26/01/2013 GÜN VE SAYILI RESMİ GAZETEDE YAYIMLANAN RİSKLİ ALANLARA İLİŞKİN AÇIKLAMA RAPORU

Transkript

1 İSTANBUL İLİ, GAZİOSMANPAŞA İLÇESİ, 26/01/2013 GÜN VE SAYILI RESMİ GAZETEDE YAYIMLANAN RİSKLİ ALANLARA İLİŞKİN 1/5000 ÖLÇEKLİ NAZIM İMAR PLANI AÇIKLAMA RAPORU EMİ-AYDOĞDU-BELDE MÜŞTEREK ADİ İŞ ORTAKLIĞI - TEMMUZ

2 İSTANBUL İLİ, GAZİOSMANPAŞA İLÇESİ, 26/01/2013 GÜN VE SAYILI RESMİ GAZETEDE YAYIMLANAN RİSKLİ ALANLARA İLİŞKİN 1/5000 ÖLÇEKLİ NAZIM İMAR PLANI AÇIKLAMA RAPORU i

3 İÇİNDEKİLER 1. BÖLÜM : AÇIKLAMALAR Plan Sistematiği Rapor Sistematiği /5000 Ölçekli Nazım İmar Planı Açıklama Raporu nun; BÖLÜM: PLANLAMA ALANININ BULUNDUĞU GAZİOSMANPAŞA İLÇESİ BÖLÜM : RİSKLİ ALAN ARAŞTIRMA BULGULARI Jeolojik Durum Yapısal Analizler Arazi Kullanımı Kat Yüksekliği Yapı Cinsi Yapı Yaşı Yapı Kalitesi Yapıların Risk Durumu ve Değerlendirmesi Doku Analizi BÖLÜM: PLAN KARARLARI Kentsel Dönüşüm Süreci Planlama Yaklaşımı Konut Alanları Kentsel Çalışma Alanları Ticaret+Turizm+Konut Alanı Ticaret+Konut Alanı Akaryakıt ve Servis İstasyonu Alanı Belediye Hizmet Alanı Kamu Hizmet Alanı Sosyal Altyapı Alanları Eğitim Alanı Yüksek Öğretim Alanı Sağlık Alanı Sosyal Kültürel Tesis Alanı Spor Alanı İbadet Alanı Açık ve Yeşil Alanlar Park ve Yeşil Alanlar Mezarlık Alanı Afet Tehlikeli Alanlar Teknik Altyapı Alanları Karayolu Kentsel Toplu Taşıma Güzergâhları BÖLÜM: DEĞERLENDİRME VE SONUÇ BÖLÜM: PLAN NOTLARI KAYNAKLAR i

4 ŞEKİLLER LİSTESİ Şekil 1 : Gaziosmanpaşa İlçesi nin Marmara Bölgesi İçindeki Konumu... 4 Şekil 2 : Gaziosmanpaşa İlçesi nin İstanbul İli İçindeki Konumu... 5 Şekil 3 : Gaziosmanpaşa İlçesi nin Gelişim Süreci... 6 Şekil 4 : İstanbul Avrupa Yakası 1/ Ölçekli Genel Jeoloji Haritası... 8 Şekil 5 : İstanbul İli, Deprem Haritası Şekil 6 : Jeolojik Durum Şekil 7 : Arazi Kullanımı Şekil 8 : Kat Yüksekliği Analizi Şekil 9 : Yapı Cinsi Şekil 10 : Yapı Yaşı Şekil 11 : Yapı Kalitesi Şekil 12 : Ruhsat Durumu Şekil 13 : Puantaj ii

5 TABLOLAR LİSTESİ Tablo 1 : Türkiye, İstanbul ve Gaziosmanpaşa İlçesine İlişkin Demografik Veriler Tablo 2 : Gaziosmanpaşa İlçesinde Mahallelere Göre Nüfus Büyüklükleri Tablo 3 : Türkiye, İstanbul ve Gaziosmanpaşa Bağımlılık Oranları Tablo 4 : Gaziosmanpaşa İlçesi Bağımlı ve Çalışan Nüfusun Cinsiyete Göre Dağılımı Tablo 5 : Bina Saçak Yükseklikleri Tablo 6 : 1/5000 Ölçekli Mer i Nazım İmar Planı Alan Kullanım Büyüklükleri Tablo 7 : 1/1000 Ölçekli Mer i Uygulama İmar Planı Alan Kullanım Büyüklükleri Tablo 8 : Riskli Alan İlan Edilen Bölgeler Tablo 9 : Puantaj Kriterleri ve Değerleri Tablo 10 : Riskli Alan İlan Edilen Bölgeler Tablo 11 : 1/5000 Ölçekli Nazım İmar Planı Yapılacak Alanda Mevcut Durum Ve Meri İmar Planına İlişkin Veriler Tablo 12 : 1/5000 Ölçekli Mer i Nazım İmar Planı ve 1/5000 Ölçekli Nazım İmar Planı Fonksiyonlara Göre Alan Dağılımı..70 Tablo 13 : 1/5000 Ölçekli Nazım İmar Planı Nüfus Ve Yoğunluk Kararlarının 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı Bölgelerine Dağılımı Tablo 14 : 1/5000 Ölçekli Nazım İmar Planı Fonksiyonlara Göre Alan Dağılımı Ve 1/1000 Ölçekli Planda Uygulanacak Emsal Değerleri iii

6 GRAFİKLER LİSTESİ Grafik 1 : Riskli Alanlarda Kat Adetleri Grafik 2 : Riskli Alanlarda Yapı Cinsi Grafik 3 : Riskli Alanlarda Yapı Kalitesi Grafik 4 : Riskli Alanlardaki Yapıların Ruhsat Durumları iv

7 1. BÖLÜM : AÇIKLAMALAR 1.1 Plan Sistematiği İstanbul, coğrafi yapısı ve tarihiyle bütünleşmiş, aynı zamanda sahip olduğu kent silüeti ile de dünyanın en özellikli kentlerinden birisidir. Kentin ayrıcalıklı kimliğini yansıtan İstanbul a özgü siluetin nüfus artışı, planlı ve plansız gelişmeler, ulaşım ve sosyal yapıda yaşanan değişimlerle risk altına girdiği gözlenmektedir. Bu nedenle üç büyük medeniyetin mekansal izlerini sunan, aynı zamanda doğal ve kültürel dokunun bir yansıması olan İstanbul silüetinin özgün niteliğinin algılanmasını sağlayacak şekilde dönüşümünün sağlanması gerekliliği ortaya çıkmaktadır yılı Genel Nüfus Sayımı sonuçlarına göre kişi olan İstanbul nüfusu, 2013 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi sonuçlarına göre kişi olmuştur. Aradan geçen 90 yılda sanayi politikaları doğrultusunda hızla kente göç eden kırsal nüfus, öncelikli olarak plansız ve altyapısız olarak gecekondular üretmiş, sonraki dönemde imar afları ile söz konusu gecekondular yasallaştırılarak yap-satçı süreç başlamış ve bugünkü yeterli mühendislik hizmeti almamış, sağlıksız, güvensiz, ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapılaşma süreci geçirmiş yapı stoku ortaya çıkmıştır. İstanbul da 1950 li yıllardan itibaren başlayan ve ard arda devam eden göçlerle birlikte gelişim gösteren Gaziosmanpaşa ilçesinde, yetersiz altyapıya sahip gecekondu alanları ve yap-satçı süreç ile gelişen apartman yapılarının yoğun olduğu gözlenmektedir. İstanbul merkezine yakın bir konumda bulunan Gaziosmanpaşa ilçesinin, güneyinde ve doğusunda Eyüp ilçesi, kuzeyinde TEM otoyolu ile sınırlarının çizildiği Sultangazi ilçesi, batısında Bayrampaşa ve Esenler ilçeleri bulunmaktadır. Günümüzde TEM Otoyolu ve bağlantı yollarının bulunması ve İstanbul un merkezi yerleşimlerine yakın konumda olması nedeniyle ilçede kırsal karakterde alanlar kalmayıp, tamamı kentsel kullanımlardan oluşmaktadır. Ancak, bugün Gaziosmanpaşa ilçesi birbirinden farklı konut dokusuyla, yetersiz sosyal ve teknik altyapısıyla nüfusun ihtiyacına cevap verememektedir. Bu nedenle ilçenin 431,92 ha lık kısmı 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında riskli alan ilan edilmiştir sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında 1

