II-TUTUCU BAĞLANTILAR =Anchoring junction

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "II-TUTUCU BAĞLANTILAR =Anchoring junction"

Transkript

1 II-TUTUCU BAĞLANTILAR =Anchoring junction İçerdikleri hücre iskelet çeşidine göre: Aktin filamentinin bağlanma yerleri 1.Hücre-hücre bağlantıları (ADHERENS BAĞLANTILAR) 2.Hücre-matriks bağlantıları (FOKAL ADEZYONLAR) Ara filament bağlanma yerleri 1.Hücre-hücre bağlantıları (DESMOZOMLAR) 2.Hücre-matriks bağlantıları (HEMİDESMOZOMLAR)

2 Tutucu bağlantılar fonksiyonel olarak iki farklı sınıfa ayrılırlar: 1.ADHERENS BAĞLANTILAR ve DESMOZOMLAR (iki komşu hücre bağlanmasında kaderin ailesine ait adezyon proteinleri rol oynar) 2.FOKAL ADEZYONLAR(Aktine-bağlı hücre-matriks adezyonu) ve HEMİDESMOZOMLAR (integrin ailesine ait adezyon proteinleri ile hücreler ekstrasellüler matrikse bağlanır)

3 Mikrovillus Sıkı Bağlantı Adherens Bağlantı Desmozom Gap junction Hemidesmozom Hücreler arası bağlantı kompleksleri Bazal Lamina

4 ADHERENS BAĞLANTI İki komşu hücrenin hücre membranlarının iç yüzünde sitoplazmaya bakan taraflarında aktin filamentleri uzanır. Kemer gibi adherens bağlantılar zonula adherens olarak da adlandırılır. Epitel hücrelerinin apikal yüzeyine yakın yer alan bu sürekli bağlantı epitelin fiziksel bütünlüğünüde sağlar.

5 α-katenin Vinkulin 1. Hücre Membranı Kaderin 2. Hücre Membranı p120 β-katenin α-aktinin Aktin filamenti Hücreler arası aralık Adherens bağlantının şematik şekli

6 ADHERENS BAĞLANTI Yoğun olarak kümeleşmiş E-kaderinler arasında homofilik ilişki hücreleri birbirine bağlar. Kaderinler adaptör (=anchor) proteinler proteinler (α, β ve kateninler, vinkulin, -aktinin) aracılığı ile aktin filamentlerine bağlanırlar.

7 Adherens bağlantılar nöral tüp oluşumunda rol oynarlar. Omurgalıların gelişmesi esnasında nöral plakda aktin demetlerinin kasılması ile epitel hücrelerinin apikal kısmında bir daralma meydana gelir. Böylece nöral plağın nöral tüp şekline dönüşümü gerçekleşir.

8 İmmunohistokimyasal yöntemlerle çeşitli idrar kesesi fonksiyon bozukluklarında adherens bağlantıların azaldığı gösterilmiştir. Hücre hücre adezyonu ve hücre göçünde kaderinlerinin miktar ve yapısı değişir. Örneğin epitel hücrelerinin melanom kanserli hücrelere dönüşümü esnasında E-kaderin aktivitesi belirgin olarak kaybolur.

9 Aktine-bağlı hücre-matriks adezyonu Fokal adezyon aktin filamentlerinin ekstrasellüler matrikse bağlanmasında integrinler rol oynar. Kültür ortamına örneğin fibroblast hücreleri integrinler aracılığı ile tutunurlar.

10 Fokal adezyonlarda transmembran integrin proteinlerin ekstrasellüler uçları ekstrasellüler matriks bileşenlerinden bir proteine bağlanır oysa hücre içi uçları, hücre içi adaptör proteinler (talin, vinkulin, -aktinin, filamin) aracılığı ile aktin filament demetlerine bağlanır.

11 Farklı alt ünitelere sahip çeşitli integrinler aynı liganda veya farklı ligandlara bağlanırlar. Örneğin α5β1 integrin fibronektine bağlanırken, epitel hücrelerinde yaygın olarak eksprese edilen α6β4 integrin ligandı olan laminine bağlanır.

12 Fokal kontaklar (~adezyonlar) belirli hücre tiplerinin hareketini kolaylaştırır. İmmün cevap esnasında kimyasal ajanlara doğru hareket eden lökositler göç yönünde yalancı ayaklar çıkarırlar. Eğer yalancı ayaklar adezyon plağı oluşturmak için kollajen liflere tutunurlarsa hücre kollajen lif boyunca göç edebilir.

13 DESMOZOM Transmembran adezyon proteinleri kaderin ailesine ait olup sitoplazmik plak aracılığı ile ara filamentlere bağlanırlar. İki çeşit kaderin (desmoglein ve desmokolin) komşu hücreleri birbirine bağlar. Sitoplazmik plak (desmoplakin, plakoglobin, plakofilin) kaderinlere bağlıdır. Sitoplazmik plaktan çıkan lifler ara filamentler (keratin, desmin, vimentin)dir.

14 Desmozomlar vücutta komşu hücreler arasında kuvvetli bağlanma noktalarıdır. Hücreler arası aralık ( Aº) çok fazla genişlemiştir. Desmozomlar hücre tipine bağlı olarak özel bir ara filamente bağlanır. Örneğin çoğu epitel hücrelerinde bu keratin ara filamenti iken kalp ve kas hücrelerinde desmindir. Bu dokuların genel özelliği büyük ölçüde mekanik strese dayanmalarıdır.

15 1.Hücre Membranı Desmoglein 2.Hücre Membranı Desmoplakin Ara filamentler Plakoglobulin Desmokolin Plakofilin Hücreler arası aralık Desmozomun şematik şekli

16 Desmozomlar erken embriyonik gelişim esnasında oluşurlar ve gelişim esnasında hücre pozisyonlarını korumada önemli bir rol oynarlar. Desmozomun önemi öldürücü otoimmün deri hastalığı olan pemfigus da görülür. Bu hastalığa yakalanan kişiler kendi desmozomal kaderin proteinlerine karşı antikor oluştururlar. Bu antikorlara bağlanma ile deri epitel hücrelerini birarada tutan desmozomlar ayrılır. Bunun sonucu deride gevşemiş epitel içine vücut sıvılarının sızmasıyla ciddi su kabarcıkları oluşur.

17 Otoimmün deri hastalığı: Pemphigus= Kişiler kendi desmozomal kaderin proteinlerine karşı antikor oluşturur. Desmoglein Pemphigus foliaseus Desmoglein Pemphigus vulgaris

18 HEMİDESMOZOM Epitel hücreleri ile bazal lamina arasında yer alır, karşısında başka bir hücre bulunmadığı için yarım desmozom adı da verilir. Hemidesmozomlar bazal laminaya bağlanarak epitel hücrelerine dayanıklılık sağlarlar.

19 Hemidesmozomun sitoplazmaya bakan yüzünde ara filamentlerin bağlandığı sitoplazmik plak bulunur. İntegrinlerin ekstrasellüler kısmı bazal lamina yapısındaki laminin proteinine bağlanır. İntrasellüler kısmı ise anchor protein (plektin, BP230 ve BP180) aracılığı ile keratin ara filamentine bağlanır.

20 İki transmembran protein olan α6β4 integrin ve tip XVII kollajen (=BPAG2) hemidesmozomların oluşması ve dayanıklılığında rol oynar.

21 Büllöz pemphigoid olarak adlandırılan kabarcıklı deri hastalığında otoantikorlar tip XVII kollajene bağlanır.

22 III-KANAL OLUŞTURAN BAĞLANTILAR 1-Gap Bağlantı=Nexus=Delikli Geçit Gap bağlantı, bitişmiş membranlarda konnekson olarak adlandırılan transmembran proteinlerinin ekseni etrafında eğilebilen altı benzer üniteden oluşmuş silindirik bir yapıdır. Komşu hücre membranlarının düzenli 2 nm aralıklarından dolayı gap junction(bağlantı) adı verilmiştir.

23 Çoğu hayvan hücrelerinde haberleşme çizgili kas ve kan hücreleri hariç gap bağlantı aracılığı ile olur. İki komşu hücre membranları karşılıklı konneksonlar ile bağlantılı olup merkezi kanalları birleşir. Böylece kanallar vasıtasıyla hücreden hücreye direkt geçiş mümkün olur. Gap bağlantı hücreler arası haberleşmeye izin veren tek bağlantı bölgesidir.

