Informationsblätter primäre Immundefekte
|
|
- Derya Şafak
- 6 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Informationsblätter primäre Immundefekte Severe Combined Immunodeficiency (SCID) 1. SCID nedir? 2. SCID neden kaynaklanır? 3. SCID çocuğumu nasıl etkiler? 4. Bu hastalık ne kadar yaygındır? 5. Teşhis nasıl konur? 6. Çocuğuma ne tür işlemler yapılır? 7. Teşhis konunca çocuğuma ne tür tedavi gerekir? 8. SCID anne babadan çocuğa nasıl geçer? 9. Aile için genetik danışma ve doğum öncesi teşhis mümkün mü? 10. Çocuğunuz için diğer yardımlar beslenme 11. SCID aileyi nasıl etkiler? Page 1 of 12
2 1. SCID nedir? SCID savunma sisteminin doğumsal bir hastalığıdır. SCID terimi ağır kombine immün yetmezlik anlamına gelir. Hastalık ölümcül olabildiğinden dolayı ağır dır. SCID hastalığında savunma sistemi enfeksiyonlardan koruyamayacak kadar güçsüzdür. SCID kombine bir immün yetmezliktir, yani bağışıklık sisteminin farklı kollarını etkiler. Buna bakterilerden kaynaklanan enfeksiyonlara karşı özellikle gerekli olan savunma ve virüslere veya mantarlara karşı özellikle gerekli olan savunma da dahildir. SCID hastalığının asıl belirgin özelliği, enfeksiyonlara karşı savunmada en önemli görevi yerine getiren lenfositlerin ya olmaması ya da gerektiği gibi çalışmamasıdır. SCID hasatlığının çeşit çeşit türleri vardır, fakat tüm çeşitleri bağışıklık sisteminin ağır hasar görmesiyle sonuçlanır ve bu hastalığa yakalanan çocukların derhal enfeksiyonlardan korunmak üzere tedavi görmesi gerekir. Bu hastalık 1950 den beri bilinmektedir. Kemik iliği nakli gibi çağdaş tedavi yöntemleri icat edilene dek SCID hastası çocukların çoğu yaşamlarının daha ilk yılında bir enfeksiyondan dolayı ölürdü. Günümüzde tıp büyük ilerleme kaydetmiştir: ölümcül enfeksiyonlara yakalanma riski azaltılabilmiştir ve SCID tedavisinde hastayı iyileştirmek bile çoğu kez mümkündür. İleride bu hastalık için muhtemelen bir yeni doğan taraması mevcut olacak. Böylece hasta çocuklara doğumdan sırf birkaç gün sonra gerektiği şekilde dikkat edilebilecek ve terapi uygulanabilecek. 2. SCID neden kaynaklanır? Ağır kombine immün yetmezlik doğumsal bir hastalıktır ve çocuğun kalıtsal bilgilerindeki (DNA) bir hatadan kaynaklanır. Diğer sözlerle, bu hastalığı meydana getiren bilgi çoğu durumda anne babadan çocuğa geçer. Her insanın içinde çok büyük miktarda kalıtsal bilgi vardır. Bu bilgileri hem o hem de eşi eşit miktarda çocuklarına aktarır. Cinsiyeti belirleyen DNA kısımları hariç kalıtsal her bilgi çifte sayıda mevcuttur. Her insanın miras aldığı bazı genlerde ufak değişimler de vardır. Genellikle bu değişimler sağlık sorunlarıyla sonuçlanmaz, çünkü sağlıklı olan ikinci gen eksiği kapatır. Page 2 of 12
3 Miras aldığımız her gen, bedenimizde belli görevler üstlenen bir proteinin yapı planını içerir. Bazı genler bağışıklık sisteminin normal gelişmesi için gereklidir. Onlardaki bir bozukluk proteinin hatalı üretilmesine ya da hiç üretilmemesine yol açabilir, böylece bağışıklık sisteminin gelişimi bozulur. SCID durumunda öncelikle T hücrelerinin gelişimi aksar. T hücreleri virüs ve mantar enfeksiyonlarına karşı savunmada en önemli rolü oynar. Ayrıca B hücrelerinin enfeksiyonlara ve bakterilere karşı savunma amacıyla antikor üretmelerine de yardım ederler. Bir de bağışıklık yanıtını kontrol etmekte rol oynarlar. Bağışıklık sisteminde yaşamsal bir rol oynayan bu hücreler gelişemezse ya da çalışmazsa, tüm bu süreçler bozulur, böylece kombine immün yetmezlik oluşur. T hücrelerinin gelişimini ve harekete geçmesini kontrol eden en az 20 farklı gen vardır. Dolayısıyla SCID hastalığının birçok şekli vardır. Fakat hepsinde aynı olan şey T hücrelerinin bozuk olması ve dolayısıyla her türlü enfeksiyon hastalığına karşı hassas olunmasıdır. Çeşitli SCID şekilleri temellerinde yatan gen bozukluklarına göre adlandırılıp sınıflandırılır. 3. SCID çocuğumu nasıl etkiler? Çoğu durumda çocuklar sağlıklı doğar ve yaşamlarının ilk haftalarında tamamen normal şekilde gelişir. Bunun sebepleri hastalığın ancak mikroplarla temasa girildiğinde belirginleşmesi ve çocukların annenin karnındayken göbek bağı üzerinden aldıkları antikorlar sayesinde ilk aylarda en azından kısmen korunmalarıdır. İlk sorunlar çoğunlukla 3. ila 6. ayda ortaya çıkar. Anneden alınan antikorlar artık tükenmiştir ve çocuğun bağışıklık sistemi gerektiği gibi çalışamamaktadır. Bu da çocuğu enfeksiyonlara karşı hassas duruma getirir. Diğer çocuklara nazaran daha sık hastalanır, hastalıkları daha şiddetli geçer ve çocuğun iyileşmesi daha çok zaman alır. Çoğu kez antibiyotiklerle defalarca ve uzun süren tedaviler gerekli olur. Sağlıklı bir bağışıklık sistemine sahip insanlar için tehlikeli olmayan normal mikroplar, SCID hastası çocuklarda ağır enfeksiyonlara yol açabilir. Ayrıca başka durumlarda çok nadiren hastalıklara sebep olan mikroplar enfeksiyonlara sebep olur. Böylece Pneumocystis jirovecii, Aspergillus, Sitomegalovirüs ya da Kriptosporidler gibi mikroplar SCID hastası çocuklarda ağır karaciğer hastalıklarına, zatürreye ve şiddetli ishallere yol açabilir. Suçiçeği, kızamıkçık veya uçuk enfeksiyonları gibi çocuk hastalıkları ya da normalde sorun yaratmayan mantar hastalıkları (pişik) SCID hastası çocuklarda ölümcül olabilir. Page 3 of 12
4 Sonuç olarak çocuklar gerektiği gibi kilo almaz. Bazen ortada belirgin bir enfeksiyon olmadan da birçokları kronik ishal olur ve bu da büyümeyi engeller. Bazen bir enfeksiyondan kaynaklanan, bazen de yanlış yönetilen bir bağışıklık yanıtının belirtisi olan cilt kabarmalarının görülmesi nadir değildir. Bazen de cilt kabarmaları, karaciğer ve akciğer hastalıkları, anneden geçen ve çocuğun organlarına tepki veren kan hücrelerinden meydana gelir. Doğumdan önce annenin hücrelerinin geçmesi sağlıklı çocuklarda sorun yaratmaz, çünkü çocuğun bağışıklık sistemi onları yok eder. Fakat SCID hastası çocuklara anneden geçen bu hücreler büyük zarar verebilir. SCID hastaları için sık sık ortaya çıkan, uzun süren ve şiddetli geçen enfeksiyonlar ölümcül olabilir. Hatalı bağışıklık sistemini değiştirmek üzere önlemler alınmadığı takdirde birçok çocuk ilk yaşını doldurmadan ölür. 4. Bu hastalık ne kadar yaygındır? SCID nadir görülen bir hastalıktır. Yeni doğan takriben bebek arasında 1 kez görülür. 5. Teşhis nasıl konur? Genellikle hastalığa yakalanan çocuklar daha bebekken tekrar tekrar enfeksiyon kapmalarıyla (özellikle solunum yollarında ve bağırsakta), yeterince kilo almamakla ve beslenme sorunlarıyla göze çarpar. Bu sorunlardan dolayı sık sık doktora gidilir. Bazen ise SCID hastalığına işaret eden ilk ipucu ölümcül olabilen ve doğrudan hastaneye kaldırılmakla sonuçlanan ağır bir enfeksiyondur. Bu enfeksiyonlar yoğun bakıma kaldırılmayı ve yoğun bir terapiyi gerektirebilecek kadar ağır olabilir. Çocuklar ilk aylarda sağlıklı göründüğünden ve küçük bebeklerin enfeksiyon kapması ve az kilo alması yaygın olduğundan, doğru teşhis çoğu kez geç konur. Ortada şüphe varsa, çocuklar mümkün olduğu kadar erken bağışıklık eksikliği konusunda uzman, merkezî bir hastaneye aktarılmalıdır. SCID hastalığından şüpheleniliyorsa, aile geçmişi göz önünde bulundurularak (örneğin kan bağı, ailenin geçmişinde bilinen bağışıklık eksikliği) önce titiz bir anamnez (hastalık öyküsü) yapılması ve titiz bir fizik muayene yapılması önemlidir. Fizik muayenede özellikle cildin (bazı hastalarda nörodermatite benzer cilt kabarmaları bulunur), akciğerin (SCID hastalığında bronşit ve zatürre sık görülür), karaciğer ve dalağın (SCID hastalığında şişmiş olabilirler) durumuna, ayrıca belirgin şekilde küçülmüş ya da şişmiş olabilen lenf düğümlerine Page 4 of 12
