MESLEKİ AKCİĞER HASTALIKLARI

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "MESLEKİ AKCİĞER HASTALIKLARI"

Transkript

1 MESLEKİ AKCİĞER HASTALIKLARI Dr. İbrahim AKKURT A- GENEL PRATİK YAKLAŞIM Dünyada ve ülkemizde mesleki ve çevresel akciğer hastalıkları halen önemli bir halk sağlığı sorunu olmaya devam etmektedir. İnhale edilen maddelere solunum sisteminin yanıtı maruziyet seviyesi ve süresine bağlı olarak değişir. Bunlar: Akut yanıt: Üst solunum yolu irritasyonu, öksürük, bronkospazm, pulmoner ödem-ards, akut hipersensitivite pnömonileri, metal-polimer-organik maddelerin dumanına bağlı ateş(metalorganic-polymer Fume Fever), altta yatan hastalıklarda akut ataklar(koah, Astım vb.). şeklinde olabileceği gibi; Kronik yanıt: Bronşiyal astım, kronik bronşit, amfizem, KOAH, kronik hipersensitivite pnömonileri, pnömokonyozlar, akciğer ve plevra maligniteleri şeklinde de olabilir. Bu patolojilerde başta anamnez, klinik bulgular olmak üzere akciğer grafisi, SFT ve bunların sonucunda gerekli her türlü ileri tetkik yapılabilir. İnhalasyonla alınan tüm partiküller-lifsel mineraller, gazlar, organik maddeler solunum sisteminde bir çok değişik patolojiye yol açar. Partikül: Çap ve uzunluğu birbirine eşit olan maddelerdir. Maruziyet yoğunlukları- süreleri ve büyüklükleri solunum sisteminde hastalık oluşumunda ve oluşan patolojinin tipinde belirleyicidir. Büyüklükleri >10 mikron olan partiküller burun dahil olmak üzere üst solunum yollarında tutulurlar, 5-10 mikron arasında olan partiküller üst ve alt solunum yollarına, mikron arasında olanlar alt solunum yolları ve parankime ulaşırlar. Kuvars başta olmak üzere silika ve silikatlar fibrojenik partiküllerdir. Partiküler maddelere maruziyet riski olan iş kollarının başında madenler, taş ocakları, seramik-cam yapımı, kuvars değirmenleri...vb gelir. Lif: Uzunluğu çapının 3 misli olan minerallerdir. Başlıca lifsel mineraller : asbestos, erionit-zeolit, yapay lifler(man Made Fiber-MMF). Lifsel minerallere maruziyet mesleki ve çevresel olabilir. Asbestos fren-balata yapımı, izolasyon maddeleri, boru ve çimento başta olmak üzere 3 binden fazla iş kolunda kullanılmaktadır. Sanayiide kullanımına izin verilen beyaz asbestos ve yapay liflerin de insanlarda aynı hastalıklara yol açtığı gösterilmiştir. Ülkemiz, özellikle de Orta ve Güneydoğu Anadolu başta olmak üzere çevresel lifsel maruziyetlerin yoğun olduğu dünyadaki ender bölgelerdendir. Gazlar: Suda çözünürlüklerine bağlı olarak üst solunum yolları-alt solunum yolları ve parankimal hasara yol açarlar. Her türlü kimyasal maddenin gaz ve buharı maruziyet süresi ve yoğunluğuna bağlı olmak üzere değişik derecelerde bu etkilenmeye yol açabilir. Organik maddeler: Antijenik özellikteki bu maddeler atopisi olmayan kişilerde maruziyet süresi ve yoğunluğuna bağlı olarak değişik derecelerde akut ve kronik hipersensitivite pnömonilerine yol açarlar. Özellikle kuş besleyicileri, çiftçiler başta olmak üzere değişik meslek grupları risk altındadır. Ayrıca pamuk, keten, kenevir gibi organik maddelere maruziyet ise hava yollarında astım-bronşit karışımı bir klinik tablo olan bissinosis e sebeb olur. Özellikle ülkemizde tekstil ve dokuma sanayiinde çalışanlar bissinosis riski altındadır. Tarihsel süreçte meslek hastalıklarına yaklaşım ülkelerin gelişmişlikleri, bilimsel ve sosyal durumları ile yakından ilgilidir. Bilimsel anlamda meslek hastalıklarına ilk ciddi dikkat çekici kişi, 17. Yy. başlarında büyük İtalyan hekimi Bernardino Rammazzini olmuştur. Ramazzini günümüzde de sorun olan mesleki astım-bissinosis-pnömokonyozlar vb. bir çok meslek hastalığını tanımlamış, hekimlerin ve toplumun ilgisini çekmeye çalışmıştır. Hipokrat ın şikayetiniz nedir? sorusu tıpta nasıl bir devrim olarak kabul ediliyorsa, Ramazzini nin de mesleğiniz nedir? sorusu, bir bütünlük içinde hastaya yaklaşımı, etyolojik tanıyı irdelemeyi sağlamıştır(1-6). Diğer hastalıklarda olduğu gibi Mesleki akciğer hastalığı(mah) tanısını da doğaldır ki hekim koyar. Ancak tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de meslek hastalığında yasal tanı ve bu 190

2 tanı sonrası izlem belli bir süreci gerektirmektedir. Özellikle 1980 li yıllardan itibaren dünyada meslek hastalıkları çalışanların hastalığı olarak giderek kabul görürken, ülkemizde ise hala sadece 506 sayılı SSK yasasına tabi işçilerin hastalığı olarak kabul edilmektedir. Bunun anlamı meslek hastalıkları tanıları yasal anlamda SSK nın bu konuda görevlendirilmiş kuruluşlarınca konulabilmektedir. Bu kuruluşlar dışında her hangi bir kurumdaki hekim, bir kişide meslek hastalığı şüphesinde bulunduğu zaman tanının yasallaşması için kişiyi SSK nın bu konudaki görevli ve karar verici kurumları olan Meslek Hastalıkları Hastanelerine göndermek durumundadır. Bunu yapmazsa ne olur? Düşünülebilir ki uygun iş anamnezi ve uygun bulgular tanı için yeterli değil mi? Evet tıbbi tanı için yeterlidir ancak, unutulmamalıdır ki konu sadece tıbbi bir konu değil yasal ve de sosyal boyutu olan bir konudur. Öncelikle tanı bu kurumlarda konulduğunda aynı iş yerinde çalışan başka kişilerde de etkilenme olup olmadığı ortaya çıkacak yani indeks olgudan diğer olguların da tanınması sağlanmış olacak; bu iş yerinde ilgili birimlerce gerekli önlemlerin alınması ve böylece yeni olguların olmaması sağlanacaktır. Meslek hastalıkları hastanelerine kişi nasıl gönderilecek? Bu hastanelerin görev ve yetkileri ile ilgili yönetmelik nedeniyle kişi diğer sigorta hastanelerinde olduğu gibi bir vizite kağıdı ile direk olarak bu hastanelere başvuramamaktadır. Şüphelenilen kişi ya en yakın SSK sağlık kuruluşuna veya Sigorta Müdürlüğüne meslek hastalıkları ön tanısı ile gönderilecek ve bu kuruluşlar da kişiyi meslek hastalıkları hastanelerine sevk edeceklerdir. Ama burada hemen şunu belirtmek gerekir ki, bürokratik engeller nedeniyle en pratik yol kişinin kendisinde meslek hastalığı olduğunun düşünüldüğünü yazan bir dilekçe ile bölgesindeki sigorta müdürlüğüne başvurmasıdır. Çünkü kişi SSK sağlık kuruluşlarından sevk edildiği takdirde kendisinde MAH saptansa bile meslek hastalıkları hastaneleri kişinin iş koşullarının ve sürelerinin saptanması için ilgili sigorta müdürlüğünden işyeri müfettiş inceleme raporu isteyecek ve bu da yasal tanıyı geciktirecektir. Oysa kişi direk olarak bağlı bulunduğu sigorta müdürlüğüne başvurursa bu raporlar daha kısa sürede hazırlanıp kişi meslek hastalıkları hastanelerine belgeleri tamamlanmış olarak geleceğinden tanı da kesinleşecek, gerekiyorsa maluliyet de hesaplanacaktır(şekil-1). MAH çok geniş bir spektrum oluşturmaktadır. Bu hastalıklarda en iyi tanı ve takip yöntemi şöyle özetlenebilir: İşe giriş muayenelerinin yapılması Riskli işlerde çalışacak kişilerde işin risk durumuna göre ileri tetkiklerinin yapılması İşin risk derecesine göre belirlenecek zaman aralıklarında, işin niteliğine göre değişecek tetkikleri de içerecek periyodik muayenelerinin yapılması Etkilenme saptanan kişilerin erkenden ve uygun koşullarda maruziyetlerinin sonlandırılması Pratik açıdan mesleki akciğer hastalıkları restriktif ve obstruktif etkilenme olmak üzere kabaca 2 ana başlıkta toplanarak Şekil-2 de gösterilen bir izlem uygun olabilir. B- PNÖMOKONYOZLAR Pnömokonyozlar mesleki akciğer hastalıklarının çok büyük bir kısmını oluşturmaktadır. Akciğerde toz birikiminin genel adına pnömokonyoz denilmektedir. Akciğerlerde biriken toz herhangi bir doku reaksiyonuna yol açmıyor, maruziyet sonlandıktan sonra belli bir zaman peryodunda tam veya tama yakın bir düzelme oluyorsa bu tip pnömokonyozlara benign pnömokonyoz denir ki bilinen en iyi örneği kaynakçılarda görülen siderosis dir. Akciğerlerde biriken toz doku reaksiyonuna yol açarak sonu progressif masif fibrosisle bitecek fibrotik bir gelişmeye neden oluyor ise buna da kollajenöz pnömokonyozlar denir, örnek: kömür işçisi pnömokonyozu, silikosis, asbestosis vb. Bundan yıl öncesine kadar dünyada bir çok ülkede pnömokonyoz yapıcı işlerde çalışanlarda pnömokonyoz görülme sıklığı %10-15 olarak bildirilmekyetdi. Ancak gerekli birincil korunma önlemlerinin alınması ile son aylardaki yayınlarda bu oranın %0.3-5 lere kadar indirildirği bildirilmektedir. Ülkemizde ise gerek Çalışma Bakanlığının ilgili birimleri, gerekse de bireysel yapılan çalışmalarda bu oran hala %10-15 lerde gözükmektedir(7-12). 191

3 Burada pnömokonyozların hepsinden tek tek bahsetmek yerine pnömokonyozların tanı ve takibindeki ortak noktalardan bahsedilecektir. Tüm pnömokonyoz tiplerinde tanı için kabul edilen 3 genel kural vardır: 1. Uygun mesleki anamnez-maruziyet öyküsü. Hem pnölmokonyoz tanısında değerlidir, hem de pnömokonyozun tipinin belirlenmesinde önemlidir. 2. Pnömokonyozla uyumlu radyolojik değişiklik, 3. Bu radyolojik görüntüye yol açacak infeksiyöz, malign ve kollajenözler başta olmak üzere inflamatuvar bir patolojinin olmadığının gösterilmesi. Pnömokonyozların tanı ve takibinde halen Uluslararası Çalışma Örgütü(ILO) nün 1980 de önerdiği kurallar geçerlidir. Buna göre Pnömokonyoz yapıcı işlerde çalışan kişilerin çalıştıkları ortamdaki nonspesifik toz, silika, asbest gibi spesifik toz konsantrasyonlarına göre yılda bir veya 2 yılda bir standart akciğer filmleri çekilmekte ve bu filmler Pnömokonyoz Fim Okuyucularına okutulmaktadır. Tedavi: Pnömokonyozlarda oluşan patolojileri tam olarak ortadan kaldırabilecek özel bir tedavi yoktur. Bu nedenle korunma, erken tanı ve komplikasyonların tedavisi standart yaklaşımı oluşturmaktadır. Korunma; öncelikle birincil korunma yöntemlerini uygulamakla başlamalıdır. Bu çabalar içinde; gelişmiş maden işletmeciliği yöntemleriyle çevresel toz kontrolu, kişisel koruyucu ekipmanlar (maske vb.) ve çalışanların eğitimi yer almaktadır. Erken Tanı : birincil korunma önlemleri tam alınmış olsa bile ikincil korunma önlemi olarak standart göğüs grafilerinin belli aralıklarla çekilmesi, bunların uygun koşullarda değerlendirilmesi ile mümkündür. Ondokuzuncu yüzyılın başlarında görülen silikosis-kömür işçisi pnömokonyozu salgınlarından sonra bu konuda ciddi önlemler alınması gündeme gelmiştir. Uluslar arası çalışma örgütünün(ilo) 1930 da Güney Afrikanın Johannesburg kentinde düzenlediği toplantı günümüzde kullanılan pnömokonyoz radyografilerini okuma esaslarının oluşturulmasını sağlamıştır. Daha sonra bu klasifikasyon 1950, 1958, 1968, 1971, 1980 ve en son 1997 de gözden geçirilerek pnömokonyoz yapıcı işlerde çalışanların erkenden saptanması için uluslar arası ortak dil ve yöntem oluşturulması amaçlanmıştır. Bunun için standart-iyi kalitede çekilmiş PA akciğer grafilerinin değerlendirilmesi esastır. Pnömokonyozların tanı ve takibinde mikrofilm incelemeleri önerilmemektedir. ILO Uluslar arası pnömokonyoz radyografilerinin temel ilkelerinin belirlendiği yıllardan başlayarak pnömokonyoz yapıcı işlerde çalışanların belli aralıklarla belli bir sistemle(şekil-3) standart PA akciğer grafilerinin okunması ilkeleri geliştirilmiştir. Bir çok ülkede 1980 klasifikasyonunda da bahsedilen en az 2 okuyucu olmak üzere ortalama 3 okuyucunun bir birinden bağımsız değerlendirmesi ve sonunda uzlaşması esasını benimseyip uygulamışlardır. Ancak bu sistemden farklı olarak ABD Ulusal İşçi Sağlığı ve Güvenliği Enstütüsü(NIOSH) yeni bir okuma sistemi(kademeli okuma) geliştirilmiştir. NIOSH bünyesinde pnömokonyoz takip bölümü kurularak A ve B okuyucuları yetiştirilmiştir. A okuyucusu pnömokonyoz grafisi okuma eğitimini almış hekim; B okuyucusu ise hem bu eğitimi almış hem de bu konuda yapılan yeterlilik sınavından 4 yılda bir geçmiş hekimdir. Pnömokonyozlu işlerde çalışan kişilerin filmleri NIOSH un bu işle görevli bölümüne gönderilmekte, buradan film önce A okuyucusuna, sonra B okuyucusuna gönderilmekte, her iki okuma arasında bir çelişki yoksa o film hakkında son karar verilmekte ancak eğer bir çelişki olursa film 2-3. B okuyucusuna gönderilerek son karar verilmektedir. Ülkemizde ise 1990 yılına kadar pnömokonyoz grafilerinin uluslar arası klasifikasyona göre değerlendirmesine yönelik bir düzenleme yapılmamıştı, 1990 yılında çıkarılan bir yönetmelik ile ILO nun önerdiği ikili-üçlü kurul oluşturularak okuma sistemi getirilmiştir. Bu yönetmelik hükümlerine göre SSK, Sağlık Bakanlığı ve Çalışma Bakanlığını temsilen 3 er hekim pnömokonyoz yapıcı işlerde çalışanların grafilerini değerlendireceklerdi. Ancak bu yönetmelikte bu işlemin hangi koşullarda yapılacağı başta olmak üzere bir çok konuda belirsizlikler vardı. Bu 192

