SORULARLA BILSEM. Engin AKCA. Zehra UÇAK AZBOY. Armağan GÜNEŞ. İmran AZBOY

Transkript

1 SORULARLA. BILSEM Engin AKCA Zehra UÇAK AZBOY Armağan GÜNEŞ İmran AZBOY

2 SORULARLA BİLSEM Hazırlayanlar: Engin AKCA Zehra UÇAK AZBOY Armağan GÜNEŞ İmran AZBOY Diyarbakır ISBN /

3 İçindekiler BİLSEM Ne Demektir?... 2 BİLSEM in Amacı Nedir?... 2 BİLSEM lerin Resmî Statüsü Nedir?... 3 BİLSEM lerin İşleyişini Düzenleyen Mevzuat Var mı?... 3 BİLSEM Özel Bir Eğitim-Öğretim Kurumu mudur?... 4 Özel Eğitim Okulu Ne Demektir?... 4 Hangi İllerde Bilim ve Sanat Merkezi Bulunmaktadır?... 4 Bilim ve Sanat Merkezleri Diğer Eğitim Kurumlarına Alternatif Kurumlar mıdır?. 5 BİLSEM de Eğitim Ücretli midir?... 5 BİLSEM de Öğrenci Kılık Kıyafeti Nasıldır?... 5 BİLSEM lerde Öğrencilere Servis İmkânı Sunulur mu?... 6 BİLSEM ler Arası Öğrenci Nakli Olur mu?... 6 BİLSEM i Kazanan Öğrenci Merkeze Hangi Zamanlarda Gider?... 7 Sınıf öğretmenleri Hangi Öğrencileri BİLSEM Seçmelerine Aday Gösterirler?... 7 Bir Öğrenci En Fazla Kaç Yetenek Alanında Aday Gösterilir?... 8 Ülkemizde Özel Yetenekli Birey Tanımı Kimleri Kapsamaktadır?... 8 BİLSEM lere Hangi Sınıflardan Öğrenci Alınmaktadır?... 8 BİLSEM Tanılama Süreci Dışında Kalan Özel Yetenekli Bireyler İçin Bakanlık Tarafından Hangi İmkânlar Sunulmaktadır?... 9 Herhangi Bir Şehirdeki BİLSEM e Farklı İllerden Başvuru Yapılabilir mi?... 9 BİLSEM Sınavları Ücretli midir?... 9 BİLSEM Sınavlarına Hazırlık Nasıl Olur? Grup Tarama Uygulaması Nedir? Grup Tarama Uygulamasında Puanlar Nasıl Hesaplanıyor? Grup Tarama Uygulamasında Her Öğrenciye Aynı Sorular mı Sorulmaktadır?.. 11 Öğrenci Kaç Adet Soruyu Doğru Cevaplarsa Bireysel İncelemeye Alınır? Sınavda Hangi Derslerden Soru Sorulmaktadır? Sınav Hangi Bölümlerden Oluşmaktadır? Bireysel İnceleme Ne Demektir? Genel (Zihinsel) Yetenek Alanında Bireysel İncelemede Hangi Test Kullanılmaktadır? Resim Yeteneği Alanında Bireysel İnceleme Nasıl Olur?... 13

4 Müzik Yeteneği Alanında Bireysel İnceleme Nasıl Olur? BİLSEM Kaydolduktan Sonra Devam Zorunluluğu Var mıdır? BİLSEM e Kaydolan Öğrencilere Nasıl Bir Eğitim Verilmektedir? BİLSEM de Verilen Eğitimin Ölçme ve Değerlendirme İşlemleri Nasıl Yapılır? BİLSEM Programlarının Eğitim Süresi Nedir? BİLSEM de Eğitim Dönemleri Hangi Ayları Kapsamaktadır? BİLSEM lerde Diploma veya Benzeri Bir Belge Veriliyor mu? BİLSEM lerde Verilen Eğitimin Sınavlara Katkısı Olur mu? BİLSEM İçin Okul Öncesi Yönelik Tanılama Çalışması Yapılıyor mu? BİLSEM Öğretmenleri Nasıl Seçilmelidir? BİLSEM Öğretmenleri Kendilerini Nasıl Geliştirmektedir? Özel Yetenekliler İçin Açılmış Bağımsız Okullar Var mıdır? BİLSEM de Kayıt Silme Var mıdır? Özel Yetenekli Öğrenciler Neden Farklı Bir Eğitime İhtiyaç Duyar? Özel Yetenekli Öğrenciler Her Dersten Başarılı mıdır? Özel Yetenekli Öğrencilerin Eğitimi Neden Tek Bir Okulda Yapılmamaktadır? Özel Yetenekli Öğrencilerin Ülkemiz İçin Önemi Nedir? BİLSEM de Danışmanlık Hizmetleri Nasıl Yürütülmektedir? BİLSEM Sınavını Kazanamayan Öğrenciler Sonraki Sene Aday Gösterilebilir mi? 27 BİLSEM de Eğitimler Bireysel mi Veriliyor Grup Olarak mı? Yaz Aylarında Eğitim Veriliyor mu? BİLSEM i Kazanan Öğrenci Sonraki Senelerde Sınava Girmek Zorunda mı? Eğitimler Hangi Derslerden Oluşuyor? Proje Aşamasında Ne Yapılır? Danışman Rehber Öğretmen Ne Yapar? BİLSEM ler Nasıl Açılır? Yetenek Geliştirme Atölyesi Nedir? Her sene Kayıt Yapılması Zorunlu mu? Destek Eğitim Odası Nedir? Ulaşım Nedeniyle BİLSEM e Kayıt Eden Öğrencinin Kaydı Silinir mi? Hangi Alan Mezunu Öğretmenler BİLSEM de Çalışabilir? Kaynakça... 34

