Takım : Acarina Familya: Eriophyidae Tür : Eriophyes similis (Nal.) (Kaysı yaprak uyuzu)

Transkript

1 SERT ÇEKİRDEKLİ MEYVE ZARARLILARI Kiraz Kaysı Şeftali Erik Badem Vişne Zerdali Takım : Acarina Familya: Eriophyidae Tür : Eriophyes similis (Nal.) (Kaysı yaprak uyuzu) Diğer eriyofidler gibi önde iki çift bacakları var, görünüşleri havuca benzer, renkleri nimflerde şeffaf beyaz, erginlerde ise açık sarıdır ve boyları 0.2 mm kadardır. Zararlı, çıplak gözle görülemeyecek kadar küçüktür. Kaysı yaprağının alt ve üst yüzeyinde özellikle ana damarlar üzerinde oluşturduğu, ilk başlarda yeşil renkte olan ve zamanla pembemsi kırmızı renge dönüşen gallerin içerisinde bulunurlar Kışı ergin dönemde sürgün gözleri üzerindeki pulların arasında geçirirler. İlkbaharda kaysı yapraklarının sürgünler üzerinde oluşması ile birlikte, bu yapraklar üzerine gelerek ana damarların epidermisi içerisine girerler. Epidermis içerisinde beslenmeye başladıktan sonra yaprak üzerinde 1-2 mm çapında kırmızı renkte galler oluştururlar. Bu galler içerisinde birinci dölünü veren zararlının yeni döle ait bireyleri yaprak üzerinde daha ince damarlara doğru dağılarak yeni galler oluştururlar. Bu şekilde zararlı 4-5 döl verir. Sonbaharda erginler bulundukları galleri terk ederek sürgünler üzerindeki pullar altına yerleşirler. Zararlı yaprak yüzeyinde emgi yaparak gal oluşumuna ve dolayısı ile yaprağın özümleme görevini yapmasını engellemektedir. Ağır bulaşmalarda, meyvelere de geçen zararlı hem meyvede şekil bozukluğuna, hem de meyve ve yaprak dökümüne neden olmaktadır. Sadece kaysı ve zerdalilerde zararlı olan bu tür Malatya ili ve çevresinde parlak kaysı çeşidini daha çok tercih etmektedir. Kimyasal savaşım: Zararlının yoğun olarak bulunduğu bahçelerde en uygun ilaçlama dönemi zararlının ilkbaharda kışlaktan çıkmaya başladığı ve sonbaharda kışlağa gitmeye başladığı zamandır. Bu dönemlerde gerek duyulursa spesifik bir akarisit uygulaması önerilebilir Bu familyaya bağlı bu türün dışında Eriophyes padi (Nal.), E. phloeoceptes Nal. ve E. populi Nal. de kaysı ve zerdalilerde zarar yapmaktadır. Familya: Tetranychidae Tür : Tetranychus viennensis Zacher (Akdiken akarı) Akdiken akarının dişileri oval yapıda, kırmızı renkli ve tombuldur. Bacak segmentleri diğer akarlara göre daha uzun ve eklem yerleri genişçe ve sarı renktedir. Vücutlarının dorsalinden çok sayıda diken şeklinde kıl çıkar ve kıl dipleri beyaz kabartı şeklindedir Erkeklerin vücudu thoraxdan abdomene doğru huni şeklinde sivricedir ve renkleri yeşilimsi sarıdır Vücudun dorsalinde, iki taraflı bir çift siyah leke vardır. Yumurtalar yuvarlak ve şeffaf olup açılmaya yakın sarımsı krem renge dönüşür. Nimfler yuvarlak vücutlu ve şeffaf görünümdedirler. Tetranychus vienensis kışı meyve ağaçlarının muhtelif yerlerinde ve genellikle toprağın 5-10 cm derinliğinde, bulundukları yerde kesif bir ağ örerler ve bu ağ içerisinde gruplar halinde döllenmiş dişi olarak geçirirler. Nisan ortalarından itibaren kışlaklarından çıkan dişiler önceleri yabancı otlar üzerinde daha sonraları da meyve ağaçlarının genç yaprakları üzerinde beslenirler. Zararlı meyve ağaçlarının yapraklarına mayısın ilk haftasından itibaren yumurta bırakmaya başlar. Bir dişi adet yumurtayı genelde yaprağın alt yüzüne ve ana damar boyunca tek tek ya da gruplar halinde bırakırlar. Yaz boyunca çiftleşerek üremelerine devam ederler ve sonbaharda erkekler çiftleştikten sonra ölür, dişiler ise kışlağa çekilirler. Yılda 9-10 döl verirler. Akdiken akarının kirazda beslenmesi sonucunda yapraklarda kahverengi lekeler meydana gelir. Bu lekeler ileri zarar durumlarında tüm yaprağı kaplayarak tamamen kızıl bir renk almasına neden olur. Bu tip yapraklar zamanından önce dökülür ancak sürgün ve yapraklardaki yoğun ağ oluşumu nedeniyle dallarda asılı kalırlar. Zararlı başta kiraz ve vişne olmak üzere erik, badem, kaysı, elma, armut ve ayva gibi bir çok meyve ağacında zararlıdır. Biyolojik savaşım: Akdiken akarının da diğer Kırmızıörümcekler de olduğu gibi doğada bir çok doğal düşmanı vardır. Bunlardan; Typhlodromus spp., Amblyseius spp. (Acarina: Phytoseiidae), Chrysoperla carnea Steph. (Neuroptera: Chrysopidae), Scolothrips longicornis Pries. (Thysanoptera: Phleoethripidae), Atractotomus mali (Hemiptera: Miridae), Orius spp. (Hemiptera: Anthacoridae) ve Stethorus punctillum Weise (Coleoptera: Coccinellidae) en önemlileridir. Bu türler doğada korunarak etkinlikleri artırılmalıdır. Doğal dengenin kurulduğu ve geniş etkiye sahip kimyasal ilaçların kullanılmadığı bahçelerde, bu türler zararlıyı baskı altında tutabilmektedir. Kimyasal savaşım: Bu zararlıya karşı kimyasal savaşım, ilkbahar ve yaz ilaçlaması olarak iki aşamada yapılmaktadır. Kiraz yapraklarına zararlının geçmeye başladığı mayıs ayı içerisinde ve meyve hasadından sonra yaz sıcaklarının artmaya başladığı temmuz ortalarından sonra yeni döl erginlerinin bıraktığı yumurtalar belirlenince spesifik akarisitlerle ilaçlama tavsiye edilmektedir Bu familyaya bağlı sert çekirdekli meyve ağaçlarında zararlı diğer akar türleri; Tetranychus urticae Koch, T. cinnebarinus Boisd., T. atlanticus, Panonychus ulmi Koch, Bryobia rubrioculus (Scheut.) ve Bryobia praetiosa Koch dır. Kimyasal Mücadele Bromopropylate 500g/l 100cc Dicofol 195g/l EC 150cc Fenbutationoxide 500g/l SC 30cc Hexythiazon 50g/l EC 50cc Spirodiclofen 240g/l SC 25cc Takım : Dermaptera Familya: Forficulidae Tür : Forficula auricularia L. (Kulağa kaçan) Kulağa kaçan erginleri parlak koyu esmerimsi kahverenginde olup pronotumun her iki yanında açık lekelenmeler vardır. Ön kanatların ucu abdomenin hemen ilk segmentlerinde kesilmiş gibidir ve parlak kırmızımsı kahverengindedir. Arka kanatlar iyi gelişmiş olup uçmada kullanılır, ancak zararlı pek uçmaz ve bu nedenle de ön kanatların altındadır, yürürken arka kanatların sadece uç kısmı görülür. Erginlerin boyu mm kadardır. Abdomenin uç kısmında bulunan cerci (kıskaç) türlerin teşhisinde önemlidir. Yumurtalar yaklaşık 1 mm uzunluğunda, oval ve beyaz renktedir. Zararlı sonbahar sonlarına doğru çiftleştikten sonra dişiler yumurtalarını ağaçların kabukları altına, oyuk ya da kovuk gibi yerlere, taş altlarına, çalı diplerine vb. yerlere bırakır ve üzerinde kuluçkaya yatarlar. İlkbaharda havaların ısınması ile birlikte yumurtalar açılır ve toplu olarak dişiler ile birlikte hareket ederler. Nimfler 2. döneme geçtikten sonra etrafa dağılırlar ve kışlayan erginler ise ölürler. Beşinci nimf döneminden sonra yaz başlarına doğru ergin döneme geçerler. Zararlı, nimf döneminden itibaren ağaçların tomurcuk, çiçek, yaprak ve meyvelerinde, zaman zaman yumuşak vücutlu arthropodlar ile ve hatta erkekleri kendi nimfleriyle bile beslenirler. Ağır bulaşmalarda yaprakları dantel gibi eder, meyveleri kuşlar gagalamış gibi delik deşik ederler. Sonbahar başlarında, günün sıcak saatlerinde çiftleşen dişiler yumurtalarını lı gruplar halinde toprak içerisine ya da taş altlarına vb. yerlere bırakırlar, üzerine de kuluçkaya yatarlar. Bir dişi ömrü boyunca üç ayrı küme de olmak üzere toplam 100 adet yumurta bırakır. 1