4 nedenledir ki zoraki kurulmuş 6 pnömokonyoz değerlendirme kurulu geçen 10 yıla rağmen bir türlü işlevsel olamamıştı. Bu nedenle ilgili yönetmeliğin değiştirilmesi yoluna gidilmiştir. Buna göre ILO standartlarında film çekilmesi, okunmanın ILO standartlarında yapılması gibi yeniliklerin yanında, A ve B okuyucusu tanımlamaları getirilmiştir. Amaç; küçük opasiteli, I. Kategorideki(Tablo-1,2) işçilerde progresyonun önlenmesi için erkenden ve uygun koşullarda(ortam toz konsantrasyonu 2mg/m 3 ün altındaki yerlerde) iş değişikliğinin sağlanmasıdır. Kömür tozuna maruz kalan kişilerdeki ilk radyolojik değişiklikler çoğunlukla <1.5 mm ve mm çapındaki yuvarlak (p,q) tipi opasitelerdir. Bunlarda öncelikle üst ve orta zonların periferinde lokalize olurlar ayrıca amfizemi ve düzensiz opasiteleri(s,t) düşündüren bulgular da sıktır. Bahsedilen bu değerlendirme sistemi epidemiyolojik amaçlı bir tanı-takip sistemidir. Kliniklerimizde solunumsal yakınmalarla gelen olgularda akciğer grafisinde bilateral granülermikronodüler-miliyer-nodüler-retiküler veya retikülonodüler infiltrasyonlu olgularda geriye dönük ciddi bir meslek anamnezi sorgulamamız gerekir, bu olgularda bilgisayarlı tomografi, bronkoskopi vb. her türlü ileri tanı yöntemi ile malign, enfeksiyöz, kollajenöz vb. bir durum olmadığı araştırılmalıdır. İyi bir meslek anamnezi varsa bu tip infiltrasyonlarda çoğunlukla tanısal torakotomi gerekmeyebilir. Çünkü bazan bu olgularda gereksiz torakotomiler sonucu fatal seyir görülebilmektedir. Komplikasyonların tedavisinde; hava akımı obstrüksiyonu, solunum enfeksiyonları, hipoksemi, solunum yetmezliği, kor pulmonale, aritmiler ve pnömotoraks tedavileri olguların hastalık şiddetine göre gündeme gelmektedir. Hava akımı obstrüksiyonunda inhale, oral bronkodilatatörler ilk planda uygulanırken, tedaviden yarar sağlanamayan olgularda steroid tedavisi düşünülür. Sigaranın bıraktırılması gerekir. Kategori B ve C ye giren ileri, komplike pnömokonyozda hipoksemi ve onun komplikasyonları ( polisitemi, pulmoner HT, kor pulmonale, aritmiler) sorun yaratır. PaO 2 55 mmhg dan düşükse uzun süreli O 2 tedavisi düşünülür. Anlamlı hava akımı obstrüksiyonu bulunan veya progressif massif fibrozisi bulunan hastalarda influenza ve pnömokok aşıları uygulanabilir. Bakteriyel ve viral bronşit, pnömoni tabloları erken tanınmalı ve tedavi edilmelidir. Kömür işçisi pnömokonyozu(kip) olgularında Tb gelişimine eğilim akılda tutulmalıdır. Kilo kaybı, ateş, terleme veya kırgınlık şikayetleri bulunan hastalarda hızla göğüs grafisi ve balgam ARB incelemesi ile kültürü uygulanmalıdır. Solunum yetmezliği geliştiğinde ventilatör desteği gerekebilmektedir. Prognoz: KİP te prognozu etkileyen faktörler :Tozlu işlerde uzun süreli maruziyet öyküsü, genç yaşta çalışmaya başlamak, yoğun ve yaygın radyolojik bulgulardır. Ancak KİP te tek başına radyolojik bulguların yaygınlığının mortaliteyi etkilemediğini bildiren araştırmacılar da vardır. İzlem: KİP olgularında tıbbi ve yasal izlem esastır. Bunun için öncelikle KİP nun yasal tanısının konulması gerekir. Bu yetki de yukarıda da ifade edildiği gibi Meslek Hastalıkları Hastanelerine aittir. SSK ya bağlı olan bu hastanelere hastanın sevkinin sağlanması halinde hem bu hastanelerce yasal tanı konulacaktır, hem SSK Sağlık İşlemleri Tüzüğüne göre maluliyet oranları belirlenecek hem de uygun koşullarda iş değişikliği veya çalışabilirlikleri belirlenecektir(7-16). SİLİKOZİS Bir çok ülkede uygun birincil korunma önlemleri ile tama yakın eradike edilmesine rağmen özellikle ülkemiz başta olmak üzere bazı ülkelerde günümüzde hala büyük bir sağlık sorunu olmaya devam etmektedir. Tablo-3 de silikosis yapıcı işkollarından bir kısmı görülmektedir. Ortaya çıkan radyolojik değişiklikler öncelikle apekslerden başlayan, üst-orta zonları tutan q ve r tipi opasiteler, yumurta kabuğu(egg-sheel) şeklindeki hiler kalsifikasyonlar ile ileri dönemlerde yaygın amfizematöz-büllöz değişikliklerdir. Maruziyetin sonlanmaması durumunda, ki bazan sonlansa bile, bu opasiteler birleşerek progressif masif fibrosisle büyük opasitelere(a,b,c) dönüşebilmektedir(tablo- 4 ). Maruziyet seviyesine-süresine bağlı olarak silikosis: kronik-akselere ve akut silikosis olarak da sınıflandırılmaktadır. Düşük silika içeren ortamlarda yıllık maruziyetten sonra daha çok q ve r tipi opasitelerle karakterize olan basit silikosis e kronik silikosis denilmektedir. Orta dereceli 193

5 silikaya 5-10 yıllık maruziyetten sonra küçük opasitelerle baraber büyük opasitelerin de(a,b,c) hakim olduğu komplike silikosis e akselere silikosis olarak da isimlendirilmektedir. Yoğun silika maruziyetlerinden 3-5 yıl hatta bazan aylarla ifade edilen süre sonra ortaya çıkan ve radyolojik olarak pulmoner ödemi düşündürürcesine yoğun alveoler dolum örneği(silikoproteinosis) ile karakterize ve oldukça hızlı progresyonlu-fatal tabloya ise akut silikosis denilmektedir. Tedavi: KİP te olduğu gibi korunma, erken tanı ve komplikasyonların tedavisini içerir. Ancak silikozisin prognozu KİP ten daha ağır olduğu için maruziyetin sonlandırılması daha ısrarlı olarak vurgulanmaktadır. Korunma: Silikozisle mücadelede korunma halen temel yaklaşımdır. Maruziyeti azaltma teknikleri arasında; ileri havalandırma ve lokal vakum teknikleri, işlemin kapalı ortamda sürdürülmesi, ıslak temizleme teknikleri, kişisel korunma (uygun respiratör seçimi) ve mümkünse silikadan daha az tehlikeli maddelerin kullanımı yer almaktadır. İşçi ve işverenlerin silika tozu maruziyetinin tehlikeleri hakkında eğitilmeleri de gerekir. Halen ülkemizde riskli iş kollarında çalışan kişilerde yasal anlamda izin verilen kuvars seviyesi 0.25 mg/ m 3 dür. Oysa yapılan çalışmalarda 0.1 mg/m 3 ve üzerindeki kuvars maruziyetinin de silikosis e yol açtığı gösterildiğinden gelişmiş ülkelerde yasal izin verilen sınır 0.1 mg/ m 3 olmasına rağmen bunun 0.05 mg/ m 3 e çekilmesi iş yerlerine önerilmektedir. Erken tanı: Silika ve diğer mineral tozlara maruz kalan çalışanlar toz maruziyetinin engellenmesinin yerini almasa da periodik taramalarla izlenmelidirler. Erken tanı için yukarıda bahsedilen prosedürle akciğer radyografilerinin belli aralıklarla çekilmesi ve okutulması gerekir. Komplikasyonların tedavisi: Silikozisin tedavisinde aerosilize alüminyum, polivinil piridin-n-oxide ( koruyucu etkili bir polimer), tetranidine ( antifibrotik etkili) gibi bazı şelasyon yapıcı ajanlar kullanılmış ancak başarılı olamamışlardır. Havaakımı obstrüksiyonu, enfeksiyon, hipoksemi, solunum yetmezliği, pnömotoraks komplikasyonları KİP te olduğu gibi tedavi edilir. Silikozis tanısı konulduğu andan itibaren maruziyetin devamı engellenmelidir. Silikozis olgularında Tb sık görülür. Silikotüberküloz olgularında tanı ve tedavi güçtür. Kilo kaybı, ateş, terleme gibi belirtilerle göğüs grafisi ve balgam ARB ile kültür tetkikleri gereklidir. Tb a özgü radyolojik değişiklikler bulunmayabilir. Konglomere lezyonlar veya nodüler opasitelerde büyüme veya kavitasyon gelişimi uyarıcı olmalıdır. Silikotüberküloziste ekspektore balgamda bakteriyolojik çalışmalar herzaman sonuç vermeyebilir ve FOB ile bronş yıkama örneklerine başvurulabilir. Tedavi çok ilaçlı ve normal Tb tedavisinden daha uzun süreli ( en az 8 ay) olmalıdır. Akut silikozis hızla solunum yetmezliğine ilerleyebilir ve pulmoner alveoler proteinozise ( PAP) benzer tabloya yol açabilir. Massif akciğer lavajı etkinliği tam kanıtlanmazsa da uygulanmaktadır. Steroidler gene etkisi kanıtlanamamış olsa da akut silikoziste kullanılmaktadır. Solunum yetmezliğinde ventilatör desteği ve nadir terminal silikozisli genç olgularda akciğer ( gerekirse kalp) transplantasyonu düşünülebilir. Prognoz: Hong Kong da yılları arasında 1487 silikozis olgusunun izlendiği çalışmada prognozu olumsuz olarak etkileyen faktörler; Tanı sırasındaki yaşın genç yaş grubuna girmesi ( 45 yaş altı genç popülasyonda ölüm hızının yüksek olduğu gözlenmiş), Silikozisin radyolojik yaygınlığının fazla olması Tb un eşlik etmesinin ölüm riskini 3,75 kat arttırdığı saptanmıştır. İzlem: Silikozisin tıbbi izleminde özellikle Tb gibi komplikasyonların dikkatle değerlendirilmesi gerekir. Bu da yıllık göğüs grafiler ve PPD tetkiklerini gerektirmektedir. PPD (+) silikozis olgularında İNH profilaksisi önerilmektedir. PPD(-) silikozis olgularına BCG uygulaması önerilmemektedir. Genellikle yaygın kanı silika ve benzeri pnömokonyoz yapıcı işlere maruz kalan kişilerde öncelikle küçük opasitelerin oluştuğu, bunların zamanla bir araya gelerek konglomerasyonlara(kitleleştiği) dönüştüğü, bunun da progressif masif fibrosisin(pmf) başladığının habercisi olduğu düşünülmektedir. Bu nedenle öncelikle küçük opasitelerin erkenden(1/0 yoğunluk kategorisinde) fark edilmeleri gerekmektedir. Bu opasitelerin de radyolojik olarak yoğunlukları ile progressif masif fibrosis oluşumu arasında direk ilişki olduğu 194

