TONS LL T VE FARENJ TLER

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "TONS LL T VE FARENJ TLER"

Transkript

1 Eğitimi Etkinlikleri.Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri Solunum Yolu Enfeksiyonlar Sempozyumu 21 Ocak 2000, stanbul, s Sürekli Tıp İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Komisyonu TONS LL T VE FARENJ TLER Doç. Dr. Murat Toprak Üst solunum yolu enfeksiyonlar n n içinde ilk s ray oral kavite ve farenks enfeksiyonlar al r. Bu enfeksiyonlar s kl kla Pratisyen Hekimler, Kulak Burun Bo az ve Çocuk Uzmanlar taraf ndan görülmektedir. Oral kavite ve farenksin anatomik özellikleri; enfeksiyon ve enflamasyonlar için ileri derecede risk tafl maktad r. Konuflma, çi neme, yutma ve a z solunumu esnas nda d fl dünya ile s kl kla temasa geçmelerinin yan s ra, buradaki ince mukozan n travmalara karfl kendini koruma kapasitesi oldukça s n rl d r. Çocuklarda yafla ba l olarak ba fl kl k sistemlerinin eriflkinlere göre tam olarak geliflmemesi sebebiyle risk daha da artar. 14 Teknolojideki ilerlemelere ba l olarak tedavi yaklafl mlar da de iflmektedir, eskiden kural olarak parenteral antibiyoterapi uygulad m z baz vakalarda sadece takibin bile yeterli olmas bu de iflime en güzel örne i teflkil eder. Waldeyer halkas enfeksiyonlar içerisinde tonsilla palatina ve farenks enfeksiyonlar n birbirinden ay rmak zordur. Pratik olarak böyle bir ayr m mümkün olamayaca gibi hastan n tedavisine yönelik giriflimleri de etkilemeyecektir. Üst solunum yolunun anatomisi incelendi inde ayn mikroorganizmalara maruz kald klar ve bölgesel izole bir enfeksiyondansa birden fazla sahay ayn anda tutan ve adeta bir feedback mekanizmas yla birbirini kötü yönde etkileyen enfeksiyonlar zinciri oldu u görülmektedir. Örnek olarak tonsillit sorunu s kl kla beraberinde farenjiti getirir, adenoidit bir tonsillite efllik edebilece i gibi, oldu u takdirde otitis media ve sinüzit için predispozan faktör olarak rol al r. deal tedavi için: 1. Do ru tan, 2. Muhtemel etken veya etkenlerin belirlenmesi, 43

2 TOPRAK, M 3. Hastan n yafl n n, genel durumunun, sosyoekonomik faktörlerin göz önüne tutulmas, 4. Ailevi hastal klar, bebeklik ça sorunlar, do um, immunolojik seviyesi, allerji gibi anamnezde bize yard mc olabilecek noktalar n ayd nlat lmas, 5. Uygun flekilde tedavi edilmedi i takdirde hangi riskleri alaca n n belirlenmesi, yetersiz tedaviyi takiben neler yap laca n n planlanmas, 6. De iflik tedavilerin avantajlar ve dezavantajlar n ortaya koyabilmek, hastal a en uygun ilac seçerken maliyet hesaplar n da gözönünde bulundurmak; 7. Takip sorunlar n en aza indirmek: Ülkemizde yaflad m z en önemli sorunlardan birisi de hastalar n takibe riayet etmemeleridir. Basit bir so uk alg nl nda takip çok önemli olmayabilir ama bir streptokok sorunu ile karfl karfl ya oldu umuz zaman takip büyük önem kazanmaktad r. Burada hastay iyi bilgilendirmek ve muhtemel komplikasyonlar iyi anlatmak gerekmektedir. 32 Konumuz olan tonsillit ve farenjitleri incelerken, bölgenin anatomisi, normal floras n takiben en s k karfl laflt m z enfeksiyonlar anlat lacakt r. Bu enfeksiyonlar n bafl nda viral ajanlar ve A Grubu Beta Hemolitik Streptokoklar (AGBHS) gelmektedir. Tonsillit, farenjit ve adenoiditin geliflimleriyle beraber bu bölgede görülen ve ay r c tan da düflünülmesi gereken hastal klar gözden geçirilecektir. Son olarak medikal tedavi ve cerrahi tedavinin yerleri üzerinde durulacakt r. ANATOM Orofarenks'de Waldeyer halkas n meydana getiren lenfoepitelyal organlar n akut enfeksiyonuna anjin denilir. Önde lingual tonsiller, d fl yanda palatin tonsiller ve farengeal tonsiller (adenoidler), arka üstte farenksin üst bitiminin lenfoid dokusu Waldeyer tonsillar halkas n yaparlar (fiekil 1). Tonsilla palatina Buradaki en önemli özellik ayn histolojiye sahip olmalar ve muhtemelen de ayn fonksiyonlar göstermeleridir. Tonsilla palatina Waldeyer halkas ndaki en büyük lenfoid doku birikimidir. Lingual ve farengeal tonsillerden en büyük fark üzerini tamam yla kaplayan kapsülüdür. Bu kapsül farengobasilar fasian n bir parças d r, tonsilin derinliklerine do ru uzand için tonsilden ayr lmas zordur ancak diseksiyonlarda tonsille beraber çevreleyen dokular- 44

3 TONS LL T VE FARENJ TLER dan ayr ld için ameliyata kolayl k sa lamas n n yan s ra ameliyat sonras nüks oran n n da düflük olmas n temin etmektedir. 34,36 Kriptler tonsilla yüzeyinden bafllayarak tonsil derinli ine do ru uzanan strafiye skuamoz epitelle örtülü kör uzan mlard r 34. Östaki borusunun frengeal a z Yumuflak damak Palatin glandlar Sert damak Semilunar fold Supratonsilar fossa Palatoglossal ark Torus tubarius Sfenoidal sinüs Farengeal tonsil Farengeal tüberkül (Oksipital kemi in baziler parças ) Farengobaziler fasya Farengeal resess Salpingofarengeal pili Uvula Orofarenks Triangular pili Palatofarengeal ark Dil Palatin tonsil Epiglot Lingual tonsil Vallecula fiekil 1 Anatomi Tonsiller fossada ön piliyi teflkil eden palatoglossus arka piliyi teflkil eden palatofarengeal ve tonsiller yata n büyük bir parças n oluflturan superior konstriktör adale olmak üzere 3 tane adale bulunur, ince olan adale duvar glossofarengeal sinire çok yak n oldu u için tonsiller yatak zedelendi inde bu sinir de hasara u rayabilir. 34 Ödemden dolay geçici olarak tat kayb (arka 2/3) ve kula a yans yan a r lar da olabilir. 19 Arterleri dorsal lingual arter, asendan palatin arter, fasial arterin tonsiller dallar ndan gelir. Venöz drenaj peritonsiller pleksusu yoluylad r. Tonsiler bölgenin sinir da l m glossofarengeal sinirden gelir. 34 Kula a yans yan a r n n sebebi glossofarengeal sinirin timpanik dal ndan kaynaklan r. Lenfatik drenaj genellikle üst derin servikal lenf nodlar na do rudur mandibula köflesinin alt nda ve sternokleiodomastoid adalenin üst 1/3'üne karfl l k gelen böl- 45

4 TOPRAK, M gedeki lenf nodlar jugulodigastrik veya baflka bir tan mla tonsiller lenf nodlar olarak tan mlanmaktad r. 14,34 Adenoid vejetasyon Septum nasinin arkas nda nazofarenkste yerleflim gösteren Adenoid'in di- er ismi farengeal tonsildir; pseudostrafiye kolumnar silli epitelle örtülüdür. Adenoid orta hat yap s olarak 2 lateral primordian n füzyonuyla olufltu u için intrauterin hayat n erken dönemlerinde bile farkedilebilir ve tam geliflimini gebeli in 7. ay nda tamamlar. 5. yafla kadar büyümeye devam eder, bu yüzden atrofiye olmaya bafllad ve nazofarenks ölçütlerinin geniflledi i yaklafl k yafla karfl l k gelen zamana kadar solunum yolu obstrüksiyonuna sebep olabilir. 34 Asendan farengeal ve asendan palatin arter ve maksiller arterin farengeal dal, pterogoid kanal arteri, fasial arterin tonsillar dallar ndan beslenir. Sinirlerini farengeal pleksustan al r. Venöz drenaj farengeal pleksusu yoluylad r, lenfatik drenaj retrofarengeal ve farengomaksiller lenf nodlar na do rudur. 14,34 Tonsilla palatina ve adenoid vejetasyon d fl ortama aç k olmalar sebebiyle ve komfluluklar yla s k enfeksiyonlara sahne olmaktad r. Sekretuar IgA üreten bu lenfoid yap lar n puberteye kadar olan dönemde aktif olduklar ve daha sonralar bu aktivasyonlar n n azald iyi bilinir 4. Farenks enflamasyonlar na da genifl kapsaml olarak farenjit denilmektedir. Farenjit basit bir viral enfeksiyonda da görülebilece i gibi çok nadir baz hastal klar n seyrinde de karfl lafl labilir. BO AZ FLORASI Üst solumun yolunun normal floras do umda geliflimine bafllar; 6-8. aylarda Actinomyces, Fusobacterium ve Nocardia vard r bunu takiben Bacteroides, Leptotrichia, Propionibacterium, ve Candida oral floraya ilave olur. Fusobacterium birikimleri hayat n birinci yafl nda difl geliflimiyle maksimum seviyeler ulafl r. Tükürükdeki anaerobik/aerobik oran yaklafl k olarak 10/1 dir; oral kavitenin oksijen konsantrasyonuna göre bu oran de iflebilir yafl ndaki sa l kl çocuklarda aerobik patojenler belirmeye bafllar. Ingvarsson sa l kl çocuklar n %19'unda Streptococcus pneumoniae, %13'ünde Haemophilus influenzae, %5'inde grup A Streptococcus ve %36's nda Moraxella (Branhamella) catarrhalis buldu. 20 Patojenlerin s kl yafl n art fl na 46

5 TONS LL T VE FARENJ TLER ba l olarak azal r, bu da muhtemelen ba fl kl k sisteminin gelifliminden kaynaklanmaktad r. Viral hastal klar n yaflanmaya bafllamas yla florada de iflimler görülür, böylece Staphylococcus aureus ve gram-negatif enterik organizmalar ortaya ç kar. 34 Hastal ks z dönemlerde oral farengeal kolonizasyon oranlar gram-negatif enterikler için %12-18, Staphylococcus aureus için %5-14 olarak bulunmufltur. Viral üst solunum yolu enfeksiyonu esnas nda gramnegatif organizmalar ve Staphylococcus aureus kolonizasyonlar %43-60 gibi rakamlara ulaflabilmektedir. 34 Hastal kl ve hastal ks z adenoidlerde aerobik bakteriler farkl l klar gösterir. Üst solunum yolu enfeksiyonu, otitis media veya adenoid obstrüksiyon bulgular olmayan çocuklar n %75'inde bakteri yoktur veya flora patojenik de ildir. Kronik adenoid enfeksiyonu olanlarda %45, obstrüktif adenoid hipertrofisi olanlarda %39 oranlar nda β-laktamaz ön planda olmak üzere bakteri saptanm flt r. 34 Eriflkinlerin normal bo az floras : Stafilokok Nonhemolitik streptokok Lactobacilli Actinomyces Leptothrix Neisseria Bacteroides Spiroket Micrococci Virüsler (Myxovirus, Adenovirus, Picornavirus, Coronavirus) WALDEYER HALKASI ENFEKS YONLARI Aerobik, anareobik bakteriler, virüsler, mantarlar ve parazitler Waldeyer halkas nda enflamasyon meydana getirebilirler. Baz mikroorganizmalar bir önceki bölümde anlat ld gibi normal bo az floras n n bir parças d r. Orofarenksin kolonizasyonunda dikkat edilmesi gereken noktalardan birisi de enfeksiyonlardan sorumlu organizmalar n genellikle birden fazla olmas ve aerobik ve anaerobik mikst enfeksiyonlarla karfl karfl ya olmam zd r. Mikst enfeksiyonlarda yaflad m z en büyük sorunlardan birisi de antibiyoti e karfl 47

6 TOPRAK, M kolayl kla direnç geliflimi ve bir organizman n "antibiotic degrading enzyme" üretimiyle tedavinin etkinli ini de ifltirebilmesidir. 34 Birden fazla mikroorganizman n enfeksiyona kat lmas n n di er bir sonucu da yüzeyel ve derin al - nan kültür örneklerinde farkl l klar olmas d r. 3,34 Bu yüzden yüzey örne ine göre bafllan lan tedavilerde her zaman yeterli netice al namayabilir. Tonsillerin kriptik yap s bu olay n gerçekleflmesine yard mc bir faktördür. Virüsler Çocuklardaki KBB enfeksiyonlar n n en s k sebebi "so uk alg nl " olarak isimlendirilen viral enfeksiyondur. Viral etkenler: Rhinovirus nfluenzavirus Parainfluenzavirus Adenovirus Coxsackievirus Echovirus Reovirus Respiratory syncytial virus Viral farenjit genellikle orta derecede bo az a r s na yol açar ve hastalarda hafif atefl, hiperemi vard r. Tonsiller genellikle büyük olmakla beraber bakteriyel enfeksiyonlarda oldu u gibi eksüdaya rastlan lmaz. Bakteriler Moraxella (Branhamella) catarrhalis Streptococcus pneumoniae Haemophilus influenzae A Grubu beta hemolitik streptokoklar (AGBHS) Staphylococcus aureus Tonsillit Tonsilla palatinalar n enfeksiyonudur. Kataral dönemde yayg n hiperemi, hipertrofi; foliküler dönemde ise, sar -gri membranlar vard r. Kriptik tonsillit tonsilla palatinan n kriptlerini de tutarak merkeze do ru ilerleyen yayg n enflamasyonu tan mlar. Klinikte bo az a r s, atefl, disfaji, a r l servikal lenfa- 48

7 TONS LL T VE FARENJ TLER denopatiler vard r. Fizik muayenede akut, subakut ya da tekrarlayan akut tonsillitteki görünüm birbirine yak nd r (Resim 1 ve 2). Resim 1 Akut tonsillit Resim 2 Kronik tonsilit Resim 3 Tonsillitin kataral dönemi Resim 4 Tonsillitin foliküler dönemi Resim 5 Kriptik tonsillit 49