2 Zararlı omnivor olup bir çok bitkilerin tomurcuk, çiçek, yaprak ve meyvelerinde beslendiği gibi yumuşak vücutlu, yaprakbitleri gibi türlerin önemli avcısıdır. Ancak en önemli zararlarını sert çekirdekli meyve ağaçlarından kaysı, şeftali, erik, ve kiraz ile armutta yaparlar. Doğrudan olgunlaşmak üzere olan meyveyi yiyerek verimin düşmesine neden olurlar. Popülasyon yoğunluklarının yüksek olduğu yıllarda % 20 nin üzerinde zarar verirler. Bu tür ülkemizde Malatya ili ve çevresinde ki kaysılarda çok ciddi zararlar vermektedir. Kültürel Önlemler: Kışlaklardan çıkan ergin ve nimfler zararlı olduğu için kışlak yerleri bozulmalı, bahçe çapalanıp toprak içindeki yuvaları dağıtılmalı, yabancı ot temizliği ve saklanabilecekleri diğer yerler yok edilmelidir. Biyolojik savaşım: Zararlının doğada aşırı çoğalmasını önleyen bir çok doğal düşmanı vardır. Bunlardan Amara spp. (Coleoptera: Carabidae) ile Digonochaea setipiens Fall. ve Rhacodineura antiqua Fall. (Diptera: Tachinidae) en önemlileridir. Çoğu zaman bu parazitoitler zararlıyı tek başlarına baskı altında tutmaktadırlar. Kimyasal savaşım: Zararlı henüz kışlaktan yeni çıktığı zaman ya da popülasyon yoğunluğunun ekonomik zarar yapacak seviyeye ulaştığı belirlendiğinde kontak etkili insektisitlerden birisi ile savaşımı yapılabilir Takım : Hemiptera Familya: Pentatomidae Tür : Apodiphus amygdali Germ. (Ak çil kımılı) Ak çil kımılı diğer pentatomit türlerine göre oldukça büyük yapıda bir tür olup vücut uzunluğu mm kadardır. Genel rengi kırmızımsı ya da sarımsı kahverengindedir ve vücut üzerinde çukurlu, tümsekli küçük yapılışlar vardır. Pronotumun kenar kısımları ön tarafta diken şeklinde çok sayıda çıkıntıya sahiptir. Yumurtalar küçük bir silindir şeklinde olup renkleri açık yeşilimsidir. Nimfleri çok farklı renklerde olabilir Zararlı kışı çiftleşmemiş ergin olarak ağaç kabukları ve taş altlarında, çalı diplerinde vb. yerlerde geçirirler. Nisan- mayıs aylarında ortam sıcaklığının artması ile birlikte faaliyete geçen erginler bir süre ağaçların dal ve gövdeleri üzerinde beslenir ve haziran başlarında da cinsel olgunluğa gelenler çiftleşirler. Dişiler yumurtalarını ağaçların gövde ve yaprakları üzerine 14 adetlik düzenli gruplar halinde bırakırlar. Bir dişi ömrü boyunca ortalama 70 adet yumurta koyar. Yumurtalar gün içerisinde açılır ve nimfler, ağaçlar üzerinde eylül başlarına kadar beslenmelerine devam ederek ergin döneme ulaşırlar. Bir süre beslenen erginler kışlaklara çekilirler. Ak çil kımılı polifag bir zararlı olup başta kaysı, erik, şeftali, kiraz, badem, dut, elma, armut, ayva, muşmula, ceviz olmak üzere bir çok meyve ağacında, orman ve süs bitkisinde zararlıdır. Zararlı ağaçların gövde, dal, sürgün ve meyvelerinde emgi yaparak beslenirler. Dal ve sürgünler üzerinde beslendikleri yerlerden toplu iğne başı büyüklüğünde zamk akıntısı çıkar. Meyvelerde beslendiğinde ise, beslendikleri yerde beyaz keçe şeklinde alanların oluşmasına neden olurlar. Özellikle kurutmalık kaysılarda sarartma işlemleri sırasında Ak çil adı verilen özel bir zarara, bu familyaya bağlı bir çok tür ile beraber neden oldukları bilinmektedir. Bu da meyvenin doğrudan pazar değerini kaybetmesine neden olmaktadır. Bu şekilde zarar çoğu kez % 50 yi geçmektedir. Son yıllarda ekonomik önemi giderek artan bu türe karşı özel bir savaş uygulanmamaktadır. Çünkü süne ve kımıl gibi bir çok türün doğal düşmanları bunlar üzerinde de oldukça etkili olmaktadır. Mutlaka mücadele yapılması gereken durumlarda Nezara viridula L. ya karşı önerilen ilaçlardan birisi bu zararlıya da tavsiye edilebilir Bu familyaya bağlı sert çekirdekli meyve ağaçlarında zararlı olan diğer türler; Dolycoris baccarum L., Raphigaster nebulosa Pd., Carpocaris mediterraneus Tam., C. pudicus Pd., Palomena viridisma (Pd.), P. prasina (L.), Psacasta exanthemetica (Scop.), P. pallida (Reut.) ve Nezara viridula (L.) dır. Takım : Hemiptera Familya: Aphididae Tür : Hyalopterus pruni (Geof). (Erik unlu yaprakbiti) Erik unlu yaprakbitinin boyu mm boyunda uzun görünümlü, rengi soluk yeşil, hafif mavimtırak olup üzeri beyazımsı bir toz (mumsu) tabakası ile kaplıdır Anten ve kornikulus kısa yapıda, kauda parmak şeklinde, bacak ve antenler ise soluk renklidir. Kışı yumurta halinde geçirir. İlkbaharda sert çekirdekli meyve ağaçlarının tam çiçeklenme zamanında yumurtalar açılır ve çıkan nimfler başta erik, şeftali, kaysı ve badem olmak üzere sert çekirdekli meyvelerin yaprak alt yüzeyinde haziran sonlarına kadar koloniler oluşturarak zarar yaparlar Haziran ayından sonra kamış grubundan olan sekonder konukçularına gider ve bunlarda üremesine devam ederler. Sonbaharda yine sert çekirdekli meyvelere geçer ve yumurtalarını bırakır. Emgi zararından başka, bol miktarda salgıladığı ballımsı madde dolayısıyla karaballık meydana gelir ve yapraklar görevini yapamaz. Ayrıca sert çekirdekli meyvelerde bir çok virüsün de vektörlüğünü yaparlar. Aphis pomi de olduğu gibidir Tür: Pterochloroides persicae Ch. (Şeftali gövde yaprakbiti) Pterochloroides persicae kanatsız erginlerinin vücutları yumuşak ve tombulca olup, 3 mm boyunda, koyu kahverenginde ve abdomenleri üzerinde açık renkli desenler vardır Thorax ve abdomenlerinin üzeri tozlu bir görünüme sahiptir. Kanatlı erginlerin boyu ise 4.2 mm kadardır ve vücutları oval, parlak gri esmer renktedir. Zararlı kışı yumurta döneminde sert çekirdekli meyve ağaçlarının ana dalları ya da gövdesi üzerinde geçirler. lkbaharda havaların ısınmaya başlaması ile nisan sonlarına doğru yumurtalar açılır ve nimfler dalların yere bakan gölge kısımlarında ve kabukta beslenirler. Kanatlı erginleri mayıs ayında görülür ve yayılmayı bunlar yapar. Biyolojisi diğer yaprakbiti türlerinde olduğu gibidir.yaz boyunca kabukta beslenerek ve partenogenetik olarak çoğalan zararlı sonbaharın sonlarına doğru çiftleşir ve yumurta bırakırlar. Tür: Pterochloroides persicae Ch. (Şeftali gövde yaprakbiti) Şeftali gövde yaprakbiti konukçusunun daha çok kalın dallarının toprağa bakan yüzeyine ve gövdenin kuzey tarafına yerleşerek burada yoğun koloniler oluştururlar. Özellikle şeftali ve bademde ana dalların ve hatta ağaçların kurumasına neden olmaktadırlar. Şeftali ve badem dışında kaysı, zerdali, erik, kiraz ve vişnede de zararlıdır. Aphis pomi de olduğu gibidir Bu familyaya bağlı sert çekirdekli meyve ağaçlarında zararlı olan diğer türler; Aphis spiraecola Patch, A. craccivora Koch, Myzus persicae Sulz., M. cerasi (F.), Dysaphis sp., Brachycaudus cardui (L.), B. persicae Pass., B. helichrysi (Kalt.) ve Phorodon humuli Schrk. dir. 2

3 Familya: Diaspididae Tür : Nilotaspis halli (Green) (Şeftali virgül kabuklubiti) Dişilerin kabuğu 1.2 mm boyunda, 0.5 mm eninde, beyazımsı açık kahverengindedir. Kabuk altındaki birey uzun oval yapıda ve sarımsı kahverengindedir. Erkeklerin kabuğu daha dar bir yapıda olup boyu ancak 0.8 mm kadardır. Ergin erkekler bir çift kanada sahiptir ve çok az hareket ederler. Kışı şeftali ağaçlarının dal çatağı, budak yeri, tomurcuk kapsülü gibi korunaklı yerlerinde ergin dönemde geçirirler. Bu erginler ilkbahar sonlarına doğru üremeye başlar ve mayıs başlarında ağaç üzerinde dolaşan aktif larvalar görülür. Bu larvalar tercihen meyve, tomurcuk ve ince dallara yerleşerek beslenmeye başlarlar. Zararlının ülkemizde kaç döl verdiği bilinmemektedir. Şeftali dışında tercih ettiği konukçuların başında erik, badem, iğde, kayısı, kiraz, vişne, nar, ayva, ahlat, elma ve armut gelmektedir. Kültürel önlemler: Zararlının yoğun olarak bulunduğu dallar kesilip imha edilmelidir. Ağaçları kuvvetli bulundurmak için, bakım işlemleri zamanında yapılmalıdır. Kimyasal savaşım: Tomurcuklar patlamadan 2-3 hafta öncesine kadar kışlık ilaçlamalar Petrol yağı+dnoc ile yapılabilir ve ayrıca, yaz aylarında popülasyon yoğunluğu yüksek olduğunda ilk aktif larvaların görülmesinden 1-2 hafta sonra birinci ilaçlama ve 4-6 hafta sonra da ikinci ilaçlama yapılmalıdır. Gerek duyulduğunda zararlıya karşı ruhsatlı diğer ilaçlar ile de yaz döneminde uygulamalar yapılabilir Bu familyaya bağlı sert çekirdekli meyve ağaçlarında zararlı olan diğer türler; Epidiaspis leperii (Sigm.), Quadraspidiotus perniciosus Comst., Q. ostreaeformis Curt., Lepidosaphes ulmi L., Parlatoria oleae Colv., Melanaspis inopinata Leon ve Pseudolocaspis pentagona T.