6 için erken evrede tanı konulması PMF gelişimini durduracak veya geciktirecektir. Bu nedenle bahsedilen bu küçük opasitelerin tiplerinden de önemli olan radyolojik yoğunluklarıdır(tablo- 1,2)(17-26). ASBESTOS A BAĞLI HASTALIKLAR- ASBESTOZİS: Asbestos maruziyetine bağlı patolojiler 2 ana grupta toplanmaktadır. Malign patolojiler: malign mezotelyoma ve akciğer başta olmak üzere diğer kanserler. Benign patolojiler: tekrarlayan plevral effüzyonlar, plevral kalınlaşma-kalsifikasyonlar, asbestosis, raunded atelektazi bv. Asbestosis bir pnömokonyoz tipidir. Tedavi: Asbestozis hastalarında majör mortalite ve morbidite nedenleri asbestozisin progresyonu ve mezotelyoma/ akciğer ca gelişimini içermektedir. Bu nedenle korunma (çevresel, bireysel, erken tanı araştırmaları) ve komplikasyonların tedavisi anlamlıdır. Korunma; endüstriyel hiyjen çalışmaları ile asbestosla karşılaşılan işlem süreçlerinin izolasyonu, havalandırma ve ıslak işleme teknikleri asbest maruziyetini engellemeyi sağlamaktadır. Ülkemizde 26 aralık 2003 de yayınlanan bir yönetmelikle asbest için izin verilebilir sınır değeri 8 saatlik zaman aralıklı ortalama sınır değeri 0.1 lif/cm3 olarak belirlenmiştir. Karşılaşmanın kaçınılmaz olduğu durumda respiratör kullanımı da korunma önlemleri içinde yer alır. İzolasyon malzemesi olarak asbeste alternatif materyellerin seçilmesi ( erimeyen seramik fiber vb.) veya asbestin sprey formunda kullanımı maruziyeti azaltan önlemler arasında yer almaktadır. Komplikasyonların tedavisi: Steroidler ve kolşisin idiopatik pulmoner fibrozisin (İPF) tedavisinde kullanılsa bile asbestoziste yararlı bulunmamıştır. Halen bu hastalık için belirli bir tedavi yoktur. Akciğer Ca ve mezotelyoma riski dolayısıyla tıbbi takip önerilir. Prognoz: Asbestos a maruz kalanlarda uzun süreli gözlemler sonucunda pulmoner fonksiyonların hızla bozulduğu görülmektedir. Asbestos a bağlı mortalitede spesifik belirleyiciler; radyolojik parankimal ve plevral fibrozis, erkenden efor dispnesinin varlığı olarak bulunmuştur. İzlem: Asbestozis olgularının izleminde akciğer grafisi, solunum fonksiyon testleri ( difüzyonu da içerecek şekilde) uygundur. Akciğer Ca ve mezotelyoma gelişimi açısından dikkatli olmak gerekir. Asbestos a bağlı radyolojik değişiklikler diğer pnömokonyozların aksine öncelikle bazallerde düzensiz opasiteler(s,t), plevral kalınlaşma-kalsifikasyon şeklinde başlar. Bu değişikliklerin gelecekte malign dejenerasyonun da habercisi olduğu son zamanlarda öne sürülmektedir(27-31). B-MESLEKİ BRONŞ ASTIMI Bu gün için mesleki astım yapıcı maddelerin sayısı 250 yi geçmiştir. Günlük yaşamımızda kuaförler, fırıncılar, mobilyacılar, boyacılar başta olmak üzere bir çok iş kolunda mesleki astım riski vardır(tablo-5). Mesleki astım da tanı: meslek anamnezi, semptomatoloji ve klinik bulgular, SFT, PEFR takibi, nonspesifik ve spesifik bronş provakasyon BPT,cilt testleri, serolojik testler(spesifik ve total IgE-G). Astım tanısı konulan kişide bunun meslek ile ilişkisinin objektif olarak ortaya konulması gerekir. Bu konudaki altın standart ise spesifik BPT dir. Ancak tüm maruziyetler için bu yöntemin daha tam standardize edilmemiş olması nedeniyle iş yeri FEV1 takipleri, 3-4 haftalık PEF izlemi de önerilmektedir. Tedavi: Mesleki astımda sorumlu çevreden uzaklaşma en kesin tedavi yaklaşımıdır. Erken tanı ile riskli olguların saptanması ve uygun işe yerleştirme, uzaklaşma sağlanamadığında koruyucu respiratörler ve basamaklı genel astım tedavisi alt başlıkları oluşturur. Sorumlu çevreden uzaklaşma: Mesleki astım diğer meslek hastalıklarından farklı olarak en düşük düzeydeki allerjenle bile geliştiği veya alevlendiği için tam uzaklaşma en kesin çözümdür. Tanıda, sorumlu ajandan uzaklaşmada ve tedavide gecikme halinde kalıcı havayolu tonüsü bozukluğu ve akciğer fonksiyonunun ilerleyici bozukluğu görülmektedir. Ancak işten uzaklaşma da çalışanın sosyoekonomik durumunu bozduğu için pratikte sorun yaratmaktadır. 195

7 Erken tanı (Sekonder koruma): Erken tanı çalışmalarında öncelikle atopik bireylerin astıma yol açabilecek yerlerde çalışıp çalışamayacağı tartışılmış ancak genç erişkinlerin büyük oranda atopik olması nedeniyle bunun engelleyici bir özellik olmadığı vurgulanmıştır. Duyarlı bireylerin moleküler genetik çalışmalarıyla saptanması, kimyasal yapı analiziyle iş sürecindeki materyelin astmajenik olup olmadığının belirlenmesi erken tanı çalışmaları içinde yer almaktadır. Mesleki astım ın prognozunun belirlenmesinde çalışanların maruziyetin kesilmesinden 2 sene sonra kontrolu önerilmektedir. Koruyucu respiratörler: Çift kartuşlu respiratörler, tüm yüz maskeleri önerilen önlemler arasındadır, ancak bunların yararı konusundaki şüpheler de devam etmektedir. Tıbbi tedavi: Fırıncı astmında kromolin Na gibi antiinflamatuar grubu tercih edilmektedir. Tüm mesleki astım tiplerinde bronkodilatatörler, inhale steroidler tedavide kullanılmaktadır. Prognoz: Paggiaro ve arkadaşlarının çalışmasında mesleki astım olgularının maruziyetten uzaklaşmayla % 50 sinin birkaç ayda düzeldiği belirtilmiştir. Mesleki astımın kötü prognostik göstergeleri: semptomlar ortaya çıkmadan önce uzun süreli maruziyet, tanıdan önce uzun süre semptom varlığı, tanı sırasında hastalığın şiddetinin ağır olması (bazal havayolu obstrüksiyonunun fazla olması, nonspesifik bronşiyal hiperreaktivitenin fazla olması), Provakasyon testine dual yanıt varlığı, BAL da eozinofil varlığı sayılmıştır. Aynı çalışmada TDI ( toluen diisosiyanat) a yüksek dozda akut maruziyetin kalıcı havayolu tonüsü bozukluğuna yol açtığı bildirilmiştir. İzlem: Öncelikle işyerinde oluşan objektif fizyolojik değişikliklerle birlikteki bozukluğun dökümantasyonu işe bağlı hastalığı düşündürür. Mesleki astımda ilk adım kişiyi maruziyetten uzaklaştırıp uygun iş olanağının sağlanmasıdır. Mesleki astım tanısı konulan kişide kalıcı her hangi bir fonksiyonel etkilenme saptanamazsa bile aynı koşullarda çalışma açısından kişi %100 maluldur. Bu nedenle uygun iş sağlanıp daimi takibe alınmalıdır. Respiratuvar koruyucuların hastalığın tedavisi ve progresyonunun önlenmesine olumlu etkisi şüphelidir. Kalıcı maluliyet değerlendirmesi maruziyetin tam olarak sonlandırılmasından, uzun süreli stabilite platosu gözlendikten sonra yapılmalıdır. Değerlendirmede genel astım maluliyet değerlendirme şemalarından biri uygulanmalıdır(32-39). C- HİPERSENSİTİVİTE PNÖMONİLERİ(HSP) (Ekstrinsik Allerjik Alveolit: Çiftçi Akciğeri: Deterjan işçileri akciğeri...) Tekrarlayan antijenik maddelerin inhalasyonuyla; duyarlı kişilerde alveollerde ve intersitisiyel aralıkta inflamatuvar-granülomatöz reaksiyonla karakterize klinik proçesdir. Ülkemizde mesleki HSP tanısı pek konulmamaktadır. Tanı klasik bilinen akut ve kronik hipersensitivite pnömonilerinin tanı kriterleri gibidir. Tablo-6 da HSP ne sebep olan değişik antijenler ve bunların kaynakları ile değişik isimlendirmeleri görülmektedir. Tedavi: Sorumlu etkenden uzaklaşma, bu uygulanamadığında hava temizleme sistemleri ve çevre düzenlenmesi, endüstriyel tekniklerin değiştirilmesi, kişisel koruyucu ekipmanları içeren koruyucu tedavi ve tıbbi tedaviyi içermektedir. Sorumlu etkenden uzaklaşma: Akut HP de semptomların ve fizyolojik anormalliklerin birkaç günde, subakut formda bir ay içinde gerilemesini sağlar. Hava ve çevre temizliği: Uzaklaşmanın sağlanamadığı durumlarda uygulanabilir. Filtrelerin kullanımı küf kolonilerini azaltırken, samanın kullanılmadığı güvercin kafeslerinde kuş antijenlerinin azaldığı gözlenmektedir. Endüstriyel işlem süreçlerinin değiştirilmesi: Bagassozis, akçaağaç kabuğu soyucuları hastalığı gibi tabloları ortadan kaldırabilecektir. Kişisel koruyucu ekipman: Laminer akımlı yüksek etkili partikül tutucu helmet ( miğfer) başlıkların kullanımı önerilmektedir. Tıbbi tedavide; akut HP de kısa dönem steroid tedavisiyle (2-4 hafta, prednizon 0,5 mg/kg/gün) düzelme gözlenirken, subakut HP de daha yüksek doz ve aylar süren tedavi önerilmektedir. Ancak steroidlerin HP nin uzun dönemdeki prognozu üstüne etkisi bilinmemektedir. 196

8 Prognoz: Erken tanı ve maruziyetten uzaklaşmayla prognoz çok iyidir ve 1-6 ayda düzelme gözlenir. Prognoz HP tipine ve coğrafik lokalizasyona göre anlamlı olarak değişmektedir. Örneğin çiftçi akciğeri Kanada da iyi seyrederken, Finlandiya da kötü prognoza sahiptir. Çiftçi akciğerinin uzun dönemli prognozu genellikle kötüdür. Bazı hastalarda maruziyet kesilse bile DLCO ve TAK ( Total Akciğer Kapasitesi) düşüklüğü ilerlemektedir. Çiftçi akciğerinde mortalite %20 üstünde bildirilmiştir. İzlem: Olguların radyolojik, spirometrik tetkikler (DLCO yu içerecek şekilde) ve arter kan gazları ile izlenmesi gerekir(40-41). D- BİSİNOSİS (Pazartesi ateşi) Pamuk, keten, kenevir tozlarına maruziyet sonucu göğüste sekışma ve nefes darlığı ile karakterize bir klinik tablodur. Tanıda hala 1950 lerde Schilling in önerdiği klinik tanımlama, ve DSÖ nün önerdiği fonksiyonel etkilenme sınıflaması kullanılmaktadır(tablo-7). Tedavi: Bissinozis için en önemli tedavi yaklaşımı bireyin sorumlu iş çevresinden uzaklaşmasıdır. Pamuk tozu kontrol önlemleri de koruyucu tedavi yaklaşımı içindedir. Pamuğun henüz balya içindeyken buharla temizlenmesi işlemi en önemli kontrol önlemlerindendir. Bissinosisin tıbbi tedavisinde bronkodilatatörler ve antiinflamatuar ilaçlar önerilmektedir. Hastalığın kronik formunda inhale steroidler sodyum kromoglikattan daha başarılı bulunmuştur. İzlem: Tablo-8 de Amerikan Ulusal İşçi Sağlığı ve Güvenliği Merkazi(NIOSH) tarafından hazırlanan ve bugün için bir çok ülkede uygulanan pamuk tozu maruziyeti olan kişilerdeki izlem protokolü görülmektedir yılında Burlington Endüstrisi toz kontrolu ve yıllık tıbbi takip programıyla bissinozis semptomlarının 1970 yılındaki %4,5 olan insidansını 1979 da %0,06 ya düşürmüştür. Prognoz: Şangai de ( Çin)1981 den 1996 ya kadar pamuklu tekstil işçilerinin 15 yıl izlendiği bir çalışmada: Pamuklu tekstil işçilerinin 15 yıllık izlemde yıllık FEV 1 ve FVC azalmasının, ipek tekstil işçilerinden fazla olduğu gözlenmiş, Pamuk işçilerindeki FEV 1 azalmasının daha çok kümülatif endotoksin maruziyetine bağlı olduğu belirtilmiş, solunum fonksiyon bozukluğunu belirleyen faktörlerin; maruziyet süresi, bissinosis semptomları ve göğüste sıkışıklık hissi olduğu bildirilmiştir(42-43). E- TOKSİK İNHALANLAR: Giriş bölümünde de belirtildiği gibi toksik irritanlara maruziyet, maruz kalınan toksikanın tipine, yoğunluğuna, maruziyet süresi ve koşullarına bağlı olmak üzere sulunum sisteminde akut ve kronik etkilenmelere yol açabilir. Tablo-9 da değişik toksikanların akut ve kronik etkileri özetlenmiştir. Üst Solunum Yolu Hasarı: Tedavisinde; maruziyet alanından uzaklaşma, hayati tehlike yaratan obstrüksiyonda aspirasyon, O 2, epinefrin uygulaması, gereğinde entübasyon önerilir. Bulaşmış maddenin bol suyla yıkanması ve gereğinde steroid uygulaması da öneriler arasındadır. a) Pnömonitis, ARDS: Pnömonitis tedavisi destek tedavi olup, sıklıkla O 2 verilmesini, bazen mekanik ventilasyonu gerektirir. Steroidler civa, kadmiyum ve çinko gibi metal buharlarına bağlı şiddetli, bazen fatal seyirli akut akciğer hasarında yararlı bulunmaktadır. ARDS de hemodinamik izlem ve mekanik ventilasyon gerekir. b) BO, BOOP: Tedavide yararı kanıtlanamasa da 6 aylık steroid tedavisi BO da da önerilir. BOOP un steroide dramatik klinik yanıt verdiği gözlenir ( en az 6 ay kullanımı önerilir). c) Obstrüktif Akciğer Hastalığı: İrritanla indüklenen KOAH gelişimi maruziyet yoğunluğuna bağlı görünmektedir. Ancak altta yatan konakçı faktörleri: Sigara kullanımı, Önceden varolan pulmoner hastalık bireyde KOAH gelişme olasılığını artırmaktadır. Ayrıntılı anamnez, fizik muayene, radyolojik değerlendirme, spirometri, DLCO ölçümü değerlendirmeyi sağlar. SFT izlemi hastalığın gidişini 197

