Türkiye İleri Teknolojiye Sıçramayı Nasıl Yapar? Dün Nerede Hata Yaptık?

Transkript

1 tepav Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Türkiye İleri Teknolojiye Sıçramayı Nasıl Yapar? Dün Nerede Hata Yaptık? Ankara, 29 Nisan 2015

2 Slayt 2 Çerçeve Şimdi neredeyiz? Türkiye nin geçirdiği dönüşümü eski büyüme modeli ile sürdürebilmesi mümkün değil. 10 yıl sonra, 20 yıl sonra nasıl bir Türkiye ekonomisi istiyoruz? Artık yarına odaklanıp yeni bir şeyler yapma zamanı geldi. Türkiye, ileri teknolojili ihracat hedefine odaklanmalı. Peki, inovasyon konuşmaktan, inovasyon yapmaya nasıl geçebiliriz? Dün nerede hata yaptık? İnovasyon yapmak için yarına odaklanırken bir yandan da, başkaları yaparken neden yapamadığımızı sorgulamak gerekir. Kore, imitasyondan inovasyona geçerken biz neyi farklı yaptık? Söz konusu kamunun rolü olunca nasıl bakmalıyız?

3 Slayt 3 Türkiye son 30 yılda iç göç ile büyüdü, artık büyüyemez OECD Ortalaması Türkiye Mısır

4 Slayt 4 Artık yeni bir şeyler yapmamız lazım İhracatta ileri teknoloji payında OECD ortalaması Türkiye den 4 kat yüksek Basit ürünler Doğal kaynağa dayalı 11% 9% 10% 9% 11% 12% 13% 16% 17% 21% Düşük tek 48% 40% 36% 38% 14% 36% Orta tek 21% 31% 33% 32% Yüksek tek 8% 6% 5% 4% 18% TR 2000 TR 2005 TR 2010 TR 2013 OECD-2013

5 Slayt 5 Yapan ülkeler var G20 Ülkelerinin toplam imalat sanayi ihracatlarında ileri teknoloji ürünlerin payı (%), 1992 ve ,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,

6 Zaman Slayt 6 Yeni nesil teknolojilerin etkileri, geleneksel teknolojilere kıyasla daha hızlı yayılıyor Ekonomik ve sosyal etki Yeni nesil teknolojiler Sanayi devrimi teknolojileri

7 2023 hedeflerine hala ulaşılabilir mi? Yeni teknolojiler bu süreyi kısaltabilir Kişi başı gelir 2010 Hangi sene $ a ulaştı? Hangi sene $ a ulaştı? Sıçrama kaç senede oldu? 1 ABD Hollanda Kanada Avustralya Belçika Almanya Tayvan İngiltere Japonya Fransa İspanya İtalya Yunanistan Kore Kaynak: gapminder.org ve TEPAV hesaplamaları

8 Slayt 8 Firmalar arası verimlik uçurumunu azaltmalıyız En küçük ve en büyük işletmelerin çalışan başına verimlilik oranları (2010) İstihdam edilen işçi başına gelir, Bin YTL 5 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 4,29 Danimarka Lüksemburg İngiltere Finlandiya İsveç Avustralya Almanya Avusturya Belçika Şili Slovenya Slovakya İspanya Çek Cumhuriyeti Portekiz İtalya Yunanistan Macaristan Polonya Meksika Türkiye Kaynak: OECD ,8 Yabancı sermayeli şirketler 50,75 Yabancı Yerli sermayeli sermayesiz şirketler

9 Şirketlerimizi iyi yönettiğimizi sanıyoruz ama Şirket yöneticilerinin kendilerine verdiği yönetim kalitesi notu ile uzmanların karne notu arasındaki fark Türkiye Meksika Brezilya Arjantin Şili Yunanistan Hindistan Portekiz İrlanda Çin Yeni Zelanda Kanada Avustralya Polonya İtalya İngiltere Almanya Amerika İsveç Fransa Japonya Singapur Kaynak: Dünya Bankası -0,34 1,19 1,14 1,1 1,02 1,02 0,97 0,95 0,84 0,81 0,79 0,72 0,58 0,57 0,52 0,48 0,47 0,35 0,25 0,19 0,19 0, ,5 0 0,5 1 1,5 9

10 İleri teknoloji ihracatı arttırabilmek için yabancı yatırımları çekmek önemli: DYY lar ve yayılma etkisi ile teknoloji transferi, yerli sanayinin daha nitelikli bir yapıya dönüşmesine katkı sağlıyor İleri Teknoloji İhracatı ve İleri Teknolojili DYY lar Slide 10 Kaynak: fdi Markets, WDI

11 Dün nerede hata yaptık? Yüksek teknoloji ürünlerin ihracattaki payı (% toplam ihracat) Kore Türkiye Source: WDI, World Bank

12 Slide 12 Kore, bizden farklı ne yaptı? 100% Özel Sektör Devlet ve Üniversiteler Türkiye 80% 60% 40% 20% 0% % 80% Private Public and Universities Kore 60% 40% 20% 0% * Ar-Ge nin GSYH deki payı Türkiye de %0,85, Kore de ise %3,37 (2009) Kaynak: TÜİK, Kore Teknoloji Bakanlığı

13 Slayt 13 Sonuç Yeni teknolojilere adaptasyon sağlayıp inovasyonla büyümek için akıllı devlet gerekir. Hedefe kilitlenmek: Ne istediğini iyi bilmek Hedefe nasıl ulaşacağı üzerine düşünmüş olmak Hata yapınca fark edebilmek Kore yaptı, biz yapamadık. Neden? Kore Samsung u desteklerken biz Testaş ı kurduk. Kore imitasyon sürecindeyken bir yandan inovasyona geçiş gereğini fark edip gelecek için hazırlık yaptı. Odak alan seçip kamu-sanayi araştırma merkezleri kurdu. Bir yandan küçük şirketleri desteklemeye başladı. Biz tüm üniversiteler ve araştırma merkezlerini destekledik. Seçim yapmadık. Her ülkenin birden çok gelecek imkanı vardır, hangisini istiyoruz? (Singapore Center for Strategic Futures)