5 ve bademciklere dikkat edilir. Çocuğun yaşına göre gelişip gelişmediğini saptamak için kilosu, boyu ve baş çevresi ölçülür. Tıbbi geçmişin toplanmasına ve fizik muayeneye ek olarak birkaç kan testi yapılmalıdır. Burada önemli olan ilk laboratuvar tanısı, kan tahlilinin titizlikle değerlendirilmesidir. Bu değerlendirmede akyuvarların bir alt grubu olan lenfositlerin sayısı büyük önem taşır. Lenfositlerin sayısının düşük olması ciddi bir şüpheye yol açmalıdır. Ayrıca çoğu kez düşük olan antikor düzeyi de ölçülür. Çocuk aşı olmuşsa, aşılara özgü antikorlar geliştirme yetisine sahip olup olmadığı da incelenebilir. SCID hastası çocuklar çoğu kez bu yetiye sahip değildir. Lenfositlerin sayısı düşükse çeşitli alt grupları belirlenir (T hücreleri, B hücreleri ve NK hücreleri) ve bunların işlevi deney tüpünde araştırılır. Farklı hücre türlerindeki bozuklukların örneğine göre ne tür SCID hastalığı söz konusu olduğuna dair sonuca varılabilir. Bazı durumlarda anneden geçmiş savunma hücreleri mevcut olabilir. Fakat bu hücreler çoğu kez hastalıklara karşı savunmada pek işe yaramaz ve hatta bazı durumlarda çocuğa zarar bile verebilir. Kan tahlilinin yanı sıra hastalığın tam olarak belirlenebilmesi için çoğu kez bir cilt biyopsisi (bir cilt parçacığının alınması) ya da lenf düğümleri, bağırsak mukozası veya kemik iliği dokusunun incelenmesi gerekir. Röntgen veya ultrasonografi gibi görüntüleme yöntemleri sayesinde timüsün gelişip gelişmediği saptanabilir. Timüs bezi lenfositlerin gelişmesi için önemlidir ve SCID hastalarında çoğu kez epeyi küçüktür. O anki duruma göre var olan enfeksiyonları ortaya çıkarmak üzere örneğin idrar tahlili, gaita testi ve belki de akciğer muayenesi (bronkoskopi) gibi diğer muayeneler de yapılır. Bronkoskopi, özel bir cihaz ile bronşlara yakından bakıp içinde mikropların bulunup bulunmadığı araştırılabilen salgı çıkarmak için gerekli olabilir. Çocuğunuzun özel muayeneye ihtiyacı olursa ayrıntılı şekilde bilgi alacaksınız ve sorular sormak için size yeterince zaman verilecektir. Klinik teşhis SCID ihtimalini gösterdiği durumların çoğunda ardından bir genetik test yapılarak kesin bir sonuca varılabilir. Fakat bu araştırma genellikle birkaç hafta sürer, bundan dolayı tedaviye karar vermek için bunu beklemek mümkün değildir. SCID bağışıklık açısından acil bir durumdur ve bunda uzman, merkezî bir hastanede hemen tedavi edilmelidir. ABD de geçen yıllarda SCID hastalığı için bir yeni doğan taraması yürürlüğe geçirilmiştir. Bu tarama için doğumdan birkaç gün sonra topuğa vurulan iğneyle birkaç kan damlası bir filtre kartı üzerine konur. Bu kan lekeciğinde erken tedavi gerektiren farklı hastalıklar araştırılabilir (örneğin hipotiroidi). Page 5 of 12
6 Yeni teknolojilerin yardımıyla bu kan damlasında SCID hastalığının olup olmadığı da incelenebilir. Test bunu doğruladıktan sonra çocuğa ve ailesine hemen koruyucu önlemlerin gereği ve tedavinin nasıl devam edeceği konusunda bilgi verilebilir. Almanya da bu taramanın yürürlüğe sokulması hâlen tartışılmaktadır (2017 yılının yazı itibariyle). 6. Çocuğuma ne tür işlemler yapılır? Çocuk önce hastaneye kaldırılır. Bunda önemli olan nokta, çocuğunuzun etraftaki enfeksiyonlardan korunmasıdır. Tedavide bu korumaya ağırlık verilir. Enfeksiyonları önlemek amacıyla çocuğunuz tek kişilik bir odada diğer çocuklardan ayrı kalır. İlk zamanda ziyaret sayısı az olmalıdır ve çocuk oyun odasına gidemez. Bu genellikle ilk başta yepyeni ve zor bir durum teşkil eder. Fakat genellikle siz de hastaneye alınırsınız ve çocuğunuza kendiniz yedirmeye, ona bakmaya ve onunla oynamaya devam edebilirsiniz. Çocuğunuz şimdiye dek alıştığı gibi hâlen size ihtiyaç duyar. Enfeksiyonları önlemek için farklı hijyen önlemleri konusunda eğitim göreceksiniz (örneğin el dezenfeksiyonu, önlük, ağız maskesi). Hastanede yatarken gerekli muayeneler yapılır ve tedaviye başlanır. Size hastalık hakkında önemli bilgiler vererek ve sorularınızı cevaplayarak da bu zaman değerlendirilir. Teşhis konduğu sırada ortada enfeksiyon yoksa, evdeki duruma göre (hijyenin elverişli olması, küçük kardeşler) hastalık hakkında ayrıntılı bilgi verildikten sonra tedaviye devam edilene dek uygun önlemler alınarak çocuk eve gönderilebilir. 7. Teşhis konunca çocuğuma ne tür tedavi gerekir? Hangi SCID türü olursa olsun, SCID hastası çocukların çoğu ilk başta benzer belirtiler gösterir ve dolayısıyla başta aynı tedaviyi görür. Genellikle çocuğunuzun birçok muayeneye ve birçok terapiye ve bazı durumlarda ek bir beslemeye de ihtiyacı vardır. Bu amaçla merkezî bir giriş, yani santral venöz kateter yerleştirmek gerekir. Kısa bir narkoz esnasında bu kateter büyük bir damarın içine yerleştirilir ve deriye tutturulur. Bu çocuğunuzun tedavisini kolaylaştırır ve her kan alındığında yeniden iğne vurulmasından kurtarır. Bu sistem üzerinden ilaçlar da kolaylıkla verilebilir. İlaçlar: Page 6 of 12
7 Bağışıklık sistemi zayıf olduğundan çocuğun enfeksiyonlara karşı savunabilmesi için koruma amacıyla belli ilaçların verilmesine ihtiyacı vardır. Bunlar arasında belli enfeksiyon risklerine göre ayarlanmış ilaçlar vardır. Koruma amacıyla antibiyotiklerin verilmesi, bakterilerden kaynaklanan enfeksiyonların önlenmesine yardımcı olur, antiviral ilaçlar bazı virüslere karşı koruma sağlar ve her ihtimale karşı mantarlara karşı ilaçlar da kullanılır. İlaçların çoğu meyve suyu hâlinde vardır, fakat bazen de çocuğunuzun ilaçları bir iğneyle ya da santral venöz kateter aracılığıyla alması gerekir. Ne yazık ki bu ilaçlar çoğu kez enfeksiyonları tamamen önleyemez. İmmünoglobülinler: SCID hastası çocukların savunma hücreleri hatalı olduğundan enfeksiyonlara karşı savunabilmek üzere ya yeterince ya da doğru türden antikor (immünoglobülin) üretemezler. Dolayısıyla eksik olan bu antikorlar infüzyonla verilmelidir. Antikorlar damar üzerinden ya da (uzun süren tedavide) deri altındaki yağ dokusu üzerinden verilebilir. Antikor terapisi, teşhis konduktan itibaren kemik iliği naklinden belirli bir süre geçene