9 izlemede anlamlıdır. Tedavi KOAH tedavisinde olduğu gibi; bronkodilatatörleri, steroidleri, sigaranın kesilmesini ve bazı olgularda O 2 verilmesini içerir. d) Reaktif Havayolu Disfonksiyonu Sendromu (RADS): RADS tedavisinde bronkodilatatörler ve steroid kullanımı önerilmektedir. Bu tedaviye rağmen maruz kalmış çoğu bireyde sürekli astmatik semptomların ( havaakımı obstrüksiyonu ve nonspesifik bronşial hiperreaktivite) sürdüğü belirtilmektedir(44-45). F- KRONİK BERİLYUM VE AĞIR METAL HASTALIKLARI 1) KRONİK BERİLYOZİS: Daha çok elektronik sanayiide, nükleer sanayiide, floresan lamba yapımı vb. işlerde berilyum maruziyeti sonucu oluşan histopatolojik olarak sarkoidoz ile oldukça karışan bir pnömokonyoz tipidir. Kronik Berilyozis Hastalığı (KBH) gelişenlerde bir genetik predispozisyon olduğu ve berilyozisle HLA-DPB Glu 69+ varlığının ilişkili bulunduğu ileri sürülmüştür. Tedavi: KBH nın tedavisi sarkoidozis tedavisi gibi steroidleri içerir. Steroid direnci veya terminal hastalık gelişmesi durumunda akciğer transplantasyonu düşünülür. Prognoz: KBH nın uzun dönemdeki prognozu belirsizdir yıllarında tanı almış hastaların izleminde mortalitenin %30 gibi yüksek olduğu ileri sürülmüştür lı yıllarda tanı almış hastaların benzer mortalite hızlarına sahip olup olmadığı bilinmemektedir. İzlem: Hastaların göğüs grafileri, spirometri ve egzersiz testleri ile izlenmesi uygundur. Bazı olgularda ACE düzeyleri yüksek bulunur ve hastalık aktivitesini değerlendirmede uygun olabilir. Berilyumun akciğer Ca ya yol açabileceği tartışmaları sürmektedir. Risk 1,26 kat fazla bulunmuştur. 2) AĞIR METAL HASTALIKLARI: Ağır metal temelde tungsten, karbid ve kobalt içeren bir alaşımdır. Ağırlıklı olarak pnömonitis tablosuna yol açar. Tedavi steroid uygulamasını içerir. Kobalta bağlı mesleki astma da görülebilir(46-47). 198

10 Şekil-1: Ülkemizde meslek hastalıklarına yasal yaklaşım Meslek hastalığı şüphesi (Hekim, Üniversite, Hastane, vb.) SSK (Hastane, Sağlık Md., Genel Md., Mahkeme vb.) Meslek Hastalıkları Hastanesi YOK Medikal olarak var Mahkeme Bilirkişi İş yeri müfettiş tahkikat raporu SSK Yüksek Sağlık Kurulu YOK VAR ADLİ TIP YOK VAR maluliyet hesaplanır 199

11 Şekil-2: Mesleki akciğer hastalıkları tanı ve takip algoritması İşe giriş muayeneleri (Anamnez, FM, Standart PA Akciğer grafisi, SFT, gereğinde ileri tetkik) Erken evrede semptom verenler (Ani ve yoğun partiküler madde maruziyeti, toksik gazlar, organik maddeler) Radyoloji ile tanı konulanlar (Partiküler ve lifsel maruziyetler) Öksürük, nefes darlığı, hışıltılı solunum, göğüste sıkışma hissi 2 yılda bir standart ve kaliteli(1. veya 2. kalite derecesi) PA akciğer grafisinin ILO klasifikasyonuna göre değerlendirilmesi İş anamnezi, öykü, fizik muayene Solunum Fonksiyon Testi(SFT), PA akciğer grafisi Erken etkilenme şüphesi (Yuvarlak veya düzensiz opasitelerde 1/0 yoğunluk) 1 yıl sonra PA akciğer grafisi kontrol Etkilenme bulgusu var Tedavi + geçici iş değişikliği 1/1 ve üzeri etkilenme 2 mg/m 3 ve altındaki partiküler ve lifsel maruziyetlerde çalışma Maruziyetle semptomların tekrarlaması veya kalıcı fonksiyonel değişiklikler Tedavi-takip + kesin iş değişikliği Legal durumun incelenmesi için ilgili sosyal güvenlik kurumunca değerlendirilmesi 200

12 Şekil-3: PNÖMOKONYOZ GRAFİLERİNİN ILO ULUSLARARASI SINIFLANDIRMASI Okuyucu Film numarası Okuma tarihi FİLM KALİTESİ Parankim açınça görülüyor mu? Evet: 1 Hayır: 2 Plevra açıkça görülüyor mu? Evet: 1 Hayır: 2 PARANKİMAL ANORMALLİKLER Küçük opasiteler Yoğunluk 0/- 0/0 0/1 1/0 1/1 ½ / 2/1 2/2 2/3 3/2 3/3 3/+ Zonlar R L Üst Orta Alt Şekil-büyüklük(2 sembol) p q r s t u / Büyük parankimal opasiteler Yok A B C PLEVRAL ANORMALLİKLER Diffüz plevral kalınlaşma Yok R L Segmentler Üst a b c f Orta a b c f Alt a b c f Plevral plaklar Yok R L Göğüs duvarı Diyafragm Diğer yerler Tipi c h Uzunluk Kostofrenik açı Yok RL SEMBOLLER ap ax bu ca cn co cp cv di ef em es fd fr hi ho id ih kl pi px rp tb Yok od YORUMLAR Yok 201

13 Tablo-1: Yoğunluk kategorileeri Büyük kategori Küçük kategori 0 0/-, 0/0, 0/1 1 1/0, 1/1, ½ 2 2/1, 2/2, 2/3 3 3/2, 3/3, 3/+ Tablo-2: Küçük opasiteler Büyüklük Yuvarlak(çap) Düzensiz(genişlik) mm p s mm q t 3-10 mm r u Tablo-3 : Silikosis riskinin olduğu bazı iş kolları - Taş ocakları - Kuvars değirmenleri - Kum püskürtme işleri - Madenciler - Tünel kazıcıları - Dökümcüler - Cam sanayi - Seramik, Vitray yapımı - Çimento üretimi - Çanak- çömlek yapımı - Kiremit, tuğla, balçık üretimi... Tablo-4: Büyük opasiteler Opasite tipi Tanımlama A Büyüklüğü 1-5 cm arasında olan tek veya toplam büyüklüğü 1-5 cm kadar olan birden fazla opasite B Büyüklüğü 5 cm ile sağ apeksin alanı kadar olan bir veya birden fazla opasite C Büyüklüğü sağ apeksin alanından daha fazla olan bir veya birden fazla opasite Tablo-5: Mesleki astım riski olan bazı iş kolları - Kağıt üretimi işçileri - Buğday öğütücüler - Ağaç işçileri - Değirmenciler - Fırıncılar - Veterinerler - Hayvan besleyiciler - Çiftçiler - Laboratuvar çalışanları - Kozmetikçiler - Bitkisel yağ üretenler - Deterjan endüstrisi - Gıda katkı maddesi ür. - Kahve işçileri - Hastane çalışanları - İlaç üretenler - Lehimciler - Elbise üretenler - Elek. elektronik end. - Kaynakçılar - Platin arıtanlar - Metal işçileri - Kürk imal edenler - Boya üretenler - Boyacılar - Plastik endüs. - Kauçuk end. - Dökümcüler - İzolasyon end. - Tekstil end. 202

14 Tablo-6: HSP de sebep olan antijenler ve kaynakları Ag tipi Hastalık Ag Kaynağı Hayvansal Ag. Furrier s Lung Hayvan kürkü Kuş besleyicileri Akc. Kuşlar Bakteriyel Ag. Deterjan işçileri Akc. Deterjanlardaki B.Suptilis enzimleri Fungal Antijenler Bagassosis Kontamine Şeker kamışı artıkları Çiftçi Akc. Küflü samandaki Thermophlic Actinomychesler Humidifier fever Kalorifer kazanı ve nemlendirme sistem Akçaağaç kabuğu Ağaç kabukları soyucuları Akc Mantar Çalışanları Akc. Mantar gübresi İnorganikler İsosyanat Akc TDİ Üzüm bağı spreyi Akc Bakır sülfat Tablo-7: Bissinosis in klinik sınıflaması Evre Tanımlama 0 Semptom yok ½ Bazı işe dönüş günlerinde(pazartesi) göğüste sıkışma hissi, nefesdarlığı veya ÜSY irritasyon semptomları 1 Her işe dönüş günlerinde(pazartesi) göğüste sıkışma hissi, nefesdarlığı veya ÜSY irritasyon semptomları 2 Çalıştığı her gün göğüste sıkışma hissi, nefesdarlığı veya ÜSY irritasyon semptomları 3 İşe başlamadan önceki bazal FEV1<%60 203

15 Tablo-8: PAMUK TOZUNA MARUZ KALAN İŞÇİLERİN TAKİP VE TEDAVİSİNDE FONKSİYONEL SINIFLAMA(NIOSH) Fonksiyonel %FEV1 Yorum derece değişikliği Öneriler %FEV1 (iş öncesi-6 saat sonra) F 0 >% Min. veya akut etki yok 5-9 Orta derecede akut etki %10 ve üzeri Kesin ve belirgin akut etki F 1 % Yukardaki gibi %5 üzeri Kesin iş değişikliği F 2 <%60 - Pamuk tozu olmayan işler ve tam değerlendirme Tablo-9: Toksik inhalasyonun pulmoner sistem üstüne etkileri: AKUT KLİNİK TABLOLAR KRONİK KLİNİK TABLOLAR Madde Başlangıç Üst Pnömonitis, Bronşiyolitis Obstrüktif RADS solunum Yolu İrritasyonu ARDS Obliterans, BOOP Akciğer Hastalığı Gazlar Amonyak Dakikalar Şiddetli Klorin Dakikalarsaatler Orta Hidrojen Dakikalar Şiddetli klorid Nitröz Saatler Hafif Oksidler Ozon Dakikalarsaatler Hafif Fosgen Saatler Hafif SO 2 Dakikalar Şiddetli Metaller Kadmiyum Saatler Hafif Civa Saatler Hafif Çinko Dakikalar Hafif Klorid Çinko Oksid Saatler Hafif

16 KAYNAKLAR 1. Redlich CA. Occupational lung disorders : General principles and approaches. In: Fishman AP. Ed. Fishman s Pulmonary Disease and Disorders. 3 rd Ed. New York: McGraw-Hill 1998: Levy SA. Introduction to Occupational Pulmonary Diseases. In: Zenz C. Ed. Occupational Medicine 3 rd Ed. St.Louis: Mosby-Year Book Inc. 1994: Rosenstock L. Diseases of lung and pleura. Introduction: The chest radiograph and pulmonary function testing. In: Rosenstock L, Cullen MR. Eds. Textbook of clinical occupational and envitonmental medicine. Philadelphia: W.B. Saunders Company. 1994: Banks D.A. Textbook of Clinical Occupational and Environmental Medicine / Edited by Rosenstock L., Curren MR 1993; Sheppard D, Hughson WG, Shellito J. Occupational lung diseases. In: LaDou J. Ed. Occupational Medicine. London: Prentice-Hall International Inc. 1990: Blanc PD. Environmental and occupational disorders. General principles and diagnostic approach. In: Murray JF, Nadel JA. Eds. Texbook of Respiratory Medicine. Second ED. Philadelphia: W.B. Saunders Comp. 1994: Parker JE, Petsonk EL. Coal workers lung diseases and silicosis. In: Fishman AP. Fishman s Pulmonary Diseases and Disorders. 3 rd edition New York: McGraw-Hill International Edition, 1998: Guidelines for the use of ILO International classification of radiographs of pneumoconioses. Revised edition, ILO, Geneva, Rosister C, and revised based on international coments (Working Group-1). ILO International classification of radiographs of pneumoconiosis. Revised draft 1997, 9 th ICORD, Kyoto, Japan 10. Fedotov I. Summary report of Working group-1: ILO International Classification of radiographs of Pneumoconiosis, and working group-2: Global action on elemination of silicosis In: Chiyotani K, Hosoda Y, Aizawa Y. Eds. Advances in the prevention of occupational respiratory diseases. Amsterdam: Elsevier, 1998: Wagner GR. Preventing pneumoconioses and eliminating silicosis : opportunities and illusions. In: Chiyotani K, Hosoda Y, Aizawa Y. Eds. Advances in the prevention of occupational respiratory diseases. Amsterdam: Elsevier, 1998: To B or Not to B, A NIOSH B reader Maden ve Taş Ocakları İşletmelerinde ve tünel yapımında tozla mücadele ile ilgili yönetmelik. Resmi Gazete No:20635, tarih Maden ve Taş Ocakları İşletmelerinde ve tünel yapımında tozla mücadele ile ilgili yönetmelikte değişiklik yapılmasına dair yönetmelik. Resmi Gazete No:23976, tarih: 26 Şubat Cochrane AL. Relation between radiographic categories of coal workers pneumoconiosis and expectation of life. Br Med J 1973; ii: Becklake MR. Pneumoconioses. In: Murray JF, Nadel JA. Eds. Texbook of Respiratory Medicine. Second ED. Philadelphia: W.B. Saunders Comp. 1994: Peters JM. Silicosis. In: Merchant JA.Ed. Occupational Respiratory Diseases DHHS (NIOSH) Publication No , Washington,D.C.1986: Graham WG, Ashikaga T, Hemenway D, et al. Radiographic abnormalities in Vermant granite workers exposed to low levels of granite dust. Chest 1991; 100(6): Vigliani E.C. Silicosis. In: Encyclopaedia Of Occupational Health And Safety Vol.2; 3.Edition, ILO 1983; Sheppard D. Silicosis. Occupational Medicine, Edited by La Dou, Prentier Hall International,Inc. ; USA-1990: Schlueter D.P. Silicosis and coal worker s pneumoconiosis. Occupational Medicine / Editor-in-chief, Zenz C., 1993: Peters JM. Silicosis. In: Merchant JA. Occupational Respiratory Diseases DHHS (NIOSH) Publication No , Washington,D.C.1986: CDC-NIOSH- Alert August Request for assistance in Preventing Silicosis and Deaths in Rock Drillers. DHHS(NIOSH) Publication no Vigliani E.C. Silicosis. In: Encyclopaedia Of Occupational Health And Safety Vol.2; 3.Edition, ILO 1983; Schlueter D.P. Silicosis and coal worker s pneumoconiosis. In: Zens C. Ed. Occupational Medicine 3 rd Edition, St. Louis: Mosby, 1994: NG TP, Chan SL, Lee J. Predictors of mortality in silicosis. Respiratory Medicine 1992; 86: Rom WN. Asbestos- Related Lung Disease. In: Fishman AP, Elias JA, Fishman JA, Grippi MA, Kaiser LR, Senior RM (Eds). Fishman s Pulmonary Diseases and Disorders. Third ed. Philadelphia: Mc Graw-Hill Companies; 1998:

