Devrilme stabilitesi ve damperli devrilme stabilitesi

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Devrilme stabilitesi ve damperli devrilme stabilitesi"

Erol Karakuş
6 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Genel Genel Devrilme stabilitesi ve damperli devrilme stabilitesinin farklı tüleri vardır. Özellikle şunlar yer alır: Sürüş sırasında devrilme stabilitesi Devrilme sırasında devrilme stabilitesi Bir vinç kullanırken devrilme stabilitesi Yüksek ağırlık merkezi veren üstyapılı araçlarda düşük ağırlık merkezine sahip araçlara kıyasla devrilme riski daha fazladır. Örneğin, yanlara doğru devrilme aşağıdaki senaryolarda meydana gelebilir: Virajları alırken Sıvı veya uygun şekilde sabitlenmemiş yükler gibi kolayca hareket edebilen yükleri taşırken Araç eğimli veya yumuşak bir yüzeydeyken devirme sırasında Aracın sertliği devrilmeye karşı statik direnci etkiler. Yüksek oranda sertlik, örneğin devirme sırasında yanlara aşırı dönmeye karşı direnci arttırır. Yüksek oranda sertlik tek faktör değildir ön ve arka şasi parçaları arasındaki dengenin de etkisi vardır. Sürüş sırasında optimum devrilme stabilitesi için, yüksek oranda sertlik ile iyi bir denge önemli etmenlerdir. Devrilme stabilitesi ile damperli devrilme stabilitesini arttırmanın en iyi yolu normalde, arka uça göre genellikle daha zayıf olduğu için ön ucun sertlik seviyesini arttırmaktır. Üstyapı ve yükün ağırlık merkezi de devrilme stabilitesi ile damperli devrilme stabilitesini etkiler. Bu nedenle, ağırlık merkezinin olabildiğince düşük yerleştirilmesi tavsiye edilir. Brüt araç ağırlığı (GVW) 40 ton üzeri olan ve yüksek ağırlık merkezine sahip bir aracın devrilme stabilitesi ile damperli devrilme stabilitesini kontrol edin. 04:20-02 Yayım 4 tr-tr 1 (12)

2 Genel Genel bir kaide olarak, ağırlık merkezi ile tekerlek izi genişliğinin yarısı arasındaki çizgi, yatay düzlemde 70 'den az bir açı oluşturuyorsa devrilme stabilitesi kabul edilebilir seviyededir, resme bakınız. Bir Scania bayii, ADR için bir hesaplama programı kullanarak devrilme stabilitesinin analiz edilmesine yardımcı olabilir. 1. ADR gereklilikleri yukarıda sözü geçen genel kaideden daha bağlayıcıdır. Program boji, süspansiyon ve stabilizatör çubuğu gibi özel seçimlere bağlıdır ve çekici kombinasyonları dışında tüm kamyon tiplerinde kullanılabilir. Program aynı zamanda maksimum yük ADR gerekliliğini karşılamak için, üstyapı ağırlık merkezinin maksimum izin verilen yüksekliğini de hesaplar. ADR araçları için stabilite ÖNEMLİ! ADR güvenlik yönetmeliklerini R111'i karşılaması gereken FX, OL, AT tipi ADR araçlarda, stabilite gerekliliklerinin karşılandığını doğrulamak için bir hesaplama ve test gerekir. Hesaplamaları yapma ile ilgili yardım için bir Scania bayiisi ile iletişime geçin. Δ = Delta Tehlikeli malların yollarla taşınması ile ilgili AB anlaşması. 04:20-02 Yayım 4 tr-tr 2 (12)

3 Devirme sırasında stabilite Devirme sırasında stabilite Damperli bir kamyonun normal kullanım sırasında devrilme riski olmamalıdır. Kullanılacağı ortamda hesaplamalar ve test yaparak damperli kamyonun stabilitesini sağlayın. Devrilme sırasındaki stabilite aşağıdaki etkileşim faktörlerine bağlıdır: Yükü desteklemek için zemin kapasitesi Ağırlık merkezi konumu Şasi yuvarlanma sertliği Üstyapının bükülme sertliği Stabilize edici ekipman, boji engelleme gibi Devrilme sırasında pratik idare 04:20-02 Yayım 4 tr-tr 3 (12)