kadar yapılır. (İmmünoglobülinler hakkındaki broşüre bakın.) PEG ADA: SCID hastalığının belli bir türü bir protein olan ADA (adenozin deaminaz) eksikliğinden kaynaklanır. Bu enzim eksik olduğunda metabolizma zehirli bir madde üretir ve bu da lenfositlere zarar verir. Eksik olan enzimin iğneyle (PEG ADA) sağlanmasıyla bu süreç durdurulabilir ve bağışıklık sistemi kendine gelebilir. Bu tedavi kemik iliği naklinin verdiği kadar iyi sonuçlar veremediğinden dolayı genellikle geçici olarak kullanılır. Diğer SCID türlerinde enzim replasman tedavisi etkisiz kalır. Kan nakli: Çocuğunuzun bir kan nakline ihtiyacı olabilir. Eğer çocuğunuzun kana ihtiyacı olursa bu kan örnekleri özel bir işlemden geçirilerek (ışınlandırma) tüm bağışıklık hücrelerinden arındırılır ve böylece tepki riski azalır. Tüm riskleri ortadan kaldırmak üzere kan ürünleri infüzyondan önce bir kez daha özellikle mikroplar açısından test edilir. Kemik iliği nakli: Günümüzde SCID hastası çocukları iyileştirebilen tek terapi seçeneği kemik iliği naklidir. Bu terapinin hedefi, hasta olan savunma sisteminin (bağışıklık sistemi) yerine sağlıklı bir donörün bağışıklık Page 7 of 12
8 sistemini koymaktır. Sağlıklı kemik iliğinde bol bol kök hücreler bulunur. Kök hücreler, hiç ya da az farklılaşmış, dolayısıyla organizmadaki sonraki görevleri daha belirlenmemiş hücrelerdir. Böylece kök hücreler, bağışıklık sistemine ait hücreler de dahil, farklı farklı türden hücre olmak üzere gelişme yetisine sahiptir. Uygun ve sağlıklı bir donör bulunursa, hasta olan çocuğa infüzyon aracılığıyla sağlıklı kemik iliği nakledilebilir. Kemik iliği naklinde diğer organların nakline farklı olarak kemik iliğinde bulunan kök hücreler damara atılan bir iğneyle kolayca bedene verilebilir. Kök hücreler kanın içinde kemik iliğine giden yolu kendileri bulur ve oraya vardıktan sonra sağlıklı kan hücreleri üretmeye başlarlar. Fakat KİN çok risklidir ve komplikasyonlara yol açabilir. Komplikasyonların çoğu başarılı şekilde tedavi edilebilir, fakat bazıları ölümcül olabilecek şekilde de gelişebilir. Terapi konusunda seçim yapmadan önce, uzmanlardan oluşan bir ekip (immünologlar, hematologlar) tam olarak hangi adımların atılacağını, riskleri ve yararları sizinle tam olarak görüşecek ve size sorular sormanız için ve emin olmadığınız konulara açıklık getirmek için yeterince zaman tanınacaktır. KİN yapabilmek için uygun bir donör bulmak önemlidir. Bundan dolayı bir nakilde uyum içinde olması gereken özellikleri belirleyebilmek üzere anneden, babadan ve kardeşlerden (bazen diğer aile üyelerinden de) kan alınır. Ailenin içinde hasta olan çocuğa uygun bir donör bulunursa (çoğu kez sağlıklı bir kardeşi), bu kişi donör olabilir. Ailenin içinde uygun bir donör bulunamazsa, bir dizin üzerinden dünya çapında uygun bir donörün aranması başlatılır. Bu şekilde hastaların çoğu için uygun bir donör bulma şansı büyüktür. Uygun bir donör bulunduktan sonra KİN için gereken terapi hazırlıkları başlar. Genellikle KİN öncesi bir kemoterapi yapmak gerekir. Böylece çocuğun bağışıklık sisteminin ayarı azaltılır ve dolayısıyla nakledilen kök hücrelerinin reddedilme riski azaltılır. SCID söz konusu olduğunda, ailenin içinde çok uygun bir donör bulunursa önce bir kemoterapi yapılması her durumda gerekmeyebilir. Kemik iliği nakliyle ilgilenen ekip kemoterapinin de riskleri ve yan etkileri hakkında sizinle ayrıntılı şekilde konuşacaktır. Gen tedavisi: Şu an bazı SCID türlerinde denenmekte olan ve ADA eksikliğinde izinli olan bir tedavi şekli, gen tedavisidir. Bu tedavi şeklinde hasta olan çocuktan kök hücreler alınır, deney tüpünün içinde bozuk olan genin sağlıklı şekli hücrelerin içine yerleştirilir ve sonra hücreler çocuğa geri verilir. Bu tedavinin avantajı çocuğun yabancı hücreler yerine kendi hücrelerini almasıdır. Bu şekilde ret veya uyuşmazlık riski belirgin şekilde azalır. Diğer tarafta, kök hücrelerine yeni bir genin sokulması başı başına bazı riskler içerir. 20 yıl kadar önce yapılan ilk deneylerde, değişikliğe uğramış hücrelerin niteliği değişti ve Page 8 of 12
9 dejenere oldular (kan kanserine sebep oldular). Fakat günümüzde gen aşılama yöntemleri epeyi güvenli olmuştur. Bugüne kadar dünya çapında 100 den fazla kişiye gen terapisi yapılmıştır. Bu tedavilerin çoğu başarılı olmuştur, böylece gelecekte KİN ne gerçek bir alternatif olacaktır, özellikle de uygun bir donör bulunmadığında. 8. SCID anne babadan çocuğa nasıl geçer? Her insan her bir gene çift sayıda sahiptir, bunlardan biri babadandır, diğeri ise anneden. Genetik bozuklukların çoğunun bir hastalıkla sonuçlanması için genlerin ikisi de bozuk olmalıdır, çünkü genellikle sağlıklı bir gen yeterince sağlıklı protein üretilmesini sağlayabilir. SCID hastalığının kökünde ise farklı kalıtsal süreçler yatabilir. Otozomal resesif şekilde geçen SCID türünde hem anne hem de baba bozuk geni taşır fakat klinik açıdan sağlıklıdır. Yani ikisi de hastalığa sebep olan genin yanı sıra sağlıklısına da sahiptir ve bu, hastalıktan korunmalarına yeterlidir. Böylece çocuklarının hastalanma olasılığı yüzde 25 tir. Çocukların yarısı anne babaları gibi geni taşıyan klinik açıdan sağlıklı insanlar olur ve geni kendi çocuklarına geçirebilir. Çocukların dörtte biri iki sağlıklı gen miras alır ve tamamen sağlıklı olur. Hastalığın bu şekilde geçmesi cinsiyete bağlı değildir, yani hem erkek hem de kız çocuklara geçebilir. X kromozomuyla taşınan, yani cinsiyete bağlı kalıtım yolunda farklı bir kalıtım mekanizması yürürlüğe geçer. Bu durumda söz konusu gen cinsiyeti belirleyen X kromozomunda bulunur. Hastalık bu şekilde geçtiğinde genellikle anneden aktarılır. Fakat anne klinik açıdan sağlıklıdır çünkü sağlıklı olan ikinci X kromozomu hasta olanı telafi eder. Söz konusu annelerin oğulları ya hasta olan X kromozomu ya da sağlıklı olanı miras alır. Erkeklerin bir tek X kromozomu vardır, böylece hasta X kromozomu miras alan bir erkek çocuk hatayı telafi edebilecek durumda değildir. Bu da hatalı bir gene sahip olan bir annenin oğullarının yarısının SCID hastalığına yakalanacağı, oğullarının diğer yarısının ise sağlıklı olacağı anlamına gelir. Kızlarının hepsi sağlıklı olur, fakat kızların yarısı hasta bir geni miras alır ve dolayısıyla hastalığı yine kendi oğullarının yarısına aktarabilir. Bazen de hasta bir çocuğun annesinin genlerinin ikisi de sağlıklıdır; bu durumda genetik bozukluk çocuğun gelişiminde oluşmuştur ve bu annenin sonraki çocukları bundan etkilenmez. SCID teşhisi konduğunda mutlaka geniş ailede genetik bir inceleme ve ailenin tümüyle bir konsültasyon yapılmalı, böylece hastalığın bir kez daha ortaya çıkma riski kestirilebilir ve ona göre görüşülebilir. Page 9 of 12