17 28. Ringen K, Seegal J. Safety And Health In The Construction Industry. Annu Rev. Public Health 1995; 16: Becklake MR. Symptoms and Pulmonary Functions as Measures of Morbidity. Ann Occup Hyg 1994; 38 (4): Solomons K. Malignant Mesothelioma- clinical and epidemiological features: A report of 80 cases. SA Medical Journal 1984; 66: Veys CA. Occupational Cancers. BMJ 1996; 313: Malo JL, Chan-Yeung M. Occupational asthma. J Allergy Clin Immunol 2001; 108: Dewitte JD, Chan-Yeung M. Medicolegal and compensation aspects of occupational asthma. Eur Respir J 1994; 7: American Thoracic Society. Medical Section of The American Lung Association. Guidelines for the Evaluation of impairment/disability in patients with asthma. Am Rev Respir Dis 1993; 147: Paggiaro PL, Vagaggini B, Bacci E, Bancalari L, Carrara M, DiFranco A, Giannini D, Dente FL, Giuntini C. Prognosis of occupational asthma. Eur Respir J 1994; 7: Moscato G, Dellabianca A, Perfetti L, Bramé B, Galdi E, Miniano R, Paggiaro P. Occupational Asthma: A Longitudinal Study on the Clinical and Socioeconomic Outcome After Diagnosis. Chest 1999; 115 (1): Sheppard D, Balmes JR. Occupational asthma and byssinosis. In: Murray JF, Nadel JA. Eds. Texbook of Respiratory Medicine. Second ED. Philadelphia: W.B. Saunders Comp. 1994: Allen J, Cooper D. Occupational Asthma, Byssinosis and Industrial Bronchitis. In: Fishman AP, Elias JA, Fishman JA, Grippi MA, Kaiser LR, Senior RM (Eds). Fishman s Pulmonary Diseases and Disorders. Third ed. Philadelphia: Mc Graw-Hill Companies; 1998: Tarlo SM, Liss G, Corey P, Broder I. A Workers Compensation Claim Population for Occupational Asthma; Comparison of Subgroups. Chest 1995; 107: Schuyler M. Hypersensitivity Pneumonitis. In: Fishman AP, Elias JA, Fishman JA, Grippi MA, Kaiser LR, Senior RM (Eds). Fishman s Pulmonary Diseases and Disorders. Third ed. Philadelphia: Mc Graw-Hill Companies; 1998: Patel AM, Ryu JH, Reed CE. Hypersensitivity pneumonitis: Current Concepts and future questions. J Allergy Clin Immunol 2001; 108: Mc Niven R, Pickering CAC. Byssinosis: a review. Thorax 1996; 51: Christiani DC, Wang XR, Pan LD, Zhang HX, Sun BX, Dai H, Eisen EA, Wegman DH, Olenchock SA. Longitudinal Changes in Pulmonary Function and Respiratory Symptoms in Cotton Textile Workers: A 15-yr Follow-up Study. Am J Respir Crit Care Med 2001; 163: Blanc PD, Schwartz DA. Acute pulmonary responses to toxic exposures. In: Murray JF, Nadel JA. Eds. Texbook of Respiratory Medicine. Second ED. Philadelphia: W.B. Saunders Comp. 1994: Schwartz DA, Blaski CA. Toxic Inhalations. In: Fishman AP, Elias JA, Fishman JA, Grippi MA, Kaiser LR, Senior RM (Eds). Fishman s Pulmonary Diseases and Disorders. Third ed. Philadelphia: Mc Graw-Hill Companies; 1998: Lympany PA, dubois RM. Diffuse lung disease: product of genetic susceptibility and environmental encounters. Thorax 1997; 52: Rossman MD, Edelman JD. Chronic Beryllium and Hard- Metal Lung Disease. In: Fishman AP, Elias JA, Fishman JA, Grippi MA, Kaiser LR, Senior RM (Eds). Fishman s Pulmonary Diseases and Disorders. Third ed. Philadelphia: Mc Graw-Hill Companies; 1998:

MESLEKİ AKCİĞER HASTALIKLARI İbrahim AKKURT

MESLEKİ AKCİĞER HASTALIKLARI İbrahim AKKURT MESLEKİ AKCİĞER HASTALIKLARI İbrahim AKKURT GENEL PRATİK YAKLAŞIM Solunum sistemi dışa açık en büyük sistem olduğundan çevresel ve mesleksel her türlü toz-dumangaz-buhar vb. maruziyetler değişik etkilerde

Detaylı

MESLEKİ AKCİĞER HASTALIKLARI (Tedavi-Prognoz-İzlem)

MESLEKİ AKCİĞER HASTALIKLARI (Tedavi-Prognoz-İzlem) MESLEKİ AKCİĞER HASTALIKLARI (Tedavi-Prognoz-İzlem) Doç. Dr. İbrahim AKKURT*, Yard. Doç. Dr. Peri ARBAK** *CÜTF Göğüs Hastalıkları AD.-Sivas, **AİBÜTF Göğüs Hastalıkları AD.-Düzce A- GENEL PRATİK YAKLAŞIM

Detaylı

SĠLĠKOZĠS KĠP ASBESTOZĠS

SĠLĠKOZĠS KĠP ASBESTOZĠS SĠLĠKOZĠS KĠP ASBESTOZĠS Prof. Dr. Metin Akgün Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Çiçek TaĢıyıcısı, Diego Riviera Sunum Planı Meslek hastalığı tanısı İlliyet bağı Ġndeks

Detaylı

MESLEKİ AKCİĞER HASTALIKLARI. Prof. Dr. Abdurrahman ŞENYİĞİT Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları A.D.

MESLEKİ AKCİĞER HASTALIKLARI. Prof. Dr. Abdurrahman ŞENYİĞİT Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları A.D. MESLEKİ AKCİĞER HASTALIKLARI Prof. Dr. Abdurrahman ŞENYİĞİT Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları A.D. Sınıflama 1. İnorganik tozlara bağlı akciğer hastalıkları (pnömokonyoz):pnömokonyoz,

Detaylı

ASTIM «GINA» Dr. Bengü MUTLU SARIÇİÇEK

ASTIM «GINA» Dr. Bengü MUTLU SARIÇİÇEK ASTIM «GINA» Dr. Bengü MUTLU SARIÇİÇEK ASTIM Dünya genelinde 300 milyon kişiyi etkilediği düşünülmekte Gelişmiş ülkelerde artan prevalansa sahip Hasta veya toplum açısından yüksek maliyetli bir hastalık

Detaylı

İNORGANİK TOZ HASTALIKLARI. Doç. Dr. Ahmet URSAVAŞ Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

İNORGANİK TOZ HASTALIKLARI. Doç. Dr. Ahmet URSAVAŞ Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı İNORGANİK TOZ HASTALIKLARI Doç. Dr. Ahmet URSAVAŞ Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Mesleksel Solunum Sistemi Hastalıkları 1. Mesleksel havayolu hastalıkları 2. Mesleksel

Detaylı

İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Tıp Fakültesi Eğitim Öğretim Yılı. Dönem 4 GÖĞÜS HASTALIKLARI STAJ TANITIM REHBERİ

İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Tıp Fakültesi Eğitim Öğretim Yılı. Dönem 4 GÖĞÜS HASTALIKLARI STAJ TANITIM REHBERİ İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Tıp Fakültesi 2018-2019 Eğitim Öğretim Yılı Dönem 4 GÖĞÜS HASTALIKLARI STAJ TANITIM REHBERİ Hazırlayan: Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı 1 GÖĞÜS HASTALIKLARI STAJI TANITIM

Detaylı

Kronik Öksürük. Dr. Kürşat Uzun N.E. Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD ve Yoğun Bakım Bilim Dalı

Kronik Öksürük. Dr. Kürşat Uzun N.E. Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD ve Yoğun Bakım Bilim Dalı Kronik Öksürük Dr. Kürşat Uzun N.E. Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD ve Yoğun Bakım Bilim Dalı Epidemiyoloji Polikliniklerde en sık 5. şikayet %88-100 neden saptanıyor Spesifik tedavi

Detaylı

AKUT SOLUNUM SIKINTISI SENDROMU YAKIN DOĞU ÜNİVERSİTESİ SHMYO İLK VE ACİL YARDIM BÖLÜMÜ YRD DOÇ DR SEMRA ASLAY 2015

AKUT SOLUNUM SIKINTISI SENDROMU YAKIN DOĞU ÜNİVERSİTESİ SHMYO İLK VE ACİL YARDIM BÖLÜMÜ YRD DOÇ DR SEMRA ASLAY 2015 AKUT SOLUNUM SIKINTISI SENDROMU YAKIN DOĞU ÜNİVERSİTESİ SHMYO İLK VE ACİL YARDIM BÖLÜMÜ YRD DOÇ DR SEMRA ASLAY 2015 Nonkardiyojenik Akciğer Ödemi Şok Akciğeri Travmatik Yaş Akciğer Beyaz Akciğer Sendromu

Detaylı

Mesleki Solunum Sistemi Hastalıklarına Genel Yaklaşım. Prof. Dr. Mehmet Karadağ Bursa Şevket Yılmaz EAH Başhekimi

Mesleki Solunum Sistemi Hastalıklarına Genel Yaklaşım. Prof. Dr. Mehmet Karadağ Bursa Şevket Yılmaz EAH Başhekimi Mesleki Solunum Sistemi Hastalıklarına Genel Yaklaşım Prof. Dr. Mehmet Karadağ Bursa Şevket Yılmaz EAH Başhekimi MESLEK HASTALIKLARI Meslek hastalıkları, işyeri ortamında bulunan faktörlerin etkisi ile

Detaylı

KRONİK HİPERSENSİTİVİTE PNÖMONİSİ. Dr. Gamze KIRKIL Fırat Üniversitesi Göğüs Hastalıkları AD

KRONİK HİPERSENSİTİVİTE PNÖMONİSİ. Dr. Gamze KIRKIL Fırat Üniversitesi Göğüs Hastalıkları AD KRONİK HİPERSENSİTİVİTE PNÖMONİSİ Dr. Gamze KIRKIL Fırat Üniversitesi Göğüs Hastalıkları AD OLGU 58 y E hasta 10.01.2017 de son aylarda eforla artan nefes darlığı, öksürük, yorgunluk Özgeçmiş: 10 yıldır

Detaylı

Doç Dr Ömür AYDIN. Ankara ÜTF Göğüs Hastalıkları ABD İmmunoloji-Allerji BD

Doç Dr Ömür AYDIN. Ankara ÜTF Göğüs Hastalıkları ABD İmmunoloji-Allerji BD Doç Dr Ömür AYDIN Ankara ÜTF Göğüs Hastalıkları ABD İmmunoloji-Allerji BD Mesleksel astım tedavisinde temel prensipler Mesleksel astımda prognoz Maruziyetin kesilmesi/azaltılmasının sonuçları Mesleksel

Detaylı

Tekstil endüstrisinde sağlık gözetimi

Tekstil endüstrisinde sağlık gözetimi Tekstil endüstrisinde sağlık gözetimi Millworkers by Laurence Stephen Lowry (1948) Prof.Dr. Nadi Bakırcı Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı A.D. Tekstil Sektörü Elyaf ve ipliği kullanım eşyasına

Detaylı

KOAH Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı

KOAH Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı KOAH Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı KOAH Zararlı gaz ve partiküllere karşı havayolları ve akciğerin artmış kronik inflamatuar yanıtı ile ilişkili ve genellikle ilerleyici özellikteki kalıcı hava akımı

Detaylı

İşyerlerinde çalışanlarımızın sağlığını olumsuz yönde tehdit eden, üretimi etkileyen ve İşletmeye zarar veren toz, gaz, duman, buhar, sis, gürültü,

İşyerlerinde çalışanlarımızın sağlığını olumsuz yönde tehdit eden, üretimi etkileyen ve İşletmeye zarar veren toz, gaz, duman, buhar, sis, gürültü, TOZ İşyerlerinde çalışanlarımızın sağlığını olumsuz yönde tehdit eden, üretimi etkileyen ve İşletmeye zarar veren toz, gaz, duman, buhar, sis, gürültü, Termal Konfor gibi unsurlardan biriside Tozdur. Organik

Detaylı

İDİOPATİK İNTERSTİSYEL PNÖMONİLER (IIP) DE RADYOLOJİK BULGULAR. Dr. Recep Savaş Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji ABD İzmir

İDİOPATİK İNTERSTİSYEL PNÖMONİLER (IIP) DE RADYOLOJİK BULGULAR. Dr. Recep Savaş Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji ABD İzmir İDİOPATİK İNTERSTİSYEL PNÖMONİLER (IIP) DE RADYOLOJİK BULGULAR Dr. Recep Savaş Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji ABD İzmir IIP (İdiopatik İnterstisyel Pnömoniler) 2002 yılında ATS-ERS bir sınıflama

Detaylı

TOZ MESLEKİ MARUZİYET SINIR DEĞERLERİ TABLOSU

TOZ MESLEKİ MARUZİYET SINIR DEĞERLERİ TABLOSU Ferbam 14484-64-1 15 Ferro vanadyum tozu 12604-58-9 1 TOZ MESLEKİ MARUZİYET SINIR DEĞERLERİ TABLOSU Maddenin Adı CAS No (1) Toplam Toz Miktarı TWA/ZAOD (mg/m3) (2) Solunabilir Miktarı TWA/ZAOD (mg/m3)

Detaylı

Öksürük. Pınar Çelik

Öksürük. Pınar Çelik Öksürük Pınar Çelik Öksürük Öksürük, akciğerleri aspirasyondan koruyan, sekresyonların atılmasını sağlayan, istemli veya istemsiz refleks yolla oluşan, ani patlayıcı ekspirasyon manevrasıdır. Öksürük refleksinin

Detaylı

EK-1 (*)(**) TOZ MESLEKİ MARUZİYET SINIR DEĞERLERİ TABLOSU. Maddenin Adı CAS No (1) Toplam Toz Miktarı TWA/ZAOD (mg/m3) (2)

EK-1 (*)(**) TOZ MESLEKİ MARUZİYET SINIR DEĞERLERİ TABLOSU. Maddenin Adı CAS No (1) Toplam Toz Miktarı TWA/ZAOD (mg/m3) (2) EK-1 (*)(**) TOZ MESLEKİ MARUZİYET SINIR DEĞERLERİ TABLOSU Maddenin Adı CAS No (1) Toplam Toz Miktarı TWA/ZAOD (mg/m3) (2) Alfa-alumina 1344-28-1 15 5 Aluminyum Metal 7429-90-5 15 5 Amonyum sülfamat 7773-06-0

Detaylı

EK-1 (*)(**) Ferbam Ferro vanadyum tozu Gümüş

EK-1 (*)(**) Ferbam Ferro vanadyum tozu Gümüş EK-1 (*)(**) Ferbam 14484-64-1 15 Ferro vanadyum tozu 12604-58-9 1 Gümüş 7440-22-4 0.1 Grafit, sentetik 15 5 Jips 13397-24-5 15 5 Kalsiyum Karbonat(Mermer) 1317-65-3 15 5 Kalsiyum Karbonat (Kireçtaşı)

Detaylı

Taş Ocakları İşçilerinde Silikozis ve Solunumsal Bulgular

Taş Ocakları İşçilerinde Silikozis ve Solunumsal Bulgular Taş Ocakları İşçilerinde Silikozis ve Solunumsal Bulgular Ö. Kaan KARADAĞ*, İbrahim AKKURT*, Buhara ÖNAL**, Meltem ALTINÖRS***, Nazmi BİLİR****, Nihat ERSOY*, Ali ÖZULUDAĞ**, Handan SABIR**, Sadık ARDIÇ***

Detaylı

MADEN İŞKOLUNDA MESLEK HASTALIKLARI

MADEN İŞKOLUNDA MESLEK HASTALIKLARI MADEN İŞKOLUNDA MESLEK HASTALIKLARI Dr. Buhara Önal ÇSGB İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü Meslek Hastalığı 506 s. Sosyal Sigortalar Kanunu 11. md Sigortalının çalıştırıldığı işin niteliğine göre

Detaylı

ULUSAL PNÖMOKONYOZ ÖNLEME EYLEM PLANI

ULUSAL PNÖMOKONYOZ ÖNLEME EYLEM PLANI ULUSAL PNÖMOKONYOZ ÖNLEME EYLEM PLANI 1. Sorunun öneminin saptanması Pnömokonyoz ülkemizde en sık görülen mesleki akciğer hastalıklarından biri olup, önlenebilir meslek hastalıklarının başında gelmektedir.