4 Devirme sırasında stabilite Damperli kamyonlar için stabilite testi Bazı pazarlarda, işleme alınmadan önce damperli kamyonların bir stabilite testine tabi tutulmaları şart koşulur. Bir damperli kamyon stabilite testi aşağıdaki gibi yapılır: 1. Test sırasında devrilmeye başlarsa damperli kamyonu desteklemek için, uygun bir konuma bir ön yükleyici veya başka bir ekipman yerleştirin. 2. Brüt araç ağırlığına erişene kadar damperli kamyonu yükleyin. 3. Bir taraftaki tekerlekleri 200 mm yükseklikteki bir rampa üzerine (resme bakın) koyun veya aracı yanlara yaklaşık 5 eğim yapan bir yüzey üzerine yerleştirin. 4. Yükleme kapağını açın, üstyapıyı çeşitli önceden belirlenmiş eğim açılarına eğin ve aşağıdakini kaydedin: Platform sapması Yay sıkıştırması Şasi çerçevesi burulması ve paralel yer değiştirme 5. Testi ve test sonuçlarını not edin :20-02 Yayım 4 tr-tr 4 (12)

5 Devirme sırasında stabilite Aracın devrilme stabilitesinin artırılması Boşaltma sırasında damperli devrilme stabilitesi ile sürüş sırasında devrilme stabilitesi ortak temel prensiplere sahiptir. Bu nedenle aşağıdaki tavsiyeler devrilme stabilitesine de uygulanabilir. Devrilme koşulları zeminin eğimine, yük desteği kapasitesine ve üstyapının tasarımına bağlı olduğu için, büyük farklılıklar gösterir. İyi bir devrilme stabilitesi için temel gereklilik bükülme sertliğinin, şasinin ön ve arka kısmı arasında iyi dengelenmiş olmasıdır. Arka kısım devrilme mafsalı için büyük bir bükülme sertliği sunar, ama şasinin ön kısmının arka kısma oranla çok az bükülme sertliğine sahip olmaması çok önemlidir. Araç özelliği Ön ve arka yaylar mümkün olduğunca sert olmalıdır ancak aynı zamanda çekme ve sürüş konforu da düşünülmelidir. Ön stabilizatör çubuğu devirme stabilitesini arttırır, ama daha da önemlisi, damperli kamyona iyi sürüş özellikleri verir. Seçenek fabrikada mevcutsa, arka stabilizatör çubukları tavsiye edilir. Şasinin arka ucuna bükülme açısından sert bir uç kirişi takılmalıdır. Üstyapı önerileri Arka devrilme desteği şaftı ile en arkadaki şasi çerçevesi destek noktası (yayın arka yay tutucusu, ilave aks tutucusu veya denge bojisi tutucusu) arasındaki mesafenin mümkün olduğunca kısa olduğundan emin olun. Çapraz desteklenmiş bir alt şasi ile birlikte kısa mesafe, katlanma ve bükülmeye karşı bir çıkıntı ile sonuçlanır, bu da devrilme sırasında platformun yanal olarak yer değiştirmesini önler. Yaprak yaylı süspansiyona sahip araçlarda bir boji engelleme cihazı kullanın. Havalı süspansiyonlu araçlarda iyi bir stabilite sağlamak için, arka hava körükleri devirmeden önce boşaltılmalıdır. Bir devirme stabilizörü kullanın. 04:20-02 Yayım 4 tr-tr 5 (12)

Vinç çalışması sırasındaki stabilite, hem arkaya monteli vinçler hem de kabinin arkasına monteli vinçler için geçerli olan aşağıdaki faktörlere bağlıdır: Şasi tasarımı Vinç yükü Çalışma alanındaki

6 Eğilmeye karşı sert bir kiriş fabrika tarafından belirtilmemişse, üstyapı imalatçısı tarafından takılmalıdır. Vinci monte eden kişi, stabilite testinin yürütülmesini ve bir sertifikanın verilmesini sağlamakla yükümlüdür. Vinç çalışması sırasındaki stabilite, hem arkaya monteli vinçler hem de kabinin arkasına monteli vinçler için geçerli olan aşağıdaki faktörlere bağlıdır: Şasi tasarımı Vinç yükü Çalışma alanındaki vinç kolunun konumu Yüzeyin şekli ve tutarlılığı Stabilite faktörü Aşağıda vinçlerle kaldırma için temel prensiptir: Stabilize edici moment: Devrilme hattının araç yanına etki eden tüm ağırlıklar stabilize edici momenti (Ts) arttırır. Devrilme momenti: Devrilme hattının vinç yanına etki eden tüm ağırlıklar devrilme momentini (Tt) arttırır. Stabilite faktörü (n) stabilize edici momentin devrilme momenti ile bölünmesinin sonucudur. Stabilite faktörü 1,4 veya üzeri olduğunda iyi bir stabilite elde edilir :20-02 Yayım 4 tr-tr 6 (12)