10 9. Aile için genetik danışma ve doğum öncesi teşhis mümkün mü? Evet. Genetik bozukluğun belirlendiği SCID durumlarında, anne ve babanın aynı mutasyonu taşıyıp taşımadığı, ayrıca hastalığı sonraki çocuklara da aktarma tehlikesinin olup olmadığı araştırılabilir. Tüm ailelere böyle bir analiz ve genetik bir konsültasyon teklif edilmelidir. İlke olarak sonraki hamileliklerde doğum öncesi teşhis yapılarak fetüsün bu ailede tanınmış gen bozukluğuna sahip olup olmadığı tespit edilebilir. Fakat durum ne olursa olsun, sonra doğan her bebek doğumdan hemen sonra bu hastalığa ilişkin muayene edilmelidir. 10. Çocuğunuz için diğer yardımlar beslenme Çocuğunuzu emzirmek isterseniz sizi seve seve destekleriz ve sizi bunu yapmaya teşvik de ediyoruz. Fakat anne sütü üzerinden mikroplar da aktarılabilir. Bağışıklık sistemi sağlıklı olan çocuklarda bu genelde bir sorun değildir, fakat SCID hastası çocukları tehlikeye sokabilir. Bundan dolayı SCID teşhisi konduktan sonra, anne sütü verilmeden önce bu mikroplarla ilgili (özellikle Sitomegalovirüs, CMV) araştırma yapılmalıdır. Gerekirse süt pompalanabilir ve sonra saklanabilir de. Yine de tüm bu çabalara rağmen çocuğunuz beslenirken yeterince kalori almayabilir ve ona ek olarak vitaminler ve mineraller vermek gerekebilir. Beslenmede zorluklar ortaya çıkarsa çocuğa bir süre ek olarak mide hortumuyla gıda vererek yeterince enerji sağlanması anlamlı olabilir. Mide hortumu, çocuğu besleyebilmek amacıyla burundan geçirilip mideye uzatılan ince bir lastik borudur. Bu şekildeki beslenme de yetersiz gelirse ya da çocuk bu beslenmeyi kabul etmezse TPN gıda (parenteral beslenme = damar üzerinden beslenme) gerekli olabilir. TPN besini çocuğunuz için tam ayarlanmıştır ve onun ihtiyacına göre tam olarak hesaplanmıştır. Gerekli olan tüm besi maddelerine ve en uygun kalori sayısına sahiptir. 11. SCID aileyi nasıl etkiler? Tüm çocuklar gibi çocuğunuzun da sevgiye ve ilgiye ihtiyacı vardır. Tekrar tekrar hastanede kalınması gerekecek, bu da her seferinde yakınlardan ve ailenin diğer fertlerinden ayrılmak anlamına gelecek. Tekrar tekrar kan testleri ve etraflı muayeneler yapılması çoğu kez stres, korku ve suçluluk duyguları yaratır. Page 10 of 12
11 Çocuklarının hastalığı birçok anne babayı güçlerinin ve dayanıklılıklarının sınırına sürükler. Hastalığın tüm süreci boyunca tedavi ekibi topluca size destek olacaktır ve bu zor dönemle iyice başa çıkmanıza yardım etmeye çalışacaktır. Hasta çocuğun tüm ilginizi talep ettiği bu dönemde kardeşleri kendilerini ihmal edilmiş hissedebilir. Bu durumda örneğin aile üyelerini veya iyi dostları bakıma dahil etmeniz iyi olur, böylece siz de hasta çocuğun yalnız olmadığının bilincinde olarak rahat rahat bir mola verebilirsiniz. Eşinizle ilgilenmek için de zaman ve enerjiye ihtiyacınız var. Böylesine zor bir dönemde çiftlerin çoğu birbirine yakınlık hisseder, kararları paylaşarak verir ve karşılaştıkları ezici duygularla başa çıkmakta birbirine yardım eder. Buna rağmen taleplerin tümüyle başa çıkmak bazen zordur. Bu sırada da örneğin kendi kendine yardım gruplarının desteğinde veya sosyal hizmetlerde yardım bulma imkânının bilincinde olmak yararlı olabilir. En güçlü ilişkiler bile böyle bir dönemde sınanır. Bundan dolayı destek ve profesyonel yardım aramakta çekinmeyin. Tedavi ekibimize farklı soru ve sorunlarınızda yardım edebilen veya sizi diğer destek imkânları hakkında bilgilendirebilen psikologlar ve sosyal hizmetçiler de dahildir. Page 11 of 12
12 Authors: Henrike Ritterbusch Prof. Dr. Stephan Ehl +49 (0) freiburg.de freiburg.de UNIVERSITÄTSKLINIKUM FREIBURG Centrum für Chronische Immundefizienz Mathildenstraße Freiburg freiburg.de/cci Date: May 2017 Translation supported by: PROimmun e.v. Association for Research and Treatment of Immunodeficiencies Page 12 of 12
Primer İmmun Yetmezlikleri Hakkında Bilgilendirmeler
Primer İmmun Yetmezlikleri Hakkında Bilgilendirmeler Güncelleme: 11/2010 Otoimmun Lenfoproliferatif Sendromlu Hastalar İçin Bilgilendirme (ALPS) 1. ALPS nedir? 2. Bu hastalığa hangi sıklıkta rastlanır?
DetaylıPrimer İmmun Yetmezlikleri Hakkında Bilgilendirmeler. Variasyonlu İmmun Arızası Sendromlu (CVID) Hastalar İçin Bilgilendirme
Primer İmmun Yetmezlikleri Hakkında Bilgilendirmeler Güncelleme: 11/2010 Variasyonlu İmmun Arızası Sendromlu (CVID) Hastalar İçin Bilgilendirme 1. CVID nedir? 2. Bu hastalığa hangi sıklıkta rastlanır?
DetaylıADIM ADIM YGS LYS Adım DOLAŞIM SİSTEMİ 5 İNSANDA BAĞIŞIKLIK VE VÜCUDUN SAVUNULMASI
ADIM ADIM YGS LYS 177. Adım DOLAŞIM SİSTEMİ 5 İNSANDA BAĞIŞIKLIK VE VÜCUDUN SAVUNULMASI İNSANDA BAĞIŞIKLIK VE VÜCUDUN SAVUNULMASI Hastalık yapıcı organizmalara karşı vücudun gösterdiği dirence bağışıklık
DetaylıBakteriler, virüsler, parazitler, mantarlar gibi pek çok patojen hastalığın oluşmasına neden olur.
Dr.Armağan HAZAR ZATÜRRE (PNÖMONİ) Zatürre yada tıbbi tanımla pnömoni nedir? Halk arasında zatürre olarak bilinmekte olan hastalık akciğer dokusunun iltihaplanmasıdır. Tedavi edilmediği takdirde ölümcül
DetaylıKan Kanserleri (Lösemiler)
Lösemi Nedir? Lösemi bir kanser türüdür. Kanser, sayısı 100'den fazla olan bir hastalık grubunun ortak adıdır. Kanserde iki önemli özellik bulunur. İlk önce bedendeki bazı hücreler anormalleşir. İkinci
DetaylıRaşitizm D Vitamini Hangi Besinlerde Bulunur? Anne Sütünde Yeterince D Vitamini Var mıdır?
Raşitizm, kemiklerde kalsiyum depolanmasının yetersiz olmasına bağlı olarak ortaya çıkan şekil bozukluklarına verilen genel addır. Nedenleri çeşitlidir. Her yaşta görülebilir. En sık olarak görülen, dolayısıyla
DetaylıHEPATİT TARAMA TESTLERİ
HEPATİT TARAMA TESTLERİ Hepatit Tarama Testleri (Hepatit Check Up) Hepatit taraması yaptırın, aşı olun, tedavi olun, kendinizi ve sevdiklerinizi koruyun. Hepatitler toplumda hızla yayılan ve kronikleşerek
DetaylıHEMATOPOETİK KÖK HÜCRE TRANSPLANTASYONUNDA HEMŞİRENİN ROLÜ. Nevin Çetin Hacettepe Üniversitesi Pediatrik KİT Ünitesi
HEMATOPOETİK KÖK HÜCRE TRANSPLANTASYONUNDA HEMŞİRENİN ROLÜ Nevin Çetin Hacettepe Üniversitesi Pediatrik KİT Ünitesi Hematopoetik kök hücre transplantasyonu hematoloji-onkoloji alanında özel bir daldır
DetaylıNEDEN ANTİBİYOTİK VERİLMEMELİ?
ANNE VE BABALAR İÇİN BİLGİ BROŞÜRÜ NEDEN ANTİBİYOTİK VERİLMEMELİ? ÇOCUKLAR İÇİN ÖKSÜRÜK TEDAVİSİ SEVGİLİ ANNE VE BABA, Bugün çocuğunuz öksürüğe yakalandığı için doktorunuza geldiniz. Endişeleniyorsunuz
DetaylıIL-1 Reseptör Antagonisti Eksikliği (DIRA)
www.printo.it/pediatric-rheumatology/tr/intro IL-1 Reseptör Antagonisti Eksikliği (DIRA) 2016 un türevi 1. DIRA NEDİR 1.1 Nasıl Bir Hastalıktır? IL-1 Reseptör Antagonisti eksikliği (DIRA) nadir görülen
DetaylıX E BAĞLI AGAMAGLOBULİNEMİ
X E BAĞLI AGAMAGLOBULİNEMİ CSL Behring tarafından eğitim bursu olarak desteklenmektedir. X E BAĞLI AGAMAGLOBULİNEMİ Bu kitapçık, hastalar ve aileleri tarafından kullanılmak üzere tasarlanmıştır ve bir
DetaylıGenellikle 50 yaş üstünde görülür ancak seyrekte olsa gençler de de görülme olasılığı vardır.