24 Her bir gap bağlantı binlerce konneksondan oluşur. Konnekson 2 nm lik merkezi bir kanal etrafında sıralanmış konneksin adı verilen altı adet alt üniteden oluşur. Çoğu hücrede konneksinin bir tipinden daha fazlası sentez edilir ve tek tip konneksinden oluşan homomerik konneksondan daha çok, farklı özelliklere sahip olan konneksin proteininden oluşan heteromerik konnekson bulunur.

25 İnsanda herbiri ayrı bir gen tarafından kodlanan 21 farklı konneksin bilinmektedir. Gap bağlantı kanalları iyonların (hücreler arasında elektrokimyasal devamlılığı sağlamak için), ikinci habercilerin (bilgi ağını kurmak için) metabolitlerin (kaynakların paylaşımı için) geçişine izin verir. Fakat proteinler, nükleik asitler, polisakkaritler geçemezler.

26 Bir uyarı geldiğinde merkezi kanalın açılması, alt ünitelerin birbiri üzerinde kayma hareketi ve altı alt ünitenin merkezi eksene tanjensiyel olarak eğilmesi ile mümkün olabilir. Gap bağlantı geçirgenliği düşük Ca ++ ve yüksek ph varlığında kanal açıkken yüksekdir. Tersi durumunda yani yüksek Ca ++ ve düşük ph da konneksonlar kapanır.

27 Gap Bağlantıların Fonksiyonları: Bu bağlantı hücre grupları arasındaki fonksiyonun koordinasyonu, büyüme ve farklılaşmanın düzenlenmesinde rol oynar. Örneğin epitel hücrelerinde silin vuruşu veya barsak düz kas hücrelerinin kasılması aynı zamanda gerçekleşir. Gap bağlantılar, intrauterin gelişmenin koordinasyonunu sağlarlar. Embriyoda hücreler için gerekli sayı, toplulukda alacakları pozisyonları hakkındaki bilginin hücreden hücreye geçmesinde gap bağlantıların önemli rolü vardır

28 Düz kas ve kalp kası hücrelerinde eksitasyonun hücreden hücreye geçtiği alçak direnç bölgeleridir. Potasyum iyonlarının akmasıyla elektriksel sinyal hücreden hücreye aktarılmış olur. Beyinde bazı sinir hücrelerinde gap bağlantılar hızla iyonların geçişini sağlayarak elektriksel sinaps oluştururlar.

29 Konneksin genlerindeki (α, β, γ alt aile) mutasyonlar hastalıklara neden olur. Konneksin- 26/β2 genindeki resesif mutasyonlar insanda kalıtımsal sağırlığın en yaygın nedenidir. Konneksin-26 kulakta işitme reseptör hücrelerini destekleyen epitelde K + transportuna katılır. Konneksin-32/β1 mutasyonları Charcot-Marie- Tooth nöropatisine neden olur. Konneksin-50/α8 mutasyonları körlüğe neden olan konjenital katarakt nedenidir.

30 2-Plasmodesma Bitki hücreleri arasındaki haberleşme gap bağlantılardaki gibi transmembran proteinler yerine sitoplazmik uzantılarla gerçekleşir. Yapısal olarak gap bağlantıdan farklı olan plasmodesmada iki komşu hücre membranı ortadan geçen kanal (dezmotübül) (çapı nm) nedeniyle birbiri ile devamlıdır. Plasmodesma iki hücre arasındaki kanal vasıtasıyla (düz yüzlü endoplazmik retikulum uzantısı) iyonların ve küçük moleküllerin geçişini sağlar.

31 Plasmodesmalar (=plasmodesmata) gelen uyarıya cevap olarak makromoleküllerin kontrollü geçişini sağlarlar. Bir kd dan daha küçük moleküller kolayca bu kanallardan geçebilir, daha büyük moleküller örneğin viruslar seçici olarak geçerler. Plasmodesmanın moleküler bileşenleri henüz tanımlanmamıştır.

32 IV-SİNYAL İLETEN BAĞLANTILAR Kimyasal sinapslar Sinir hücrelerinde sinyaller sinaps olarak bilinen iki hücre arasında özelleşmiş yerlerde iletilir. Bir sinir hücresi çevreden veya diğer sinir hücrelerinden gelen sinyallerle aktive olduğunda elektriksel impuls akson boyunca iletilir ve impuls akson ucuna ulaştığında bir kimyasal sinyal yani nörotransmitter ekzositozla salınır.

33 Elektrik potansiyelindeki değişimle tetiklenen nörotransmitterler presinaptik membrandan sinaptik aralığa verilir, hedef postsinaptik membrandaki transmitter kapılı iyon kanallarına bağlanarak, postsinaptik membranda elektriksel değişikliği uyararak uyarıcı veya inhibe edici cevap oluşturur.

34 Kimyasal sinapslar uyaran veya durduran olabilir. Örneğin asetil kolin ona bağlanan reseptör tipine göre ya uyarır veya inhibe eder. Genelde asetil kolin,glutamat ve seratonin uyaran nörotransmitter iken, γ-aminobutirik asid (=GABA) ve glisin inhibitör transmitter olarak iş görür.

35 KAYNAKLAR 1-Alberts B, Johnson A, Lewis J, Raff M, Roberts K, Walter P. : Molecular Biology of The Cell. Fifth Edition Garland Science Taylor & Francis Group New York Pollard T.D. and Earnshaw W.C. : Cell Biology. Second Edition. Saunders Elsevier USA Lodish H, Berk A, Kaiser C A, Krieger M, Scott M P, Bretscher A, Ploegh H, Matsudaira P: Molecular Cell Biology. Sixth Edition. W.H. Freeman and Company New York Weaver R.F. Molecular Biology. Third EditionMcGraw-Hill Higher Education, New York Cooper G.M. and Hausman R.E. : The Cell: A molecular Approach 4th Edition. ASM Press Sinauer Associates Inc. USA Kierszenbaum A. L. and Tres L.L.: Histology and Cell Biology: An Introduction to Pathology. Third Edition. Mosby Elsevier USA Epstein R.J. : Human Molecular Biology. Cambridge University Press UK Lodish H. et al. Moleküler Hücre Biyolojisi 6. Baskı Çeviri Ed.: Geçkil H, Özmen M, Yeşilada Ö.Palme Yayıncılık, Ankara Tıbbi Biyoloji Ders Kitabı,Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Yayın No:275,2009.

RİBOZOM YAPI, FONKSİYON BİYOSENTEZİ

RİBOZOM YAPI, FONKSİYON BİYOSENTEZİ RİBOZOM YAPI, FONKSİYON VE BİYOSENTEZİ Ribozom Palade adlı araştırıcı tarafından elektron mikroskop ile tanımlanmıştır. Viruslar hariç tüm canlılarda bulunan bir membranla çevrili olmayan organellerdir.

Detaylı

HÜCRE SİKLUSU. Hücrenin bir bölünme sonundan diğer ikinci bölünme sonuna kadar geçen devrine hücre siklusu adı verilir.

HÜCRE SİKLUSU. Hücrenin bir bölünme sonundan diğer ikinci bölünme sonuna kadar geçen devrine hücre siklusu adı verilir. HÜCRE SİKLUSU Hücrenin bir bölünme sonundan diğer ikinci bölünme sonuna kadar geçen devrine hücre siklusu adı verilir. Mitoz (M), G 1 (= 1. Aralık), Sentez (S) ve G 2 olmak üzere birbirini izleyen dört

Detaylı

MEMBRAN FARKLILAŞMALARI I-SERBEST YÜZEY FARKLILAŞMALARI

MEMBRAN FARKLILAŞMALARI I-SERBEST YÜZEY FARKLILAŞMALARI MEMBRAN FARKLILAŞMALARI I-SERBEST YÜZEY FARKLILAŞMALARI HÜCRE YÜZEY FARKLILAŞMALARI I-SERBEST (=APİKAL, LUMİNAL) YÜZEY FARKLILAŞMALARI II-YAN(=LATERAL) YÜZEY FARKLILAŞMALARI III-BAZAL YÜZEY FARKLILAŞMALARI

Detaylı

Hücre-Matriks İlişkileri

Hücre-Matriks İlişkileri Hücre-Hücre Hücre-Matriks İlişkileri Prof.Dr. Alp Can (A.Ü. Tıp Fakültesi Histoloji-Embriyoloji ABD) Hücreler arasındaki bağlantı ve yapışma birimlerinin i i i yapı ve işlevleri l i Hücrenin çevresindeki

