DÜŞÜNCE & FİKİR DERGİSİ SAYI: 16 YIL:

Transkript

1 Dü ünceniz genç kal Ramazanı Rahmet Ayına Dönüştürmek Yaşamanın Gayesi Oruç un Medya! İç Dünyası Annem e! Kıyam ve Şehadetin Piri Refleksoloji Nedir? DÜŞÜNCE & FİKİR DERGİSİ SAYI: 16 YIL: 2 Haziran / 2014

2

3

4 Ebuzer Göktaş Ramazanı Rahmet Ayına Dönüştürmek Bismih-i teala Geldi rahmet Sen de istifade et Verme şeytana fırsat Allah a itaat et. Ayların sultanı Her anının çoktur sevabı Hatırla dünyada olmayan atanı Biz de yolcuyuz, heder etme zamanı. Gaflete dalma, bakiyiz sanma Uyanık ol, şeytana aldanma Dünyada iken tam manasıyla anlamasak da Ölümle anlayacağız dönüşü olmayan o anlarda. Bak, oruç bir nimet İnsan bedenine sıhhat Oruç büyük bir servet, ilahi nimet Allah a eyle itaat, sonu inan cennet. Günler uzun deme Orucunu yeme Bak, geçen her gün aleyhine Ömür bitiyor 30 gün geçmez deme. Ramazan ayı, öyle bir aydır ki, insanlara doğruyu bildiren, doğruluğa ait apaçık delillerden ibaret olan ve hakla batılı ayırt eden kuran, bu ayda indirildi. (Bakara suresi, 185) 4 7SÖZ

5 Aylardan Haziran ve Temmuz un başı, günler uzun ve çok sıcak. İşte böyle bir yaz ayında geldi ayların sultanı. Geldi bağış, mağfiret, maneviyat ayı mübarek Ramazan. Çevremizdeki insanların bazıları sıcaklardan yakınmakta daha doğrusu sıcakları bahane ederek oruç tutmayacaklarını söylemektedirler. Dünya sınavı ya kimileri nefisleriyle kıyasıya mücadele ederlerken, kimileri nefislerine mutlak itaat ederek hak söze karşı kulak tıkamaya devam etmektedirler. Halbuki Ramazan ayının her saati, her dakikası kısaca her anının bereketlerle dolu olduğunu manasıyla bir müşahede edebilseydik her şey çok daha farklı olacaktır. Bu ayda bir ayet okumaya verilen sevap diğer aylarda Kuran hatmetmeyle eşdeğer tutulması ilahi ziyafet değil de nedir? Allah cümle inananlara Ramazan ayının bereketlerinden yararlanmayı nasip etsin. Bakın dostluğuyla övündüğümüz Mevla Ali (a.s) buyuruyor ki: Ben sıcak günlerde tuttuğum oruç ve kışın soğuk suyla aldığım abdeste doymadım. Ali nin (a.s) taraftarı, izcileri olan bizler de bu sözleri söylememiz gerekmez mi? Yine mevlamız Ali (a.s) şöyle buyuruyor: Her şeyin bir baharı vardır, kalplerin baharı Kuran, Kuran ın baharı ise nazil olduğu ay olan şehru Ramazan dır. Bir başka rivayette Kulun Allah indindeki en kötü hali karnının dolu olduğu zamandır. Bu durumu kendimizde test edebiliriz.şöyle ki, karnımız doluyken ruhaniyet ve maneviyat, manevi idrak ve anlayışımız da az olmaktadır. Ama aç iken oruçlu iken kuran tilavetinden, dua Allah zikrinden büyük lezzet almaktayız.çünkü insan aç haliyle Allah a daha yakın olmaktadır. Hepimiz biliyoruz ki dolu karın hem bedeni hem de ruhumuzu çok fazla zahmete düşürmektedir. Açlıkta insan ölümü hatırlamakta, şehvani duyguları dizginlemekte, kalp huşu, yumuşaklık ve huzur bulmaktadır. Rahmet, bereket ve bağış ayı olan Ramazan ayının sırrı açlıktadır.açlık manevi dünyanın kapısıdır.rabbimiz biz kullarına oruç tutmayı farz etmekle büyük ihsanda bulunmuşlardır.ama bazılarımız için uzun, sıcak temmuz günlerinde oruç tutmak zordur. Birdenbire gün boyu yemek ve içmeyi kesmeye takatimiz yoktur.kalben, ruhen niyetlenmediğimiz için yoktur. Hazır ve hazırlıklı olsak oruç tutma ihsanından büyük bir keyif alacağız. Rabbim bizleri marifet ehli kimselerden karar kılsın ki, bu iş bizim için çok kolay olsun. Dikkat edileceği gibi bu mübarek ayın ilk gününden son gününe kadar şehvetler ve nefsani istekler azalmakta insan büyük manevi iç huzur bulmaktadır. Diğer aylarda gün içinde hep midemizi düşünürken bu ayda her günün içinde Allah düşünülerek tarifi mümkün olmayan iç huzurun tadı çıkarılmaktadır. Öyle ki ilk bir iki günün alışma sürecini atlattıktan sonra bu günlerin hiç bitmemesini arzulayacağız. Unutmamak gerekir ki bu dünyaya gelirken de çıplak geldik giderken de çıplak gideceğiz. Baksanıza çok sevdiğimiz bir elbisemizin bile üzerimizde beraberce götürülmesine müsaade edilmiyor. Hal böyleyken dünyada hangi sıkıntı, musibetle yaşarsak yaşayalım ne önemi var ki?. Hepsi gelip geçici değil midir?.allah bizlere iman zayıflığı yaşatmasın. Aziz İslam peygamberi Hz. Muhammed (s.a.a) Şabaniye hutbesinin sonunda şöyle buyuruyor: Ya Ali! Bu mübarek ayda, sakalın, başından dökülen kanlarla boyanacaktır. dediklerinde bakın mevlamız Hz. İmam Ali (a.s) ın verdiği ilgi çekici cevaba: Acaba dinim sağlam kalacak mıdır? İmam Ali (a.s) böyleydi peki o yüce imamın taraftarı olma gururuyla yaşayan, övünen biz takipçileri ne derdik? Veya şu an ne diyor ne düşünüyoruz? Aziz İslam peygamberi (s.a.a) İmam Ali (a.s) a: Dinin sağlam kalacak ya Ali deyince İmam Ali (a.s) derin bir nefes alıp rahatlıyor. Rabbim! Bizlere mevlamız Ali (a.s) ı anlamayı, onun gibi yaşayabilmeyi bize nasip et. Ramazan ayının rahmetinden faydalanmayı nasip et. Bu aydaki kulluğumuzu suçlarımızın bağışına vesile et. HAZİRAN

6 Din Kültüründe Ramazan ve Yaşamanın Gayesi Kadir AKARAS BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHİM Hz. Resulullah: Şaban benim ayım, Ramazan ise Allah ın ayıdır. Şaban temizleyici Ramazan ise günahları dökendir. Yine Ramazan Allah ın ayı ve fakirlerin baharıdır. buyuruyor efendimiz. Dinimizin en önemli ibadi aktivitelerinden olan oruç eyleminin farz kılındığı Ramazan ayı yine gelip çattı ve İslam dünyasında özellikle ülkemizde vasf edilmeyecek bir heyecan yaşanmaktadır. Hemen hatırlatmalıyım ki bu heyecan ve coşkunun önemli bölümü kültür dinine aittir, dinin kültürüne değil. Bu yazıda din kültüründe Ramazan ve orucun konumunu kısmen anlatmaya çalışacağım, böylece kültür dinine ait olan ve din kültüründe olmayanlar kendiliğinden anlaşılacaktır. Hz. Ali(a.s.) şöyle naklediyor: Resulullah (sallallahu aleyhi ve âlihi ve sellem) Şaban ayının son Cuma günü halka hitaben şöyle buyurdular: Ey insanlar! Allah ın ayı (Ramazan) 6 7SÖZ