Erkek üreme sisteminin önemli bir üyesi olan prostatta görülen malign (kötü huylu)değişikliklerdir.erkeklerde en sık görülen kanser tiplerindendir. Amerika'da her 5 erkekten birinde görüldüğü tespit edilmiştir.yine
DetaylıGastrointestinal Sistem Hastalıkları. Dr. Nazan ÇALBAYRAM
Gastrointestinal Sistem Hastalıkları Dr. Nazan ÇALBAYRAM ÇÖLYAK HASTALIĞI Çölyak hastalığı bir malabsorbsiyon sendromudur. Hastalık; gluten içeren unlu gıdalara karşı genetik bazda immünojik bir intolerans
DetaylıOtozomal Baskın Kalıtım (Autosomal Dominant Inheritance) nedir?
This information (1) on Autosomal Dominant genetic disorders is in Turkish Otozomal Baskın Genetik Hastalıklar (Kadınlar İçin) (İngilizce si Autosomal Dominant Genetic Disorders) Genetik (genetic) hastalığa,
DetaylıPrimer İmmun Yetmezlikleri Hakkında Bilgilendirmeler. Hiper- IgE Sendromlu (HIES) Hastalar İçin Bilgilendirme
Primer İmmun Yetmezlikleri Hakkında Bilgilendirmeler Güncelleme: 10/2010 Hiper- IgE Sendromlu (HIES) Hastalar İçin Bilgilendirme 1. HIES nedir? 2. Bu hastalığa hangi sıklıkta rastlanır? 3. Bu hastalığın
Detaylıİnfluenza virüsünün yol açtığı hastalıkların ve ölümlerin çoğu yıllık grip aşıları ile önlenebiliyor.
Her yıl milyonlarca kişiyi etkileyen bir solunum yolu enfeksiyonu olan grip, hastaneye yatışı gerektirecek kadar ağır hastalık tablolarına neden olabiliyor. Grip ve sonrasında gelişen akciğer enfeksiyonları
DetaylıBİRİNCİ BASAMAKTA PRİMER İMMÜN YETMEZLİK
1 İmmün sistemin gelişimini, fonksiyonlarını veya her ikisini de etkileyen 130 farklı bozukluğu tanımlamaktadır. o Notarangelo L et al, J Allergy Clin Immunol 2010 Primer immün yetmezlik sıklığı o Genel
DetaylıResesif (Çekinik) Kalıtım
12 Resesif (Çekinik) Kalıtım İngiltere' deki Guy's ve St Thomas Hastanesi ve IDEAS Genetik Bilgi Parkı tarafından hazırlanan broşürlerden kendi k a l i t e s t a n d a r t l a r ı n a u y g u n o l a r
DetaylıMutasyon: DNA dizisinde meydana gelen kalıcı değişiklik. Polimorfizm: iki veya daha fazla farklı fenotipin aynı tür popülasyonunda bulunmasıdır.
Allel: Bir genin seçenekli biçimi Wild Tip: Normal allel. Bireylerin çoğunda bulunan Mutasyon: DNA dizisinde meydana gelen kalıcı değişiklik Polimorfizm: iki veya daha fazla farklı fenotipin aynı tür popülasyonunda
DetaylıTEMEL, İLK 3 YILDA ATILIYOR!
Acıbadem Hastanesi Büyüme ve Ergenlik Bölüm Başkanı Prof. Dr. Atilla Büyükgebiz ile, çocuğun doğumundan itibaren vücudunda hangi hormonların ne gibi işlevleri olduğunu, ilk 3 yılın önemini ve ergenlik
DetaylıKemik İliği Nakli Merkezi Kemik İliği (Kök Hücre) Nakli Merkezi
Kemik İliği Nakli Merkezi Kemik İliği (Kök Hücre) Nakli Merkezi +90 216 BR.HLİ.103 World Hospital Standarts Approved by JCI Acreditation Certificate K-Q TSE-ISO-EN 9000 Saray Mah. Siteyolu Cad. No:7 34768
DetaylıThis information (23) on X-linked genetic disorders is in Turkish X bağlantılı Genetik Hastalıklar (İngilizce'si X-linked Genetic Disorders)
This information (23) on X-linked genetic disorders is in Turkish X bağlantılı Genetik Hastalıklar (İngilizce'si X-linked Genetic Disorders) Genetik (genetic) hastalıklara bir veya daha fazla hatalı gen
DetaylıViral Hepatitler. Hepatit A Virus. Viral Hepatitler- Tarihsel Bakış. Hepatit Tipleri. Hepatit A Klinik Özellikler
Viral Hepatitler- Tarihsel Bakış Viral Hepatitler İnfeksiyöz Viral hepatitler A NANB E Enterik yolla geçen Dr. Ömer Şentürk Serum B D C F, G, TTV,? diğerleri Parenteral yolla geçen Hepatit Tipleri A B
Detaylı* Madde bilgisi elektromanyetik sinyaller aracılığı ile hücre çekirdeğindeki DNA sarmalına taşınır ve hafızalanır.
Sayın meslektaşlarım, Kişisel çalışmalarım sonucu elde ettiğim bazı bilgileri, yararlı olacağını düşünerek sizlerle paylaşmak istiyorum. Çalışmalarımı iki ana başlık halinde sunacağım. MADDE BAĞIMLILIĞI
DetaylıCanlı vericiden yapılan böbrek nakli mi kadavra vericiden yapılan böbrek nakli mi daha başarılıdır?
BÖBREK NAKLİ Prof. Dr. Tekin AKPOLAT Böbrek nakli modern tıbbın en büyük başarılarından birisidir ve böbrek yetmezliği olan hastalarda tercih edilen tedavi şeklidir. Hastalar böbrek nakli olsa bile yaşamlarının
DetaylıGEBELİK VE LOHUSALIK
GEBELİK VE LOHUSALIK ANA SAĞLIĞI Sağlık hizmetleri açısından doğurganlık çağındaki (15-49 yaş arası) tüm kadınlara ana denir. 15-49 yaş doğurganlık çağındaki kadınlar nüfusumuzun % 27 sini oluşturmaktadır.
DetaylıBu amaçları yerine getirebilmek için genetik danışmanın belli basamaklardan geçmesi gerekir. Bu aşamalar şunlardır:
Genetik danışma, genetik düzensizliklerin temelini ve kalıtımını inceleyerek hasta ve/veya riskli bireylerin hastalığı anlayabilmesine yardımcı olmak ve bu hastalıklar açısından evliliklerinde ve aile
DetaylıSperm Bozuklukları Sperm Testi: Sperm testi nasıl yapılır, gerekli koşullar nelerdir?
Sperm Bozuklukları Sperm Bozuklukları Çocuk sahibi olamayan çiftlerin yaklaşık yarısında neden erkeğe bağlı olabilir. Dünya Sağlık Örgütü nün yaptığı araştırmalar doğrultusunda dünya genelinde erkeklerde
DetaylıBAĞIŞIKLIK SİSTEMİ FARMAKOLOJİSİ
BAĞIŞIKLIK SİSTEMİ FARMAKOLOJİSİ Bağışıklık sistemini etkileyen (uyaran veya baskılayan) maddeler özellikle kanser ve oto-bağışıklık hastalıklarının sağaltımında kullanılan ilaçlar Organ nakillerinde reddin
DetaylıSigara sağlığa zararlı olmasına rağmen birçok kişi bunu bile bile sigara kullanmaktadır. En yaygın görülen zararlı alışkanlıkların içinde en başı
Sigara sağlığa zararlı olmasına rağmen birçok kişi bunu bile bile sigara kullanmaktadır. En yaygın görülen zararlı alışkanlıkların içinde en başı çeken sigara vücuda birçok zarar vermekte ve uzun süre
DetaylıMEME KANSERİ. Söke Fehime Faik Kocagöz Devlet Hastanesi Sağlıklı Günler Diler
MEME KANSERİ Söke Fehime Faik Kocagöz Devlet Hastanesi Sağlıklı Günler Diler KANSER NEDİR? Hücrelerin kontrolsüz olarak sürekli çoğalmaları sonucu yakındaki ve uzaktaki başka organlara yayılarak kötü klinik
DetaylıBenim Aşım Seni Korur. kızamık ve boğmacaya karşı
Benim Aşım Seni Korur kızamık ve boğmacaya karşı Kızamık Hem Federal Sağlık Dairesi, hem de doktorlar, anne babalara, yeni doğan bebeklerini kızamığa karşı korumak için, kızamık aşısı olmalarını tavsiye
DetaylıÇocuğunuzun ilk doğduğu günden itibaren gençlik çağlarına gelinceye kadar çeşitli kontroller ve sağlıklı çocuk izlemleri yapılması gerekiyor.
Çocuğunuzun ilk doğduğu günden itibaren gençlik çağlarına gelinceye kadar çeşitli kontroller ve sağlıklı çocuk izlemleri yapılması gerekiyor. Sağlıklı çocuk izlemi: Çocuğun yaşına uygun ruhsal, fiziksel
DetaylıWEİL-FELİX TESTİ NEDİR NASIL YAPILIR? Weil Felix testi Riketsiyozların tanısında kullanılır.