Detaylı

Hücreler arası Bağlantılar ve Sıkı bağlantı. İlhan Onaran

Hücreler arası Bağlantılar ve Sıkı bağlantı. İlhan Onaran Hücreler arası Bağlantılar ve Sıkı bağlantı İlhan Onaran Doku organisazyonu: Hücrelerin bağlanması 1- Hücre-matriks bağlantıları: ekstraselüler matriks tarafından hücrelerin bir arada tutulması 2- Hücre-hücre

Detaylı

FTR 231 Fonksiyonel Nöroanatomi. Sinapslar. yrd.doç.dr. emin ulaş erdem

FTR 231 Fonksiyonel Nöroanatomi. Sinapslar. yrd.doç.dr. emin ulaş erdem FTR 231 Fonksiyonel Nöroanatomi Sinapslar yrd.doç.dr. emin ulaş erdem TANIM Sinaps, nöronların (sinir hücrelerinin) diğer nöronlara ya da kas veya salgı bezleri gibi nöron olmayan hücrelere mesaj iletmesine

Detaylı

Epitel Dokusu. Dr.Murat Tosun

Epitel Dokusu. Dr.Murat Tosun Epitel Dokusu Dr.Murat Tosun Epitel; vücudun iç ve dış yüzeylerini örten ve salgı bezlerinin işlevsel bölümlerini oluşturan sıkıca biraraya gelmiş hücre tabakalarının oluşturduğu dokudur. Epitel tipleri

Detaylı

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/38405 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Balcıoğlu, Hayri Emrah Title: Role of integrin adhesions in cellular mechanotransduction

Detaylı

Epitel hücreleri glikokaliks denen glikoprotein örtüsü ile çevrilidir. Epitel hücrelerinin birbirine yapışmasını sağlar. Epitel hücrelerinin üzerine

Epitel hücreleri glikokaliks denen glikoprotein örtüsü ile çevrilidir. Epitel hücrelerinin birbirine yapışmasını sağlar. Epitel hücrelerinin üzerine EPİTEL DOKU EPİTEL DOKU Birbirine bitişik hücrelerden yapılmıştır. Hücreler arası madde çok azdır. Ektoderm, mezoderm ve endoderm olmak üzere her üç embriyon yaprağından köken alır. Epitel dokusu mitoz

Detaylı

DİNLENİM MEMBRAN POTANSİYELİ. Prof. Dr. Taner Dağcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Ab. D.

DİNLENİM MEMBRAN POTANSİYELİ. Prof. Dr. Taner Dağcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Ab. D. DİNLENİM MEMBRAN POTANSİYELİ Prof. Dr. Taner Dağcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Ab. D. Hücre içi kompartıman ve hücre dışı kompartımanın büyük bölümü elektriksel açıdan nötrdür. Hücre içinde

Detaylı

Düz Kas. Nerede???? İçi boş organların duvarı, Kan damarlarının duvarı, Göz, Kıl follikülleri. Mesane. Uterus. İnce bağırsak

Düz Kas. Nerede???? İçi boş organların duvarı, Kan damarlarının duvarı, Göz, Kıl follikülleri. Mesane. Uterus. İnce bağırsak Nerede???? İçi boş organların duvarı, Kan damarlarının duvarı, Göz, Kıl follikülleri. Düz Kas Mesane Uterus İnce bağırsak Düz Kas İşlevleri İstemsiz kasılma Bazı düz kas hücreleri kollajen, elastin, glikozaminoglikan,

Detaylı

HÜCRE İSKELETİ 1. Prof. Dr. Melek ÖZTÜRK Prof. Dr. Müjgan CENGİZ

HÜCRE İSKELETİ 1. Prof. Dr. Melek ÖZTÜRK Prof. Dr. Müjgan CENGİZ HÜCRE İSKELETİ 1 Prof. Dr. Melek ÖZTÜRK Prof. Dr. Müjgan CENGİZ İskelet. Yumuşak dokuyu destekleyen ve bedensel hareketlere aracılık eden sertleşmiş doku. Hücre İskeleti. Benzer fonksiyonlara sahiptir

Detaylı

KALP KASI Kalpte ve kalpten çıkan büyük damarlarda bulunur. Miyofilamanların organizasyonu iskelet kasındakilerle aynıdır; histolojik kesitlerde

KALP KASI Kalpte ve kalpten çıkan büyük damarlarda bulunur. Miyofilamanların organizasyonu iskelet kasındakilerle aynıdır; histolojik kesitlerde KALP KASI Kalpte ve kalpten çıkan büyük damarlarda bulunur. Miyofilamanların organizasyonu iskelet kasındakilerle aynıdır; histolojik kesitlerde enine çizgilenme gösterirler. Kalp kası hücreleri interkalar

Detaylı

KAS FİZYOLOJİSİ. Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN

KAS FİZYOLOJİSİ. Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN KAS FİZYOLOJİSİ Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN Uyarılabilen dokular herhangi bir uyarıya karşı hücre zarlarının elektriksel özelliğini değiştirerek aksiyon potansiyeli oluşturup, iletebilme özelliği göstermektedir.

Detaylı

Biyolojik zarların genel yapısı sıvı mozaik modelle açıklanır.

Biyolojik zarların genel yapısı sıvı mozaik modelle açıklanır. 6 Hücre zarları 6 Hücre zarları 6.1 Biyolojik zarın yapısı nasıldır? 6.2 Hücre zarı, hücre tutunması ve tanımasında nasıl bir rol oynar? 6.3 Zardan madde geçişlerinde pasif taşıma 6.4 Zardan madde geçişlerinde

Detaylı

b. Amaç: Hücre zarının yapı ve fonksiyonları ile ilgili genel bilgi öğretilmesi amaçlanmıştır.

b. Amaç: Hücre zarının yapı ve fonksiyonları ile ilgili genel bilgi öğretilmesi amaçlanmıştır. TIBBİ BİYOLOJİ I-DERS TANIMLARI 1-Tanım: Hücre ve Komponentlerinin öğretilmesi. b. Amaç: Hücrenin yapı, işlev ve çeşitliliği ile ilgili genel bilgi öğretilmesi c. Öğrenim Hedefleri: Prokaryot ve ökaryot

Detaylı

KAS DOKUSU. Prof.Dr. Ümit TÜRKOĞLU

KAS DOKUSU. Prof.Dr. Ümit TÜRKOĞLU KAS DOKUSU Prof.Dr. Ümit TÜRKOĞLU 1 Kas dokusu, kimyasal enerjiyi mekanik enerjiye dönüştürerek hareketi sağlayan bir dokudur. Toplam vücut ağırlığının Yenidoğanda % 25 Genç erişkin dönemde % 40 ve yaşlılık

Detaylı

İnsan Fibroblastları. Hücre İskeleti

İnsan Fibroblastları. Hücre İskeleti İnsan Fibroblastları Hücre İskeleti Hücre iskeletinin temel proteinleri Hücre iskeletinin genel işlevleri Hücre iskeleti-hastalık t l k ilişkileri i HÜCRE = Sitosol + organeller + hücre iskeleti HÜCRE

Detaylı

İ. Ü İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Filiz Aydın

İ. Ü İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Filiz Aydın İ. Ü İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Filiz Aydın Hücre iletişimi Tüm canlılar bulundukları çevreden sinyal alırlar ve yanıt verirler Bakteriler glukoz ve amino asit gibi besinlerin

Detaylı

Hücre Nükleusu, Nükleus Membranı, Nükleus Porları. Doç. Dr. Ahmet Özaydın

Hücre Nükleusu, Nükleus Membranı, Nükleus Porları. Doç. Dr. Ahmet Özaydın Hücre Nükleusu, Nükleus Membranı, Nükleus Porları Doç. Dr. Ahmet Özaydın Nükleus (çekirdek) ökaryotlar ile prokaryotları ayıran temel özelliktir. Çekirdek hem genetik bilginin deposu hem de kontrol merkezidir.

Detaylı

MOTOR PROTEİNLER. Doç. Dr. Çiğdem KEKİK ÇINAR

MOTOR PROTEİNLER. Doç. Dr. Çiğdem KEKİK ÇINAR MOTOR PROTEİNLER Doç. Dr. Çiğdem KEKİK ÇINAR Hücre iskeleti, Hücre şeklini ve sitoplazmanın organizasyonunu belirleyen bir yapı iskelesi görevi yapar. Hücre hareketlerinin gerçekleşmesinden sorumludur.

