Kıbrıs Türk Sosyal Sigortalar ( Değişiklik ) Yasa Taslağı GENEL GEREKÇE MADDE GEREKÇELERİ

Transkript

1 Kıbrıs Türk Sosyal Sigortalar ( Değişiklik ) Yasa Taslağı GENEL GEREKÇE Bu Yasa tasarısının hazırlanmasının amacı, 1/6/1977 tarihinde yürürlüğe giren 16/1976 sayılı Kıbrıs Türk Sosyal Sigortalar Yasası uygulamalarında ortaya çıkan pek çok soruna çözüm bulmak, yoruma açık bazı konuları daha açık ve net belirtmek, genel olarak Yasa yı günümüz koşullarına uyarlamak ve bunun yanında 1/1/2008 tarihinde yürürlüğe giren 73/2007 sayılı Sosyal Güvenlik Yasası na uyum sağlayarak her iki Yasa arasında standart ve norm birliği sağlamaktır. MADDE GEREKÇELERİ Madde 1: Madde 2: Madde 3: Madde 4: Madde 5: Madde 6: Madde 7: Madde 8: Madde 9: Madde 10: Yasanın kısa ismi düzenlenmiştir. Esas Yasa nın 5 ıncı maddesine getirilen değişiklik ile işten durduktan veya işi bıraktıktan sonra on beş gün geçen 65 yaşını doldurmuş sigortalılara yeniden sigortalı olma hakkı tanınmıştır. Esas Yasa nın 6 ıncı maddesine getirilen değişiklik ile işveren vekilinin tefsiri yeniden tanımlanmıştır. Sosyal Güvenlik Yasasına uyum için aracı tanımı kaldırılmıştır. 24. başlangıç kısmına getirilen değişiklik ile meslekte kazanım gücünün %50 veya daha fazlasını kaybederek, sürekli iş göremezlik geliri alanların ölmeleri halinde, hak sahiplerine gelir bağlanması sağlanmıştır. Halen iş kazası ve meslek hastalığı sigortasından sürekli iş göremezlik geliri almakta iken ölenlerin hak sahiplerine gelir bağlanmamaktadır. Yine yetim kalan kız çocuklarına gelir bağlanmasındaki yazım yoruma yer vermeyecek şekilde daha net yazılmıştır. 37. maddesine getirilen değişiklikle sürekli iş göremezlik geliri, malullük, yaşlılık, dul ve yetim aylığı almakta olanlarla bunların geçindirmekle yükümlü oldukları eş ve çocuklarının hastalıkları halinde ayakta yapılan tedavilerinde ilaç bedellerinin ödenmesi konusu düzenlenmiştir. 38. maddesine getirilen değişiklikle 90 günün tespitinde bir yıl kaldırılarak yerine 12 takvim ayı getirilmek sureti ile uygulama kolaylığı sağlanmıştır. Esas Yasa nın uygulamada yeri kalmayan 43 üncü maddesi yürürlükten kaldırılmıştır. Esas Yasa nın 47 inci maddesine getirilen değişiklik ile maktu gebelik ve doğum Yardımlarının İdare Meclisi kararları yerine Sosyal Güvenlik Yasasındaki gibi brüt asgari ücrete bağlı olarak otomatik olarak değişmesi sağlanmıştır. Esas Yasa nın 48 inci maddesine getirilen değişiklik ile maktu emzirme yardımının İdare Meclisi kararları yerine Sosyal Güvenlik Yasasındaki gibi brüt asgari ücrete bağlı olarak otomatik olarak değişmesi sağlanmıştır. 49. maddesine getirilen değişiklikle gerekli prim günün tespitinde bir yıl kaldırılarak yerine 12 takvim ayı getirilmek sureti ile uygulama kolaylığı sağlanmıştır.

