Emzirme. Bizden neler bekleyebilirsiniz?

Transkript

1 Emzirme Bebek bekleyen anneler için bilgiler Bizden neler bekleyebilirsiniz? doumdan önce ana sütü emzirmek konusunda bilgi akamımıza gelebilirsiniz, burada size ana sütü emzirmenin ne kadar salıklı olduu anlatılır size ana sütü emzirmenin nasıl yapılacaı önceden anlatılır doumdan sonra bebeiniz çıplak olarak yanınızda yatabilir size bebei emzirmeye hazırlamakta-emzirmekte yardım edilir siz ve bebeiniz gece ve gündüz bir arada kalabilirsiniz bebeinizin doru ekilde ana sütü emmesi için gerekli bütün izahat ve yardım verilir bebeiniz gerei olduu kadar ana sütü emebilir; (bu ilk günlerde kesinlikle günde 8 ile 10 kezdir) emme süresi ve ne kadar sık emecei saatle tayin edilmez bebeinizi sizin sütünüzden baka bir ey verilmez; mamayla beslenme yalnız yeterli tıbbi bir neden varsa yapılır eer koullar nedeniyle ana sütü veremeyecek durumdaysanız, ana sütünü samayı örenirsiniz. Bu durumda bebeinize saılan süt verilir hastabakıcı veya lohusa bakıcısı bebeinize (yalancı) emzik vermez eve gideceinizde size ana sütü verme kurulularının birisinin telefon numarası verilir, ana sütü emzirmek konusundaki sorularınızı bu kurulua sorabilirsiniz ve biz lohusa bakım organizasyonlarına geçii salarız -1-

2 Emzirme Giri: Ana sütü emzirmek gebeliin ve doumun ve kadının vücudunun tabii bir fonksiyonudur. Aratırmalardan kadınların %98 inin ana sütü emzirebilecek durumda olduunu ortaya koymutur. Ana sütü emzirmek hem anne, hem çocuk için büyük sayıda salık avantajları salamaktadır. Ana sütünde hastalıklara karı antikorlar (koruyucular) vardır. Ana sütü emen çocuklarda alerjiler daha az görülmektedir ve bu çocuklar daha az hastalanmakta ve hastalıkları daha hafif geçirmektedirler. Ana sütü emziren annelerde doumdan sonra daha az kanama görülmektedir ve doumdan önceki vücut kilosuna daha çabuk ulamaktadırlar. Bunun dıında ana sütü emziren kadınların yumurtalık, meme kanseri ve kemik kireçlenmesi (osteoporoz) riski azalmaktadır. Bunun dıında ana sütü emzirmek ucuzdur, her zaman uygun ısıda ve her zaman hazırdır ve baarılı ana sütü emzirmek anneye kendine güven vermektedir. Ana sütü emzirmek tabii bir ilem olmakla beraber, güdüsel bir davranı deildir. Çou kadın ve bebeklerinin ilk günlerde egzersiz yapmak için biraz zamana gerei olacaktır. Bu kitapçık emzirmenin uygulamada ana kurallarını önceden belirtmek içindir. Meme nasıl çalıır? Gebelik sırasında kadının vücudunda süt bezelerinin gelimesi için hormonlar üretilir. Prolaktin hormonu doumdan sonra ana sütü üretimini salar ve oxitosin hormonu sütün dıarı akması için fıkırma refleksini salar. Bu ilem plasentanın (son) atılmasından hemen sonra balar. Ana sütü yapımı istem ve sunum ana kuralına dayanmaktadır. Bebek ne kadar fazla ve daha iyi süt emerse, o kadar fazla süt yapılır. Böylece salıklı bebeklerde talep üzerine emzirmeyi tavsiye ederiz. Bunun anlamı bebein günde en az 7-8 kez olmak üzere, istedii miktarda ve istedii kadar sıklıkta ana sütü emmesidir. Bazen bebeiniz her saat baı süt emmek isteyebilir. Bu ilk günlerde çok normal bir durumdur. Hemen bütün kadınlar vücutça yeterli ana sütü üretecek durumdadırlar. Eer bebeiniz normal aırlıkta ve salıklıysa, sizin kendi sütünüz yeterlidir. Eer bebeinizin çok emmek gerei varsa, süt emzirin. Ana kural olarak ana sütüyle aldıı gıda bebeinizin tüm gıda gerei için yeterlidir. Eer bebeiniz için tıbbi gerek varsa, tabiî ki ek beslenme için bir seçim yapılacaktır. -2-