8 TOPRAK, M Klinik ayr m (Resim 3, 4 ve 5) Kataral dönem γ Yayg n hiperemi, hipertrofi. Foliküler dönem γ Sar -gri membranlar. Kriptik tonsillit γ Yayg n enflamasyon S n flama Akut γ 3 hafta Subakut γ 3 hafta - 3 ay aras Kronik γ 3 ay geçen S k tekrarlayan (Rekürren) Rekürren akut tonsillitis Genellikle kabul olan tan ma göre bir y lda 7 atak, 2 y lda y l bafl na 5 atak veya 3 y lda y l bafl na 3 atak veya üzerini geçiren hastalar rekürren tonsillitli olarak kabul edilmektedir. Büyük oranda beta laktamaz üreten mikroorganizmalar n art fl na ba l olarak bakterial floran n de iflimi ile Haemophilus influenzae'n n tekrarlayan enfeksiyonlarda görülme s kl (%24-76) di er mikroorganizmalara göre daha fazlad r. 9,28 Kript obstrüksiyonuna ba l olarak kronik kriptitis geliflimi rol oynamaktad r 4. Baz seçilmifl vakalarda antibiyotik kullan m faydal olabilir. Eriflkinlerde kronik olgular n da l m çok fazla iken çocuk gurubunda tekrarlayan enflamasyon hakimiyeti vard r 12. Kronik tonsillit Kronik tonsillitte devaml bo az a r s, a z kokusu, akut enfeksiyona e ilim, tonsil kriptleri aras nda g da ve bakteri art klar n n oluflturdu u kirli sar renkteki magma ve kal c lenfadenopatiler olur. 37 Genelde bu tip çocuklar çok s k hasta olmakta ve yafl tlar na göre geliflim sorunu yaflamaktad rlar. Tonsillit etyolojisinde AGBHS'lar n yan s ra özellikle Haemophilus influenzae, Moraxella catarrhalis, Streptococcus pneumoniae üst solunum yolu enfeksiyonlar nda en s k karfl lafl lan ve yüksek oranlarda beta laktamaz sorunu gösteren mikroorganizmalard r. Adenoidit Genellikle tek bafl na olmaktansa bir tonsillit tablosuna efllik eder. Burun t kan kl, purulan veya mukopurulan burun ak nt s vard r. Bu gruptaki ço- 50

9 TONS LL T VE FARENJ TLER cuklar n temel sorunu özellikle geceleri artan t kan kl kt r, bu blokaj ile solunum sesli hale gelir. 34 Adenoidit ataklar sonucunda adenoid hipertofisi tabloya eklenebilir. 37 Nazofarenkste dar bir alanda bulunan bu lenfoid dokunun büyümesi ile burun hava yolu t kanmas sonucu sinüzit, östaki t kanmas yla otitis media oluflabilir. 5 lerlemifl vakalarda ise "adenoid yüzü"olarak tan mlanan genifl burun s rtl, nefes alabilmek için belirli postürde duran, a z aç k çocuklarla karfl laflabiliriz. 34,37 Adenoid hipertrofisini klinik muayeneyle saptamak için tufle ve endoskopi olmak üzere iki yol mevcuttur. Baz klinisyenler çocuklar için travmatik olabilecek bu iki yöntemin yerine nazofarenksin lateral yumuflak doku grafilerini tercih etmektedirler. 2,13 Farenjit Farenjit nazofarenks ve orofarenks yap lar n n herhangi bir enflamasyonunu tan mlamak için kullan lan genel bir terimdir. Tipik olarak, hastal k odinofaji ile ortaya ç kar, ancak tan koymak için enflamasyonun objektif bulgular mevcut olmal d r. En s k görülen ajanlar adenovirüsler, influenza virüsler, parainfluenza virüsler ve enterovirüslerdir. Rhinovirüs respiratuar sinsisyal virüs kaynakl enfeksiyonlar okul öncesi dönem çocuklara özgüdür ve nadiren aç k faringeal enflamasyon bulgular ile beraberdir. 34 Adenovirüsler daha büyük çocuklar ve adolesanlarda daha s k görülürler. Nadiren nazofarenjit yapabilecek viral olmayan ajanlar aras nda Corynebacterium diphtheriae, Neisseria meningitidis, Haemophilus influenzae, Coxiella burnetti say labilir. 14 Nonspesifik olarak a r, hiperemi, disfaji, odinofaji, kula a yans yan a r lar vard r, enfeksiyon fliddetine ba l olarak servikal zincirde lenfadenopatiler de görülebilir. Sigara gibi tahrifl edici faktörlerin yan s ra nörojenik mekanizmalar da farenjitin oluflumundan sorumlu olabilir. Semptomlar n süresine göre akut (3 hafta), subakut (3 hafta-3 ay) ve kronik (3 ay geçen) olarak s n flanabilir. Hastalar n büyük bir bölümü akut flikayetlerle baflvurur. Farenjit baflka bir s n flamaya göre: A. Nazofarenjit: Burun ak nt s, Nazal konjesyon, Hapfl rma, Öksürme, Genellikle viral kaynakl, Genç populasyonda daha fazla, Semptomlar genellikle 10 gün içinde geçer

10 TOPRAK, M B. Faringotonsillit: Burun flikayetleri görülmez, Bo az a r s, kula a yans yan a r lar, Yutkunma sorunlar, Etyolojisinde de iflik faktörler rol alabilir, Grup A beta-hemolitik streptokoklar, Adenovirüsler, Influenza, Parainfluenza, Enterovirüsler, EBV. 14 A GRUBU BETA-HEMOL T K STREPTOKOK (AGBHS) Çocuk yafl gurubunda en s k farenjit sebebi olan bakteri AGBHS'dur. Antibiyotiklerin ortaya ç kt yar m yüzy l içinde, AGBHS kaynakl farengeal enfeksiyonlar n komplikasyon oran nda belirgin bir düflme kaydedilmifltir. 14 laç tedavisine bafllan lmadan da vakalar n büyük bir bölümünde semptomlar vücudun ba fl kl k sistemi sayesinde geriler. Küçük bir grup hastada AGBHS enfeksiyonu sonras renal, kardiak, romatizmal komplikasyonlar görülebilir. Böyle bir ihtimalin bile olmas tan ve tedavisinde aciliyeti gerektirir. Streptokoklar kültürde zincirler veya çiftler halinde gram pozitif, katalaz negatif koklard r; duvar ndaki antijenik karbonhidrat bileflenlerine göre harflerle temsil edilen 18 gruba ayr l r. Streptokok farenjiti olan hastalar n ço undan grup A beta-hemolitik streptokoklar izole edilmesine ra men bazen grup C, G ve B streptokoklar da bu hastal a yol açabilirler. 14 Streptokoklar n ileri alt s n flamas koyun eritrositlerini eritme yeteneklerine göre yap lm flt r. α Alfa-hemolitik sufllar: Parsiyel hemoliz yapar, β Beta-hemolitik sufllar: Koloniler çevresinde berrak alanla hemoliz yapar, γ Gama : Hemolitik sufllar ise hemoliz yapmazlar. 14 "Strep bo az " tan m çocuklar ve gençler için iyi bilinen bir hastal kt r, En fazla k fl ve ilkbaharda karfl lafl l r, Serin veya orta kuflak iklimlerde daha s k görülür, Okullarda, askeri ko ufllarda, yatakhanelerde ve çok çocuklu ailelerdeki yak n kiflisel temaslar hastal k için risk faktörü oluflturur, 52

11 TONS LL T VE FARENJ TLER nkübasyon süresi 1 ile 4 gün aras ndad r, Enfeksiyon geçiren kiflilerin hastal yaymadaki rolü tart flmal olmakla beraber çal flmalar nadiren etrafa yayd klar n göstermektedir, Bulaflma genellikle havadan damlac k yolu ile olur, Mikrooarganizman n gücü ve insan direncine ba l olarak enfeksiyonun bulaflma riski ortaya ç kar ancak ilk dönemlerinde daha bulafl c d r, AGBHS insan vücudunu etkileyen en az 20 çeflit ekstrasellüler madde salg lar Oksijen labil bir hemolizin olan streptolizin O - Oksijen stabil bir hemolizin olan streptolizin S Klinik özellikler Klinik Bo az a r s, Yüksek atefl, Maksimum yafl gurubu 1-3, Halsizlik, Bafl a r s, Bulant - kusma, Abdominal a r, Öksürük, rinore, ses k s kl, konjuktivit diare daha çok viral enfeksiyonu düflündürür, Otitis media, sinüzit veya peritonsiller abse gibi ikincil hastal klar ortaya ç kmazsa 3-5 gün içinde düzelir. 14,34,36,37 Muayene Farenks ve tonsillerde eritem ve eksüda bulunur (%50-90). Farinks ve tonsiller fossan n mukozal yüzeyleri tipik olarak eritemli ve bazen ödemlidir, Klasik görünüm olan eksudasyon ve hiperemi çok hafiften a ra kadar 3 flekilde görüldü ü gibi farkl l klar gösterir, Anterior servikal lenf nodlar nda büyüme vard r (%30-60). 14,34,36,37 Laboratuar Bo az Kültürü, H zl antijen testleri, Kan tahlilleri: 1. Formül lökosit, 2. Sedimentasyon, 3. ASO. 53

12 TOPRAK, M Bo az kültürünün ekonomikli i tart flma konusu olmas na ra men birçok merkez hala bu tetkiki AGBHS nin uygun tedavisini belirlemede alt n standart olarak kabul etmektedir. 14 H zl antijen testlerinin bulunmas yla ilk hekim ziyaretinde tedavi karar n n verilerek hastan n tekrar görülmesi gere i ortadan kalkm flt r, ancak sensivitesi %70-85'de kald için kültür kadar güvenilir de- ildir. 14 H zl antijen saptama testleri genellikle bo az kültüründen daha pahal d r ve bu testlerin sonuçlar tedavi sonras tafl y c lar n yüksek insidans gözönünde bulundurularak dikkatle yorumlanmal d r. Genellikle h zl antijen testi negatif cevap veriyorsa ve klinik flüphe varsa kültür yap lmas n tavsiye etmektedirler Sonuçlar n kültürle do rulanmas kaidedir; zira kültürün sensivitesi %91-95 civar ndad r. 14,36 yi netice almak için kültür tonsiller, kriptalar veya posterior farinks duvar ndan sürüntü fleklinde al nmal d r. Kültür sonucu beklemeden tedaviye bafllamak tart flmal d r. Ampirik tedaviyle daha iyi neticeler al nd n ve kültürün zaman ve ekonomi yönünden olumsuzluklar tafl d n ileri sürenler de vard r. 14 Baz çal flmalarda da erken tedavinin antibiyotiklere klinik yan t h zland rd n göstermektedir. ASO belirleyici olmakla beraber eski bir enfeksiyondan da kaynaklanabilir veya di er kan tahlilleri lökosit ve sedimentasyon art fllar bu enfeksiyona spesifik veriler olarak kabul edilmezler. Ama viral enfeksiyonla ay r c tan da kullan labilirler. ASO için serolojik testler akut streptokok enfeksiyonu tan - s nda karar verdirici unsur olarak tan nmaktad r. Tedaviye cevap antikor titresindeki art fl ile belirlenemez. 14 Tedavi Sorulan en önemli sorulardan birisi de farenjitte antibiyotik gereksinimi var m d r, uyguland nda zarar olur mu veya maliyeti düflünülmeli mi? a- Eriflkinler: Atefli olan, fliddetli sistemik bulgulara sahip ve tonsilleri üzerinde eksüdalar bulanan tüm eriflkinlerde ilk akla gelen AGBHS olmal - d r. Hafif farenjitli, adeneopatileri belirgin olmayan burnu t kal hastalarda bakterail enfeksiyonu ikinci planda düflünerek semptomatik tedaviye (nem oran n ayarlamak, nazal konjestiyonu gidermek,...gibi) yönlenmeli, bunlar n aras nda kalan durumlarda yani karars z kal nan hastalarda ise ilk planda AGBHS enfeksiyonunu ekarte etmek gerekti i için laboratuar yöntemlerine baflvurulmal d r. 4 b- Çocuklar: Bu tavsiyenin temelinde pediatrik populasyonda streptokokal farenjit ve buna ba l sekellerin art fl vard r. Bu konuda araflt rma yapan doktorlar n büyük bir k sm bizim de önerdi imiz gibi flüphe halinde ampirik antibiyotik tedavisini önermektedirler. 4 54

13 TONS LL T VE FARENJ TLER 1. AGBHS'lar n penisiline direnç gösteren izole gurubuna bulunmam flt r.. 2. Eritromisine direnç gösteren AGBHS çok nadirdir. 3. Hastada ayn anda beta-laktamaz üreten Haemophilus influenzae sorunu varsa tedaviye direnç gösterebilir. 4. Yukardaki sebeplere ba l kal narak tedavide ilk seçenekler Penicillin (penicillin V, penicillin G benzatine) Eritromycin ve makrolidler Sefalosporinler AGBHS olgular n n büyük bir bölümü tedavisiz olarak kendili inden geçse bile komplikasyonlar dikkate al nd nda antibiyotik tedavisi endikasyonu vard r. Ayr ca streptokok kaynakl üst solunum yolu enfeksiyonlar n n ço u tedavisiz iyileflse de çal flmalar antibiyoterapinin romatizmal atefl dahil süpüratif ve non süpüratif sekelleri önledi ini ve klinik düzelmeyi h zland rd n göstermektedir. Penisilin tedavisi s ras nda AGBHS'lar inhibe eden alfa hemolitik streptokoklarda da azalma görülmektedir, bunun önüne geçmek ve beta laktamaz sorununu en aza indirgemek için ikinci kuflak sefalosporin kullan m önerilebilir. 6 Ampirik uygulamalar: Antibiyotik uygulamas grup A antijeni için pozitif rapid testi olanlarda endikedir. 14 Test negatifse veya uygulanam yorsa, testin yalanc negatif oldu u veya baflka, penisiline duyarl bir organizman n etyolojiden sorumlu oldu u farz edilerek ampirik tedavi tam doz olarak veya bo az kültürü sonucu ç kana kadar birkaç günlük süre için verilebilir. Rapid strep testinin yalanc negatifli i göz önünde bulunduruldu unda negatif teste dayanarak tedaviyi yönlendirmek do ru de ildir. 34 AGBHS çok say da antibiyoti e duyarl olmas na ra men penisilin nerdeyse tüm vakalarda seçkin ilaç olmay sürdürmektedir. 14,23,24 Depo benzatin penisilin G, AGBHS tedavisinin primer tedavisi olarak kabul edilmektedir. Bununla beraber en s k uygulama oral olarak 10 gün penisilin verilmesidir. 14 Daha k sa süreli kullan mlar bakteriyolojik nükslerle iliflkilidir ve romatizmal ateflten korunmada daha az etkilidir. Hafif seyir beklenen hastalarda makrolid seçilebilir. 25 Tedavide baflka bir görüfl ise hastay iyi takip etme imkan varsa 3 gün süreyle hiçbir ilaç vermemek ve çocu un ba fl kl k sisteminin mikroorganizmaya verece i cevab beklemektir. Ancak klinik tablo kötüye gidiyorsa veya 3 gün içinde yeterli cevap al nam yorsa mutlaka antibiyoterapiye bafllan l r. Antimikrobiyal tedaviyi takiben hekimlerin ço u çocu un saat sonra okula dönmesine izin verir. 55