2 Madde 11: Madde 12: Madde 13 Madde 14 Madde 15 Madde 16: Madde 17: Madde 18: Madde 19: Madde 20: Madde 21: Esas Yasa nın 50 nci maddesine getirilen değişiklik ile erken doğum olması durumunda kullanılamayan doğum öncesi analık geçici iş göremezlik sürelerinin doğum sonrası istirahat süresine eklenerek ödenmesi sağlanmıştır. Esas Yasa nın 61A nci maddesine getirilen değişiklik ile altmış üç yaşından büyük olan sigortalılardan, yaşlılık aylığı bağlanması isteğinde bulunulan tarihten önceki son beş takvim yılında en az altı yüz gün prim yatırımı yapma koşulunu yerine getirilmesi koşuldan muaf tutulması sağlanmıştır. Esas Yasa nın 62A nci maddesine getirilen değişiklik ile (2) inci fıkradaki yazım hatası düzeltilmiştir. Esas Yasa nın 62B nci maddesine getirilen değişiklik ile 1 Şubat 2012 tarihinden önce Esas Yasaya göre hak sahibi olan ve yaşlılık aylığı ayarlaması yapılmış olmasına karşın,1 Şubat 2012 tarihinden sonrasında da çalışıp prim yatırımı yapmış olanların da yeniden maaş ayarlaması için başvurabilmelerine imkân verilmiştir. Esas Yasa nın 63 üncü maddesine getirilen değişiklik ile yaşlılık aylığının başlangıcının başvuru tarihini izleyen ay yerine izleyen günden başlaması getirilmiştir. Esas Yasa nın 64 üncü maddesinin (1) inci fıkrasına getirilen değişiklik ile kısmi aylık bağlanmış sigortalıların aylık bağlandıktan sonraki çalışmaları dolayısı ile müstakil aylık bağlanması önlenmiş ayrıca yine (2) inci fıkrasına getirilen değişiklik ile de yaşlılık aylığı almakta iken çalışmaya devam eden sigortalıların malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinin hangi oranlarda ve kimler tarafından ödeneceği yeniden düzenlenmiştir. Esas Yasa nın 68 üncü maddesine getirilen değişiklik ile Yasanın 4 üncü maddesinin (3) üncü ve (4) üncü fıkralarına göre sigortalı sayılanların hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanabilmesi için, ölen sigortalının prim borcunun olmaması veya prim borcunun hak sahipleri tarafından ödenmesi şartı getirilmiştir. Esas Yasa nın 69 üncü maddesine getirilen değişiklik ile yetim kalan kız çocuklarına aylık bağlanmasındaki yazım yoruma yer vermeyecek şekilde daha net yazılmıştır. 71. maddesine getirilen değişiklikle sigortalının ölümden dolayı hak sahibi kimselerine bağlanacak aylığın başlangıcı hususunda 5 yıllık bir zaman aşımı düzenlemesi yapılmıştır. Esas Yasa nın 90 ncı maddesinden hemen sonra yeni 90A maddesi eklenerek tüzel kişilerin sorumluluğu tanımlanmıştır. Esas Yasa nın 95 inci maddesine getirilen değişiklik ile sigortalı olarak çalışırken, eşinin yurt dışında bir göreve başlaması nedeniyle çalışmakta olduğu işinden ve ülkeden ayrılmak durumunda olan sigortalılara isteğe bağlı sigortalı olmak hakkı getirilmiştir. Madde 22: 110 uncu maddesine getirilen değişiklik ile maktu cenaze yardımının İdare Meclisi kararları yerine Sosyal Güvenlik Yasasındaki gibi brüt asgari ücrete bağlı olarak otomatik olarak değişmesi sağlanmıştır. Madde 23: 115 uncu maddesine getirilen değişiklik ile sigortalılık süresinin saptanmasında var olan tartışma konusu ortadan kaldırılarak daha net şekilde yeniden düzenlenmiştir.

3 Madde 24: 121. maddesine getirilen değişiklikle gelecekte sosyal sigorta uygulamalarının internet, elektronik ve benzeri ortamlarda yapılabilmesinin yasal altyapısı hazırlanmıştır. Madde 25: Madde 26: Madde 27: Madde 28 Madde 29: 136. Maddesine getirilen değişiklikle Sosyal Sigorta Fonu gelirlerinin işletilmesi yeniden düzenlenmiştir Maddesine getirilen değişiklikle fon giderlerinin pul ve diğer posta ücretleri, mahkeme harçları ve banka ve sigorta işlemleri vergilerinden bağışık olması amaçlanmıştır. Ayrıca Dairemizin sigortalılara verdiği belgelerden resim, harç veya damga vergisi alınmaması yönündeki düzenleme kaldırılmıştır Maddesine getirilen değişiklikle yeni İdare Meclisi atanmasında gecikme yaşanması halinde mevcut İdare Meclisinin görev süresinin devamı ve böylelikle sürekliliğin sağlanması düzenlenmiştir Maddesine getirilen değişiklikle İdare Meclisine taşınır veya taşınmaz mal satışı ile Bakanlar Kurulu onayı koşulu ile borç alma yetkisi verilmiştir. Bu Yasa nın yürürlüğe gireceği tarihi düzenlemektedir.