Detaylı

skelet sistemi tek ba ına vücudu hareket ettiremez. Herhangi bir hareket için gerekli kuvvet kaslar tarafından sa lanır. Kas dokusu vücutta oldukça

skelet sistemi tek ba ına vücudu hareket ettiremez. Herhangi bir hareket için gerekli kuvvet kaslar tarafından sa lanır. Kas dokusu vücutta oldukça skelet sistemi tek ba ına vücudu hareket ettiremez. Herhangi bir hareket için gerekli kuvvet kaslar tarafından sa lanır. Kas dokusu vücutta oldukça fazla bulunur. Sadece iskelet kasları toplam a ırlı ın

Detaylı

SİNİR KAS İLETİSİ - ÇİZGİLİ KASDA KASILMA

SİNİR KAS İLETİSİ - ÇİZGİLİ KASDA KASILMA SİNİR KAS İLETİSİ - ÇİZGİLİ KASDA KASILMA Doç.Dr.Fadıl ÖZYENER Fizyoloji AD Tartışma konuları: Sinirden kasa iletide yer alan yapılar hangileridir? İletimin sinir ucunda neler gerçekleşir? Kas zarının

Detaylı

Hücre İskeleti Hücreler Arası Bağlantılar. Yrd.Doç.Dr.Sevda Söker

Hücre İskeleti Hücreler Arası Bağlantılar. Yrd.Doç.Dr.Sevda Söker Hücre İskeleti Hücreler Arası Bağlantılar Yrd.Doç.Dr.Sevda Söker Hücre yüzey özelleşmeleri Hücre membranında hücrenin fonksiyonuna göre bazı özel farklılaşmalar görülür. 1-Madde alışverişini gerçekleştirmek,

Detaylı

ER Golgi Lizozom Yönünde Vezikül Trafiği

ER Golgi Lizozom Yönünde Vezikül Trafiği ER Golgi Lizozom Yönünde Vezikül Trafiği Salgılama (Sekresyon) Hücrenin üretip dışarı vermek üzere organize olduğu işlemlerin tümü. Protein, lipid, KH ve bileşik moleküller salgılanır. Aktif bir işlem

Detaylı

KAS DOKUSU. Kontraksiyon özelliği gelişmiş hücrelerden oluşur Kas hücresi : Fibra muskularis = Kas teli = Kas iplikleri

KAS DOKUSU. Kontraksiyon özelliği gelişmiş hücrelerden oluşur Kas hücresi : Fibra muskularis = Kas teli = Kas iplikleri KAS DOKUSU Kontraksiyon özelliği gelişmiş hücrelerden oluşur Kas hücresi : Fibra muskularis = Kas teli = Kas iplikleri Kasın Fonksiyonu Hareket Solunum Vücut ısısının üretimi İletişim Organların kontraksiyonu

Detaylı

Hücre Duvarları, Ektasellülar Matriks ve Hücre etkileşimleri

Hücre Duvarları, Ektasellülar Matriks ve Hücre etkileşimleri YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ MOLEKÜLER BİYOLOJİ VE GENETİK BÖLÜMÜ Hücre Duvarları, Ektasellülar Matriks ve Hücre etkileşimleri Yrd. Doç.Dr. Banu Mansuroğlu İstanbul Kaynak:Cooper and

Detaylı

HÜCRELERİ MİKROSKOPİK İNCELEME YÖNTEMLERİ

HÜCRELERİ MİKROSKOPİK İNCELEME YÖNTEMLERİ HÜCRELERİ MİKROSKOPİK İNCELEME YÖNTEMLERİ Hücre ve dokuların canlı halde uzun süre veya saydam olarak incelenmesi sınırlı olduğundan; çoğunlukla incelenecek doku parçası organizmadan çıkarılıp kimyasal

Detaylı

Hücre reseptörleri. Doç. Dr. Çiğdem KEKİK ÇINAR

Hücre reseptörleri. Doç. Dr. Çiğdem KEKİK ÇINAR Hücre reseptörleri Doç. Dr. Çiğdem KEKİK ÇINAR Tüm canlılar bulundukları çevreden sinyal alırlar ve yanıt verirler. Bakteriler, glukoz ve amino asit gibi besinlerin varlığını algılarlar. Yüksek yapılı

Detaylı

II.Hayvansal Dokular. b.bez Epiteli 1.Tek hücreli bez- Goblet hücresi 2.Çok hücreli kanallı bez 3.Çok hücreli kanalsız bez

II.Hayvansal Dokular. b.bez Epiteli 1.Tek hücreli bez- Goblet hücresi 2.Çok hücreli kanallı bez 3.Çok hücreli kanalsız bez II.Hayvansal Dokular Hayvanların embriyonik gelişimi sırasında Ektoderm, Mezoderm ve Endoderm denilen 3 farklı gelişme tabakası (=germ tabakası) bulunur. Bütün hayvansal dokular bu yapılardan ve bu yapıların

Detaylı

KAS SİNİR KAVŞAĞI. Oğuz Gözen

KAS SİNİR KAVŞAĞI. Oğuz Gözen KAS SİNİR KAVŞAĞI Oğuz Gözen Kas sinir kavşağı İskelet kası hücresinde aksiyon potansiyeli oluşumunun fizyolojik tek mekanizması, kası innerve eden sinir hücresinde aksiyon potansiyeli oluşmasıdır. İskelet

Detaylı

Hücre İskeleti. Prof.Dr. Alp Can Histoloji-Embriyoloji Anabilim Dalı

Hücre İskeleti. Prof.Dr. Alp Can Histoloji-Embriyoloji Anabilim Dalı Hücre İskeleti Prof.Dr. Alp Can Histoloji-Embriyoloji Anabilim Dalı Hücre iskeletinin temel ve yardımcı proteinleri Hücre iskeletinin genel işlevleri Hücre iskeleti-hastalık ilişkileri HÜCRE = Sitosol

Detaylı

Hücre İskeleti. İnsan Fibroblastları Alp Can, 2002. Prof.Dr. Alp Can Histoloji- Embriyoloji Anabilim Dalı

Hücre İskeleti. İnsan Fibroblastları Alp Can, 2002. Prof.Dr. Alp Can Histoloji- Embriyoloji Anabilim Dalı Hücre İskeleti İnsan Fibroblastları Alp Can, 2002 Prof.Dr. Alp Can Histoloji- Embriyoloji Anabilim Dalı Hücre iskeletinin temel ve yardımcı proteinleri Hücre iskeletinin genel işlevleri Hücre iskeleti-hastalık

Detaylı

Dersin Amacı. Başlıca hücresel sinyal yolaklarının öğrenilmesi Sinyal yolaklarının işlevleri hakkında bilgi sahibi oluynmasıdır.

Dersin Amacı. Başlıca hücresel sinyal yolaklarının öğrenilmesi Sinyal yolaklarının işlevleri hakkında bilgi sahibi oluynmasıdır. Dersin Amacı Başlıca hücresel sinyal yolaklarının öğrenilmesi Sinyal yolaklarının işlevleri hakkında bilgi sahibi oluynmasıdır. Hücre Sinyal İle3m Yolları Çok hücreli (mul>cellular) organizmalarda hücrelerin

Detaylı

HÜCRE SĠNYAL OLAYLARI PROF. DR. FATMA SAVRAN OĞUZ

HÜCRE SĠNYAL OLAYLARI PROF. DR. FATMA SAVRAN OĞUZ HÜCRE SĠNYAL OLAYLARI PROF. DR. FATMA SAVRAN OĞUZ Çok hücreli organizmaların kompleks omurgalılara evrimi, hücreler birbirleriyle iletişim kuramasalardı mümkün olmazdı. Hücre-hücre Hücre-matriks etkileşimini

Detaylı

ENDOTEL YAPISI VE İŞLEVLERİ. Doç. Dr. Esra Atabenli Erdemli

ENDOTEL YAPISI VE İŞLEVLERİ. Doç. Dr. Esra Atabenli Erdemli ENDOTEL YAPISI VE İŞLEVLERİ Doç. Dr. Esra Atabenli Erdemli Endotel, dolaşım sistemini döşeyen tek katlı yassı epiteldir. Endotel hücreleri, kan damarlarını kan akımı yönünde uzunlamasına döşeyen yassı,

Detaylı

HAYVANSAL HÜCRELER VE İŞLEVLERİ. YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU RESİM İŞ ZEMİN KAT ODA: 111

HAYVANSAL HÜCRELER VE İŞLEVLERİ. YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU RESİM İŞ ZEMİN KAT ODA: 111 HAYVANSAL HÜCRELER VE İŞLEVLERİ YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU RESİM İŞ ZEMİN KAT ODA: 111 asli.memisoglu@deu.edu.tr KONULAR HAYVAN HÜCRESİ HAYVAN, BİTKİ, MANTAR, BAKTERİ HÜCRE FARKLARI HÜCRE ORGANELLERİ

Detaylı

Hücre. 1 µm = 0,001 mm (1000 µm = 1 mm)!