7 bereket, rahmet ve mağfiretle size ulaşmaktadır. Bu ay Allah katında ayların en üstünü, gündüzleri gündüzlerin en değerlisi, geceleri gecelerin en faziletlisi, saatleri de saatlerin en kıymetlisidir. Bu ayda sizler Allah ın ziyafetine davet olunmuş ve Allah ın ikramına layık kimselerden kılınmışsınız. Bu ayda nefesleriniz. tesbih ve uykunuz ibadet sayılır; amelleriniz kabul, dualarınız da kabul olur. Öyleyse sadık bir niyet ve temiz bir kalple Allah tan dileyin ki, sizi bu ayın orucunu tutmaya ve Allah ın kitabını tilavet etmeye muvaffak kılsın. Bu büyük ayda kim Allah ın mağfiretinden mahrum kalırsa, gerçekten de bedbahttır. Bu ayda tahammül ettiğiniz açlık ve susuzluğunuzla kıyamet gününün açlık ve susuzluğunu hatırlayın. Fakir ve biçarelere sadaka verin; büyüklerinize saygı gösterin; dillerinizi (haram olan şeylerden) koruyun; gözlerinizi helal olmayan şeylere kapatın ve dinlenilmesi helal olmayan şeylere kulaklarınızı tıkayın. Başkalarının yetimlerine şefkatli davranın ki, onlar da sizin yetimlerinize şefkatli davransınlar. Günahlarınızdan tövbe edip Allah a yönelin. Namaz vakitlerinde ellerinizi O na doğru kaldırarak duada bulunun; çünkü namaz vakitleri saatlerin en üstünüdür. Allah-u Teala bu vakitlerde kullarına rahmetiyle bakar; niyazda bulunurlarsa icabet eder; çağırırlarsa lebbeyk der; dua ederlerse kabul eder. Ey insanlar! Doğrusu ruhlarınız, amellerinizin elinde rehine durumundadır; öyleyse yüce Allah tan âf ve bağışlanma isteyerek ruhlarınızı hürriyete kavuşturun. Sırtlarınız günahlarla ağırlaşmış, secdelerinizi uzatarak bu ağır yükü hafifletin. Yine biliniz ki, yüce Allah kıyamet gününde insanların Âlemlerin Rabbi karşısında dikilip kaldıkları gün, namaz kılanlara, secde edenlere, azap etmeyeceğine ve cehennem ateşiyle de korkutmayacağına dair izzeti ve yüceliği hakkı için yemin etmiştir. Ey insanlar! Sizlerden kim bu ayda oruç tutan bir mümine iftar verirse, bu ameliyle Allah katında bir köleyi azat etmenin sevabını alır ve geçmiş günahları bağışlanır. Ya Resulellah! Hepimizin buna gücümüz yetmiyor denildiğinde şöyle buyurdu: Bir hurmanın yarısıyla olsa bile kendinizi cehennemin ateşinden korumaya çalışın; bir içim suyla olsa bile kendinizi ateşten kurtarmaya çalışın. Ey insanlar! Sizden her kim bu ayda ahlakını güzelleştirirse, ayakların sıratta kaydığı gün, bu ona sırattan geçme izni olur. Kim bu ayda elinin altında olan köle (veya hizmetçi) sinin işini hafifletip kolaylaştırırsa, Allah da onun hesabını hafifletip kolaylaştırır. Kim bu ayda fesat ve kötülüklere engel olursa Allah da kıyamet günü (ona karşı) gazabının önünü alır. Kim bu ayda bir yetime ikramda bulunursa, Allah ı mülakat edeceği gün Allah da ona ikramda bulunur. Kim bu ayda sıla-i rahimde bulunursa (yakınlarına ve akrabalarına ihsan ederse), kıyamet günü Allah-u Teâlâ ona rahmetle bağışlamada bulunur. Kim bu ayda yakınlarıyla ilişkisini keserse, Allah-u Teâlâ da onunla kıyamet günü rahmet ilişkisini keser. Kim bu ayda müstehap namazlarını kılarsa, Allah-u Teâlâ da onu cehennem ateşinden korur. Kim bu ayda farz namazlardan birini eda ederse, ona Ramazan ayı dışında kılınan yetmiş farz namaz sevabı verilir. Kim bana çok salâvat gönderirse, amel terazilerinin hafif olduğu kıyamet günü, Allah-u Teâlâ onun amel terazisini ağırlaştırır. Kim bu ayda Kur ân-ı Kerim den bir ayet okursa, diğer aylarda Kur an ı hatmeden kimseye verilen sevap verilir ona. Ey insanlar! Bu ayda cennetin kapıları açıktır; Rabbinizden dileyin ki, o kapıları yüzünüze kapatmasın. Cehennemin kapıları da kapalıdır; Rabbinizden dileyin ki, o kapıları yüzünüze açmasın. Şeytanlara da demir halka vurulmuştur; Rabbinizden dileyin ki, onları size musallat etmesin. HAZİRAN

8 Emirü l-müminin Hz. Ali (a.s) diyor ki: Ben; ya Resulullah! Bu ayda amellerin en iyisi hangisidir? diye sorduğumda, Resulullah (s.a.a); Ya Ebe l-hasan! Bu ayda amellerin en iyisi, Allah ın haram ettiği şeylerden kaçınmaktır diye buyurdu ve ağlamaya başladı. Ya Resulullah! Niçin ağlıyorsun? diye sorduğumda ise şöyle buyurdu: Ya Ali! Bu ayda sana karşı reva görülen şey için ağlıyorum; zira Rabbine namaz kıldığın anda geçmişlerin ve geleceklerin en kötüsü sana taraf gelip kılıçla seni vurarak sakalını kana boyadığını görür gibiyim. Ben; Ya Resulullah! Bu dinimin salim kalması yolunda mı olacak? diye sorunca Resulullah (s.a.a); Evet, bu, dininin salim kalmasındadır cevabını vererek şöyle buyurdular: Ya Ali! Kim seni öldürürse, beni öldürmüştür; kim sana buğz ederse, bana buğz etmiştir; kim sana küfrederse, bana küfretmiştir; çünkü sen gerçekten de kendi nefsim gibi bendensin; ruhun benim ruhumdur; ahlakın benim ahlakımdır. Doğrusu Allah Tebarek ve Teala beni ve seni bir (anda) yarattı; beni ve seni seçti; beni nübüvvete, seni de imamete seçti. Kim senin imametini inkâr ederse, benim nübüvvetimi inkâr etmiş olur. Ya Ali! Sen benim vasim, çocuklarımın (Hasan ve Hüseyin in) babası, kızım Fatıma nın kocasısın; hayatımda ve ölümümden sonra ümmetime halifemsin. Beni nübüvvetle gönderene ve yaratılmışların en üstünü kılana andolsun ki, hiç şüphesiz sen, Allah ın yaratıkları üzerine hücceti, sırrının emini ve kulları üzerine halifesisin. Efendimiz bu hutbesinde çok önemli 8 7SÖZ

9 ve Müslümanlar için hayati önem taşıyan konulara dikkat çekmiş ve bizlere yol gösteriştir. Efendimizin bu hutbede dikkat çektiği konular başlıca şu şekilde sıralanabilir. 1- RAMAZAN AYININ ÖNEMİ Bu ayda yapılan ibadetlerin diğer zamanlara göre daha faziletli ve daha makbul olduğu vurgulanmıştır. O kadar ki hem gecesi, hem gündüzü, hem uyumak, hem uyanıkken yapılanlar, hatta nefes almak bile ibadet sayılmaktadır. Bunlara vurgu yapıldıktan sonra genel manada dini ibadetler sıralanmış ve bu ayda yapılmasına daha fazla özen gösterilmesi istenmiştir. Hz. Resul-i Ekrem (s.a.a) bir hutbesinde şöyle buyuruyor: Her kim Ramazan ayını sükut halinde oruç tutar da, kulağını, gözünü, dilini, şehvetini ve vücudunun organlarını yalandan, haramdan ve gıybetten kurbet (Allah a yaklaşma) kastıyla korursa Allah-u Teâlâ onu kendine mukarreb (yakın) kılar. 2- GÜNAHLARDAN ARINMAK VE BAĞIŞLANMAK AYI Kullarına rahim ve rahman olan mihriban Rabbimiz Kur an-ı Kerim de şöyle buyuruyor: Ey iman edenler, sizden öncekilere yazıldığı gibi, oruç size de yazıldı (farz kılındı). Umulur ki sakınır takvalı olursunuz. Ramazan ayında oruç tutan ve oruçlu olduğu için Ramazan ayı boyunca günah işlemekten ve kötülüklerden sakınan kimse kendi nefsine hakim olmaya başlar ve Ramazan ayından sonra da bu şekilde günahı terk etmeye devam edebilir. Bu karakteri elde etme yolunda yapılan alıştırma ve egzersizlere başlıca şu maddeleri sıralayabiliriz. Oruç, nefsi sakındırmak ve orucu bozan özel bir takım şeylerden uzak durmak demektir. İhlas ve İlahi rızaya ulaşmak maksadıyla nefsi yetiştirme ve mükemmelleştirmeye vesile olan önemli bir ibadet ve eylemdir ki bu yapılarak insanda irade güçlenmesi ve iradesine hakim olma yetisi gelişir. Böylece günahlara ve kötülüklere karşı direniş gücü artmış olur oruçlu insanın. b) Meşru lezzet ve günahları terk suretiyle oruçlu kimsenin kalbi temizlenir ve nurlanır. Allah ın zikrinden başka her türlü fikir ve zikirden kurtulur ve bu vesileyle kutlu rububi zatın nur ve feyizlerinden feyz alarak likaullah için istidad ve kabiliyet kazanır. Bu durumda Allah-u Teâlâ nın lütuf ve inayetlerinin kapsamına girer ve ilahi cazibelerle Allah a yakın olma (kurb) makamına erişir. Hadislerde geçen oruçlu kimsenin nefes alması ve uykusu ibadettir sözü de bu gerçeği anlatmak içindir. c) Oruçlu olunduğu günler ibadet, namaz, dua, Kur an okuma, zikir, hayır ve salih ameller için en iyi ve en güzel vakitlerdir. Çünkü nefis bu durumda kalp huzuru, ihlas ve Allah a teveccüh etmek için her zamankinden daha hazırlıklıdır. Mübarek Ramazan ayı vakitlerin en hayırlısı, ibadet ve Allah a teveccüh etmenin baharıdır. Dolayısıyla hadislerde Ramazan ayının fazileti ve o ayda ibadette bulunuş hakkında bir çok tavsiyelerde bulunulmuştur. İmam Sadık (a.s) Ramazan ayı gelince evlatlarına şöyle tavsiye ediyordu: Bu ayda ibadet etmeye gayret gösterin, çünkü bu ayda halkın rızkı bölüştürülür ve eceller yazılır. Bu ayda, Allah ın davetine icabet edip gidecek olanlar belli olur. Ramazan ayında bir gece vardır ki o gecede yapılan amel bin gecenin ibadetinden faziletlidir. Hz. Ali (a.s) halka şöyle buyuruyordu: Ramazan ayında fazla dua edin; is- HAZİRAN