5 ÖNSÖZ Bilim ve Sanat Merkezleri kuruldukları günden bu yana yıllar geçmesine rağmen cazibe merkezi olmaya devam etmektedirler. Meraklı sorularını büyük bir heyecanla bizlere yöneltenler sadece öğrenci ve veliler değil aynı zamanda eğitimcilerdir. Özel yetenekli bireylere çalışma imkânına sahip olan bizler; hem düzenlediğimiz eğitim, seminer ve çalıştaylarda öğretmenlerden hem de günlük yaşamda karşılaştığımız insanlardan çokça soru almaktayız. Bazen tekrar tekrar aynı soruları duysak da içimizdeki güzel heyecanla cevapları ardı arkasına sıralamaktan vazgeçmiyoruz. İşte bu yaşanan durumdan doğan ihtiyaç üzerine akla gelen sorulara cevap olarak kitap hazırlama kararı aldık ve bu kitabı özel yetenekli öğrenciler konusunda çalışmalar yürüten eğitimciler olarak kaleme aldık. Başlangıç olarak küçük bir adım sayılsa da devamında yere daha sağlam basan büyük adımlar atmaya ekip olarak kararlıyız. Bu kitap çalışmamızı geliştirerek devamında daha detaylı bilgiler içeren ve bir konuya odaklanmış yeni kitaplar yazma hazırlığındayız. Bu kitabı okuduğunuzda dileriz aklınızdan geçen sorulara kısmen de olsa yanıt bulabilirsiniz.

6 BİLSEM Ne Demektir? Bilim ve Sanat Merkezlerinin kısaltılmış adıdır. BİLSEM in Amacı Nedir? Bilimsel düşünce ve davranışlarla estetik değerleri birleştiren, üretken, sorun çözen, kendini gerçekleştirmiş bireyler olarak yetişmeleri, yetenekleri ve yaratıcılıklarını erken yaşta fark ederek en üst düzeyde kullanmaları; Öğrencilerin yaratıcı düşünce, keşif, icat, sosyal ilişkilerde başarı, inovasyon, liderlik, iletişim ve sanatsal beceriler kazanmaları; Özel yetenekleri doğrultusunda bilimsel çalışma disiplini kazanmaları, disiplinler arası düşünme, sorunları çözme, belirlenen ihtiyaçları karşılamaya yönelik projeler gerçekleştirmeleri amaçlanır. 2

7 BİLSEM lerin Resmî Statüsü Nedir? Bilim ve Sanat Merkezleri, Milli Eğitim Bakanlığı Merkez Teşkilatında Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğüne bağlıdır. Kurum olarak, Genel Müdürlük bünyesinde yer alan Özel Yeteneklerin Geliştirilmesi Daire Başkanlığı sorumluluğu altındadır. BİLSEM lerin İşleyişini Düzenleyen Mevzuat Var mı? Bilim ve Sanat Merkezlerinin kuruluş ve işleyişine ilişkin usul ve esaslar ile bu merkezlere öğrenci seçimi, kayıt kabul, eğitimöğretim yönetici ve öğretmen seçimi ile yetiştirilmesine ilişkin usul ve esasları düzenleyen tarih ve sayılı Millî Eğitim Bakanlığı Bilim ve Sanat Merkezleri Yönergesi mevcuttur. Ayrıca Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği nde de kurumun işleyişine ilişkin bazı hususlar yer almaktadır. 3

8 BİLSEM Özel Bir Eğitim-Öğretim Kurumu mudur? Hayır. Bilsem Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğüne bağlı Resmi Özel Eğitim Okuludur. Özel Eğitim Okulu Ne Demektir? Özel eğitim gerektiren bireylerin eğitim gereksinimlerini karşılamak için özel olarak yetiştirilmiş personel, geliştirilmiş eğitim programları ve yöntemleri ile bu bireylerin engel ve özelliklerine göre eğitim verilen okula Özel Eğitim Okulu denir. Hangi İllerde Bilim ve Sanat Merkezi Bulunmaktadır? Türkiye genelinde 2017 yılı itibariyle 80 ilimizde 106 BİLSEM bulunmaktadır. BİLSEM leri 81 ile yaygınlaştırma çalışmaları sürmektedir. 4

9 Bilim ve Sanat Merkezleri Diğer Eğitim Kurumlarına Alternatif Kurumlar mıdır? BİLSEM öğrencileri örgün eğitim aldıkları okullarına gitmenin yanı sıra okul dışı zamanlarında BİLSEM e devam etmektedir. Bu sebeple Bilim ve Sanat Merkezleri alternatif bir eğitim kurumu değil Örgün Eğitim Kurumlarını destekleyici bir eğitim kurumudur. BİLSEM de Eğitim Ücretli midir? Bilim ve Sanat Merkezi nde eğitim ücretsizdir. BİLSEM de Öğrenci Kılık-Kıyafeti Nasıldır? BİLSEM de öğrencilerin kılık kıyafetleri serbest olup belli bir forma uygulaması yoktur. 5

10 BİLSEM lerde Öğrencilere Servis İmkânı Sunulur mu? Bilim ve Sanat Merkezleri ücretsiz taşımalı eğitim kapsamında olmadığından öğrenciler merkezlere kendi imkânlarıyla gelirler. Öğrencilere ayrıca bir servis imkânı sağlanmaz. BİLSEM ler Arası Öğrenci Nakli Olur mu? BİLSEM e kayıtlı öğrencinin nakli velinin ikamet adresi veya öğrencinin devam ettiği okuluna göre BİLSEM kayıt bölgesindeki BİLSEM e yapılır. Nakil isteği velinin yazılı başvurusu ile BİLSEM modulü üzerinden gerçekleştirilir. Ortaokuldan liseye geçen BİLSEM e kayıtlı öğrencilerin kayıt güncelleme ve nakil işlemleri, örgün eğitimdeki yerleştirme işlemleri tamamlandıktan sonra gerçekleştirilir. 6