14 TOPRAK, M Tekrarlayan (Rekurran) AGBHS 1970'li y llara göre günümüzde rekurran AGBHS enfeksiyonlar nda belirgin bir art fl izlenmektedir. Genellikle 8 yafl n alt nda çocuklar tutar. Penisilin tedavisini takiben ataklar n oluflmas hekimleri alternatif tedavi aray fllar - na yönlendirmifltir. 21,26 Alfa hemolitik streptokok ve beta laktamaz üreten organizmalar enfeksiyona kar flmad kça AGBHS tedavisinde penisiline ba l yetersizlik görülme flans olmad belirlenmifltir. 8,15 Baflka bir çal flmada tekrarlayan AGBHS enfeksiyonlar nda alfa hemolitik streptokok, non hemolitik streptokok ve anareoblar n (Prevotella, Peptostreptococcus) seviyelerinin hastal ks z kiflilere göre daha az olmas bu mikroorganizmalar n AGBHS geliflimini önleyici etkilerinin olmas fleklinde yorumlanm flt r. 7 Bu konularda karfl t görüfller de vard r. Bunlara örnek olarak; bo az floras nda beta laktamaz üreten bakterilerin olmas halinde penisilin V'nin inaktive oldu u veya alfa hemolitik streptokoklar n inhibitör kapasitelerinin azald hipotezini ortaya koymak için yap lan bir araflt rmada bu yönde kan t bulunmam flt r, ancak tekrarlayan enfeksiyonlarda önemli bir faktör oldu u kabul edilmektedir. 27 Yukardaki tabloda görüldü ü gibi penisilin alerjisi olan hastalarda veya parenteral penisilin uygulamas ndan kaç nmak isteniyorsa eritromisin ve makrolidler, bunlar takiben de sefalosporinler tedavi seçene idir. Eradikasyon Tam bakteriyolojik temizlenme istendi inde, örne in bir aile üyesinde romatizmal atefl hikayesi varsa, klindamisin veya rifampinle kombine edilmifl ikinci bir penisilin tedavisi baflar l olabilir. Tekrarlayan yak nmalar olan hastalarda rekürensi bakteriyal persistanstan ay rmada serotipleme faydal olabilir. 14 Bu hastalarda antibiyotik profilaksisinin yarar n gösteren bilgi yoktur. 5 Bu durumlarda tonsillektomi en uygun yaklafl m olabilir. 5,18 Antimikrobiyal tedavi s ras nda hasta, s v al m, a r kontrolü ve peritonsiller abse gibi olas süpüratif komplikasyonlar aç s ndan takip edilmelidir. 33 Küçük çocuklar h zla dehidrate olabilir ve s v tedavisi için hastaneye yatmalar gerekebilir. 14 Akut adenotonsillitin tedavisi, komplikasyon olmad sürece medikaldir. 37 Yatak istirahati, yeterli s v al m, analjezik, antipiretik tedaviye ek olarak, gargara ve antiseptik solüsyonlar ile lokal tedavi eklenebilir. Antibiyotik hastal n süresini çok fazla k saltmamakla beraber, semp- 56

15 TONS LL T VE FARENJ TLER tomlar n fliddetini azaltmas ve muhtemel komplikasyonlar n önüne geçmesiyle klinik iyileflme sa lar. AGBHS d fl adenotonsillitlerde antibiyotik kullan m ilaç seçiminden doz ve süreye kadar muhtelif de iflik görüfllerin ortaya at lmas na sebep olmufltur. Pratik uygulamada kültür antibiyogram al nmas ender rastlanan sufllar n tespiti için yararl olabilir. Tedaviye bafllamak için kültür antibiyogram sonucu beklenmemelidir. Daha çok viral enfeksiyonlara sekonder geliflen Haemophilus influenzae ve Pneumococcus gibi sufllarda beta-laktamaz pozitifli i artmaktad r. Bu gibi patojenlerden flüphelenildi inde veya tespit edildi inde beta-laktamazlara karfl etkili antibiyotikler uygulanmal d r. Bunlar; klaritromycin, azitromisin gibi makrolidler, sefaklor ve sefuroksim aksetil gibi oral al - nabilen ikinci kuflak sefalosporin grubu antibiyotikler veya semi-sentetik penisilinlere eklenen sulbaktam veya klavunat grubuyla etki spektrumu geniflletilmifl ampisilin veya amoksilin olabilir. Anaeroblar n etken oldu u düflünüldü ü durumlarda klindamisin veya linkosin gibi preparatlar uygulanabilir. Tetrasiklin grubu antibiyotikler s k karfl lafl lan üst solunum yolu enfeksiyonlar na karfl etkili olmakla beraber, olas dental pigmantasyon sebebiyle çocuk yafl grubunda tercih edilmemektedir. Antibiyotik seçiminde düflünülmesi gereken faktörlerden birisi de olas komplikasyonlard r: Bunlar aras nda otitis media, sinüzit ve di er komflu bölge enfeksiyonlar gelir. Bu noktada AGBHS ile beraber mikst bir enfeksiyona kat lan en s k karfl lafl lan üst solunum yolu patojenleri olan Haemophilus influenzae, Moraxella catarrhalis, Steptococcus pneumoniae akla getirilerek genifl spektrumlu makrolidler, sefaklor ve amoksilin klavunat gibi ilaçlar seçilmelidir. Tedavi süresi, en az 10 gün olmak flart yla semptomlar n tamam yla düzelmesini gerekir. Özellikle sinüzit ve otitis median n efllik etti i durumlarda 3-6 hafta gibi uzun süreli antibiyoterapi önerilmektedir. Netice al namayan olgularda cerrahi seçenekleri ön plana geçer. Rekürren ve kronik adenoiditin tedavisi primer olarak cerrahi olmakla beraber akut dönemde antibiyoterapi verilir. Tonsillitin en önemli komplikasyonlar ndan biri peritonsiller absedir; hastada fliddetli a r, a z açamama ve genel durum bozuklu u yapar. 33 Tonsilla palatina orta hatta do ru itilmifltir, tedavisi drenaj ve antibiyoterapi ve tonsillektomidir. 33 Di er önemli komplikasyon ise sepsistir. 37 Antibiyoterapi ve takibe ra men sonuç alamad m z olgularda cerrahi seçenekler belirmektedir. Çocuk veya eriflkin olsun bu tip kronikleflen veya s k tekrarlayan olgularda baz riskler ön plana ç kmaktad r. Bu riskler gerek has- 57

16 TOPRAK, M tal n seyri esnas nda olabilecek komplikasyonlar, gerekse s k ilaç kullan - m na ba l olarak gündeme gelen sorunlar veya AGBHS enfeksiyonlar sonras yaflanabilen sekellerdir. Tedaviye direnç Streptokok patojenli inin birincil belirleyicisi M proteini ad verilen antijenik olarak özgün bir proteindir. Daha patojen bakterilerde bu molekül, faringeal ve tonsiller epitele tutunmay sa layan fimbria ad verilen parmak biçiminde hücre duvar ç k nt lar n n içinde bulunur. Seksenden fazla M serotipi bilinmektedir. 14 M proteinleri tipe spesifik antikorlar n yoklu unda streptokoklar fagositozdan korur. mmün yetersizli i olmayan konaklarda gg s n - f na ait tipe spesifik anti-m ve di er antikorlar n sentezlenmesi söz konusu sufla karfl uzun süreli serotipe spesifik immünite sa lar. 14 Laboratuvarda üretilen penisiline dirençli AGBHS sufllar nda M proteini yoktur, bu durum bu sufllar fagositoza karfl savunmas z k lmaktad r. 14 Bu bilgi, k rk y ll k penisilin kullan m s ras nda neden hiç do al olarak penisiline dirençli AGBHS izole edilemedi ini aç klamaya yard mc olabilir. Rekürren tonsillit patogenezinde Streptococcus pyogenes'in önemli bir rolü vard r. Tonsil üzerinde bakteri kolonizasyonunu önlemeyi sa layan immun cevap M proteinine karfl oluflmaktad r. 22 Komplikasyonlar Strep enzimleri eritrositleri lizise u rat rlar ve myokardial hücreler gibi baz hücrelere zarar verirler, AGBHS enfeksiyonunu takiben romatizmal atefl geliflme riski endemik durumlarda %0.3, epidemik durumlarda %3 tür, Farenjit sonras bir romatizmal atefl ata olmas halinde nüks riski ortaya ç kar, Akut glomerülonefrit nefritojenik fluslarla infekte olanlarda %10-15 civar nda görülür (1-3 hafta latent periyodu takiben). 14 Tafl y c l k Tafl y c lar organizma için pozitif kültürü olan ancak antistreptolizin O (ASO) konvalesan titresinde art fl olmayanlard r. 14 Tedavi sonras nda pozitif kültürü olan pek çok hasta AGBHS tafl y c s - d r ve bu hastalarda flikayetler kaybolmuflsa tekrar tedaviye gerek yoktur. 58

17 TONS LL T VE FARENJ TLER Tafl y c lar AGBHS yay lmas veya hastal n sekelleri aç s ndan yüksek risk tafl m yor gibi görünmemektedir. Bu kiflilerin tekrarlayan farenjit aç s ndan daha fazla risk tafl y p tafl mad klar bilinmemektedir. AYIRICI TANI Ay r c tan y yapabilmek için bo azda karfl lafl lan baz hastal klar da göz önünde tutmam z gerekir. Vincent anjini Akut Nekrotizan Ülseratif Gingivitis (ANUG) hematolojik hastal veya ba fl kl k sistemi sorunu olan hastalarda fusiform basil ve spiroketlerle meydana gelir (Treponema, Selenoma, Fusobacterium, Bacteroides melaninogenicus..) Gingiva destrüksiyonu oluflur. Hastal k yumuflak ve sert dama a yay l m gösterirse Noma (Cancrum oris) olarak tan mlan r. 14 Gingivada a r, hassasiyet ve kanamalar vard r. Tükürük art fl ve tat bozuklu u da tabloya eklenebilir. S kl kla servikal adeopatiler görülür (Resim 6). nfeksiyöz mononükleoz ( M) EBV'nin primer enfeksiyonu ile ba lant l bir hastal k olan infeksiyöz mononükleozun özelliklerinden biri de farenjittir. Herpes virüs ailesinden olan bu virüs ilk olarak Burkitt lenfoma hastalar ndan al nan hücrelerin kültürleri üzerinde çal flan araflt rmac lar taraf ndan bulunmufltur. 14 EBV antijenlerine karfl serolojik aktivite eriflkinlerde %80-95 bulunmufltur. Geliflmifl ülkeler ve sosyoekonomik durumu iyi bölgelerde primer enfeksiyon ikinci ve üçüncü dekatta görülürken, geliflmekte olan ülkelerde ve sosyoekonomik durumu kötü bölgelerde genç çocuklar s kl kla etkilenmektedir. 14,37 Daha genç yaflta virüsle karfl lafl ld nda belirtiler daha az fliddetle olmaktad r. 34 Adelosan ve genç eriflkinlerde yaklafl k 100/ oran ndad r. nfekte bireyler öpüflme veya yak n temas s ras nda tükrük yoluyla EBV'yi yayarlar. 14 EBV insan B-lenfositlerini seçerek enfekte ve transforme eder. Virüs hücreye kompleman zincirindeki bir protein için dizayn edilen bir reseptöre ba lanarak girer ve gerekli materyali nükleusa veziküller yoluyla gelerek plazmid halinde geliflir ve latent evresinde kal r. 2-7 haftal k enkübasyon süresini takiben atipik lenfositler (muhtemelen B-hücresi enfeksiyona yan t veren T-lenfositleri) ortaya ç kar; dolaflan infekte B-hücrelerinin say s 4-6 haftal k dönemde 1:100'den 1: 'a düfler

18 TOPRAK, M Klinikte; farengotonsillit (Resim 7 ve 8), hepatosplenomegali yapar. Servikal adenopati nerdeyse tüm hastalarda mevcuttur ve posterior servikal nodlar n tutulmas EBV enfeksiyonunu streptokok veya baflka organizmalar n kandan ay rmada yard mc d r. %50'lere varan lenfositoz ve %10 oran nda atipik lenfositler vard r. 14,34,37 Yüksek atefl, halsizlik, bo az a r s, disfaji, odinofaji vard r. Tonsiller büyük, hiperemik, kirli gri renkte olabilir. 34 Sert ve yumuflak dama n birleflim yerindeki petefliler patognomik olmamakla beraber yol göstericidir. 34 Atefl ve farenjit genellikle 2 haftada kaybolurken adenopati, organomegali ve halsizlik 6 hafta kadar uzun sürebilir. 14 Paul-Bunnel-Davidson ve Ox-cell hemoliz gibi heterofil antikor titrelerine dayanan testler ve Mono-spot testleri yap labilir. Bu testler bafllang çta negatif olsa bile klinik flüphe varsa 1 veya 2 hafta sonra tekrar edilmesi önerilir. Bafllang çta test pozitifli i %60 iken bu oran 2 hafta sonunda %90'a ç kar böylece "Heterophil antikor aglutinasyon testi" negatif olsa bile hastal n olmad anlam na gelmez. 14,34 Tedavi semptomatiktir, iyileflme haftalar sürebildi i için sekonder enfeksiyonlara karfl antibiyotik uygulanabilir. 37 Daha önceki öyküsünde olmasa bile döküntülere yol açabilece i için ampisilinden kaç nmak gerekir. Prednisolon kullan m önerenler de vard r. 34 Antiviral ajanlar n infeksiyöz mononükleozda kullan m hayal k r c sonuçlar ortaya koymufltur. Klinik çal flmalarda asiklovir farinkste viral dökülmeyi azaltm fl ancak yak nmalar n tedavisinde az etkinlik göstermifltir. 14 Bazen tonsiller bir üst solunum yolu obstrüksiyonu meydana getirecek flekilde büyüyebilir. Böyle bir acil durumla karfl lafl l nca s ras yla yap lmas gerekenler: nazofarengeal tüp, steroid uygulamas ve düzelme yoksa tonsillektomi veya trakeotomi yap lmas gerekebilir. 14,34 Paratrakeal lenf nodu büyümesine ba l olarak da hava yolu obstrüksiyonu olabilece i bildirilmifltir. Hastal n komplikasyonlar aras nda ensefalit, aseptik menenjit gibi merkez sinir sistemi sorunlar veya hemolitik anemi ve dalak rüptürü gibi hematolojik sorunlar olabilir. 34 Agranülositik anjin Kirli gri mebranöz bir anjindir. Metamizol gibi ilaç kullan m veya baflka sebeplere sekonder geliflen agranülositozlar da meydana gelebilir. 37 Difteri Günümüzde oldukça çok görülen difteri, Corynebacterium diphteriae (Klebs-Löffler bacillus) ile oluflur. Bu organizma gram-pozitif pleomorfik ae- 60