-T. dır. Familya: Coccidae Tür : Sphaerolecanium prunastri (Boy.) (Erik koşnili) Sphaerolecanium prunastri nin ergin dişileri yarım küre şeklinde ve dorsal kısmı bombelidir. Vücut uzunluğu 3-4, genişliği ve yüksekliği mm olan dişilerin rengi parlak koyu kahverengi veya parlak koyu esmerdir. Yumurtaları beyaz renkte, nimfleri sarımsı kahverenginde ve genç dişileri ise yassı vücutlu olup üzeri beyaz mumsu bir maddeyle kaplıdır. Kışı ikinci nimf döneminde meyve ağaçlarının dalları üzerinde geçirir. Nisan başlarından itibaren havaların ısınmaya başlaması ile birlikte gelişmesine devam eden nimfler mayıs başında ergin döneme geçerler. Dişiler bir süre beslendikten sonra yumurta bırakmaya başlarlar. Yumurtalar dişinin vücudu altında olup bir dişi ömrü boyunca ortalama 2000 adet yumurta bırakır. Yılda 1 döl verirler. Erik koşnili meyve ağaçlarının gövde ve kalın dalları üzerinde emgi yaparak doğrudan ballımsı madde salgılayarak fumajine neden olmaları ile de dolaylı yoldan zarar verirler. Popülasyon yoğunluğunun yüksek olduğu durumlarda gövde, kalın ve ince dallar üzerinde büyük koloniler oluşturarak kısa sürede ağacın ölümüne neden olurlar. Ayrıca ballımsı maddeler meyve hasadını da güçleştirmektedir. Esas konukçusu erik olup, ayrıca kiraz, vişne, kaysı, şeftali, badem ve elmada da zarar yapmaktadır. Kültürel önlemler: Meyve bahçelerinde bakım işleri zamanında ve usulüne uygun olarak yapılmalıdır. Zararlı popülasyonunun yüksek olduğu bahçelerde budama zamanında yoğun bulaşık dallar kesilip derhal ortamdan uzaklaştırılmalıdır. Biyolojik savaşım: Zararlının ülkemizde tespit edilmiş olan bir çok doğal düşmanı vardır. Bunlar; Orius minitus L. (Hemiptera: Anthocoridae), Scymnus apetzi (Mulsant), S. interruptus (Goeze), Exochomus quadripustulatus L. (Coleoptera: Coccinellidae), Cybocephalus fodori E.-Y. (Coleoptera: Cybocephalidae), Coccophagus scutellaris Dal., C. lycimnia (Walker) (Hymenoptera: Aphelinidae), Phaenodiscus aeneus (Dal.) ve Metaphycus dispar (Mercet) (Hymenoptera: Encyrtidae) dir. Bunlar içinden parazitoitleri oldukça etkili olup ilkbaharda % 50 nin üzerinde parazitlenme oranı saptandığında çoğu zaman kimyasal savaşıma gerek yoktur. Kimyasal savaşım: Zararlının yoğun olduğu bahçelerde iki yıl üst üste olmamak koşulu ile kışlık yağlarla uygulama yapılır. Bu uygulamanın yeterli olmadığı ya da yapılamadığı yıllarda kışlayan nimfler ergin döneme geçmeden mart sonunda yazlık yağ uygulaması yapılabilir. Yazın ise yumurtaların % 60 ı açıldığında zararlıya karşı ruhsatlı bir ilaçla uygulama önerilir Bu familyaya bağlı sert çekirdekli meyve ağaçlarında zararlı olan diğer türler; Parthenolecanium corni Bouche, Paleolecanium bituberculatum Targ.-Tozz., Saissetia oleae Bern., Coccus hesperidum L., Ceroplastes floridensis Comst., Eulecanium tiliae L. ve Pulvinaria vitis L. tir. Takım : Coleoptera Familya: Curculionidae Tür : Anthonomus amygdali Hust. (Badem gözkurdu) Badem gözkurdu erginleri 3-4 mm boyunda, vücutları kahverengi, ön kanatlarında ise erkeklerde gri, dişilerde sarı renkte üç adet çizgi vardır. Yumurtaları oval süt beyazı renkte 0.8 mm boyunda ve 0.5 mm enindedir. Olgun larvalar silindirik vücutlu mm boylarında baş kapsülü parlak kırmızımsı kahverenginde olup vücut krem rengindedir. Badem gözkurdu erginleri yaz sıcaklarını diyapozda geçirdikten sonra eylül sonlarına doğru faaliyete geçer ve badem ağaçlarının sürgün, yaprak ve meyve gözlerinde gün kadar beslenir. Cinsel olgunluğa gelen bireyler çiftleştikten sonra dişiler yumurtalarını tek tek ilkbaharda AÇACAK olan sürgün, yaprak ve meyve gözlerine bırakırlar. Yumurtadan çıkan larvalar tüm kış boyunca gözler içerisinde aktif olarak beslenmelerine devam ederler. Nisan ortalarına doğru gelişmesini tamamlayan larvalar uygun bir yerde pupa olurlar. Yaz başlarına doğru ergin döneme geçen bireyler pupa oldukları yerde yazlamaya geçerler. Yılda 1 döl verirler. Zararı A. pomorum da olduğu gibidir. Başta badem olmak üzere erik, kiraz, vişne, kaysı, elma, armut, ayva, ceviz ve ateşdikeninin de zararlıdır. Apis pomorum da olduğu gibidir. Ancak erginlerin toplanıp imha edilme işlemi sonbahar aylarında yapılmalıdır Bu familyaya bağlı sert çekirdekli meyve ağaçlarında zararlara neden olan diğer türler, Anthonomus pedicularius L., A. gentilis Ft., A. ornatonides ve A. bauderi Desb., A. pomorum L., Eusomus ovulum Germ., Polyrrussus roseiceps Pes. P. bellus Krat., Lixus punctiventris ve Otiorrhynchus anatolicus Boh. tur. Familya: Melolonthidae Tür : Anoxia orientalis Kryn. (Doğu küçük haziranböceği) Anoxia orientalis in erginleri mm boylarında, uzun ve silindirik bir vücuda sahiptir. Genel olarak açık kahverengi renktedirler. Elytra üzerinde uzunlamasına beyaz renkte çizgiler vardır. Vücudun alt tarafı sarımsı, abdomenlerin yan kısımları ise krem renginde sık tüylerle kaplıdır. Yumurtalar sarımsı beyaz renkte, oval yapıda ve mm boyundadır Larvalar manas tipinde olup C şeklinde kıvrık vücutludur ve genç larvaların rengi şeffaf ya da beyaz iken olgun dönemde olanların ki sarıdır. Bu nedenle de larvaların iç organları dışarıdan bakıldığında kısmen görünür. Larvaların başı mat esmer ve vücut derileri kırışıktır Pupa krem renginde ve serbest tipte olup topraktan bir odacık içerisinde bulunur. Anoxia orientalis ülkemizde 2-3 yılda bir döl veren bir zararlıdır. Bu nedenle kış aylarını larva, pupa ve ergin dönemlerinde toprak içerisinde geçirirler. Bölgeden bölgeye ve iklim koşullarına göre değişmekle birlikte mayıs sonu haziran başından itibaren erginler çıkış yapmaya başlar ve 2 ay süresince de çıkış devam eder. Erginler gündüzleri meyve ağaçlarının yaprakları ile beslenirler, akşamın alaca karanlığında güneş batımı ile birlikte erkek bireyler uçuşmaya başlarlar. Erkekler ışığa gelir ve bu esnada da dişiler ile çiftleşirler. Çiftleşen dişiler yumurtalarını rasgele bitkice zengin yani otlanmanın iyi olduğu, humusça zengin topraklara, hayvan gübrelerine, hafif ve kumlu topraklar içerisine bırakırlar. Yumurtadan çıkan larvalar gruplar halinde bulunur ve gruplar halinde hareket ederler. Larvalar, bulundukları yerdeki rasgele bitki kökleriyle, özellikle ağaçların saçak köklerinde beslenirler. Bu şekilde 2-3 yıl süresince beslenmesine devam eden ve gelişmesini tamamlayan larvalar toprağın 5-50 cm derinliğinde gruplar halinde pupa olurlar. Hem erginleri ve hem de larvaları zararlı olup, esas zararı larvalar vermektedir. Ülkemizde yerfıstığı, patates, asma dahil bir çok konukçusu bulunan bu tür en çok meyve ağaçlarını tercih etmektedir. Meyve ağaçlarından kiraz, vişne ve şeftalide çok ağır zararlara neden olmaktadır. Kirazlarda zararlı larvalarının bulunduğu kök çevresine göre ağaçların toprak üstü organlarında azot ve demir noksanlığına benzer yapraklarda ağır sararmalar, sürgün uçlarındaki yapraklarda küçülme ve kloroz şeklinde kurumalar görülmektedir. Bu tip ağaçların bu şekilde zarar gören dalları, kökler iyi çalışmadığı için bir sonraki yılda çiçek açsa dahi çiçekler ve yapraklar ve hatta meyveler üzerinde susuz kalmış gibi kurumaktadır. Bu