3 lk kez emzirmeye hazırlamak (emzirmek) Bebeinizin doumdan sonraki bir veya iki saat içinde ilk kez süt emmesi önemlidir. Bu anda bebek uyanıktır ve arama ve emme refleksi bebekte youn olarak vardır ve deriden deriye temas süt yapımını ve verimini salayan hormon yapımını etkiler. Bazı durumlarda bebee ilk saat içinde ana sütü vermek olanaı yoktur, örnein bir sezaryen ameliyatı veya bebein doumundan hemen sonra kuvöz bölümüne alınması gibi. Olanak bulunduunda en kısa süre içinde bebee süt vermek (süt emmeye hazırlamak) ve deriden deriye temas için size yardımcı olunur. Deriden deriye temas, refleksleri uyarmak, gerginlii azaltmak, kalbin sakin atması, solunum ve bebeinizin vücut ısısı için özellikle önemlidir. Kolostrum lk günlerde ana sütüne kolostrum adı veriyoruz. Bunun yapımı gebelik sırasında balar. Kolostrum az miktarlarda vardır ancak çok besleyicidir (çok protein, eker ve antikorlar vardır) ve bebein bu anda gerei olan her ey vardır. Kolostrum çou kez olgun ana sütüne kıyasla biraz daha sarı renktedir. Bebeinizin beslenme istei iaretleri Bebeiniz azıyla aplatma sesleri yaptıında, yumruklarını emdiinde veya azıyla çevresinde kapma hareketleri yaptıında ve arandıında, bunlar süt emme isteinin iaretleridir. Alamak daha geç gelen bir iarettir, bunu önlemeye çalıın. Bebein ilk beslenme iaretleri olduunda yanınıza alın ve ana sütü verin. Bebei süt emmeye hazırlamak Eer bebek doru ekilde süt emmeye hazırlanırsa, yeterli süt emer ve meme ucu çatlaı gibi sorunların önüne geçilir. Rahat bir tutum almak besleyebilmek için çok önemlidir. Süt vereceiniz meme tarafındaki el, bu memeyi destekler. 4 parmaı memenin iç tarafına ve baparmaınızı dı tarafına (koltuk altı) koyun. Meme ucu için yeterli yer bırakın. Buna U-kavraması adı verilir. Dier elinizle bebei desteklersiniz. Bebein vücudu kolunuzun altında ve baı avuç içinde olmak üzere. Veya bebek süt verdiiniz taraftaki kolunuzun altında ve baı dirsek kıvrım yerinde, bebein kalçaları elinizin altına olmak üzere. imdi dier eliniz memeyi desteklemek ve vermek için serbesttir. Destek için bir yastık kullanmak çou kez rahatlatıcıdır. Meme ucunuzu bebein dudaklarını aaı veya yukarı dokundurarak azı tam açılacak ve dili aaı inecektir. Bu durumda meme ucunun bebein damaına yönelik olmasına dikkat edin, bu durumda bebei hızlı bir hareketle memeye doru çekersiniz. Böylece dil ve alt çene meme ucu altındadır, bebein dudakları dıarı dönüktür ve çenesi göse dayalıdır. Bebein burnu burun delikleri solunum için açık kalmak üzere memenin üstündedir. -3-