10 tiğfar edin. Zira dua vasıtasıyla sizden bela giderilir ve istiğfar vesilesiyle günahlarınız silinir. Yine İmam Sadık (a.s) şöyle buyuruyor ki: Oruç sadece yemeden ve içmeden sakınmak değildir. Bilakis orucun tam ve mükemmel olması için (gözetilmesi gereken) bir takım şartları vardır ki o da batınî sükuttan ibarettir. İmran kızı Meryem in (s.a) insanlara ben Allah a oruç tutmayı adadım. O halde bugün hiç kimseyle konuşmayacağım, yani oruçlu olduğum için sükut etmem gerekir, dediğini duymadın mı? O halde oruçlu olduğunuz zaman dilinizi yalandan koruyun, gözlerinizi harama yumun, kavga ve hasetten kaçının. Gıybetten, münakaşa ve yalandan sakının. Birbirinize karşı suratınızı asmayın, ihtilaf etmeyin, öfkelenmeyin, küfretmeyin, ağzınızı bozmayın, cidal ve kavga etmeyin, zulüm ve sitemden sakının, cahilce davranışlardan, ahlaksızlıktan ve birbirinizi incitmekten kaçının. Allah ın zikrinden ve namazdan gafil olmayın. Sükuta, düşünmeye, sabretmeye, doğruluğa ve kötü kimselerden uzak durmaya gayret edin. Batıl sözden, yalandan, iftiradan, düşmanlık etmekten, su-i zandan, gıybetten ve başkalarını çekiştirmekten sakının. Ahiret i görün, Allah ın vaadlerinin gerçekleşeceği günleri bekleyin ve likaullah için azık toplayın. Huzur, vakar huzu ve huşu gösterin, korku ve ümit halinde olun. Kalbini kusurlardan, içini hileden, bedenini pisiliklerden temizlersen ve Allah tan başka her şeyden yüz çevirirsen, oruçla içini ve dışını Allah ın yasaklarından temizleme vasıtasıyla O nun velayetini kabul edersen, Allah tan korkmanın hakkını içinde ve dışında eda edersen, oruçlu günlerinde nefsini Allah a bağışlarsan, kalbini O nun için temizler de Hak Teâlâ nın emirlerine amel etmeye nefsini memur edersen gerçekten oruçlu olmuş, vazifene amel etmiş olursun. Kezâ, sana beyan edilen şeyden her ne kadar noksan bırakırsan orucun da o kadar noksan olur. Zira oruç sadece yiyip içmekten sakınmak demek değildir. Bilakis Allah Teala bunu, orucu bozan diğer amel ve sözlere örtü ve perde kılmıştır. O halde oruç tutanlar ne az ve aç kalanlar ne kadar da çoktur? 3- İLAHİ ZİYAFET AYI Ziyafet ayı denilince hepimizin aklına bol yiyecekler ve içecekler gelmektedir, halbuki açlık içeren oruç ibadeti ilahi ziyafet sayılmıştır. Çünkü ancak aç bir mideyle bol rahmet sofrasına ulaşmak mümkündür. Günahların ruhumuzu sardığı ve acımasız pençesinde esir ettiği bir gerçektir ve her kul bunu derinden kendisinde hisseder, ramazan ayının bu günahlardan arınmak ve temizlenmek için önemli bir fırsat olduğu, bağışlanmadan bu aydan ayrılanın bedbaht olduğu ise efendimizin vurguları arasındadır. O halde bu ayda geçmişimizle ve vicdanımızla hesaplaşmak ve eksiklerimizi telafi etmek zorundayız, aksi takdirde ramazan ayı biter de hala günahlarımız bağışlanmamış olursa gönül sultanımız Habib-i Kibriya nın buyurduğu gibi bedbahtlardan oluruz ki ahiret hayatımız azapla geçer. Şunu da bilmeliyiz ki bu arınma fırsatını biz değerlendirmeliyiz. Bu ayın sırf gelip gidişi bizi temizlemez. Özellikle bu ayda yapacağımız dua, münacat, yalvarma ve yakarışlarla bir daha o günahları tekrarlamamaya karar vererek arınmak gerekir. Kısacası günahtan arınmak için uzun secdeler yapmalıyız Efendimizin emirleri uyarınca. Ancak böyle oturabiliriz ilahi rahmet ve mağfiret sofrasına ve bu ziyafetin mihmanı olabiliriz. 4- KADİR GECESİ VE KUR ANIN NÜZUL AYI Mübarek ramazan ayında derinlikleri ve tüm boyutları normal insanlara gizli kalan bir olay vuku bulmuştur. Ramazan ayının en büyük özelliği ve bu ayda oruç tutulmasını gerekli kılan en önemli sebep de Kur anın bu ayda nazıl oluşudur. 10 7SÖZ

11 Bir hadiste İmam Sadık tan (a.s) Resulullah ın (s.a.a) şöyle buyurduğu nakledilir: Bütün semavî kitaplar ramazan ayında inmiştir. Evet, ramazan ayı Kur ân-ı Kerim in onda indirilmesiyle değer kazanmıştır. Yüce Allah ramazan ayını bu özelliğiyle tanıtıyor insanlara ve şöyle buyuruyor: (Orucu farz kılınan sayılı günler) ramazan ayıdır. Bu ay öyle bir aydır ki insanlar için hidayet olan, hidayet ve doğruyla batılı ayırt etmenin apaçık delillerini kapsayan Kur ân, onda indirilmiştir. [ Bakara, 185] Tutulan oruç da verilen bu en büyük nimete karşılık şükretmek için olsa gerek. Evrensel manada tüm çağlara ve mekanlara hidayet kitabı olarak gönderilen ilahi kelam bu ayda inmiştir. Her iki dünya mutluluğunu insanlığa sunacak bir emanet olarak bu ayda nazil olmuştur. Bunun için ramazan ayı Kuran ayı ve Kuran ın baharıdır. Bu ayda İslam ümmeti Kur anla daha fazla haşır neşir olmalı ve hidayet ışıklarını kalbinde yakmalıdır. Bin aya bedel yani 83 yıllık bir ömre bedel Kadir gecesi de bu ayda olmakla kaderimizi belirleyen faktörün kendi takdirlerimiz olduğunu unutmamalıyız. Kadir geceleri, ramazanın manevî açıdan doruğa ulaştığı gecelerdir. Bu gecelerde müminin hayatı baştanbaşa İlahi renge bürünür ve O nun yüceliğiyle dolup taşmaktadır. Gecenin sır dolu sessizliğinde tam bir kullukla Rabbinin katında her şeyi, hatta kendisini bile unutur gider, yeryüzüyle ilgili her şeyden koparak gök alemine bağlanır ve bütünleşir onunla. Bu anlamlı bütünleşme onu soyutlaştırır ve biricik mabuduna ibadet etmeye yönlendirir; bu sayede nedenler, kanunlar ve evrenin sırlarını örten perdeler açılıverir ve mümin can gözüyle her şeyi düzüp koşan Allah ın cemalini seyre durur ve can kulağıyla Allah ın kelâmına kulak verir. Melekler Rablerinin izniyle inerler. Ve kalbiyle, tüm evrenin ilâhî emrin doğrultusunda harekete geçtiğini anlar. Kadir Gecesi, insanın Allah la buluşma HAZİRAN