4

5 1976, KIBRIS TÜRK SOSYAL SİGORTALAR (DEĞİŞİKLİK) YASA TASLAĞI Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhuriyet Meclisi aşağıdaki Yasayı yapar: Kısa İsim 16/ /1979 9/ / / / / / / / /2002 9/ / /2005 8/ / / / /2009 2/2010 2/ / inci 6 ncı 1. Bu Yasa, 1976, Kıbrıs Türk Sosyal Sigortalar (Değişiklik) Yasası olarak isimlendirilir ve aşağıda Esas Yasa olarak anılan 1976, Kıbrıs Türk Sosyal Sigortalar Yasası ile birlikte okunur. 2. Esas Yasa, 5 inci maddesinin (7) nci fıkrası kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni (7) nci fıkra konmak sureti ile değiştirilir. (7) İlk defa sigortalı olduğu zaman 65 yaşını doldurmuş olanlar, 3. Esas Yasa, 6 ncı maddesi kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni 6 ıncı madde konmak suretiyle değiştirilir: İşveren ve İşveren Vekilinin Sorumluluğu 6. (1) Bu Yasanın uygulanmasında 4 üncü maddenin (l) inci ve (2) nci fıkralarında belirtilen sigortalıları çalıştıran kamu veya özel, yerli veya yabancı, gerçek veya tüzel kişilere "işveren" denir. (2) İşveren adına hareket eden ve işin ve işyerinin yönetiminde işveren yetkilerini haiz surette görev alan kimselere "işveren vekili" denir. Burada sözü edilen yetki, işveren vekili ile ona bu yetkiyi veren işveren arasında vekalet akdi, hizmet akdi veya görevlendirme belgesinden doğmuş olabilir. (3) Bu Yasada geçen "işveren" deyimi "işveren vekilini" de kapsar ve işverenin malî olmayan yükümlerinden dolayı işveren vekili de sorumludur. 24 üncü 4.(1) Esas Yasa, 24 üncü maddesinin birinci paragrafı kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni birinci paragraf konmak suretiyle değiştirilir:

6 24. İş kazası veya meslek hastalığı sonucu ölenlerin veya ölümün iş kazası veya meslek hastalığına bağlı olup olmadığına bakılmaksızın iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün %50 veya daha fazlasını kaybederek sürekli iş göremezlik geliri almakta iken ölenlerin hak sahiplerine, ölüm tarihinden itibaren aşağıdaki kurallara göre gelir bağlanır: 4.(2) Esas Yasa, 24 üncü maddesinin (1) inci fıkrasının (c) bendinin (i) alt bendi kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni (i) alt bendi konmak suretiyle değiştirilir; (i) 18 yaşını, orta öğrenim yapması halinde 20 yaşını, yükseköğrenim yapması halinde 27 yaşını doldurmayan evlenmemiş erkek çocukların her birine %25 i; yaşları ne olursa olsun hiç evlenmemiş kız çocukların her birine %25 i; Sağlık Kurulu kararı ile çalışamayacak durumda malul olduğu saptananlara %25 i. 37 nci 38 inci 5. Esas Yasa, 37 nci maddesi kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni 37 nci madde konmak suretiyle değiştirilir: Malul Yaşlı, Dul Ve Yetimlere Sağlık Yardımı Yapılması 37. Bu Yasaya göre, sürekli iş göremezlik geliri, malullük, yaşlılık, dul ve yetim aylığı almakta olanlarla bunların geçindirmekle yükümlü oldukları eş ve çocukları, hastalıkları halinde bu Yasanın 34 üncü maddesinde belirtilen yardımlardan 35 inci maddede belirtilen sürelere bağlı kalmaksızın yararlanırlar. Ancak bu Yasanın 34 üncü maddesinin (4) üncü fıkrası kurallarının yukarıda belirtilen sigortalılar ve bunların geçindirmekle yükümlü oldukları eş ve çocukları hakkında uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça hazırlanıp Bakanlar Kurulunca onaylanacak ve Resmi Gazete de yayımlanacak bir tüzükle belirlenir. 6. Esas Yasa, 38 inci maddesi kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni 38 inci madde konmak suretiyle değiştirilir: Geçici İş Göremezlik Ödeneği 38. Hastalık sebebiyle geçici iş göremezliğe uğrayan sigortalılardan geçici iş göremezliğin başladığı tarihten önceki 12 takvim ayı içinde en az 90 gün Hastalık Sigortası primi ödemiş bulunanlara, geçici iş göremezliğin üçüncü gününden başlamak ve 18 ayı geçmemek üzere, her gün için geçici iş görmezlik ödeneği verilir. Ancak, hastalık halinde geçici iş göremezlik ödeneği verilebilmesi için, Bakanlıkça tayin ve tespit olunan hekim veya sağlık kurullarından dinlenme raporu alınmış olması şarttır. 43 üncü 7. Esas Yasa, 43 üncü maddesi tamamen kaldırılmak suretiyle değiştirilir.

