Üretim Bilgi Sistemi Pazarlama Bilgi Sistemi İnsan Kaynakları Bilgi Sistemi Finansman Bilgi Sistemi Muhasebe Bilgi Sistemi.

Transkript

1

2 Üretim Bilgi Sistemi Pazarlama Bilgi Sistemi İnsan Kaynakları Bilgi Sistemi Finansman Bilgi Sistemi Muhasebe Bilgi Sistemi 11 Nisan

3 Üretim, insanların çeşitli ihtiyaçlarını karşılayacak mal ve hizmetlerin elde edilmesi faaliyetidir. Üretim bilgi sistemi işletmede üretilen malların ve hizmetlerin ve bunlara ilişkin girdilerin işletme içindeki fiziksel akışlarına ilişkin bilgileri sağlamaya yönelik bilgileri üretir ve dağıtır. Bu bilgiler; kullanılan üretim teknolojisinin planlanmasını, siparişleri ve ambar bilgilerini, stok ve kalite kontrolünü, uzun dönemli talep öngörülerini ve üretim maliyetlerini içermektedir. 11 Nisan

4 Pazarlama, tüketicileri tatmin etmek ve aynı zamanda işletmenin amaçlarına ulaşmak amacıyla ürün ve hizmetlerin üreticiden tüketiciye veya kullanıcıya doğru akışını yöneten faaliyetler (ürün, tutundurma, dağıtım, fiyatlandırma) bütünüdür. Pazarlama bilgi sisteminde aşağıdaki faaliyetlere ilişkin bilgiler üretilmektedir: malların ve hizmetlerin üreticiden son kullanıcıya doğru akışları satış öncesi ve sonrası hizmetler pazar payı ve satış gücü performansının değerlendirilmesi yeni ürünlerin ve pazarların geliştirilmesi satış planlaması reklâm ve tanıtım fiyatlama, satış ve karlılık analizleri müşteri memnuniyeti 11 Nisan

5 İnsan kaynakları işletmelerde ihtiyaç duyulan insan gücünü istihdam etmek ve verimli kullanmak için oluşturulmuş bölümün adıdır. İnsan kaynakları bilgi sistemleri yöneticilere gerek insan kaynaklarının yönetimi ile ilgili güncel bilgiler sunmak, gerekse insan kaynaklarının yönetimi ile ilgili alınan kararları etkilileştirmek suretiyle yardımcı olur. İnsan kaynakları bilgi sistemi; İstihdam Personel değerlendirme İş analizi ve tasarımı Personel eğitimi ve geliştirme Resmi kurumlar için rapor üretme Personel aylıkları ve ödemelerin yönetimi Kısa ve uzun dönemli personel gereksiniminin tespiti gibi işlevleri yürütür. 11 Nisan

6 İnsan Kaynakları Bilgi Sistemi OPERASYONEL TAKTİK STRATEJİK PLANLAMA SİSTEM SİSTEM SİSTEMİ Alt sistemler: Nitelik-beceri veritabanı Personel dosyası Rapor formları Atama veritabanı Personel değerlendirme Bordro verileri Alt sistemler: İş analizi ve tasarımı İstihdam Sosyal yardımlar ve diğer ödemeler Eğitim ve geliştirme Sendikal haklar Alt sistemler: İnsan gücü planlama Program geliştirme İşletme planı Çevresel faktörler İşçi piyasası 11 Nisan

7 Finansman bir girişime işleyebilmesi, gelişebilmesi için gereken para ve krediyi sağlama işidir. Finansman bilgi sistemleri finansmandan sorumlu yöneticilere işletmeye en uygun maliyetle kaynak bulunması ve kaynakların tahsisi ve kontrolüyle ilgili destek sağlayan sistemlerdir. Aşağıdaki konulara ilişkin bilgileri sağlamaktadır: parasal kaynakların tedariki parasal kaynakların uygun işletme varlıklarına yönlendirilmesi parasal kontrol ve denetim yatırım, birleşme, büyüme ve küçülme kararları vergi politikaları 11 Nisan

8 Muhasebe, isletmenin varlıkları ve kaynakları üzerinde değişme yaratan mali nitelikteki işlemleri kaydetme, sınıflandırma, özetleyerek rapor etme, analiz etme ve yorumlama bilim ve sanatıdır. Muhasebe bilgi sisteminin işlevleri: Mali nitelikteki işlemlere ait veri toplama, sisteme dahil etme Veri işleme Daha sonra kullanma amaçlı depolama İstenilen raporları sağlama, verileri sorgulama Süreci denetleme 11 Nisan