12 vaktidir; cismin rengini yitirip de ruhun hakim olduğu gecedir. Maddenin alçalıp mananın yüceldiği, dinin maneviyatının tecelli ve yerin semavîleştiği, müminin baştanbaşa tüm vücudunun ilâhî fıtratının derinlikleriyle yol arkadaşı olduğu, insanın meleklerle arkadaşlık ettiği gecedir. Kendini unutma ve Allah ın varlığına dalıp O nda boğulma, Hakk ın rahmet ve sevgi yağmurunun, Allah ın peşinde olan oruçlulara yağdığı gecedir; ilâhî takdir gecesidir. Evet, Kadir Gecesi bin aydan daha hayırlıdır... Kadir Gecelerinde, önderlerimizin bize öğrettiği gibi kâinatın yaratıcısına hamd-ü senada bulunmalı, O nunla dertleşmeliyiz. Tüm gece boyunca uyanık kalınmalı, namaz ve ibadetle meşgul olunmalıdır. İstek ve ricaları yüce Rabbin dergâhına sunmalı ve O ndan sevgi, rahmet ve af dilenmelidir. Gerçekten de gönül temizliğinde eşleri bulunmayan Ehlibeyt İmamları nın da buyurdukları gibi: Gerçek mahrum, bu gecenin feyizlerinden mahrum kalan kimsedir. Kalpleri uyanık insanlar ve özellikle gençler, ramazan ayının bereketlerinden yararlanarak Kadir Gecelerinde kendilerini insanî açıdan olgunlaştırmaları ve bu değerli gecelerde iman ve aşkla vardıkları ve varmaları gereken fazilet evreleri ve manevî yüceliğe dikkat etmeleri ve bu alanda ilerlemeye çalışmaları umulur. Böylece her ramazandan sonra İslam ve onun pek değerli hükümlerini ve derin anlamlı eğitim sistemini daha iyi anlayarak kendi ruhumuzu bu semavî inancın hedeflerine daha çok yaklaştırabiliriz. 5- İNFAK VE SADAKA AYI Günümüz dünyasında insanların birçoğunun yoksulluğu ve insanlar arasında vücuda gelen korkunç sınıf uçurumları çok ciddi bir sorun haline gelmiş ve düşünce sahiplerini, meseleye bir çözüm getirmek için düşünmeye mecbur etmiştir. İslam, servetin bir yerde birikmesini önlemek ve yoksulluk belasının kökünü kurutmak için infak, humus ve zekât kanununu koymuştur. Yani zenginlerin, her yıl mallarından belirli bir miktarını fakirlere vermesini emretmiştir. Kur an ın birçok yerinde zekâttan söz edilmiş ve ona o kadar önem verilmiştir ki, çoğunlukla dinin en büyük farizası olan namaz ile birlikte zikrolunmuştur. Mesela, bir 12 7SÖZ

13 ayette şöyle buyrulmaktadır: Dosdoğru namazı kılın, zekâtı verin; önceden kendiniz için hayır olarak neyi takdim ederseniz, onu Allah katında bulacaksınız. (Bakara/ 110) Kim, büyük bir servet elde eder ve cimrilik yaparak Allah ın o servetteki hakkını ödemez, onu altın ve gümüş kaplar haline getirerek süslü-püslü bir hayata dalarsa, Allah ın azabını hak eder ve Kur an-ı Kerim de acıklı bir azapla müjdelenen kimselerden olur. Allah Teala Tevbe suresinin 34. ve 35. ayetlerinde şöyle buyuruyor: Altını ve gümüşü biriktirip de Allah yolunda harcamayanlara acıklı bir azabı müjdele. O gün ki, bu altın ve gümüşler cehennem ateşinde kızartılır da alınları, böğürleri ve sırtları bunlarla dağlanır, (ve:) işte kendiniz için yığıp-sakladığımz şey budur; şimdi yığıp-saklamakta olduğunuz şeyi tadın (bakalım). denilir. Bu ve buna benzer onlarca ayet ve hadiste konunun önemine işaret edildiğini görmekteyiz. Bu cümleden ramazan ayında oruç ibadetiyle birlikte efendimiz infak ve sadaka konusuna işaret ederek müminleri bu konuya davet etmekte ve Allah ın onlara verdiği nimetlerde fakir ve yoksul halkın hakkının olduğunu hatırlatmaktadır, öyleki fitre zekatı yani mali infak ramazan ayının bitimiyle verilir ve orucun kabul şartı sayılmıştır. 6- AKRABA VE YAKINLARA İLGİ AYI İnsan sosyal bir varlıktır ve tek başına yaşaması da çok zor hatta imkansızdır. İnsanlarla münasebet, hayata mânâ ve güzellik katar. Bunun için insan hayatının çok önemli yönlerinden biri, insanlarla kurulan yakınlıklar ve bunlara yüklenen mânâlardır. Yakınlık kurmak, insanî duygulardandır. Akrabalık milletlerarası münasebetlerde de aranan bir mefhumdur. Akrabalık, dilimizdeki akraba gibi olmak, akrabadan sayılmak, akrabadan öte deyimlerinde görüldüğü gibi, beşerî isteklerle ortaya çıkan ve arzu edilen bir durumdur. Sıla-i rahim; akrabaya yaklaşmak, onları arayıp sormak ve ziyaret etmek, elinden geldiğince onlara yardımcı olmak mânâlarında kullanılmaktadır. Dinimizin üzerinde ısrarla durduğu konulardan biri sıla-i rahimdir ki, akrabayla ilgiyi kesmemeyi, hürmetkâr olmayı, maddî-mânevî her çeşit yardımda bulunmayı, onlara şefkat ve merhamet göstermeyi, yakın-uzak akrabanın her bir ferdine samimi sevgi beslemeyi ve güler yüz göstermeyi içine alır. Efendimizin (s.a.a.) bu hususla ilgili hadisleri: Allah a ibadet edin, akrabaya iyi davranın., Allah a ve Ahiret gününe iman eden kimse akrabasını gözetsin., Hısım ve akraba ile ilgiyi kesenler cennete giremez., Karşılık olsun diye yakınlarını ziyaret eden kimse gerçekten görüp gözeten değildir; asıl ziyaretçi, kendisiyle temas kesildiği halde münasebetini kesmeyip sürdüren kimsedir. şeklinde sıralanabilir. Peygamberimiz (s.a.a.) tebliğine karşılık, akrabasına (Ehlibeyt ine) meveddeti (sevgiyi) istemiştir. Nitekim kendisinin de uzak akrabalarına bile gösterdiği hürmet ve merhamet, bizim için bu konuda önemli örnektir. Akrabalar arası münasebeti kesmek dinimizde fâsık sayılan kimselerin özelliklerinden biri olarak sayılmaktadır. İşte bu öneme binaen Hz. Peygamber ramazan ayına girmeden bu ayda yapılması gerekenler içine akraba ilişkilerini de almıştır. Konuyu fazla uzatmaya artık gerek yok, değerli okuyucularımız başta nakledilen nebevi hutbeyi defalarca okuyup almaları gereken mesajları alacaklardır, ancak son olarak Efendimiz ve Hz. Ali arasında geçen diyaloğu dikkatlice okumalı, çünkü Efendimizin Ehlibeyte özel vurgusu vardır ve hatılamalıyız ki muvahhidler serveri ve imamı Hz. Ali bu ayda yani ramazan ayının 21. gecesi şahadet makamına ulaşmış Andolsun Kabe nin Rabbine kavuştum ben Mevlama diyerek ebediyete göç etmiştir. HAZİRAN

14 Oruç un İnsan Üzerindeki Etkileri Oruç, indirdiği kitap vasıtasıyla hak ile batılı birbirinden ayıran Rabbe şükür ifadesidir. Nitekim yüce Allah oruçla ilgili üç ayetin sonunda şöyle buyurmuştur: Umulur ki şükredersiniz. Orucun Allah ın nimetlerine, özellikle en büyük nimeti olan Kur ân-ı Kerim in indirilmesine karşılık bir şükür ifadesi olarak nitelendirilişi, ancak oruç ibadetinin anlamını, hakikatini kapsamasına bağlıdır. Eğer orucun anlamı tam olarak bilinir ve orucun hakikatine uygun olarak gerçekleşirse, böyle bir oruç şükür olarak nitelenebilir. Başka bir ifadeyle oruç o zaman şükür sayılabilir ki, tabiatın kirliliklerinden arınma ve nefsin en büyük arzu ve isteklerine ara verme eylemi, sırf Allah ın rızasına yönelik olarak yapılmış olsun. İnsan orucu tam anlamıyla ve sadece Allah ın rızasını kazanmak için tutarsa, o zaman şükür sayılabilir. Ancak sırf Allah ın rıza- 14 7SÖZ