11 BİLSEM i Kazanan Öğrenci Merkeze Hangi Zamanlarda Gider? Günde üç dönem halinde öğrenciler merkeze gelir. Grupların ders başlangıç ve bitiş saatleri BİLSEM idaresi tarafından belirlenmektedir. İkili eğitime devam edip öğlenci olan öğrenciler, merkezin sabah grubuna gelirler. İkili eğitime devam edip sabahçı olan öğrenciler, merkezin öğlen grubuna gelirler. Tam gün eğitime devam eden öğrenciler, merkezin akşam grubuna gelirler. Sınıf Öğretmenleri Hangi Öğrencileri BİLSEM Seçmelerine Aday Gösterirler? Yaşıtlarına göre daha hızlı öğrenen; yaratıcılık, sanat, liderliğe ilişkin kapasitede önde olan, özel akademik yeteneğe sahip, soyut fikirleri anlayabilen, ilgi alanlarında bağımsız hareket etmeyi seven ve yüksek düzeyde performans gösteren öğrencileri aday gösterir. 7

12 Bir Öğrenci En Fazla Kaç Yetenek Alanında Aday Gösterilebilir? Resim, müzik ve zihinsel yetenek bölümlerinden en fazla 2 alanda aday gösterme işlemi yapılmaktadır. Ülkemizde Özel Yetenekli Birey Tanımı Kimleri Kapsamaktadır? Standart zekâ testlerinde yaklaşık olarak 130 ve üzeri puan alan veya resim, müzik gibi performans alanlarında aynı yaş, deneyim veya çevre şartlarına sahip akranlarına göre, üstün performans gösteren çocuk/öğrenciler özel yetenekli olarak kabul edilmekte ve BİLSEM lerde bu çocuklara özel eğitim desteği sunulmaktadır. BİLSEM lere Hangi Sınıflardan Öğrenci Alınmaktadır? Bilim ve Sanat Merkezi ne alınacak öğrencilerin sınıflarının belirlenmesi, her yıl Bakanlıkça yapılmaktadır yılı itibarıyla 1, 2 ve 3. sınıf öğrencileri öğrenci seçim sürecine kabul edilmektedir. 8

13 BİLSEM Tanılama Süreci Dışında Kalan Özel Yetenekli Bireyler İçin Bakanlık Tarafından Hangi İmkânlar Sunulmaktadır? Özel yetenekli öğrenciler için özel eğitim alabilecekleri tek alternatif Bilim ve Sanat Merkezleri değildir. Okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve lise düzeyindeki tüm öğrenciler Rehberlik ve Araştırma Merkezlerine başvurmaları ve özel yetenekli olarak tanılanmaları halinde mevcut okullarında destek eğitim odasına yönlendirilebilir. Herhangi Bir Şehirdeki BİLSEM e Farklı İllerden Başvuru Yapılabilir mi? Hayır. Sadece o ildeki öğrenciler başvuru yapılabilirler. Bu öğrencilerin il sınırları içerisindeki bir okula kaydının olması gerekir. BİLSEM Sınavları Ücretli midir? BİLSEM seçim sürecinde herhangi bir ücret talep edilmemektedir. 9

14 BİLSEM Sınavlarına Hazırlık Nasıl Olur? Bilsem sınavlarına herhangi bir hazırlık söz konusu değildir. Öğrencinin mevcut performansı göz önüne bulundurularak değerlendirme yapılır. Grup Tarama Uygulaması Nedir? Öğretmenleri tarafından özel yetenekli oldukları düşünülerek aday gösterilen öğrencilerin bireysel değerlendirme aşamasına şeçimleri için uygulanan eleme sınavıdır. Aday gösterilen öğrencilerin grup taraması sınavında Bakanlıkça belirlenen ölçütler esas yine Bakanlıkça belirlenen ölçme araçlarıyla değerlendirmeye alınır. Grup Tarama Uygulamasında Puanlar Nasıl Hesaplanıyor? Bilsem grup tarama uygulamasına giren öğrencilerin puanları sadece doğru cevaplar üzerinden hesaplanır. Öğrencilerin yanlış yaptığı sorular, doğru cevapladığı soruların puanını etkilemez. 10

15 Grup Tarama Uygulamasında Her Öğrenciye Aynı Sorular mı Sorulmaktadır? 2017 yılı itibarıyla sınıf seviyesine göre soru sayısı değişmektedir ancak resim, müzik ve genel (zihin) yetenek için aday gösterilen öğrencilere yöneltilen sorular aynıdır. Her sınıf seviyesinin geçme baraj puanı birbirinden farklıdır. Öğrenci Kaç Adet Soruyu Doğru Cevaplarsa Bireysel İncelemeye Alınır? Bunun için bir kesinlik söz konusu değildir. Çan eğrisi uygulaması vardır. Her yıl Türkiye puan ortalaması esas alınarak geçme barajı belirlenir. 11