Detaylı

Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kuruluna 1998-2001 yılları arasında başvuran. yükümlülük süresi sona ermiş pnömokonyoz olgularının değerlendirilmesi

Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kuruluna 1998-2001 yılları arasında başvuran. yükümlülük süresi sona ermiş pnömokonyoz olgularının değerlendirilmesi Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kuruluna 1998-2001 yılları arasında başvuran yükümlülük süresi sona ermiş pnömokonyoz olgularının değerlendirilmesi Alper BEDER Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi,

Detaylı

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ MESLEK HASTALIKLARI -2 PROF. DR. SARPER ERDOĞAN

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ MESLEK HASTALIKLARI -2 PROF. DR. SARPER ERDOĞAN İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ MESLEK HASTALIKLARI -2 PROF. DR. SARPER ERDOĞAN İşe Giriş Muayeneleri Aralıklı kontrol muayeneleri (periyodik muayeneler) Sağlık Eğitimi 1 İşe Giriş

Detaylı

Sunu planı. Solunum yetmezliği NON-İNVAZİV MEKANİK VENTİLASYON NIMV

Sunu planı. Solunum yetmezliği NON-İNVAZİV MEKANİK VENTİLASYON NIMV Sunu planı NON-İNVAZİV MEKANİK VENTİLASYON DOÇ. DR. HAKAN TOPAÇOĞLU İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi Neden Endikasyonlar Kontrendikasyonlar Hasta seçilmesi Komplikasyonlar Solunum yetmezliği IMV

Detaylı

Patogenez Bronşektazi gelişiminde iki temel mekanizma rol oynar

Patogenez Bronşektazi gelişiminde iki temel mekanizma rol oynar Journal of Clinical and Analytical Medicine Göğüs Cerrahisi Bronşektazi Giriş Subsegmental solunum yollarının anormal ve kalıcı dilatasyonu şeklinde tanımlanır Hastalık olmaktan çok çeşitli patolojik süreçlerin

Detaylı

Tekstil Sektöründe Kadın Solunum Sağlığı. Dr. Fatma EVYAPAN Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD TTD Çevre Meslek Çalışma Grubu

Tekstil Sektöründe Kadın Solunum Sağlığı. Dr. Fatma EVYAPAN Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD TTD Çevre Meslek Çalışma Grubu Tekstil Sektöründe Kadın Solunum Sağlığı Dr. Fatma EVYAPAN Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD TTD Çevre Meslek Çalışma Grubu Sunum Akışı Solunum Sisteminin Biyolojik Davranışında

Detaylı

Temel Solunum Fonksiyon Testleri Değerlendirme. Prof.Dr.Gaye Ulubay Başkent Üniversitesi Göğüs Hast. AD 2016 Antalya

Temel Solunum Fonksiyon Testleri Değerlendirme. Prof.Dr.Gaye Ulubay Başkent Üniversitesi Göğüs Hast. AD 2016 Antalya Temel Solunum Fonksiyon Testleri Değerlendirme Prof.Dr.Gaye Ulubay Başkent Üniversitesi Göğüs Hast. AD 2016 Antalya x eksenine ölçülen volüm, y eksenine ise akım hızı (volüm/zaman) konulur l Akım

Detaylı

Kaynakçı Pnömokonyozu

Kaynakçı Pnömokonyozu OLGU 36 OLGU 36 Kaynakçı Pnömokonyozu 227 Kaynakçı Pnömokonyozu Berna Erden Gebeşoğlu, Sevtap Gülgösteren, Bilge Üzmezoğlu, Cebrail Şimşek Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma

Detaylı

MESLEKİ AKCİĞER HASTALIKLARI

MESLEKİ AKCİĞER HASTALIKLARI MESLEKİ AKCİĞER HASTALIKLARI Prof. Dr. Zeki KILIÇASLAN Diego Rivera: El vendedor de flores BEKLENİLEN MH SAYISI? Dünyada; her bin işçi için 4-12/yıl yeni meslek hastalığı olgusu beklenmeli... Ülkemizde;

Detaylı

spesifik ajanın diğer ajanlara göre daha iyi prognozla ilşkili olduğunu gösteren yeterli çalışma mevcut değildir. SWORD (Surveillance of Work-related

spesifik ajanın diğer ajanlara göre daha iyi prognozla ilşkili olduğunu gösteren yeterli çalışma mevcut değildir. SWORD (Surveillance of Work-related MESLEKSEL AKCIĞER HASTALIKLARINDA TEDAVI, PROGNOSTIK SORUNLAR VE ÇÖZÜMLERI Dr.Sibel Atış Mesleksel akciğer hastalıklarının klinik yönetimi heterojen bir grup aktiviteyi içerir. Öncelikli olarak, doktor

Detaylı

Tıkandım, Nefes Alamıyorum. Tunçalp Demir

Tıkandım, Nefes Alamıyorum. Tunçalp Demir Tıkandım, Nefes Alamıyorum Tunçalp Demir Olgu 1 55 yaşında erkek hasta 2-3 yıldır nefes darlığı, öksürük, balgam çıkarma yakınmaları mevcut. Nefes darlığı düz yolda giderken bile oluyor. Geçen yıl 1 kez

Detaylı

BIR GRİP SEZONUNUN BAŞıNDA İLK OLGULARıN İRDELENMESİ

BIR GRİP SEZONUNUN BAŞıNDA İLK OLGULARıN İRDELENMESİ BIR GRİP SEZONUNUN BAŞıNDA İLK OLGULARıN İRDELENMESİ NECLA TÜLEK, METİN ÖZSOY, SAMİ KıNıKLı Ankara Eğitim Ve Araştırma HASTANESİ İnfeksiyon Hastalıkları Ve Klinik Mikrobiyoloji GİRİŞ Mevsimsel influenza

Detaylı

Mesleksel Akciğer Hastalıkları

Mesleksel Akciğer Hastalıkları Mesleksel Akciğer Hastalıkları Uzun süreler maruz kalındığı takdirde tozlar çeşitli akciğer hastalıklarına yol açarlar. Ancak tozların sağlık etkileri arasında akciğer ve solunum yolları hastalıkları dışında

Detaylı

MESLEKİ SOLUNUM SİSTEMİ HASTALIKLARI

MESLEKİ SOLUNUM SİSTEMİ HASTALIKLARI MESLEKİ SOLUNUM SİSTEMİ HASTALIKLARI AMAÇ Katılımcıların, mesleki solunum sistemi hastalıklarının çalışma hayatındaki önemi, çeşitleri, tanı ve korunma yöntemleri hakkında bilgi sahibi olmalarını sağlamaktır.

Detaylı

KRONİK OBSTRÜKTİF AKCİĞER HASTALIĞI (KOAH) TANIMI SINIFLAMASI RİSK FAKTÖRLERİ PATOFİZYOLOJİSİ EPİDEMİYOLOJİSİ

KRONİK OBSTRÜKTİF AKCİĞER HASTALIĞI (KOAH) TANIMI SINIFLAMASI RİSK FAKTÖRLERİ PATOFİZYOLOJİSİ EPİDEMİYOLOJİSİ KRONİK OBSTRÜKTİF AKCİĞER HASTALIĞI (KOAH) TANIMI SINIFLAMASI RİSK FAKTÖRLERİ PATOFİZYOLOJİSİ EPİDEMİYOLOJİSİ ÖĞRENİM HEDEFLERİ KOAH tanımını söyleyebilmeli, KOAH risk faktörlerini sayabilmeli, KOAH patofizyolojisinin

Detaylı

Erken Evre Akciğer Kanserinde

Erken Evre Akciğer Kanserinde Erken Evre Akciğer Kanserinde Görüntüleme Dr. Figen Başaran aran Demirkazık Hacettepe Universitesi Radyoloji Anabilim Dalı Kasım 2005 Mayıs 2006 Müsinöz ve nonmüsinöz tipte bronkioloalveoler komponenti

Detaylı

Fibrojen Toz: Solunumla akciğerlere ulaşarak biriken ve bunun sonucunda dokusal değişim oluşturarak akciğerlerde fonksiyonel bozukluk yapan tozları,

Fibrojen Toz: Solunumla akciğerlere ulaşarak biriken ve bunun sonucunda dokusal değişim oluşturarak akciğerlerde fonksiyonel bozukluk yapan tozları, İşyerinde Toz Toz: Maden ve taş ocaklarında, tünel yapımında ve tamamlayıcı tesislerinde işyeri havasına yayılan mineral ve kayaç parçacıklarını, Solunabilir Toz: Aerodinamik eşdeğer çapı 0-5 mikron büyüklüğünde

Detaylı

TONSİLLOFARENJİT TANI VE TEDAVİ ALGORİTMASI

TONSİLLOFARENJİT TANI VE TEDAVİ ALGORİTMASI TONSİLLOFARENJİT TANI VE TEDAVİ ALGORİTMASI Akut tonsillofarenjit veya çocukluk çağında daha sık karşılaşılan klinik tablosu ile tonsillit, farinks ve tonsil dokusunun inflamasyonudur ve doktora başvuruların

Detaylı

A.B.D de her yıl yaklaşık spontan pnömotoraks vakası geliştiği rapor edilmektedir İnsidansı henüz tam olarak bilinmemektedir

A.B.D de her yıl yaklaşık spontan pnömotoraks vakası geliştiği rapor edilmektedir İnsidansı henüz tam olarak bilinmemektedir Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalı Arş.Gör.Dr.Engin ŞENAY 02.02.2010 Pnömotoraks : Viseral ve parietal plevra yaprakları arasına hava girmesidir Künt Spontan Travmatik olabilir İyatrojenik

Detaylı

2013 2014 ÖĞRETİM YILI GÖĞÜS HASTALIKLARI STAJI DERS PROGRAMI (D GRUBU 2. Eylül. 2013 20. Eylül. 2013)

2013 2014 ÖĞRETİM YILI GÖĞÜS HASTALIKLARI STAJI DERS PROGRAMI (D GRUBU 2. Eylül. 2013 20. Eylül. 2013) 2013 2014 ÖĞRETİM YILI GÖĞÜS HASTALIKLARI STAJI DERS PROGRAMI (D GRUBU 2. Eylül. 2013 20. Eylül. 2013) 2. Eylül. 2013. Pazartesi 8.30 9.20 Staj konusunda bilgilenme Dr. Şule Kaya 9.30 10.20 Göğüs hastalıklarında

Detaylı

ALLERJİ AŞILARI. Prof. Dr. Ömer KALAYCI Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Allerji ve astım Ünitesi

ALLERJİ AŞILARI. Prof. Dr. Ömer KALAYCI Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Allerji ve astım Ünitesi ALLERJİ AŞILARI Prof. Dr. Ömer KALAYCI Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Allerji ve astım Ünitesi Allerji aşıları Allerjen immunoterapi Allerjik bir hastaya giderek artan miktarlarda allerjen

Detaylı

2015 2016 ÖĞRETİM YILI GÖĞÜS HASTALIKLARI STAJI DERS PROGRAMI. Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Görevli Öğretim Üyeleri: Prof. Dr.