tip belirtiler fidan ve genç ağaçlarda görüldüğünde ağacın tamamı kurumaktadır. Kültürel önlemler: Erginler ışığa geldiği için, bunlar akşamları toplanıp öldürülmelidir. Ergin çıkış zamanlarında bahçede iyi bir yabancı ot temizliğinin yapılması gerekir. Fidanlar sağlıklı yetiştirilmeli, kullanılacak olan çiftlik gübresi önce ilaçlanmalı ve açıkta bekletilmeden hemen toprağa uygulanıp karıştırılmalıdır. Ayrıca sonbaharda ağaçların taç iz düşümü çapalanmalıdır. Kimyasal savaşım: Zararlı toprak içerisinde olduğu için kimyasal savaşımı oldukça zordur. Ancak zararlının bulunduğu ağaçlar belirlendikten sonra ağaç taç izdüşümü toprağın 30 cm derinliği ıslanacak şekilde nisan-mayıs ayları arasında bu zararlıya karşı ruhsatlı bir ilaç ile ilaçlama yapılır Bu familyaya bağlı sert çekirdekli meyve ağaçlarında zararlı olan diğer türler; Melolontha melolontha L., M. pectoralis Germ., M. albida Friv., Polyphylla fullo L., P. olivieri Cast., P. turkmenoglui Petro., Amphimallon solstitialis L., Haplidia transversa F. ve Miltotrogus sp. (Coleoptera: Melolonthidae) dir. Familya : Buprestidae Tür : Capnodis tenebrionis (L.) (Kiraz dipkurdu) Kiraz dipkurdu erginleri yaklaşık olarak mm boylarında, mat siyah renkte ve üzerinde beyaz lekelenmeler vardır. Dişiler erkeklerinden biraz daha büyük yapıda olup abdomenlerinin son kısmı da erkeklerdeki gibi sivri olmayıp, küt bir yapıdadır. Yumurtalar ilk bırakıldıklarında yumuşak, oval yapıda, 1-2 mm boylarında ve beyaz renkte olup zamanla sertleşerek mercimek tanesi gibi bir görünüm alırlar. Gelişmesini tamamlamış larvanın boyu 10 cm ye kadar ulaşabilir. Larvaların vücudu uzunca ve krem renginde olup baş ve pronotum esmer renktedir. Larvaların başı oldukça ufalmış, vücutları yumuşak ve bacakları yoktur. Prothoraxtan itibaren abdomenin ucuna yani arkaya doğru gidildikçe, vücut belirgin bir şekilde daralır. Pupa serbest tipte, beyaz renkte ve oval yapıdadır. Zararlının ergin öncesi dönemleri diğer Capnodis türlerine oldukça benzer. Kiraz dipkurdu kışı ağaç kabukları altında, toprak çatlakları arasında, bitki atıkları altında ergin dönemde geçirirler. Erginler ortam sıcaklığının 25 o C nin üzerine çıktığı mayıs-haziran aylarında faaliyete geçerler ve ağustos başlarına kadar da doğada görülürler. Erginler pek çok meyve ağacının yaprakları, sürgünleri ve tomurcukları ile, genellikle de sürgünlerin dala bağlanma yerlerinde iştahla beslenirler. Cinsel olgunluğa gelen bireyler çiftleşirler ve dişiler yumurtalarını kök boğazı çevresinde toprağa ya da gövdenin toprağa değdiği yerlere bırakırlar. Günün sıcak saatlerinde ve genelde haziran-temmuz ayı içerisinde en çok yumurta bırakılır. Dişiler yumurtalarını 2-3 aylık bir sürede ve tek tek olmak üzere ortalama 300 adet (en fazla 1200) bırakırlar. Neme hassas, sıcaklığa ve kuraklığa daha dayanıklı olan yumurtalar uygun koşullarda 2-3 hafta içerisinde açılır. Yumurtadan çıkan larvalar çok kıllı bir yapıda olup, bu kıllar yardımı ile kolayca hareket ederek köklere ulaşabilmektedirler. Köklere ulaşan larvalar hemen kabuğu parçalayıp altına yerleşerek beslenmeye başlarlar. Kısa bir süre beslendikten sonra larvalar deri değiştirerek ikinci larva dönemine geçerler ve bu dönemde birinci larvanın kılları tamamen kaybolur. Kökte beslenen larvalar düzensiz, rasgele galeriler açarak genelde aşağıdan yukarı doğru hareket ederler. Galerilerin uzunluğu takriben cm kadardır ve içerisi larvaların dışkıladığı talaşlarla doludur. Larvalar gelişme sürelerini 1-2 yılda tamamlarlar ve genelde kök boğazının toprak yüzeyine yakın bir yerinde pupa odacığı hazırlarlar. Bu odacık içerisinde günlük prepupa süresini tamamladıktan sonra pupa dönemine geçerler ve gün içerisinde yeni döle ait erginler haziran sonlarında görülmeye başlar. Bu erginler bir süre beslendikten sonra kışlaklara çekilirler. Zararlı bir veya iki yılda bir döl vermekte olup yeni ve eski döle ait erginler doğada aynı zamanlarda görülebilmektedir. Erginlerin yaptığı yeme zararı önemli değildir, esas zararı larvalar bitkilerin köklerinde beslenerek yaparlar. Zarar en fazla fidanlarda ve genç ağaçlarda görülür. Ağaçların kök çevresinde odun ile kambiyum tabakası arasında beslenerek, bitkinin beslenme sistemini zarara uğratırlar. Ağır bulaşmalarda büyük ağaçları bile 1-2 yıl içerisinde kurutabilirler. Başta kiraz ve vişne olmak üzere, kayısı, zerdali, erik, şeftali, badem ve idriste zararlıdır. Kültürel önlemler: Zararlı daha çok bakımsız, su stresi çeken zayıf düşmüş ağaçlara saldırmaktadır. Bu nedenle ağaçların bakım işlemlerini zamanında ve gereğince yapmakta büyük yarar vardır. Yeni bahçe tesisinde yer, toprak ve çeşit seçiminde de dikkatli olmak gerekir. Ayrıca bahçedeki yabancı ot temizliği zamanında yapılarak erginlerin gizlenmesi engellenir, sabahın erken saatlerinde henüz uyuşuk olan erginler elle toplanarak imha edilebilir. Dişilerin yumurta bırakma döneminde 10 gün aralıklarla ağaçların kök boğazı çevresi 20 cm çapında (gövde ve toprak yüzeyi) olacak şekilde sert bir fırça ile fırçalanmalıdır. Kimyasal savaşım: Zararlı ile ilaçlı savaşıma haziran-ağustos ayları arasında, yumurtaların kök boğazı çevresine konulduğu dönemlerde iki hafta aralıklarla yapılmalıdır. Bu zararlıya karşı ruhsatlı ilaçlardan birisi ile ağacın yerden 1 m yüksekliğe kadar olan gövde kısmı ile 1 m çapında kök boğazı çevresi sulama ve çapalamadan 1-2 gün sonra ve akşam saatlerinde ilaçlanmalıdır 3

4 Tür: Capnodis carbonaria Klug. (Erik dipkurdu) Capnodis carbonaria erginleri yaklaşık olarak mm boylarında ve vücut rengi genelde parlak siyahtır. Pronotumu grimsi renkte olup, üzerinde de sağlı sollu ikişer adet (diğer türlerle kıyaslandığında) yuvarlak iri siyah leke vardır. Ayrıca pronotumun tam orta kısmında da huni şeklinde siyah bir alan daha vardır. Elytra üzerinde de küçük noktacıklar halinde beyaz lekelenmeler bulunur Yumurtalar oval yapıda ve beyaz renktedir. Gelişmesini tamamlamış larvanın boyu 12 cm ye kadar ulaşabilir. Larvaların vücudu uzunca ve krem renginde olup baş ve prothorax esmer renktedir. Larvaların başı oldukça ufalmış, vücutları yumuşak ve bacakları yoktur Pupa serbest tipte, krem renginde ve oval yapıdadır. Zararlının ergin öncesi dönemleri diğer Capnodis türlerine oldukça benzer. Erik dipkurdu kışı ağaç kabukları altında, toprak çatlakları arasında, bitki atıkları altında ergin dönemde geçirirler. Erginler ortam sıcaklığının 25 o C nin üzerine çıktığında faaliyete geçerler. Mayıs ve ağustos ayları arasında doğada görülürler. Erginler sert çekirdekli meyve ağaçlarının yaprakları, sürgünleri ve tomurcukları ile beslenirler. Cinsel olgunluğa gelen bireyler çiftleşirler ve dişiler yumurtalarını kök boğazı çevresinde toprağa ya da gövdenin toprağa değdiği yerlere bırakırlar. Dişiler yumurtalarını 2-3 aylık bir sürede ve tek tek olmak üzere ortalama 1000 adet (en fazla 3000) bırakırlar. Yumurtalar uygun koşullarda 2-3 hafta içerisinde açılır ve çıkan larvalar köklere giderek hemen kabuğu parçalar ve altına yerleşerek beslenmeye başlarlar. Kökte beslenen larvalar 1-2 yıl içerisinde gelişmelerini tamamlar ve toprakta pupa olurlar. Larvalar toprağa indikten yaklaşık gün sonra çevrede yeni döle ait erginler görülmeye başlar. Bu erginler bir süre beslendikten sonra kışlaklara çekilirler. Bir veya iki yılda bir döl verirler. Erginlerin yaptığı yeme zararı önemli değildir, esas zararı larvalar bitkilerin köklerinde beslenerek yaparlar. Zarar en fazla erik, şeftali, kaysı ve bademlerde