15 sını kazanmak için tutulmazsa, şükür ifadesi olarak algılanamaz; çünkü şükür verilen nimetleri kendi yerinde ve amacına uygun olarak kullanmak demektir. Oruçla ilgili olarak bunun gerçekleşmesi birtakım şartlara bağlıdır. Bu şartların en önemlisi, orucun ihlâsla, halis niyetle tutulması, gerçek anlamının bilinmesi, felsefe ve hikmetlerinin idrak edilmesidir. Bu yüzden, ayette orucun Allah ı ululamak için tutulduğunu ifade eden cümleyle onun bir şükür ifadesi olduğunu açıklayan cümle arasında fark vardır. İlk cümlede net bir ifade kullanmıştır; ancak ikinci cümlede Umulur ki fiiline yer verilmiştir. Bu, orucun birtakım şartlara bağlı olduğunu gösterir. Nitekim oruçtan amacın takva olduğunu bildiren ayette de böyle bir ifade kullanılmıştı; her iki yerde de verilmek istenen mesaj aynıdır. Yani, ancak şartları gözetilerek tutulan oruç insanın takvalı olmasını sağlar ve böyle bir oruç şükür ifadesi sayılır. Aksi takdirde oruç Allah a karşı yapılan tazimden başka bir şey olmaz. İnsan böyle bir oruçla ramazan ayının bereketlerinden hakkiyle yararlanamaz. İnsana açlık ve susuzluktan başka bir şey kalmaz, tabiat âleminden melekler âlemine yükselemez. ORUÇ SIZE DE FARZ KILINDI Ey inananlar sizden öncekilere farz kılındığı gibi, oruç size de farz kılındı. Umulur ki sakınırsınız. Oruç İslam dininin yapıcı ve insanoğlunu kendi fıtratına doğru yönlendiren hükümlerinden biridir. Allah ın bize emrettiği her şeyde bizim için mutluluk, hayır, yüceliş ve mükemmellik vardır. Aynı şekilde yasakladığı her şey de bizim için zararlı, maddî ve manevî çıkarlarımıza ters düşen şeylerdir. Yüce Allah her şeyi bilir. O bizim yapacağımız şeylere muhtaç değildir. O her türlü eksiklikten münezzehtir. Yüce Allah mutlak hayırdır. O kulları için ancak hayır ve mutluluk ister. Başka hükümlerde olduğu gibi bu hükmün de tüm yararlarını bilmek ve felsefesini tam olarak kavramak normal insanlar için imkansızdır. İnsanoğlunun sınırlı bilgisi ve Kur ân-ı Kerim in tabiriyle ona verilen az bilgi, gizli sırların tümünü keşfetmeye ve meçhulleri öğrenmeye güç yetiremez. O hâlde, bir hükmün hikmetini ve fel- HAZİRAN

16 sefesini ayrıntılarıyla bilmemek, onu uygulamamaya veya o hususta gevşek davranmaya neden olmamalıdır. Şunu da hatırlatmakta yarar vardır ki, İslâm ın emir ve yasaklarından herhangi birinin yarar ve zararlarından söz ederken bazı basit düşünceli insanlar, işin sadece cismî ve sağlık veya daha ötesi sosyal yönüne dikkat ederler. Oysa bu emir ve yasaklara uymak, Allah ın rızasını kazanmak ve O na itaat etmek amacıyla yapılmaz, aksine sadece söz konusu yararları elde etmek veya söz konusu zararlardan sakınmak amacıyla yapılırsa, bu hükümlerden amaçlanan hedefe asla ulaşılmaz. Bütün hükümlerde amaçlanan asıl hedef ve varılması istenen şey, Allah a kulluk sunmak ve O na teslim olmaktır. Bu yüzden oruç, mutlaka Allah ın rızasını kazanmak ve O yüce yaratıcıya yaklaşmak amacıyla tutulmalıdır. Bunun dışında herhangi bir amaç ve niyetle tutulan oruç batıldır. Niyetsiz ve Allah ın rızasını kazanma amacıyla tutulmayan bir oruç, birtakım maddî yararlar sağlayabilir; ancak bu durumda yapıcı bir ibadet olan orucun yapıcılığından ve ruhsal yararlarından söz edilemez. İnsan kendi teşhisine tapmamalı, kendi teşhisine kulluk sunmamalı, sadece Allah a teslim olmalı ve O na kulluk sunmalıdır. Evet, yüce Rabbe teslim olarak İslâm hükümlerinin hikmet ve felsefesini araştırır, Kur ân-ı Kerim ve hadisler ışığında bu hususta birtakım bilgiler edinirsek, söz konusu ibadeti daha bir içtenlikle yapar ve ona olan imanımız daha da artar ORUÇ VE GÜNAHTAN SAKINMAK Oruç, takva ve sakınma ruhunun oluşmasında ve onu güçlendirmede önemli rol oynayan bir unsurdur. Kurân-ı Kerim orucun bu büyük yararına Umulur ki sakınırsınız. ifadesiyle işaret etmiş ve bu ibadetin takva elde etmede önemli bir etken olduğunu açıklamıştır. Takva ve günahtan sakınma, bir Müslümanın kendisini eğitmesinde, ıslah etmesinde ve insana layık bir şahsiyet kazanmasında çok önemli rol oynar. İşte bu pek değerli sonuca ulaşabilmek içindir oruç, günahlardan sakınmak, ibadetlerin en üstünü olarak gösterilmiştir. Peygamber efendimiz (s.a.a) bir hutbesinde Müslümanlara mübarek ramazan ayının faziletlerini anlatırken, Hz. Ali nin (a.s) kendilerine Bu ayın en iyi ameli nedir? diye sorması üzerine şöyle buyurmuştur: Ey Ebu l-hasan! Bu ayda en iyi amel, takva ve Allah ın haramlarından kaçınmaktır. [1] Oruç tutan kimse, orucunun mükemmel olmasının tek şartı olan bu ilâhî görevi yerine getirmekle, kendinde takva ruhunu canlandırır. İnsanın kendisini kontrol etme- 16 7SÖZ