Hücre. 1 µm = 0,001 mm (1000 µm = 1 mm)! HÜCRE FİZYOLOJİSİ Hücre Hücre: Tüm canlıların en küçük yapısal ve fonksiyonel ünitesi İnsan vücudunda trilyonlarca hücre bulunur Fare, insan veya filin hücreleri yaklaşık aynı büyüklükte Vücudun büyüklüğü

Detaylı

HÜCRE FİZYOLOJİSİ Hücrenin fiziksel yapısı. Hücre membranı proteinleri. Hücre membranı

HÜCRE FİZYOLOJİSİ Hücrenin fiziksel yapısı. Hücre membranı proteinleri. Hücre membranı Hücrenin fiziksel yapısı HÜCRE FİZYOLOJİSİ Hücreyi oluşturan yapılar Hücre membranı yapısı ve özellikleri Hücre içi ve dışı bileşenler Hücre membranından madde iletimi Vücut sıvılar Ozmoz-ozmmotik basınç

Detaylı

1 2 Hücre Zarı 7.5-8 nm kalınlığındadır. Işık mikroskobu ile görülemez. 3 4 Görevleri: Hücrenin sınırlarının belirlenmesi Hücrenin çevresi ile ilişkilerini düzenler Çeşitli maddelerin hücre içine giriş

Detaylı

Elektrokimyasal İleti II

Elektrokimyasal İleti II Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektrokimyasal İleti II Prof. Dr. Cem Şeref Bediz DEUTF Fizyoloji Anabilim Dalı Bu saate neler öğreneceğiz? İmpuls, uyartı, sinyal nedir Hücre zarının elektrokimyasal

Detaylı

HÜCRE MEMBRANINDAN MADDELERİN TAŞINMASI. Dr. Vedat Evren

HÜCRE MEMBRANINDAN MADDELERİN TAŞINMASI. Dr. Vedat Evren HÜCRE MEMBRANINDAN MADDELERİN TAŞINMASI Dr. Vedat Evren Vücuttaki Sıvı Kompartmanları Vücut sıvıları değişik kompartmanlarda dağılmış Vücuttaki Sıvı Kompartmanları Bu kompartmanlarda iyonlar ve diğer çözünmüş

Detaylı

Prof. Dr. Taner Dağcı

Prof. Dr. Taner Dağcı Prof. Dr. Taner Dağcı Kas Tipleri Kalp kası Düz kas İskelet kası Kemiklere tutunurlar. İstemli hareketi sağlarlar. Vücuda destek sağlarlar. Zıt çalışan gruplar (antagonist). Birlikte çalışan gruplar (agonist).

Detaylı

Dönem 1 Hücre Bilimleri 2 Hücre İskeleti ve Hücreler arası Bağlantılar

Dönem 1 Hücre Bilimleri 2 Hücre İskeleti ve Hücreler arası Bağlantılar Dönem 1 Hücre Bilimleri 2 Hücre İskeleti ve Hücreler arası Bağlantılar Hücrenin apikal (üst) ve bazal (alt) yüzeylerinde, bazı yapısal değişiklikler meydana gelmiştir. Hücre zarı ve bunun altında yer alan

Detaylı

HÜCRE #6 HÜCRE İSKELET ELEMANLARI ÇEKİRDEK SELİN HOCA

HÜCRE #6 HÜCRE İSKELET ELEMANLARI ÇEKİRDEK SELİN HOCA HÜCRE #6 HÜCRE İSKELET ELEMANLARI ÇEKİRDEK SELİN HOCA HÜCRE İSKELET ELEMANLARI Sitoplazmanın içinde bulunan özel proteinlerdir. 3 çeşit hücre iskelet elemanı bulunur. Her iskelet elemanının görev ve yapısı

Detaylı

DUYUSAL ve MOTOR MEKANİZMALAR

DUYUSAL ve MOTOR MEKANİZMALAR DUYUSAL ve MOTOR MEKANİZMALAR Duyu Algılama, Tepki Verme ve Beyin Algılama beyinsel analiz tepki Sıcaklık, ışık, ses, koku duyu reseptörleri: elektriksel uyarılara dönüşür Uyarı beyin korteksindeki talamus

Detaylı

Biochemistry Chapter 4: Biomolecules. Hikmet Geçkil, Professor Department of Molecular Biology and Genetics Inonu University

Biochemistry Chapter 4: Biomolecules. Hikmet Geçkil, Professor Department of Molecular Biology and Genetics Inonu University Biochemistry Chapter 4: Biomolecules, Professor Department of Molecular Biology and Genetics Inonu University Biochemistry/Hikmet Geckil Chapter 4: Biomolecules 2 BİYOMOLEKÜLLER Bilim adamları hücreyi

Detaylı

HORMONLAR VE ETKİ MEKANİZMALARI

HORMONLAR VE ETKİ MEKANİZMALARI HORMONLAR VE ETKİ MEKANİZMALARI Receptörler İntrasellüler hidrofobik(llipofilik)ligandlara baglananlar Nükleer hormon reseptörleri Guanylate siklaz(nitrikoksid receptor) Hücre yüzey hidrofilik ligandlara

Detaylı

2 tip düz kas vardır: 1. Viseral düz kaslar. (mide, barsak, üreter, damarlar) 2. Çok üniteli düz kaslar (iris kasları, piloerektör kaslar)

2 tip düz kas vardır: 1. Viseral düz kaslar. (mide, barsak, üreter, damarlar) 2. Çok üniteli düz kaslar (iris kasları, piloerektör kaslar) Düz kaslar 2 tip düz kas vardır: 1. Viseral düz kaslar. (mide, barsak, üreter, damarlar) 2. Çok üniteli düz kaslar (iris kasları, piloerektör kaslar) UYARILMALARI: Düz kaslar tiplerine göre farklı uyarılır

Detaylı

BMM307-H02. Yrd.Doç.Dr. Ziynet PAMUK

BMM307-H02. Yrd.Doç.Dr. Ziynet PAMUK BMM307-H02 Yrd.Doç.Dr. Ziynet PAMUK ziynetpamuk@gmail.com 1 BİYOELEKTRİK NEDİR? Biyoelektrik, canlıların üretmiş olduğu elektriktir. Ancak bu derste anlatılacak olan insan vücudundan elektrotlar vasıtasıyla

Detaylı

BÖLÜM I HÜCRE FİZYOLOJİSİ...

BÖLÜM I HÜCRE FİZYOLOJİSİ... BÖLÜM I HÜCRE FİZYOLOJİSİ... 1 Bilinmesi Gereken Kavramlar... 1 Giriş... 2 Hücrelerin Fonksiyonel Özellikleri... 2 Hücrenin Kimyasal Yapısı... 2 Hücrenin Fiziksel Yapısı... 4 Hücrenin Bileşenleri... 4

Detaylı

SANKO ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS KURULU 102: HÜCRE VE DOKU SİSTEMLERİ

SANKO ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS KURULU 102: HÜCRE VE DOKU SİSTEMLERİ Ders Kurulu Başkanı: Prof. Dr. Şahin A. Sırmalı / Histoloji ve Embriyoloji Başkan Yardımcıları: Doç. Dr. Ayşegül Çört / Tıbbi Biyokimya / Üyeler: Prof. Dr. İlker Saygılı / Tıbbi Biyokimya / / Dersin AKTS

Detaylı

Hücre İskeleti. İnsan Fibroblastları Alp Can, Prof.Dr. Alp Can Histoloji- Embriyoloji Anabilim Dalı

Hücre İskeleti. İnsan Fibroblastları Alp Can, Prof.Dr. Alp Can Histoloji- Embriyoloji Anabilim Dalı Hücre İskeleti İnsan Fibroblastları Alp Can, 2002 Prof.Dr. Alp Can Histoloji- Embriyoloji Anabilim Dalı www.alpcan.com HÜCRE = Sitosol + organeller + hücre iskeleti HÜCRE İSKELETİ=Karmaşık, protein filamanları

Detaylı

Transforming growth factor ß. Sinyal molekülleri, reseptör ve ko-reseptörler C. elegans tan insana kadar korunmuştur.