8 yapılacak planlama çalışmaları ile hem niteliksiz konut stokunun yenilenmesi, hem sanayi alanlarının işlevsel dönüşümü, hem de nüfusun sosyal ve teknik altyapı ihtiyaçlarına yönelik donatı alanlarının oluşturulması daha kısa sürede mümkün olmaktadır. Bu kapsamda İstanbul un merkezine yakın konumda bulunan Gaziosmanpaşa İlçesinde Gaziosmanpaşa İlçesi İlçe Bütününde Kentsel Dönüşüm Master Planı ve Riskli Alan Sınırlarında İmar Planlarının Hazırlanması İşi nin ilk aşaması olan ve mekanın dönüşümüne ilişkin altlık oluşturan Mevcut Durum Analizi tamamlanmış, ilçe bütününde dönüşüm faaliyetlerine yön verecek temel ilke ve kararların belirlendiği Kentsel Dönüşüm Master Planı çalışması hazırlanmıştır. Söz konusu çalışmanın üçüncü ve son aşaması olan Uygulama Rehberi aşamasında 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında ilan edilen riskli alanların 1/5000 ölçekli nazım imar planları, 1/1000 ölçekli uygulama imar planları ve kentsel tasarım fikir projeleri ile uygulama aşamasında esas alınması gereken temel ilkeleri içeren uygulama rehberi hazırlanmıştır. 1.2 Rapor Sistematiği Gaziosmanpaşa İlçesi nde 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkından Kanun kapsamında toplam büyüklüğü 431,92 ha olan 13 bölge riskli alan olarak ilan edilmiştir. Bu bölgelerin riskli alan olarak ilan edilmesinde amaç, riskli yapı stoku, sağlıksız ve çarpık yapılaşma, kentsel donatı alanlarının yetersizliği ve çoğunluğu deprem öncesi yapılmış binalardan oluşan konut dokusunu olası bir deprem riskine karşı hazırlıklı hale getirmek, eskimiş konut stokunun dönüştürülmesinin yanı sıra ilçede bulunan sanayinin desantralizasyonu ve bu bölgelerin hizmet sektörüne dönüşümünün sağlanarak Gaziosmanpaşa nın yaşanılabilirliğini arttırmaktır. Riskli alan ilan edilen ve ilerleyen dönemlerde ilan edilebilecek alanlar ile ilçede gerçekleşebilecek kentsel dönüşüm uygulamalarına yön vermek amacı ile ilçe bütününde hazırlanan Kentsel Dönüşüm Master Planı kararları doğrultusunda hazırlanan Riskli Alanlara İlişkin 1/5000 Ölçekli Nazım İmar Planı Açıklama Raporu Açıklamalar, Planlama Alanının Bulunduğu Gaziosmanpaşa İlçesi, Riskli Alan Araştırma Bulguları, Plan Kararları olmak üzere dört bölümden oluşmaktadır. 2

9 1/5000 Ölçekli Nazım İmar Planı Açıklama Raporu nun; Açıklamalar Bölümü nde Riskli Alanlara İlişkin 1/5000 Ölçekli Nazım İmar Planının sistematiği ile rapor sistematiğine ilişkin bilgiler yer almaktadır. Planlama Alanının Bulunduğu Gaziosmanpaşa İlçesi Bölümü nde Gaziosmanpaşa İlçesi İlçe Bütününde Kentsel Dönüşüm Master Planı ve Riskli Alan Sınırlarında İmar Planlarının Hazırlanması İşi nin ilk aşaması olan Mevcut Durum Analizi çalışması kapsamında yapılan analizler yer almaktadır. Riskli Alan Bulguları Bölümü nde 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında ilan edilen riskli alanlar içerisinde bina ve alan ölçeğinde yapılan analizler yer almaktadır. Plan Kararları Bölümü nde hazırlanan planın nüfus, yoğunluk kararları ile ulaşım şeması, oluşturulan kentsel kullanımlar yer almaktadır. 3

10 2. BÖLÜM: PLANLAMA ALANININ BULUNDUĞU GAZİOSMANPAŞA İLÇESİ Gaziosmanpaşa İlçesi, Türkiye nin kuzeybatısında yer alan Marmara Bölgesi nde, kuzeyde Karadeniz, doğuda Kocaeli İli, güneyde Marmara Denizi, batıda Tekirdağ İli ile çevrili olan İstanbul İli nde yer almaktadır (Şekil 1). Şekil 1 : Gaziosmanpaşa İlçesi nin Marmara Bölgesi İçindeki Konumu Kaynak :Emi-Aydoğdu-Belde Müşterek Adi İş Ortaklığı, Gaziosmanpaşa, İstanbul İli nin Avrupa yakasında yer alan Gaziosmanpaşa İlçesi nin güneyinde ve doğusunda Eyüp İlçesi, kuzeyinde TEM Otoyoluyla sınırlarının çizildiği Sultangazi İlçesi ve batısında Bayrampaşa ve Esenler İlçeleri ile idari sınırı bulunmaktadır (Şekil 2). 4

11 Şekil 2 : Gaziosmanpaşa İlçesi nin İstanbul İli İçindeki Konumu Kaynak :Emi-Aydoğdu-Belde Müşterek Adi İş Ortaklığı, Gaziosmanpaşa, Gaziosmanpaşa İlçesi 1173 ha yüzölçümüyle ha büyüklüğündeki İstanbul İli yüzölçümünün % 0,22 lik kısmını oluşturmaktadır. Gaziosmanpaşa İlçesi, dört komşu ilçeye sahiptir. İlçenin güneyinde ve doğusunda Eyüp İlçesi, kuzeyinde Sultangazi İlçesi, batısında Esenler ve Bayrampaşa İlçeleri bulunmaktadır. İlçenin en uzun sınırı Eyüp ilçesiyle, en kısa sınırı ise Esenler ilçesi ile olan sınırdır. Adını Plevne kahramanı Gazi Osman Paşa dan alan Gaziosmanpaşa İlçesi nin yerleşim tarihi çok eskilere dayanmamaktadır lerden önce kırsal yerleşim karakteri özelliğini taşıyan ilçe, 1950 lerden sonra iskan bölgesi olmaya başlamıştır. Kara surları çevresinde yaşayan ve 1950 li yıllarda Vatan Caddesi nin yapımı ile birlikte evleri yıkılan bir grup Roman topluluğun Rami Kışlası kuzeyindeki bölgeye yerleşmesi ilçede gelişmeyi başlatan ilk unsurdur. Kentte gelişmeyi hızlandıran bir diğer unsur ise Bulgaristan ın Türk vatandaşlarını tehcir etmesi nedeniyle gelen göçmenlerin Eyüp sırtlarına yerleştirilmiş olmasıdır ten sonra Yugoslavya dan gelen göçmenlerle birlikte gecekondular artmış, yerleşim genişlemiştir li yıllar ilçede iskanın başlaması açısından bir eşik noktasıdır yılında kişi olan ilçe nüfusu sanayileşme ve göçmenlerin gelmesiyle kişi olmuştur (Şekil 3) [1], [2]. 5

12 Şekil 3 : Gaziosmanpaşa İlçesi nin Gelişim Süreci Kaynak :Emi-Aydoğdu-Belde Müşterek Adi İş Ortaklığı, Gaziosmanpaşa, Gaziosmanpaşa İlçesi, ilçe statüsünü kazanmadan önce Eyüp ve Çatalca ilçe sınırları içinde bulunmaktaydı. Eskiden Eyüp e bağlı olan günümüzdeki ilçe merkezi etrafındaki topraklar, kıraç ve taşlı olduğundan bu alanlar Taşlıtarla olarak adlandırılmıştır. 1950'den önce Taşlıtarla da hayvancılıkla uğraşanların kurduğu ağıllar ve birkaç atölye tipi imalathane bulunmaktaydı yılında Balkan göçmenlerine devletin yaptırdığı evlerle başlayan yapılaşma, 1960'lı yıllardan itibaren sanayinin Rami ve Eyüp'e kaymasıyla büyük bir ivme kazandı. Taşlıtarla, 1958'e kadar Eyüp'ün Rami Bucağı'na bağlı olan Küçükköy'ün bir mahallesiydi. Eyüp İlçesi'nde kurulan Göktepe Bucağı'nın merkezi durumundaki Taşlıtarla nüfusun hızla artmasına bağlı olarak tarih ve 309 sayılı İstanbul İli Eyüp İlçesine Bağlı Gaziosmanpaşa Adıyla Bir İlçe Kurulması Hakkında Kanun ile ilçe statüsü kazanarak Gaziosmanpaşa adını almıştır [3].Gaziosmanpaşa ilk kurulduğunda 163 km² büyüklüğünde, 29 mahalle ve 10 köyden oluşmaktaydı. Bu mahalleler Bağlarbaşı, Barbaros Hayrettin Paşa, Cebeci, Cumhuriyet, 50.Yıl, Esentepe, Fevzi Çakmak, Gazi, Habibler, Hürriyet, İsmet Paşa, Karadeniz, Karayolları, Karlıtepe, Kazım Karabekir, Malkoçoğlu, Merkez, Pazariçi, Sarıgöl, Sultançiftliği, Şemsi Paşa, Uğur Mumcu, Yeni Mahalle, Yenidoğan, Yıldıztabya, Zübeyde Hanım, Arnavutköy Merkez, İslam Bey, Yavuz Selim; kırsal yerleşimleri isearnavutköy, Boğazköy, Bolluca, Çilingir, Hacımaşlı, Haraççı, İmrahor, Taşoluk, Tayakadın, Yeniköy yerleşimleri idi. 6