17 si bu ayda ve oruç hâlinde çok daha kolaydır. Çünkü açlık, susuzluk ve oruçlu olmanın beraberinde getirdiği diğer kısıtlamalar, isyankâr olan hayvanî içgüdüler ve arzuların yaktığı ateşi önemli ölçüde söndürür. Geçici olsa bile akıl ve canı şehvetlerin pençesinden kurtararak oruçlu kimse için takva ve sakınmaya elverişli bir eğitim ortamı hazırlar. Böylece bir ay boyunca tekrarlanan bu eğitim, denetim ve sürekli kendini kontrol ediş sonucunda, günahtan sakınmasını sağlayacak bir koruyucu güç oluşur. Bunun doğal bir sonucu olarak da o insanda günah, kötülük ve yanlışlıklardan çekinme huyu, bir alışkanlık olarak kök salmaya ve giderek gelişmeye başlar. Bu bir aylık denetimin kendisine kazandırdığı tecrübe sonucu ramazan ayından sonra da söz konusu çekinme ve sakınmayı sürdürür. Böylece Kur ân ın tabiriyle insanın kerametinin kendisine bağlı olduğu takva - nın yüce makamına sonsuza dek sahip olmak üzere erişebilmeyi başarır. Takva, insana birçok şey kazandırır: a) Takvalı kimse, hayatında hiçbir zaman şaşırıp kalmaz. Her türlü hadisede nasıl hareket edeceğini ve ne yapacağını bilir. Nitekim yüce Allah şöyle buyurur: Kim Allah tan korkup-sakınırsa, Allah ona bir çıkış yolu kılar. [2] b) Takva sahibi insan, karşılaştığı tüm hadiselerde hakla batılı birbirinden ayırt edebilir. Nitekim yüce Allah şöyle buyurur: Ey inananlar, Allah tan korkup-sakınırsanız, O size (hakla batılı, hayırla şerri) ayırt etme kabiliyeti verir. [3] c) Takva sahibi insan, işlerinde devamlı kolaylık görür. Nitekim yüce Allah şöyle buyurur: Kim Allah tan korkup-sakınırsa, Allah onun işine bir kolaylık verir. [4] d) Takva, insanlara hem gökten, hem de yerden sayısız bolluklar ve bereketler inmesini sağlar. Nitekim yüce Allah şöyle buyurur: Eğer o ülkelerin halkı inanıp kötülüklerden sakınsalardı, elbette üzerlerine gökten ve yerden bolluklar ve bereketler açardık; fakat onlar ya-lanladılar, biz de onları kazandıkları nedeniyle yakaladık. [5] Gerçek takvalı insana tahmin edemediği ve hesaplayamadığı yerden rızk ulaşır ve sıkıntısı giderilir. Nitekim yüce Allah şöyle buyurur: Kim Allah tan korkup-sakınırsa. Allah onu ummadığı yerden rızıklandırır. [6] e) Kur ân-ı Kerim bütün insanların hidayeti için gönderilmesine rağmen kendisinden ancak takva sahiplerinin yararlanabileceğini vurguluyor. Kur ân ın nurundan ve içermiş olduğu hidayet belgelerinden sadece takvalılar faydalanırlar. Nitekim yüce Allah şöyle buyurur: Bu, kendisinde asla şüphe olmayan bir kitaptır. Takva sahiplerine yol göstericidir. [7] Müminlere şifa ve rahmet olarak indirilen Kur ân-ı Kerim, zalimlere kendi yaptıklarından dolayı asla yarar sağlamaz. Nitekim yüce Allah şöyle buyurur: Biz Kur ân dan müminler için şifa ve rahmet olan şeyleri indiririz. Oysa o, zalimlere ziyan artırmaktan başka bir katkıda bulunmaz. [8] Şimdiye kadar söz konusu edilen hususlar, takvanın dünyevî sonuçlarından bazılarıydı sadece. Takvanın birçok uhrevî semereleri de vardır. Bunlardan en önemlisi takvanın keramet ölçüsü olmasıdır. Nitekim yüce Allah şöyle buyurur: Ey insanlar! Biz sizi bir erkek ve bir kadından yarattık ve birbirinizi tanımanız için sizi milletlere ve kabilelere ayırdık. Şüphesiz Allah katında sizin en üstün olanınız (ırk ya da soyca üstün olanınız değil), en çok korunanızdır. [9] [1]- Vesail uş-şia, Kitab us-savm, c.7, s.228 [2]- Talak, 2 [3]- Enfâl, 29 [4]- Talak, 4 [5]- A râf, 96 [6]- Talak, 3 [7]- Bakara, 2 [8]- İsrâ, 82 [9]- Hucurât, 13 HAZİRAN

18 Aile Bilinci ve Evliliğin Faziletleri Kız ve erkek evlilikten önce anne babanın aile parçaları ve onlara tâbidirler... Evlilik ve ortak aile hayatının kurulması, fıtrattan kendine özgü yaratılıştan kaynaklanan en güzel ve en önemli toplumsal adetlerden biridir. Tarih boyunca insanların kabul ettiği çok kutsal ve faydalı geleneklerden biridir. Evlilik insan hayatının zorunluluklarından sayılmaktadır. Bunun terk edilmesi, toplumsal geleneğin dışına çıkmak olarak görülmekte ve kabul edilemez bir iş olarak 18 7SÖZ

19 değerlendirilmektedir. Evlilik düşünceye ve sağlıklı ölçülere göre gerçekleştirilirse, aşağıda işaret edilecek olan faydaları da beraberinde getirir. BAĞIMSIZLIĞIN KAZANILMASI Kız ve erkek evlilikten önce anne babanın aile parçaları ve onlara tâbidirler. Doğal olarak bağımsızlık istemelerine rağmen bu meşru haktan mahrumdurlar. Çoğunlukla işleri ve kazandıkları ailelerinindir ve kendileri de oradan geçinirler. Kararlarında bağımsızlıkları yoktur. Anne baba hakimiyetindeki aile kurallarına ve disiplinine uymak zorundadırlar. Fakat evlilikle kızın ve erkeğin hayatı değişmektedir. Hayatları yeni bir şekil almakta ve bağımsızlık kazanmaktadır. Bu yeni hayatta kız ve erkek, karı ve koca olmakta ve küçük bir toplumsal birimi oluşturmaktadır. Sorumluluk kabul etmekte ve bağımsızlık kazanmaktadırlar. Hayatları hedef kazanmaktadır; işleri, geçimleri ve kazançları yeni aile birimine aittir. Bu yeni kurumun idaresi, sorumluluğu onların üzerindedir. Artık kendi kararlarını kendileri vermekte ve böylece de yeni toplumsal hayat başlamaktadır. ÜNSIYET VE HUZUR İnsanın doğal özelliklerinden ve ihtiyaçlarından biri de ünsiyet, sevgi ve ülfettir. Yalnız yaşamak zor ve elem vericidir. İnsanın, güvenilir, dürüst, dertlerini paylaşacağı, müşfik ve sırdaşı olabilecek bir başka insana ihtiyacı vardır. İnsan bu şekilde onunla ünsiyet kurar, dertleşir ve sırlarını paylaşır. Onun tesellilerinden, gönül almasından, sıkıntılarını paylaşmasından yararlanır, böylelikle mutlu olur ve huzur bulur. Kendisine içten sevgisini sunacağı, onun da sevgisini ve fedakarlığını esirgemeyeceği güvenilir ve samimi bir dosta ihtiyacı vardır. İster kadın tarafından olsun, isterse de koca tarafından olsun, bu doğal ihtiyacı en iyi şekilde temin edeceği yer, insanın kendi eşidir. Karı-koca arasındaki sevgi ve dostluğun dışındaki bütün sevgiler, dostluklar geçici ve sınırlıdır. Bir birim oluşturdukları ve ortak bir hedefe sahip oldukları için herkesten çok daha fazla birbirlerine ihtiyaç duyarlar. Evlilik sonucu oluşan huzur ve mutluluk o kadar önemlidir ki, Allah Teala bunu büyük bir ayeti olarak görmekte ve şöyle buyurmaktadır: İçinizden kendileriyle huzura kavuşacağınız eşler yaratıp aranızda muhabbet ve ünsiyet var etmesi, Allah ın ayetlerindendir. [1]Görüldüğü gibi, nefsin huzuru ve mutluluğu, evliliğin en önemli sonucu olarak zikredilmektedir. Gerçekten de böyledir. Evlilikte cinsel içgüdülerin tatmini gibi başka bir takım yararların olduğu doğrudur; fakat kadın ve erkek için evlilikten hasıl olan en önemli ve en değerli fayda gönül huzuru ve mutluluktur. Bu açıdan denilebilir ki, insana nasip olan en iyi nimet, kişinin kendine yaraşır bir eştir. İmam Rıza (as) şöyle buyurmaktadır: Allah ın kulu, baktığında kendisini mutlu edecek, gıyabında canını ve malını koruyacak liyakatli bir eşten daha iyi bir fayda elde edemez. [2] İFFETIN KORUNMASI VE GÜNAHTAN SAKINMA Evlilik sayesinde insanın en güçlü içgüdülerinden biri olan cinsel içgüdüleri, tabii seyrine ulaşır, sapkınlıktan ve günahtan korunur. Cinsel içgüdü, her insanın varlığında mevcut olan çok güçlü bir içgüdüdür. Eğer bu içgüdü doğru yönlendirilir ve kendi tabii mecrasına yerleştirilirse, zarar vermek bir yana, tersine birçok yararlara da sebep olur. Eğer onun için meşru vesileler sağlanmazsa, insanı tabii mecrasından çıkarır ve günaha ve sapkınlığa sürükler. Bu içgüdünün tek meşru ve tabii vesilesi, evlenmek ve aile kurmaktır. İnsan, evlenmesi ve cinsel içgüdüsünü bu meşru yolla tatmin etmesi durumunda iffetini koruyup zinaya, livata, istimnaya (mastürbasyon) ve namahreme bakmak gibi günahlara bulaşmamış olur. Fakat evlenmemiş biri için nefsine hakim olup cinsel içgüdülerini kontrol etmek çok daha zordur. HAZİRAN