görülmektedir. Bu türlerin dışında kiraz, vişne, idris ve zerdalide de zararlıdır. Zarar şekli ve diğer biyolojik özellikleri C. tenecrionis de olduğu gibidir. C. tenebrionis de olduğu gibidir Tür: Capnodis porosa Klug. (Badem dipkurdu) Badem dipkurdu erginlerinin büyüklüğü, rengi ve genel görünüşü C. tenebrionis e çok benzer. Bu türden ayrıldığı en karakteristik özelliği, prothoraxının üzeri düzenli küçük gözeneklere sahiptir ve içlerinde beyaz mumsu bir madde ile doludur. Capnodis porosa nın biyolojisi ve zarar şekli C. tenecrionis de olduğu gibidir. Ülkemizde diğer türlere göre daha az rastlanan bir türdür. Zararlı konukçu olarak tüm sert çekirdekli meyve ağaçlarında görülmesine karşın en çok bademleri tercih etmektedir. C. tenebrionis de olduğu gibidir Tür: Capnodis tenebricosa Oliv. (Küçük dip kurdu) Küçük dipkurdu görünüş itibariyle C. tenebrionis e çok benzer. Ergin bireyler yaklaşık olarak mm boyunda, bakırımsı parlak siyah renktedir ve pronotum üzerinde beyaz yuvarlak yapılar bulunmaz. Bu görünümleri ile de diğer Capnodis türlerinden kolayca ayırt edilirler. Yumurtalar oval, rengi kirli beyazdır. Larvaları da kirli beyaz renklidir. Larvaların prothoraxı oldukça geniştir ve bacakları yoktur. Olgun larvanın boyu mm olup pupaları serbest tipte, beyaz renkte ve oval yapıdadır. Capnodis tenebricosa nun biyolojisi tam olarak bilinmemesine karşın Kiraz dip kurdu ile bir çok benzer özellikleri taşıdığı belirtilmektedir. Bu türde iki yılda bir döl vermektedir. Bu türün de larvaları özellikle sert çekirdekli meyve ağaçlarının köklerinde beslenerek zararlı olmaktadır. Ülkemizde Malatya ili ve çevresinde sıkça görülen bu zararlının kaysı ve zerdalilerde daha çok bulunduğu belirlenmiştir. Bu tür sert çekirdekli meyve ağaçları dışında kuzukulağında da zararlıdır. C. tenebrionis de olduğu gibidir Bu familyaya bağlı sert çekirdekli meyve ağaçlarında zararlı olan diğer türler arasında, Aurigena chlorana Lap.&Groy., A. lugubris (F.), Ptosima flavogutta 111., Capnodis miliaris Klug., Chrysobothris affinis F., Anthaxia nitidula (L.), Sphenoptera simulatrix Reit., Chalcopherella stigmatica Schaer, Stigmatophorella quadricoluta Redf. Anthaxia sp., Agrilus macroderus Ab., A. viridicaerulans Mars., A. olivicolor Kiesw., A. obscuricollis Kiesw. ve A. roscidus Kiesw. (Coleoptera: Buprestidae) bulunmaktadır. Takım : Coleoptera Yaşayışı ve Zarar Şekli: Kiraz yazıcıböceği kışı larva döneminde, kabuk Familya : Scolytidae altında açmış olduğu galerilerde geçirir. İlkbaharda Tür :Scolytus rugulosus Ratz. hava sıcaklığı yükseldiğinde beslenmesine devam (Kiraz yazıcıböceği) eden dişiler nisan başlarında pupa dönemine geçerler ve nisan sonlarında da erginler görülür. Ergin dişiler bir taraftan ağaç üzerinde delik açmaya çalışırken diğer taraftan da çiftleşirler ve 2-3 cm boyunda açtıkları galeriler içerisine adet yumurtayı küçük gruplar halinde kambiyum tabakasının hemen altına bırakırlar. Yumurtadan çıkan larvalar bulundukları yerden eğri büğrü cm uzunluklarında farklı yönlere doğru galeriler açarak beslenirler. Galerilerin içi larvaların dışkısı olan talaş ile doludur. Bu larvalardan temmuz başlarında birinci dölün, eylül ortalarında da ikinci dölün erginleri görülür. Zararlı bölge ve iklim koşullarına göre yılda 1-3 döl verir. Kiraz yazıcıböceği özellikle bakımsız, sulama stresine girmiş ya da diğer hastalık ve zararlılar tarafından zayıf düşürülmüş olan ağaçlarda zararlı olmaktadır. Bu özelliği ile sekonder zararlılar grubunda gösterilmektedir. Bazı yıllarda zararlının popülasyon yoğunluğu çok yüksek seviyelere ulaşmaktadır. Böyle zamanlarda erginler özellikle fidanlara ve genç ağaçlara da saldırarak pirimer düzeyde çok ciddi zararlara neden olmaktadır. İlkbaharda meyve sürgünlerinin dip kısmından giren larvalar genç dalları uçtan itibaren kurutur. Bu şekilde zarara uğrayan ağaçlar ise en geç 2-3 yıl içerisinde tamamen kururlar. Polifag bir zararlı olup başta kiraz, vişne, idris, kaysı, zerdali, şeftali, badem, erik, elma, alıç, muşmula, armut ve ahlat olmak üzere tüm meyve ağaçlarında zarar yaparlar. Özellikle, Fidan dipkurdu zararına uğramış ve bakımsız ağaçlarda sorun olmaktadır : Bahçelerin bakımlı, sulamanın ve gübrelemenin zamanında ve usulüne uygun yapılması ile ağaçların sağlıklı yetiştirilmesi durumunda, bu zararlının zararından önemli ölçüde kaçınılmış olunur. Diğer taraftan budama artıkları bahçenin bir yerinde toplanıp erginlerin bunlara yumurta bırakması sağlanır ve bu dallarda ilk talaş akıntıları tespit edildiğinde de derhal yakılır. Bu işlem her dölün ergin çıkış zamanı olan nisan, temmuz ve haziran aylarında olmak üzere üç kez yapılmalıdır. Bu yöntem zararlı ile mücadelede en etkili savaş yöntemidir. Nisan, temmuz ve eylül ayında bahçeye kültürel önlem olarak konulan tuzak dallara ilk erginler geldiğinde bir ve iki hafta sonra da ikinci olmak üzere yılda toplam altı uygulama yapılır. Bu zararlıya karşı ruhsatlandırılmış bir ilaçla uygulama önerilir, ancak zararlı ile savaşımda kimyasal savaşım pek etkili değildir. Tür: Scolytus amygdali Guer. (Badem yazıcıböceği) Badem yazıcıböceği erginleri kısa, tıknaz ve dolgun yapılı, silindirik vücutlu koyu kırmızımsı kahverengindedir. Bu görünümleri ile renk dışında S. rugulusus a çok benzerler. Dişiler erkeklerden birazcık daha büyüktür. Elytranın orta kısmında haç şeklinde siyah bir yapı bulunabilir. Başları yere doğru kıvrık olup, üçgen şeklindedir ve pronotumun altında gizlenmiş gibi durur. Erginlerin boyu mm kadardır. Larvalar, beyaz renkte kıvrık vücutlu Badem yazıcıböceği kışı larva döneminde, kabuk altındaki galerilerinden biri içerisinde diyapozda geçirirler. İlkbaharda hava sıcaklığı yükseldiğinde beslenmesine devam eden dişiler mart sonunda pupa dönemine geçerler ve nisan ortalarında erginler görülür. Ergin dişiler bir taraftan ağaç üzerinde delik açmaya çalışırken diğer taraftan da çiftleşirler ve 2-3 cm boyunda açtıkları galeriler içerisine ortalama 40 adet yumurtayı küçük gruplar halinde bırakırlar. Yumurtadan çıkan larvalar bulundukları yere dik olacak şekilde aşağı, yukarı ve yanlara doğru cm uzunluklarında galeriler açarak beslenirler. Galerilerin içi larvaların dışkısı olan talaş ile doludur. Bu larvalardan haziran ortalarında birinci dölün erginleri çıkar. İkinci dölün erginleri ise eylül ortalarında çıkmaya başlar. Ergin çıkış deliklerinde S. rugulosus un aksine bol miktarda zamk akıntısı meydana gelir. Zararlı bölge ve iklim koşullarına göre yılda 1-3 döl verir. Badem yazıcıböceği de Kiraz yazıcıböceği gibi zarar yapmaktadır. En önemli konukçuları arasında başta badem, erik, şeftali, kiraz ve vişne olmak üzere kaysı, elma, armut, badem, fındık ve kestane bulunmaktadır. Kiraz yazıcıböceğinde olduğu gibidir. Bu familyaya bağlı Xylaborus dispar (F.) da sert çekirdekli meyve ağaçlarında zararlı olan bir türdür. 4