7 47 nci 48 inci 49 uncu 8. Esas Yasa, 47 nci maddesi kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni 47 nci madde konmak suretiyle değiştirilir: Maktu Gebelik ve Doğum Yardımları inci ve 46 ncı maddelerde belirtilen sağlık yardımlarının Bakanlıkça doğrudan doğruya yapılmasına veya yaptırılmasına imkân görülmeyen yer ve hallerde veyahut sigortalı kadının veya sigortalı erkeğin sigortalı olmayan karısının bu yardımları kendi olanaklarıyla karşılama beyanları üzerine, gebelik ve doğum sağlık yardımı yerine, yürürlükteki brüt aylık asgari ücretin %20 si oranında gebelik ve %40 ı oranında doğum maktu para yardımı yapılır. Birden fazla çocuk doğarsa, maktu doğum yardımı her çocuk sayısına göre bir kat daha artırılır. Ancak: (1) Gebelik yardım parası alabilmek için, gebelik halinin hekimden alınacak bir belge ile ve doğumdan önce Bakanlığa bildirilmesi, (2) Doğum yardım parası alabilmek için, doğumun üç ay içinde Bakanlığa bildirilmesi ve hekimden alınacak doğum yahut onanmış nüfus kayıt şahadetnamesi ile belgelenmesi şarttır. 9. Esas Yasa, 48 inci maddesi kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni 48 inci madde konmak suretiyle değiştirilir: Emzirme Yardımı 48. Sigortalı kadına veya sigortalı olmayan karısının doğum yapması dolayısıyla sigortalı erkeğe, çocuğun ölü doğmaması ve yaşaması şartıyla, her çocuk için bir defaya mahsus olmak üzere doğum tarihinde geçerli olan brüt aylık asgari ücretin %40 ı oranında emzirme yardımı yapılır. 10. Esas Yasa, 49 uncu maddesi kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni 49 uncu madde konmak suretiyle değiştirilir: Analık Yardımlarından Yararlanma Şartları 49. Analık sağlık yardımları ile emzirme yardımlarından veyahut maktu gebelik ve doğum para yardımlarından yararlanabilmek üzere : (1) Sigortalı kadın için, doğumdan önceki 12 takvim ayı içinde en az 90 gün Analık Sigortası primi ödenmiş olması, (2) Sigortalı erkek için, doğumdan önceki 12 takvim ayı içinde en az 120 gün Analık Sigortası primi ödenmiş olması ve sigortalının doğum yapan kadınla doğumdan önce evlenmiş bulunması şarttır. 11. Esas Yasa, 50 nci maddesi kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni 50 nci madde