9 Olumlu etkiler: Küresel, ulusal ve organizasyon içi iletişimin niteliğinde artış Rekabet avantajı Örgütsel gelişim ve işbirliği (sinerji); takım çalışması yeteneğinde artış; departmanlar arası koordinasyonun sağlanması; örgütsel verimliliğin artması Kurumsallaşma; bürokrasinin azalması Lojistiğin güçlenmesi, outsoucing olanakları yaratma; hizmet hızı ve kalitesinde artış Müşteri ilişkilerinde yakınlaşma Maliyetlerde azalma Pazardaki yeni fırsatlardan haberdar olma; yeni ürün geliştirme ; pazarlama olanaklarındaki artış Satın alma sistemlerinin bir merkezde toplanması Sipariş İşlemlerinde kolaylık Etkin stok ve envanter yönetimi 11 Nisan

10 İyi tasarlanmamış ve yetersiz teknoloji ile çalışan bilgi sistemlerinin yaratabileceği olumsuz etkiler: Gereksiz veri paylaşımı nedeniyle zaman kaybı, aşırı yükleme İletişim ve bilgi sisteminde teknik sorunlar Yetersiz denetim mekanizması Güvenlik sorunları (şifreleme) Alt yapı sorunlarından kaynaklanan eşitsizlikler (teknik elemanların örgütte ayrıcalıklı pozisyonlara gelmesi) Yasal sorunlar (elektronik sözleşmeler/elektronik imza sorunları; vergi sorunları) Birden fazla sanal organizasyonda yer alan işletmeler nedeniyle oluşan güven sorunları ve iş çevresinin karmaşıklaşması Aldatıcı reklam ve haksız rekabet 11 Nisan

11 11 Sanal Organizasyonlar E-İşletme E-Ticaret E-Devlet 11 Nisan 2013

12 Belli bir alanda uzmanlığa sahip olan işletmelerin geçici ortaklığıdır, özel bir proje çalışması için bir araya gelirler. Coğrafi yerleşim söz konusu olmadan bilgisayar ağları yardımıyla işletilmektedirler. Özellikleri: Bilgi ve iletişim teknolojilerinin yoğun kullanımı İnformal iletişim Yüksek güven düzeyi gereksinimi Hiyerarşiden çok, bilgi ve yeteneğe dayanan ilişkiler Yüksek uyum yeteneği 11 Nisan

13 Bir işletmede gerçekleşebilecek tüm işletme süreçlerinin bilgisayar ortamına aktarılması ve işletme içi ve dışı fonksiyonlar arasında gerçekleşmesi gereken işlemlerin tamamının internet teknolojileri kullanarak gerçekleştirilmesidir. 11 Nisan

14 Ürün veya hizmetin üretimi, tanıtımı, satışı, ödemesi ve dağıtımının bilgisayar ağları (internet) aracılığıyla yapılması olarak tanımlanabilir. Süreç: Ticaret öncesi firmaların ve tüketicilerin elektronik ortamda bilgilenmesi ve araştırma yürütmesi, Firmaların ve tüketicilerin elektronik ortamda buluşması, Ödeme sürecinin yerine getirilmesi, Taahhüdün yerine getirilmesi, mal veya hizmetin müşteriye teslimi, Satış sonrası bakım, destek, vb. hizmetlerin temin edilmesi. 11 Nisan

15 Sınıflandırma: Şirketler Arası Elektronik Ticaret Şirket-Tüketici Arası Elektronik Ticaret Şirket-Kamu İdaresi Arası Elektronik Ticaret 11 Nisan

16 Satın Almayı Yapan Firma Bilgi Edinme Yöntemleri Geleneksel Ticaret Görüşmeler, dergiler, kataloglar, reklamlar Elektronik Ticaret Web sayfaları Talep Belirtme Yöntemi Yazılı form Elektronik posta Talep Onayı Yazılı form Elektronik posta Fiyat Araştırması Kataloglar, görüşmeler Web sayfaları Sipariş Verme Yazılı form, fax Elektronik posta Tedarikçi Firma Stok Kontrolü Yazılı form, fax, telefon Online Veritabanı, Sevkiyat Hazırlığı Yazılı form, fax, telefon Elektronik Veritabanı İrsaliye Kesimi Yazılı form Online Veritabanı Fatura Kesimi Yazılı form Elektronik Posta Siparişi Yapan Firma Teslimat Onayı Yazılı form Elektronik Posta Ödeme Programı Yazılı form Online Veritabanı Ödeme Banka Havalesi, Posta, Tahsildar İnternet bankacılığı 11 Nisan