2015 2016 ÖĞRETİM YILI GÖĞÜS HASTALIKLARI STAJI DERS PROGRAMI. Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Görevli Öğretim Üyeleri: Prof. Dr. 2015 2016 ÖĞRETİM YILI GÖĞÜS HASTALIKLARI STAJI DERS PROGRAMI Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Görevli Öğretim Üyeleri: Prof. Dr. Ahmet Akkaya Prof. Dr Münire Çakır Doç.Dr. Ahmet Bircan Doç Dr. Önder Öztürk

Detaylı

PRİMER SİLİYER DİSKİNEZİ HASTALARININ KLİNİK DEĞERLENDİRMESİ

PRİMER SİLİYER DİSKİNEZİ HASTALARININ KLİNİK DEĞERLENDİRMESİ PRİMER SİLİYER DİSKİNEZİ HASTALARININ KLİNİK DEĞERLENDİRMESİ N Emiralioğlu, U Özçelik, G Tuğcu, E Yalçın, D Doğru, N Kiper Hacettepe Üniversitesi Çocuk Göğüs Hastalıkları Bilim Dalı Genel Bilgiler Primer

Detaylı

EK-1 (*)(**) TOZ MESLEKİ MARUZİYET SINIR DEĞERLERİ TABLOSU. Maddenin Adı CAS No (1) Toplam Toz Miktarı TWA/ZAOD (mg/ m3) (2)

EK-1 (*)(**) TOZ MESLEKİ MARUZİYET SINIR DEĞERLERİ TABLOSU. Maddenin Adı CAS No (1) Toplam Toz Miktarı TWA/ZAOD (mg/ m3) (2) 1 EK-1 (*)(**) TOZ MESLEKİ MARUZİYET SINIR DEĞERLERİ TABLOSU Maddenin Adı CAS No (1) Toplam Toz Miktarı TWA/ZAOD (mg/ m3) (2) Solunabilir Toz Miktarı TWA/ZAOD (mg/m3) (2) Alfa-alumina 1344-28-1 15 5 Aluminyum

Detaylı

3. OLGU. Tüberküloz Kursu 2008 Antalya

3. OLGU. Tüberküloz Kursu 2008 Antalya 3. OLGU Tüberküloz Kursu 2008 Antalya 43 yaşında erkek hasta, çiftçi Yakınması: Öksürük, balgam, balgamla karışık kan tükürme, nefes darlığı Hikayesi: Yaklaşık 5 aydır öksürük ve balgam yakınması olan

Detaylı

Diş Tekisyenlerinde Slikozis. Diş Teknisyenlerinde Pnömokonyoz. Diş Teknisyenleri Akciğeri

Diş Tekisyenlerinde Slikozis. Diş Teknisyenlerinde Pnömokonyoz. Diş Teknisyenleri Akciğeri Diş Tekisyenlerinde Slikozis Diş Teknisyenlerinde Pnömokonyoz Diş Teknisyenleri Akciğeri Amerikan Ulusal İşçi Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsünün (NIOSH) verilerine göre; ABD de 200.000 den fazla küçük işletmede

Detaylı

Göğüs Cerrahisi Kuthan Kavaklı. Göğüs Cerrahisi. Journal of Clinical and Analytical Medicine

Göğüs Cerrahisi Kuthan Kavaklı. Göğüs Cerrahisi. Journal of Clinical and Analytical Medicine Journal of Clinical and Analytical Medicine Göğüs Cerrahisi Kuthan Kavaklı Göğüs Cerrahisi Akciğer Kanserinde Anamnez ve Fizik Muayene Bulguları Giriş Akciğer kanseri ülkemizde 11.5/100.000 görülme sıklığına

Detaylı

5 Kasım 2013 SALI Resmî Gazete Sayı : 28812 YÖNETMELİK Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından:

5 Kasım 2013 SALI Resmî Gazete Sayı : 28812 YÖNETMELİK Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından: 5 Kasım 2013 SALI Resmî Gazete Sayı : 28812 YÖNETMELİK Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından: TOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin

Detaylı

Meslek Hastalıkları. Prof.Dr.M.Sarper Erdoğan Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı

Meslek Hastalıkları. Prof.Dr.M.Sarper Erdoğan Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Meslek Hastalıkları Prof.Dr.M.Sarper Erdoğan Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Tanımlar İş Kazası Meslek Hastalıkları İçerik Meslek Hastalıkları Listesi Meslek Hastalıklarının Saptanması

Detaylı

Dönem 3 Konu: Amaç: Öğrenim Hedefleri: Konu: Amaç: Öğrenim Hedefleri: Konu: Amaç: Öğrenim Hedefleri: Konu: Amaç: Öğrenim Hedefleri:

Dönem 3 Konu: Amaç: Öğrenim Hedefleri: Konu: Amaç: Öğrenim Hedefleri: Konu: Amaç: Öğrenim Hedefleri: Konu: Amaç: Öğrenim Hedefleri: Dönem 3 Konu: Solunum sistemi hastalıklarında semptomlar Amaç: Dönem 3 öğrencileri bu dersin sonunda solunum sistemi hastalıklarında öksürük,balgam çıkarma,nefes darlığı,gögüs ağrısı,hemoptizi gibi semtomları

Detaylı

Ameliyat Riskinin Değerlendirilmesinde Akciğer Kapasitesi Akif Turna

Ameliyat Riskinin Değerlendirilmesinde Akciğer Kapasitesi Akif Turna Ameliyat Riskinin Değerlendirilmesinde Akciğer Kapasitesi Akif Turna Ameliyatın Riski Ameliyatın Riski Major akciğer ameliyatı yapılacak hastalarda risk birden fazla faktöre bağlıdır. Ameliyatın Riski

Detaylı

Sağlık Gözetimi. Dr. Bülent ŞİMŞEK

Sağlık Gözetimi. Dr. Bülent ŞİMŞEK Sağlık Gözetimi Dr. Bülent ŞİMŞEK İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Çalışanların Sağlık Gözetimi; çalışanların sağlığını korumak ve geliştirmek amacı ile çalışanlara verilecek her türlü sağlık hizmetini

Detaylı

ENFEKSİYON SEKELLERİ

ENFEKSİYON SEKELLERİ ENFEKSİYON SEKELLERİ Postenfeksiyöz Bronşiyolitis Obliterans Prof. Dr. Deniz Doğru Ersöz Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Göğüs Hastalıkları Ünitesi Bronşiyolitis Obliterans (BO) Alt solunum

Detaylı

Kurtarıcılar önceden eğitilmeli ve maruziyet alanına girmeden önce giydirilmelidir. Uygun ekipman yoksa

Kurtarıcılar önceden eğitilmeli ve maruziyet alanına girmeden önce giydirilmelidir. Uygun ekipman yoksa TTD - HAVA KİRLİLİĞİ GÖREV GRUBU SÜLFÜR DİOKSİT GAZI MARUZİYETİ HAKKINDA HEKİMLERE BİLGİ NOTU Sülfür dioksit gazına maruz kalan insanlar başka insanlar üzerinde sekonder bir risk oluşturmazlar. Ama deri

Detaylı

İşyerinde Sağlık Gözetimine Genel Bakış. Dr. Dilek TİRYAKİ

İşyerinde Sağlık Gözetimine Genel Bakış. Dr. Dilek TİRYAKİ İşyerinde Sağlık Gözetimine Genel Bakış Dr. Dilek TİRYAKİ Sağlık Gözetimi Amaç: İşyerindeki sağlığa zararlı etkenlerin, çalışan sağlığındaki olumsuz etkilerinin saptanması ve tanımlanması Yöntem: Sağlık

Detaylı

Astım hastalarında görülen öksürük, hırıltı ve nefes darlığı gibi yakınmaların sebebi, solunum

Astım hastalarında görülen öksürük, hırıltı ve nefes darlığı gibi yakınmaların sebebi, solunum Bölüm 28 Çocuğum Astımlı mı Kalacak? Dr. S. Tolga YAVUZ Astım hastalarında görülen öksürük, hırıltı ve nefes darlığı gibi yakınmaların sebebi, solunum yollarında ortaya çıkan ve şiddeti zaman içinde değişmekle

Detaylı

Çocuklarda Akut Solunum Sıkıntısı Sendromu (ARDS) ve Tedavisi. Tolga F. Köroğlu Dokuz Eylül Üniversitesi

Çocuklarda Akut Solunum Sıkıntısı Sendromu (ARDS) ve Tedavisi. Tolga F. Köroğlu Dokuz Eylül Üniversitesi Çocuklarda Akut Solunum Sıkıntısı Sendromu (ARDS) ve Tedavisi Tolga F. Köroğlu Dokuz Eylül Üniversitesi 1967: 18.07.2013 2 Tarihçe 1967 Acute Respiratory Distress in Adults 1971 Adult Respiratory Distress

Detaylı

RENOVASKÜLER HİPERTANSİYON ŞÜPHESİ OLAN HASTALARDA KLİNİK İPUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ DR. NİHAN TÖRER TEKKARIŞMAZ

RENOVASKÜLER HİPERTANSİYON ŞÜPHESİ OLAN HASTALARDA KLİNİK İPUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ DR. NİHAN TÖRER TEKKARIŞMAZ RENOVASKÜLER HİPERTANSİYON ŞÜPHESİ OLAN HASTALARDA KLİNİK İPUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ DR. NİHAN TÖRER TEKKARIŞMAZ 20.05.2010 Giriş I Renovasküler hipertansiyon (RVH), renal arter(ler) darlığının neden

Detaylı

Yüksekte Çalışması İçin Onay Verilecek Çalışanın İç Hastalıkları Açısından Değerlendirilmesi. Dr.Emel Bayrak İç Hastalıkları Uzmanı

Yüksekte Çalışması İçin Onay Verilecek Çalışanın İç Hastalıkları Açısından Değerlendirilmesi. Dr.Emel Bayrak İç Hastalıkları Uzmanı Yüksekte Çalışması İçin Onay Verilecek Çalışanın İç Hastalıkları Açısından Değerlendirilmesi Dr.Emel Bayrak İç Hastalıkları Uzmanı Çalışan açısından, yüksekte güvenle çalışabilirliği belirleyen etkenler:

Detaylı

Alevlenmelerin en yaygın nedeni, trakeobronşiyal enfeksiyonlar ve hava kirliliğidir. Şiddetli alevlenmelerin üçte birinde neden saptanamamaktadır

Alevlenmelerin en yaygın nedeni, trakeobronşiyal enfeksiyonlar ve hava kirliliğidir. Şiddetli alevlenmelerin üçte birinde neden saptanamamaktadır Toraks Derneği, Göğüs Hastalıkları Uzmanları ve solunum hastalıkları alanında çalışan diğer uzmanlık dallarındaki hekimler tarafından 1992 de kurulan bir ulusal uzmanlık derneğidir. Toraks Derneği nin

Detaylı

YAYGIN DANSİTE ININ BT İLE AYIRICI TANISI. Dr. Çetin Atasoy

YAYGIN DANSİTE ININ BT İLE AYIRICI TANISI. Dr. Çetin Atasoy YAYGIN DANSİTE ARTIŞININ ININ BT İLE AYIRICI TANISI Dr. Çetin Atasoy Ankara Üniversitesi Tıp T p Fakültesi Buzlu cam yoğunlu unluğu: u: Damar işaretlerinin seçilebildi ilebildiği i minimal yoğunluk artışı

Detaylı

HAS İş Sağlığı ve Güvenliği II 01- UYGULAMA İLKELERİ

HAS İş Sağlığı ve Güvenliği II 01- UYGULAMA İLKELERİ HAS223-26 İş Sağlığı ve Güvenliği II 01- UYGULAMA İLKELERİ İSG Kanunu Haziran 2012 MADDE 4- (1) İşveren, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlü olup bu çerçevede; İŞ SAĞLIĞI

Detaylı

TOZDAN NASIL KORUNABİLİRİM?

TOZDAN NASIL KORUNABİLİRİM? TOZDAN NASIL KORUNABİLİRİM? TOZ NEDİR? TOZ: Çeşitli organik ve inorganik maddelerden aşınma, parçalanma, öğütme, yanma veya mekanik olarak kırma, parçalama, delme, öğütme işlemleri sırasında ve sonucunda

Detaylı

Temel SFT Yorumlama. Prof. Dr. Gamze KIRKIL Fırat Üniversitesi Göğüs Hastalıkları AD

Temel SFT Yorumlama. Prof. Dr. Gamze KIRKIL Fırat Üniversitesi Göğüs Hastalıkları AD Temel SFT Yorumlama Prof. Dr. Gamze KIRKIL Fırat Üniversitesi Göğüs Hastalıkları AD SPİROMETRİ ENDİKASYONLARI A. Semptom, bulgu veya anormal laboratuar sonuçları varlığında akciğer hastalığı tanısını doğrulamak

Detaylı

1. OLGU. Tüberküloz Kursu 2008 Antalya

1. OLGU. Tüberküloz Kursu 2008 Antalya 1. OLGU Tüberküloz Kursu 2008 Antalya 49 yaşında kadın hasta, ev hanımı Yakınması: Öksürük, balgam Hikayesi: Yaklaşık 2 aydır şikayetleri olan hasta akciğer grafisinde lezyon görülmesi üzerine merkezimize

Detaylı

Astım tedavisinde yaygın olarak yapılan yanlışlar vardır. Bu doğru bilinen yanlışların düzeltilmesi

Astım tedavisinde yaygın olarak yapılan yanlışlar vardır. Bu doğru bilinen yanlışların düzeltilmesi Bölüm 17 Astım Tedavisinde Yapılan Yanlışlar Astım Tedavisinde Yapılan Yanlışlar Dr. Gülhan AYHAN ve Dr. Ömer AYTEN Astım tedavisinde yaygın olarak yapılan yanlışlar vardır. Bu doğru bilinen yanlışların

Detaylı

PULMONER HİPERTANSİYONUN. Prof Dr Sait Karakurt Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları ve Yoğun Bakım Ana Bilim Dalı

PULMONER HİPERTANSİYONUN. Prof Dr Sait Karakurt Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları ve Yoğun Bakım Ana Bilim Dalı PULMONER HİPERTANSİYONUN YBÜ de TEDAVİSİ Prof Dr Sait Karakurt Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları ve Yoğun Bakım Ana Bilim Dalı YBÜ-pulmoner hipertansiyon PULMONER VENÖZ HİPERTANSİYON

Detaylı

Kronik inflamasyonun neden olduğu bronş hiperreaktivitesidir.

Kronik inflamasyonun neden olduğu bronş hiperreaktivitesidir. Bronşial astım ve tedavisi Dr. Müsemma Karabel Sunu Planı Pediatrik astımın özellikleri Klinik Bulgular Tanı basamakları Öykü GINA önerisi anket:2008 FM LAB Pediatrik astımın tedavisi Atak tedavisi Pediatrik

Detaylı

Bir Hastada Astım Hastalığı İle Karıştırılan Yabancı Cisim Aspirasyonunda Röntgen Grafisinin Önemi: Ne Umduk,Ne Bulduk?'