8 50 nci 61A 62A 62B Geçici İş Göremezlik Ödeneği konmak suretiyle değiştirilir: 48. Kendisi için doğumdan önceki 12 takvim ayı içinde en az yüz yirmi gün analık sigortası primi ödenmiş bulunan sigortalı kadının analığı halinde, doğumdan önceki ve sonraki sekizer haftalık sürede çalışmadığı, çoğul gebelik halinde ise doğumdan önceki sekiz haftalık süreye iki haftalık süre eklenerek belirlenen çalışmadığı her gün için geçici iş göremezlik ödeneği verilir. Ayrıca sigortalı kadının isteği ve doktorun onayı ile doğuma iki hafta kalıncaya kadar çalışılması halinde, doğum öncesi istirahat edilmeyip de çalışılan bu süreler, doğum sonrası istirahat süresine eklenir. Bu süreler için de sigortalı kadına geçici iş göremezlik ödeneği verilir. Erken doğum olması durumunda çalışılamayan süreler, doğum sonrası istirahat süresine eklenir ve bu süreler için de sigortalı kadına geçici iş göremezlik ödeneği verilir. 12. Esas Yasa, 61A maddesinin (1) inci fıkrasının (C) bendinden hemen sonra aşağıdaki yeni (D) bendi eklenmesi suretiyle değiştirilir. (D) Yaşlılık aylığı bağlanması isteğinde bulunulan tarihten önceki son beş takvim yılında en az altı yüz gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödeme koşulu, altmış üç yaşını doldurmuş ve en az beş bin dört yüz gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi ödemiş olan sigortalılar hakkında aranmaz. Ancak herhangi bir yasa altında aylık veya gelir alan sigortalılar bu kuralın dışındadır. 13. Esas Yasa, 62A maddesinin (2) nci fıkrasının kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni (2) nci fıkra konmak sureti ile değiştirilir. (2) Bu Yasanın 61A maddesinin (1) inci fıkrasının göre yaşlılık aylığı almaya hak kazanan sigortalının aylık bağlama oranı %70 tir. Bu Yasanın 61A maddesinin (1) inci fıkrasına göre yaşlılık aylığı almaya hak kazanan sigortalının aylık bağlama oranı, erkek için dokuz bin, kadın için ise yedi bin iki yüz prim gününden eksik her tam üç yüz altmış prim günü için %2 indirim yapmak suretiyle saptanır. 14. Esas Yasa, 62A maddesinin (3) üncü fıkrasının kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni (2) üncü fıkra konmak sureti ile değiştirilir. (3) 1 Şubat 2012 tarihinden önce bu Yasaya göre yaşlılık aylığı bağlanmış; 1 Şubat 2012 tarihi öncesi ve sonrası çalışan sigortalıların işten ayrılarak, yazılı istekleri üzerine yeniden bağlanacak yaşlılık aylıkları, işten duruş tarihine kadar olan sigorta primlerinin ödenmiş olması koşuluyla bu Yasanın 62A maddesi kuralları uyarınca yeniden hesaplanır ve bu

9 aylık, ödenmiş olan son aylıktan fazla ise, saptanan yeni aylık üzerinden ödenmeye devam olunur. Ancak işten duruş tarihine kadar primi ödenmiş gün sayısı dokuz bin gün ve daha fazla olan sigortalılara, dokuz bin günden fazla ödenen her tam üç yüz altmış prim günü için almakta olduğu yaşlılık aylığı miktarı %1 artırılması suretiyle ayrıca bir hesaplama daha yapılır. Yukarıdaki 1 inci paragrafa göre ve 2 nci paragrafa göre ayrı ayrı hesaplanan aylıklardan yüksek olanı başvuru tarihini takip eden aybaşından itibaren sigortalıya ödenir. Bu kural, 1 Şubat 2012 tarihinden önce hak sahibi olan ve yaşlılık aylığı ayarlaması yapılmış olan sigortalılar hakkında uygulanmaz. Ancak 1 Şubat 2012 tarihinden önce bu Yasaya göre hak sahibi olan ve yaşlılık aylığı ayarlaması yapılmış olmasına karşın, yeniden çalışıp 1 Şubat 2012 tarihinden sonrasında da prim yatırımları olanlar bu kuralın dışındadır. Bu şekilde yaşlılık aylığı ayarlaması için başvuranların; halen ödenmekte olan yaşlılık aylığı ile yukarıdaki 1 inci paragrafa göre ve 2 nci paragrafa göre ayrı ayrı hesaplanacak aylıkların en yüksek olanı başvuru tarihini takip eden aybaşından itibaren sigortalıya ödenir. 63 üncü 64 üncü 15. Esas Yasa, 63 üncü maddesi kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni 63 üncü madde konmak suretiyle değiştirilir: Aylığın Başlangıcı 63. Yaşlılık sigortası için gerekli yaşı doldurduktan sonra yazılı istekte bulunan ve yaşlılık aylığına hak kazanan sigortalıya bu istek tarihinden başlanarak yaşlılık aylığı bağlanır. Yaşlılık aylığının ödenmesine başlanacağı tarihte hastalık sigortasından geçici iş göremezlik ödeneği almakta olan sigortalının yaşlılık aylığı geçici iş göremezlik ödeneği verilme süresinden sona erdiği tarihten itibaren başlar. Şu kadar ki bağlanacak yaşlılık aylığı sigortalının hastalık sigortasından almakta olduğu geçici iş göremezlik ödeneğinin aylık tutarından fazla ise aradaki fark yukarıdaki paragraflara göre tespit edilecek tarihten başlanarak verilir. 16. Esas Yasa, 64 üncü maddesinin (1) inci ve (2) nci fıkraları kaldırılmak ve yerlerine aşağıdaki yeni (1) inci ve (2) nci fıkralar konmak sureti ile değiştirilir. (1) İşten ayrılarak, yazılı istekleri üzerine yeniden bağlanacak yaşlılık aylıkları, işten duruş tarihine kadar olan sigorta primlerinin ödenmiş olması koşulu ile bu Yasanın 62B maddesi kurallarına göre yeniden hesaplanır ve bu aylık, ödenmiş olan son aylıktan fazla ise, saptanan yeni aylık üzerinden ödenmeye devam olunur. 30/1996 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumlarına Tabi Hizmetlerin Hesaplanması Yasası veya yabancı ülkelerle yapılan anlaşmalar uyarınca hizmet birleştirilmesinden dolayı kısmi aylık bağlanan