13 Sanayileşmenin Gaziosmanpaşa nın gelişiminde önemli etkileri bulunmaktadır. Sanayileşme, 1946 da Kazlıçeşme-Zeytinburnu nda başlamış ve bunu yine aynı dönem içerisinde Mecidiyeköy, Yıldız, Şişli, Kasımpaşa, Eyüp, Çarşamba, Karagümrük, Şehremini, Ayvansaray, Kumkapı ve Anadolu yakasında Paşabahçe-Beykoz, Çamlıca bölgeleri izlemiştir. Eyüp sanayisi ile yıllarda Topçular, Bayrampaşa hattı üzerinde bulunan sanayilerin gelişimi burada çalışanların Gaziosmanpaşa ve civarına yerleşmesine neden olmuştur [4]. Gaziosmanpaşa İlçesi nin sınırları 5747 sayı ve tarihli Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçerisinde İlçe Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile birlikte değiştirilmiş ve günümüzdeki şeklini almıştır. Bu kanunun uygulaması kapsamında önceden ilçe sınırları içinde olan Hacımaşlı, Yeniköy, Tayakadın birimleri Arnavutköy İlçesine, Sultançiftliği, 50. Yıl, Uğur Mumcu, İsmet Paşa, Cumhuriyet, Cebeci, Malkoçoğlu, Habipler, Zübeyde Hanım, Gazi, Esentepe, 75. Yıl, Yunus Emre, Kazım Karabekir Mahallesi nin TEM Otoyolu kuzeyinde kalan kısmı Sultangazi İlçesi ne bağlanmıştır. İlçe sınırlarının değişmesiyle birlikte 2007 yılında kişi olan ilçe nüfusu 2008 yılında kişi olmuştur. Gaziosmanpaşa İlçesinin tamamı kentsel karakterde olup, kırsal yerleşimi bulunmamaktadır. Yapılaşmanın ilçe bütününe yoğun bir şekilde dağılımı sonucu bitki örtüsü ciddi oranda tahrip olmuştur. Yoğun yerleşim alanlarından oluşan kentte, küçük parklar kentsel yeşil alanları oluşturmaktadır. Gaziosmanpaşa İlçesinde yükselti dere yataklarında 0-20 metre arasında, dere kollarının geçtiği diğer alanlarda ise metre arasında değişmektedir. Yerleşim alanlarında yükselti genel olarak metre arasında değişmektedir. İlçenin batısındaki Karadeniz, Barbaros Hayrettin Paşa ve Hürriyet Mahallelerinde yükselti genel olarak ve metre aralığındadır. Yükselti genel olarak ilçenin batısından doğusuna ve güneyinden güneydoğusuna doğru azalış göstermektedir. Sultangazi İlçesi nde yer alan Esentepe Mahallesi sınırları içerisinden doğan ve Alibeyköy Deresi ile birleşip Haliç kıyılarına ulaşan Küçükköy Deresi Gaziosmanpaşa İlçesi nin önemli su kaynağıdır. Küçükköy Deresi nin ıslah çalışmaları tamamlanmıştır. 7

14 İstanbul İli nin kuzey bölümlerinde kuzey rüzgarlarının hakim olduğu ıslak ve nemli iklim özellikleri, güney bölümlerinde ise sıcak ve kuru iklim özellikleri gözlenmektedir. Kuzeyinde Karadeniz, güneyinde Akdeniz iklimi özelliği görülen kentte, kışlar ılık ve yağışlı, yazlar ise sıcak geçmektedir. İstanbul İli genelinde en sıcak aylar Haziran, Temmuz ve Ağustos, en soğuk aylar ise Aralık, Ocak ve Şubat aylarıdır. Yıl içerisinde hava ve mevsimlere göre değişiklik gösteren hakim rüzgar yönü kent için kuzey yönüdür. İstanbul İli sınırları içerisinde yer alan Gaziosmanpaşa ilçesi, İstanbul un iklim özelliklerinin görüldüğü bir yerleşimdir. Gaziosmanpaşa İlçesine en yakın iki ölçüm istasyonunun (Florya ve Kireçburnu Ölçüm İstasyonları) verilerine göre yazın sıcaklığın en yüksek olduğu aylar Temmuz ve Ağustos, kışın sıcaklığın en düşük olduğu aylar Ocak ve Şubat aylarıdır. Yağışlar genellikle sonbahar mevsiminde yağmur, kış mevsiminde ise kar yağışı şeklinde olmaktadır. Yağışın maksimum olduğu aylar Kasım ve Aralık aylarıdır. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Deprem ve Zemin İnceleme Müdürlüğü tarafından hazırlanan İstanbul İl Alanının Jeolojisi Raporundaki 1/ ölçekli İstanbul ili jeoloji haritasında Gaziosmanpaşa ilçesi sınırları içerisinde Trakya formasyonu, Çekmece formasyonu/çukurçeşme, Güngören, Bakırköy üyeleri, İstanbul formasyonu/kıraç üyesi ve yapay dolgu birimleri yer almaktadır [5]. Şekil 4 te Gaziosmanpaşa İlçesi nin bulunduğu İstanbul ili Avrupa yakasına ilişkin genel jeoloji haritası verilmiştir. Şekil 4 : İstanbul Avrupa Yakası 1/ Ölçekli Genel Jeoloji Haritası Kaynak : İBB Deprem ve Zemin İnceleme Müdürlüğü, İstanbul İl Alanının Jeolojisi, İstanbul, Aralık,2011 8

15 Trakya Formasyonu (Ct) Trakya Formasyonu, kumtaşı, miltaşı, şeyil, yer yer çakıltaşı türünden kırıntılı kayaların ardalanmasından oluşur; alt kesimlerinde, değişen kalınlıkta kireçtaşı arakatkı ve merceklerini kapsar. Avrupa yakasında Boğaz dan başlayarak Çekmece göllerine kadar geniş bir alana yayılır. Çekmece Formasyonu (Tç) / Çukurçeşme Üyesi (Tçç) Çekmece Formasyonu nun en alt düzeyini oluşturan Çukurçeşme Üyesi, çakıl mercekli ve kil arakatkılı kumlardan oluşur. Çukurçeşme Üyesi adı, Çekmece Formasyonu nun taban düzeyini oluşturan, çapraz katmanlı, bol mikalı, yer yer kil arakatkılı, ufak çakıl ve çakılcıklı tutturulmamış kumların egemen olduğu, Küçükköy, Çukurçeşme ve Mahmutbey semtleri dolaylarında yüzeyleyen istifler için sınırlı anlamda kullanılmaktadır. Küçükköy semtindeki dik şevli eski kum ocağında Çukurçeşme Üyesi kumlu bir düzey ile, Trakya Formasyonu nun yüksek eğimli, sert şeyillerinin oluşturduğu taban kayasını açısal uyumsuzlukla üstler. Bu kum düzeyi, tabana yakın kesiminde, taban kayadan türemiş çakılları yoğun olarak bulunduran, ~5 m kalınlıkta, çakıl ve çakılcıklı bir düzeyle başlar. Çakıllar, başlıca volkanit, metamorfit, kuvarsit ve taban kayayı oluşturan Trakya Formasyonu nun şeyil-kumtaşından türemiştir. Çukurçeşme Üyesi başlıca, sarımsı, boz, külrengi, bol mika pullu, orta boylanmış, yer yer derecelenmiş, orta-kaba kum boyu kuvars, kuvarsit, çakmaktaşı, volkanit, kumtaşı ve kireçtaşı kökenli tutturulmamış gereci kapsar. Kama ve tekne tipi çapraz katmanlanma yaygındır. Genellikle alt düzeylerinde kalınlığı 1 m yi geçmeyen çakıl merceklerini, üst düzeylerinde ise koyu yeşilimsi kil ara düzeylerini kapsar; değişik düzeylerinde killi-kireçli konkresyonlar izlenir. Çukurçeşme Üyesi Güngören Üyesi ile giriktir. Çukurçeşme dolayında, üst dokanağı aşınmış olan yüzeylemeleri en çok m kalınlıktadır. Çekmece Formasyonu (Tç) / Güngören Üyesi (Tçg) Çekmece formasyonu Güngören üyesi, bol mikalı, çapraz katmanlı kum-kil ardalanmalı düzeyle başlar; koyu külrengi, yeşil renkli, bitki kırıntılı killer istifin egemen kaya türünü oluşturur. Üst kesimlerinde kalınlığı 5-30 cm dolayında ince arakatkılar halinde, Bakırköy Üyesi nin kireçtaşlarıyla benzer özellikte, makrofosil kavkılı kireçtaşı, killi kireçtaşı, kireçli 9