Transforming growth factor ß. Sinyal molekülleri, reseptör ve ko-reseptörler C. elegans tan insana kadar korunmuştur. Transforming growth factor ß Hem omurgalılarda hem de omurgasızlarda gelişimin düzenlenmesinde önemli işlevleri vardır. Sinyal molekülleri, reseptör ve ko-reseptörler C. elegans tan insana kadar korunmuştur.

Detaylı

Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı KAS FİZYOLOJİSİ. Düz Kas. Dr. Sinan CANAN sinancanan@gmail.com www.sinancanan.

Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı KAS FİZYOLOJİSİ. Düz Kas. Dr. Sinan CANAN sinancanan@gmail.com www.sinancanan. Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı KAS FİZYOLOJİSİ İ İ İ Düz Kas Dr. Sinan CANAN sinancanan@gmail.com www.sinancanan.net net Düz Kas Kalp kası İskelet kl kası Düz kas Düz Kas Düz

Detaylı

Kalp Fonksiyonları KALP FİZYOLOJİSİ. Kalp Fonksiyonları. Kalbin Lokalizasyonu ve Ölçüleri. Kalbin Lokalizasyonu ve Ölçüleri. Dolaşım Sistemleri

Kalp Fonksiyonları KALP FİZYOLOJİSİ. Kalp Fonksiyonları. Kalbin Lokalizasyonu ve Ölçüleri. Kalbin Lokalizasyonu ve Ölçüleri. Dolaşım Sistemleri KALP FİZYOLOJİSİ Yrd.Doç.Dr. Seçgin SÖYÜNCÜ Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp AD 2009 Kalp Fonksiyonları Kan damarları yoluyla oksijeni ve barsaklarda emilen besin maddelerini dokulara iletir

Detaylı

Nöron uyarı gönderdiğinde nörotransmitterleri barındıran keseciklerin sinaptik terminale göçü başlar.

Nöron uyarı gönderdiğinde nörotransmitterleri barındıran keseciklerin sinaptik terminale göçü başlar. SİNAPS Bir nöronu diğerinden ayıran bir boşluk olduğu, Nöronların fiziksel olarak birleşmediği gözlenmiştir. Sinir uçlarında bulunan bu boşluklarda haberleşme vardır. Nöronlar arası bu iletişim noktasına

Detaylı

SĐNAPTĐK POTANSĐYELLER

SĐNAPTĐK POTANSĐYELLER 498 ĐÇĐNDEKĐLER I. Sinaptik Potansiyeller 1.1. Eksitatör Postsinaptik Potansiyel (EPSP) 1.2. Đnhibitör Postsinaptik Potansiyel (IPSP): II. Sinaptik Đletim ve Postsinaptik Potansiyellerin Entegrasyonu SĐNAPTĐK

Detaylı

HÜCRELERARASI İLETİŞİM

HÜCRELERARASI İLETİŞİM HÜCRELERARASI İLETİŞİM Bazı sorular!!! Bitki hücreleri ne hakkında konuşur? Bir hücre diğerine ne söyler ve diğer hücre buna nasıl cevap verir? Bu sorulara, önce mikroorganizmalar arasındaki iletişime

Detaylı

11. SINIF KONU ANLATIMI 40 HUXLEY KAYAN İPLİKLER MODELİ KAS KASILMASI VE GEVŞEMESİ

11. SINIF KONU ANLATIMI 40 HUXLEY KAYAN İPLİKLER MODELİ KAS KASILMASI VE GEVŞEMESİ 11. SINIF KONU ANLATIMI 40 HUXLEY KAYAN İPLİKLER MODELİ KAS KASILMASI VE GEVŞEMESİ HUXLEY KAYAN İPLİKLER MODELİ Huxley in kayan iplikler modeline göre çizgili kasın kasılması Bu modele göre kasılma aktin

Detaylı

SANKO ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS KURULU 102: HÜCRE VE DOKU SİSTEMLERİ

SANKO ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS KURULU 102: HÜCRE VE DOKU SİSTEMLERİ Ders Kurulu Başkanı: / Başkan Yardımcıları: Yrd. Doç. Dr. Hakan Darıcı / Histoloji ve Embriyoloji / Üyeler: Doç. Dr. İlker Saygılı / Tıbbi Biyokimya / Dersin AKTS Kredisi: 9 Kurul Başlangıç Tarihi: 16

Detaylı

Genel Mikrobiyoloji. Buders notunun hazırlanmasında aşağıda belirtilen kaynaktan bire bir yararlanılmıştır.

Genel Mikrobiyoloji. Buders notunun hazırlanmasında aşağıda belirtilen kaynaktan bire bir yararlanılmıştır. Genel Mikrobiyoloji Buders notunun hazırlanmasında aşağıda belirtilen kaynaktan bire bir yararlanılmıştır. KAYNAK: Brock Mikroorganizmaların Biyolojisi, (Ed: Madigan, M. T., Martinko, J. M.), Çeviri Editörü:

Detaylı

ZAR YAPISI ve FONKSİYONLARI

ZAR YAPISI ve FONKSİYONLARI ZAR YAPISI ve FONKSİYONLARI ZARLAR Zarlar yaşayan hücrede 5-10nm kalınlığında iki fosfolipit tabakadan oluşur. Burada yer alan fosfolipit tabaka amfipatik (amphipatic)bir özelliğe sahiptir. Amfipatik terimi,

Detaylı

SİNİR SİSTEMİ. Dicle Aras. Sinir, sinir sistemi, yapısı ve fizyolojik sınıflaması

SİNİR SİSTEMİ. Dicle Aras. Sinir, sinir sistemi, yapısı ve fizyolojik sınıflaması SİNİR SİSTEMİ Dicle Aras Sinir, sinir sistemi, yapısı ve fizyolojik sınıflaması Sinir Sinir sistemi fonksiyonları Sinir sistemi vücudun tüm aktivitelerini koordine eder. Organizmanın içinde bulunduğu duruma

Detaylı

SANKO ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS KURULU 102: HÜCRE VE DOKU SİSTEMLERİ

SANKO ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS KURULU 102: HÜCRE VE DOKU SİSTEMLERİ Ders Kurulu Başkanı: Doç. Dr. Zafer Çetin / Tıbbi Biyoloji Başkan Yardımcıları: Dr. Öğr. Üyesi Tuba Denkçeken/ Biyofizik Öğr. Gör. Dr. Deniz Mıhçıoğlu / Tıbbi Biyoloji Üyeler: Prof. Dr. İlker Saygılı /

Detaylı

Santral Sinir Sistemi Farmakolojisinin Temelleri. Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN

Santral Sinir Sistemi Farmakolojisinin Temelleri. Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN Santral Sinir Sistemi Farmakolojisinin Temelleri Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN Her nöron, dentritleri aracılığı ile diğer nöronlardan gelen uyarıları alır ve nöron gövdesine iletir. Bu uyarılar ya inhibitör

Detaylı

11. SINIF KONU ANLATIMI 39 İNSANDA DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ 3 KAS SİSTEMİ

11. SINIF KONU ANLATIMI 39 İNSANDA DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ 3 KAS SİSTEMİ 11. SINIF KONU ANLATIMI 39 İNSANDA DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ 3 KAS SİSTEMİ KAS SİSTEMİ Hayvanların çoğunda hareket, özelleşmiş kas hücrelerinin kasılmasıyla meydana gelir. Kaslar, vücudun şeklinin korunmasında

Detaylı

Kas Dokusunun Gelişimi. Doç.Dr. E.Elif Güzel

Kas Dokusunun Gelişimi. Doç.Dr. E.Elif Güzel Kas Dokusunun Gelişimi Doç.Dr. E.Elif Güzel Kasların çoğunluğu mezodermden gelişir paraksiyal mezoderm lateral mezodermin somatik ve splanknik tabakaları neural krest hücreleri Paraksiyal mezoderm İskelet

Detaylı

SİNİR SİSTEMİ Sinir sistemi vücutta, kas kontraksiyonlarını, hızlı değişen viseral olayları ve bazı endokrin bezlerin sekresyon hızlarını kontrol eder