16 Sınavda Hangi Derslerden Soru Sorulmaktadır? Sınav Hangi Bölümlerden Oluşmaktadır? 2017 yılı itibariyle grup tarama uygulamasında akademik olarak müfredatta var olan konu ve ünitelerden sorular sorulmamaktadır. Genel olarak grup tarama tablet uygulaması muhakeme yeteneği, eşleştirme becerici, görsel hafıza vb. alanlardan sorular içermektedir. Bireysel İnceleme Ne Demektir? Tanılama takvimi süreci içerisinde, grup taramasında belirlenen ölçütte ya da üzerinde performans gösteren öğrencilerin listesi Bakanlıkça il tanılama sınav komisyonuna gönderilir. İl tanılama sınav komisyonu tarafından Bakanlıkça belirlenen ölçütler doğrultusunda, objektif ve standart ölçme araçları ile öğrencilerin bireysel incelemesi yapılır. 12

17 Genel (zihinsel) Yetenek alanında Bireysel İncelemede Hangi Test Kullanılmaktadır? WNV (Wechsler Nonverbal Scale of Ability) Testi kullanılmaktadır. Test 40 dakika ile tamamlanabilir. 1 saat içinde arasında bir sürede Resim Yeteneği Alanında Bireysel İnceleme Nasıl Olur? Resim yeteneği alanında bireysel inceleme bir anlamda Güzel Sanatlar Lisesi veya Fakültesine girişte yapılan mülakat (seçmeleri) gibi yapılır. Resim alanındaki uzmanlardan bir komisyon oluşturulur. Resim yeteneği alanında bireysel incelemeye hak kazanan öğrencilere okulları aracılığı ile incelemeye girecekleri yer, tarih ve saat bildirilir. Yine yanlarında götürmeleri gereken belgeler ile yetenek seçmesinde kullanacakları araç-gereçler (kalem, boya, kâğıt gibi) öğrencilere bildirilir. 13

18 Müzik Yeteneği Alanında Bireysel İnceleme Nasıl Olur? Müzik yeteneği alanında bireysel inceleme, bir anlamda Güzel Sanatlar Lisesi veya Konservatuara girişte yapılan mülakatı (seçmeleri) gibi yapılır. Müzik alanındaki uzmanlardan bir komisyon oluşturulur. Müzik yeteneği alanında bireysel incelemeye hak kazanan öğrencilere okulları aracılığı ile incelemeye girecekleri yer, tarih ve saat bildirilir. Gereken belgeler ile yetenek seçmesinde kullanacakları araç-gereçler, varsa çaldığı müzik aletlerini yanlarında getirmesi öğrencilere bildirilir. BİLSEM e Kaydolduktan Sonra Devam Zorunluluğu Var mıdır? BİLSEM de bir eğitim ve öğretim yılında özürsüz devamsızlık süresi eğitim süresinin %30 unu geçemez. Devamsızlığı %20 ye ulaşan öğrenciye devamsızlık uyarısı gönderilir. Mazeret göstermeksizin devamsızlık sınırını aşanların kaydı dönem sonunda silinir. 14

19 BİLSEM e Kaydolan Öğrencilere Nasıl Bir Eğitim Verilmektedir? Bilim ve Sanat Merkezine başlayan öğrenciler 5 aşamalı bir eğitim programına alınmaktadır. 1-Uyum (Oryantasyon) Programı: (1) BİLSEM e yeni kaydı yapılan genel zihinsel yetenek, müzik ve görsel sanatlar yetenek alanı öğrencilerinin BİLSEM e uyumunu sağlamak amacıyla kurumu, programları tanıma ile öğretmen ve diğer öğrencileri tanımalarını içeren programdır. (2) BİLSEM lerde uyum programının uygulanması ile ilgili esaslar şunlardır: a) Öğrencilere öncelikle BİLSEM in misyon, vizyon ve temel değerleri tanıtılır. b) Uyum etkinliklerinin yapılacağı gruplardaki öğrenci sayıları program uygulama tablosuna göre belirlenir. c) Yapılacak etkinlikler öğrencilerde BİLSEM kültürü oluşturacak şekilde planlanır. ç) Öğrenciyi tanımayı amaçlayan; kişisel, sosyal ve psikolojik gelişimlerine katkı sağlayan, bilimsel düşünceyi ve estetik duyguları geliştiren etkinlikler yapılır. Etkinliklere ait evrak rehberlik öğretmenine verilerek öğrenciye ait dosyada muhafaza edilir. d) Uyum programı etkinliklerinde sınıf öğretmeni ile rehberlik öğretmeni öncelikli olmak üzere tüm öğretmenler uygulayıcı ve gözlemci olarak görev alabilir. e) BİLSEM imkânlarının, laboratuvarlarının, yetenek geliştirme atölyelerinin ve çalışanlarının tanıtılmasına yönelik etkinlikler planlanır. 15

20 f) Görsel sanatlar ve müzik alanlarında tanılanarak BİLSEM e devam eden öğrenciler, uyum programı sonunda tanılandıkları alanda özel yetenekleri geliştirici eğitim programına devam eder. Bu öğrenciler program uygulama tablosundaki seçmeli etkinliklerden de BİLSEM imkânları dâhilinde yararlanır. g) Uyum programı süresince öğrencilerle ilgili elde edilen veriler öğretmenler kurulunda her öğrenci için ayrı ayrı değerlendirilir. Değerlendirme sonuçları rehberlik öğretmeni tarafından öğrenci dosyasına işlenir. ğ) Her bir öğrenciden sorumlu olacak danışman rehber öğretmen bu dönemde belirlenir. 2- Destek Eğitimi Programı: Uyum programını tamamlayan genel zihinsel yetenek alanından tanılanan öğrencilerin geliştirmesi gereken temel becerileri tüm alan/disiplinlerle ilişkilendirilmesini esas alan eğitim programıdır. BİLSEM de destek eğitim programının uygulanması ile ilgili esaslar şunlardır: a) Destek eğitim programında iletişim, iş birliği, grupla çalışma, öğrenmeyi öğrenme, problem çözme, bilimsel araştırma, girişimcilik, eleştirel ve yaratıcı düşünme, etkili karar verme, teknoloji okuryazarlığı, sosyal sorumluluk, kaynakları etkin kullanma becerileri program uygulama tablosu ile ilişkilendirilerek kazandırılır. Öğretim programları ilgili tabloda belirtilen destek eğitim programını okutabilecek öğretmenler tarafından hazırlanır. b) Destek eğitim programı etkinliklerinin yapılacağı gruplardaki öğrenci sayıları program uygulama tablosuna göre belirlenir. c) Destek eğitim programında öğrencilerle bireysel ya da grup olarak proje hazırlama çalışmalarına başlanabilir. 16