WEİL FELİX TESTİ WEİL-FELİX TESTİ NEDİR NASIL YAPILIR? Weil Felix testi Riketsiyozların tanısında kullanılır. Riketsiyöz tanısında çapraz reaksiyondan faydalanılır bu nedenle riketsiyaların çapraz reaksiyon
DetaylıOrta Kulak İltihabı (Otitis Media)
Orta Kulak İltihabı (Otitis Media) Orta Kulak Neresidir : Kulak; Dış, Orta ve İç kulak olmak üzere 3 kısma ayrılarak incelenir.dış kulak yolunun sonunda kulak zarı bulunur. Kulak zarı dış ve orta kulağı
DetaylıX e Bağlı Kalıtım. Hastalar ve Aileler İçin Bilgiler
15 X e Bağlı Kalıtım İngiltere' deki Guy's ve St Thomas Hastanesi ve IDEAS Genetik Bilgi Parkı tarafından hazırlanan broşürlerden kendi kalite standartlarına uygun olarak uyarlanmıştır. Ocak 2007 Bu çalışma
DetaylıKansız kişilerde görülebilecek belirtileri
Kansızlık (anemi) kandaki hemoglobin miktarının yaş ve cinsiyete göre kabul edilen değerlerin altında olmasıdır. Bu değerler erişkin erkeklerde 13.5 g/dl, kadınlarda 12 g/dl nin altı kabul edilir. Kansızlığın
DetaylıMEVSİM GRİBİ Neden aşı olmanız gerekir
MEVSİM GRİBİ Neden aşı olmanız gerekir Grip. Korunun, koruyun. MEVSİM GRİBİ: NEDEN AŞI OLMANIZ GEREKİR Son zamanlarda sık sık mevsim gribi ve domuz gribi gibi farklı grip türlerinden söz edildiğini duymuş
DetaylıTıbbın Geleceğine dair.. Genetik Testler ve Kişiselleşmiş Tıp Anlayışı. B. Aysin Sermen
Tıbbın Geleceğine dair.. Genetik Testler ve Kişiselleşmiş Tıp Anlayışı B. Aysin Sermen Daha güçlü.. Daha atletik.. Daha genç.. Daha huzurlu.. Daha mutlu.. Daha akıllı.. Daha sağlıklı.. Daha akıllı ve sağlıklı
DetaylıPankreas Tümörü Ameliyatı Bilgilendirilmiş Onam Formu
Tarih :././20 Hastanın adı ve soyadı: Protokol numarası: Pankreas Tümörü Ameliyatı Bilgilendirilmiş Onam Formu Bana yapılan muayene ve tetkikler sonucunda doktorlarım tarafından, pankreasımda tümör olduğu
DetaylıRahim Ağzı Kanseri Korkulu Rüyanız Olmaktan Çıkıyor
Rahim Ağzı Kanseri Korkulu Rüyanız Olmaktan Çıkıyor Rahim Ağzı Kanseri Korkulu Rüyanız Olmaktan Çıkıyor Rahim Ağzı Kanserinde Çığır Açan Adım Kadın Kanserleri Hakkında Mutlaka Bilmeniz Gerekenler Özel
DetaylıInterventi di screening per i tumori intestinali in Galles
Interventi di screening per i tumori intestinali in Galles 3 www.bowelscreeningwales.org.uk Galler de yapılan Bağırsak Taraması nı Anlamak Bağırsak kanseri taraması neden yapılmalı? Bağırsak taraması bağırsak
DetaylıSİNÜS - AĞRI, BASINÇ, AKINTI
SİNÜS - AĞRI, BASINÇ, AKINTI Yardım edin sinüslerim beni öldürüyor! Bunu daha önce hiç söylediniz mi?. Eğer cevabınız hayır ise siz çok şanslısınız demektir. Çünkü her yıl milyonlarca lira sinüs problemleri
DetaylıPrimer İmmun Yetmezlikleri Hakkında Bilgilendirmeler. Wiskott-Aldrich Sendromlu (WAS) Hastalar İçin Bilgilendirme
Primer İmmun Yetmezlikleri Hakkında Bilgilendirmeler Güncelleme: 11/2010 Wiskott-Aldrich Sendromlu (WAS) Hastalar İçin Bilgilendirme 1. WAS hastalığı nedir? 2. Bu hastalığa hangi sıklıkta rastlanır? 3.
DetaylıVücutta dolaşan akkan sistemidir. Bağışıklığımızı sağlayan hücreler bu sistemle vücuda dağılır.
HODGKIN LENFOMA HODGKIN LENFOMA NEDİR? Hodgkin lenfoma, lenf sisteminin kötü huylu bir hastalığıdır. Lenf sisteminde genç lenf hücreleri (Hodgkin ve Reed- Sternberg hücreleri) çoğalır ve vücuttaki lenf
DetaylıOp Dr Aybala AKIL. ACIBADEM Bodrum Hastanesi
Sağlıklı bir anne için Sağlıklı beslenme Düzenli hekim kontrolü Gebelik öncesi hastalıkların sıkı takibi Sağlıklı bir yaşam tarzı Huzurlu bir gebelik süreci Sağlıklı beslenme = Dengeli beslenme Proteinler
DetaylıVÜCUDUMUZDAKİ SİSTEMLER. Boşaltım Sistemi
VÜCUDUMUZDAKİ SİSTEMLER Boşaltım Sistemi İNSANLARDA BOŞALTIMIN AMACI NEDİR? VÜCUDUMUZDAN HANGİ ATIK MADDELER UZAKLAŞTIRILIR? İDRAR SU TUZ KARBONDİOKSİT BESİN ATIKLARI ÜRE ATIK MADDELERİ VÜCUDUMUZDAN HANGİ
DetaylıMENOPOZ. Menopoz nedir?
MENOPOZ Hayatınızı kabusa çeviren, unutkanlık, uykusuzluk, depresyon, sinirlilik, halsizlik şikayetlerinin en büyük sebeplerinden biri menopozdur. İleri dönemde idrar kaçırma, kemik erimesi, hipertansiyona
DetaylıNörovasküler Cerrahi Öğretim Ve Eğitim Grubu Hasta Bilgilendirme Formu
Nörovasküler Cerrahi Öğretim Ve Eğitim Grubu Beyin-Omurilik Arteriovenöz Malformasyonları ve Merkezi Sinir Sisteminin Diğer Damarsal Bozuklukları Hasta Bilgilendirme Formu 5 AVM ler Ne Tip Sağlık Sorunlarına
DetaylıThis information (8) on Cystic Fibrosis is in Turkish Kistik Fibroz (İngilizce'si Cystic Fibrosis)
This information (8) on Cystic Fibrosis is in Turkish Kistik Fibroz (İngilizce'si Cystic Fibrosis) Kistik Fibroz nedir? Kistik Fibroz (Cystic Fibrosis, CF), kalıtsal bir genetik (genetic) hastalıktır.
DetaylıNebile ÖZDEMİR Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Organ Nakli Merkezi
Nebile ÖZDEMİR Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Organ Nakli Merkezi TÜRKİYEDE BÖBREK NAKLİ 1975 yılında canlı 1978 yılında kadavra E.Ü.T.F Hastanesi Organ Nakli Uygulama ve Araştırma Merkezi 1988
DetaylıHerkes için Kaliteli, Koruyucu, Eşit Sağlık Hizmeti
Herkes için Kaliteli, Koruyucu, Eşit Sağlık Hizmeti EVDE BAKIM ve DESTEK HİZMETLERİ v Evde Doktor Muayene Hizmeti: Hekim ve hemşire tarafından hastanın evinde muayenesi, reçetesinin düzenlenmesi,tıbbı
DetaylıKADIN VE AİLE SAĞLIĞI HİZMETLERİ İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ SAĞLIK VE SOSYAL HİZMETLER DAİRE BAŞKANLIĞI SAĞLIK VE HIFZISSIHHA MÜDÜRLÜĞÜ
KADIN VE AİLE SAĞLIĞI HİZMETLERİ İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ SAĞLIK VE SOSYAL HİZMETLER DAİRE BAŞKANLIĞI SAĞLIK VE HIFZISSIHHA MÜDÜRLÜĞÜ CİNSEL YOLLA BULAŞAN HASTALIKLAR BU EĞİTİMDE NELER PAYLAŞACAĞIZ?
DetaylıSAĞLIK ÇALIŞANLARININ ENFEKSİYON RİSKLERİ
SAĞLIK ÇALIŞANLARININ ENFEKSİYON RİSKLERİ Sağlık hizmeti veren, Doktor Ebe Hemşire Diş hekimi Hemşirelik öğrencileri, risk altındadır Bu personelin enfeksiyon açısından izlemi personel sağlığı ve hastane
DetaylıT.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Tüberküloz Daire Başkanlığı VEREM HASTALIĞI VE VEREM HAFTASI
T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Tüberküloz Daire Başkanlığı VEREM HASTALIĞI VE VEREM HAFTASI VEREM EĞİTİM VE PROPAGANDA HAFTASI Geleneksel olarak her yıl Ocak ayının ilk Pazar gününden
DetaylıHepatit B Virüs Testleri: Hepatit serolojisi, Hepatit markırları
HEPATİT B TESTLERİ Hepatit B Virüs Testleri: Hepatit serolojisi, Hepatit markırları Hepatit B virüs enfeksiyonu insandan insana kan, semen, vücut salgıları ile kolay bulaşan yaygın görülen ve ülkemizde
DetaylıHANGİ HASTALIKLAR İÇİN KÖK HÜCRE TEDAVİSİ GEREKİR?