19 TONS LL T VE FARENJ TLER Resim 7 nfeksiyöz mononükleozda çift tarafl tonsil ve farenks tutulumu Resim 6 Vincent anjini Resim 8 nfeksiyöz mononükleozda tek tarafl tonsil tutulumu Resim 9 Difteride pseudomembranlar robik basildir ve rutin bo az kültürlerinde saptanabilir. Klinisyen mikrobiyolo u uyard zaman bulunursa de eri vard r. Hastal kta genellikle çocuklar etkilenir. Bo az a r s ve ses k s kl ile bafllar. Mikroorganizma mukozada enflamatuar cevaba yol açar, bu da tonsiller, farenks ve larengeal yap lar örten membran görünümünde, pseudomembran ad verilen kirli gri, kal n eksüda oluflumuna yol açar (Resim 9). Karakteristik olarak eksüday bulundu u yerden kald rmak çok zordur ve kald r l nca kanamalar meydana gelir. Corynebacterium diphteriae öldürücü etkisi olan ekzotoksini ile uzak organlarda kal c hasarlara yol açabilir. Tan için kültür ve smear yap lmas gerekir

20 TOPRAK, M Tedavisi acildir. Difteri antitoksini ve yüksek doz penisilin veya eritromisin verilerek mikroorganizman n eradikasyonunu sa lamak gerekir. 34 Myokardit ve Guillain-Barré sendromu veya poliomyelitis gibi nörolojik sekeller görülebilir. 34 Ludvig anjini A z taban absesidir, boyna yay lan sert flifllik ve hiperemi vard r (Resim 10 A ve B). Resim 10 Ludwig anjininde absenin dilalt görünümü (A) ve boyuna yay l m (B) Sifiliz Sifilizin 1. dönemindeki solid a r - s z flankr oluflumundan 3-6 hafta sonra ortaya ç kan 2. dönem hastal kta mukoz plaklar halinde seyreden farengotonsillit olur (Resim 11). Bundan sonra ya spontan remisyon veya y llar süren latent bir süreyi takiben 3. dönem hastal k meydana gelir. 37 Resim 11 Sifilizde farengotonsilit görünümü Herpangina RNA enterovirüslerden Coxsackievirus etkeniyle oluflan herpangina hiperemik zeminde ülserleflen küçük vezikülerle karekterize edilir. Coxsackie virusunun A ve B olmak üzere 2 tipi, A'n n 24, B'nin ise 6 alt gurubu vard r. 14. Enfeksiyon fekal-oral ve oral-oral yollarla bulafl r. Genellikle 5-14 yafl gurubunu tutar, eriflkinlerde meydana geldi i takdirde mutlaka ba fl kl k sisteminin de erlendirilmesi gerekir

21 TONS LL T VE FARENJ TLER Vakalar n büyük bir bölümü A gurubuyla oluflur, tipik olarak ateflli bir enfeksiyon tablosuyla bafllar. 34 Halsizlik, bafla r s ve kusmalar vard r. Atefli takiben 1-2 gün içerisinde 1-2 mm'lik papüller tarz nda oral lezyonlar geliflir, bu lezyonlar daha sonra vezikül halini alarak 2-3 gün sonra ülserleflmeye bafllarlar 14 (Resim 12). Enfeksiyon ön tonsillar pililer, damak ve farenksin arka bölümüne yay lma e ilimi gösterir. 14,34,37 El, ayak ve a z hastal tipik olarak Coxsackievirus A16 ve A10 ile meydana gelir. Yanak mukozas ve dildeki ülserlere 1-2 gün sonra küçük veziküller fleklinde ortaya ç kan cilt lezyonlar efllik eder. Bu lezyonlar ço unlukla el ve ayaklar n dorsal yüzlerinde lokalizedir. 14 Bütün lezyonlar genellikle hiçbir tedavi gereksinimi olmadan 1 hafta içinde kaybolur. 14 Resim 12 Herpangina daki ülseröz lezyonu Resim 13 Herpes simpleks te lezyonlar Herpes simpleks Herpes simplex halk aras nda uçuk olarak bilinen hastal yapar. Bu virüs eriflkin ve büyük çocuklarda eksüdatif veya noneksüdatif farenjite yol açarken, küçük çocuklarda gingivostomatite neden olabilir. Herpes virüsleri aras nda en s k rastlan lan herpes simplex dir (HSV). 14 Endonuclease s n rlama analizine göre HSV-1 ve HSV-2 olarak iki yar tipi vard r, her birinin tuttu u anatomik bölgeler farkl l klar gösterir. Genellikle oral mukoza ve cilde s n rl veziküller ve ülseratif lezyonlar görülür (Resim 13). lave olarak adenopatiler görülme olas l s kt r. Fakat bu hastal k birçok sistemi de tutabilir. Bulaflmas vücut s v lar (tükürük, direkt temas) yoluylad r. Oral formu olan HSV-1 dir. HSV-2 genellikle genital bölgeleri tutar. S kl kla enfeksiyonun süresi 7 ile 10 gün aras ndad r. Bazen cilde yay l m gösterebilir veya di er bölgeleri tutabilir

22 TOPRAK, M Varicella zoster virüsü (VZV) Herpes ailesinin s k nüks eden ve uzun latensite gösteren bir üyesidir, primer enfeksiyona s kl kla çocukluk döneminde rastlan l r. 14 Ektodermal kaynakl hücreleri etkileyerek vezikül ve ülserasyonlara yol açar, enkübasyon süresi gün aras ndad r. 14 Sinir sistemi hücrelerini de etkileyebilir, gövde ve saçl deri lezyonlar s k olmakla beraber; özellikle immunosuprese haslarda a r a z lezyonlar meydana gelir. 14 Tan da kompleman fiksasyonu, ELISA ve fixed cell fluorescent mikroscopy gibi imkanlar olmakla beraber anamnez ve fizik muayene tan için genellikle yeterli olmaktad r. 14 Herpes simplex te oldu u gibi spesifik tedavi gereksinimi ço unlukla yoktur. Cytomegalovirus (CMV) Son y llarda HIV enfeksiyonlar n n yayg nl ndan dolay CMV önemli bir oral patojen olarak ortaya ç km flt r. Tükürük bezlerinde yapd flifl hücrelerden dolay bu ismi alan virüs asl nda herpes ailesinin bir üyesidir. Primer enfeksiyonu genellikle asemptomatik olarak geçer ve s kl kla tükrük bezleri ve böbrekleri etkiler. 14 fiiddetli enfeksiyonlar nda ise beyin etkilenerek fliddetli nörosensoryel iflitme kayb ortaya ç kar; bu da çocuk iflitme kay plar içinde önemli bir yer tutar. Karaci er, pankreas, adrenal bezler di er etkilenen organlar n içindedir. 14 Ba fl kl k sistemi eksikli i olan hastalarda oral kavitede genifl ülserasyonlar meydana gelir. 14 Saçl lökoplaki Ba fl kl k sistemi bozuk hastalarda dilin 2/3 ön k sm nda meydana gelen beyaz leke tarz nda bir lezyondur, bu lezyon epitelin hiperplazisinden meydana gelir. 14 Buradaki parakeratinize mukozada EBV (Epstein Barr virüsü)'nün latent olarak bulundu u gösterilmifltir. HIV olgular n n art fl yla saçl lökoplaki olgular nda da belirgin bir art fl meydana gelmifltir. 14 Genellikle asemptomatiktir ve malign dejenerasyon göstermez. Tedavi sadece kozmetik amaçla yap l r. Enflamatuar büllöz hastal klar (Pamfigus, Liken planus) Pamfigus, otoimmun oldu u san lan bül ve veziküllerle seyreden bir hastal kt r. Epitelyum erozyonu olur. P. vulgaris, P. vegetans, P. foliaces, P. erytematosus olmak üzere 4 tipi vard r. Di er bir s n flamaya göre subepidermal büllöz hastal k kapsam nda; a- Çocukluk Linear IgA Dermatosisi, b- Büllöz Pamfigoid, c- Dermatitis Herpetiformis, d- Cicatricial Pamfigoid, e- Lenfosit 64

23 TONS LL T VE FARENJ TLER aktivasyonuyla bazal hücre tabakas destrüksiyonunu içeren enflamasyonu olan Lichen planus say l rken. P. vulgaris primer intradermal hastal k olarak kabul edilir. 14 Sklereoderma Cilt ve multipl organlarda progresiv fibrosis ve damar anomalileriyle seyreder. 37 Stevens Johnson hastal A z, gözler, cilt ve genital sistemi tutan eritema multiform (EM)'un fliddetli bir tipidir. Veziküllerle seyreder. 14 EM host-spesifik immun cevaptan kaynaklanan enflamatuar bir hastal kt r. Tip III ve Tip IV hipersensitif cevaplar rol al r. Cilt lezyonlar ve serumda immün kompleksler bulunur, tipik olarak makrofaj ve T lenfositlerin hücresel infiltrasyonu vard r. 14 Klinikte atefl, bafl a r s, myalji, öksürük ve bo az a r s vard r hafta süresinde cilt ve mukoza lezyonlar ortaya ç kar (Resim 14). Tipik olarak makülden papüle do ru ilerleyen epidermal nekrozlu lez- Resim 14 Stevens Johnson hastal - yonlar vard r. 14 Vakalar n %25-60' nda oral lezyonlar nda dudak mukozas ve bulunur. 14 Oral lezyonlara ço unlukla cilt lezyonlar eldeki lezyonlar ve servikal adenopatiler efllik eder. Küçük bir bülden bafllay p fliddetli erozyonlar ortaya ç kar. 37 Tedavi nonspesifiktir. Antihistaminik, topik anestezik, steroid ve antibiyotik uygulanabilir. Herpes enfeksiyonu ile beraber oldu u taktirde asiklovir tedavisi verilebilir. Rekürren aftöz stomatit (RAS) Oral mukozay s k etkileyen hastal klar n aras ndad r. Etyolojisi tam olarak bilinmemektedir. Muhtemel etkenleri aras nda viral ve bakteriyel faktörler, beslenme bozuklu u (B12, demir eksiklikleri), hormonal sebepler, stress, travma, allerji, immünolojik bozukluklar, a z hijyeni bozuklu u, sigara al flkanl say labilir. Son y llarda yap lan çal flmalarla baflta immünolojik etkileflimler olmak üzere herediter faktörler önem kazanmaktad r. 14 RAS hastalar nda hücresel immün cevab n artm fl olmas ve HIV(+) hastalarda RAS oran n n fazla oluflu bu görüflü desteklemektedir

24 TOPRAK, M Çocuklar n oral ülserleri aras nda ilk s rada RAS vard r (10-19 yafl gurubunda maksimum). RAS kaynakl ülserasyonlar minör, majör ve herpetiform olarak s n flanabilir (Resim 15 A ve B). 14 Say, büyüklük, yer ve süre önemlidir. %80 olguda minör lezyonlar 14 görülür. Tan genellikle biopsi ve kültüre gerek kalmadan fizik muayene ile konulur. Hastal n en önemli özelliklerinden birisi nüks etmesidir. Etyolojisindeki kar fl kl k tedaviye de yans r ve tedavide genellikle semptomatik önlemler al n r. Hijyenik gargaralar, tetrasiklin gibi antibiyotikler, topik kortikosteroid uygulamalar, HIV (+) hastalarda immünosupresan ilaçlar, topik anestezik ilaçlar, antibiyotik solüsyonlar, diklofenak gibi non-steroid antienflamatuar ilaçlar, interferon gibi antiviral ilaçlar, veya gammaglobulin verilebilir. 4,14,34,37 Tedavilerle nüksün önüne geçme flans çok azd r. Resim 15 RAS ta tek bir aftöz damak lezyonu (A) ve arka tonsiller plikada multipl aftöz lezyonlar (B) Peritonsiller abse (Quinsy) Tonsillitli bir hastada tek tarafl büyümeyi tan mlar. Etyolojisinde öncelikle streptokoklar, bunu takiben de anareoblar vard r. fiiddetli bo az a r s, bo uk konuflma, tükrü ünü yutamayacak derecede yemek sorunu, trismus, atefl, kula a vuran a r lar görülür. 35 Muayenede tonsil afla ya ve mediale do ru deplase olmufltur ve beraberinde enfeksiyon bulgular vard r (Resim 16). Tedavide drenaj ve antibiyotik kullan m gerekir. 36 Resim 16 Sol peritonsiller abse 66