4 Bu ekilde meme ucunuzun büyük bölümü bebein azındadır ve çenesiyle memeye masaj yaparak meme boalana kadar süt emebilir. Bebek bu ekilde memedeki süt boalana kadar emer. Bebein burnunun açık kalması için memeye bir parmakla basmak gereksizdir ve hatta tavsiye edilmez, nedeni süt kanallarının kapanması ve memenin bebein tutuunu kaybedecek ekil alması ve meme ucunun acı verecek ekilde bebein damaına sürtünmesi riskidir. Süt emzirmenin arı vermemesi gereklidir; eer arı-acı varsa bebein doru ekilde tutulmadıı-emmedii ve yeni balayan bir meme ucu çatlaının iareti olabilir. Meme ucunun hasar görmesini önlemek için bebei yeniden süt emmeye hazırlamak tavsiye edilir. Fıkırma refleksini bazı kadınlar göüste çabucak kaybolan ineleyici, hafif batma duygusu olarak algılarlar. Süt emzirmek sonradan doum sancılarına neden olabilir; fıkırma refleksini salayan hormon ana rahminde daralmaya da neden olur. Bu doumdan sonraki ilk günlerde çabucak azalır. Gerginlik, arı, kendinden emin olmamak ve yorgunluun oksitsin hormonuna olumsuz etkisi vardır. Süt emzirmekte vücutça tutum ekilleri Bebeinize ana sütünü vücudun çeitli tutumlarında verebilirsiniz. Bebek ve kendiniz için rahat bir tutum arayabilirsiniz. En önemli ana kurallar, bebein karnının size dönük-dokunur olması, bebein kulak, omuz ve kalçasının tek çizgide olması ve bebeinizin memenize asılı olmamalıdır. Her ne tutumla emzirme yapıyor olsanız da, gevek durumda ve sakin bir çevrede olmayı salayın. Aaıda çeitli deiik çeitleri olabilen taban tutumlar vardır. Yatarak emzirmek Eer doum kısa süre önce olmusa veya yatakta emzirmekteyseniz yan tarafınıza yatmanız iyi olur. Gevemi ekilde yatın. Üst taraftaki bacaınızı biraz yukarı çekin; isterseniz dizinizin altına bir yastık koyun. Alt taraftaki kolunuzu baınıza koyun, istee göre yastıın önüne veya altına olmak üzere. Bebek yan olarak karınlarınız birbirine deecek ekilde yanınızda yatmaktadır. Burnu meme ucu seviyesindedir ve bebek azını açtıında bebei kendinize doru çekersiniz. -4- Oturarak emzirmek Bebein dik ve iyi ekilde destekle oturabilmesini salayın. Bebein karnı sizin karnınıza demektedir. Bebei ve memenizi desteklersiniz. Bizim beslenme yastıklarımızı kullanmanız rahatlık verici olabilir. Rugbi duruu Bu da bebein sert bir yastıkta yattıı, oturarak emzirme tutumudur. Bacaklarını emzirme yapacaınız meme tarafındaki koltuunuzun altına alırsınız. Yeniden bebein göbeinin size demesini salayın. Baını elinizle desteklersiniz. Bu durumda bebein ne yaptıını iyi ekilde görebilirsiniz. Bu bir sezaryen ameliyatı sonrası çok kullanılan bir ekildir. -4-

5 Bebein emmesini son erdirmek Eere bebei emzirmeye kendisi memeyi bırakmadan son vermek istiyorsanız, bunu en iyisi parmaınızı bebein azının köesine koyarak yapabilirsiniz. Bundan sonra vakum sona erene kadar, bebein alt çenesine hafifçe basarsınız. Bu ekilde meme ucuna hasar verebilecek çok fazla emme gücü gelmesi önlenir. Bebeim yeterli gıda alıyor mu? Ana sütü üretiminin iyi ekilde balaması için öncelikle ilk günlerde bebee sık sık ana sütü vermek önemlidir. Tercihan 24 saatte 7-8 kez. Bebek aaıdaki durumda yeterli gıda almaktadır: - istedii kadar sık ve süreyle ana sütü emdiinde - günde 6 kez altını ıslattıında (ilk gün 1, ikinci gün 2 v.b.) - ilk altı haftada günde en az 3 5 kez kakasını yaptıında - uyanık bir izlenim bıraktıında - memnun olmu bir izlenim bıraktıında gün 14. gün arasında doumdaki kilosuna ulatıında. Bebein doumdan sonraki ilk günlerde kilo vermesi normaldir. Bu kayıp doumdaki aırlıının en fazla %10 u olabilir. Ancak bu sınıra ulaıldıında ek gıda vermek gerekli olacaktır. Bu ana kadar talep üzerine beslemek (emzirmek) yeterlidir. Ek beslenme Bebeinizin ana sütü emmedii durumlar olabilir. Bebeinize sorumlu ekilde gıda verebilmek için Slotervaartziekenhuis hastanesi Finger feeding eklini seçmitir. Bu bebein memeden süt emmek eklinde bir beslenmeye alımasını engellemek için bir metottur. Bebee biberon (ieyle) gıda verilmesi aırmasına neden olabilir. Hastabakıcı finger feeding in nasıl uygulanacaını size anlatacaktır. Rahatsızlık ve sorunlar Doumdan sonra ilk zamanlarda ana sütü emzirmekte ortaya çıkabilecek sorunlar emzirmeye hazırlamak sorunları, meme uçlarında acı ve memede süt birikimi olabilir. Emmeye hazırlamakta sorunlar Bebek çeitli giriimlerden sonra halen meme emmek istemeyebilir. Önemli olan sakin olmak ve bebek uyanık olduunda olabildiince sık olarak emzirmeyi denemektir. Bebeinizle dorudan vücut teması (deriden deriye) salayın. lk 24 saat bebeinizi olabildiince sık olarak emzirmeye çalımak önemlidir. Eer ilk 12 saat içinde süt emzirmek baarılı olmazsa, size süt samak tavsiyesi verilecektir. Bunun için elektrikli bir süt sama aleti kullanmaktayız. Bu ana sütünün üretimini balatmak ve bebeinize sizin sütünüzü vermek içindir. -5-

