAR VE SOSYAL HAYAT 3.1. Çukurova da Sözlü Tarih-Halk Edebiyatı İlişkisi Çukurova Ağıtları Çukurova Âşık Destanları Çukurova Türküleri Çukurova Sözlü Tarihine Kaynaklık Eden Anonim Halk Edebiyatı ve Âşık Edebiyatı Metinlerinin İcra Bağlamı ve Kuşaklararası Aktarımdaki İşlevi Çukurova da Sözlü Tarihe Kaynaklık Eden Anonim Halk Edebiyatı ve Âşık Edebiyatı Metinlerinden Hareketle Sosyal Hayata Dair Tespitler Geçiş Dönemleri Giyim-Kuşam kültürü... 49

4 viii Sosyal ve Ekonomik Çarpıklıklar Şehir ve Köy Hayatı Toplumsal Değerlerin Yitirilmesi Yer-Mekân İsimleri Değerlendirme BÖLÜM IV ÇUKUROVA DA SÖZLÜ TARİHE KAYNAKLIK EDEN AONİM HALK EDEBİYATI VE ÂŞIK EDEBİYATI METİNLERİNDEKİ TARİHİ OLAYLAR 4.1. Çukurova da Sözlü Tarihe Kaynaklık Eden Halk Edebiyatı Metinlerinin Şekil Özellikleri Ağıtlar Anonim Ağıtlarda Biçim (Yakıcısı Belli Olmayan) Ölçü Durak Nazım Biçimi Kafiye Örgüsü Âşık Ağıtlarında Biçim Ölçü Durak Nazım Biçimi Kafiye Örgüsü Âşık Türkülerinde Biçim Ölçü Durak Nazım Biçimi Kafiye Örgüsü Anonim Türküler Ölçü Durak Nazım Biçimi Kafiye Örgüsü Âşık Destanlarında Biçim Ölçü Durak Nazım Biçimi Kafiye Örgüsü Çukurova da Sözlü Tarihe Kaynaklık Eden Halk Edebiyatı Metinlerinde Olaylar 68

5 ix Askerlik ve Savaş Avşarlar ve 1855 Yılındaki Fırka-i İslâhiye Olayları Türküler (Anonim Türküler/Âşık Türküleri) Avşarların Orta Asya'dan Çıkışı ve Konar-Göçer Yaşam Tarzı Dadaloğlu ve Fırka-i İslahiye Açısından Avşarlar Ağıtlar (Anonim Ağıtlar/Âşık Ağıtları) Avşar Ağıtlarında Dadaloğlu ve Fırka-i İslahiye Çukurova da Yaşanan Ermeni Olayları Ağıtlar (Anonim Ağıtlar/Âşık Ağıtları) Yılında Çukurova da Yaşanan Ermeni Olayları Birinci Dünya Savaşı Sırasında ve Sonrasında Çukurova da Yaşanan Ermeni Olayları I. Dünya Savaşı Sırasında açılan Cepheler Yemen Cephesi Ağıtlar (Anonim) Türküler (Anonim) Kafkas Cephesi Ağıtlar (Anonim) Çanakkale Cephesi Âşık Destanları Güney Cephesinde Yaşanan Olaylar ve Çukurova nın Fransızlar Tarafından İşgali Anonim Ağıtlar Kurtuluş Savaşı Âşık Destanları Atatürk ün Cumhuriyet in İlanından Sonra Getirdiği Yenilikler Âşık Destanları Kafkas Cephesi Giyim Kuşam Eğitim

6 x Kadınlara Seçme ve Seçilme Hakkının Verilmesi Soyadı Kanunu Kore Savaşı Kıbrıs Barış Harekâtı Anonim Ağıtlar Âşık Destanları Eşkıyalık Olayları Ağıtlar (Anonim Ağıtlar/Âşık Ağıtları) Gizzik Duran Ağıtları Eşkıyalık Üzerine Söylenen Diğer Ağıtlar Beylerin ve Ağaların Mücadeleleri Ağıtlar (Anonim) Yiğitlik ve Kahramanlık Âşık Destanları Vergi Verme ve Arazi Kavgaları Anonim Ağıtlar Afet ve Felaket Olayları Deprem Âşık Destanları Âşık Ağıtları Sel Felaketi Vatan Sevgisi ve Birlik-Beraberlik Duygusu Âşık Türküleri Çukurova da Sözlü Tarihe Kaynaklık Eden Anonim Halk Edebiyatı ve Âşık Edebiyatı Metinlerinde Kişiler Türküler Anonim Türküler Âşık Türküleri Ağıtlar Anonim Ağıtlar Âşık Ağıtları Âşık Destanları Değerlendirme