25 TONS LL T VE FARENJ TLER Tonsil'e d fltan bas Bir parotis tümörü sebebiyle parafarengeal bölgeye uzan m sonucu tonsilla palatina orta hatta do ru itilmifl görülmektedir (Resim 17). 37 Tonsiller lenfoma Tek tarafl tonsil büyümelerinde mutlaka ay r c tan da düflünülmesi gerekir. Sistemik bulgular veya adenopatinin görülmesi flart de ildir. 1 Resim 18 Sol tonsilde ülserasyon ve nekroz gösteren habis lezyon Keratosis obturans A z içinde keratozla tan mlanan selim bir lezyondur (Resim 19). Resim 17 Tonsil kanseri Genellikle tek tarafl normalden farkl uzun sürede iyileflmeyen, klinikte belirgin bir semptomatolojiye sahip olmayan ülsere sahalarda ilk muhtemel sebep kanserdir (Resim 18). Kanser flüphesinde punch biopsi yap lmas gerekmektedir. 37 Orofarenskin konumu yüzünden bu bölgenin kanserlerinde erken tan büyük önem tafl r. Gecikme oldu u taktirde tümör a z içine, mandibulaya, boyuna, kafa taban na do ru yay l m gösterebilir. Oral kandida Çocuklarda karfl lafl lan en s k tipi akut pesudomebranöz kandidiyasis'dir. 14 Pamukçuk olarak da isimlendi- Resim 19 rilir. S kl kla yanak mukozas, dil, gingiva ve farenksi tutar. Kolayl kla kald r lan beyaz birikimler tarz ndad r (Resim 20). Daha az rastlan lan di er bir tipi akut atrofik kandidiyasis'dir; genellikle antibiyotik tedavisine sekonder ç kar. Burada membranlara rastlan l- 67

26 TOPRAK, M Resim 20 Oral kandidiyasis maz, k zar k ve ülsere bir mukoza vard r. 14 Bo az a r s, tat bozuklu u ve a z yanmas flikayetleri görülür. Perleche olarak da isimlendirilen angular cheilitis de ise a z köflelerinde k zar k, a r l lezyonlar vard r. 14 Lezyonlar n cilde do ru büyümesiyle etraf n hiperkeratoz bir doku çevreler. CERRAH Tonsillektomi ve adenoidektominin endikasyonlar n mutlak ve elektif olarak ikiye ay rabiliriz. Kesin endikasyonlar 1) Çocukta belirgin bir solunum bozuklu una sebep olacak derecede büyümüfl ve obstrüktif sleep apne veya cor pulmonale ya da her ikisine birden yol açabilen iri tonsillerin olmas (Resim 21), 2) Antimikrobiyal tedaviye cevap vermeyen bo az t kay c tipte büyük tonsilli çocuklarda yutma sorunlar yaflanmas ve kilo kayb görülmesi, 3) Tonsilde malignite flüphesi olmas, Resim 21 Eleri derecede solunum bozuklu una neden olan tonsiller 4) Akut farengotonsillit veya tonsilllar hipertrofiyle beraber devaml veya aral kl çok fliddetli hemorajik olabilen tonsillit tablosu olmas 5,10,17,32 Elektif endikasyonlar 1) S k tekrarlayan akut tonsillit ataklar (Resim 22) 3 y lda y l bafl na 3, 2 y lda y l bafl na 5, 1 y lda y l bafl na 7 atak geçiren hastalarda 2) Kronik tonsillitis, 3) Peritonsiller abse. Resim 22 S k tekrarlayan tonsillitlerde streptokok sorunu varsa görünüm 68

27 TONS LL T VE FARENJ TLER 38.5 C'den fazla atefl, 1 cm'den büyük servikal adenopati, tonsiller eksüda veya grup A beta-hemolitik streptokok için pozitif kültür kriterleriyle çal flma kapsam na al nan hastalarda yap lan araflt rmalar n neticesinde tonsillektominin iyi belgelenmifl tekrarlayan faringotonsillit paterni olan çocuklar n tedavisinde aç k ancak küçük bir avantaj sa lad söylenebilir. 14 Burada operasyon karar verilirken operasyonun riskleriyle beraber, enfeksiyonun komplikasyonlar, çocu un ve ebeveynlerin endiflelerini, hastal a ba l okul günü kay plar n, sa l k kurumlar na rahat ulafl p ulafl lamad, masraflar ve cerrahi olanaklar göz önünde bulundurularak karar gerekmektedir. 14 Cerrahi olarak genel veya lokal anesteziyle klasik yöntemler uygulanmaktad r. Lazer ile yap lan tonsillektomiler klasik yöntemlere üstünlük sa layamad gibi postoperatif a r n n daha fazla olmas fleklinde ilave yükler getirebilir. 29 Geniz eti olarak tan mlanan adenoid vejetasyonun al nmas nda ise çocukta obstrüktif sleep apneyi düflündürecek tarzda ileri derecede horlama olmas, 17 adenoid yüzü olarak tan mlanan yüz ve postür deformitesinin görül- Tablo 1 (Cummings) S k tekrarlayan bo az a r s n n araflt r lmas Tonsillit ataklar n n 6 dan fazla olmas veya antibiyotiklerle tedavi edilen streptokokal farenjit geçirmesi 2 y l veya daha uzun sürede y l bafl na 3 atak geçirmesi S k tekrarlayan viral farenjit Hafif bakterial tonsillit veya strep farenjit Hastay takibe almak ± Antibiyotik profilaksisi Tonsillit ataklar n n artmas veya farenjitin kötüleflmesi Tedavinin yetersiz oluflu yileflme Tonsillektomi ± Adenoidektomi 69

28 TOPRAK, M Tablo 2 (Cummings) Adenotonsiller hipertrofinin de erlendirilmesi fiiddetli obstrüksiyon yok Belirgin apne izlenmiyor Horlama, hava yolu obstrüksiyonu Belirgin apne yileflme Kötüleflme Muayene sonucunda adenotonsiller hipertrofi var Muayene sonucunda adenotonsiller hipertrofi yok Belirgin obstrüktif uyku apnesi Uyku laboratuar Tonsillektomi ve Adenoidektomi fiiddetli derecede obstrüktif uyku apnesi izlenmiyor Takip mesi, otitis media veya sinüzit gibi komplikasyonlar n olmas vard r. 30 Hem tonsil hem de adenoidin yol açt obstrüktif sleep apne, isminde de anlafl laca gibi uykuda apne ve hipopne ataklar yla seyreden ve t pk eriflkinde oldu u gibi çok ciddi öldürücü komplikasyonlara sahip ve mutlaka tedavi edilmesi gereken bir rahats zl kt r. Tablo 1 ve 2'de bo az a r s ve solunum s k nt s yla baflvuran çocuklarda ameliyat karar n al rken takip edilecek yöntemler verilmektedir. Akut veya kronik adenotonsillitlerde tedavi öncelikle medikaldir. Genifl spektrumlu antibiyoterapi ve semptomlar n düzeltilmesini sa layan palyatif önlemler uygulan r. Bu önlemlerin hastal n seyrini etkilememesinde, olay n kronikleflmesinde, s k tekrarlayan enfeksiyon tablosuyla veya komplikasyonlarla karfl laflt m zda cerrahi seçenekleri düflünmemiz gerekli olacakt r. 70

Romatizmal Ateş ve Streptokok Enfeksiyonu Sonrası Gelişen Reaktif Artrit

Romatizmal Ateş ve Streptokok Enfeksiyonu Sonrası Gelişen Reaktif Artrit www.printo.it/pediatric-rheumatology/tr/intro Romatizmal Ateş ve Streptokok Enfeksiyonu Sonrası Gelişen Reaktif Artrit 2016 un türevi 1. ROMATİZMAL ATEŞ NEDİR? 1.1 Nedir? Romatizmal ateş, streptokok adı

Detaylı

FARENKSİN ENFLAMATUAR HASTALIKLARI

FARENKSİN ENFLAMATUAR HASTALIKLARI FARENKSİN ENFLAMATUAR HASTALIKLARI Üst solunum yolu enfeksiyonları ve özellikle farenks enfeksiyonları en sık doktora başvurma nedenlerinden biridir. Mikroorganizmaların farenkste ilk karşılaştıkları engel

Detaylı

Pnömokokal hastal klar

Pnömokokal hastal klar Pnömokokal hastal klar HASTALIK Pnömokokal hastal klar n etkeni nedir? Pnömokokal hastal klara Streptococcus pneumoniae ad verilen bir bakteri neden olur. Bu bakterinin 80 den fazla tipi vard r. Bunlar

Detaylı

HEPATİT C SIK SORULAN SORULAR

HEPATİT C SIK SORULAN SORULAR HEPATİT C SIK SORULAN SORULAR Hepatit C nedir? Hepatit C virüsünün neden olduğu karaciğer hastalığıdır. Hepatit C hastalığı olarak bilinir ve %70 kronikleşir, siroz, karaciğer yetmezliği, karaciğer kanseri

Detaylı

BALIK YAĞI MI BALIK MI?

BALIK YAĞI MI BALIK MI? BALIK YAĞI MI BALIK MI? Son yıllarda balık yağı ile ilgili kalp damar hastalıklarından tutun da romatizma, şizofreni, AIDS gibi hastalıklarda balık yağının kullanılmasının yararları üzerine çok sayıda

Detaylı

TONSİLLOFARENJİT TANI VE TEDAVİ ALGORİTMASI

TONSİLLOFARENJİT TANI VE TEDAVİ ALGORİTMASI TONSİLLOFARENJİT TANI VE TEDAVİ ALGORİTMASI Akut tonsillofarenjit veya çocukluk çağında daha sık karşılaşılan klinik tablosu ile tonsillit, farinks ve tonsil dokusunun inflamasyonudur ve doktora başvuruların

Detaylı

ÜST SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARI

ÜST SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARI ÜST SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARI Prof. Dr. Ergin ÇİFTÇİ Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı ÜST SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARI Orofarenks Tonsiller Nazofarenks Burun

Detaylı

LENFOMA NEDİR? Lenfoma lenf dokusunun kötü huylu tümörüne verilen genel bir isimdir.

LENFOMA NEDİR? Lenfoma lenf dokusunun kötü huylu tümörüne verilen genel bir isimdir. LENFOMA LENFOMA NEDİR? Lenfoma lenf dokusunun kötü huylu tümörüne verilen genel bir isimdir. LENF SİSTEMİ NEDİR? Lenf sistemi vücuttaki akkan dolaşım sistemidir. Lenf yolu damarlarındaki bağışıklık hücreleri,

Detaylı

ÇOCUK ve ERGENL KTE GUATR

ÇOCUK ve ERGENL KTE GUATR ÇOCUK ve ERGENL KTE GUATR GUATR NED R? Bu kitapç n içeri i Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derne i nin web sitesinden faydalan larak haz rlanm flt r. www.cocukendokrindiyabet.org Tiroid bezi Guatr Tiroid

Detaylı

Sağlık Bakanlığından Muaf Hekimin Ünvanı - Adı Soyadı. Bildiriyi Sunacak Kişi Ünvanı - Adı Soyadı. Bildiriyi Sunacak Kişi Kurumu

Sağlık Bakanlığından Muaf Hekimin Ünvanı - Adı Soyadı. Bildiriyi Sunacak Kişi Ünvanı - Adı Soyadı. Bildiriyi Sunacak Kişi Kurumu Sağlık Bakanlığından Muaf Hekimin Ünvanı - Adı Soyadı Dr. Asım Armağan Aydın Bildiriyi Sunacak Kişi Ünvanı - Adı Soyadı Dr. Asım Armağan Aydın Bildiriyi Sunacak Kişi Kurumu antalya EAH Çalışmaya Katılan

Detaylı

Ağızda bulgu veren enfeksiyon hastalıkları. Dr. Hayati Demiraslan Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji

Ağızda bulgu veren enfeksiyon hastalıkları. Dr. Hayati Demiraslan Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ağızda bulgu veren enfeksiyon hastalıkları Dr. Hayati Demiraslan Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Sunum planı Mantarlar Orofaringeal kandidiyazis Virüsler El-ayak-ağız hastalığı Herpes simpleks

Detaylı

AKUT OTİTİS MEDİA. Prof.Dr.Ergin ÇİFTÇİ Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları BD

AKUT OTİTİS MEDİA. Prof.Dr.Ergin ÇİFTÇİ Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları BD AKUT OTİTİS MEDİA Prof.Dr.Ergin ÇİFTÇİ Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları BD AKUT OTİTİS MEDİA TANIM Akut semptomların olması + Orta kulak sıvısı (Kulak ağrısı, ateş...) EPİDEMİYOLOJİ

Detaylı

SB Sakarya E itim ve Araflt rma Hastanesi Asinetobakterli Hastalarda DAS Uygulamalar ve yilefltirme Çabalar

SB Sakarya E itim ve Araflt rma Hastanesi Asinetobakterli Hastalarda DAS Uygulamalar ve yilefltirme Çabalar SB Sakarya E itim ve Araflt rma Hastanesi Asinetobakterli Hastalarda DAS Uygulamalar ve yilefltirme Çabalar Hmfl. Özlem SANDIKCI SB Sakarya E itim ve Araflt rma Hastanesi, nfeksiyon Kontrol Hemfliresi,

Detaylı

Hepatit B. HASTALIK Hepatit B nin etkeni nedir? Hepatit B hepatit B virüsü (HBV) ile meydana getirilen bir hastal kt r.

Hepatit B. HASTALIK Hepatit B nin etkeni nedir? Hepatit B hepatit B virüsü (HBV) ile meydana getirilen bir hastal kt r. Hepatit B HASTALIK Hepatit B nin etkeni nedir? Hepatit B hepatit B virüsü (HBV) ile meydana getirilen bir hastal kt r. HBV nas l yay l r? Hepatit B, hepatit B li kiflilerin kan veya vücut s v lar yoluyla

Detaylı

ÜST SOLUNUM YOLU ÖRNEKLERİNE LABORATUVAR YAKLAŞIMI. Doç. Dr. Aynur EREN TOPKAYA Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi

ÜST SOLUNUM YOLU ÖRNEKLERİNE LABORATUVAR YAKLAŞIMI. Doç. Dr. Aynur EREN TOPKAYA Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi ÜST SOLUNUM YOLU ÖRNEKLERİNE LABORATUVAR YAKLAŞIMI Doç. Dr. Aynur EREN TOPKAYA Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi 05.12.2012 2 1. Olgu 10 yaşında kız çocuğu, boğaz ağrısı ve hafif ateşle doktora başvuruyor

Detaylı

BEZMİÂLEM. Horlama ve Uyku. Apne Sendromu VAKIF ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ. Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı.