16 kiltaşı ve kum düzeylerini ve 5-10 cm kalınlıkta mercek ya da arakatkılar halinde, bol makrofosil yığınlarını kapsar. İstifin alt kesimlerinde mil-kum oranı, üst kesimlerde ise kil-kireç oranı yüksektir. Güngören Üyesi, kum kapsamının yüksek olduğu alt düzeyi ile Çukurçeşme kumlarını dereceli geçişli olarak üstler; geçiş zonunda kil oranı üste doğru giderek artar. Üstte, Mactra lı kireçtaşı arakatkılı kil-marn düzeyi aracılığıyla, Bakırköy Üyesi ne geçiş gösterir. Çekmece Formasyonu (Tç) / Bakırköy Üyesi (Tçb) Çekmece Formasyonu nun üst düzeylerini oluşturan Bakırköy Üyesi büyük oranda kireçtaşından oluşur; değişen oranda kil ve marn arakatkılıdır. Kireçtaşı, çok eskilerden beri, Bakırköy ve çevresindeki taş ocaklarından çıkarılarak işletildiği için Bakırköy taşı olarak bilinir. Bakırköy Üyesi Güngören Üyesi ni yanal ve düşey geçişli olarak üstler, dolaysıyla üye kalınlığı yerden yere değişir. Yüzeylemeleri genellikle güncel aşınmaya açık olduğundan gerçek kalınlığı bilinmemektedir; görünür kalınlığı m dolayındadır. İstanbul Formasyonu(Ti) / Kıraç Üyesi (Tik) Kızılımsı açık kahve-boz renkli büyük bölümüyle çakıl ve daha az oranda kum-mil boyu, tutturulmamış gereçten oluşur. İstanbul Deprem Bölgeleri Dağılım Haritası Şekil 5 de verilmiştir. Gaziosmanpaşa İlçesi nin tamamı 2. derece deprem bölgesi içerisinde yer almaktadır. 10

17 Şekil 5 : İstanbul İli, Deprem Haritası Kaynak : İBB, 2011 İstanbul un sahip olduğu dinamik yapı, il içerisindeki konumu itibariyle Gaziosmanpaşa İlçesi nin demografik özelliklerine de yansımaktadır. Gaziosmanpaşa İlçesi, 2013 yılı Adrese Dayalı Nüfus kayıt Sistemi sonuçlarına göre kişilik nüfusu ile İstanbul il nüfusunun % 3,5 lik kısmını oluşturmaktadır [6]. Tablo 1 de Türkiye, İstanbul ve Gaziosmanpaşa İlçesi ne ilişkin demografik göstergeler verilmiştir. 11

18 Tablo 1 : Türkiye, İstanbul ve Gaziosmanpaşa İlçesine İlişkin Demografik Veriler TÜRKİYE İSTANBUL GAZİOSMANPAŞA Toplam Nüfus (2012) Toplam Nüfus (2013) Nüfus Artış Hızı ( ), (2013) 13,7 21,8 13,8 Nüfus Yoğunluğu (KİŞİ/KM²), (2013) Yüzölçüm (KM²) ,73 Yüzölçüm (HA) Nüfus Yoğunluğu (Kişi/km²), (2013) Nüfus Yoğunluğu (Kişi/ha), (2013) Kaynak: TÜİK, 2013 Yılı ADNKS Sonuçları ve Büro Çalışması. Gaziosmanpaşa İlçe nüfus artışı hızı 13,8 değeriyle 21,8 olan İstanbul İli nin nüfus artış hızının gerisinde, 13,7 olan ülke ortalamasına ise yakın bir değerdedir. Gaziosmanpaşa İlçesi nin nüfus yoğunluğu 422 kişi/ha iken, İstanbul İli nüfus yoğunluğu 26 kişi/hektardır. Gaziosmanpaşa İlçesi nin nüfus yoğunluğunun İstanbul İli ne oranla yüksek olmasının edeni ilçenin tamamen yapılaşmış olması, kırsal yerleşim karakteri özelliği gösteren alanlar ile orman alanı, mera alanı vs gibi doğal karakteri korunması gereken alanların bulunmamasıdır. İdari sınırları içerisinde Bağlarbaşı, Barbaros Hayrettin Paşa, Fevzi Çakmak, Hürriyet, Merkez, Mevlana, Karadeniz, Karayolları, Karlıtepe, Kazım Karabekir, Pazariçi, Sarıgöl, Şemsipaşa, Yenidoğan, Yeni Mahalle, Yıldıztabya olmak üzere 16 mahalleyi barındıran Gaziosmanpaşa İlçesi nin mahalle nüfus dağılımları Tablo 4 te verilmiştir. 12

19 Tablo 2 : Gaziosmanpaşa İlçesinde Mahallelere Göre Nüfus Büyüklükleri MAHALLE ADI NÜFUS BÜYÜKLÜĞÜ Bağlarbaşı Mahallesi Barbaros Hayrettin Paşa Mahallesi Fevzi Çakmak Mahallesi Hürriyet Mahallesi Karadeniz Mahallesi Karayolları Mahallesi Karlıtepe Mahallesi Kazım Karabekir Mahallesi Merkez Mahallesi Mevlana Mahallesi Pazariçi Mahallesi Sarıgöl Mahallesi Şemsipaşa Mahallesi Yeni Mahalle Yenidoğan Mahallesi Yıldıztabya Mahallesi TOPLAM Kaynak: TÜİK, 2013 Yılı ADNKS Sonuçları ve Büro Çalışması kişi ile ilçe içerisindeki en kalabalık mahalle olan Karadeniz Mahallesi ni kişilik nüfusu ile Barbaros Hayrettin Paşa, kişilik nüfusu ile Kazım Karabekir ve kişilik nüfusu ile Karayolları Mahallesi izlemektedir. Yenidoğan Mahallesi (9.355 kişi) ve Pazariçi Mahallesi ( kişi) Gaziosmanpaşa İlçesi nin en az nüfusa sahip iki mahallesidir. Gaziosmanpaşa İlçe nüfusunun tamamına yakını sırasıyla 1950, 1960 ve 1970 li yıllarda gerçekleşen göçlerle gelenlerin yerleşmesi ile oluşmuştur. İkinci ve üçüncü dalga göçmenler genellikle hemşehrilik mekanizmalarıyla kente tutunabilmişlerdir. Örneğin, Karadeniz Mahallesinde genellikle Karadeniz Bölgesinden gelen insanların yaşadığı gözlemlenmiştir. Göçler bu dönemden sonrada devam ederek ilçenin nüfusunun artmasına ve yerleşme yönünün kuzeye doğru kaymasına neden olmuştur. 13

20 Nüfusun sosyal yapısı incelendiğinde Balkan Göçmenleri, Romen göçmenleri, Karadeniz kökenli göçmenler, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinden gelen göçmenler olarak gruplandırılabilir. Her gruba ait sosyal ve kültürel davranışlar göçle geldikleri ilk dönemde farklılık göstermiş, aynı mahalli sınırlar içerisinde sahip oldukları kültürlerini devam ettirmişlerdir ancak, 1980 den sonra teknoloji, eğitim, haberleşme olanakların artması ve küreselleşen dünyanın getirdiği tüketim alışkanlıklarının tek tipleşmesi ile varolan sosyo-kültürel alışkanlıklar, gelenek ve görenekler de azalma eğilimi göstermeye başlamıştır. Günümüzde gerek ilçede yapılan Mevcut Durum Analizi çalışması kapsamında yapılan hanehalkı anketi analizlerinden ve gerekse yapılan gözlemlerden özellikle genç kuşakla birlikte gelenek, göreneklerin zayıfladığı, ağırlıklı olarak Romen göçmenlerinin yaşadığı Sarıgöl Mahallesi nde Romen kimliğine ait kültürün korunduğu gözlemlenmiştir. Türkiye, İstanbul ve Gaziosmanpaşa bağımlılık oranları Tablo 5 de verilmiştir. Tablo 3 : Türkiye, İstanbul ve Gaziosmanpaşa Bağımlılık Oranları NÜFUS BAĞIMLILIK ORANI (%) YAŞLI ORANI (%) BAĞIMLILIK GENÇ BAĞIMLILIK ORANI (%) Türkiye 47,6 11,3 36,3 İstanbul İli 40,2 8,2 32,3 Gaziosmanpaşa İlçesi 41,8 6,8 35,0 Kaynak: TÜİK, 2013 ADNKS Sonuçları ve Büro Çalışması yılı nüfus bağımlılık oranları incelendiğinde Gaziosmanpaşa ilçesinin genel bağımlılık oranı % 41,8 değerindedir. İlçede genç nüfusun bağımlılık oranı % 35 değeriyle % 6,8 olan yaşlı bağımlılık oranına göre oldukça yüksektir. Gaziosmanpaşa İlçesi bağımlı ve çalışan nüfusun cinsiyete göre dağılımı Tablo 6 da verilmiştir. 14