10 sigortalılara hiçbir koşul altında müstakil aylık bağlanmaz. Kısmi aylık bağlandıktan sonra tekrar çalışıp prim yatırımı yapan sigortalılara bu yeni süreleri de dikkate alınarak ve mevcut statüleri korunarak aylık ayarlama işlemi yapılır. Bu koşul bu değişiklik Yasasının yürürlüğe giriş tarihinden önce kısmi aylık alanlar hakkında uygulanmaz. (2) Bu Yasada yazılı İş Kazaları ile Meslek Hastalıkları, Hastalık, Analık, Malullük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortaları hak ve mükellefiyetleri devam eder. Ancak, yaşlılık aylığı almakta iken bu Yasanın 4 üncü maddesinin (1) inci veya (2) nci fıkraları kapsamında çalışanlar için %16 olan Malullük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortaları priminin,%6 oranındaki hisse miktarını sigortalı ve % 10 oranındaki hisse miktarını işveren; (3) üncü veya (4) üncü fıkraları kapsamında çalışmakta olanlar için ise Malullük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortaları primlerinin tümünü sigortalı öder. 68 inci Maddesine Yeni Fıkra Eklenmesi 69 uncu. 17. Esas Yasa, 68 inci maddesinin (4) üncü fıkrasından hemen sonra aşağıdaki yeni (5) inci fıkra eklenmesi suretiyle değiştirilir. (5) Bu Yasanın 4 üncü maddesinin (3) üncü ve (4) üncü fıkralarına göre sigortalı sayılanların çalışırken ölmeleri halinde, hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanabilmesi için, ölen sigortalının kendi sigortalılığından dolayı prim borcunun olmaması veya prim borcunun hak sahipleri tarafından ödenmesi şarttır. Ancak bu kural aylık almakta iken ölen sigortalıların hak sahipleri veya çalışırken ölen sigortalıların ölüm tarihine kadar olan mevcut primleri ile aylık bağlanma hakkı kazanan hak sahipleri hakkında uygulanmaz ve mevcut primleri dikkate alınarak haksahiplerine aylık bağlanır.bu şekilde prim borcu olan sigortalıların prim borçları terekesinden talep edilir. 18. Esas Yasa, 69 uncu maddesinin (1) inci fıkrasının (C) bendinin (i) alt bendi kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni (i) alt bendi konmak suretiyle değiştirilir; (i) 18 yaşını, orta öğrenim yapması halinde 20 yaşını, yükseköğrenim yapması halinde 27 yaşını doldurmayan evlenmemiş erkek çocukların her birine %25 i; yaşları ne olursa olsun hiç evlenmemiş kız çocukların her birine %25 i; Sağlık Kurulu kararı ile çalışamayacak durumda malul olduğu saptananlara %25 i.