21 3- Bireysel Yetenekleri Fark Ettirme Programı: Genel zihinsel yetenek alanında tanılanan ve destek eğitim programını tamamlayan öğrencilerin bireysel yeteneklerini fark etmeleri amacıyla yürütülen eğitim programıdır. (2) Bireysel yetenekleri fark ettirme programının uygulanması ile ilgili esaslar şunlardır: a) Destek eğitim programı sonunda elde edilen veriler doğrultusunda bu programın uygulanabilmesi için öğrenciler gruplara ayrılır. b) Oluşturulacak gruplardaki öğrenci sayıları Program Uygulama Tablosu na göre belirlenir. c) Her danışman rehber öğretmenin sorumlu olacağı öğrenci grubu bireysel yetenekleri fark ettirme programında tekrar belirlenir. ç) Öğrencilerin bireysel yeteneklerini fark ettirebilmek amacıyla yaratıcılıklarını öne çıkaran disiplinlere yönelik programlar hazırlanır ve uygulanır. d) Öğrencinin en çok ilgi duyduğu, yetenekli olduğu ve ileride üzerinde derinlemesine çalışmalar yapabileceği alanları belirlemek için her bir alana özgü tutum ve becerileri fark ettirici etkinlikler ilgili alan öğretmeni tarafından planlanır. e) Bireysel yetenekleri fark ettirme programı döneminde disiplinler arası ilişkiler dikkate alınarak proje üretim çalışmaları devam ettirilir ve projeler destek eğitim programına göre daha kapsamlı hazırlanır. f) Bireysel yetenekleri fark ettirme programının tamamlanmasını takiben öğrenciler, öğretmenler kurulunca çoklu değerlendirme yöntemiyle değerlendirilerek özel yetenekleri geliştirme programı alanlarına yönlendirilir. 17

22 4- Özel Yetenekleri Geliştirme Programı: (1) Müzik ve görsel sanatlar yetenek alanından uyum programını, genel zihinsel yetenek alanından ise bireysel yetenekleri fark ettirme programını tamamlayan öğrencilerin özel yeteneklerini geliştirmek amacıyla yürütülen eğitim programıdır. (2) BİLSEM de özel yetenekleri geliştirme programının uygulanması ile ilgili esaslar şunlardır: a) Öğrencilerin özel yetenek alanı/alanlarına yönelik bilimsel ve sanatsal etkinlik temelli çalışmalara özel yetenekleri geliştirme programı döneminde yoğunluk kazandırılır. b) Özel yetenekleri geliştirme programı, öğrenci merkezli eğitim yaklaşımına uygun disiplin veya disiplinler arası yapıda hazırlanır. c) Oluşturulacak gruplardaki öğrenci sayıları Program Uygulama Tablosu na göre belirlenir. ç) Özel yetenekleri geliştirme programının uygulanması sürecinde, disiplinler arası ilişkiler dikkate alınarak öğrencilerin yönlendirildiği disiplin/disiplinlerde derinlemesine, ileri düzeyde bilgi, beceri, davranış kazanmaları ve bu doğrultuda üretimde bulunmaları sağlanır. d) Görsel sanatlar ve müzik alanından tanılanan öğrenciler için hazırlanan özel yetenekleri geliştirme programında ilgili alanın tanıtımı yapılır. Öğrencinin alan ile ilgili yeteneklerini fark ettirici etkinlikler planlanır, derinlemesine sanatsal etkinliklere bu aşamalardan sonra geçilir. e) Genel yetenek, görsel sanatlar ve müzik özel yetenekleri geliştirme programı öğrencileri, tanılandıkları alandaki özel yetenekleri geliştirme programı etkinliklerini öngörülen sürelerde almak koşuluyla Program Uygulama Tablosu nda belirtilen seçmeli alan ders/etkinlik ve yetenek geliştirme atölyelerinden öğretmen ve öğrencilerin talepleri göz önünde bulundurularak BİLSEM imkânları dâhilinde yararlandırılır. 18