KÖK HÜCRE NEDİR? Yaşam boyu kendi kendini yenileme özelliğine sahip ve tamamen olgun hücrelere dönüşebilme kapasitesi olan hücrelerdir. İhtiyaç olduğu zaman kendilerinden sonraki hücrelere farklılaşarak,
DetaylıCİNSİYETE BAĞLI KALITIM
CİNSİYETE BAĞLI KALITIM *Cinsiyetin belirlenmesi: Eşeyli üreyen hayvanlarda cinsiyetin belirlenmesi farklı şekillerde olabilmektedir. Bazı hayvanlarda cinsiyetin belirlenmesi, çevre koşulları tarafından
DetaylıMULTİPL MYELOM VE BÖBREK YETMEZLİĞİ. Dr. Mehmet Gündüz Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hematoloji B.D.
MULTİPL MYELOM VE BÖBREK YETMEZLİĞİ Dr. Mehmet Gündüz Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hematoloji B.D. Multipl Myeloma Nedir? Vücuda bakteri veya virusler girdiğinde bazı B-lenfositler plazma hücrelerine
DetaylıKaraciğer vücudun en büyük organıdır. Vücudun birçok fonksiyonu karaciğer tarafından idare edilir.
KARACİĞER BİYOPSİSİ Karaciğer biyopsisi karaciğerden küçük bir parçanın alınıp mikroskopta incelenmesi ile hastalıkların karaciğere verdiği zararın tespit edilmesidir. Karaciğer biyopsisi genellikle ince
DetaylıBağışıklık sistemi nasıl çalışır?
On5yirmi5.com Bağışıklık sistemi nasıl çalışır? İnsanda bağışıklık sistemi, özellik ve görevleri nelerdir? Kaç çeşit bağışıklık sistemi vardır? Yayın Tarihi : 23 Ekim 2012 Salı (oluşturma : 10/3/2017)
DetaylıPeriodontoloji nedir?
Periodontoloji 1 2 Periodontoloji Periodontoloji nedir? Periodontoloji, dişleri ve implantları çevreleyen yumuşak ve sert dokuların iltihabi hastalıkları ve bunların tedavisi ile ilgilenen bir dişhekimliği
DetaylıPrimer İmmun Yetmezlikleri Hakkında Bilgilendirmeler. X Kromozomal Lenfoproliferatifli Hastalar İçin Bilgilendirme (XLP)
Primer İmmun Yetmezlikleri Hakkında Bilgilendirmeler Güncelleme: 11/2010 X Kromozomal Lenfoproliferatifli Hastalar İçin Bilgilendirme (XLP) 1. XLP nedir? 2. Bu hastalığa hangi sıklıkta rastlanır? 3. Bu
DetaylıOVER KANSERİ. Yumurtalık kanseri; Over tümörü; Over kanseri neden olur?
OVER KANSERİ Yumurtalık kanseri; Over tümörü; Over hücrelerinden kaynaklanan kanserdir. Kadınlarda yumurtalıklara over denir. Over ler döllenme için gerekli yumurtaların hazırlandığı ve kadın hormonlarının
DetaylıDERS : ÇOCUK RUH SAĞLIĞI KONU : KİŞİLİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
DERS : ÇOCUK RUH SAĞLIĞI KONU : KİŞİLİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER A) BİYOLOJİK ETMENLER KALITIM İÇ SALGI BEZLERİ B) ÇEVRE A) BİYOLOJİK ETMENLER 1. KALITIM Anne ve babadan genler yoluyla bebeğe geçen özelliklerdir.
Detaylı09/11/2015 BEYAZ KAN HÜCRELERİ. Lökosit ya da akyuvarlar olarak adlandırılan beyaz kan hücresi, kemik iliğinde üretilir.
BEYAZ KAN HÜCRELERİ Lökosit ya da akyuvarlar olarak adlandırılan beyaz kan hücresi, kemik iliğinde üretilir. 1 Görevleri nelerdir? Bu hücreler vücudu bulaşıcı hastalıklara ve yabancı maddelere karşı korur.
DetaylıMaymun Çiçek Virüsü (Monkeypox) VEYSEL TAHİROĞLU
Maymun Çiçek Virüsü (Monkeypox) VEYSEL TAHİROĞLU insanlarda ölümcül hastalığa neden olabilir; her ne kadar genellikle çok daha az ciddi olsa da insan çiçek virüsü hastalığına benzer. Maymun çiçek virüsü
DetaylıNEFRİT. Prof. Dr. Tekin AKPOLAT. Genel Bilgiler. Nefrit
NEFRİT Prof. Dr. Tekin AKPOLAT Genel Bilgiler Böbreğin temel fonksiyonlarından birisi idrar üretmektir. Her 2 böbrekte idrar üretimine yol açan yaklaşık 2 milyon küçük ünite (nefron) vardır. Bir nefron
Detaylıİyi bilgilendirilmiş olarak karar vermek. Göğüs kanseri erken teşhis programı
İyi bilgilendirilmiş olarak karar vermek Göğüs kanseri erken teşhis programı Neden kadınlara kalite garantili bir görüntüleme programında bir mamografi sunulmaktadır? 50 ile 69 yaş grubu arası kadınların
DetaylıVerem (TB) ile teması olan kişiler için bilgiler
Verem (TB) ile teması olan kişiler için bilgiler Information for contacts of Tuberculosis (TB) - Turkish January 2013 Page 1 Verem (Tüberküloz) için sizinle niçin ilişkiye geçtik? Veremli bir kişiyle temasınız
DetaylıHAZIRLAYAN KONTROL EDEN ONAYLAYAN
Sayfa No : 01 KALİTE KOMİTESİ HEDEF PLANLANAN FAALİYETLER SORUMLU UYGULAMA İZLEME YÖNTEMİ TERMİN 1. Hastane enfeksiyonunun oluşmasını ve yayılmasını önlemek 1.a) Enfeksiyon kontrol programı oluşturmak
DetaylıT.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Tüberküloz Daire Başkanlığı. VEREM HASTALIĞI ve VEREM HAFTASI
T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Tüberküloz Daire Başkanlığı VEREM HASTALIĞI ve VEREM HAFTASI VEREM EĞİTİM VE PROPAGANDA HAFTASI Geleneksel olarak her yıl Ocak ayının ilk Pazar gününden
DetaylıNÖROMUSKÜLER HASTALIKLAR
NÖROMUSKÜLER HASTALIKLAR Yayın Yönetmeni Prof. Dr. Rana Karabudak TND Beyin Yılı Aktiviteleri Koordinatörü Türk Nöroloji Derneği (TND) 2014 Beyin Yılı Aktiviteleri çerçevesinde hazırlanmıştır. Tüm hakları
DetaylıHODGKIN DIŞI LENFOMA
HODGKIN DIŞI LENFOMA HODGKIN DIŞI LENFOMA NEDİR? Hodgkin dışı lenfoma (HDL) veya Non-Hodgkin lenfoma (NHL), vücudun savunma sistemini sağlayan lenf bezlerinden kaynaklanan kötü huylu bir hastalıktır. Lenf
DetaylıThis information (35) on genetic deafness is in Turkish Genetik Sağırlık (İngilizce'si genetic deafness)
This information (35) on genetic deafness is in Turkish Genetik Sağırlık (İngilizce'si genetic deafness) Genetik (genetic) sağırlığa değişim geçirmiş bir veya daha fazla sayıda gen (gene) neden olur. İşitme,
Detaylıİnsanda genetik düzensizlik sonucu, fazladan bir 21. kromozomun bulunmasına Down Sendromu denir.
Bu dostlarımız hakkında biraz daha bilgi alalım; İnsanda genetik düzensizlik sonucu, fazladan bir 21. kromozomun bulunmasına Down Sendromu denir. Down Sendromu genetik bir farklılıktır, bir hastalık değildir.
DetaylıBİRİNCİ BASAMAKTA PRİMER İMMÜN YETMEZLİK
1 AŞILAMADA AMAÇ Aşı ile korunulabilir hastalıkları engellemek Enfeksiyon kaynaklı mortaliteyi azaltmak Enfeksiyon kaynaklı morbiditeyi azaltmak HİÇBİR AŞININ HERKES İÇİN TAMAMEN ETKİN VE GÜVENİLİR OLMASI
DetaylıDoğuştan var olan protein metabolizması bozuklukları nelerdir?