21 Tablo 4 : Gaziosmanpaşa İlçesi Bağımlı ve Çalışan Nüfusun Cinsiyete Göre Dağılımı NÜFUS ARALIĞI KADIN ERKEK NÜFUS ORAN (%) 0-14 Yaş Yaş Yaş TOPLAM Kaynak: TÜİK ADNKS Sonuçları ve Büro Çalışması. Erkek nüfus (%50,5) ve kadın nüfusu (%49,5) büyüklük değerleri birbirine oldukça yakındır. Genç nüfus olan 0-14 yaş aralığında kişi, faal nüfus olan yaş aralığında kişi ve yaşlı nüfus olan 65 yaş ve üzeri yaş aralığında ise kişi bulunmaktadır. Faal nüfus olan yaş aralığındaki nüfus %70,5 oranı ile en yüksek nüfusa sahip olduğu görülmektedir. İstanbul ekonomisinde 1980 sonrası hizmet sektörünün öne çıkmasıyla kentte iş alanları yeni bölgelerde yığılmaya başlamıştır. Şişli-Mecidiyeköy-Maslak aksı boyunca yapılan modern büro binaları, yeni merkezi iş alanlarını oluşturmaya başlamıştır. Ulusal ve uluslararası yatırımların odağı olan Büyükdere-Maslak aksına ilk talepler ülke ekonomisine yön veren ulusal ve uluslararası kurumsal firmalar ve bankaların genel merkezlerinin yapımına yönelik olmuştur. Çok merkezli gelişme ile merkezi iş alanları gelişiminde temel sektör üst düzey hizmetler olmuştur. Gaziosmanpaşa mevcut durumu ile 3. derece merkez niteliğindedir. Gaziosmanpaşa ilçesinde kişisel hizmetler yerel yapının ayırt edici sektörleridir. Gaziosmanpaşa İlçesinde 2009 yılı verilerine göre 2877 ticari, 474 sanayi olmak üzere toplam 3351 işyeri bulunmaktadır. İlçede ekonomik hayatın temelini küçük esnaf ve dış üretim oluşturmaktadır. İlçede faal nüfusun % 60 ı bu işlerde çalışmaktadır. Türkiye nin uluslararası ve ulusal karayolu ağında önemli bir yere sahip olan TEM otoyolu Gaziosmanpaşa İlçesi nin kuzey sınırını oluşturmaktadır. Gaziosmanpaşa İlçesi nin İstanbul İli ana ulaşım güzergahları ile bağlantısı gelişmiş olup, ilçeye birçok noktadan erişim sağlanabilmektedir. 15

22 TEM Otoyolu üzerinde bulunan Gazi Mahallesi Kavşağı ndan Mevlana ve Karayolları Mahallelerine ve Küçükköy bölgesine, Otogar Kavşağı ndan Metris Cezaevi nin olduğu mevkiden Karadeniz Mahallesi ne ve Eski Edirne Asfaltı Caddesi ne ulaşılmaktadır. TEM Otoyolu-Otogar Bağlantı Yolu üzerindeki Yıldırım Kavşağı üzerinden Barbaros Hayrettin Paşa Mahallesi sınırları içerisinde bulunan Eski Edirne Asfaltı Caddesi ne ve Hal-Atışalanı Kavşağı üzerinden ilçe merkezinin de bulunduğu Merkez Mahallesi ne erişim sağlanabilmektedir. D-100 Karayolu dan Şehitlik Mevkiinden ayrılan Eski Edirne Asfaltı Caddesi aracılığıyla Merkez Mahallesi nde bulunan Salihpaşa ve Halitpaşa Caddesi ne ulaşılmaktadır. Komşu Eyüp İlçesi nden Gaziosmanpaşa İlçesi ne ulaşım birkaç alternatif ile olmaktadır. Eyüp İlçe merkeziden Gaziosmanpaşa ilçe merkezine bağlanan Eyüp Yolu Caddesi, Silahtarağa Mahallesi üzerinden Pazariçi Mahallesi ne uzanan Şehnaz Caddesi, Alibeyköy üzerinden Küçükköy merkeze uzanan Gaziosmanpaşa Caddesi ve devamındaki İstanbul Caddesi, Yeşilpınar üzerinden Mevlana ve Kazım Karabekir Mahalleleri ne uzanan İmam Hatip Bulvarı iki ilçe arasındaki bağlantıyı sağlayan önemli akslardır.ilçenin batısında bulunan Bayrampaşa İlçesi nden TEM Otoyolu-Otogar Bağlantı yolu üzerindeki iki noktanın yanı sıra Bereç Mevkiinden ayrılan Salihpaşa Caddesi aracılığı ile Gaziosmanpaşa merkezine ulaşılmaktadır.ilçenin kuzeyinde bulunan Sultangazi İlçesi ile ana ulaşım koridorunu Eski Edirne Asfaltı Caddesi ile Gazi Kavşağı nın bulunduğu mevkide yer alan Hekimsuyu Caddesi oluşturmaktadır. Gaziosmanpaşa İlçesi nde karayolu dışında Topkapı-Habipler Hafif Metro Hattı bulunmaktadır. Mevcut hafif metro hattının dışında İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Raylı Sistem Daire Başkanlığı tarafından projelendirilen ve Gaziosmanpaşa ilçesi sınırlarından geçen 2 yeni metro hattı bulunmaktadır. Söz konusu hatlardan ilçenin kuzeyinden geçen 18 km uzunluğundaki Mahmutbey-Mecidiyeköy Metro Hattı nın ihalesi yapılmış olup, tarihinde yükleniciye yer teslimi yapılmış ve uygulaması başlamıştır. Toplam 15 istasyondan oluşan (Mecidiyeköy, Çağlayan, Kağıthane, Nurtepe, Alibeyköy, Yeşilpınar, Veysel Karani, Akşemsettin, Kazım Karabekir, Yeni Mahalle, Karadeniz Mahallesi, Tekstilkent, Yüzyıl Mahallesi, Göztepe ve Mahmutbey) Mahmutbey-Kabataş Metro Hattı nın Akşemsettin, Kazım Karabekir, Yeni Mahalle ve Karadeniz Mahallesi istasyonları Gaziosmanpaşa İlçesi nde bulunan istasyonlardır. İlçe sınırlarının 16

23 güneyinden ve Gaziosmanpaşa Meydanı ndan geçen diğer hat, 40.3 km uzunluğunda ve 26 istasyondan oluşan Söğütlüçeşme-Kazlıçeşme Metro Hattı dır. Hattın yatırım programına alınarak 2023 yılına kadar tamamlanması hedeflenmektedir. Söz konusu hattın Gaziosmanpaşa İstasyonu ilçe içerisinden geçmektedir. Gaziosmanpaşa İlçesinin kuzeybatı ve kuzeydoğu aksında 154 KV Anbarlı-Yıldıztepe II Enerji İletim Hattı ile 154 KV Anbarlı-Yıldıztepe I. Enerji İletim Hattı, kuzeydoğusunda ise 154 KV Anbarlı-Küçükköy Enerji İletim Hattı geçmektedir. Yerüstünden geçen TEİAŞ enerji iletim hatları altında yoğun yerleşim alanları mevcuttur. İlçede enerji altyapısı olarak İGDAŞ doğalgaz dağıtım hatları bulunmaktadır. İlçenin batısıyla doğusu arasında lineer bir aks takip eden ANT Akaryakıt Boru Hattı mevcuttur tarih ve 2286 sayılı İstanbul Büyükşehir Belediyesi meclis kararı ile İstanbul silüet ana planı hazırlanması ve Tarihi Yarımada silüetini etkileyecek ilçelerde yükseklik sınırlaması getiren çalışmaların yapılmasına karar verilmiştir. Silüete ilişkin çalışma iki etap olarak tasarlanmış olup, ilk etapta Tarihi Yarımada silüetini oluşturan tarihi eserlerin üzerine oturduğu zeminin diğer bir ifadeyle hattı bâlânın teknik incelemesi yapılarak skalayı oluşturacak eşik değerleri ve bu eşiklerdeki en yüksek kottaki maksimum bina yükseklik değerleri tespit edilmiş, tarih ve 173 sayılı meclis kararı ile kabul edilmiştir. 2. etapta ise ilk etapta belirlenen eşik değerlerde adilane bir uygulama yapılabilmesi için gereken formüller hazırlanmış, tarih ve 1823 sayılı meclis kararı ile kabul edilmiştir. Gaziosmanpaşa ilçesindeki Merkez, Pazariçi, Mevlana, Karayolları, Yeni, Fevzi Çakmak, Bağlarbaşı, Yıldıztabya, Karadeniz, Yenidoğan, Sarıgöl, Barbaros Hayrettin Paşa Mahalleleri İstanbul Büyükşehir Belediyesince belirlenen silüete ilişkin meclis kararlarından etkilenmektedir. Riskli alanlarda yapılacak yapıların ±0.00 kotuna göre maksimum saçak yükseklikleri Tablo 5 de belirtilen değerledir. 17