SİNİR SİSTEMİ Sinir sistemi vücutta, kas kontraksiyonlarını, hızlı değişen viseral olayları ve bazı endokrin bezlerin sekresyon hızlarını kontrol eder SİNİR SİSTEMİ SİNİR SİSTEMİ Sinir sistemi vücutta, kas kontraksiyonlarını, hızlı değişen viseral olayları ve bazı endokrin bezlerin sekresyon hızlarını kontrol eder. Çeşitli duyu organlarından milyonlarca

Detaylı

DOKU. Dicle Aras. Doku ve doku türleri

DOKU. Dicle Aras. Doku ve doku türleri DOKU Dicle Aras Doku ve doku türleri Doku Bazı özel görevler üstlenmiş hücre topluluklarıdır. Bir doku aynı yönde özelleşmiş hücre ve hücreler arası maddelerin bir araya gelmesiyle oluşmuştur. İntrauterin

Detaylı

SANKO ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2015-2016 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS KURULU 102: HÜCRE VE DOKU SİSTEMLERİ

SANKO ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2015-2016 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS KURULU 102: HÜCRE VE DOKU SİSTEMLERİ 05-06 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS KURULU 0: HÜCRE VE DOKU SİSTEMLERİ Ders Kurulu Başkanı: / Başkan Yardımcıları: / Histoloji Embriyoloji Yrd. Doç. Dr. Bahadır Murat Demirel / Üyeler: / Tıbbi / Dersin AKTS

Detaylı

EKSTRASELÜLER MATRİKS

EKSTRASELÜLER MATRİKS EKSTRASELÜLER MATRİKS Doku organisazyonu: Hücrelerin bağlanması 1- Hücre-matriks bağlantıları: ekstraselüler matriks tarafından hücrelerin bir arada tutulması 2- Hücre-hücre bağlantılar: hücrelerin birbiriyle

Detaylı

Hayvan Yapı ve İşlevine Giriş

Hayvan Yapı ve İşlevine Giriş Hayvan Yapı ve İşlevine Giriş İşlevsel Anatomi Hayvan dokularında yapı-işlev ile bağlantılıdır. Evrimsel süreçte doğal seçilim yapının işleve uymasında rol oynar. Anatomi, bir organizmanın yapısını, Fizyoloji

Detaylı

PROKARYOTLARDA GEN EKSPRESYONU. ve REGÜLASYONU. (Genlerin Gen Ürünlerine Dönüşümünü Kontrol Eden Süreçler)

PROKARYOTLARDA GEN EKSPRESYONU. ve REGÜLASYONU. (Genlerin Gen Ürünlerine Dönüşümünü Kontrol Eden Süreçler) PROKARYOTLARDA GEN EKSPRESYONU ve REGÜLASYONU (Genlerin Gen Ürünlerine Dönüşümünü Kontrol Eden Süreçler) Nihal EYVAZ (050559015) Şerife OKAY (050559025) Prof. Dr. Figen ERKOÇ Gazi Eğitim Fakültesi Gen

Detaylı

Hücre Yüzey Reseptör Çeşitleri

Hücre Yüzey Reseptör Çeşitleri Hücre Yüzey Reseptör Çeşitleri İyon Kanalı Eşlikli Reseptörler Por oluşturan hücre zarı proteinleridir. Hemen hemen bütün hücrelerde bulunurlar. Kimyasal sinyali elektrik sinyaline dönüştürürler. Hücre

Detaylı

MEMBRANLARDAN MADDE GEÇİŞİ. Prof. Dr. Taner Dağcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Ab. D.

MEMBRANLARDAN MADDE GEÇİŞİ. Prof. Dr. Taner Dağcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Ab. D. MEMBRANLARDAN MADDE GEÇİŞİ Prof. Dr. Taner Dağcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Ab. D. Maddeler hücre membranından başlıca iki şekilde geçebilir: 1. Difüzyon: Madde konsantrasyonunun (yoğunluğunun)

Detaylı

SANKO ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS KURULU 102: HÜCRE VE DOKU SİSTEMLERİ

SANKO ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS KURULU 102: HÜCRE VE DOKU SİSTEMLERİ Ders Kurulu Başkanı: / Başkan Yardımcıları: Yrd. Doç. Dr. Ayşegül Çört / Tıbbi Biyokimya Yrd. Doç. Dr. Bahadır Murat Demirel / Üyeler: Prof. Dr. Şahin A. Sırmalı / Histoloji ve Embriyoloji Doç. Dr. İlker

Detaylı

İmplantasyon İkinci Haftada Embriyogenez Üçüncü Haftada Embriyogenez

İmplantasyon İkinci Haftada Embriyogenez Üçüncü Haftada Embriyogenez İmplantasyon İkinci Haftada Embriyogenez Üçüncü Haftada Embriyogenez Prof.Dr. Alp Can Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Histoloji-Embriyoloji ABD Yaşamın İkinci Haftası İmplantasyon Trofoblast invazyonu

Detaylı

HÜCRE İSKELETİ 2. Prof. Dr. Müjgan CENGİZ Prof. Dr. Melek ÖZTÜRK

HÜCRE İSKELETİ 2. Prof. Dr. Müjgan CENGİZ Prof. Dr. Melek ÖZTÜRK HÜCRE İSKELETİ 2 Prof. Dr. Müjgan CENGİZ Prof. Dr. Melek ÖZTÜRK MİKROTÜBÜLLER 1. Mikrotübüller tubulin proteininin polimerleridir. 2. Tubulin, birbiriyle yakın ilişkili iki ve tubulinden meydana gelen

Detaylı

SİNİR HÜCRELERİ. taşınması çevresel sinir sistemi tarafından meydana getirilen sinir hücreleri tarafından gerçekleştirilir.

SİNİR HÜCRELERİ. taşınması çevresel sinir sistemi tarafından meydana getirilen sinir hücreleri tarafından gerçekleştirilir. SİNİR HÜCRELERİ Sinir hücreleri nöron adını alır.hayvanlarda değişik görevler üstlenen nöronlar örneğin deniz anemonunda bir sinirsel ağ oluşturmuştur.tentaküllerin hareketi bu sinir ağı tarafından kontrol

Detaylı

Sinir Sistemi. Prof. Dr. Taner Dağcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Ab. D.

Sinir Sistemi. Prof. Dr. Taner Dağcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Ab. D. Sinir Sistemi Prof. Dr. Taner Dağcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Ab. D. İnsan Vücudu Üro-genital sistem Sindirim sistemi Solunum sistemi Kardiyovasküler sistemi Endokrin sistem Sinir sistemi

Detaylı

Hücrelerde Sinyal İletimi ve İletişim

Hücrelerde Sinyal İletimi ve İletişim 7 Hücrelerde Sinyal İletimi ve İletişim 7 7.1 Sinyal nedir ve hücreler buna nasıl cevap verir? 7.2 Sinyal almaçları hücre cevabını nasıl başlatır? 7.3 Sinyale cevap hücre içinde nasıl aktarılır? 7.4 Sinyallere

Detaylı

Beynin Anatomik Açıdan İncelenmesi ve Beyin Sisteminin İşleyişi

Beynin Anatomik Açıdan İncelenmesi ve Beyin Sisteminin İşleyişi Beynin Anatomik Açıdan İncelenmesi ve Beyin Sisteminin İşleyişi - Ana Hatlarıyla Merkezi Sinir Sistemi - Sinir Hücrelerinin (Nöronlar) Temel İşleyişi - Hücre Gövdesi, Dendrit, Aksonlar, Sinaptik Ağlar

Detaylı

KAS VE HAREKET FİZYOLOJİSİ

KAS VE HAREKET FİZYOLOJİSİ KAS VE HAREKET FİZYOLOJİSİ KAS DOKUSU TİPLERİ İSKELET KASI İskelet Kasının Yapısı Kas Proteinleri Kas Kontraksiyonu KASILMA TİPLERİ KASIN ENERJİ METABOLİZMASI İskelet Kası Çizgili kastır. İstemli çalışır.

Detaylı

HÜCRE ZAR SİSTEMLERİ. Yüzey (plazma) zarı: Tüm hücrelerde var. İç zar: Ökaryotik hücrelerde var.