17 11 Nisan

18 Elektronik Devlet: Bilgi sistemlerinin kamu hizmetlerinin daha hızlı sunulması, yaygınlaştırılması, doğru ve yeterli bilgi sağlanması ve işletme giderlerinin azaltılması amacıyla kullanılmasıdır. Amaçları: Devletin şeffaflaşması, Devletin hızlı ve etkin bir şekilde işleyişinin sağlanması, Her düzeyde vatandaşın yönetime katılımının sağlanması, Kurumlar arası bilgi alışverişinin sağlanarak iş ve veri yinelemesinin önlenmesi, Kamunun hizmet verdiği vatandaşların yaşamalarının kolaylaştırılması, Karar vericilerin bilgiye dayalı karar verme süreçlerinin geliştirilmesi ve hızlandırılması 11 Nisan

19 Uygulama alanları: Sosyal yardım ve transferler Kamu bilgilerine erişim Kurumlar arası, kurum içi, vatandaş-kurum, şirketkurum arası iletişim Vergi tahakkuku (vergi miktarının belirlenmesi), ödemeler Kamu alımları Uluslar arası ticaret, gümrükler Yasaların uygulanması Sağlık, eğitim, ortak kütüphane servisleri 11 Nisan

20 Bilginin etkin ve tam olarak paylaşımı Kullanıcının teknoloji kullanma yeteneğinin arttırılması Envanterin ve elektronik transferlerin nitelik ve niceliklerinin belirlenmesi Yatırım planlaması Bölgesel gelişmişlik düzeyinin arttırlması 11 Nisan

21 1. İşletme Süreçlerinin Yeniden Yapılandırılması a. Süreç Yenileme: Maliyet, kalite, hizmet, hız gibi performans değerlendirme ölçütlerinde iyileştirme ve gelişmeler yaratmak amacıyla iş süreçlerinin temelden yeniden düşünülmesi ve yeniden tasarlanmasıdır. Yerleşmiş fikir ve uygulamalardan tamamen vazgeçip, herşeye yeniden başlamayı hedefler. Stratejik vizyon gerektirir. Amaç maaliyet üreten faktörleri en aza indirip, değer katan faktörleri maksimuma çıkarmaktır. Faydaları: daha iyi ürün ve hizmet sunma süreçlerin iyileştirilmesi, etkin yönetim örgüt hiyerarşisinde daha az kademe (yalın) 11 Nisan

22 b. İş Akış Yönetimi: Dökümanların bir yerden başka bir yere kolaylıkla ve etkili bir şekilde hareketini sağlayan iş prosedürlerini düzenli hale getirme sürecidir. Faaliyet ve süreçlerin kontrol ve koordinasyonunu sağlar. Malzeme akışı (hammadde ürün) Bilgi akışı (organizasyon içi) Müşteri ve tedarikçilerle etkileşim 2. Toplam Kalite Yönetimi Yaklaşımıyla Yeniden Örgütlenme: TKY müşteri isteklerini herşeyin üstünde tutan, organizasyonda müşteri ve kalite odaklı kültür yaratan bir sistemdir. 11 Nisan

23 TKY nin 3 temel prensibi: 1. Müşteri odaklılık 2. Sürekli gelişim 3. Bütünleşik yaklaşım TKY de bilgi sistemleri verimliliği arttırmak, kaliteyi geliştirmek, rekabet avantajı elde etmek, sunulan hizmeti geliştirirken maliyetleri azaltmak amacıyla kullanılmaktadır. 11 Nisan

24 Bilgi Sistemi Geliştirme Nedenleri: Rekabet (işletme maliyetlerini düşürme isteği) Büyüme (varolan BS nin yetersiz kalması) Yasa ve yönetmeliklerdeki değişmeler Sistem geliştirme bilgi gereksinimlerinin belirlenmesini ve bunun giderilmesi içi ne tür bilgisayar sistemine ve teknolojiye ihtiyaç olduğunun saptanmasını, sistemin nasıl işleyeceğine ilişkin ayrıntılı tasarım yaratılmasını, tasarımın kullanıcı birimlerce benimsenmesini, uygun yazılımların geliştirilip sınanmasını ve uygulanmasını içeren bir süreçtir. 11 Nisan

25 İş Ortamının Gereksinim Duyması Sistem Geliştirme Süreci Bilgi Sistemi İş Ortamının Değişmesi Bilgi Sistemi Geliştirilmesinde 4 model söz konusudur: Geleneksel Sistem Yaşam Çevrimi Prototipleme Uygulama Yazılım Paketleri Son Kullanıcı Geliştirmesi 11 Nisan