20 Bundan dolayı evlilik dinin korunmasının en büyük etkenlerinden biri olarak zikredilebilir. Hadislerde de bu konuya işaret edilmiştir. Allah ın Resulü (saa) şöyle buyurmaktadır: Kim evlenirse dinin yarısını korumuş olur. [3] Yüce Peygamberimiz (saa) şöyle buyurmaktadır: Allah la pak bir şekilde buluşmak isteyen kişi evlenmelidir. [4] Allah ın Resulü (saa) şöyle buyurmaktadır: Ey gençler, evlenebilir, bu çerçevede girişimde bulunabilirsiniz; zira evlilik sayesinde kendinizi ve gözünüzü günahtan sakındırabilirsiniz. Kim evlenmeye güç yetiremezse, oruç tutsun; çünkü oruç şehveti azaltır. [5] Yine Allah ın Resulü (s.a.a) şöyle buyurmaktadır: Kim gençliğinin başında evlenirse ona yönelen şeytan şöyle feryat eder: Eyvahlar olsun, dininin üçte ikisini benden korudu! Geri kalan kısmı için de takvaya riayet etsin. [6] SINIRLERIN DENGELENMESI VE HUZUR Bilim adamları, cinsel içgüdülerin doğru bir şekilde tatmin edilmesinin ve husyelerin dengeli bir şekilde boşalmasının, insan sağlığı açısından zaruri olduğunu söylemektedirler. Bunun terk edilmesi bazen psikolojik, bazen de bedensel rahatsızlıklara sebep olmaktadır. Cinsel içgüdüler, doğru ve doğal şekliyle tatmin edilmezse, kimi zaman sinir bozukluğu, ıstırap, bitkinlik, yeis, karamsarlık, solgunluk, sinirlilik ve sert mizaçlılık, inzivaya çekilme gibi psikolojik; kimi zaman da ülser, hazım bozukluğu ve baş ağrısı gibi bedensel rahatsızlıklara sebep olur. Cinsel içgüdünün doğru, doğal ve meşru tatmin yolu evliliktir. Diğer yollar doğal olmayan yollardır, sapkınlıktır ve günahtır. Bunlar tehlikeli sonuçları beraberinde getirir. Öyleyse kim bedensel ve ruhsal sağlığına önem veriyor ise ilk fırsatta evlenmelidir. DOĞUM VE NESLIN ÇOĞALMASI Evliliğin en önemli semerelerinden biri de çocukların doğması ve insan neslinin devam ettirilmesidir. Doğumu ve neslin çoğalmasını önemsiz ve ehemmiyetsiz görmemek gerekmektedir. Zira dünyanın yaratılış hedefi, insanın var olması, yetişmesi ve tekâmülüdür. Muvahhid ve salih insanlar yetiştirilmesi, dünyayı yaratan Allah ın isteğidir. İslam açısından salih evladın varlığı, ana-baba için onlara dünya ve ahiret mutluluğunda etkili olacak bir salih amel sayılmaktadır. Çocukların varlığı, anne babayı mutlu edip oyalar ve onlara hedef kazandırır, hayatlarına mutluluk ve canlılık kazandırır. Çocukların varlığı, evliliğin meyvelerinden biridir. Bu açıdan neslin çoğalması, hadislerde evliliğin hedeflerinden biri olarak zikredikmiştir. Allah ın Resulü (saa) şöyle buyurmaktadır: Evleniniz, çocuk sahibi olunuz, sayılarınız artsın; zira ben kıyamette diğer ümmetlere karşı sizin çokluğunuzla övüneceğim. Hatta düşük doğmuş çocukla bile. [7] Yüce Peygamberimiz (s.a.a) şöyle buyurmaktadır: Müminin kendisi için eş bulmasının önünde ne engel vardır, belki Allah ona, La ilahe illallah demesiyle yeryüzüne değer katacak bir evlat verecektir. [8] İtaatte Yardımlaşma ve Sevaba Ulaşma Evlilik, İslam açısından kutsal ve değerli bir iştir. Allah rızası için yapılması durumunda ibadet sayılmaktadır ve uhrevî mükafatı vardır. Ayrıca mümin bir insan, mümin bir eşle uyumlu olması durumunda işlerini yaparken, eşinin teşviklerinden, cesaretlendirmelerinden ve yol gösterciliğinden yararlanır ve ibadet, salih amel işleme ve Allah a doğru yönelme konusunda onun yardımından destek alır. Bundan dolayı mümin ve liyakatli bir 20 7SÖZ

21 eş, insanın dünyasında ve ahiretinde yararlanabileceği Allah ın en büyük nimetlerinden biridir. Ebuzer-i Gifarî, Allah ın Resulü ne şunu arz ett: Bizim eşimizle ilişkiden lezzet aldığımız halde uhrevî bir mükafat da kazanmamız mümkün müdür? Buna karşılık Hz. Peygamber (saa) şöyle buyurdu: Eğer aynı şeyi gayri meşru bir şekilde yapmış olsaydın günahkar olmaz mıydın? Ebuzer: Evet olurdum dedi. Bunun üzerine Peygamber (saa): Öyleyse meşru olması durumunda ecir ve mükafat alacaksın. buyurdu. [9] Allah ın Resulü (saa) şöyle buyurmaktadır: İnsanın saadetine sebep olan etkenlerden biri kendisine layık bir eştir. [10] TOPLUMSAL SAĞLIK VE GÜVENLIK Evlilik ve aile kurulması, toplumsal sağlık, güvenlik ve mutluluk için de faydalı ve zaruridir. Ailenin temeli sağlam olur; gençler, zamanında evlenir, sıcak aile yuvasına bağlanırsa, fesatlar, bozgunculuklar, karışıklıklar, azgınlıklar, cinayetler, hırsızlıklar, saldırılar, sapkınlıklar, uyuşturucu bağımlılıkları, intiharlar ve asayişsizlikler hissedilir oranda azalır. Zira istatistiklerin de gösterdiği gibi, bu tür şeylere çoğunlukla aile yuvasının sıcaklığından mahrum kişiler başvurmaktadır. 1-Rum Suresi, 21. ayet, 2-Vesail, c.14, s.22, 3- Vesail, c.14, s.5, 4- Vesail, c.14, s.6, 6- Müstedrek, c.2, s.530, 5- Müstedrek, c.2, s.531, 7-Bihar, c.103, s.220, 8- Vesail, c.14, s.3, 9-Müstedrek, c.2, s.531, 10-Vesail, c.14, s.23 HAZİRAN

22 Gençlerin maruz kaldığı tehlike: Medya! Geçmişte aile fertleri bir çatının altında yaşardı. Şimdi her bireyin kendisine ait odası var... Günümüz dünyasında sosyal medya insanları etkisi altında tutuyor. Eğitim, sanat, eğlence ve yetenek geliştirme gibi olumlum boyutları olan sosyal medya bazı sorunları da beraberinde getiriyor. İslam ın önem verdiği aile kurumu büyük değişimlerle karşı karşıya. çocuk sayısının azalması, aile içerisinde eşlerin ve toplum içinde kadın erkek rollerinin değişim yaşadığı bu süreçte şüphesiz iletişim araçlarının rolü çok büyüktür. İnsanın dini inançları ilk olarak aile içinde şekillenir yılında yapılan bir araştırmaya göre 8-18 yaş arası çocuklar, her gün ortalama 5 ila 6 saat medyanın saldırısına uğ- 22 7SÖZ