5 Takım : Lepidoptera Familya : Gelechiidae Tür :Anarsia lineatella Zell. (Şeftali güvesi, Şeftali filiz güvesi) Yaşayışı ve Zarar Şekli: Kışı şeftali ve kaysı ağaçlarının 1-2 yaşındaki ince dallarının çatakları arasında, kalın dalların kurumuş kabukları altında, gövdedeki yarık ve çatlaklar arasında gevşek bir kokon içerisinde ikinci larva döneminde geçirirler. Bu larvalar yuva içerisinde bir ay kadar beslendikten sonra bir gömlek değiştirerek, ilkbaharda, mart-nisan ayları arasında yuvalarını terk ederler. Şeftali güvesi, kayısının en önemli zararlısıdır. Meyvedeki zararı, ürünün Dışarıya çıkan larvalar başlangıçta ağaçların direkt olarak pazar değerini çiçek ve yaprak tomurcuklarında beslenirler. etkilediğinden çok önemlidir. Bu beslenme sürgünler 5-10 cm olana kadar Zararlı kayısı ağaçlarında 3 farklı devam eder ve bu dönemde sürgünlere şekilde zararlı olmaktadır. geçerek esas zararlarını buralarda yaparlar. Meyvenin çağla ve olgun dönemleri ile genç sürgünlerde beslenmektedir Sürgünlerin uç kısımlarından giren larvalar aşağıya doğru galeri açarak beslenirler ve bir tek larva birkaç tomurcuk ve sürgüne zarar verebilir. Larvalar gelişmelerini bir ay içerisinde tamamlar ve bulundukları yerin yakınındaki budama yarası, dal çatakları, kabuk altlar gibi yerlere grimsi beyaz iplikler ile kendisini tespit ederek takriben mayıs başlarında pupa olurlar. Bu dönemde pupa süresi bir hafta kadar sürer ve pupadan çıkan kışlayan dölün erginleri gündüzleri yaprak altı, gövde çatlaklarının arası gibi kuytu yerlerde saklanır alaca karanlıkta faaliyete geçerler. Erginler çıkıştan bir gün sonra çiftleşir ve dişiler yumurtalarını sürgünlere, yeni dallara, yaprak sapının dibine, yaprak alt yüzeyinde orta damar kenarlarına, zaman zaman meyveye veya meyve sapına tek tek ya da birkaçı bir arada olmak üzere gruplar halinde bırakırlar. Dişiler ömrü boyunca adet yumurtayı genellikle geceleri bırakırlar. Zararlı, bölge koşullarına göre yılda 2-4 döl vermektedir. Şeftali güvesi sert çekirdekli meyve ağaçlarının sürgünlerinde galeriler açarak kurumalarına ve meyvelerde beslenmeleri sonucunda da döküme neden olurlar. Esas konukçusu şeftali olup kayısı, zerdali, erik, kiraz, elma ve bademlerde de zararlıdır. Bu zararlı kayısı meyvelerinde beslenmek suretiyle, meyvenin zamanından önce olgunlaşarak dökülmesine ve kalitesinin de bozularak pazar değerinin düşmesine neden olmaktadır. : Şeftali güvesi larvalarının bulunduğu Giriş yeri sürgünler mayıs-ağustos ayları arasında tespit edilerek, larvalar pupa dönemine geçmeden kesilip imha edilmelidir. Ayrıca, ana dallar ve gövde üzerinden çıkan obur sürgünlerin temizliği düzenli olarak yapılmalı, yere dökülen kurtlu meyveler toplanıp yok edilmeli, paketleme evlerinin temizliğine dikkat edilmelidir. Şeftali güvesinin ülkemizde bir çok doğal düşmanı tespit edilmiştir. Bu türler zararlı üzerinde toplam % 50 civarında bir etkiye sahiptir. Zararlı ile etkili bir biyolojik mücadele yapılabilmesi için bahçe içerisinde bu türlerin etkinliği artırılmalıdır. Biyolojik mücadele etmenlerinin etkisiz olduğu yerlerde, meyve ağaçlarında çiçeklenme zamanından itibaren ağaç başına 5 adet zarar görmüş sürgün tespit edildiğinde bu zararlıya karşı ruhsatlı bir ilaçla ilk döle karşı ilaçlı mücadeleye karar verilir. Ayrıca bölge koşullarına göre değişmekle birlikte mayıs-haziran aylarında meyvelerde ilk zarar belirtisi görüldüğünde ikinci ve gün sonra da üçüncü uygulama yapılır. Son yıllarda feromon tuzakları ile ilk ergin çıkışı ve en yüksek ergin çıkışı ile gün derece hesaplamalarına göre ilaçlı mücadeleye karar verilmektedir. Bahçelere cinsel çekici tuzaklar asılır Tuzaklarda ilk kelebekler yakalandıktan 10 gün sonra ilk ilaçlama yapılır. İlacın etki süresine bağlı olarak gün arayla, hasada gün kalana kadar ilaçlama yapılabilir. Tür: Recurvaria nanella Hübn. (Küçük tomurcukgüvesi) Küçük tomurcuk güvesi erginlerinin boyu 5-6 mm olup, kanat açıklığı 10 mm kadardır. Ön kanatları kirli gri renkte ve üzeri siyah pullarla kaplıdır. Larvalar yumurtadan ilk çıktıklarında açık sarı renkte olup olgunlaştıklarında kırmızı kahverenginde, pupa olmaya yakın ise koyu zeytin yeşili ve daha sonra da morumsu renge dönüşür. Olgun larvanın boyu 6-7 mm kadardır. Recurvaria nanella kışı beyaz bir kokon içerisinde larva döneminde; dalların çatlakları arasında, çataklarda toplanan kuru yaprakların altında, tomurcuk diplerinde ve tomurcuk pulları arasında ve hatta doğrudan dallar üzerindeki hafif bir çıkıntıya bir iplikçik ile bağlanarak geçirirler. İlkbaharda havaların ısınması ile birlikte bulunduğu kokonu terk ederek tomurcuk, çiçek ve yapraklarda beslenirler Bu beslenme mayıs ortalarına kadar devam eder ve bu tarihten sonra da kısmen beslendikleri yerde, ağaç dallarının çatakları arasında, gövdedeki kabukların altında veya toprakta pupa olmaya başlarlar. Mayıs ayı sonlarına doğru ilk erginler çıkmaya başlar ve temmuz ortalarına kadar doğada erginleri uçuşur. Dişiler yumurtalarını yaprakların alt yüzüne tek tek ya da gruplar halinde bırakırlar. Bu yumurtalardan çıkan larvalar bir süre beslendikten sonra kışlamaya çekilirler. Günlük ortalama sıcaklık 6 0 C nin üzerine çıktığında tomurcuk ve çiçeklere saldıran larvalar esas zararlarını bu dönemde yaparlar. Daha sonraları ise birkaç yaprağı birbirine ağlar ile bağlayarak yapraklarda dar ve küçük, yıldız şeklinde galeriler açarlar. En çok kayısılarda zarar yapan bu türün konukçuları arasında elma, erik, ayva, muşmula, badem, kiraz, şeftali ve gül de bulunmaktadır. Biyolojik mücadele: Elma içkurdunun da önemli yumurta parazitoitlerinden birisi olan Trichogramma embryophagum (Hartig) (Hymenoptera: Trichogrammatidae) hem bu türün hem de Hedya nubifera nın yumurtalarını parazitlemektedir. Aynı ekolojik adayı paylaşan bu zararlı türleri % 90 nın üzerinde parazitleyen bu parazitoitin korunması ve etkinliğini artırıcı önlemlerin alınmasında yarar vardır. Kimyasal mücadele: Bahçe kontrollerinde ağaç başına adet larva tespit edildiğinde, zararlıya karşı ruhsat almış bir ilaç ile tomurcukların patlama dönemine yakın tek bir uygulama tavsiye edilmektedir Familya: Tortricidae (Olethreutidae) Tür : Cydia molesta Busok (Doğu (Şark) meyve güvesi) Doğu meyve güvesi erginlerinin boyu 6-7 mm olup, kanat açıklığı mm kadardır. Oldukça küçük yapıda olan güvenin ön kanatları kahverengimsi siyah, arka kanatları ise grimsi renktedir Ön kanatlar üzerindeki beyaz desenler, kanatlar kapalı iken ters V şeklinde görünür. Erkekleri dişilerden daha küçük yapıdadır. Yumurtalar beyazımsı renkte, dişli mercimek şeklinde ve 0.8 mm boyundadır. Yumurtadan yeni çıkan larva 1 mm boyunda ve grimsi beyaz renktedir. Gelişmesini tamamlamış olan larvanın boyu 9 mm civarındadır ve rengi ise aldığı besin maddesine göre önemli değişiklik gösterir. Pupa, 6-7 mm boyunda ve bir kokon içerisindedir. Pupanın rengi ilk önce sarımsı sonradan kızıl kahve ve ergin çıktığı zaman ise esmerdir. 5

6 Kışı olgun larva döneminde, ağaçların gövde kabukları altında, yarık ve çatlaklarda, toprak üzerindeki muhtelif korunaklı yerlerde hazırladıkları bir kokon içerisinde geçirirler. İlkbahar başlarında pupa dönemine geçen bireylerden yaklaşık bir ay sonra, fenolojik olarak şeftali ağaçları çiçekte iken erginler çıkmaya başlar. Ergin çıkışı bölge koşullarına göre değişmekle birlikte temmuz ortalarına kadar devam eder ve bu nedenle de döller birbirine karışır. Erginler sabahın ve akşamın alaca karanlığında ortam sıcaklığının 15 o C nin üzerinde olduğu zamanlarda ve daha çok ağaçların tepe kısımlarında uçuşur, çiftleşir ve yumurta bırakırlar. a) Ergini, b) Larvası, c) Pupası, d) Sürgündeki zararı, e) Meyvedeki zararı Dişiler ergin döneme geçtikten 2-5 gün sonra, yumurtalarını genellikle şeftalinin tüysüz kısımlarına, özellikle yaprak altlarına tek tek bırakırlar. Bir dişi ömrü boyunca ortalama 70 adet yumurta bırakırlar. Yumurtanın açılma süresi sıcaklığa bağlı olarak ilkbaharda 2-3 hafta, yaz aylarında ise 4-5 gün kadar sürmektedir. Yumurtadan yeni çıkan larvalar oldukça aktiftirler ve besin bulabilmek için çok uzun mesafeler kat edebilirler. Birinci