24 Tablo 5 : Bina Saçak Yükseklikleri MAHALLE Merkez Mahallesi Pazariçi Mahallesi Mevlana Mahallesi Karayolları Mahallesi Yeni mahalle Mahallesi Fevzi Çakmak Mahallesi Bağlarbaşı Mahallesi Yıldıztabya Mahallesi Karadeniz Mahallesi Yenidoğan Mahallesi Sarıgöl Mahallesi Barbaros Hayrettin Paşa Mahallesi Kaynak: İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi nin 13/01/2012 Tarih ve 173 Sayılı Meclis Kararı ile 12/09/2012 Tarih ve 1823 Sayılı Meclis Kararı Kanuni Sultan Süleyman döneminde Mimar Sinan tarafından kentin su ihtiyacını karşılamak amacıyla inşa edilen Kırkçeşme Suları Ana Galeri Hattı bir bölümü, Keçesuyu Mevkiinden Bağlarbaşı-Sarıgöl Mahallesi yönüne doğru Gaziosmanpaşa İlçesi sınırları içinden geçmektedir. Kırkçeşme Suları Ana Galeri Hattı, İstanbul İli 1 Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu nun tarih ve 4448 sayılı kararı ve tarih ve 4092 sayılı kararları ile tescillenmiş, tarih ve 1424 sayılı kararı ile de ilçe içerisindeki koruma sınırları netleştirilmiştir. İlçe sınırları içindeki hat üzerinde Valide Kemeri ve Keçesuyu Kemerleri bulunmaktadır. Bağlarbaşı Mahalle sınırları içerisinde yer alan Bağlarbaşı Çeşmesi Gaziosmanpaşa İlçesi içerisinde bulunan bir diğer tescilli yapıdır. İstanbul 1 Numaralı Kültür Varlıklarının Koruma Bölge Kurulu nun tarih ve 43 sayılı kararında Gaziosmanpaşa İlçesi, Keçesuyu Mevkiinden Bağlarbaşı-Sarıgöl Mahalleleri yönüne doğru uzanan Kırkçeşme Su Galerisi ne ait su katmasının koruma alanı her iki yönde 15 er metre olarak belirlenmiş, koruma alanı içerisinde kalan her türlü uygulama öncesi Kurul un olumlu görüşünün alınması gerektiği belirtilmiştir. 18

25 Gaziosmanpaşa İlçe bütününde ada formları ve sokak tipolojilerinde genel olarak grid sistem hakimdir. Eğimin fazla olduğu bölgelerde organik ada formları görülürken, eğimli ve grid sistemin görüldüğü alanlarda eğimin fazla olmasından dolayı merdivenli sokaklar ile bağlantılar kurulmuştur. İlçe genelindeki yapılar grid sistem veya organik yapıdaki adalarda bitişik nizamda, site tarzı yerleşmelerin hakim olduğu alanlarda ise ayrık nizamdadır. Yapı taban alanları, sanayi alanlarının olduğu bölgelerde büyük, ilçe genelinde parsel büyüklükleri ve yapı fonksiyonlarına bağlı olarak genellikle küçüktür ha büyüklüğündeki ilçede 507 ha olan toplam yapı taban alanı, ilçe doluluk oranının yaklaşık % 43 ünü oluşturmaktadır. İstanbul un mekansal gelişiminin ve kalkınmasının sürdürülebilir bir biçimde sağlanması amacıyla tarihinde onaylanan 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planı, İstanbul İli nin yapısal dönüşüm sürecinden geçirilerek küresel ölçekte güçlenmiş bir kent olması amacını taşımaktadır [7]. 1/ ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı nın vizyonu; Dokuzuncu Kalkınma Planı ndaki Türkiye vizyonu ile İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kurumsal Stratejik Planı, TÜBİTAK VE OECD çalışmalarındaki vizyon yaklaşımları doğrultusunda İstanbul un kentsel gelişim öncelikleri dikkate alınarak, Çevresel, toplumsal ve ekonomik sürdürülebilirlik ilkeleri doğrultusunda özgün, kültürel ve doğal kimliğini koruyarak gelişen, küresel ölçekte rekabet gücüne sahip, bilgi toplumuna dönüşen yaşam kalitesi yüksek bir İstanbul, bu vizyon doğrultusunda çevre düzeni planının amacı ise; İstanbul a; sahip olduğu tarihi, kültürel ve doğal kimlik değerleri ile özdeşleşen, kentin öncelikle kültür ve turizm alanlarındaki üstünlüklerini ön plana çıkartan, çevresel, ekonomik ve toplumsal sürdürülebilirlik ilkelerini mekana yansıtarak yaşam kalitesini yükselten, ekonomik yapısını bilim ve teknolojiye dayalı ticaret ve hizmet ağırlıklı bir ekonomiye dönüştüren, etkin ve katılımcı bir kent yönetimi/yönetişimi yapılandırmasında, kurumsal ve mekansal planlarını verimli bir araç olarak kullanan küresel ölçekte güçlenmiş bir kent statüsü kazandırmak olarak belirlenmiştir. İstanbul u tanımlanan vizyon ve amaca ulaştırmak için hedefler: 19

26 1. İstanbul un küresel düzeyde güçlenmesini sağlamak, 2. Marmara Bölgesi ndeki yerel potansiyelleri bütüncül bir yaklaşımla harekete geçirerek, bölgede sürdürülebilir gelişmenin gerçekleştirilmesine öncülük etmek, 3. İstanbul un mekansal gelişimini, çevresel, ekonomik ve toplumsal sürdürülebilirlik doğrultusunda kentsel işlevsel bütünleşmeyi sağlamak 4. Yaşam kalitesini yükseltmek, 5. Sosyal sermayeyi güçlendirmek, 6. Sürdürülebilir kent yönetim sisteminin geliştirilmesi için gerekli olan yeniden yapılanmayı sağlamak olarak belirlenmiştir. Belirlenen amaç ve hedefler doğrultusunda 1/ ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı nda kent makroformu, sürdürülebilir kentsel gelişme doğrultusunda doğal eşiklerin ihlal edilmemesi ilkesinden hareketle MİA dan sıçramalı odaklarla doğu ve batı eksenlerinde doğrusal bir mekansal düzenlemeye ve büyümeye imkan verecek nitelikte olacak şekilde belirlenmiştir. İstanbul un ekonomik dönüşümünde etkili olan politikalar arasında merkezde sanayi alanlarının boşaltılmasıyla oluşacak alanın bilgi ekonomisi, kültür endüstrileri ve hizmetler sektörüne yönelik kullanılması ve MİA ve çevresinin dönüşümü yer almaktadır. İstanbul için öngörülen ekonomik yapısal dönüşümün gerçekleşmesi için var olan sanayinin desantralizasyonu ve sanayiden boşalacak alanlara hizmet sektörünün yerleşmesi gerekmektedir. İstanbul un küresel kent vizyonuna kavuşması aşamasında Gaziosmanpaşa ya düşen rol çevre düzeni planında belirtildiği gibi ilçede yer alan sanayinin desantralizasyonu ve sanayinin boşalttığı alanlarda ilçeyi ikinci derece merkez olarak tanımlayacak karma kullanımların yer almasıdır. Çok merkezli gelişimin sonucu olarak önerilen ikinci derece merkezin oluşturulmasıyla konutişyeri mesafesinin ve yolculuk zamanının kısalması, çalışanların rekreasyon ve kişisel gelişim etkinliklerine daha çok vakit ayırması ve daha doyurucu bir kentsel yaşantı sürerek daha verimli çalışmaları sağlanacaktır. İlçede bulunan sanayi alanlarını da kapsayan ve 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında ilan edilen 431,92 ha büyüklüğündeki riskli alanın yeniden planlanması 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planı kararlarının hayata geçmesi için önem taşımaktadır. 20