11 71 inci Esas Yasaya 90A Maddesi Eklenmesi Esas Yasaya 95 inci 110 uncu 19. Esas Yasa, 71 inci maddesi kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni 71 inci madde konmak suretiyle değiştirilir: Ölüm Aylığının Başlangıcı 63. Ölüm sigortasından sigortalının hak sahiplerine bağlanacak aylıklar, ölüm tarihinden itibaren beş yıl içerisinde başvurulması halinde sigortalının ölüm tarihini izleyen günden, beş yıl içerisinde başvurulmadığı takdirde, başvuru tarihini izleyen ayın başından itibaren başlar. 20. Esas Yasa, 90 nıncı maddesinden sonra aşağıdaki yeni 90A maddesi eklenmek suretiyle değiştirilir. Tüzel Kişilerin Sorumluluğu 90A. (1) Tüzel kişiliğe sahip bir işverenin, bu Yasa kuralları uyarınca Bakanlığa yatırması gereken sigorta primini yatırmaktan kaçınması veya yatırmayı ihmal etmesi halinde, tüzel kişiliğe sahip işverenle beraber ilgili şirketin veya kuruluşun direktör veya direktörleri de şahsen sorumlu olurlar. (2) Yatırılmayan sigorta primlerinin Bakanlığa yatırılması için direktörler aleyhine işverenle beraber müştereken ve/veya münferiden ceza veya hukuk davası yoluyla yasal kovuşturma başlatılabilir. 21. Esas Yasa, 95 inci maddesinin (1) inci fıkrasından hemen sonra aşağıdaki yeni (2) nci fıkra eklenmek ve mevcut (2) nci, (3) üncü ve (4) üncü fıkralar sırası ile (3) üncü, (4) üncü ve (5) inci fıkralar olarak yeniden sayılandırılmak suretiyle değiştirilir: (2) Bu Yasa uyarınca sigortalı olarak çalışırken, eşinin yurt dışında bir göreve başlaması nedeniyle çalışmakta olduğu işinden ve ülkeden ayrılmak durumunda olan sigortalı olmak; 22. Esas Yasa, 110 uncu maddesi kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni 110 uncu madde konmak suretiyle değiştirilir: Cenaze Masrafı Karşılığı 110. İş kazası veya meslek hastalığı sonucu ölen sigortalı ile sigortalı olarak çalışmakta veya malullük veya yaşlılık aylığı almakta iken veya sigortalı olarak çalıştığı işten ayrıldığı tarihten bir yıl geçmeden ölen sigortalı ile geçindirmekle yükümlü olduğu eşi ve çocuklarının ölümü halinde, yürürlükteki brüt asgari ücretin %30 u tutarında cenaze masrafı ödenir. Cenaze, gerçek veya tüzel kişiler tarafından kaldırılırsa, masrafların belgelere dayanan ve (1) inci fıkrada saptanan tutarı geçmeyen kısmı bunlara ödenir. Cenaze masrafı, ölüm, iş kazasından veya meslek hastalığından ileri gelmişse bu sigorta kolu hesabından, başka sebepten ileri gelmişse ölüm sigortası hesabından karşılanır. 23. Esas Yasa, 115 inci maddesi kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni 115 inci

12 115 inci madde konmak suretiyle değiştirilir: Sigortalılık Süresi 115. Malullük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortalarının uygulanmasında nazara alınacak sigortalılık süresinin başlangıcı, sigortalının, bu Yasaya tâbi olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihtir. Tahsis işlerinde nazara alınan sigortalılık süreleri, bu sürenin başlangıç tarihi ile sigortalının tahsis yapılması için yazılı istekte bulunduğu tarih; ölüm sebebiyle tahsis için istekte bulunamayan sigortalılar için de ölüm tarihi, arasında geçen süredir. Sigortalılık süresinin hesaplanmasında; (1) Sigortalının Emeklilik Yasası na tabi olarak muvazzaf ve tekaüdiyeli statüsünde çalıştığı süreler dâhil edilir. (2) Sigortalının, farklı Yasalara tabi çalışıp çalışmadığına veya prim yatırımı yapıp yapmadığına bakılmaksızın tüm süreleri kesintisiz olarak dikkate alınır. 121 inci 24. Esas Yasa, 121 inci maddesi kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni 121 inci madde konmak suretiyle değiştirilir: Bilgi ve Belgelerin Bakanlığa Verilmesi, Hesap Kartlarının Yayınlanması ve Yapılacak İtiraz 121. (1) Bakanlık, sigortalılara ait hesap kartı bilgilerini internet ortamında güncel bir şekilde sunmakla yükümlüdür. Bakanlık, bu Yasa gereği verilecek her türlü belge veya bilgilerin internet, elektronik ve benzeri ortamlarda gönderilmesi hususunda gerçek ve tüzel kişileri zorunlu tutmaya yetkilidir. Ayrıca bu ortamlarda Bakanlık tan alınan bilgi veya belgeler adli ve idari merciler nezdin de geçerlidir. Belge veya bilgileri internet, elektronik ve benzeri ortamda göndermekle zorunlu tutulan gerçek veya tüzel kişilerin, Bakanlığın bilgi işlem sistemlerinin herhangi bir nedenle hizmet dışı kalması sonucu belge veya bilgiyi, bu Yasada öngörülen sürenin son gününde Bakanlığa gönderememesi ve primleri de yasal süresi içinde ödeyememesi halinde, sorunların ortadan kalktığı tarihi takip eden üçüncü işgününün sonuna kadar belge veya bilgiyi gönderir ve primleri de aynı sürede Bakanlığa öder ise bu yükümlülükleri bu Yasada öngörülen sürede yerine getirmiş kabul edilir. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça hazırlanıp Bakanlar Kurulunca onaylanacak ve Resmi Gazete de yayımlanacak bir tüzükle belirlenir. (2) Sigortalı hesap kartları ve içeriği hakkında Bakanlığa yapılacak itirazların yazılı olarak yapılması esastır. İtirazın başvuru tarihinden önceki beş yıllık bir dönem için yapılması durumunda Bakanlık tarafından, beş yıldan daha önceki bir dönem için yapılması durumunda ise yetkili mahkemenin kararına göre işlem yapılır.