23 6-Proje Üretimi/Yönetimi Programı: (1) Özel yetenekleri geliştirme programını tamamlayan öğrencilerin ilgi, istek ve yetenekleri doğrultusunda bir alanda/disiplinde grupla veya bireysel olarak yürütülen eğitim programıdır. (2) BİLSEM de proje üretimi ve yönetimi programının uygulanması ile ilgili esaslar şunlardır: a) Proje üretimi ve yönetimi programı aşamasında öğrenci her eğitim ve öğretim yılında en az bir proje hazırlar. b) Proje konuları, danışman öğretmenlerin rehberliğinde öğrenciler tarafından belirlenir ve yürütülür. c) Proje konusu seçiminde öncelikle öğrencinin özel yetenekleri geliştirme programında eğitim aldığı alan olmak üzere diğer alanlar da tercih edilebilir. Her türlü üretim, bilimsel çalışma ve sanat etkinlikleri projelendirilir. ç) Proje üretimi ve yönetimi programı kapsamında yürütülen etkinliklerde yöntem olarak öğretmenlerin öğrencilere bilgi aktarmasından çok belirlenen projeler doğrultusunda çalışmaları ve bu süreç içerisinde öğrenmeleri temel alınır. d) Danışman öğretmen, öğrencisi ile birlikte proje sürecinde en az iki ilerleme raporu hazırlar. Hazırlanan raporlar araştırma ve geliştirme birimine sunulur. e) Öğrencinin proje üretimi ve yönetimi programı aşamasında bir eğitim ve öğretim yılında proje üretememesi durumunda danışman öğretmen üretimin gerçekleşmeme nedenlerini yazılı rapor hâlinde öğretmenler kuruluna bildirir. f) Araştırma ve geliştirme birimi, proje çalışmaları sırasında ortaya çıkan özgün fikrin endüstriyel hâle getirilmesi için patent, fikrî ürün bildirimi, faydalı model başvuru süreçlerine ilişkin işlemleri gerçekleştirir. g) Tamamlanan projeler öğrenci ve proje danışmanı öğretmen tarafından araştırma ve geliştirme birimine teslim edilir. Teslim edilen projeler usulüne uygun olarak tasnif edilir, listelenir ve arşivlenir. Proje listeleri eğitim ve öğretim yılı sonunda BİLSEM yönetimince BİLSEM modulüne işlenir. 19

24 BİLSEM de Verilen Eğitimin Ölçme ve Değerlendirme İşlemleri Nasıl Yapılır? (1) Ölçme ve değerlendirme programların uygulama sürecinde ve sonunda öğrencilerin performanslarını ve yapılan etkinliklerin ne düzeyde başarılı olduğunu belirlemeyi amaçlar. (2) Programların ölçme ve değerlendirmesi aşağıdaki esaslara göre yürütülür: a) Her eğitim programında, programların süreç ve sonuç değerlendirmesi danışman öğretmenlerce yapılır. Bakanlıkça hazırlanan BİLSEM modulündeki Eğitim Programı Değerlendirme Tablosu ilgili alan öğretmenlerince doldurulur. b) Her kademedeki eğitim programı uygulamasını sürdüren öğretmenler, öğrenciler hakkında hazırladıkları bütün gözlem evrakını rehberlik öğretmenine teslim eder. BİLSEM Programlarının Eğitim Süresi Nedir? BİLSEM deki eğitim süresi öğrencinin kuruma kayıt yaptırması ile başlamakta olup öğrencinin ilk, orta ve lise eğitim hayatı boyunca devam eder. Uyum Programı (2 aylık süreyi geçmeyecek şekilde 40 ders saati) Destek Eğitim Programı (2 eğitim-öğretim yılı) Bireysel Yetenekleri Fark Ettirme Programı (3 eğitim-öğretim yılı) Özel Yetenekleri Genel yetenek alanı için (2 eğitim-öğretim yılı) Geliştirme Programı Resim ve Müzik alanı için (4 eğitim-öğretim yılı) Proje Üretimi/Yönetimi Programı (Ortaöğretimden mezun olana kadar) 20

25 BİLSEM de Eğitim Dönemleri Hangi Ayları Kapsamaktadır? BİLSEM lerde eğitim-öğretim; birinci dönem (Eylül-Ocak), ikinci dönem (Şubat-Haziran) ve Temmuz, Ağustos (yaz okulu, öğrenci kampları) aylarını kapsayacak şekilde yılda üç dönem halinde düzenlenir. Hafta sonu, yarıyıl ve yaz tatillerinde de eğitim öğretim hizmeti verilebilir. BİLSEM lerde Diploma veya Benzeri Bir Belge Veriliyor mu? Eğitim programları sonunda ve eğitimin tamamlanması neticesinde yönerge gereği öğrencinin aldığı eğitimleri gösteren bir Program Tamamlama Belgesi verilir. Başka herhangi bir diploma, sertifika veya bitirme belgesi verilmez. 21

26 BİLSEM de Verilen Eğitimin Sınavlara Katkısı Olur mu? BİLSEM de eğitim almanın liselere veya üniversitelere girişte ek puan vb. bir katkısı bulunmamaktadır. Ancak verilen eğitimin içeriği öğrencilere bilimsel düşünme, problem çözme vb. davranışları kazandıracağı için dolaylı da olsa olumlu bir katkı sağlayacaktır. BİLSEM İçin Okul Öncesi Öğrencilerine Yönelik Tanılama Çalışması Yapılıyor mu? Okul öncesi dönemde yapılan testlerin geçerlilikleri ve güvenirlilikleri düşük olduğundan Merkezlerde bu yönde bir tanılama henüz yapılmamaktadır. 22

27 BİLSEM Öğretmenleri Nasıl Seçilmektedir? BİLSEM e öğretmen seçimi Millî Eğitim Bakanlığı İnsan Kaynakları Genel Müdürlüğü ile Genel Müdürlük tarafından belirlenen atama ölçütleri doğrultusunda yayımlanan kılavuz hükümlerine göre Bakanlıkça yürütülür. Bilim ve Sanat Merkezlerine normal öğretmen tayinleri (ilk atama, il içi veya il dışı yer değiştirme, özür grubu yer değiştirme) ile atama yapılamamaktadır. BİLSEM Öğretmenleri Kendilerini Nasıl Geliştirmektedir? BİLSEM de verimliliğin ve kalitenin artırılması amacıyla her eğitim ve öğretim yılında alanlar bazında öğretmenlere ve yöneticilere Bakanlıkça yılda en az bir kez hizmet içi eğitim, seminer veya kurs düzenlenir. Ayrıca Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen BİLGEP Projesi ile öğretmenlerin mesleki gelişimi artan bir ivme ile devam etmektedir. 23