27 Gaziosmanpaşa İlçesi nin değişen ve gelişen sürecinin ihtiyaçlarını karşılamak, bölgeye ait bölgesel-parçacıl mer i planları tek bir plan çatısı altında toplayarak bütüncül bir plan oluşturmak ve 17 Ağustos 1999 Marmara Depremi sonrası Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Afet İşleri Genel Müdürlüğü nün planlama ve yapılaşmalarla ilgili işlemler hakkında yayımlamış olduğu genelgeler uyarınca yapılaşmayı sağlamak amacıyla ilçede yeni bir plan ihtiyacı doğmuş ve Gaziosmanpaşa İlçe bütününde halen yürürlükte olan tasdik tarihli ve 1/5000 ölçekli Gaziosmanpaşa TEM Güneyi Revizyon Nazım İmar Planı hazırlanmıştır. Tablo 6 da Gaziosmanpaşa TEM Güneyi Revizyon Nazım İmar Planı na ilişkin alan kullanım büyüklükleri verilmiştir. 21

28 Tablo 6 : 1/5000 Ölçekli Mer i Nazım İmar Planı Alan Kullanım Büyüklükleri FONKSİYON ALAN ( ha) ORAN (%) Akaryakıt Tesisi Alanı 3, Konut + Ticaret Alanı 50, K1 Düşük Yoğunluklu Konut Alanı 21, K2 Düşük Yoğunluklu Konut Alanı 115, Orta Yoğunluklu Konut Alanı 333, Yüksek Yoğunluklu Konut Alanı 158, T1 Ticaret Alanı 20, T2 Ticaret Alanı 56, Kreş Alanı 0, Eğitim Tesisi Alanı 2, İlköğretim Tesisi Alanı 26, Ortaöğretim Tesisi Alanı 10, Mesleki Eğitim Tesisi Alanı 13, Kültürel Tesis Alanı 5, Dini Tesis Alanı 9, Sağlık Tesisi Alanı 5, Özel Sağlık tesisi Alanı 2, Yönetim Kültürel Sosyal Tesis Alanı 0, Yönetim Merkezi + Sosyal Tesis Alanı 2, Spor Tesisi Alanı 2, Yönetim Merkezi Alanı 9, Yurt Alanı 0, Transfer Dönüşüm Alanı 0, Turizm Tesis Alanı 1, Karayolları Koruma Bandı 30, Mezarlık ÖPA 6, Açık Otopark Alanı 0, Kapalı Otopark Alanı 0, Pazar Yeri 0, Su Kaynağı Koruma Alanı Trafo 0, Çocuk Bahçesi Alanı 4, Yeşil Alan Dere Koruma Alanı 7, Yol Alanları 155, Toplam Kaynak: tasdik Tarihli ve 1/5000 Ölçekli TEM Güneyi Revizyon Nazım İmar Planı 22

29 Gaziosmanpaşa ilçe sınırları bütününde hazırlanan tasdik tarihli ve 1/5000 ölçekli nazım imar planı alan kullanım büyüklükleri tablosuna göre alanın % 53,57 lik (628,42 ha) kısmı konut alanı, % 4,35 lik ( 50,97 ha) kısmı konut + ticaret alanı, % 6.57 lik kısmı ( 77,1 ha) ticaret alanı olarak planlanmıştır. Gaziosmanpaşa İlçesi nin yürürlükte olan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı, ilçe sınırları bütününde hazırlanan ve tasdik tarihli 1/5000 ölçekli TEM Güneyi Revizyon Nazım İmar Planı kararları doğrultusunda hazırlanan tasdik tarihli Gaziosmanpaşa TEM Güneyi Revizyon Uygulama İmar Planı dır. Gaziosmanpaşa TEM Güneyi Revizyon Uygulama İmar Planı na ilişkin alan kullanım büyüklükleri Tablo 7 de verilmiştir. 23

30 Tablo 7 : 1/1000 Ölçekli Mer i Uygulama İmar Planı Alan Kullanım Büyüklükleri FONKSİYON ALAN ( M 2 ) ORAN (%) Konut Alanları 497, Konut + Ticaret Alanları 46, T1 Ticaret Alanları 18, T2 Ticaret + Hizmet Alanları 48, Turizm + Kültür Tesis Alanları 0, Özel Proje Alanları 7, Pazarlama Alanları 0, Akaryakıt İst. Alanları 3, Belediye Hizmet Alanları 0, Yönetim Merkezi Alanları 13, Kültürel Tesis Alanları 4, Çöp Transfer Alanları 0, Sağlık Tesis Alanları 8, Dini Tesis Alanları 8, Eğitim Tesis Alanları 0, Özel Eğitim Tesis Alanları 0, Kreş Tesis Alanları 0, İlköğretim Tesis Alanları 23, Ortaöğretim Tesis Alanları 9, Meslek ve Tek. Öğr. Tes. Alanları 8, Teknik Altyapı Alanları 0, Spor Alanları 27, Yurt Alanları 0, Trafo Alanları 1, Otopark Alanları 0, Dere Koruma Alanları 6, Su Galeri Alanı 9, Karayolu Koruma Alanları 26, Ağaçlandırılacak Alanlar 8, Park Alanları 57, Yol Alanları 332, Toplam Kaynak: Tasdik Tarihli ve 1/1000 Ölçekli TEM Güneyi Revizyon Uygulama İmar Planı 24

31 Gaziosmanpaşa ilçe sınırları bütününde hazırlanan tasdik tarihli ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı hesap tablosuna göre alanın % 42,42 lik (497,56 ha) kısmını konut alanları, % 4.16 lık (48,75 ha) kısmını T2 ticaret + hizmet alanları, % 3.93 lük (46,14 ha) kısmını konut + ticaret alanları, % 1.56 lık (18,28 ha) kısmını T1 ticaret alanları oluşturmaktadır. İlçe bütününde planlanan kentsel donatı büyüklükleri incelendiğinde belediye hizmet alanlarının ve yönetim merkezlerinin büyüklüğü 13,5 ha, kültürel tesis alanlarının büyüklüğü 4,56 ha, sağlık tesisi alanlarının büyüklüğü 8,22 ha, dini tesis alanlarının büyüklüğü 8,22 ha, eğitim tesisleri alanlarının toplam büyüklüğü (kreş, ilköğretim, ortaöğretim tesis alanları dahil) 43,9 ha ve park alanlarının büyüklüğü 57,38 ha dır. 25

32 3. BÖLÜM : RİSKLİ ALAN ARAŞTIRMA BULGULARI Gaziosmanpaşa İlçesi nde 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkından Kanun kapsamında tarih ve 2012/4099 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına istinaden tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak ilan edilen Merkez Mahallesi, Sarıgöl-Merkez Mahallesi, Pazariçi Mahallesi Güney Bölgesi, Pazariçi Mahallesi Kuzey Bölgesi, Yıldıztabya Mahallesi Doğu Bölgesi, Yıldıztabya Mahallesi Batı Bölgesi, Bağlarbaşı Mahallesi, Fevzi Çakmak-Kazım Karabekir Mahalleleri, Yeni Mahalle, Karayolları-Karadeniz-Barbaros Hayrettin Paşa Mahalleleri, Mevlana Mahallesi, tarih ve 2013/5666 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına istinaden tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak ilan edilen Sarıgöl- Yenidoğan Mahalleleri, tarih ve 2013/5659 sayılı Bakanlar Kurulu kararına istinaden tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak ilan edilen Bağlarbaşı Mahallesi Ek Riskli Alanı olmak üzere toplam büyüklüğü 431,92 ha olan 13 bölge riskli alan olarak ilan edilmiştir. Tablo 8 de Gaziosmanpaşa İlçesinde ilan edilen riskli alanlar yer almaktadır. 26