döl larvaları şeftalinin genç sürgünlerinde beslenirler ve günlük gelişme dönemleri süresince 3-5 sürgünü tahrip ederler. İkinci ve üçüncü döle ait bireyler ise daha çok genç şeftali meyvesinde, 4. ve 5. döl bireyleri ise diğer konukçuların meyveleri üzerinde gelişmelerini tamamlarlar. Larvalar gelişmelerini tamamladığında bulundukları yeri terk eder ve korunaklı bir yerde kokon örerek içerisinde pupa olurlar. Zararlı, çevre koşullarına bağlı olarak yılda 5-8 döl vermektedir. Cydia molesta konukçusunun sürgün ve meyvelerinde zararlıdır. Larvalar sürgünlerin uca yakın kısımlarından girerek sürgün boyunca açtığı galeri içerisinde ve meyvenin sapa yakın kısımlarından girerek meyve eti ile beslenirler. İlk bakışta zararı Anarsia lineatella ve Cydia pomonella nın yaptığı zarar ile karıştırılabilir. Yalnız iyice dikkat edildiğinde larva ve erginler arasındaki morfolojik farklılıklar kolayca görülebilir. Zararlının esas konukçusu şeftali olup, ayva, muşmula, armut ve elmanın meyvesinde, kiraz ve vişnenin ise sürgünlerinde zararlıdır.. Kültürel önlemler: Şeftali bahçeleri diğer konukçuların olduğu yerlerden uzakta tesis edilmeli, karışık bahçelerde diğer konukçular derhal temizlenmelidir. Sürgünlerde birinci döle ait larvaların zararı görüldüğünde bu sürgünler sık aralıklarla kontrol edilerek budanıp imha edilmelidir. Meyve depoları, paketleme evleri bahçelerden mümkün olduğu kadar uzağa inşa edilmelidir. Diğer taraftan dayanıklı çeşitler üzerinde ıslah çalışmaları yapılamalıdır. Biyolojik mücadele: Doğu meyve güvesinin ülkemizde tespit edilmiş çok sayıda doğal düşmanı vardır. Bunlardan; Haemetopodie pluviallis L. (Diptera: Tachinidae), Apanteles glomeratus L., A. ararsiae T.C.A., Ascogaster rufipes L., Macrocentrus linearis Nees, Meteorus sp., (Hymenoptera: Braconidae), Brachimeria intermedia (Nees) (Hymenoptera: Chalcididae), Paralitomastix pyralidalis Ashmead, P. varicornis Nees. (Hymenoptera: Encyrtidae), Ephialtes subglabratus L., Pimpla lugligator F., Pristomerus vulneator Panz. (Hymenoptera: Ichneumonidae) ve Trichogramma evanescens Westw. (Hymenoptera: Trichogrammatidae) dir. Bu türler doğada korunmalı ve etkinliklerinin artırılması için çaba sarf edilmelidir. Kimyasal mücadele: Fide ve fidanlıklarda ilkbahar aylarında görülen sürgün zararı çok önemlidir. Diğer taraftan meyve verimine geçmiş şeftali ağaçlarında ise sürgün zararı göz ardı edilebilir. Her iki zarar durumu için de ilk kelebek çıkışından gün sonra veya sürgün ve meyvelerde ilk bulaşma görülür görülmez bu zararlıya karşı ruhsat almış bir ilaç ile uygulamaya karar verilir. Gerek duyulursa 15 gün sonra ikinci bir ilaçlama yapılabilir. Her dölün oluşturduğu popülasyona yoğunluğuna ve diğer konukçulara bakılarak da gerekli olursa üçüncü ya da dördüncü ilaçlamalar da tavsiye edilmektedir Tür: Cydia funebrana (Treit.) (Erik içkurdu) Erik içkurdu erginleri koyu gri boz renkli, kanat açıklığı mm kadar olan küçük yapılı kelebeklerdir. Ön kanatlarının alt kısmında düz bir çizgi halinde koyu gri renkli küçük lekelenmeler vardır. Arka kanatları açık renkli ve kenarları sarımsı renkte saçaklıdır. Yumurtalar 0.6 mm boyunda, üstten basık oval yapıda olup ilk bırakıldıklarında beyazımsı, sonraları ise saman sarısı rengindedir. Yumurtadan yeni çıkan larvalar 0.5 mm boyunda, abdomenlerinin dorsali pembe, ventrali açık pembe renkte olup baş ve thoraxı ise siyahtır Olgun larvanın abdomeni sonunda tarak şeklinde 3-6 adet diş gibi yapı vardır ve boyu yaklaşık olarak 15 mm kadardır. Pupa 7 mm boyunda ve açık sarımsı kahverengidir. Kışı olgun larva döneminde ve genellikle dalların çatakları arasında, yan dallardaki kabuklar altında, gövdedeki yarıklar arasında, sıkı örülmüş bir kokon içerisinde geçirirler. İlkbahar başlarında pupa dönemine geçen bireylerden ilk erginler mayıs ayı başlarında çıkmaya başlar ve temmuz başlarına kadar devam eder. En fazla ergin çıkışı haziran başlarında görülür. Erginler gündüzleri dinlenir, sabah ve akşamları alaca karanlıkta çiftleşir ve yumurta bırakırlar. Dişiler yumurtalarını daha çok meyvelerin üzerine, nadiren de yaprak diplerine ya da sürgün ve dallara bırakabilirler. Bir dişi ömrü boyunca ortalama olarak 25 adet yumurta bırakabilir. Dişilerin yumurta koyması için o C sıcaklık ve % orantılı neme sahip ortamlar en uygun koşullardır. Yumurtaların açılma süresi 1-2 hafta olup, yumurtadan çıkan larvalar sürgünler üzerinde ağ örerek meyveler henüz fındık büyüklüğüne geldiğinde kabukta bir delik açıp içeri girerler. Meyveye girdikten sonra sapa doğru helezon şeklinde galeri açarak meyvenin etli kısmı ile beslenir. Larva gelişmesini tek bir meyve içerisinde ve günde tamamlar. Zararlının içinde bulunduğu meyvenin rengi koyu eflatundur ve bir süre sonra da içindeki larva ile beraber yere düşer. Gelişmesini tamamlayan larvalar haziran sonlarına doğru meyvenin sap kısmında ya da ağaçların kabukları altında pupa dönemine girerler. Bu pupaların çok az bir kısmı diyapoza girer, büyük bir kısmından ise ilk ergin çıkışı temmuz sonlarında görülmeye başlar ve ağustos ortalarına kadar da devam eder. İkinci döle ait bireyler 1-3 meyvede beslenirler. Erik içkurdu larvaları doğrudan meyvede beslendiği için eriğin en önemli zararlılarından birisidir. Zararlının beslendiği erik meyvelerinde zamk akıntısı görülür. Bazı yıllarda özellikle ikinci döle ait bireylerin oluşturduğu zarar % 70 lere kadar çıkabilmektedir. Erik içkurdu erik çeşitleri dışında kaysı, kiraz ve akdikende de zararlıdır. Kültürel önlemler: Düzenli olarak kurtlanmış, zamk akıntısı olan meyveler toplanarak imha edilir. Biyolojik mücadele: Ülkemizde bu zararlının yumurtalarını % 30 un üzerinde parazitlediği belirtilen Trichogramma sp. (Hymenoptera: Trichogrammatidae) nın etkinliğini artırıcı çalışmalara ağırlık verilmelidir. Kimyasal mücadele: Zararlı ile ilaçlı mücadeleye karar vermek amacıyla bahçeye feromon tuzakları asılır ve tuzakta ilk ergin yakalandıktan 2-3 hafta sonra ya da meyveler üzerinde ilk yumurtalar görüldüğünde bu zararlıya karşı ruhsatlı bir ilaç ile ilk ilaçlama yapılır. Gerek duyulursa ilk ilaçlamadan 3 hafta sonra ikinci bir ilaçlama da yapılabilir. İkinci döl bireyleri için de aynı uygulamalar tekrarlanır Tür: Hedya nubiferana (Haw.) (Yaprak yeşiltırtılı) Hedya nubiferana erginlerinin boyu 8-9 mm olup, kanat açıklığı mm kadardır. Ön kanatları siyah ve gümüşi kahverenginde olup dip kısmından itibaren 2/3 ü mavi, uç kısmı beyaz, kenarları ise açık kahverengi lekelidir Arka kanatlar grimsi tonlarında ve açık kahverengindedir. Larvalar yumurtadan ilk çıktıklarında açık yeşil renkte olup olgunlaştıklarında ise koyu zeytin yeşili renktedir. Larvanın başı, thoraxı ve thorax bacakları ile anal plaka siyah renktedir. Olgun larvanın boyu mm kadardır. Yaprak yeşiltırtılı kışı beyaz bir kokon içerisinde larva döneminde; dalların çatlakları arasında, çataklarda, kuru yaprakların altında, tomurcuk diplerinde ve tomurcuk pulları arasında geçirir. İlkbaharda havaların ısınması ile birlikte bulunduğu kokonu terk ederek tomurcuk, çiçek ve yapraklarda beslenirler. Bu beslenme mayıs ortalarına kadar devam eder ve bu tarihten sonra da beslendikleri yerde pupa olmaya başlarlar. Pupalardan mayıs ayı sonlarına doğru ilk erginler çıkmaya başlar ve temmuz başlarına kadar doğada erginleri uçuşur. Dişiler yumurtalarını yaprakların alt ve üst yüzüne, sürgünlere ve yeni oluşan tomurcuklara tek tek ya da gruplar halinde bırakırlar. Yumurtalardan çıkan larvalar bir süre beslendikten sonra kışlamaya çekilirler. İlkbahar aylarında ortam sıcaklığı günlük 6 o C nin üzerine çıktığında larvalar tomurcuk ve çiçeklere saldırarak zarar verirler. Ayrıca bir yaprağı ikiye katlayarak, iki yaprağı birbirine, yaprağı meyveye veya dala ince ağlarla bağlayarak bunlar üzerinde zararlı olurlar. Meyve kabuğunu kemirerek verdikleri zarar zaman zaman önemli olmaktadır. En çok erikleri tercih eden bu tür aynı zamanda ayva, muşmula, kiraz, kaysı, armut ve gülde de zararlıdır. 6