13 136 ncı 25. Esas Yasa, 136 ncı maddesi kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni 136 ncı madde konmak suretiyle değiştirilir: Fon Gelirlerinin İşletilmesi 136. Fon gelirlerinin her sigorta kolu için ayrılacak karşılıkları, yatırımlarında paraya çevrilebilirlik, verimlilik, güvenlik tedbirleri öngörülmek şartıyla hangi konularda ne şekilde kullanılacağı Fonun yıllık programlarında saptanır. Bu maksatla ve suretle belirlenecek karşılıklar: (1) 39/2001 sayılı Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Bankalar Yasası altında ülkede faaliyette bulunan bankalar, (2) Taşınmaz mallar veya, (3) Devletin çıkaracağı veya kefil olduğu bono veya tahviller ile gelir garantisi verdiği hisse senetlerine en çok % 30 oranında, yatırım yapılabilir. 138 inci 26.(1) Esas Yasa, 138 inci maddesinin (3) üncü fıkrası kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni (3) üncü fıkra konmak suretiyle değiştirilir: (3) Sosyal Sigortalar Fonu ve Dairesi, Pul Yasasının öngördüğü herhangi bir pul ücreti ve pul harcını ödemekten bağışıktır. 26.(2) Esas Yasa, 138 inci maddesinin (6) ncı fıkrasından hemen sonra aşağıdaki yeni (7) nci ve (8) inci fıkralar eklenmek suretiyle değiştirilir. (7) Sosyal Sigortalar Fonu ve Dairesi, Mahkemeler Yasasının öngördüğü herhangi bir mahkeme harcını ödemekten bağışıktır. (8) Sosyal Sigortalar Fonu ve Dairesi, Banka ve Sigorta İşlemleri Vergisi Yasasında belirtilen vergileri ödemekten bağışıktır. 141 inci 27. Esas Yasa, 141 inci maddesinin (3) üncü fıkrasından hemen sonra aşağıdaki yeni (4) üncü fıkra eklenmek suretiyle değiştirilir. (4) Yeni İdare Meclisi atanıncaya kadar mevcut İdare Meclisinin görevi devam eder. 144 üncü 28. Esas Yasa, 144 üncü maddesinin (1) inci fıkrası kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni (1) inci fıkra konmak suretiyle değiştirilir; (1) Bakanlıkça hazırlanacak olan: (A) Bu Yasa ile ilgili yasa, tüzük, yönetmelik, tarife, tasarılarını; (B) Fonun yılık iş programı ile gelir, gider, yatırım ve yapılan işler raporunu ve bilânçosunu; (C) Fona 133 üncü maddenin (2) nci fıkrası gereğince aktarılacak Bakanlık ödeneklerinin, ait olduğu personel

14 kadrolarını ve idare masraflarını; (Ç) Fonun giderler bölümleri içinde uygun gördüğü aktarmaları, ek veya olağanüstü ödenek gereklerini; (D) Bakanlık yerel kuruluşlarına ait örgütleşmede bu kuruluşların genişletilmesini veya değiştirilmesini; (E) Fonun taşınır veya taşınmaz mal edinmesine, satışına, kiralamasına ve idaresine ait konuları; (F) Fonun Bakanlar Kurulunun onayı koşulu ile borç almasını; incelemek ve Bakanlığa önerilerde bulunmak. Yürürlüğe Giriş 29. Bu Yasa Resmi Gazete de yayımlandığı tarihi takip eden aybaşından itibaren yürürlüğe girer.