FENİLKETONURİ VE PROTEİN KISITLAMASYLA TEDAVİ EDİLEN DİĞER METABOLİZMASI BOZUKLUKLARI İSVİÇRE HASTA BİRLİĞİ Doğuştan var olan protein metabolizması bozuklukları nelerdir? Proteinler doğal besinlerimizin
DetaylıBEYİN GELİŞİMİNİN HİKAYESİ
BEYİN GELİŞİMİNİN HİKAYESİ Yayın Yönetmeni Prof. Dr. Rana Karabudak TND Beyin Yılı Aktiviteleri Koordinatörü Türk Nöroloji Derneği (TND) 2014 Beyin Yılı Aktiviteleri çerçevesinde hazırlanmıştır. Tüm hakları
DetaylıGENETİK HASTALIKLARDA TOPLUM TARAMALARI
GENETİK HASTALIKLARDA TOPLUM TARAMALARI Bir genetik hastalığa neden olan veya bir genetik hastalığa yatkınlığa neden olan belirli genleri taşıyan kişilerin tespit edilmesi için yapılan toplum temelli çalışmalardır.
DetaylıAKCİĞER KANSERİ TANISI KONULDUKTAN SONRA NE YAPILIR HASTA NASIL TAKİP VE İDARE EDİLİR
AKCİĞER KANSERİ TANISI KONULDUKTAN SONRA NE YAPILIR HASTA NASIL TAKİP VE İDARE EDİLİR Akciğer kanseri olmak her şeyin sonu değildir. Bu hastalığı yenmek için mutlaka azimli, inançlı ve sabırlı olmanız
DetaylıYETERLİ VE DENGELİ BESLENME NEDİR?
YETERLİ VE DENGELİ BESLENME NEDİR? Vücudun, büyümesi yenilenmesi çalışması için gerekli olan enerji ve besin öğelerinin yeterli miktarda alınmasıdır. Ş. İKİBUDAK BİYOLOJİ ÖĞRETMENİ SAĞLIKLI BİR Y AŞAMIN
Detaylıİstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji AD Prof. Dr. Filiz Aydın
İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji AD Prof. Dr. Filiz Aydın X kromozomu üzerindeki genler için; Erkekler X e bağlı karakterler için hemizigottur Dişiler iki X kromozomuna sahip oldukları için mutant
DetaylıTÜBERKÜLOZ. Verem; TB; TBC; Tüberküloz nasıl yayılır? Tüberküloz şikayetleri nelerdir?
TÜBERKÜLOZ Verem; TB; TBC; Hava yoluyla yayılan bulaşıcı akciğer hastalığıdır. Akciğer dışında kemik, lenf bezleri, böbrek, beyin zarları gibi diğer organları da tutabilir. Tüberküloz bakterisi Mycobacterium
DetaylıERKEN ÇOCUKLUKTA GELİŞİM
ERKEN ÇOCUKLUKTA GELİŞİM Gelişimin Biyolojik Temelleri Öğr. Gör. Can ÜNVERDİ Konular kod kalıtım örüntüleri Down sendromu Fragile x sendromu Turner sendromu Klinefelter sendromu Prader willi sendromu danışma
DetaylıKULLANMA TALİMATI. DİYACURE 250 mg liyofilize toz içeren saşe Ağızdan alınır.
KULLANMA TALİMATI DİYACURE 250 mg liyofilize toz içeren saşe Ağızdan alınır. Etkin madde: Her bir poşet 282.5 mg Liyofilize Saccharomyces boulardii içerir. Yardımcı maddeler: Fruktoz, karışık meyve aroması.
DetaylıERGENLİKTE HİJYEN SAĞLIK VE KİŞİSEL BAKIM. Hazırlayan Okul Rehber Öğretmeni İrem YILDIRIM
ERGENLİKTE HİJYEN SAĞLIK VE KİŞİSEL BAKIM Hazırlayan Okul Rehber Öğretmeni İrem YILDIRIM SAĞLIK VE HİJYEN NEDİR? Sağlık; kişinin doğuştan getirdiği kalıtsal özellikleri ile fiziksel, biyolojik ve sosyal
DetaylıSadece bilgilendirme amaçlıdır.
Sadece bilgilendirme amaçlıdır. AŞI NEDİR? İnsan ve hayvanlarda hastalık yapma yeteneğinde olan virüs, bakteri vb. mikropların hastalık yapma kudretlerinden arındırılarak ya da bazı mikropların salgıladığı
DetaylıDONÖR LENFOSİT İNFÜZYONU(DLI) Hülya Baraklıoğlu Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Terapötik Aferez Merkezi
DONÖR LENFOSİT İNFÜZYONU(DLI) Hülya Baraklıoğlu Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Terapötik Aferez Merkezi KÖK HÜCRE NAKLİ Kök hücre nedir? Çoğalma,kendini yenileyebilme, farklılaşmış dokulara özgü hücreleri
DetaylıMetastazlarla yayılmış meme kanseri hastalara ve yakınlarına tavsiyeler
Metastazlarla yayılmış meme kanseri hastalara ve yakınlarına tavsiyeler Yayılmış meme kanseri memedeki primer tümörde bulunan kanser hücrelerinin vücudun diğer bölümlerine yayılması ve kanser hücrelerinin
DetaylıHepatit C ile Yaşamak
Hepatit C ile Yaşamak NEDİR? Hepatit C kan yoluyla bulaşan Hepatit C virüsünün(hcv) neden olduğu bir karaciğer hastalığıdır. 1 NEDİR? Hepatit C virüsünün birçok türü (genotipi ) bulunmaktadır. Ülkemizde
DetaylıYGS ANAHTAR SORULAR #3
YGS ANAHTAR SORULAR #3 1) Bir insanın kan plazmasında en fazla bulunan organik molekül aşağıdakilerden hangisidir? A) Mineraller B) Su C) Glikoz D) Protein E) Üre 3) Aşağıdakilerden hangisi sinir dokunun
DetaylıPankreas Kisti Ameliyatı Bilgilendirilmiş Onam Formu
Tarih :././20 Hastanın adı ve soyadı: Protokol numarası: Pankreas Kisti Ameliyatı Bilgilendirilmiş Onam Formu Bana yapılan muayene ve tetkikler sonucunda doktorlarım tarafından, pankreasımda iltihabi kist
DetaylıSu Çiçeği. Suçiçeği Nedir?
Suçiçeği Nedir? Su çiçeği varisella zoster adı verilen bir virüs tarafından meydana getirilen ateşli bir enfeksiyon hastalığıdır. Varisella zoster virüsü havada 1-2 saat canlı kalan ve çok hızlı çoğalan
DetaylıÇEVİRMEN İHTİYACI Çevirmen gerekli miydi? Evet Hayır Gerekli ise onam sırasında nitelikli bir çevirmen yanınızda var mıydı?
Sayfa Sayısı 1 / 5 HASTANIN ADI VE SOYADI: PROTOKOL NO: DOĞUM TARİHİ: YATIŞ TARİHİ: ÇEVİRMEN İHTİYACI Çevirmen gerekli miydi? Evet Hayır Gerekli ise onam sırasında nitelikli bir çevirmen yanınızda var
DetaylıTC. SAĞLIK BAKANLIĞI SAKARYA ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ OMURİLİK YARALANMALARI HASTA BİLGİLENDİRME BROŞÜRÜ
TC. SAĞLIK BAKANLIĞI SAKARYA ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ OMURİLİK YARALANMALARI HASTA BİLGİLENDİRME BROŞÜRÜ Omurilik yaralanmaları, omurganın içinde bulunan sinir dokusunun, travma ya da
DetaylıERKEN TANI HİZMETLERİ. Prof. Dr. Ayfer TEZEL
ERKEN TANI HİZMETLERİ Prof. Dr. Ayfer TEZEL ERKEN TANI Hastalıkların, klinik bulgu ve belirtileri ortaya çıkmadan tespit edilmesine erken tanı denir. ERKEN TANI Herhangi hastalığa ait belirtilerin henüz
DetaylıÇEVRESEL SİNİR SİSTEMİ SELİN HOCA
ÇEVRESEL SİNİR SİSTEMİ SELİN HOCA Çevresel Sinir Sistemi (ÇSS), Merkezi Sinir Sistemine (MSS) bilgi ileten ve bilgi alan sinir sistemi bölümüdür. Merkezi Sinir Sistemi nden çıkarak tüm vücuda dağılan sinirleri
DetaylıDiyabet nedir? Ensülin nedir?
Was ist Diabetes? Was ist Insulin? (Türkisch) Diyabet nedir? Ensülin nedir? Diyabet melitusun temelleri Diyabet melitus Diyabet, kronik bir özümleme bozukluğudur. Diyabetli olmak demek, ya vücudunuzun
DetaylıO Gelişim, organizmanın döllenmeden başlayarak bedensel, zihinsel, dil, duygusal ve sosyal yönden en son aşamaya ulaşıncaya kadar sürekli ilerleme
BİREY GELİŞİMİ O Gelişim, organizmanın döllenmeden başlayarak bedensel, zihinsel, dil, duygusal ve sosyal yönden en son aşamaya ulaşıncaya kadar sürekli ilerleme kaydeden değişimidir. O Gelişim; organizmanın
Detaylı