33 Tablo 8 : Riskli Alan İlan Edilen Bölgeler RİSKLİ ALAN Alan Büyüklüğü (ha) İlan Tarihi Merkez Mahallesi Riskli Alanı 4.94 Sarıgöl-Merkez Mahallesi Riskli Alanı 5.83 Pazariçi Mahallesi Güney Bölgesi Riskli Alanı Pazariçi Mahallesi Kuzey Bölgesi Riskli Alanı Yıldıztabya Mahallesi Doğu Bölgesi Riskli Alanı Yıldıztabya Mahallesi Batı Bölgesi Riskli Alanı Bağlarbaşı Mahallesi Riskli Alanı Fevzi Çakmak-Kazım Karabekir Mahalleleri Riskli Alanı Yeni Mahalle Riskli Alanı Karayolları-Karadeniz-Barbaros Hayrettin Paşa Mahalleleri Riskli Alanı Mevlana Mahallesi Riskli Alanı Sarıgöl-Yenidoğan Mahalleleri Riskli Alanı* Bağlarbaşı Mahallesi Ek Riskli Alanı** Tarih ve 2012/4099 Sayılı Bakanlar Kurulu na istinaden, tarih ve Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanarak İlan Edilen Alanlar Tarih ve 2013/5666 Sayılı Bakanlar Kurulu na istinaden, tarih ve Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanarak İlan Edilen Alan Tarih ve 2013/5659 Sayılı Bakanlar Kurulu na istinaden, tarih ve Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanarak İlan Edilen Alan Kaynak: Tarih ve Sayılı Resmi Gazete ile Tarih ve Sayılı Resmi Gazete *Danıştay 14. Daire tarafından verilen 01/10/2014 tarihli yürütmeyi durdurma kararı mevcuttur. **Danıştay 14. Daire tarafından verilen 27/11/2014 tarihli yürütmeyi durdurma kararı mevcuttur Jeolojik Durum Dayk Mühendislik Müşavirlik tarafından hazırlanan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Mekansal Planlama Genel Müdürlüğünce tarihinde onaylanan imar planına esas jeolojk-jeoteknik etüt raporlarına göre; 27

34 - Merkez Mahallesi Riskli Alanı, Sarıgöl-Merkez Mahallesi Riskli Alanı, Pazariçi Mahallesi, Güney Bölgesi Riskli Alanı ile Yeni Mahalle Riskli Alanı ÖA.5.1 simgesi ile gösterilen önlemli alanlar 5.1. (önlem alınabilecek nitelikte şişme, oturma açısından sorunlu alanlar) da, - Pazariçi Mahallesi, Kuzey Bölgesi Riskli Alanı, Bağlarbaşı Mahallesi Riskli Alanı ile Mevlana Mahallesi Riskli Alanı UA-2 simgesi ile gösterilen uygun alanlar 2 (kaya ortamlar) da, - Yıldıztabya Mahallesi, Doğu Bölgesi Riskli Alanı ile Yıldıztabya Mahallesi, Batı Bölgesi Riskli Alanı UA-2 simgesi ile gösterilen uygun alanlar 2 (kaya ortamlar) ile ÖA.2.1 simgesi ile gösterilen Önlemli Alanlar 2-1 (önlem alınabilecek nitelikteki stabilite sorunlu alanlar) da, - Fevzi Çakmak-Kazım Karabekir Mahalleleri Riskli Alanı ile Karayolları - Karadeniz - Barbaros Hayrettin Paşa Mahalleleri Riskli Alanı UA-2 simgesi ile gösterilen uygun alanlar 2 (kaya ortamlar) ile ÖA.5.1 simgesi ile gösterilen önlemli alanlar 5-1 (önlem alınabilecek nitelikte şisme, oturma açısından sorunlu alanlar) da kalmaktadır. Şekil 6 : Jeolojik Durum Kaynak :Emi-Aydoğdu-Belde Müşterek Adi İş Ortaklığı, Gaziosmanpaşa, Ağustos,

35 Önlemli Alanlar 5-1: Önlem Alınabilecek Nitelikte Şisme, Oturma Açısından Sorunlu Alanlar: Dolgu Alanlar; - Topoğrafik eğimi % 0-10 ve % arasında olan, dolgu zonu kalınlığı m arasında değişen, dolgu zonu altında Trakya formasyonuna ait sarımsı kahve, boz renkli, bol kırıklı ve çatlaklı grovak ve şeyllerden oluşan alanlardır. İnceleme alanında %20 den fazla eğimli alanlar da kapladıkları alanlar az olması nedeniyle bu bölümde değerlendirilmiştir. - Bu alanlarda; mevcut durum itibari ile herhangi bir stabilite problemi gözlenmemiştir. Ancak dolgu zonu kalınlığına ve topoğrafik eğime bağlı olarak oluşturulacak kazı şevleri gerisinde yaşanabilecek stabilite sorunları, şev stabilite analizleri yapılarak zemin ve temel etütlerinde ayrıntılı olarak irdelenmeli ve stabiliteyi sağlayacak mühendislik önlemleri belirlenmelidir. - Bina temelleri dolgu zonu altındaki Trakya formayonuna taşıttırılmalıdır. Bu amaçla dolgu kaldırılmalı veya kazıklı temeller ile bina temelleri alttaki doğal zemine oturtulmalıdır. - Bu alanlarda oluşturulacak her tülü kazı ve kazı şevleri uygun projelendirilmiş istinat yapıları ile korunmalı, gerekli önlemler alınmadan kazı işlemlerine geçilmemelidir. - Duraysızlığa neden olabilecek ve yapı temellerini etkileyebilecek yüzey ve sızıntı sularının ortamdan uzaklaştırılmasına yönelik uygun drenaj sistemleri yapılmalıdır. Yapı yüklerinin taşıttırılacağı zemin seviyelerine yönelik şişme, oturma ve taşıma gücü parametreleri ile kaya birimlerine ait taşıma gücü parametrelerinin parsel bazlı zemin etütlerinde ayrıntılı olarak irdelenmesi gerekmektedir.gerek duraysızlığa neden olabilecek, gerekse yapı temellerini olumsuz etkileyebilecek her türlü zemin ve kaya problemlerinin uzman mühendislerce projelendirilmesi ve bu projeler uygulanarak yapılaşmaya gidilmesi gerekmektedir. Uygun Alanlar 2 (UA-2): Kaya Ortamlar; - Topoğrafik eğimi % 0-20, yer yer %20 olan,dolgu zonu kalınlığı 0-3 m arasında değişen, dolgu zonu altında Trakya formasyonuna ait sarımsı kahve, boz renkli, bol kırıklı ve çatlaklı grovak ve şeyller bulunan alanlardır. 29

36 - Bu alanlarda; mevcut durum itibari ile herhangi bir stabilite problemi gözlenmemiştir. Ancak dolgu zonu kalınlığına ve topoğrafik eğime bağlı olarak oluşturulacak kazı şevleri gerisinde yaşanabilecek stabilite sorunları, şev stabilite analizleri yapılarak zemin ve temel etütlerinde ayrıntılı olarak irdelenmeli ve stabiliteyi sağlayacak mühendislik önlemleri belirlenmelidir. - Bina temelleri dolgu zonu altındaki Trakya formasyonuna taşıttırılmalıdır. Bu amaçla dolgu kaldırılmalı veya kazıklı temeller ile bina temelleri alttaki doğal zemine oturtulmalıdır. - Bu alanlarda oluşturulacak her türlü kazı ve kazı şevleri uygun projelendirilmiş istinat yapıları ile korunmalı, gerekli önlemler alınmadan kazı işlemlerine geçilmemelidir. - Duraysızlığa neden olabilecek ve yapı temellerini etkileyebilecek yüzey ve sızıntı sularının ortamdan uzaklaştırılmasına yönelik uygun drenaj sistemleri yapılmalıdır. Yapı yüklerinin taşıttırılacağı zemin seviyelerine yönelik şişme, oturma ve taşıma gücü parametreleri ile kaya birimlerine ait taşıma gücü parametrelerinin parsel bazlı zemin etütlerinde ayrıntılı olarak irdelenmesi gerekmektedir. - Gerek duraysızlığa neden olabilecek gerekse yapı temellerini olumsuz etkileyebilecek her türlü zemin ve kaya problemlerinin uzman mühendislerce projelendirilmesi ve bu projeler uygulanarak yapılaşmaya gidilmesi gerekmektedir. Önlemli Alanlar 2-1 (ÖA-2-1): Önlem Alınabilecek Nitelikteki Stabilite Sorunlu Alanlar; - Topoğrafik eğimi % 0-20 den büyük, yersel olarak izlenen dolgu zonu kalınlığı m arasında değişen, dolgu zonu altında Trakya formasyonuna ait sarımsı kahve, boz renkli, bol kırıklı ve çatlaklı grovak ve şeyllerin yayılım gösterdiği alanlardır. - Bu alanlarda; mevcut durum itibari ile herhangi bir heyelan olayı gözlenmemiştir. Ancak dolgu zonu kalınlığına ve topoğrafik eğime bağlı olarak oluşturulacak kazı şevleri gerisinde yaşanabilecek stabilite sorunları, şev stabilite analizleri yapılarak zemin ve temel etütlerinde ayrıntılı olarak irdelenmeli ve stabiliteyi sağlayacak kalıcı mühendislik önlemleri belirlenmelidir. - Bina temelleri dolgu zonu altındaki Trakya formasyonuna ait sarımsı kahve, boz renkli, bol kırıklı ve çatlaklı grovak ve şeyllerine taşıttırılmalıdır. Bu amaçla 30