28 Özel Yetenekliler İçin Açılmış Bağımsız Okullar Var mıdır? Ülkemizde özel yeteneklilere eğitim veren özel lise olarak, Kocaeli nin Gebze ilçesinde Türk Eğitim Vakfı İnanç Türkeş Özel Lisesi (TEVİTÖL) vardır. TEV İnanç Türkeş Özel Lisesi Millî Eğitim Bakanlığına bağlı, hazırlık sınıfı ve dört yıllık lise programından oluşan, yabancı dilde eğitim yapan, yatılı ve burslu bir özel eğitim kurumudur. Anadolu Lisesi statüsündedir. Eğitim süresi, hazırlık dahil, toplam 5 yıldır. Okulda, Milli Eğitim Bakanlığı Anadolu Lisesi programının yanı sıra, özel yetenekli öğrencilere yönelik farklılaştırılmış eğitim programları uygulanmaktadır. 8. sınıfta öğrenim görmekte olup, 6. ve 7. sınıf Türkçe, Matematik ve Fen Bilgisi derslerinin her birinin yılsonu notu en az 80 (seksen) olan öğrenciler yazılı sınav, bireysel değerlendirme ve gözlem kampından oluşan 3 aşamalı bir sistemle seçilmektedir. BİLSEM de Kayıt Silme Var mıdır? BİLSEM de bir eğitim ve öğretim yılında özürsüz devamsızlık süresi eğitim süresinin %30 unu geçemez. Devamsızlığı %20 ye ulaşan öğrenciye devamsızlık uyarısı gönderilir. Mazeret göstermeksizin devamsızlık sınırını aşanların kaydı dönem sonunda silinir. 24

29 Özel Yetenekli Öğrenciler Neden Farklı Bir Özel Yetenekli Öğrencilerin Eğitimi Neden Eğitime İhtiyaç Duyar? Tek Bir Okulda Yapılmamaktadır? Ülkemizdeki eğitim sisteminde yetişen nesil çağı yakalamakta zorlanmaktadır. Öğretim hizmet sektörünün ihtiyaç duyduğu / duyacağı yetişmiş, kendisini yenileyen, gelişmeye açık, farklılıkları sergilemekten çekinmeyen bir nesil yetiştirmenin gerekliliği açık bir şekilde görülmektedir. Üstün yetenekli çocuklara ve gençlere yeteneklerini geliştirme imkânı sunamamak ya da sunmamak bu ülkenin geleceğine yön verecek insanları yönlendirmemek geleceğimize değer vermememiz anlamına gelir. Üstün yetenekli çocuklar mevcut enerjilerini harcayacakları meşru zeminler bulamadıkları zaman gayri meşru gruplar içinde lider olarak görev alabilmekte ve geleceğimizle oynamaktadırlar. Kolay öğrenmenin verdiği rehavete kapılmakta ve bir müddet sonra başarısızlığa düşmekte sorumsuz insanlar olmaktadırlar. Toplum için bir değer olan bu öğrenciler olumsuzluğa dönüşmeden kazanılması gereken risk grubundandır. Özel Yetenekli Öğrenciler Her dersten Başarılı mıdır? Her Üstün yetenekli öğrenci örgün eğitim kurumlarındaki derslerinde başarılı olmayabilir. 25

30 Bu konu bilimsel alanda tartışmalı bir konudur. Her iki görüşü savunan bilim adamları vardır. Her iki durumunda avantajları ve dezavantajları vardır. Ülkemizde resmi olarak Bilim ve Sanat Merkezleri şeklinde yapılanma şu an en uygun görülen modeldir. Ancak konu ile ilgili çalışmalar, araştırmalar yoğun olarak sürmektedir. Özel Yetenekli Öğrencilerin Ülkemiz İçin Önemi Nedir? Gelişmiş ülkelerde üstün yetenekli çocuklara çok fazla değer verilmekte olup bu öğrencilerin eğitimi için yoğunlaştırılmış eğitim programları hazırlanmakta bire bir eğitim verilmektedir. Bu yoğun eğitimden geçen öğrenciler ülkelerin en üst yönetim kademelerinde ülkelerine hizmet vermektedirler. Ülkemiz için önemi gelecekte güçlü devlet olarak var olmanın gereğidir. 26

31 BİLSEM de Danışmanlık Hizmetleri Nasıl Yürütülmektedir? Bilim ve Sanat Merkezinde her öğrencinin bir danışman öğretmeni bulunur. Danışman öğretmen öğrencinin her türlü sorunuyla ilgilenir. Danışman öğretmen psikolojik danışman ile gerekli durumlarda görüş alış verişinde bulunur. Danışman öğretmen öğrencinin proje üretimi ve yönetimi programı aşamasında öğrenci ile birlikte çalışır. BİLSEM Sınavını Kazanamayan Öğrenciler Sonraki Sene Aday Gösterilebilir mi? Genel müdürlüğün belirlediği sınıf seviyesine kadar aday gösterilebilir. BİLSEM de Eğitimler Bireysel mi Veriliyor Grup Olarak mı? BİLSEM de eğitim ve öğretim hizmetleri bireysel ve/veya grup eğitimi şeklinde yürütülür. 27

32 Yaz Aylarında Eğitim Veriliyor mu? Yarıyıl ve yaz tatillerinde yaz okulu, kış okulu ve öğrenci kampları düzenlenebilir. BİLSEM i Kazanan Öğrenci Sonraki Senelerde Sınava Girmek Zorunda mı? BİLSEM sınavını kazanan öğrenci bir sonraki senelerde tekrar sınava girmek zorunda değildir. Ancak bir alandan aday gösterilip BİLSEM e yerleşen öğrenci sonraki senelerde başka alandan da aday gösterilebilir. Örneğin; 1. Sınıfta Genel Zihinsel Yetenek alanından yerleşen öğrenci sonraki senelerde resim veya müzik alanlarından da aday gösterilebilir. 28