BEZMİÂLEM. Horlama ve Uyku. Apne Sendromu VAKIF ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ. Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı. Horlama ve Uyku Apne Sendromu BEZMİÂLEM VAKIF ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Uyku Polikliniği rtibat : 0212 453 17 00 GH-02 V;01/2010 Horlama ve Uyku Apne Sendromu

Detaylı

Pnömonilerde Ak lc Antibiyotik Kullan m

Pnömonilerde Ak lc Antibiyotik Kullan m .Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri Çocuklarda Ak lc Antibiyotik Kullan m Sempozyum Dizisi No: 33 Aral k 2002; s. 35-39 Pnömonilerde Ak lc Antibiyotik Kullan m Prof. Dr. Necla

Detaylı

SAĞLIK ÇALIŞANLARININ ENFEKSİYON RİSKLERİ

SAĞLIK ÇALIŞANLARININ ENFEKSİYON RİSKLERİ SAĞLIK ÇALIŞANLARININ ENFEKSİYON RİSKLERİ Sağlık hizmeti veren, Doktor Ebe Hemşire Diş hekimi Hemşirelik öğrencileri, risk altındadır Bu personelin enfeksiyon açısından izlemi personel sağlığı ve hastane

Detaylı

Doç. Dr. Orhan YILMAZ

Doç. Dr. Orhan YILMAZ Yazar Ad 151 Doç. Dr. Orhan YILMAZ İnsanda iletişimin en önemli araçlarından biri olan ses, kişinin duygusal yapısını yansıtan bir olaydır. Yaş ilerledikçe tüm organlarda görülebilen yaşlanma konuşma

Detaylı

CO RAFYA GRAF KLER. Y llar Bu grafikteki bilgilere dayanarak afla daki sonuçlardan hangisine ulafl lamaz?

CO RAFYA GRAF KLER. Y llar Bu grafikteki bilgilere dayanarak afla daki sonuçlardan hangisine ulafl lamaz? CO RAFYA GRAF KLER ÖRNEK 1 : Afla daki grafikte, y llara göre, Türkiye'nin yafl üzerindeki toplam nufusu ile bu nüfus içindeki okuryazar kad n ve erkek say lar gösterilmifltir. Bin kifli 5. 5.. 35. 3.

Detaylı

Türk Toraks Derneği. Akut Bronşiyolit Tanı, Tedavi ve Korunma Uzlaşı Raporu Cep Kitabı. Cep Kitapları Serisi. www.toraks.org.tr

Türk Toraks Derneği. Akut Bronşiyolit Tanı, Tedavi ve Korunma Uzlaşı Raporu Cep Kitabı. Cep Kitapları Serisi. www.toraks.org.tr Türk Toraks Derneği Türk Toraks Derneği Cep Kitapları Serisi Akut Bronşiyolit Tanı, Tedavi ve Korunma Uzlaşı Raporu Cep Kitabı www.toraks.org.tr Editörler HAZIRLAYANLAR Prof. Dr. Münevver Erdinç Ege Üniversitesi

Detaylı

Emilebilir, Mikro gözenekli Doğal Epitelyum Eşdeğeri Sentetik Yanık ve Yara Tedavi Ürünü GEÇİCİ DERİ EŞDEĞERİ

Emilebilir, Mikro gözenekli Doğal Epitelyum Eşdeğeri Sentetik Yanık ve Yara Tedavi Ürünü GEÇİCİ DERİ EŞDEĞERİ Emilebilir, Mikro gözenekli Doğal Epitelyum Eşdeğeri Sentetik Yanık ve Yara Tedavi Ürünü UYGULAMA VİDEOSU LİTERATÜR GEÇİCİ DERİ EŞDEĞERİ SUPRATHEL Geçici Deri Eşdeğeri İle Yenilikçi Yanık ve Yara Tedavisi

Detaylı

Bovilis Bovipast RSP ile benzersiz koruma

Bovilis Bovipast RSP ile benzersiz koruma Bovilis ile benzersiz koruma Özel kombinasyon Çift adjuvan IRP teknolojisi Erken koruma Maternal antikor varl nda da etkinlik Güvenlik Önerilen afl lama program : Antikor titresi 1. afl lama Bovilis Rapel

Detaylı

EOZİNOFİLİK ÖZOFAJİT ANTALYA 2016 DR YÜKSEL ATEŞ BAYINDIR HASTANESİ ANKARA

EOZİNOFİLİK ÖZOFAJİT ANTALYA 2016 DR YÜKSEL ATEŞ BAYINDIR HASTANESİ ANKARA EOZİNOFİLİK ÖZOFAJİT ANTALYA 2016 DR YÜKSEL ATEŞ BAYINDIR HASTANESİ ANKARA 1. vaka S.P ERKEK 1982 DOĞUMLU YUTMA GÜÇLÜĞÜ ŞİKAYETİ MEVCUT DIŞ MERKEZDE YAPILAN ÖGD SONUCU SQUAMOZ HÜCRELİ CA TANISI ALMIŞ TEKRARLANAN

Detaylı

fiekil 2 Menapoz sonras dönemde kistik, unilateral adneksiyel kitleye yaklafl m algoritmas (6)

fiekil 2 Menapoz sonras dönemde kistik, unilateral adneksiyel kitleye yaklafl m algoritmas (6) over kanseri taramas ndaki yetersizli ini göstermektedir. (1) Transvaginal ultrasonografinin sensitivitesinin iyi olmas na ra men spesifitesinin yeterli olmamas kullan m n k s tlamaktad r. Son yay nlarda

Detaylı

DİRENÇLİ BAKTERİ ENFEKSİYONLARINA KARŞI KULLANILAN ANTİBİYOTİKLER

DİRENÇLİ BAKTERİ ENFEKSİYONLARINA KARŞI KULLANILAN ANTİBİYOTİKLER DİRENÇLİ BAKTERİ ENFEKSİYONLARINA KARŞI KULLANILAN ANTİBİYOTİKLER 1. Vankomisin Vankomisin, Nocardia Orientalis in (eskiden Streptomyces orientalis olarak bilinen) belli suşlarından elde edilen amfoterik

Detaylı

Hepatit B Virüs Testleri: Hepatit serolojisi, Hepatit markırları

Hepatit B Virüs Testleri: Hepatit serolojisi, Hepatit markırları HEPATİT B TESTLERİ Hepatit B Virüs Testleri: Hepatit serolojisi, Hepatit markırları Hepatit B virüs enfeksiyonu insandan insana kan, semen, vücut salgıları ile kolay bulaşan yaygın görülen ve ülkemizde

Detaylı

KBB HASTALIKLARINDA ANT B YOT K KULLANIMI

KBB HASTALIKLARINDA ANT B YOT K KULLANIMI .Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri Pratikte Antibiyotik Kullan m Simpozyumu 2-3 May s 1997, stanbul, s. 145-151 KBB HASTALIKLARINDA ANT B YOT K KULLANIMI Doç. Dr. Ferhan Öz

Detaylı

TONSİLLEKTOMİ VE ADENOİDEKTOMİ

TONSİLLEKTOMİ VE ADENOİDEKTOMİ TONSİLLEKTOMİ VE ADENOİDEKTOMİ Toplumda tonsil ve adenoid dokusundan kaynaklanan sağlık sorunları çok önemli bir yer tutmaktadır. Azalma göstermekle beraber adenotonsillektomi en sık girişim olarak yerini

Detaylı

AKUT TONSİLLOFARENJİT

AKUT TONSİLLOFARENJİT İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri 107 TOPLUMDAN EDİNİLMİŞ ENFEKSİYONLARA PRATİK YAKLAŞIMLAR Sempozyum Dizisi No:61 Şubat 2008; s.107-116 AKUT TONSİLLOFARENJİT Uzm. Dr. Bilgül

Detaylı

ALT SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARI. Prof. Dr. Abdullah Sayıner

ALT SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARI. Prof. Dr. Abdullah Sayıner ALT SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARI Prof. Dr. Abdullah Sayıner Akut bronşit Beş günden daha uzun süren öksürük (+/- balgam) Etkenlerin tamama yakını viruslar Çok küçük bir bölümünden Mycoplasma, Chlamydia,

Detaylı

ÜSYE Güncel Tanı ve Tedavi

ÜSYE Güncel Tanı ve Tedavi ÜSYE Güncel Tanı ve Tedavi Dr. Özlem YİĞİT Akdeniz Acil Tıp 29.11.2011 Giriş Ayaktan tedavi edilenlerdeki en sık akut hastalık En sık etken virüsler İnsandan insana damlacık yoluyla y yayılım y Tüm yaş

Detaylı

NAZAL OBSTRÜKSİYON DR H HAKAN COŞKUN

NAZAL OBSTRÜKSİYON DR H HAKAN COŞKUN NAZAL OBSTRÜKSİYON DR H HAKAN COŞKUN BURUN ANATOMİSİ BURUN FİZYOLOJİSİ Burun fonksiyonları Nefes alma Normal nefes alma yolu nazal solunum Yenidoğanlar mutlak burun solunumu yapar (bilateral koanal atrezi

Detaylı

08.11.2008 VİTAMİN D VE İMMÜN SİSTEM VİTAMİN D

08.11.2008 VİTAMİN D VE İMMÜN SİSTEM VİTAMİN D VİTAMİN D VE İMMÜN SİSTEM VİTAMİN D Vitamin D ve İmmün Sistem İnsülin Sekresyonuna Etkisi Besinlerde D Vitamini Makaleler Vitamin D, normal bir kemik gelişimi ve kalsiyum-fosfor homeostazisi için elzem

Detaylı

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI TIPTA UZMANLIK KURULU. Endodonti Uzmanlık Eğitimi Müfredat Oluşturma ve Standart Belirleme Komisyonu

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI TIPTA UZMANLIK KURULU. Endodonti Uzmanlık Eğitimi Müfredat Oluşturma ve Standart Belirleme Komisyonu T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI TIPTA UZMANLIK KURULU Endodonti Uzmanlık Eğitimi Müfredat Oluşturma ve Standart Belirleme Komisyonu Endodonti Uzmanlık Eğitimi Çekirdek Eğitim Müfredatı 2011 Ankara 1 TUK Endodonti

Detaylı

ÇOCUKLUK ÇAĞINDA PNÖMONİ. Mehmet Ceyhan 2016

ÇOCUKLUK ÇAĞINDA PNÖMONİ. Mehmet Ceyhan 2016 ÇOCUKLUK ÇAĞINDA PNÖMONİ Mehmet Ceyhan 2016 PNÖMONİ Akciğer parankiminin inflamasyonudur Anatomik olarak; Lober pnömoni Bronkopnömoni İnterstisiyel pnömoni Patolojik olarak: Alveollerde konsolidasyon ve/veya

Detaylı

VİRAL ÜST SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARI

VİRAL ÜST SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARI VİRAL ÜST SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARI TAHUD EĞİTİM TOPLANTILARI 15.09.2012 SIK RASTLANAN VİRAL ÜSYE VE ETKENLERİ Doç.Dr.Arzu Uzuner Marmara Ünv.TF.Aile Hekimliği Anabilim Dalı Üst Solunum Yolu Enfeksiyonları

Detaylı

Deomed Medikal Yay nc l k

Deomed Medikal Yay nc l k Deomed Medikal Yay nc l k Horlama ve Obstrüktif Uyku Apnesi Editör / Prof. Dr. Cemal Cingi 44 Yazar kat l m yla 16.5 x 23.5 cm, XIV+434 Sayfa 162 Resim ve fiekil, 25 Tablo ISBN 978-975-8882-23-6 Deomed,

Detaylı

4- Solunum Sisteminin Çalışması : Solunum sistemi soluk (nefes) alıp verme olayları sayesinde çalışır.

4- Solunum Sisteminin Çalışması : Solunum sistemi soluk (nefes) alıp verme olayları sayesinde çalışır. SOLUNUM SİSTEMİ Canlılar yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilmek için enerjiye ihtiyaç duyarlar. İhtiyaç duyulan bu enerji besinlerden karşılanır. Hücre içerisinde besinlerden enerjinin üretilebilmesi için,

Detaylı

GENÇ YET fik NLERDE BÜYÜME HORMONU EKS KL

GENÇ YET fik NLERDE BÜYÜME HORMONU EKS KL Hasta Rehberi Say 7 GENÇ YET fik NLERDE BÜYÜME HORMONU EKS KL Orta kolayl kta okunabilir rehber Genç Yetiflkinlerde Büyüme Hormonu Eksikli i - Say 7 (A ustos 2006 da güncellenmifltir) Bu rehber Reading

Detaylı

Azospermi Nedir, Belirtileri Nedir, Nas l Tedavi Edilir?

Azospermi Nedir, Belirtileri Nedir, Nas l Tedavi Edilir? Azospermi Nedir, Belirtileri Nedir, Nas l Tedavi Edilir? Azospermi, al nan meni örne inde hiçbir sperm hücresinin bulunmamas d r. Azospermi sorunu iki ba l kta incelenmektedir; T kan kl a ba l olan ve

Detaylı

KONJEN TAL ADRENAL H PERPLAZ

KONJEN TAL ADRENAL H PERPLAZ Hasta Rehberi Say 6 KONJEN TAL ADRENAL H PERPLAZ Orta kolayl kta okunabilir rehber Konjenital Adrenal Hiperplazi - Say 6 (A ustos 2006 da güncellenmifltir) Bu rehber Reading Üniversitesi, Sa l k Bilimleri

Detaylı

Erkeklerde Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar

Erkeklerde Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar Erkeklerde Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar Cinsel ilişki yoluyla bulaşan hastalıklar genç erişkin (seksüel aktif) çiftlerin hastalığıdır. Tedavi sırasında, çiftlerin hastalığı olduğu hatırlanmalı ve tüm

Detaylı

AFRİKA HASTALIĞI -SIĞIRLARIN NODÜLER EKZANTEMİ -LUMPY SKIN DISEASE (LSD)

AFRİKA HASTALIĞI -SIĞIRLARIN NODÜLER EKZANTEMİ -LUMPY SKIN DISEASE (LSD) AFRİKA HASTALIĞI -SIĞIRLARIN NODÜLER EKZANTEMİ -LUMPY SKIN DISEASE (LSD) 1 GÜNDEM Tanım Epidemiyoloji (Hastalığın Yayılımı) Mücadele Soru-Cevap 2 Afrika Hastalığı Nedir? Sivrisinek, kene ve sokucu sineklerle

Detaylı

ÇOCUKLARDA ÜST SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARI

ÇOCUKLARDA ÜST SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARI ÇOCUKLARDA ÜST SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARI Prof. Dr. Ergin ÇİFTÇİ Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı www.erginciftci.com ANKARA 11 Ekim 2017 ÜST SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARI

Detaylı

KLL DE. kları ABD Hematoloji BD Bursa

KLL DE. kları ABD Hematoloji BD Bursa KLL DE İNFEKSİYON YÖNETİMİ Dr. Rıdvan R ALİ Uludağ Üniversitesi Tıp T p Fakültesi İç Hastalıklar kları ABD Hematoloji BD Bursa KLL ile ilişkili bilgilerimizde önemli değişiklikler iklikler söz s z konusu

Detaylı

2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL

2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL 2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL NOT: Düzeltmeler bold (koyu renk) olarak yaz lm flt r. YANLIfi DO RU 1. Ünite 1, Sayfa 3 3. DÜNYA HAYVAN POPULASYONU

Detaylı

De erlendirme. Antimikrobik duyarl k testine yönelik EUCAST disk difüzyon yöntemi. Sürüm 4.0 Haziran 2014

De erlendirme. Antimikrobik duyarl k testine yönelik EUCAST disk difüzyon yöntemi. Sürüm 4.0 Haziran 2014 De erlendirme lavuzu Antimikrobik duyarl k testine yönelik EUCAST disk difüzyon yöntemi Sürüm 4.0 Haziran 2014 Sürüm Sürüm 4.0 Haziran 2014 Sürüm 3.0 Nisan 2013 Sürüm 2.0 May s 2012 Sürüm 1.1 Aral k 2010

Detaylı

Gebelikte Viral Enfeksiyonlar

Gebelikte Viral Enfeksiyonlar Gebelikte Viral Enfeksiyonlar Prof. Dr. Sabahattin ALTUNYURT Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum ABD Perinatoloji BD 2016 İzmir Gebelikte Viral Enfeksiyonlar Gebelikte geçirilen

Detaylı

CO RAFYA AKARSULAR. ÖRNEK 1 : Afla daki haritada bir yöredeki akarsular gösterilmifltir.