23 ruyor ve bu zamanın büyük bir bölümünü ise TV kanalları çalıyor. Maalesef dünyada artık televizyonlar adeta ailenin bir üyesi haline geldi. Bu sihirli kutu çocukların ve gençlerin sosyalleşme ve yeteneklerini geliştirme sürecinde de önemli rol oynuyor. Oldukça hassas bir yapıya sahip olan çocukların göz ve kulakları bir kamera gibi karşılaştığı her sahneyi kayda alır. Diziler, filmler, reklamlardaki görüntüler, şarkı ve türkülerdeki söyler çocuğun hafızasına kaydedilir. Neil Postman, televizyonu kitaba karşı olarak tanımlıyor. Zira Postman a göre okuma alışkanlığı çocuklarda daha fazla yetenekleri geliştirir ve bir konu üzerinde daha derin odaklanmalarına vesile olur. Amerikalı yazar Mary Winn e göre ise medya çocukları bağımlı hale getiriyor ve yeteneklerini keşfetme ihtiyacını ve özgüven duygularını köreltiyor. İranlı aile uzman Dr. şerifi: Geçmişte aile fertleri bir çatının altında yaşardı. şimdi ise aile üyesi her bireyin kendisine ait odası var. Televizyon gibi iletişim araçları sadece aile değerlerini değil belki aile fertlerinin oturup kalkmaları ve davranışlarını da etkiliyor. Televizyonunun bir diğer olumsuz yönü çocuk ve anne-baba arasındaki duygusal bağları koparmasıdır diyor. Daha fazla kar için televizyonu bir araç olarak kullanan zihniyet, çeşitli programları ile insanlarda yeni zevkler ve istekler yaratıyor. İnsan belleğine bu istek ve arzuları yerleştiren medya dünyası yarattıkları taleplere cevap verecek ürünlerle büyük gelirler elde ediliyor. çoğu zaman boyu aşan istekleri karşılamak için harcanan yüksek meblağlı paralar aile kurma istediği her geçen gün biraz daha azaltıyor. Sosyal iletişim araçlarının bir başka olumsuz yönü özellikle gençler arasında şiddet eğilimini tırmandırmasıdır. Aksiyon, şiddet ve korku sahneleri ile yoğrulmuş filmler zamanla muhatabına suç işleme hevesini telkin ediyor. Sosyologlar, televizyonda bir biri ile tartışan karı koca programı seyreden çocukların daha çok saldırganlaştığını söylüyor. Bazı ülkelerde okullarda işlenen katliamlar, gençlerin nasıl kendilerini aksiyon filmlerin başkahramanı yerinde gördüklerinin en büyük delilidir. Filmde izlenilen sahneleri kendi iç dünyalarında yaşayan gençler bir müddet sonra hayal dünyasında yaşadığı kahramanlık oyununu gerçek dünyaya yansıtma eğilimine kapılır. Ve okullar başta olmak üzere yüzlerce masum insanın bir arada bulunduğu mekânları basarak kanlı bir sahnenin altına imzasını atar. Bu tür olayların en çok Batı da yaşanması işin ayrı bir boyutudur. Neil Postman konuyla ilgili kaleme aldığı kitabında şöyle diyor: şiddeti tetikleyebilecek sırlar ve şifreler, televizyon tarafından ifşa edilmektedir. Başta televizyon olmak üzere medyanın şekillendirici rolü özellikle gençlerin düşünce, inanç ve kültür değerleri üzerindeki etkisi su götürmez bir gerçek ve inkâr edilemeyecek kadar önemli bir durumdur. Televizyon, gençler ve aileleri üzerinde hem yapıcı ve hem yıkıcı rol oynayabilir. çocuk, fıtratı gereği her zaman iyilik ve güzelliği kabul etmeye daha çok meyillidir. Bu konuda İmam Sadık (a.s) dostlarından birine şöyle buyurur: Tebliğlerini gençlere yönelt, çünkü onlar her türlü iyiliği benimsemeye daha çok yatkındır. Hak sözü daha çabuk kabul eder. Merhum imam Humeyni ise radyo ve televizyonu bir üniversiteye benzeterek bu üniversitenin insani olguları geliştirmek ve ilahi maarifi yaygınlaştırmak için çalışması gerektiğini vurguluyor. HAZİRAN

24 Sema Zeynep ATLAN İslam da Kadın Kimliği: Kısıtlamak mı? Özgürleştirmek mi? İslam ın kadına verdiği değeri başka bir inanış vermiş olsaydı şüphesiz saygıyla karşılanırdı... Kadının konumu ve değeriyle ilgili yüzyıllardır her görüş ve gruptan insanlar bir takım açıklamalarda bulunurlar. Sözde özgürlük adına kadını bir kukla gibi sadece bir obje olarak görenler bile vardır. Genelde yaygın olan görüşte budur ve çok garip ki adına da modernlik denilmektedir. Peki, yüzyıllardır bunca filozof, bilgin ve hatta Peygamberler yetiştiren kadının, annelik gibi kutsal bir görevin sadece kendisine verilmiş olan tek varlık kadının gerçek yeri ve değeri nedir? Bu makalede kadının İslam daki konumunu ele alacağız. Bazı toplumların özellikle batının eleştirdiği konulardan biride İslam da kadının konumu dur. Diğer bütün değerlerimizin olduğu gibi bu konunun da içeriğine ve detaylarına bakmadan sadece İslam ın çerçevesinde ve İslami kurallara dayalı bir değer olduğunu düşünerek kendilerine eleştiride bulunmaya mecbur hissetmişlerdir. Yani aslında burada eleştirdikleri İslam ın kadına verdiği değer değil, İslam ın kendisidir. Eğer İslam ın kadına sağladığı imkânları ve verdiği değeri başka bir inanış vermiş olsaydı şüphesiz takdir ve saygıyla karşılanırdı. İslam dini kadını cahiliye bataklığından kurtarıp ona özel bir konum kazandırmıştır. Kadının utanç ve yüzkarası olarak değerlendirildiği, kız çocuklarının diri diri toprağa gömüldüğü bir dönemde kadını elinden tutarak ona şahsiyet kazandıran 24 7SÖZ

25 ve böylesi bir yobazlığı ortadan kaldırarak medeniyeti getiren yegane ve yüce dinimiz İslam bu çirkinliği Kuran-ı Kerim in bir çok ayetiyle kınayarak şöyle buyuruyor: «Onlardan birine, dünyaya gelen çocuğun kız olduğu müjdelendiğinde sinirden suratı morarır ve öfkesini gizlemeye çalışır. Aldığı bu kötü haber yüzünden evinde barkından kaçar, zillet ve alçalmayı kabullenerek bu bebeği büyüteceğine mi yoksa onu toprağa mı gizleyeceğine karar veremez. Bilin ki pek kötü bir yargıda bulunuyorlar.» (1) «Fakirlik korkusuyla çocuklarınızı öldürmeyin, onlara da size de rızık biz vereceğiz. şüphe yok ki onları öldürmek pek büyük bir günahtır.» (2) Yüce Peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.a) böylesi kutsal ve medeni bir dinin, kuralları asılar öncesinden belirlendiği halde kıyamete kadar diğer bütün görüşleri geride bırakacak kadar ileri düşüncelere sahip ve tahrif edilmeyen tek din İslam ın lideridir. Yüce Peygamberimiz (s.a.a), sözleri ve yaşantısıyla diğer bütün konularda olduğu gibi, kadına verilmesi gereken değer konusunda da İslam âlemine hatta tüm insanlığa örnek olmuştur. Kızı Hz. Fatıma (s.a) ya verdiği değer bunun en önemli örneklerindendir. Peygamberimiz (s.a.a) kızı Fatıma (s.a) yanına geldiğinde ayağa kalkar, Onu öper ve kendi yerin oturturdu. Kadının şahsiyeti ve konumuna verilebilecek en güzel örnek gene Hz. Fatıma dır (s.a). Takvası, iffeti, hicabı, ahlakıyla kadının aslında ne kadar saygın ve değerli bir konumda olduğunu açıkça göstermektedir. İslam ın ölçü kıldığı hicap, iffet, takva. Kadını batılıların düşündükleri gibi toplumdan soyutlamak için değil, ona itibar ve saygı kazandırmak içindir. İslam bu sayede kadını sınırlayarak geride bırakmamış, aksine onun özel ve değerli bir varlık olduğunu ortaya koymuştur. İslam kadını hicabıyla, iffetiyle öyle bir konuma getirmiştir ki başka hiçbir inanış ve düşünce kadına bu değeri vermemiştir. Onu hicabıyla toplumdan soyutlamamış, aksine onu seçkin ve özel bir varlık olarak görmüştür. Tıpkı bir deniz kabuğunun içindeki inci gibi. Zira özel ve değerli olan her şey gizlidir. İlam kadının sadece erkeğin göz zevkini süsleyen bir varlık olarak değil, kişiliği ve yeteneği ile toplumda yer edinmesini, hatta hayatın her alanında kadına ihtiyaç olduğunu ve aktif olması gerektiği görüşündedir. Bu şekilde kadını özgürleştiren ve ona şahsiyet kazandıran en mükemmel dinin adıdır İslam. Zira erkeklerin göz hapsinde olmakta bir nevi esarettir. İslam cahiliye döneminde olduğu gibi günümüzde de sözde medeni insanların gururla yaptıkları bebek katilliği olan kürtajı engellemiştir. Yani eskiden diri diri gömmek yerine diri diri parçalamak. Bu bebek ölümlerinin birçoğuna sebep olan gayri meşru yoldan çocuk sahibi olmayı engellemiştir. İslam kadına erkekten daha çok önem vermiş, sorumluluğun çoğunu erkeğe farz kılmıştır. çyle ki İslam da bir kadın çocuğuna süt vermek mecburiyetinde bile değildir. İslam kadınların birer eşya gibi kullanılıp bir köşeye atılmalarını, meydana gelen çocukların da annesiz babasız bırakılmalarını engellemiştir. Nikâhla kadını himayesine almak, maddi ihtiyaçlarını karşılayarak ta güvencesi altına almakla erkeği sorumlu tutmuştur. Şimdi soruyorum bütün bu engellemeler Kısıtlamak mıdır? Yoksa kadını özgürleştirmek ve özelleştirmek mi? 1- Nahl/ İsra/ 31 HAZİRAN