HÜCRE ZAR SİSTEMLERİ. Yüzey (plazma) zarı: Tüm hücrelerde var. İç zar: Ökaryotik hücrelerde var. HÜCRE ZAR SİSTEMLERİ Yüzey (plazma) zarı: Tüm hücrelerde var. İç zar: Ökaryotik hücrelerde var. HÜCRE ZARININ GÖREVLERİ Hücre içini çevresinden ayırır Hücrenin iç bölümlerini belirler Proteinlere bağlı

Detaylı

Hücre Üzerine Mikrocerrahi Uygulamaları Hücrenin altbirimlerine ayrılması Moleküllerin analizi. Prof. Dr. Müjgan Cengiz

Hücre Üzerine Mikrocerrahi Uygulamaları Hücrenin altbirimlerine ayrılması Moleküllerin analizi. Prof. Dr. Müjgan Cengiz Hücre Üzerine Mikrocerrahi Uygulamaları Hücrenin altbirimlerine ayrılması Moleküllerin analizi Prof. Dr. Müjgan Cengiz Canlı Hücrelerdeki Moleküllerin İzlenmesi Mikroskopla inceleme hücrede belli düzeyde

Detaylı

JAK STAT Sinyal Yolağı

JAK STAT Sinyal Yolağı The Janus kinase/signal transducers and ac4vators of transcrip4on (JAK/STAT) JAK/STAT sinyal yolu sitokinler tara>ndan ak4fleş4rilir. ü Hücre farklılaşması ü Hücre çoğalması ü Hücre göçü ü Apoptoz gibi

Detaylı

HİSTOLOJİ. DrYasemin Sezgin

HİSTOLOJİ. DrYasemin Sezgin HİSTOLOJİ DrYasemin Sezgin HİSTOLOJİ - Canlı vücudunu meydana getiren hücre, doku ve organların çıplak gözle görülemeyen (mikroskopik) yapılarını inceleyen bir bilim koludur. - Histolojinin sözlük anlamı

Detaylı

SĐNAPTĐK ĐLETĐ BĐYOFĐZĐĞĐ

SĐNAPTĐK ĐLETĐ BĐYOFĐZĐĞĐ 486 ĐÇĐNDEKĐLER 1. Sinaps Oluşumları 2. Elektriksel Sinaps ve Sinaptik Đletim 3. Kimyasal Sinaps ve Sinaptik Đletim 3.1. Kimyasal sinaptik iletinin temel ögeleri 3.2. Kimyasal sinaptik iletimin genel aşamaları

Detaylı

b. Amaç: Gen anatomisi ile ilgili genel bilgi öğretilmesi amaçlanmıştır.

b. Amaç: Gen anatomisi ile ilgili genel bilgi öğretilmesi amaçlanmıştır. TIBBİ GENETİK I-DERS TANIMLARI 1-Tanım: DNA ve RNA yapısının öğretilmesi. b. Amaç: DNA nın genetik materyal olmasında moleküler yapısının önemi ve RNA yapısının proteine geçiş ve gen ekspresyonu kontrolündeki

Detaylı

Yaşamın Birinci Ha-ası İmplantasyon ve İkinci Ha-a

Yaşamın Birinci Ha-ası İmplantasyon ve İkinci Ha-a Dönem 1-Sunum 2/ 2015 Yaşamın Birinci Ha-ası İmplantasyon ve İkinci Ha-a Prof.Dr. Alp Can Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Histoloji-Embriyoloji ABD www.alpcan.com Yaşamın 1. Ha-ası (Preimplantasyon Dönemi

Detaylı

ÜNİTE 5:HÜCRE ZARI VE MADDE GEÇİŞMESİ

ÜNİTE 5:HÜCRE ZARI VE MADDE GEÇİŞMESİ ÜNİTE 5:HÜCRE ZARI VE MADDE GEÇİŞMESİ Anahtar kavramlar 5.1.Hücre zarları sıvı haldedir ve yağ ile protein moleküllerinden meydana gelmişlerdir. 5.2.Hücre zarlarının birbirlerini tanımasında karbonhidrat

Detaylı

MOLEKÜL BOZUNMASININ DİFÜZYON İLE HABERLEŞME SİSTEMLERİNİN VERİ HIZINA ETKİSİ

MOLEKÜL BOZUNMASININ DİFÜZYON İLE HABERLEŞME SİSTEMLERİNİN VERİ HIZINA ETKİSİ 1 MOLEKÜL BOZUNMASININ DİFÜZYON İLE HABERLEŞME SİSTEMLERİNİN VERİ HIZINA ETKİSİ F. Nur KILIÇLI, Tuna TUĞCU Boğaziçi Üniversitesi, NetLab 15 İçerik 2 Giriş Difüzyonla Haberleşmenin tanımı Sistem Modeli

Detaylı

HÜCRE VE SİNİRSEL İLETİ. Prof Dr. Muzaffer ÇOLAKOĞLU

HÜCRE VE SİNİRSEL İLETİ. Prof Dr. Muzaffer ÇOLAKOĞLU HÜCRE VE SİNİRSEL İLETİ Prof Dr. Muzaffer ÇOLAKOĞLU Hücre ve Organelleri Hücre ve Organelleri Hücrede ekzositoz ve endositoz Hücre Organelleri Çekirdek ve Endoplazmik Retikulum MİTOKONDRİ Dış Membran İç

Detaylı

BELKİDE BİYOLOJİNİN EN TEMEL KONUSU EN ZEVKLİ KONUSUNA BAŞLAYALIM ARKADAŞLAR!!!

BELKİDE BİYOLOJİNİN EN TEMEL KONUSU EN ZEVKLİ KONUSUNA BAŞLAYALIM ARKADAŞLAR!!! DERS : BİYOLOJİ KONU: HÜCRE BELKİDE BİYOLOJİNİN EN TEMEL KONUSU EN ZEVKLİ KONUSUNA BAŞLAYALIM ARKADAŞLAR!!! Canlıların canlılık özelliği gösteren en küçük yapı birimidir.( Virüsler hariç) Şekil: Bir hayvan

Detaylı

İnsan vücudunda üç tip kas vardır: İskelet kası Kalp Kası Düz Kas

İnsan vücudunda üç tip kas vardır: İskelet kası Kalp Kası Düz Kas Kas Fizyolojisi İnsan vücudunda üç tip kas vardır: İskelet kası Kalp Kası Düz Kas Vücudun yaklaşık,%40 ı çizgili kas, %10 u düz kas kastan oluşmaktadır. Kas hücreleri kasılma (kontraksiyon) yeteneğine

Detaylı

Örtü Epiteli Tipleri:

Örtü Epiteli Tipleri: Tek Katlı: Tek Katlı Yassı Epitel Tek Katlı Kübik Epitel Tek Katlı Prizmatik Örtü Epiteli Tipleri: Basit Kinosilyalı Çizgili Kenarlı Yalancı Çok Katlı( Psödostratifiye) Prizmatik Epitel Çok Katlı: Çok

Detaylı

KAS FİZYOLOJİSİ. Yrd. Doç.Dr. Aslı AYKAÇ YDU Tıp Fakültesi Biyofizik AD

KAS FİZYOLOJİSİ. Yrd. Doç.Dr. Aslı AYKAÇ YDU Tıp Fakültesi Biyofizik AD KAS FİZYOLOJİSİ Yrd. Doç.Dr. Aslı AYKAÇ YDU Tıp Fakültesi Biyofizik AD Kas Doku Vücut ağırlığının yarısı Üç tip kas vardır: Kalp kası İskelet kası Düz kas İskelet kası Kalp kası Düz kaslar İstemli kontrol

Detaylı

SİNİR SİSTEMİ. Hazırlayan: Yrd.Doç.Dr. Yosun MATER

SİNİR SİSTEMİ. Hazırlayan: Yrd.Doç.Dr. Yosun MATER SİNİR SİSTEMİ Hazırlayan: Yrd.Doç.Dr. Yosun MATER 1. Sinir Sistemi Organizasyonu Omurgalılarda sinir sistemi iki kısımda incelenir; bunlar merkezi sinir sistemi [central nervous system, (CNS)] bu bilgiyi

Detaylı

7. Yarıyıl Farmasötik Kimya Prof. Dr. İlkay YILDIZ

7. Yarıyıl Farmasötik Kimya Prof. Dr. İlkay YILDIZ 7. Yarıyıl Farmasötik Kimya Prof. Dr. İlkay YILDIZ 2017-2018 Güz Dönemi PERİFER SİNİR SİSTEMİNE ETKİLİ İLAÇLAR Periferdeki organlara yönelik sinirsel iletişimin sağlandığı sisteme, PERİFERİK SİNİR SİSTEMİ,

Detaylı