26 Geliştirme Aşamaları Yapılan İşler 1 Başlangıç Ön araştırma Mevcut prosedürler 2 Fizibilite çalışması Alternatif sistemler Maliyet tahminleri 3 Sistem analizi Mevcut prosedürlerin ayrıntıları Kullanıcı gereksinimleri 4 İhtiyaç analizi Veri toplama (hacim, girdi-çıktı, dosyalar, vb.) Sınır belirleme 5 Tasarım 6 Özellikler 7 Programlama İdeal sistemi geliştirme İdeal sistemi kabul edilebilir kılmak için gereken düzeltmeler İşlem mantığı Dosya tasarımı Girdi-çıktı Programlama gerekleri Elle yapılacak işlemler Birim testleri 8 Kontrol Birleştirilmiş modül testleri Kabul edilebilirlik testleri 9 Eğitim 10 Dönüştürme ve kurma Bakım 11 İşletim Nitelik yükseltme 11 Nisan

27 Yaşam çevriminin en yaratıcı ve zor bölümü yeni sistemin tasarımıdır. Bu nedenle organizasyonun yapısını, iç ve dış çevresini, amaç ve hedeflerini, gereksinimlerini belirlemek, ayrı ayrı yöneticilerin gereksinimlerini anlamak için bir araştırma yapılır. Bu araştırma, sistem analizini temel almaktadır. Bu yaklaşımda sistem geliştirme süreci sıkı bir denetimi öngörmektedir. Denetim, her aşamada istenen belgeler ve raporlarla sağlanmakta ve ancak bu raporlar onaylandıktan sonra bir sonraki aşamaya devam izni verilmektedir. Avantajı: Kullanıcılar sistematik bir disipline sokulmakta ve kalite ve standardizasyon önem kazanmaktadır. Dezavantajı: Aşırı rapor üretimi nedeniyle hedeflere ulaşmada gecikmeler olabilmektedir. 11 Nisan

28 İşletmelerde çoğu zaman geleneksel yaşam çevrimindeki gecikmenin önüne geçmek için denilen ve gerçek gereksinmelerin öğrenilebilmesini sağlayan bir model kullanılmaktadır. Bu yaklaşımın aşamaları şunlardır: 1. Kullanıcının bilgi gereksinmeleri saptanır. 2. Bu gereksinmeleri karşılayacak hızlı bir prototip geliştirilir. 3. Kullanıcılar prototip sistemde deneyim kazanır. 4. Deneyimlerin ışığında sistemin gereksinimleri karşılayıp karşılamadığı test edilir. 5. Prototip hızlı olarak uygun biçimde değiştirilir ve 5. maddeler arası gerektiği kadar tekrar edilir. 7. Sistem verimlilik ve tamlık için yeniden geliştirilir. Avantajı: Kullanıcıların geliştirme sürecine erken katılımı dolayısıyla sistemin kabul edilebilirlik şansının yükselmesi Dezavantajı: Kullanıcıdan geliştirme sürecine daha fazla zaman ayırması istenir. 11 Nisan

29 Bu modelde piyasada hazır olarak satılan paket programlardan biri alınarak, işletme gereksinimlerine uyarlanmaktadır. Avantajı: İşletmenin kaynak ve zamanlama problemine yardımcı olur. Teknik riskler azalır. Dezavantajı: Doğru yazılım programının seçilmesi büyük önem taşır. 11 Nisan

30 Sistemin profesyonellerce değil, son kullanıcılarca geliştirilmesi söz konusudur. Bu yaklaşımda tablolama (excel), veritabanı (access) veya rapor yazma (word) gibi paket programlarla kullanıcıların kendi uygulama programlarını geliştirmeleri beklenmektedir. Avantajı: Kullanıcıya özel Dezavantajı: Tepki süresi, uzun dönemli kullanım, diğer projelerle ilinti ve bakım gibi faktörlerde olan ortamlarda kullanılmalıdır. 11 Nisan

31 Sistem geliştirme yaklaşımlarının öncelikleri: 1. Geleneksel sistem yaşam çevrimi: Kontrol 2. Prototipleme: Bilgi 3. Uygulama yazılım paketleri: Kaynak ve zamanlama 4. Son kullanıcı geliştirme modeli: Tepki verme 11 Nisan

32 1. Mevcut sistemin işletimi ve bakımı 2. Mevcut sistemin kalite yönünden iyileştirilmesi 3. Yeni bilgi sistemlerinin geliştirilmesi 11 Nisan

33 Bilgi İşlem Birimi İdari Destek Sistem Geliştirme Uç-Kullanıcı Hizmetleri İşletim Teknik Destek Veritabanı Yönetimi Sistem Çözümleme Bilgisayar İşletmeni Sistem Programlama Sistem Tasarımı Ağ İşletmeni Ağ Tasarlama Uygulama Programlama Veri Hazırlama Standartlar Yöntemler Sistem Değerlendirme 11 Nisan