33 Eğitimler Hangi Derslerden oluşuyor? BİLSEM de özgün ürün, proje ve üretimlerin gerçekleşmesi için öğrencilerin yeteneklerine uygun proje tabanlı, disiplinler arası, zenginleştirilmiş, farklılaştırılmış eğitim programı uygulanır ve eğitim etkinlikleri düzenlenir. Tarihî mekân, müze, sanayi tesisi, üniversite, festival, fuar ve yakın çevre ziyaretleri, konferans, dinleti, konser, sergi, imza günü etkinliklerine katılım ile kurum içi ve dışı bilimsel, kültürel, sanatsal ve sosyal faaliyetlerin tamamı eğitim ve öğretim etkinlikleri kapsamında değerlendirilir. Öğrenciler temel alanlarda öngörülen ders/etkinlikleri öngörülen sürelerde almak şartıyla; seçmeli alan ders/etkinlik/yetenek geliştirme atölyelerinden haftada en az birini, en az 2 ders saati olarak alabilirler. Seçmeli ders/etkinlik/yetenek geliştirme atölyeleri seçiminde üst sınır aranmaz. Seçmeli etkinlik/ders/yetenek geliştirme atölyeleri kayıt güncelleme döneminde veli tarafından seçilir. Seçmeli alanların eğitim programları öğrencilerin yaş ve bilişsel düzeylerine uygun olarak ilgili seçmeli alan ders/etkinlik/yetenek geliştirme atölye öğretmeni tarafından hazırlanır ve BİLSEM yönetimince onaylandıktan sonra uygulanır. 29

34 Proje Aşamasında Ne Yapılır? İlgi, istek ve yetenekleri doğrultusunda bir alanda/konuda inceleme, araştırma ve yorum yapmak, görüş geliştirmek, yeni bilgilere ulaşmak, özgün düşünce üretmek ve çıkarımlarda bulunmak amacıyla danışman öğretmen rehberliğinde grupla ya da bireysel olarak yapacakları çalışmalardır. Danışman Rehber Öğretmen Ne Yapar? Öğrencilerin zihinsel, fiziksel, sosyal ve duygusal gelişimlerini izlemek; devam ettiği örgün eğitim kurumu, aile ve çevresi ile olumlu iletişim kurmalarına destek olur. 30

35 BİLSEM ler Nasıl Açılır? BİLSEM ler okul öncesi eğitim, ilkokul, ortaokul ve lise çağındaki özel yetenekli öğrencilerin bireysel yeteneklerinin farkında olmaları ve kapasitelerini geliştirerek en üst düzeyde kullanmalarını sağlamak amacıyla yerleşim biriminin özellikleri, ulaşım imkânları ve bölgesel olarak nüfusunun den az olmaması şartı ile hizmet alması öngörülen öğrenci sayısı gibi hususlar da dikkate alınarak valiliklerin teklifi üzerine Bakanlıkça açılır. Yetenek Geliştirme Atölyesi Nedir? Bilim ve Sanat Merkezlerinin temel alanları dışında öğrencilerin keşfetme, bağımsız düşünme, fikirlerini ifade etme imkânı sağlayan ve ürün odaklı yürüttükleri tüm eğitim ve öğretim çalışmalarıdır. 31

36 Her Sene Kayıt Yapılması Zorunlu mu? Her sene kayıt güncelleme yapılması zorunludur. BİLSEM e kayıtlı olup kayıt güncelleme döneminde işlem yaptırmayan öğrencilerin BİLSEM ile ilişiği kesilir. Ancak kayıt güncelleme tarihleri içinde resmî mazeret belirtilmesi hâlinde bu hüküm uygulanmaz. Destek Eğitim Odası Nedir? Okul ve kurumlarda kaynaştırma/bütünleştirme yoluyla eğitim uygulamaları kapsamında akranlarıyla birlikte aynı sınıfta eğitimlerine devam eden özel yetenekli öğrencilerin sunulan eğitim hizmetlerinden en üst düzeyde yararlanmaları amacıyla özel araç gereçler ile eğitim materyalleri sağlanarak oluşturulmuş eğitim ortamlarıdır. 32

37 Ulaşım Nedeniyle BİLSEM e Devam Edemeyen Öğrencinin Kaydı Silinir mi? İkamet adresi değişikliği nedeniyle gittikleri il/ilçelerde BİLSEM bulunmaması dolayısıyla BİLSEM e devam edemeyen öğrencilerin, BİLSEM öğrencisi olma hakkı saklı kalır. Bu hüküm büyükşehir merkez ilçeleri için uygulanmaz. Kayıt hakkı saklı tutulan öğrenciler bulundukları il/ilçede destek eğitim odasından öncelikli olarak yararlandırılır. Hangi Alan Mezunu Öğretmenler BİLSEM de Çalışabilir? Bakanlığın ihtiyaç üzerine belirleyerek ilan ettiği tüm alanlardan mezun eğitimciler öğretmen olarak Bilim ve Sanat Merkezlerinde görev alabilir. 33

38 KAYNAKÇA MEB. (2016) Bilim ve Sanat Merkezleri Yönergesi. Ankara. Online-1 ( [(Erişim Tarihi: )] Online-2( [(Erişim Tarihi: )] Online-3 ( [(Erişim Tarihi: )] 34

39 SORULARLA. BILSEM 35