CO RAFYA AKARSULAR. ÖRNEK 1 : Afla daki haritada bir yöredeki akarsular gösterilmifltir. CO RAFYA AKARSULAR ÖRNEK 1 : Afla daki haritada bir yöredeki akarsular gösterilmifltir. K ÖRNEK 2 : Bir nehrin deltas ndan, on y ll k bir biriktirme kesiti al narak incelenmifltir. Bu inceleme sonucunda

Detaylı

D- BU AMELİYATIN RİSKLERİ Bu ameliyatın taşıdığı bazı riskler/ komplikasyonlar vardır. Ameliyattaki riskler:

D- BU AMELİYATIN RİSKLERİ Bu ameliyatın taşıdığı bazı riskler/ komplikasyonlar vardır. Ameliyattaki riskler: Mikro TESE Sayın Hasta, Sayın Veli/Vasi, Mikroskopik TESE ameliyatı genel, veya bolgesel anestezi altında yapılabilir. Skrotum (torba) orta hattan 4 cm lik bir kesi yapılırak testislere ulaşılır ve testisler

Detaylı

Ia.CERRAHİ PROFİLAKSİ TALİMATI

Ia.CERRAHİ PROFİLAKSİ TALİMATI Ia.CERRAHİ PROFİLAKSİ TALİMATI CERRAHİ BİRİMLERDE ANTİBİYOTİK PROFLAKSİSİ TALİMATI AMAÇ: Operasyon sırasında potansiyel patojen mikroorganizmaların dokularda üremesini engelleyerek cerrahi alan İnfeksiyonu

Detaylı

Akılcı Antibiyotik Kullanımı. Prof.Dr.Ayşe Willke Topcu 25 Nisan 2014, Muğla

Akılcı Antibiyotik Kullanımı. Prof.Dr.Ayşe Willke Topcu 25 Nisan 2014, Muğla Akılcı Antibiyotik Kullanımı Prof.Dr.Ayşe Willke Topcu 25 Nisan 2014, Muğla 1 Tanım Akılcı (rasyonel, doğru) Antibiyotik Kullanımı; Klinik ve lab.la doğru tanı konmuş Gerekli olduğuna karar verilmiş Doğru

Detaylı

www.mercedes-benz.com.tr Mercedes-Benz Orijinal Ya lar

www.mercedes-benz.com.tr Mercedes-Benz Orijinal Ya lar www.mercedes-benz.com.tr Mercedes-Benz Orijinal Ya lar Kazand ran Güç Mercedes-Benz orijinal ya lar arac n z üreten uzmanlar taraf ndan, gelifltirilmifltir. Mercedes-Benz in dilinden en iyi Mercedes-Benz

Detaylı

Hart Walker, gövde deste i ve dengeli tekerlek sistemi sayesinde, geliflim düzeyi uygun olan çocuklar n, eller serbest flekilde yürümesini sa lar.

Hart Walker, gövde deste i ve dengeli tekerlek sistemi sayesinde, geliflim düzeyi uygun olan çocuklar n, eller serbest flekilde yürümesini sa lar. Cerebral palsi gibi hareket ve postüral kontrol bozukluklar na yol açan hastal klar olan çocuklar, hastal klar n n derecesine ba l olarak yürüme güçlü ü çekmekte veya hiç yürüyememektedir. Hart Walker,

Detaylı

Girifl Marmara Üniversitesi Eczac l k Fakültesi Farmakoepidemiyoloji Araflt rma Birimi (MEFEB) Ecz. Neslihan Güleno lu

Girifl Marmara Üniversitesi Eczac l k Fakültesi Farmakoepidemiyoloji Araflt rma Birimi (MEFEB) Ecz. Neslihan Güleno lu G R fi Girifl Bu kitapç k Marmara Üniversitesi Eczac l k Fakültesi Farmakoepidemiyoloji Araflt rma Birimi (MEFEB) taraf ndan, befleri t bbi ürünlerin güvenlili inin izlenmesi ve de erlendirilmesi hakk

Detaylı

Ödem, hiperemi, konjesyon. Doç. Dr. Halil Kıyıcı 2015

Ödem, hiperemi, konjesyon. Doç. Dr. Halil Kıyıcı 2015 Ödem, hiperemi, konjesyon Doç. Dr. Halil Kıyıcı 2015 1 Hemodinamik bozukluklar Ödem Hiperemi / konjesyon Kanama (hemoraji) Trombüs / emboli İnfarktüs Şok 2 Hemodinamik bozukluklar Ödem 3 Ödem Tanım: İnterstisyel

Detaylı

Nocardia Enfeksiyonları. Dr. H.Kaya SÜER Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji

Nocardia Enfeksiyonları. Dr. H.Kaya SÜER Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Nocardia Enfeksiyonları Dr. H.Kaya SÜER Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Nocardia Enfeksiyonları Nocardia insanlarda ve hayvanlarda lokalize veya dissemine enfeksiyonlardan sorumlu olabilen

Detaylı

ÇOCUKLUK ve ERGENL KTE D YABETLE YAfiAM

ÇOCUKLUK ve ERGENL KTE D YABETLE YAfiAM ÇOCUKLUK ve ERGENL KTE D YABETLE YAfiAM D YABETLE YAfiAMAK Bu kitapç n içeri i Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derne i nin web sitesinden faydalan larak haz rlanm flt r. www.cocukendokrindiyabet.org Diyabet,

Detaylı

HEREDİTER SFEROSİTOZ. Mayıs 14

HEREDİTER SFEROSİTOZ. Mayıs 14 HEREDİTER SFEROSİTOZ İNT.DR.DİDAR ŞENOCAK Giriş Herediter sferositoz (HS), hücre zarı proteinlerinin kalıtsal hasarı nedeniyle, eritrositlerin morfolojik olarak bikonkav ve santral solukluğu olan disk

Detaylı

Bovilis BVD. BVD kontrolünde lider. ARAfiTIRMA PERFORMANS DÜRÜSTLÜK

Bovilis BVD. BVD kontrolünde lider. ARAfiTIRMA PERFORMANS DÜRÜSTLÜK Bovilis BVD BVD kontrolünde lider ARAfiTIRMA PERFORMANS DÜRÜSTLÜK BVD: Gizli düflman Bovine Viral Diarrhoea (BVD), modern s r endüstrisinin en maliyetli hastal klar ndan biridir. Hastal ktan sorumlu virüs

Detaylı

Okumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1

Okumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1 Deomed Medikal Yay nc l k Okumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1 Birinci bask Deomed, 2009. 62

Detaylı

Venöz Tromboembolizmin Önlenmesinde Antitrombotik Tedavi (Birincil Koruma)

Venöz Tromboembolizmin Önlenmesinde Antitrombotik Tedavi (Birincil Koruma) .Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri Kanama ve Tromboza E ilim Sempozyum Dizisi No: 36 Kas m 2003; s. 185-189 Venöz Tromboembolizmin Önlenmesinde Antitrombotik Tedavi (Birincil

Detaylı

OTİTTE ANTİBİYOTİK KULLANIMI

OTİTTE ANTİBİYOTİK KULLANIMI OTİTTE ANTİBİYOTİK KULLANIMI Akut Otitis Media (AOM)» Orta kulağı döşeyen solunum epitelinin inflamasyonu» Özellikle timpan boşluğunun yangısı» EN SIK ANTİBİYOTİK YAZMA NEDENİ 2 6 ay 9 ay 15 ay 24 ay 36

Detaylı

BOS GLUKOZ DÜġÜKLÜĞÜ ĠLE SEYREDEN TÜBERKÜLOZ MENENJĠT ÖN TANILI VARİCELLA ZOSTER MENENJİTİ OLGUSU

BOS GLUKOZ DÜġÜKLÜĞÜ ĠLE SEYREDEN TÜBERKÜLOZ MENENJĠT ÖN TANILI VARİCELLA ZOSTER MENENJİTİ OLGUSU BOS GLUKOZ DÜġÜKLÜĞÜ ĠLE SEYREDEN TÜBERKÜLOZ MENENJĠT ÖN TANILI VARİCELLA ZOSTER MENENJİTİ OLGUSU Ramazan Gözüküçük 1, Yunus Nas 2, Mustafa GÜÇLÜ 3 1 Hisar Intercontinental Hospital, Enfeksiyon Hastalıkları

Detaylı

PREMATÜRE BEBEKLERİN FİZYOLOJİSİ

PREMATÜRE BEBEKLERİN FİZYOLOJİSİ PREMATÜRE BEBEKLERİN FİZYOLOJİSİ TANIMLAR Preterm/Prematüre Bebek- 37 gestasyon haftasından önce doğan Gestasyon yaşına göre sınıflandırma Prematüre (erken doğan)

Detaylı

CO RAFYA. DÜNYA NIN fiekl N N VE HAREKETLER N N SONUÇLARI ÖRNEK 1 :

CO RAFYA. DÜNYA NIN fiekl N N VE HAREKETLER N N SONUÇLARI ÖRNEK 1 : CO RAFYA DÜNYA NIN fiekl N N VE HAREKETLER N N SONUÇLARI ÖRNEK 1 : K rk nc paralel üzerindeki bir noktan n hangi yar mkürede yer ald afla dakilerin hangisine bak larak saptanamaz? A) Gece-gündüz süresinin

Detaylı

VİRUS HASTALIKLARINDA TANI YÖNTEMLERİ

VİRUS HASTALIKLARINDA TANI YÖNTEMLERİ VİRUS HASTALIKLARINDA TANI YÖNTEMLERİ Doç. Dr. Koray Ergünay MD PhD Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, Viroloji Ünitesi Viral Enfeksiyonlar... Klinik

Detaylı

BAfiA RILI HASTANIN DE ERLEND R LMES

BAfiA RILI HASTANIN DE ERLEND R LMES .Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri Bafl A r lar - Bafl Dönmeleri Sempozyumu 10-11 Aral k 1998, stanbul, s. 15-20 Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi

Detaylı

Tarifname KRONİK YORGUNLUK SENDROMUNUN TEDAVİSİNE YÖNELİK BİR KOMPOZİSYON

Tarifname KRONİK YORGUNLUK SENDROMUNUN TEDAVİSİNE YÖNELİK BİR KOMPOZİSYON 1 Tarifname Teknik Alan KRONİK YORGUNLUK SENDROMUNUN TEDAVİSİNE YÖNELİK BİR KOMPOZİSYON Buluş, kronik yorgunluk sendromunun tedavisine yönelik oluşturulmuş bir kompozisyon ile ilgilidir. Tekniğin Bilinen

Detaylı

Santral Disseksiyon. Dr. İbrahim Ali ÖZEMİR. İstanbul Medeniyet Üniversitesi Göztepe Eğitim ve Araştırma Hastanesi Genel Cerrahi Kliniği

Santral Disseksiyon. Dr. İbrahim Ali ÖZEMİR. İstanbul Medeniyet Üniversitesi Göztepe Eğitim ve Araştırma Hastanesi Genel Cerrahi Kliniği Dr. İbrahim Ali ÖZEMİR İstanbul Medeniyet Üniversitesi Göztepe Eğitim ve Araştırma Hastanesi Genel Cerrahi Kliniği 7. Endokrin Cerrahi Kongresi Antalya,2015 Profilaktik Santral Disseksiyon; Preoperatif

Detaylı

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Değerlendirme Notu Sayfa1

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Değerlendirme Notu Sayfa1 Sağlık Reformunun Sonuçları İtibariyle Değerlendirilmesi 26-03 - 2009 Tuncay TEKSÖZ Dr. Yalçın KAYA Kerem HELVACIOĞLU Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Türkiye 2004 yılından itibaren sağlık

Detaylı

TİROİDİTLERDE AYIRICI TANI. Doç.Dr.Esra Hatipoğlu Biruni Üniversite Hastanesi Endokrinoloji ve Diabet Bilim Dalı

TİROİDİTLERDE AYIRICI TANI. Doç.Dr.Esra Hatipoğlu Biruni Üniversite Hastanesi Endokrinoloji ve Diabet Bilim Dalı TİROİDİTLERDE AYIRICI TANI Doç.Dr.Esra Hatipoğlu Biruni Üniversite Hastanesi Endokrinoloji ve Diabet Bilim Dalı Tiroidit terimi tiroidde inflamasyon ile karakterize olan farklı hastalıkları kapsamaktadır

Detaylı

Diyabet te Sağlık Önerileri. Diyabet

Diyabet te Sağlık Önerileri. Diyabet Diyabet te Sağlık Önerileri Diyabet BR.HLİ.041 Diyabette Sağlık Önerileri Her sağlıklı birey gibi diyabetli birey de bireysel bakımını sağlamalı; diyabete bağlı gelişen özellikli durumlarda gereken uygulamaları

Detaylı

Deomed Medikal Yay nc l k

Deomed Medikal Yay nc l k Deomed Medikal Yay nc l k Schiltenwolf / Henningsen Muskuloskeletal A r lar Biyopsikososyal Yaklafl mla Tan ve Tedavi Türkçe Editörü / M. Sar do an Çeviri / A. Kasabal gil 16.5 x 24 cm, XVI + 320 Sayfa

Detaylı

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı. Romatoloji Bilim Dalı Olgu Sunumu 9 Ağustos 2016 Salı

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı. Romatoloji Bilim Dalı Olgu Sunumu 9 Ağustos 2016 Salı Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Romatoloji Bilim Dalı Olgu Sunumu 9 Ağustos 2016 Salı Yandal Ar. Gör. Uzm. Dr. Kübra Öztürk Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi

Detaylı

ENDOBUTTON CL ULTRA. Etkili Polyester örgülü sutür (#5 lead and #2 flipping) kullan lm flt r

ENDOBUTTON CL ULTRA. Etkili Polyester örgülü sutür (#5 lead and #2 flipping) kullan lm flt r ENDOBUTTON CL ULTRA Daha geliflmifl güç ve sa laml k sa layan ENDOBUTTON CL ULTRA sistemi en kuvvetli femoral tespiti sa lamaktad r. Anatomik veya geleneksel Ön Çapraz Ba rekonstrüksiyonlar için idealdir

Detaylı

İNTRAVEZİKAL (MESANE İÇİNE) BACİLLUS CALMETTE GUERİN (BCG) İMMÜNOTERAPİSİ. Soyadı:... Doğum tarihi: Protokol No:... Baba adı: Ana adı:..