Bir Hastada Astım Hastalığı İle Karıştırılan Yabancı Cisim Aspirasyonunda Röntgen Grafisinin Önemi: Ne Umduk,Ne Bulduk?' Bir Hastada Astım Hastalığı İle Karıştırılan Yabancı Cisim Aspirasyonunda Röntgen Grafisinin Önemi: Ne Umduk,Ne Bulduk?' Serdar Sedat IŞIK 1,2 1 T.C.Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü

Detaylı

ÇOCUKLARDA YABANCI CİSİM ASPİRASYONLARI. Dr Fazilet Karakoç Marmara Üniversitesi Çocuk Göğüs Hastalıkları

ÇOCUKLARDA YABANCI CİSİM ASPİRASYONLARI. Dr Fazilet Karakoç Marmara Üniversitesi Çocuk Göğüs Hastalıkları ÇOCUKLARDA YABANCI CİSİM ASPİRASYONLARI Dr Fazilet Karakoç Marmara Üniversitesi Çocuk Göğüs Hastalıkları Yabancı cisim aspirasyonu (YCA) Epidemiyoloji YCA çocukluk yaş grubunun önemli morbidite ve mortalite

Detaylı

İnvazif Fungal İnfeksiyonlarda Tanı Klinik-Radyolojik Yaklaşım. Dr.Özlem Özdemir Kumbasar

İnvazif Fungal İnfeksiyonlarda Tanı Klinik-Radyolojik Yaklaşım. Dr.Özlem Özdemir Kumbasar İnvazif Fungal İnfeksiyonlarda Tanı Klinik-Radyolojik Yaklaşım Dr.Özlem Özdemir Kumbasar Bağışıklığı baskılanmış hastaların akciğer komplikasyonları sık görülen ve ciddi sonuçlara yol açan önemli sorunlardır.

Detaylı

ININ BT İLE AYIRICI TANISI

ININ BT İLE AYIRICI TANISI YAYGIN DANSİTE ARTIŞININ ININ BT İLE AYIRICI TANISI Dr. Çetin Atasoy Ankara Üniversitesi Tıp T p Fakültesi Buzlu cam yoğunlu unluğu: u: Damar işaretlerinin i seçilebildi ilebildiği i minimal yoğunluk artışı

Detaylı

SOLUNUM SİSTEMİ HASTALIKLARI. Müge BULAKBAŞI Yüksek Hemşire

SOLUNUM SİSTEMİ HASTALIKLARI. Müge BULAKBAŞI Yüksek Hemşire SOLUNUM SİSTEMİ HASTALIKLARI Müge BULAKBAŞI Yüksek Hemşire ÜST SOLUNUM YOLU Farenjit :Farenks mukozasının iltihabi bir hastalığıdır. Akut ve kronik olarak seyreder. Larenjit :Üst solunum yolunun bir parçası

Detaylı

Sunum planı. Epidemiyoloji Tanım Sınıflama Değerlendirme Tedavi Özet

Sunum planı. Epidemiyoloji Tanım Sınıflama Değerlendirme Tedavi Özet Sunum planı Epidemiyoloji Tanım Sınıflama Değerlendirme Tedavi Özet En sık hekime başvuru nedeni Okul çağındaki çocuklarda %35-40 viral enfeksiyonlar sonrası 10 gün %10 çocukta 25 günü geçer. Neye öksürük

Detaylı

TEHLİKELİ KİMYASAL MADDELERİN OLUŞTURDUĞU RİSKLER İÇİN GENEL ve ÖZEL ÖNLEME YÖNTEMLERİ

TEHLİKELİ KİMYASAL MADDELERİN OLUŞTURDUĞU RİSKLER İÇİN GENEL ve ÖZEL ÖNLEME YÖNTEMLERİ TEHLİKELİ KİMYASAL MADDELERİN OLUŞTURDUĞU RİSKLER İÇİN GENEL ve ÖZEL ÖNLEME YÖNTEMLERİ Dr. Fatma IŞIK COŞKUNSES İSG Uzmanı / İSGÜM Kimyasal maddeler sanayimizin ve günlük yaşantımızın içinde bir çok alanda

Detaylı

Eğitim Yılı. Dönem V. Göğüs Hastalıkları. Staj Eğitim Programı

Eğitim Yılı. Dönem V. Göğüs Hastalıkları. Staj Eğitim Programı 2018-2019 Eğitim Yılı Dönem V Göğüs Hastalıkları Staj Eğitim Programı Eğitim Başkoordinatörü: Dönem Koordinatörü: Koordinatör Yardımcısı: Prof. Dr. Mesut A. ÜNSAL Doç. Dr. Eyüp Burak SANCAK Dr. Öğr. Üyesi

Detaylı

Olgu Tartışması Kronik HP. Dr.Özlem Özdemir Kumbasar

Olgu Tartışması Kronik HP. Dr.Özlem Özdemir Kumbasar Olgu Tartışması Kronik HP Dr.Özlem Özdemir Kumbasar 2015 61 y, kadın hasta 1-2 yıldır giderek artan öksürük, nefes darlığı Değişik hastanelerde muayene olmuş, verilen inhaler tedavilerden yarar görmemiş

Detaylı

Meslek Hastalıklarında Maluliyet Değerlendirmesi

Meslek Hastalıklarında Maluliyet Değerlendirmesi Meslek Hastalıklarında Maluliyet Değerlendirmesi İbrahim AKKURT Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı, Sivas Konuya başlamadan önce anısına bu yayının yapıldığı Dr. Haldun

Detaylı

AÜTF İBN-İ SİNA HASTANESİ GÖĞÜS HASTALIKLARI POLİKLİNİĞİNE BAŞVURAN HASTALARIN DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİ VE HASTALIKLARININ SİGARAYLA OLAN İLİŞKİSİ

AÜTF İBN-İ SİNA HASTANESİ GÖĞÜS HASTALIKLARI POLİKLİNİĞİNE BAŞVURAN HASTALARIN DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİ VE HASTALIKLARININ SİGARAYLA OLAN İLİŞKİSİ AÜTF İBN-İ SİNA HASTANESİ GÖĞÜS HASTALIKLARI POLİKLİNİĞİNE BAŞVURAN HASTALARIN DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİ VE HASTALIKLARININ SİGARAYLA OLAN İLİŞKİSİ BARAN E 1, KOCADAĞ S 1, AKDUR R 1, DEMİR N 2, NUMANOĞLU

Detaylı

SOLİTER PULMONER NODÜL

SOLİTER PULMONER NODÜL SOLİTER PULMONER NODÜL Dr. Sebahat Akoğlu Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp T p Fakültesi Göğüs s Hastalıklar kları AD Tanım 3 cm.den küçük üçük, tek, normal akciğer dokusuyla çevrili, adenopati ya da atelektazi

Detaylı

2014 2015 ÖĞRETİM YILI GÖĞÜS HASTALIKLARI STAJI DERS PROGRAMI (D GRUBU 8. Eylül. 2014 26. Eylül. 2014)

2014 2015 ÖĞRETİM YILI GÖĞÜS HASTALIKLARI STAJI DERS PROGRAMI (D GRUBU 8. Eylül. 2014 26. Eylül. 2014) 2014 2015 ÖĞRETİM YILI GÖĞÜS HASTALIKLARI STAJI DERS PROGRAMI (D GRUBU 8. Eylül. 2014 26. Eylül. 2014) 8. Eylül. 2014. Pazartesi 8.30 9.20 Staj konusunda bilgilenme Dr. Şule Kaya 9.30 10.20 Göğüs hastalıklarında

Detaylı

Mesleki Solunum Sistemi Hastalıklarında Radyoloji. Doç. Dr. Funda Coşkun Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

Mesleki Solunum Sistemi Hastalıklarında Radyoloji. Doç. Dr. Funda Coşkun Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Mesleki Solunum Sistemi Hastalıklarında Radyoloji Doç. Dr. Funda Coşkun Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı İkincil Koruma O Standart göğüs grafileri O Digital göğüs grafileri

Detaylı

SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ. Doç Dr Tunçalp Demir

SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ. Doç Dr Tunçalp Demir SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ Doç Dr Tunçalp Demir SFT-SINIFLANDIRMA A-)Spirometrik inceleme 1. Basit spirometri 2. Akım-volüm halkası a)maksimal volenter ventilasyon (MVV) b)reversibilite c)bronş provokasyonu

Detaylı

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı. Romatoloji Bilim Dalı Olgu Sunumu 28 Haziran 2016 Salı

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı. Romatoloji Bilim Dalı Olgu Sunumu 28 Haziran 2016 Salı Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Romatoloji Bilim Dalı Olgu Sunumu 28 Haziran 2016 Salı Yandal Ar. Gör. Uzm. Dr. Kübra Öztürk Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi

Detaylı

17.08.2012-KOAH TEDAVİSİNDE SFT ZORUNLULUĞUNUN KALDIRILMASINA HÜKMEDEN SUT MADDELERİNE YÖNELİK SPÇG GÖRÜŞÜ

17.08.2012-KOAH TEDAVİSİNDE SFT ZORUNLULUĞUNUN KALDIRILMASINA HÜKMEDEN SUT MADDELERİNE YÖNELİK SPÇG GÖRÜŞÜ 17.08.2012-KOAH TEDAVİSİNDE SFT ZORUNLULUĞUNUN KALDIRILMASINA HÜKMEDEN SUT MADDELERİNE YÖNELİK SPÇG GÖRÜŞÜ GİRİŞ Ülkemizde KOAH prevalansı 40 yaş üzeri erişkin nüfusta %19 dur, diğer bir ifadeyle yaklaşık

Detaylı

SAĞLIK GÖZETİMİ VE MESLEK HASTALIKLARI

SAĞLIK GÖZETİMİ VE MESLEK HASTALIKLARI SAĞLIK GÖZETİMİ VE MESLEK HASTALIKLARI İŞ SAĞLIĞI GÖZETİMİ (SURVEYANS) Düzenli ve rutin olarak sürekli veri toplanması, verilerin analizi, yorumlanması ve bu bilgilerin ilgili birimlere dağıtılması işlemlerinin

Detaylı

Göğüs Hastalıklarında Maluliyet Hesaplanması ve Sık Yaşanan Sorunlar

Göğüs Hastalıklarında Maluliyet Hesaplanması ve Sık Yaşanan Sorunlar BÖLÜM 5 Göğüs Hastalıklarında Maluliyet Hesaplanması Sık Yaşanan Sorunlar Hacettepe Ünirsitesi Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıkları ABD, İş Meslek Hastalıkları BD, Ankara Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)'ne göre

Detaylı

MESLEK HASTALIKLARI ve SEBEPLERİ

MESLEK HASTALIKLARI ve SEBEPLERİ MESLEK HASTALIKLARI ve SEBEPLERİ 15.10.2018 www.sakarya.edu.tr 1 Çalışanların sağlık sorunları Çalışanların sağlık sorunları 3 gruba ayrılır; 1. Genel hastalıklar ÜSYE, vs. 2. İşe özgü sağlık sorunları

Detaylı

Mesleksel Akciğer Hastalıkları. Prof. Dr. Y. İzzettin Barış

Mesleksel Akciğer Hastalıkları. Prof. Dr. Y. İzzettin Barış Mesleksel Akciğer Hastalıkları Prof. Dr. Y. İzzettin Barış ARGON GAZI AR :Renksis,kokusuz iner gaz.o2 gibi suda erir Kullanım alanları : Basınç odaları,neon,flöresan ampulleri,bronş tümörlerinin laser

Detaylı

GEBELİK ve BÖBREK HASTALIKLARI

GEBELİK ve BÖBREK HASTALIKLARI GEBELİK ve BÖBREK HASTALIKLARI Gebelikte ortaya çıkan fizyolojik değişiklikler Sodyum ve su retansiyonu Sistemik kan basıncında azalma Böbrek boyutunda artma ve toplayıcı sistemde dilatasyon Böbrek kan

Detaylı

İnterstisyel hastalıklar. klarında klinik değerlendirme. erlendirme

İnterstisyel hastalıklar. klarında klinik değerlendirme. erlendirme İnterstisyel akciğer hastalıklar klarında klinik değerlendirme erlendirme Doç.Dr.Dr.Benan.Benan MüsellimM Solunumsal semptomlar Dispne Öksürük Balgam Göğüs s ağrısıa Hemoptizi Alveoler hemoraji sendromları

Detaylı

Dicle Tıp Dergisi 2004 Cilt:31, Sayı:2, (23-30)

Dicle Tıp Dergisi 2004 Cilt:31, Sayı:2, (23-30) Dicle Tıp Dergisi 2004 Cilt:31, Sayı:2, (23-30) Pamuklu İplik ve Dokuma Fabrikası İşçilerinde Solunum Sistemi Semptomları ve Fonksiyonları Candan Öğüş*, Levent Dönmez**, Tülay Özdemir*, Aykut Çilli* ÖZET

Detaylı

MESLEKİ AKCİĞER HASTALIKLARI. Prof. Dr. Zeki KILIÇASLAN

MESLEKİ AKCİĞER HASTALIKLARI. Prof. Dr. Zeki KILIÇASLAN MESLEKİ AKCİĞER HASTALIKLARI Prof. Dr. Zeki KILIÇASLAN MESLEKİ AKCİĞER HASTALIKLARI PNÖMOKONYOZLAR ASBEST İLGİLİ HASTALIKLAR MESLEKİ ASTIM VE BİSİNOSİS EKSTRENSEK ALLERJİK ALVEOLİT 68 yaşında erkek. 10

Detaylı

SOLUNUM SİSTEMİ HASTALARINDA EVDE SAĞLIK UYGULAMALARI

SOLUNUM SİSTEMİ HASTALARINDA EVDE SAĞLIK UYGULAMALARI SOLUNUM SİSTEMİ HASTALARINDA EVDE SAĞLIK UYGULAMALARI Yrd. Doç. Dr. Sibel KÜÇÜK Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Solunum Sistemi Hastalıklarında Evde Bakımın Amacı Progresyonu önlemek,

Detaylı

türk tabipleri birliði SİLİKOZİS Dr. İbrahim AKKURT Prof., Cumhuriyet Üniv. Tıp Fak. Göğüs Hastalıkları AD.

türk tabipleri birliði SİLİKOZİS Dr. İbrahim AKKURT Prof., Cumhuriyet Üniv. Tıp Fak. Göğüs Hastalıkları AD. Dr. İbrahim AKKURT Prof., Cumhuriyet Üniv. Tıp Fak. Göğüs Hastalıkları AD. SİLİKOZİS Giriş Her ne kadar son yıllarda basında kot kumlamacılığı ile gündeme geldi ise de silikozis in insanlık tarihi kadar

Detaylı

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI T Ü R K İY E HALK SAĞLIĞI KURUM U Van Halk Sağlığı Müdürlüğü

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI T Ü R K İY E HALK SAĞLIĞI KURUM U Van Halk Sağlığı Müdürlüğü T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI T Ü R K İY E HALK SAĞLIĞI KURUM U Van Halk Sağlığı Müdürlüğü Sayı : 37.81 1.563-934/ 28/04/2014 Konu : Teklife Davet Tel : Faks : Kurumumuzun ihtiyacı olan (2) kalem Dünya Astım Günü

Detaylı