7 xi BÖLÜM V ÇUKUROVA SÖZLÜ TARİHİNE KAYNAKLIK EDEN ANONİM HALK EDEBİYATI VE ÂŞIK EDEBİYATI METİNLERİ 5.1. Âşıklık Geleneği ve Âşık Edebiyatı Âşık Türküleri Belde, Mekân ve Tabiat Parçaları İçin Söylenmiş Türküler Türklük Bilincini Konu Edinen Türküler Devletin Gücü ve Adaletin İşleyişini Konu Edinen Türküler Avşarlar ve Fırka-i İslahiye Olayları İle İlgili Âşık Türküleri I. Dünya Savaşı Sırasında Açılan Cepheler Âşık Türküleri Yemen Cephesi Kurtuluş Savaşı nı Anlatan Âşık Türküleri Asker Türküleri Türklük Bilinci ve Atatürk'e Duyulan Sevgiyi Ele Alan Türküler Vatan Sevgisi ve Birlik-Beraberlik Duygularını Ele Alan Destanlar Siyasetçiler-Devlet Yöneticileri İçin Söylenmiş Âşık Türküleri Anonim Türk Halk Edebiyatı Nazmı Anonim Ağıtlar Anadolu nun Fethi Üzerine Söylenen Destanlar İstanbul un Fethi Üzerine Söylenen Destanlar Birinci Dünya Savaşı Çanakkale Savaşı ndaki Kahramanlıkları İşleyen Destanlar Kurtuluş Savaşı nı Ele Alan Destanlar Güney Cephesinde Yaşanan Olaylar ve Fransız İşgali Kıbrıs Barış Harekâtı nı Konu Edinen Destanlar Afet ve Felaket Destanları Deprem Üzerine Söylenen Destanlar Sel Felaketi-Fırtına Üzerine Söylenen Destanlar Yiğitlik ve Kahramanlık Destanları Türklük Bilinci ve Atatürk Sevgisini Konu Edinen Destanlar

8 xii Cumhuriyet Rejimini Konu Edinen Destanlar Atatürk ün Cumhuriyet in İlanından Sonra Getirdiği Yenilikler Üzerine Söylenen Destanlar Belde, Mekân ve Tabiat Parçaları İçin Söylenmiş Destanlar Ağıtlar Âşık Ağıtları Asker Ağıtları Deprem Üzerine Yakılan Âşık Ağıtları Avşarlar ve Fırka-i İslahiye Olayları İle İlgili Âşık Ağıtları Siyasetçiler-Devlet Yöneticileri İçin Söylenmiş Âşık Ağıtları Anonim Türk Halk Edebiyatı Nazmı Anonim Ağıtlar Askerlik ve Savaş Ağıtları I. Dünya Savaşı Sırasında Açılan Cepheler Yemen Cephesinde Yaşanan Olaylar Üzerine Yakılan Ağıtlar Kafkas Cephesinde Yaşanan Olaylar Üzerine Yakılan Ağıtlar Çukurova da Yaşanan Ermeni Olayları Üzerine Yakılan Ağıtlar Kore Savaşı nı Ele Alan Ağıtlar Kıbrıs Barış Harekâtı nı Konu Edinen Anonim Ağıtlar Çukurova da Yaşanan Fransız İşgali Üzerine Yakılan Ağıtlar Kaçak, Kayıp veya Esir Kişiler İçin Yakılan Ağıtlar Eşkıya Ağıtları Vergi Verme ve Arazi Kavgaları Üzerine Yakılan Ağıtlar Asker Ağıtları Beylerin ve Ağaların Mücadeleleriyle İlgili Ağıtlar Salgın Hastalıklardan Ölenler İçin Yakılan Ağıtlar Anonim Türküler Avşarlar ve Fırka-i İslahiye Olayları İle İlgili Anonim Türküler Fransız İşgali Üzerine Söylenen Anonim Türküler

9 xiii Askerlikle İlgili Anonim Türküler BÖLÜM VI SONUÇ 429 KAYNAKÇA SÖZLÜ BİLGİ KAYNAKLARI GENEL AĞ KAYNAKLARI YEREL KELİMELER SÖZLÜĞÜ ÖZGEÇMİŞ

Benzer belgeler

EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI... ANADOLU LİSESİ 12. SINIF TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ

EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI... ANADOLU LİSESİ 12. SINIF TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ AY HAFTA DERS SAATİ KONU ADI KAZANIMLAR TEST NO TEST ADI 1 2 EDEBİ BİLGİLER (ŞİİR BİLGİSİ) 1. İncelediği şiirden hareketle metnin oluşmasına imkân sağlayan zihniyeti 2. Şiirin yapısını çözümler. 3. Şiirin