İNTRAVEZİKAL (MESANE İÇİNE) BACİLLUS CALMETTE GUERİN (BCG) İMMÜNOTERAPİSİ. Soyadı:... Doğum tarihi: Protokol No:... Baba adı: Ana adı:.. İNTRAVEZİKAL (MESANE İÇİNE) BACİLLUS CALMETTE GUERİN (BCG) İMMÜNOTERAPİSİ Hastanın Adı, Soyadı:.... Doğum tarihi: Protokol No:..... Baba adı: Ana adı:.. Sayın Hasta, Sayın Veli/Vasi Hastanıza yapılan endoskopik

Detaylı

N-3 Diz Sabitleyici (Posterior Sheel)

N-3 Diz Sabitleyici (Posterior Sheel) N-3 Diz Sabitleyici (Posterior Sheel) Laminasyon tekni i ile kaplanm fl 1 cm lik özel süngerli kumafltan yap lan dizli in sa ve sol yanlar nda 1'er adet arkada ise 3 adet cep içine yerlefltirilmifl sert

Detaylı

Uluslararas De erleme K lavuz Notu No. 13 Mülklerin Vergilendirilmesi için Toplu De erleme

Uluslararas De erleme K lavuz Notu No. 13 Mülklerin Vergilendirilmesi için Toplu De erleme Uluslararas De erleme K lavuz Notu No. 13 Mülklerin Vergilendirilmesi için Toplu De erleme 1.0. Girifl 1.1. Bu K lavuz Notunun amac ; Uluslararas De erleme Standartlar Komitesine (UDSK) üye tüm ülkelerde,

Detaylı

Dünyada ve Türkiye de Güncel Verilerle HIV/AIDS. Hacettepe Üniversitesi AIDS Tedavi ve Araflt rma Merkezi (HATAM)

Dünyada ve Türkiye de Güncel Verilerle HIV/AIDS. Hacettepe Üniversitesi AIDS Tedavi ve Araflt rma Merkezi (HATAM) Dünyada ve Türkiye de Güncel Verilerle /AIDS Dr. Aygen Tümer Hacettepe Üniversitesi AIDS Tedavi ve Araflt rma Merkezi (HATAM) Dünyada /AIDS Dünya Sa l k Örgütü (DSÖ)/UNAIDS taraf ndan Aral k 2010 tarihinde

Detaylı

Deomed Medikal Yay nc l k

Deomed Medikal Yay nc l k Deomed Medikal Yay nc l k Horlama ve Obstrüktif Uyku Apnesi Editör / Prof. Dr. Cemal Cingi 44 Yazar kat l m yla 16.5 x 23.5 cm, XIV+434 Sayfa 162 Resim ve fiekil, 25 Tablo ISBN 978-975-8882-23-6 Deomed,

Detaylı

KÜTAHYA SAĞLIK BİLİMLERİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DÖNEM III II. KURUL ENFEKSİYON HASTALIKLARI DERS KURULU

KÜTAHYA SAĞLIK BİLİMLERİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DÖNEM III II. KURUL ENFEKSİYON HASTALIKLARI DERS KURULU KÜTAHYA SAĞLIK BİLİMLERİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2018-2019 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DÖNEM III II. KURUL AKADEMİK TAKVİM VE DERS PROGRAMI 22.10.2018-30.11.2018-6 HAFTA DERSLER TEORİK PRATİK TOPLAM Mikrobiyoloji

Detaylı

VERG NCELEMELER NDE MAL YET TESP T ED LEMEYEN GAYR MENKUL SATIfiLARININ, MAL YET N N TESP T NDE ZLEN LEN YÖNTEM

VERG NCELEMELER NDE MAL YET TESP T ED LEMEYEN GAYR MENKUL SATIfiLARININ, MAL YET N N TESP T NDE ZLEN LEN YÖNTEM VERG NCELEMELER NDE YET TESP T ED LEMEYEN GAYR MENKUL SATIfiLARININ, YET N N TESP T NDE ZLEN LEN YÖNTEM Fatih GÜNDÜZ* I-G R fi Son y llarda ekonomide meydana gelen olumlu geliflmelerle gayrimenkul piyasas

Detaylı

Kabakulak (Epidemik Parotitis) Prof. Dr. Haluk Çokuğraş

Kabakulak (Epidemik Parotitis) Prof. Dr. Haluk Çokuğraş Kabakulak (Epidemik Parotitis) Prof. Dr. Haluk Çokuğraş 1 Olgu 1: 4 aylık erkek çocuk 2 Üç gündür ateş, boynun sağ yanında şişlik. Bu bölgede yaygın şişlik-kızarıklık ve ısı artışı. Ağız içerisinde Stenon

Detaylı

HİPOFARİNKS KANSERİ DR. FATİH ÖKTEM

HİPOFARİNKS KANSERİ DR. FATİH ÖKTEM HİPOFARİNKS KANSERİ DR. FATİH ÖKTEM Nadirdir!!! Üst aerodijestif sistem malinitelerinin % 5-10 u, tüm malinitelerin ise %0.5 i hipofarinks kanserleridir. Kötü seyirlidir!!! İleri evrede başvurmaları ve

Detaylı

ÜST SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARI

ÜST SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARI ÜST SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARI Prof. Dr. Ergin ÇİFTÇİ Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı www.erginciftci.com ÜST SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARI Orofarenks Tonsiller

Detaylı

- Gözyaşı kanal tıkanıklığı her yaşta görülür mü?

- Gözyaşı kanal tıkanıklığı her yaşta görülür mü? - Gözyaşı kanal tıkanıklığı her yaşta görülür mü? Gözyaşı, göz kapaklarının iç kısmından başlayan ve burun yan duvarına komşu yerleşimli gözyaşı kesesinde sonlanan kanalcıklar ile gözyaşı kesesine taşınır.

Detaylı

OYUNCU SAYISI Oyun bir çocuk taraf ndan oynanabilece i gibi, farkl yafl gruplar nda 2-6 çocuk ile de oynanabilir.

OYUNCU SAYISI Oyun bir çocuk taraf ndan oynanabilece i gibi, farkl yafl gruplar nda 2-6 çocuk ile de oynanabilir. OYUNCA IN ADI Akl nda Tut YAfi GRUBU 4-6 yafl OYUNCU SAYISI Oyun bir çocuk taraf ndan oynanabilece i gibi, farkl yafl gruplar nda 2-6 çocuk ile de oynanabilir. GENEL KURALLAR Çocuklar n görsel belle inin

Detaylı

Gebelik ve Enfeksiyonlar. Prof.Dr. Levent GÖRENEK

Gebelik ve Enfeksiyonlar. Prof.Dr. Levent GÖRENEK Gebelik ve Enfeksiyonlar Prof.Dr. Levent GÖRENEK Olgulara Yaklaşım 2 1. TORCH grubu enfeksiyon etkenleri nelerdir? Toxoplasmosis Other (Sifiliz, Varicella zoster ) Rubella Cytomegalovirus Herpes simplex

Detaylı

Kent Hastanesi, Hepimizden Önce Çocuklarımızın Hastanesi!

Kent Hastanesi, Hepimizden Önce Çocuklarımızın Hastanesi! Kent Hastanesi, Hepimizden Önce Çocuklarımızın Hastanesi! www.kenthospital.com Kent Hastanesi, hepimizden önce çocuklarımızın hastanesi! Çünkü, çocuklarımız, hepimizin geleceği! Kuruluşumuzdan bu yana

Detaylı

Hasta Rehberi Say 6. KONJEN TAL ADRENAL H PERPLAZ Kolay okunabilir rehber

Hasta Rehberi Say 6. KONJEN TAL ADRENAL H PERPLAZ Kolay okunabilir rehber Hasta Rehberi Say 6 KONJEN TAL ADRENAL H PERPLAZ Kolay okunabilir rehber Konjenital Adrenal Hiperplazi - Say 6 (A ustos 2006 da güncellenmifltir) Bu rehber Reading Üniversitesi, Sa l k Bilimleri Enstitüsü,

Detaylı

P-1 Anatomik Boyun Yast Büyük. P-2 Anatomik Boyun Yast Küçük. Anatomik Yast klar. P-3 Anatomik Boyun Yast Çocuk

P-1 Anatomik Boyun Yast Büyük. P-2 Anatomik Boyun Yast Küçük. Anatomik Yast klar. P-3 Anatomik Boyun Yast Çocuk P-1 Anatomik Boyun Yast Büyük Sürekli elastik ve fleklini koruyabilen poliüretan köpükten üretilen yast k özel tasarlanan ergonomik flekliyle omuz ve boyun bölgesinin gevflemesini sa lar. Fermuarl, kolayl

Detaylı

BRUSELLA ENFEKSİYONU. Doç. Dr. Mehtap BULUT Bursa Şevket Yılmaz EAH Acil Tıp Kliniği

BRUSELLA ENFEKSİYONU. Doç. Dr. Mehtap BULUT Bursa Şevket Yılmaz EAH Acil Tıp Kliniği BRUSELLA ENFEKSİYONU Doç. Dr. Mehtap BULUT Bursa Şevket Yılmaz EAH Acil Tıp Kliniği SUNU PLANI Mikrobiyoloji Epidemiyoloji Patogenez Klinik bulgular Tanı- Ayırıcı Tanı Tedavi GİRİŞ Brusellozis bir zoonitik

Detaylı

mm3, periferik yaymasında lenfosit hakimiyeti vardı. GİRİŞ hastalığın farklı şekillerde isimlendirilmesine neden Olgu 2 Olgu 3

mm3, periferik yaymasında lenfosit hakimiyeti vardı. GİRİŞ hastalığın farklı şekillerde isimlendirilmesine neden Olgu 2 Olgu 3 24 P. I. AĞRAS ve Ark. GİRİŞ Ürtikeryal vaskülit histolojik olarak vaskülit bulgularını gösteren, klinikte persistan ürtikeryal döküntülerle karakterize olan bir klinikopatolojik durumdur (1). Klinikte

Detaylı

Acil Serviste Akılcı Antibiyotik Kullanımının Temel İlkeleri Dr. A. Çağrı Büke

Acil Serviste Akılcı Antibiyotik Kullanımının Temel İlkeleri Dr. A. Çağrı Büke Acil Serviste Akılcı Antibiyotik Kullanımının Temel İlkeleri Dr. A. Çağrı Büke Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji 12/o4/2014 Akılcı antibiyotik kullanımı Antibiyotiklere

Detaylı

KRİYOGLOBÜLİN. Cryoglobulins; Soğuk aglutinin;

KRİYOGLOBÜLİN. Cryoglobulins; Soğuk aglutinin; KRİYOGLOBÜLİN Cryoglobulins; Soğuk aglutinin; Kriyoglobülin kanda bulunan anormal proteinlerdir ve 37 derecede kristalleşirler. Birçok hastalık sırasında ortaya çıkabilirler ancak vakaların %90ı Hepatit

Detaylı

MEME LOBU YANGISI. süt veriminde azalma sütün imhası laboratuvar giderleri ilaç giderleri vet.hek. giderleri. süt endüstrisinde önemli ekonomik kayıp

MEME LOBU YANGISI. süt veriminde azalma sütün imhası laboratuvar giderleri ilaç giderleri vet.hek. giderleri. süt endüstrisinde önemli ekonomik kayıp MASTİT 1 MEME LOBU YANGISI süt veriminde azalma sütün imhası laboratuvar giderleri ilaç giderleri vet.hek. giderleri süt endüstrisinde önemli ekonomik kayıp HAYVAN Sağlığı fonksiyonel meme lobunun kaybı

Detaylı

ELEKTRON K DEVRE ELEMANLARI

ELEKTRON K DEVRE ELEMANLARI LKTRO K DVR LMALARI MODL SORU 1 DK SORULARI ÇÖZÜMLR MODL SORU 2 DK SORULARI ÇÖZÜMLR 1. Diyot kare dalgan n negatif parças n geçirmeyece inden ç k fl gerilimi; 1. fiekildeki K transistörü ; L transistörü

Detaylı

KLİNİK İNCİLER (ÜST SOLUNUM YOLU ACİLLERİ VE ALT SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARI)

KLİNİK İNCİLER (ÜST SOLUNUM YOLU ACİLLERİ VE ALT SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARI) KLİNİK İNCİLER (ÜST SOLUNUM YOLU ACİLLERİ VE ALT SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARI) Dr.Gülbin Bingöl Karakoç Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi K.İnci 1: Bebek K, 2 günlük kız hasta Meme emememe, morarma yakınması

Detaylı