6 Çou kez bebek daha sonra yine de memeden süt emmeyi örenir. Eer süt emzirmek bebein çok uykusu olduundan baarılı olmazsa, emme sırasında el ve ayaklarına masaj yapın, emmenin yarısında altını deitirin veya emme sırasında daha sık olarak dier memeye geçin. Huzursuz bebekler sakin bir çevrede beslendiklerinde, uyandıktan hemen sonra süt emzirildiinde, bir taıma torbasında taındıında, masaj yapıldıında veya bir havluya sarıldıında aksine sakinleebilirler. Meme uçlarında arı Meme uçlarında arı çou kez yanlı ekilde emzirmekten kaynaklanırlar. lk günlerde emme meme ucuna kısa süreli batıcı bir arı verebilir. Arı olduunda bebei yeniden emmeye hazırlamak gerekecektir. Hemireden tavsiye isteyin. Süt birikmesi Sütü birikmesi çou kez doumdan sonraki 3. veya 4. günde ortaya çıkar ve bir kaç gün sonra ortadan kaybolan tabii bir ilemdir. Bebek ilk günlerde yeterli emzirildiinde ve süt üretimi yeterli baladıında birikme azalacaktır. Hafif süt birikmesinde tavsiye bebei daha sık emzirmek, emzirmeden önce sıcak kompresler kullanmaktır (ısı süt kanallarını açar ve süt akımını iyiletirir). Emzirmeye dikkatle hazırlamak-emzirmek memelerin iyi esnek ekilde emilmesini salar ve istenirse süt kanallarının daha iyi ekilde boalması için, memelere emzirme sırasında hafifçe masaj yapabilirsiniz. Sorular? Ana sütü emzirmeye balamaya ilikin her eyi bu broürde olabildiince özetledik. Eer sormak istediiniz bir ey varsa veya bir süt emzirme uzmanıyla (lactatiekundige) konumak isterseniz, her zaman hemireden bir randevu almasını isteyebilirsiniz. Eer gebeyseniz einizle beraber ana sütü emzirme bilgilendirme akamına (Bortsvoeding Voorlichtingsavond) katılmanızı tavsiye ederiz. Bu akam ücretsizdir ve ayda bir kez Slotervaartziekenhuis da yapılmaktadır. Team van afdeling 6A/B ekibi, Slotervaartziekenhuis. Lactatiekundigen : (ana sütü emzirme uzmanları) Bea Mok, Monique Bijsmans Pazartesinden Cuma gününe kadar. Arka sayfa

7 Bütün dier geni bilgi için aaıdaki kaynaklara iaret ederiz: - SlotervaartZiekenhuis un Lactatiepoli bölümü Louwesweg EC Amsterdam Tel VBN (Vereniging Borstvoeding Natuurlijk) Postbus BC Wijk bij Duurstede Bilgi alma telefonu LLL (La Leche League) Postbus AE Zierikzee Telefonla yardım servisi Nederlandse Vereniging voor Lactatiekundigen Postbus GE Zoetermeer - Stichting Zorg voor Borstvoeding Postbus AA Krimpen a/d Lek Telefon