7 Ts Tt = n D Hesaplamaya gerek yoktur. Bir stabilite testi ile onaylanmalıdır (bazı ülkelerde bunun istisnası vardır). M1 E Stabilite faktörü hesaplamasına örnek Örnek 1: Araç arkasındaki vinç G1 G2 90 G1 = İki destek ayağı, montaj parçaları ve yağ ile uzatma kirişlerinin toplam ağırlığı A B G2 = Destek ayakları olmadan vinç ağırlığı P = Maksimum kol uzunluğunda vincin maksimum kaldırma kapasitesi M1 = Ön aksta yüksüz araç ağırlığı M2 M2 = Arka aksta yüksüz araç ağırlığı M1 D + G1 A + M2 C + G2 E = n P B C :20-02 Yayım 4 tr-tr 7 (12)

8 Örnek 2: 3 akslı araçlarda ekstra destek ayakları ve kabin arkasındaki vinç G1 = İki destek ayağı, montaj parçaları ve yağ ile uzatma kirişlerinin toplam ağırlığı G2 = Destek ayakları olmadan vinç ağırlığı G4 = Ekstra destek ayaklarının ağırlığı P = Maksimum kol uzunluğunda vincin maksimum kaldırma kapasitesi M1 = Ön aksta yüksüz araç ağırlığı M2 = Arka aksta yüksüz araç ağırlığı M1 G1 D E G2 A B 90 M1 D + G1 A + M2 C + G2 E + G4 F = n P B M2 G4 F C :20-02 Yayım 4 tr-tr 8 (12)

9 Örnek 3: 4 akslı ve çift ön akslı araçlarda ekstra destek ayakları ve kabin arkasındaki vinç D Ağırlık M1, ön aksların arasında yer alır. M1 E 90 G1 = İki destek ayağı, montaj parçaları ve yağ ile uzatma kirişlerinin toplam ağırlığı G2 = Destek ayakları olmadan vinç ağırlığı G4 = Ekstra destek ayaklarının ağırlığı P = Maksimum kol uzunluğunda vincin maksimum kaldırma kapasitesi M1 = Ön aksta yüksüz araç ağırlığı M2 = Arka aksta yüksüz araç ağırlığı G1 M2 G2 A B M1 D + G1 A + M2 C + G2 E + G4 F = n P B G4 G2 ve boyut E devrilme hattının dışındaysa, G2 E aşağıdaki gibi paydaya taşınır: F C M1 D + G1 A + M2 C + G4 F = n P B + G2 E :20-02 Yayım 4 tr-tr 9 (12)

10 Örnek 4a: Arkaya monte edilmiş vinç M1 M1 D + M2 C = n P B + G2 E Bu örnekte devrilme hattı vinç merkezinden geçtiğinden dolayı, G1 hesaplamaya dahil edilemez. UYARI! Vinci asla aracın ilave aksı kalkmış durumdayken kullanmayın. ÖNEMLİ! Stabilite bu yönde çok büyük olduğundan, arkaya doğru kalkan ağır vinç aşırı derecede yüksek gerilimlere neden olabilir. 90 G2 M2 G1 E C B D P :20-02 Yayım 4 tr-tr 10 (12)

11 Örnek 4b: Arkaya monte edilmiş vinç G1 A + M2 C + G2 E P B = n M1 Bu örnekte devrilme hattı ön aks merkezinden geçtiğinden dolayı, M1 hesaplamaya dahil edilemez. C M2 E P G1 90 G2 A B :20-02 Yayım 4 tr-tr 11 (12)

12 Örnek 5: Arkaya monteli vinç ve ekstra destek ayakları G1 = İki destek ayağı, montaj parçaları ve yağ ile uzatma kirişlerinin toplam ağırlığı G2 = Destek ayakları olmadan vinç ağırlığı G4 = Ekstra destek ayaklarının ağırlığı P = Maksimum kol uzunluğunda vincin maksimum kaldırma kapasitesi M1 = Ön aksta yüksüz araç ağırlığı M2 = Arka aksta yüksüz araç ağırlığı M1 G4 F D C M1 D + G1 A + M2 C + G2 E + G4 F = n P B G2 ve boyut E devrilme hattının dışındaysa, G2 E aşağıdaki gibi paydaya taşınır: M2 G1 G2 P M1 D + G1 A + M2 C + G4 F = n P B + G2 E E 90 A B :20-02 Yayım 4 tr-tr 12 (12)

Benzer belgeler

Devrilme stabilitesi. Genel bilgiler. Aşağıdaki belgelerde daha fazla bilgi bulunabilir:

Devrilme stabilitesi. Genel bilgiler. Aşağıdaki belgelerde daha fazla bilgi bulunabilir: Genel bilgiler Başlıca aşağıdakiler olmak üzere farklı devrilme stabilitesi türleri vardır: Sürüş sırasında devrilme stabilitesi Devrilme sırasında devrilme stabilitesi Vinç kullanırken devrilme stabilitesi