7 Biyolojik mücadele: Elma içkurdunun da önemli yumurta parazitoitlerinden olan Trichogramma embryophagum (Hartig) (Hymenoptera: Trichogrammatidae) hem bu türün hem de Recurvaria nanella nın yumurtalarını parazitlemektedir. Aynı ekolojik adayı paylaşan bu türleri % 90 nın üzerinde parazitlediği belirtilen bu parazitoitin korunması ve etkinliğini artırıcı önlemlerin alınmasında yarar vardır. Kimyasal mücadele: Bahçe kontrollerinde ağaç başına adet larva tespit edildiğinde, zararlıya karşı ruhsatlı bir ilaç ile tomurcukların patlama döneminde tek bir ilaçlama önerilmektedir Bu familyaya bağlı erik de zararlı olan diğer türler; Archips rosanus L., A. podana Scop., A. xylosteanus L., Cydia pomonella L. ve Spilonota ocellana (Schiff.), dır. Trichogramma sp nin hayat döngüsü Familya: Coleophoridae Tür : Coleophora prunifoliae Dt. (Erik yaprak galerigüvesi) Erik yaprak galerigüvesi erginlerinin birinci çift kanatları kırmızımsı koyu kahverengindedir. Arka kanatları grimsi açık kahverenginde olup dar, uzun ve bol saçaklıdır. Kanat açıklıkları 7-8 mm, boyları ise 4-5 mm olan küçük kelebeklerdir. Yumurtalar 0.3 mm boyunda ve sarımsı açık yeşil renktedir. Larvalar yaprakların alt yüzünde açmış oldukları galeriler içerisinde bulunur ve krem rengindedirler. Bu zararlının en tipik tanınma şekli larvaların yaprak üzerinde oluşturduğu yuvarlağımsı oval şekilde olan galerileridir. Coleophora prunifoliae kışı meyve ağaçlarının gövde kabukları altında, çatlak ve yarık gibi yerlerde ergin döneminde geçirirler. Fenolojik olarak ağaçlar çiçek açmadan önce uçuşmaya başlarlar. Dişiler yumurtalarını yaprakların alt yüzeyinde epidermis içerisine bırakırlar. Yumurtadan çıkan larvalar iki epidermis arasında mezofil tabakasını yiyerek yaprak üzerinde önceleri ince ve uzun sonraları ise ovalimsi yuvarlak galeriler açarak içerisinde beslenirler. Gelişmesini tamamlayan larvalar galeriyi terk ederler ve toprağa inerek beyaz renkte gevşek bir kokon içerisinde pupa olurlar. Yılda 4-5 döl verirler. İlkbahar yaz başlarında popülasyon yoğunluğu düşük olduğundan zararı pek fark edilmez, ancak yaz başlarından itibaren bir yaprak üzerinde 1-5 adet galeri sayılabilir. Bu durumda olan yaprakların mezofil tabakaları tamamen yendiği için kahverengi bir görünüm alır ve zamanından önce dökülürler. Polifag bir zararlı olup başta erik olmak üzere kiraz, şeftali, kaysı, badem, ayva, muşmula, armut ve elmada da zararlıdır. Bu zararlıya karşı alınacak tedbirler yumuşak çekirdekli meyve zararlılarında anlatılan Phyllonorycter gerasimowi de olduğu gibidir Bu familyaya bağlı sert çekirdekli meyvelerde zararlı olan diğer türler, Coleophora hemerobiella Sc., C. laricella Hb., C. anatipennella Hb. ve Cemiostoma scitella Zell dır Familya: Lyonetiidae Tür : Lyonetia clerkella (L.) (Kiraz yaprak galerigüvesi) Erginlerin birinci çift kanatlarının kaide kısmından ortaya kadarı beyaz renkte olup uç kısmına doğru altın sarısı renginde kalın çizgiler vardır. Arka kanatları gri renkte dar, uzun ve bol saçaklıdır. Kanat açıklıkları 6-9 mm, boyları ise 4-5 mm olan oldukça küçük kelebeklerdir. Yumurtalar 0.3 mm boyunda ve sarımsı yeşil renktedir. Larvalar yapraklarda açmış oldukları galeriler içerisinde bulunur ve krem rengindedirler. En tipik tanınma şekli larvaların yaprak üzerinde oluşturduğu ve yaprağın kenar kısmından başlayıp orta kısmına doğru yay şeklinde uzanan ince uzun galerilerdir Zararlı kışı meyve ağaçlarının gövde kabukları altında, çatlak ve yarık gibi yerlerde ergin döneminde geçirirler. Fenolojik olarak ağaçlar çiçek açmadan önce uçuşmaya başlarlar. Dişiler yumurtalarını yaprakların alt yüzeyinde epidermis içerisine bırakırlar. Yumurtadan çıkan larvalar iki epidermis arasında mezofil tabakasını yiyerek yaprak üzerinde ince uzun yay şeklinde galeriler açarak içerisinde beslenirler. Gelişmesini tamamlayan larvalar galeriyi terk ederek yaprağın alt yüzünde beyaz bir kokon içerisinde pupa olurlar. Yılda 4-5 döl verirler. İlkbahar yaz başlarında popülasyon yoğunluğu düşük olduğundan zararı pek fark edilmez, ancak yaz başlarından itibaren bir yaprak üzerinde 1-15 adet galeri sayılabilir. Galerilerin uzunluğu mm kadardır. Bu durumda olan yaprakların mezofil tabakaları tamamen yendiği için kahverengi bir görünüm alır ve zamanından önce dökülürler. Polifag bir zararlı olup başta kiraz ve vişne olmak üzere gül, idris, iğde, erik, şeftali, kaysı, badem, ayva, muşmula, armut ve elmada da zararlıdır. Bu zararlıya karşı alınacak tedbirler yumuşak çekirdekli meyve zararlılarında anlatılan Phyllonorycter gerasimowi de olduğu gibidir Takım : Diptera Familya: Tephritidae Tür : Rhagoletis cerasi L. (Kiraz sineği) Kiraz sineği erginleri 3-4 mm boylarında, siyah renkli bir sinektir. Erkekler dişilerden biraz küçüktür ve abdomenleri sivricedir. Erginlerin şeffaf kanatları üzerinde dikine üç uzun ve bir kısa, yay şeklinde lacivert-siyah bant bulunur. Gözleri yeşilimsi mavi, bacakları siyahtır. Thoraks parlak siyah renktedir ve ucundaki sarı renkli scutellum tanınmaları için karakteristik bir özelliktir. Açık sarımsı beyaz renkte olan yumurtalar ince uzun elips şeklindedir. Larvalar bacaksız ve krem renginde olup görünüşleri diğer meyve sineklerine benzer Larvalar yumurtadan çıktığında yaklaşık olarak 0.6 mm boyunda olup, pupa olmaya yakın ise boyları 6 mm ye kadar ulaşırlar. Fıçı tipinde olan pupanın boyu 4 mm, eni ise 2 mm kadardır. Kiraz sineği kışı toprak içerisinde pupa döneminde geçirir. İlkbahar aylarında aylık ortalama sıcaklık 15 o C nin üzerine çıktığında, takriben mayıs ayının başlarından itibaren erginler çıkmaya başlar ve temmuz sonuna kadar devam eder. Erginler 7-10 gün süresince taze kiraz sürgünlerindeki ballımsı maddelerle ve çiçek polenleri ile beslendikten sonra çiftleşirler. Dişiler yumurtalarını sarı olum dönemine gelmiş (meyvelere ben düşmesi) meyvelerin kabuğu altına tek tek bırakırlar. Diğer dişilerin aynı meyvelere yumurta bırakmasını engellemek için, yumurta bıraktıkları meyveler işaret feromonu da bırakırlar. Bir dişi ömrü boyunca yaklaşık olarak adet yumurta bırakır. Yumurtaların açılma süresi 5-10 gün sürer ve yumurtadan çıkan larvalar kiraz etiyle beslenerek çekirdek kenarına kadar gelir. Larvalar gelişmelerini gün içerisinde tamamladıktan sonra meyveyi terk ederek toprağın 3 cm derinliğine iner ve pupa olurlar. Yılda 1 döl verirler. Kirazın renk değişim döneminde havalar aralıklı yağışlı, güneşli ve 20 C nin üzerinde sıcak geçerse ergin faaliyeti artar ve meyveler çok kurtlanır, keza budönem çok yağışlı geçerse ve sıcaklık 15 oc nin altına düşerse, sinek faaliyeti düşer ve kurtlanma olmaz. Zararlı erken olgunlaşan çeşitlerde zarar yapmazken orta ve geç olgunlaşan çeşitlerde çok zarar yapmaktadır. Kiraz sineği doğrudan meyvede zarar yaptığı için toleransı sıfır olan bir zararlıdır Epidemi yaptıkları yıllarda zarar oranı % 80 lerin üzerine çıkmaktadır. En önemli konukçusu kiraz olup vişne ve Lonicera spp. de de zarar yapmaktadır 7